Все игры
Обсуждения
Сортировать: по обновлениям | по дате | по рейтингу Отображать записи: Полный текст | Заголовки
Aleks Odincov, 02-07-2016 13:37 (ссылка)

Требуется менеджер по продажам

Обязанности:
1) Работа с имеющейся базой и привлечение новых клиентов.
2) Развитие клиентской базы.
3) Общение с заказчиками, деловая переписка.
4) Прием заявок.
5) Выполнение планов продаж
6)Наличие компьютера

Мы предлагаем следующие условия:
1. Официальное трудоустройство‚ соц.пакет.
2 З/п.+ процент
3. Достойные условия труда.
4. Бесплатное обучение

Опыт активных продаж;
Грамотная устная и письменная речь;
Знание телефонного и делового этикета;

Необходимые качества:

коммуникабельность;
ответственность;
высокая работоспособность
знание ПК, офисных программ.
Писать в личку или в whatsapp +77715351220

Без заголовка

армысыздар. маган ренжимесениздер Арнур Советтин тел номерин бере аласыздар ма? болмаса Гулжан Ахметованын. миндетти турде кажет еди. болмаса оздери конференцияга кирсе, мына номерге хабарлассыншы: 87016867581

Уа,дариға-алтын бесік ТУҒАН ЖЕР!!!!

Туған жер! Сөз жетер ме айта берсем?!Көз толар ма көркіңе қарай берсем
Елімнің орталығы Қарағанды
Ақтоғай, туып-өскен асыл өлкем!

Ақтоғайым алтын құрсақ анашым
Орның бөлек,биік төбе, дарасың
Құшағыңнан құлшынып шыққан талай
Текті ұрпақты тұлғаларың сан асыл

"Үш арысым" тектілікпен жаралған
Қасиетті топырақтан нәр алған
Елім деп елжіреген жүректері
Алып шыққан қиын қыстау заманнан.

Өнердің баптап үздік тарландарын
Ән, күйден өнерпаздар салған жанын
Мың бұрала билеген бишілерің
Тамсандырған көз көрген жұрттың бәрін.

Манарбек, Күләш сынды бұлбұлдарым
Атақты "Тоқырауын толқындары"
Аққыз апа домбыраның хас шебері
Дарынды, туған жердің алтындары

Би-шешен, артық туған ділмарларым
Қараменде,Сана би бабаларым
Жидебай батыр-қайсар, ержүректі
Бойларында үздік сыр, асқан дарын

Айтыстың озып шыққан дүлдүлдері
Сан жарыстың ең мықты жүлдегері
Қуаныш, Мақсат аға көпке аян
Елімен бірге соққан жүректері

Ақтоғай арыстардың тал бесігі
Жүректе жатталады мәңгі есімің
Тұнған тоғай көркімен тамсандырған
Оятқан жүректегі бал сезімді

Жаныммен сені сүйем туған жерім!
Құт қонған, берекелі, тату елім!
Мен үшін ыстық бәрі, бәрі алтын
Сай-сала, тау мен тасың, төбе белің!!!

ОМАРБАЙ ЖАНСАЯ ҚИЗАТҚЫЗЫ
Ақтоғай ауданы, Сарытерек селосы

Хабарландыру

Құрметті намысты, патриот
АҚТОҒАЙЛЫҚТАР!

Ақтоғай ауданының жаңа орталық мешітінің құрылысы қаржы тапшылығына байланысты бірнеше жыл бойы аяқталмай келеді.
2013 жылдың маусым айында аудандағы мемлекеттік қызметкерлер мен патриоттардан құрылған топ мүшелері мешіт құрылысының аяқталуына аудан тұрғындары тарапынан қолдау көрсету туралы бастама көтерді. Бұған ауылдық округтердегі тұрғындар малдай, қаржылай қол ұшын бере бастады.
Осыған байланысты, Ақтоғай ауданындағы, Қарағанды, Балқаш, Жезқазған, Теміртау, Саран, Сәтбаев, Шахтинск қалаларындағы және басқа облыстар мен Астана, Алматы қалаларындағы елдің барлық азаматтарын мешіт құрылысына қаржылай немесе заттай үлес қосуға шақырамыз.
Қасиетті бабалар, батырлар, балуандар, алаштың арыстары, әншілер мен күйшілер, ғалымдар шыққан Ақтоғайдың орталығындағы жаңа мешіттің бой көтеруіне бірлесе ат салысайық!
Мешіт салу және оның құрылысына жәрдем ету үлкен сауапты іс. ...хадис-шәріпте: «Кімде кім ел аузында жүру немесе жұртқа көрсету үшін емес, тек Алла ризашылығы үшін мешіт салса, Алла тағала оған жәннаттан үй тұрғызады»,- деген. Жаратқан Алла құзырында мешіт салған адамның қадір-қасиеті жоғары екендігін бұл хадисте анық аңғарылады. Демек, мешіт салуға жәрдем ету адам баласына келе жатқан жамандықтың бетін аулақ ететін ізгі амалдардың бірі.
Рамазан айы қарсаңында сауапты іс істеуден құр қалмайық ағайын!

Игі істеріңізге АЛЛА разы болсын, ақтоғайлықтар қашанда ұйымшыл!


Аудандық мешіт реквизиттері:
СТН (РНН): 240300000209
ИИК: №KZ976010171000052615 (KZT);
БИК: HSBKKZKX

БИК Банка HSBKKZKX
БИН Банка 970541000529


Осы хабарламаны жерлестерге тарату сұралады.

Әлихан Бөкейхан өсірген тал туралы

Әлекең өсірген талдың келешек тағдыры қалай болмақ?

Ақтоғайлық Алаш көсемі Әлихан Бөкейханның туыстарының бейітіне өткен ғасырда өз қолымен әкеліп отырғызған және бүгінгі күнге дейін өсіп тұрған Бразилиядан әкелінген қарағаштың келешек тағдыры қалай болмақ?
Егемендігіміздің арқасында өткен ғасырда жапа шеккен, қуғын-сүргінге ұшыраған, Ел үшін басын бәйгеге тіккен ата-бабаларымыз жыл өткен сайын өз деңгейінде дәріптелуде. Әлихан Бөкейхан атамыз өсірген талдың алдағы уақыттарда табиғаттың климаттық жағдайларынан немесе зиянды жәндіктердің әсерінен құрып кетпеуі мақсатында және талдың тұқымын келешек ұрпаққа көрсету үшін тиісті іс-шаралар қолға алынғаны дұрыс болар еді.
Осыған байланысты, Ақтоғайдың тарихында Әлекең өсірген тал мәңгі жайқалып тұру үшін мынадай іс-шаралар жасалса:
 Орман шаруашылығы мамандарымен бірге Бразилиядан әкелінген тал тұқымын көбейту жолы қолға алынса және аудандық мәслихатта осы шара талқыланса;
 Көктемгі мерзімде Әлихан Бөкейхан атамыздың өсірген талынан өскен жас шыбық өсінділерін қиып алып, арнайы су құйылған ыдысқа салып қою керек (орман шаруашылығы мамандарының қатысуымен);
 Жас шыбық тамырланғаннан кейін Тоқырауын өзенінің бойынан алынған топырақ салынған ыдысқа өсіріп, суарып отыру керек;
 Шыбық жапырағын жайып, тамырланып өскен мерзімде арнайы орын дайындап, әуелі шыбық өсіп тұрған ыдысқа шылқылдатып су құйып, тамырын сындырып алмай топырағымен бірге дайындалған орынға отырғызу керек;
 Талдағы шыбықтар қиылған жерді міндетті түрде краскамен өңдеген дұрыс;
 Өскен шыбықтардың бір бөлігі әуелі сол бейіттің сыртына егіліп, тамырланып өскенше күтілсе. Өйткені келешекте осы талды көруге алыс-жақын жерлерден туристер келеді;
 Шыбықтардың тағы бір бөлігі аудандық мұражайдың, орталықтағы Үш арыс ескерткішінің және аудандағы мемлекеттік мекемелер маңына егілсе;
 Егер шыбық арқылы көбейту мүмкін болмаса, онда талдың тұқым шашқан мерзімін бақылап, сол тұқым дәндері арқылы көбейту керек;
 Аудандық парк жанынан құнарлы жер бөлініп, талдың жыл сайын көбейіп өсуі қолға алынса.
Қорыта келе айтарым, елдің әрбір патриот азаматтарының ауласында Әлекең әкелген талдың тұқымы жайқалып өсіп тұрса елдің абыройы асқақтай бермек.


Данияр Мерғазыұлы,
Қарағанды қаласы,
2013 жылдың сәуір айы.

Sergazy Sergazy, 02-12-2012 13:15 (ссылка)

Құрметті Ақтоғайлықтар!

Актогайлыктарга салем! Актогай селосына мегалайн орнатылуымен куттыктаймын!
Мегалайн келуине азамат Акпанбаев Болаттын улкен енбеги бар!
АЛГА АКТОГАЙ!!!

Abzal Sagintayev, 25-09-2012 13:24 (ссылка)

Курметті Актогайлыктар!

Омірлерініздін саулелі, куанышты саттері мен калт жіберуге болмас кызыкты акпараттармен
боліскініз келсе www.torlet.kz сайтына тіркелініз. Адептен аспасаныз,
сыннан кашпасаныз сайт есігі кімге де болсын ашык, Торлетініздер!


www.torlet.kz орталык казакстан жастарынын жана сайты.

Өз блогыңызды бастап, оз онірлерініз туралы, болып жаткан кызыктары
жайлы, озініз жайлы, тургылыкты айтқыштардың әңгімелерін, фотобаяндар
арқылы, түрлі қызықты ақпаратпен болісе аласыздар! Актогай
блогерлерін асыға кутеміз!

Метки: торлет, торлет.кз

Табиғаты аңызға айналған Ақто&#

Табиғаты аңызға айналған Ақтоғай

 

«Арқадағы Ақтоғай жерінің табиғаты бұдан бірнеше жыл бұрын атына сай еді. Бала күнімізде қазіргі аудан орталығы тұрған жерге келгенімізде Шатырша тауының бөктерінен бастап, іргелес жатқан таулардың сай саласы Тоқырауын өзеніне дейін тегіс қайың-талы аралас тоғай болатын. Әлі есімде бұрынғы шопандар тойы болатын жердегі көк өзек пен Жосалының бойы тегіс аққайың, түрлі жидекті жеміс ағаштары араласа өскен тоғайлы жер болатын. Осы тоғайдың бойын бойлай тігілген ақшаңқан киіз үйлерде Садықан, Сәтбек, Қанапия, Шәйкен, Жансарбай, Ақыжан, Аманжол, Төлеген, Садық т.б. елдің шежіреші, халыққа жаныашыр ақсақалдары тұратын. Әкем Мұқсиынмен осы ақсақалдарға арнайы сәлем бере келуші едік. Үлкендер жағдайды білісіп, ауылдың амандығын сұрап, ұлағатты сөздер айтып отырушы еді. Таудың бөктерінде май зауыты болған, сол кезде... Ертеректе Тоқырауын өзенінен Қызыларай, Қаратал бағытына қарай бір ғана ағаш көпірдің үстімен өткен. Ол ағаш көпірдің өзі жыл сайын су тасқынымен шайылып кететін. Өзеннің кез-келген жерінен арғы қабаққа өту мүмкін болмаған. Өйткені суы терең, ит тұмсығы кіре алмайтын ну-тоғай болған. Сонымен қатар, кеңес үкіметі тұсында өзенге мал жаюға рұқсат берілмеген. Бертін 90-шы жылдарға дейін өзендегі аралдық жерлерден ауыл ақсақалдары қыстық шөп дайындап, ат арбамен жаз бойы тасушы еді. Ақоғайдың байырғы табиғаты, қазір аңызға айналды ғой» - дейді Жидебай ауылының бұрынғы тұрғыны, зейнеткер, тыл ардагері - әкем Мерғазы Бакиров.

Үлкендердің айтуына қарағанда Ақтоғай жерінің қайың-талды тоғайы 1941-1945 соғыс жылдарынан бастап отала бастаған екен. Соғыс басталғанда әрбір жанұяның ер жеткен еркек кіндіктісі Отанды қорғауға аттанды. Осы кезеңдегі әрбір жанұяда қалған қариялардың, аналар мен балалардың өмір сүру қарекеті де қиындағаны белгілі. Иә, «соғыс» - деген зұлматтың адамзатқа тигізер қайғы-қасіреті қай уақытта да орасан-зор ғой. Сонымен қатар, Берікқара кен орнына Тоқырауын өзенінің бойынан талдар қиылып, құрылыс материалы ретінде тасылған екен. Содан бері қанша жылдар өтсе де талды түрлі мақсатта қию бір толастаған емес. Ал, қиылған тоғайдың орынына жаппай тал егу қолға алынбаған. Міне, нәтижесінде туған жеріміздің ақ тоғайынан айырылған жайымыз бар. Сырттан келген қонақтардың «ақтоғайларың қайсы?» - деп таңқаларын қайтерсің.

Тоқырауын өзенінің суы жыл сайын азайып, баяғы терең қарасулар, ақ балығы мен алабұғасы көзден ғайып болуда. Бұның да негізгі себебі, талдардың аяусыз қиылып, балықтардың қытай ауымен аулануында. Қазақстан Республикасы бойынша басқа өңірлерде жойылып, тек Тоқырауын өзенінің бойында ғана қалған ақ балық (маринка) тұқымы туралы кейін тоқталармын. Сарытерек, Ақтұмсық ауылдарының тұсындағы Тоқырауын өзенінің бойында өсіп тұрған теректердің тұқымы да сирек кездеседі. Төрт жігіттің құшағы зорға жететін көлемге дейін теректер өскен.

Тау бөктеріндегі бұлақтардың басынан қайың-терек ағаштары кетсе, бұлақтың аяғы сортаңға айналмай ма? Алла тағаланың шеберлігімен табиғатты бір-біріне байластырып қойған заңдылық қой бұл. Жаратқан иеміздің осындай заңдылықтарын бұзғаннан кейін экологиялық апаттың болуын өзіміз тездетіп отырмыз. Өзенді жағалай өскен ағаш көлеңкесі судың буланып ауаға таралып кетуіне жол бермесе, ал тамырлары судың төмен түсіп кетпеуіне ықпал етер еді. Қарқыны күшті Тоқырауын өзені ертеде Балқаш көліне жер бетімен ағып қосылған дейді. Ал, қазір жер астымен құяды. Егер өзеннің бойындағы талдар Балқаш көліне дейін қиылмаса, бәлкім әлі де жер бетімен құяр ма еді!?

Үлкендердің айтуы бойынша қарқыны күшті болған Тоқырауын өзені 1977 жылы Балқаш көліне тасып құйып, көлдегі балықтар аудан орталығына дейін келген екен. Балықтың көп болғаны сондай, өзеннен тысқары далаға жайылған сулардан үлкен балықтарды халық айырмен шаншып ұстаған дейді. Әсіресе қазіргі Нарманбет, Абай ауылдарының тұсында көп болыпты.

Дана халқымыз: «Бір тал кессең, он тал ек» деген. Асыл дінімізде табиғатты аялау және оны қамқорлыққа алу жайында Пайғамбарымыздың (саллаллаһу ъалайһи уа сәлләм) хадисінде: «Бір мұсылман бір ағаш отырғызса немесе бір нәрсе ексе және одан бір құс, бір адам немесе жануар жесе, ол адам үшін садақа болып есептеледі». «Бір адам бір ағаш отырғызса, дәптеріне отырғызған ағашының жемісіндей сауап жазылады»,– деген.  Дүниеде теңдесі жоқ байлық – ол жасыл желек, ағаш. Ағаштың қоршаған ортаға беретін пайдасы орасан зор. Атап айтқанда:табиғатта ыл­ғал сақтайды, ұстайды; топырақтың құнарлы қабатын жасайды;құм көшуден қорғайды;егіндікті желден, суық­тан сақтайды;адам­ды, жан – жануарларды күн­нің аптабы, жел шаңнан қор­ғай­ды;жердің ыза суы­ның деңгейін төмендетеді;топырақтың тұздануын азайтады;шаң – то­заңды, көмір қышқылын жұтып, оттегі бөлу арқылы ауаны тазарта­ды;ағаш құрылыс, жиһаздар материалы;құстар мен аңдардың мекені;отын;ел­дің, жердің, ауылдың, қаланың, даланың көркі. Бұл деген Алланың адамзатқа берген теңдесі жоқ сыйы ғой. Атамыз қазақ тағы үш түрлі әре­кетті теңдесі жоқ сауап деп біл­ген. Ол шөлге құдық қазу, өзенге көпір салу, жерге ағаш егу. Ақи­қат­тың алтын діңгегі іспетті – мұн­дай тарихи даналық тұжырым­дар­ға, ұлағатты ұғымдарға жете мән бермей, немкетті, немқұрай­лы қарау барып тұрған күнә болар еді.

Адамзат тарихында қай заман­да, қай қоғамда болмасын озық ойлы, өз заманы мен өз заман­дастарынан оқ бойы алда жүретін көшбасшылар жасыл желекке, ағаш егуге, атын қалдыруға ерек­ше мән берген. Атап айтқанда, ақтоғайлық Алаш қайраткері Әлихан Бөкейханның Жіңішке өзенінің бойындағы туыстарының қорымына Санкт-Петербургтан арнайы Бразилиядан әкелінген тал егуі, оның бүгінгі күнге дейін жайқалып өсіп тұруы, кермет үлгі емес пе?

Ақтоғай ауданының 2007-2009 жылдары әкімі болған Махмұт Жарылғап ағамыздың аудан орталығының кіре-берісіне еккізген аққайыңдары да жайқалып өсіп келеді. Осы аққайыңдар бағын  суарып-күткен аудандық орман шаруашылығы қызметкерлеріне де алғысымыз шексіз.                                                                                                                                      

Алдағы уақытта Тоқырауынды тоғайландыру мақсатында төмендегі шаралар қолға алынса:

1.  Ауыл ақсақалдары және агроном мамандарымен ақылдасып, бұрын ақ қайың өскен жерлер (Жосалы мен іргелес жатқан таулардан бастау алатын бұлақ өзектеріне) аудан орталығының айналасында анықталып, осы жерлерге келешекте аққайың өсіру мақсатында аудандық парк статусы берілсе.

2.  Тоғайды қалпына келтіру үшін қаржы жинауға арнайы шоттар ашылса және жиналған қаражатқа ардагерлер алқасы мен арнайы құрылған комиссия мүшелерінің қатысуымен жыл сайын көктемде отырғызылатын қайың, терек т.б. ағаштар алынса.

3.  Республикамыздың түкпір-түкпірінде жүрген ақтоғайлықтар жыл сайын көктемде Ақтоғайға тал егуге шақырылса. Алыстан келе алмайтын жерлестеріміз арнайы шотқа қаржы салып, жан-жақтан тоғайды қалпына келтіруге қол ұшын берсе. Ақтоғайдан шыққан қалталы азаматтар да осы істі қолға алса.

4.  Жергілікті бюджет немесе арнайы ашылған шоттағы қаржы есебінен аудан орталығының маңында өсірілетін қайыңдарды қоршауға материалдар алынса. Ауыл әкімдері арнайы заңдарға сүйене отырып, Тоқырауын өзенінің бойы мен тоғайлы жерлерге мал жаюды шектесе.

5.  Сарытерек, Ақтұмсық ауылдарының тұсындағы теректердің тұқымын жаппай Тоқырауын өзенінің бойына таратып егу қолға алынса.

6.  Тоқырауынның бойынан арнайы алқаптар анықталып,  қолдан түрлі ағаштар (терек, қарағай, қайың т.б.) отырғызылса.

7.  Ауыл әкімдерінің бастамасымен жыл сайын көктемде Тоқырауын, Жіңішке өзендеріне құятын бұлақ көздері тазартылып, бұлақ көздері қоршауға алынса.

8.  Жыл сайын көктемде мектеп оқушыларымен бірге Тоқырауын өзенінің бойына тал егілсе. Бұл іс – шараға кішкентай балалардан бастап, еңкейген қарттарға дейін өз үлестерін қосса.

9.  Егілген талдарды жыл сайын күтуші жұмыскерлер жұмыспен қамту мекемесінен алынса және осы шара жол картасына енгізілсе.

10.  Жыл сайын ақтоғайлықтар тал егуге көктемде жиналып, елдің басқа да әлеуметтік жағдайын жақсартуға жан-жақтан күш қосса.

Құстың сұлуы аққу болса, талдың сұлуы ақ қайың емес пе? Ақ қайың жазда да, қыста да өз сұлулығымен сүйсіндіреді. Алаштың көсемі Әлихан Бөкейханның тал егіп, бүгінгі ұрпаққа көрсетіп кеткен қайырлы ісін одан әрі жалғастырсақ, нұр үстіне нұр болар еді. Адамзатқа, халыққа, табиғатқа, жалпы елге пайдалы затпен айналысудың сауабы мол ғой әр кезде. Ақтоғайдың табиғи атын қайтарар кез жетті ағайын!

Ағымдағы жылдың көктем мезгілінде Қарағанды қаласында тұратын бір топ жерлестеріміздің бастамасымен Тоқырауын өзенінің бойына тал егу шарасын қолға аламыз. Осы шараға қол ұшын беріп, көктемде жаппай тал отырғызуға баршаңызды шақырамыз. Байланыс телефондарымыз: 87773909779 (Серік Сағынтай), 87056627311 (Данияр Мерғазыұлы).

Қосымша ақпарат: түрлі ағаштар, жеміс ағаштары мен жеміс тұқымдарын Қарағанды қаласындағы «Озеленитель» ЖШС фирмасынан алуға болады. Мекен жайы – Қарағанды қаласы, Защитная 103 көшесі, байланыс телефоны 8 (7212) 442959. Астана қаласында «Астана-Зеленстрой» АҚ, Пушкин көш.45 тел.: 8(7172)533087, Ақмола облысы Щучинск қаласында РМҚК «Көкшетау орман селекциялық орталығы», тел.: 8(71636) 51070, 51074.

 

Данияр Мерғазыұлы, Қарағанды қаласы.

 

Мақала Тоқырауын тынысы газетіне

2012 жылдың 2 наурызында жарияланған.

АКТОГАЙГА ТАЛ ЕГУГЕ АСЫГЫНЫЗДАР!

 

Құрметті ақтоғайлықтар!

        Ағымдағы жылдың сәуір айының 28-ші мен мамыр айының 1-ші жұлдыздары аралығында Ақтоғай өңіріне тал егуге баршаңызды шақырамыз! Тал егу сәуір айының 28-ші жұлдызында Балықтыбұлақ басынан басталады.

Елге жанашыр азаматтар! Өз қаражаттарыңызбен қайың және терек ағаштарын Ақтоғай жеріне егіп, сауапты іс атқарайық.

Терек, қайың ағаштарын Балықтыбұлақ, Үшарал, Жидебай, Сарытерек ауылдарының тұсындағы Тоқырауын өзенінің бойына, Жидебай ауылына, Ақтоғай селосындағы Жосалының бойына, Шатырша тауынан бастау алған Темірбұлақ басына, төменгі өзегінің бойына т.б. жерлерге егуге шақырамыз.

          Ұлт көсемі, жерлесіміз Әлихан Бөкейхан атамыздың бастамасын одан әрі жалғастырып, Ақтоғайдың табиғи атын қайтарайық!   

          Ақтоғайды тоғайландыру үшін осы хабарды барлық жерлестерге таратуды сұраймыз.

        Тал егуге келе алмайтын жерлестерімізге «Ақсораң» қоғамдық қорының есеп-шотына қаржы аударып, осы шараға қол ұшын беруге болатынын хабарлаймыз.  

РНН 301900228111; БИК HSBKKZKX; ИИКKZ186010191000146574; в Карагандинский областной филиал Акционерного общества «Народный банк Казахстана» 100008, город Караганда, улица Театральная.56
Жиналған қаражатқа қайың, терек т.б. ағаштары мен қоршау материалдары алынады.

Байланыс телефондарымыз: 87773909779 (Серік Сағынтай),
87056627311 (Данияр Мерғазыұлы).

К сведению предпринимателей Актогайского района

Уважаемые предприниматели Актогайского района! Приглашаем Вас к размещению на бесплатной и платной основах информации о Ваших товарах и услугах на нашем сайте karaganda-shop.kz (караганда-шоп.кз).

Курметті Ақтогай ауданынын касипкерлери! Сіздерді ақылы және тегін негізінде биздин сайтымызға оз тауарлары мен кызметтерініз туралы акпараттарларынызды
енгізуге шакырамыз!

Актогай жасасын!

Жерлестер, достар, бауырлар! Жакында Актогайга арналган жеке, тауелсіз сайт-портал ашылады. Соган тіркелуге, акпарат жинауга атсалысындар. Біз сол сайттын майлрудагы поштасын ашып отырмыз. Хабарласып турайык!

Күләш Ахметова → Сарыарқа

Туған ел!
Қайдан сендей жай табылсын?
Ақының асылыңды айта білсін.
Сарыарқа!
Басқа алтынға қызықпаймын,
Сен менің шексіз алтын байтағымсың.
Көріндің маған ыстық өзің бірден,
Мен бұрын Жезқазғанның жезін білгем.
Мезгілге рақмет жер танытып,
Өзімді еркін, ерке сезіндірген.
Жан дала! Дәстүрің бар ел сақтаған,
Інжу мен маржаныңды көрсет маған!
Елімнің өнер қонған бесігіне
Өлеңмен тізілдіріп моншақтағам!
Жүректе жататын ең атың ұнап,
Көрудің бүгін түсті сәті бірақ.
Кеңдігің бақыт дейміз,
Көшпелі елің
тар болсаң, тұрар ма еді татуырақ ...
Қайтейін, қозғамайын өткеніңді,
Шештім ғой бүгін түйе шекпенімді.
Тоқтатып жолдастарды тұрдым біраз,
Иіскеп жол бойы өскен шөптеріңді.
Жақсыңды іздестіріп, сұрастырғам,
Талантқа біздің дәуір гүл аштырған,
Замандар заңғарынан ән дарыған
Өлке бұл Әсет туған, Күләш туған.
Ақтоғай, жер екенсің ақ түсі көп.
Ақша бұлт аспаныңда бақ құсы боп -
Сызылған ракетаның белдеу ізін -
Қалқиды қанатымен жапқысы кеп.

Жоқ менде оңаша арман, оңаша мұң,
Жер - ошақ, аман болсын сол ошағым.
Кең далам, ойлантады кешегің мен
Бүгінің, әсіресе болашағың.
Батады, мұңың болса, ботаңа тым,
Ботаңмын ардақтаған Отан атын.
Бабамның жаны болған, әні болған,
Сарыарқа, мақтанышым, махаббатым!
Сарыарқам, жазықарқам, жарқын арқам,
Әлемде бөлек сенің даңқың, арқам.
Байтағым, байғазым деп көргеніме,
Өлеңім - тағып кеткен алтын алқам!

САЛИҚАЛЫ САЯСАТТЫҢ МӘУЕЛІ ЖЕМІСІ

САЛИҚАЛЫ САЯСАТТЫҢ МӘУЕЛІ ЖЕМІСІ 
Ақтоғай ауданының әкімі Ғабдрахман Омаровпен сұхбат

– Ғабдрахман Игілікұлы, әкім болып тағайындалғаныңызға 100 күннің жүзі болып қалыпты. Ісіңізге сәттілік тілей отырып, әңгімені Елба­сының Жолдауынан туындайтын мін­дет­терден бастасақ. Соның ішінде инвес­тиция тарту ауқымды шаруа болып қала беретіні белгілі...
– Иә, өзіңіз айтқандай ауданның эко­­номикасы, әлеуметтік-тұрмыстық жағ­дайымен танысып үлгердік. Осыдан туындайтын қорытынды: атқаратын шаруа жетерлік. Ақтоғай елі маған жат емес. Мәдениеттің, өнердің шағын Отаны десем қателеспеймін. Сондықтан, осындай киелі топырақта қызмет ету, шамам келгенше еңсесін көтеру маған да азаматтық парыз. Ақтоғай халқы – ежелден қадірлес, сыйлас, жоқ пен барды айыра білетін, қысылғанда қол ұшын беретін, тіпті, қажет болса алақанына ұстап аялайтын алтын бесік. Жұртшылықтың «Ақтоғай – алтын бесігім» деп атауы тегіннен-тегін болмаса керек. 
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың «Жаңа он­­жылдық – жаңа экономикалық өр­­леу – Қа­зақстанның жаңа мүмкін­дік­тері» Жолдауын ақтоғайлықтар да қуаттап, қолдап отыр. Осыған орай Қазақстанның даму Стартегиясын жүзеге асыру үшін Ақтоғай ауданының 2015 жылға дейінгі даму бағдарламасы да­йындалды. Дәл қазір осы бағдарлама негізінде атқаратын іргелі істерімізді бас­тап та кеттік. 
Жолдауда: «Біз Қазақстанда өңірі­мізде жұмыс жасайтын инвесторлар үшін барынша тартымды жағдай жасауға тиістіміз, тәуекелдерді өз мойнына алуға, жаңа рыноктарды игеруге инвестиция ендіруге дайын қуатты кәсіпкерлер тобын көргіміз келеді, нақ осы кәсіпкерлер экономиканы жаңғыртудың қозғаушы күші болып табылады» деп атап көрсетілген. 
ҚР тәуелсіздігінің 20 жылдығына орай аудан көлемінде инвесторлар тар­туды сабақты инедей жалғастыра оты­рып, экономикалық өрлеуге қол жеткізуді мұрат етеміз. Мәселен, 2010 жылға дейін Саршыған кентінде «Ай­зик-Самұрық» ЖШС құны 671 000 мың теңгеге тұз өндіретін зауыт салуға кірі­седі. Зауыт құрылысы аяқталғанда жы­лына 25 000 – 100 000 тонна тұз өндіреді. Қазір «Самұрық-Қазына» АҚ арқылы қаржыландыру мәселесі шешілу үстінде. Тораңғылық селолық округінде «СС Монтажстрой» ЖШС құны 13 000 мың теңгеге металлопластикалық және ағаш өнімдерін шығаратын цехты іске қосады. Айта кетейік, цехта бір ауысымда 25-30 шаршы метр өнім өндірілетін болады. Осы жобаларды жүзеге асыру нәтижесінде отандық тауар өндірісін дамытуға қол жеткізіліп, аудандық бюд­жеттің салық базасы ұлғаяды, 46 жұмыс орны ашылады. 
Әлеуметтік, мәдени және тұрмыстық нысандар туралы айта кетейін. Тораң­ғылық аулында 10 млн. теңгеге 15 орындық монша, 12 орындық қонақ үйі және шаштаразы бар тұрмыстық кешен іргесін көтереді. Ақтоғай, Саршыған, Айыртас, Сәуле, Қуаныш, Шабанбай би ауылдарында жалпы құны 42 млн. 500 мың теңге тұратын 6 монша салынады. Сондай-ақ, аудан көлемінде жалпы құны 37 млн. 900 мың теңге тұратын 6 наубайхана құрылысын салуды қолға аламыз. Ақтоғай селосы орталығындағы сауда үйі, Қарабұлақ аулында жанар-жағар май бекеті, Саршыған кентінде жасанды жамылғы төселген футбол алаңы тұрғындардың игілігіне қызмет етеді. Аудан аймағында жалпы құны 22 млн. 350 мың теңге тұратын дәмхана, тойханалар салынады. Тораңғылық ау­лында «Найзатас-Балқаш» ЖШС-нің, кәсіпкер Қошановтың қаржысына дем алу аймақтары салынатын болады. Осы шараларды іске асыру нәтижесінде халыққа әлеуметтік, мәдени және тұр­мыстық қызмет көрсету деңгейі мен сапасы жақсарады. Тұрғындардың бос уақыттарын қолайлы деңгейде өткізуге, дем алуға жағдай жасалады, 85 жаңадан жұмыс орны ашылады. 
– Елбасы Н.Ә. Назарбаев Жолдауында – 2014 жылға қарай азық-түлік тауарлары ішкі рыногының 80 пайыздан астамын отандық тағам өнімдерінің құрауы керек екендігін, ол үшін ауыл шаруашылық шикізатын қайта өңдеуді шұғыл арттыру, оны ауыл шаруашылығындағы жаңа технологиялармен, жаңа көзқарас ар­қылы шешуге болатындығын қадап айтты. Енді әңгімені осы мәселе төңірегінде өрбітсек. 
– Шындығында халықты азық-тү­лікпен қамтамасыз етудің мол қорын өзіміз жасап жатсақ, әлдеқайда тиімді емес пе. Бұл мақсатта Тораңғылық аулында аудан халқын ет және көкөніс өнімдерімен қамтамасыз ету мақсатында «Тораңғы» шаруа қожалығын құрдық. Шаруашылық өзіне бекітіліп берілген 50 гектар жердің 10-15 гектарына 400 тоннаға дейін көкөніс өсіреді. Қолдағы 100 бас шошқаға, 500 үйрекке және 20 бас ірі қараға жем-шөп өсіріп дайындайды. Көкөністі қысы-жазы пайдалану үшін, сақтау көлемін мың тонналық қойма салынады. Сондай-ақ, алдағы уақытта тәулігіне 1 тоннаға дейін ет өндіретін мал сою цехын, тәулігіне 1 тоннаға дейін шұжық өндіретін цех, 0,5 тоннаға дейін өнім беретін жылыжай, көкөніс, консерві цехын іске қосамыз. Аталған нысандар өнім бере бастағанда жаңадан 66 жұмыс орны ашылады деп күтілуде. Қусақ, Қарабұлақ ауылдарында қуаттылығы ауысымына 15 ірі қара және 50 ұсақ мал соятын 3 қасапхана, аудан бойынша 10 мал сою алаңдарының құрылысы жоспарланып отыр. Осыған сәйкес 51 жұмыс орны ашылады. 
– Тағы да Елбасының Жолдауына оралайық. Балаларды мектеп жасына дейінгі оқыту және тәрбиемен қамтамасыз етуді арттыруға ба­ғыт­талған «Балапан» арнайы бағ­дар­ламасы жүзеге асырылады. Осы бағытта аудан көлемінде нендей істер атқарылады? 
– Иә, аудан көлемінде «Балапан» арнайы бағдарламасы әзірленіп, алдағы атқарылатын жұмыстарды жүйеледік. Қазіргі таңда аудан бойынша мектеп жасына дейінгі 818 баланың 190-ны шағын орталықтарда, 250-і балабақшаларда тәрбиеленуде. Мектепке дейінгі білім және тәрбиемен қамту мекемелеріндегі балалардың қамтылу пайызы 53,7, демек, әлі де болса балаларды мектепке дейінгі мекемелерге тарту өз жалғасын табуға тиіс. Осыған орай үстіміздегі жылы Айыртас, Қошқар, Ортадересін орта мектептері жанынан шағын орталықтар ашылып, 60 бала тартылады. Ақтоғай селосындағы «Аққыз», Саршыған кентіндегі «Айгөлек» бөбекжай балабақшаларының және Шашубай кентіндегі «Балдырған» мектеп-балабақша кешеніндегі бөбектер тобын көбейту арқылы 100 бала мектепке дейінгі ұжымдарға қамтылатын болады. Сөйтіп, 2010 жылы жалпы қамту 73,3 пайызға жетеді. Бағдарлама республикалық бюд­жеттен 13 млн. 998 мың теңгеге қар­жыландырылып отыр. Бағдарламаға сәй­­­кес 2010 жылы Тасарал орта мектебі жанынан 1, ғалым Ә.Болғанбайұлы ат­ындағы негізгі мектебі жанынан 1 шағын орталық ашылып, 40 бала қамтылады. 
Балаларды мектепке дейінгі мекемелерге тарту жоспарына сәйкес, 2010 жылы Саршыған кентінде 480 млн. 700 мың теңгеге 280 орындық балабақша салу жоспарда тұр. Жобалау сметалық құжаттар жасалынған. Сондай-ақ, аудан бойынша Ақши орта мектебі, Тораңғылық негізгі мектебі жанынан шағын орталықтар ашылады. Міне, осындай іргелі істерді жүзеге асырғанда балаларды мектепке дейінгі мекемелерге қамту 2012 жылы 117 пайызға жеткізілетін болады. 
– Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 65 жылдығы жақындап келеді. Ұлы мерекеге дайындық барысын атай кетсеңіз. 
– Отан қорғау жолында от кешкен бабаларымыздың даңқын, ерлігін әспеттеу – бүгінгі ұрпақтың парызы. Осыған орай ҰОС ардагерлеріне арналған саябақ, даңқ алаңдарын қайыра жаңғырту мақсатында жергілікті бюджет және басқа да қаржы көздері арқылы 8,1 млн. теңге қаржы бөлінді. Мәселен, 5 млн. теңгеге аудан орталығындағы Кеңес Одағының Батыры Қ.Нұржанов атындағы саябақты қайта жаңғырту жұмыстары жүргізілуде. Мемориалды тақта орнатылып, жасыл желек отырғызылды. Гүлзар жасалуда, іші сырты әрленеді, қоршауы айырбасталады. Сондай-ақ, 600 мың теңгеге Ш. Шайдаров атындағы саябақта орналасқан ҰОС-қа қатысушылар ес­керт­кіші ағым­дағы жөн­деуден өткі­зі­луде. Жеке кә­сіпкер Рахымбековтің демеушілігі арқа­сында 2 млн. 500 мың теңгеге «Даңқ» алаңы жаңартылуда. 
– Аудан көлемінде тұрғын үй саясаты қай деңгейде жүргізілуде? 
– Елбасы Н. Ә. Назарбаев Үкіметке 2010 жылы «Жол картасы» жоспары бойынша басталған тұрғын үй коммуналдық сектор нысандарын қайта жаңғыртуды жалғастыруды, 2011 жылы тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты кең ауқымды жаңғыртудың 2020 жылға дейінгі жоспарын жасауды тапсырған болатын. 
Былтырғы жылы ауданда «Жол картасы» бойынша 239 млн. 534 мыңның жұмыстары атқарылды. Енді үстіміздегі жылы 421 млн. 799 мың теңгеге 37 нысанға жөндеу жұмыстары жүргізіледі. Нақтылай айтсақ, 54 млн. 890 мың теңгеге 23 мәдени ошақ қайыра жөндеуден өткізіледі. Сондай-ақ, білім және спорт, денсаулық нысандары жөндеуден өткізіледі. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы нысандағы 1 жылу қазандығы жөнделеді, автокөлік жолдарын орташа жөндеуден өткізу өз кезегін күтіп тұр. 
Бүгінгі таңда «Жол картасы» бо­йынша барлық нысандарға белгіленген заңдылықтарға сәйкес электрондық мемлекеттік сатып алуды жүргізу үшін конкурстық процедуралар аяқталып, мердігерлер анықталды. Сәуір айынан бастап құрылыс жүргізуге тартылатын 68 адам қайта даярлау курсынан өтуде. 
Тұрғын үй құрылысын дамыту – уақыт талабы. Осыған орай аудан орталығында республикадан бөлінген қаржыға қос пәтерлі 1 тұрғын үй салынады. Тұрғын үйлердің инженерлік коммуналдық инфрақұрылымын дамы­тамыз. Нұркен селолық округінде ұз­ындығы 14 шақырым электр желісін тарту міндеттері тұр. 
Сонымен қатар, қоршаған ортаны сақтау, жасыл желекті екпелердің орнын толтыру, абаттандыру, көгалдандыру жұмыстары кең көлемде жүргізіледі. Экологиялық мән-жайдың жақсаруы, жасыл желек түрлерінің көбеюі негізінде халықтың эстетикалық және мәдени сауықтыру талаптарын қанағаттандыруға байланысты жұмыстар атқарылады. Осыған орай биылғы жылы 1331 түп тал отырғызылады, 500 шаршы метр жерге гүл шоқтарының тұқымы сіңіріледі. Тұрғын үй қорын қалыпты жағдайда ұстау үшін біршама жұмыстар атқарылады. Көшені жарықтандыру, абаттандыру, ау­дан орталығының сән-салтанатын ке­лістіру, дәулетті, сәулетті етуге байланыс­ты кең көлемдегі бағ­дарламамыз бар. 
Қорыта айтқанда, Елбасы Жолдауын жүзеге асыруда осындай қадау-қадау жұмыстар жүзеге асырылады. Қолға алған шаруаны тиянақты ат­қарып шығуға, халық алдындағы парызын адал өтеуге ақтоғайлық маман-қызметкерлердің, іргелі ұжымдардың қабілеті, іскерлігі жетеді. Ел бірлігі, өз­ара түсінісу жағдайдағы ахуал жақсы күндерге жетелей беретіні сөзсіз. Са­лиқалы саясаттың мәуелі жемісін қазақ елі көре бастады. Тіпті, осыдан он жыл бұрын қандай едік, бүгінгі шыққан биігіміз алдымызда әлі де жарқын болашақтың жарқырай шығатындығына нық сендіреді. Ақтоғайлықтар да осы дамудың ақжолтай жолында өз таң­дауларын жасап, тонның ішкі бауындай, татулық, ұйымшылдық тұрғыда игілікті істерді тындыра береді. 
- Әңгімеңізге көп рахмет. 
Сұхбатты жүргізген:
Оралбек Жүнісұлы, 
«Орталық Қазақстанның» меншікті тілшісі. 
Ақтоғай ауданы. 

Жидебай-батыр: петербургский след





Самуил Мартынович Дудин (1863-1929) - учёный-этнограф,
художник, фотограф, исследователь народного творчества Средней Азии,
Казахстана и Дальнего Востока. Участник экспедиции в эти регионы с
1892-го по 1915 год. Его коллекции фотографий, зарисовок и бытовых
предметов народов разных стран высоко оценивали академики В.В. Радлов,
С.Ф. Ольденбург, В.В. Бартольд, профессора Н.И. Веселовский, Л.Я.
Штернберг и другие. 




В своих экспедициях С.М. Дудин опирался на советы и методики академика
В.В. Радлова, который считал необходимым фиксировать на фото исчезающую
старину и приобретать редкие вещицы повседневного быта.

Поездка С.М. Дудина в казахские степи в мае-июне 1899 года предполагала
сбор этнографических коллекций, в том числе и с помощью фотографии.
Степной край, куда он отправился, включал в себя территории Акмолинской,
Семипалатинской и Семиреченской областей. Столица края находилась в г.
Омске. Именно через Омск в научные центры Российской империи поступало
большинство предметов национальной казахской культуры.

Летом 1899 года из Каркаралинска Дудин совершил поездки в долины рек
Жарлы и Шерубай-Нура, на берегу которой похоронен Жидебай-батыр
(1713-1813). “Мазар Джидебая” - № 230 в фотоколлекции С.М. Дудина. На
снимке видно, что мазар построен из сырцового кирпича. Сохранность
хорошая, заметен лишь провал в верхней части купола. Отчётливо виден
вход в мазар. Вокруг ровная степь, вдали - чёрная лента речных зарослей.

Жидебай-батыр - воин, бий, оратор, домбрист. Его кюй “Кайран елiм”
посвящён Аблайхану. Известен Жидебай и как участник знаменитой
Акыракайской битвы.

К сожалению, полевые заметки С.М. Дудина пока не найдены. Возможно,
маршрут к могиле Жидебая был подготовлен заранее. Дудин был знаком с
Г.Н. Потаниным, встречавшимся, в частности, в 1895 году с востоковедом
Д.М. Султангазиным, который по просьбе Потанина записал предание о
Жидебае.

Джийды-бай

Джийды-бай был одним из самых приближённых богатырей Аблайхана. Однажды
он участвовал в походе Аблая. Пришлось переходить черёз озеро Балхаш.
Джийды-бай знал единственный брод через это озеро. Говорят, что поперек
озера проходит по дну хребет, и если идти по его гребню, то можно
проехать через озеро и вода будет только по колено.

Войско переходило через Балхаш ночью, было пасмурно, и шёл дождь. На
середине озера Джийды-бай остановился, упёрся тупым концом пики в дно
озера и попросил джигита провести рукой вдоль пики и ощупать дно озера,
нет ли чего под пикой. Он припомнил, что лет 20-30 назад он тут,
проезжая, потерял небольшой ножик. Джигит провел рукой вдоль пики до дна
озера и действительно нашел ножик.

Впереди Джийды-бая всегда шла красная лисица; это был его арвах
(дух-покровитель). Однажды Аблай говорит ему: “Покажи мне твоего
арваха!”. Джийды-бай согласился и позвал Аблая на вершину горы. Аблая
оставил на вершине, а сам спустился с горы. Когда он спустился к
подошве, Аблай увидел, что в степи показалась красная лисица. В то же
время явился жёлтый беркут, бросился на лисицу, схватил ее и ударил о
землю. После того Джийды-бай опять поднялся на гору к Аблаю и спросил
его, что он видел. Тот рассказал. Джийды-бай сказал: “Красная лисица -
это мой арвах, а желтый беркут - твой. То, что ты видел, показывает, что
твой арвах стоит выше моего”.

Ныне именем Жидебая назван сельский округ в Актогайском районе
Карагандинской области. 14 августа 1993 года на территории района
впервые прошли торжества, связанные с 280-летием Жидебая. Мавзолей
реставрирован, огорожен, установлена памятная плита.

Приведённые сведения я почерпнул из серьёзных научных источников. А что связывает Жидебая с обитателями Центрального Казахстана?

Имя Жидебай-батыра исключительно популярно в Сарыарке. Вот свидетельство
наших современников из г. Балхаша. Амангельды Ильясович Смагулов
совместно с Турсынбеком Жаксыбайулы создали фундаментальное исследование
“Каракесек Сарым Шежiресi”. А.И. Смагулов в письме сообщает:

“Место, где возведён мазар Жидебая-батыра, показывают по реке Талды. Об
этом пишет признанный знаток Прибалхашья, краевед, публицист, директор
горно-металлургического техникума Толеукадыр Тохтамысов. Но есть и
другое мнение: мазар находится вблизи слияния рек Нуры и Талды.

От посёлка Аксу-Аюлы к мазару две дороги. Одна - из Балхаша на
Джезказган, она мало используется. Дорогу Балхаш - Караганда от мазара
отделяет река Талды. Для удобства паломников через реку построили
навесной голубой мост.

Возле мазара есть домик, в котором живёт хранитель (шыракты) Замирбек Стыбан, большой почитатель Жидебай-батыра”.

Мэри Абдуакасовну Абдулину также отношу к числу патриотов и знатоков Прибалхашья. Она пишет:

“Высылаю газету “Северное Прибалхашье” за 6 июля 1993 года со статьёй
Толеукадыра Тохтамысова “О Жидебай-батыре - би, аулие”. Его потомки в
августе 1993 года воздвигли мазар в виде большой юрты высотой 12 метров.
Купол-кумбез из стали, памятник из чёрной габбры. На нём высечены
знаменитые лисы - духи батыра.

Увековечена память батыра в Актогайском районе. Посёлок - ауыл Конырат -
теперь называется Жидебай-батыр. Сельский округ тоже носит его имя.
Прилагаю копию портрета Жидебай-батыра. Его нарисовал кандидат
педагогических наук, профессор Гузыхан Акпанбеков. В своих исторических
работах он пишет о сопке Конырат. На сопке стоял дозор - охрана войск
Аблайхана. Профессор рекомендует переименовать посёлок в честь батыра.
Его поддерживают жители посёлков Конырат, Восточный Конырат, Акжал и
Акчетау. …В Балхаше нет и улицы Жидебай-батыра.”

Азербайджан Тохтамысов в письме от 20 июня 2011 года сообщает:

“По устным преданиям, Жидебай Кожаназарулы родился в 1713 году и ушёл из
жизни в 1813 году, прожив более ста лет. Жидебай - внук легендарного
Дос-батыра из рода алтеке. Жизнь Жидебай-батыра, начиная с 15-16-летнего
возраста, прошла в седле, с оружием в руках против джунгарских
захватчиков. В борьбе с джунгарами Жидебай объединил казахов всех родов и
жузов. По словам великого знатока традиций жизни казахов Машура Жусупа
Копеева, “он не оставлял в покое джунгаров ни днём ни ночью”. Враги
панически боялись его.

Алихан Букейханов посвятил своё перо жизни Жидебай-батыра. Клятва, данная именем батыра, есть нерушимая клятва.

…Жидебай-батыр после окончания войны с джунгарами активно участвовал в
процессе обустройства мирной жизни казахов. Его авторитет непререкаем,
народ, восхищаясь, относился к нему с истинным уважением, о чём
свидетельствует изречение: “Где ещё есть такой батыр, как Жидебай?”.

Жидебай-батыра уважал и любил великий сын казахов - Казыбек би. Влияние
Жидебай-батыра простиралось до границ обитания казахских родов
каракесек и аргын. Отдавая должное делам Жидебая как миротворца, как би,
Казыбек би говорил о нём: “Если бы жизнь не проходила, если бы Жидебай
был неподвластен смерти”.

Казахский народ помнит и гордится своим великим сыном. В 1964 году на
могиле Жидебай-батыра под началом его прямого потомка в пятом колене
аксакала Жомартбека был установлен коктас. Позже купол мавзолея был
укреплён стальными конструкциями. В 1992 году к 280-летию со дня
рождения Жидебая представители родов алтеке и сарым начали строительство
снаружи старого мазара. В 1993 году был построен новый мавзолей и
установлен новый коктас из габбры.

В 2009-2010 годах по инициативе частных лиц была установлена
металлическая ограда вокруг мавзолея и сооружён подвесной мост на реке
Талды для удобства паломников. В дальнейшем планируется продолжить
работы по благоустройству территории мазара.

Могила находится на жайляу рода алтеке на реке Талды в 25 км на северо-запад от посёлка Аксу-Аюлы Шетского района”.

В посёлке Аксу-Аюлы Карагандинской области здравствует известный
писатель Камел Жунистеги, который внёс большой вклад в исследование
Сарыарки. Он - автор многих книг, член редакционной коллегии
энциклопедии “Караганда. Карагандинская область” на казахском и русском
языках. В своём письме ко мне от 10 июля 2011 года пишет:

“Вы просите раскрыть старинное название места, где находится мазар
Жидебай-батыра. Попробую. О Жидебай-батыре я писал в своей трилогии
“Куба белдер”. Он похоронен на береге реки Нуры, в 20 км от Аксу-Аюлы.
На этом же участке урочища ранее был похоронен Машруп. Кто он? Чем
известен? Этого никто не знает, но место именовали как Машрупбасы, а
теперь Жидебайбасы. Вокруг нет кстау - зимовок. Мазар Жидебай-батыра
расположен на невысокой сопке, саманный, от времени пострадал. В начале
1990-го или 1991 года потомки возвели новый мавзолей…”.

Ещё деловое послание из Балхаша от К. Сардарбек за 8 августа 2011 года:

“…Кое-что нашла по Вашей просьбе о Жидебай-батыре. Он из племени аргын,
из рода каракесек-алтеке; прадед Альмурат - от него Дос - от него
Кожаназар - от него Жидебай. Мать - Айпара. Жидебаю было около ста лет, и
он умер в 1811-1814 годы (точных данных не знаю). У Жидебая было 7 жен.
По исламу разрешается иметь 4 жен. С их разрешения батыр мог взять в
жены трех пленниц, попавших в руки воинов во время сражений. От всех жен
были потомки.

В окружении Аблайхана были такие исторические личности, как канжыгалы
Богембай-батыр, каракерей Кабанбай-батыр (найман), Бухар-жырау
Калкаманулы, Казыбек би (каракесек), Караменде би (тобыкты),
Жидебай-батыр, Жарылгап-батыр, Сенкибай-батыр (каракесек), Орманбет би,
Кенгирбай би, Сана би (тобыкты) - люди одного времени, были друзьями,
воевали вместе против калмыков.

Мазар Жидебай-батыра находится в 200-225 км от Караганды у реки Нуры,
местечко называется Маширип айырыгы. Это Шетский район Карагандинской
области.

Потомки ремонтировали, обновили мазар в 1993 году, построили мост, чтобы
можно было без преграды переехать через реку Шерубай-Нуру. Можно
доехать к мазару и через ст. Жарык. Стало традицией посещать мазар
Жидебая Кожаназарулы.

Актогайцы восстановили мазар Караменде би в 1992 году. В этом году актогайцы отмечают 200-летие со дня смерти Жидебай-батыра”.

Некоторые разночтения в письмах показывают, что требуется
исследовательская работа, чтобы уточнить даты и факты и привести их к
общему толкованию.

Юрий Попов, писатель-краевед



Без заголовка

Ақтоғайдағы Жидебайда қос мерейтой ерекше тойланды

         2011 жылдың 2-ші шілдесінде Ақтоғай ауданы Жидебай ауылдық округі, бұрынғы Қоңырат совхозындағы Сәуле селосында 1974 жылы туылғандар 1991 жылы мектеп қабырғасын бітіргендеріне және Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің  20 жылдығына байланысты қос мерейтойды ерекше атап өтті.  

Осыдан 30 жыл бұрын, яғни 1981 жылы бұрынғы Қоңырат совхозында алғаш рет мектеп қабырғасында білікті ұстаздардан білім алған ұлдар мен қыздар, бүгінгі күні жанұялы болып, бала тәрбиелеген, талай белестерді мүмкіндіктерінше бағындырып келе жатқан аптал азаматтар мен өнегелі азаматшалар болып өскен. 1991 жылғы мектеп түлектері осы жиында әріп тануды үйреткен алғашқы ұстаздары: Иманғалина Шәмшіпәну, Ахметова Раушан, Әмірханова Тиішкен, Төлеубаева Гүлдана апайларына және білім нәрімен сусындатқан білікті ұстаздары: Хамзин Дәнелия, Төлеубаев Болат, Кептербаев Сағынтай, Аманбаев Сейдіғазы, Сәдуақасов Бауыржан, Жақанов Сенбек, Әбдірахманов Қайыр, Омаров Қайрат, Бакиров Жәлел, Боранбаев Қайрат, Сатыбалдин Орал, Дәулетов Тілеуберген, Омаров Өмірғалы, Мұқанов Өрікбай, Сейілханов Ерғали, Асылбеков Жомарт мырзаларға және жоғарғы сыныптардағы жетекшілері мен «ғалым» мұғалімдері Бакирова Шәйза, Асанова Жанұзақ, Садыбекова Бейсенбала, Сауранбаева Мира, Тұрғынбекова Шәмшіпану, Рыспекова Айгүл, Саденова Жұмабала, Жақыпбекова Бақыт, Әбдірахманова Барқыт, Өмірзақова Оңал, Оразбаева Алтынгүл, Сәмбетова Алтын, Әлімханова Ыркеш, Таханова Ардақ, Әбдірақышова Күлзия, Майқыбекова Оркен, Күлмағанбетова Ақбота, Рахманова Рауаш, Нұрланбекова Гүл, Жұмабаева Гүлнәз, Әзімбаева Жанат, Еспаева Айман, Сәдуова Жазира апайларына шексіз алғыстарын білдіріп, сый-сыяпат жасады. Сонымен қатар, марқұм болған Құдайбергенов Нұрғали, Асылбеков Оңғарбек ақсақалдар мен Дәулетов Бақтыбай, Дәкенов Сабыр, Бақтыбаев Талғат ағаларының ерен еңбектері мен берген тәлім-тәрбиесін айтып, марқұмдардың жандары жәннәттә болуын Аллаhтан тіледі.

Биыл 1974 жылғылар қос мерейтойға ерекше дайындықпен келген. Ерте көктемнен бастап, әуелі Жидебай ауылдық мешітінің маңына, Кеңес Одағының батыры Қазыбек Нұржанов атындағы орта мектеп маңына және осы ауылдық округке қарасты Үшарал, Жалаңаш ауылдарындағы мектептердің маңына 80 түп ақ қайың, үйеңкі, терек ағаштарын отырғызды. Мерейтойға жиналғандарға Ақтоғайдың бұрынғы атына сай болуы үшін, ауыл халқын жылда көктемде Тоқырауын өзенінің бойына тал егуге, табиғатты қорғауға үндеу жарияланды. Той иелерінің ұйымдастыруымен ұстаздар мен ауыл тұрғындарына арнайы қойылған «Тоқырауын толқындары» фольклорлық халықтық ән-би ансамблінің керемет концертіне халық дән риза болды. 

 Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 20 жылдығына байланысты, әуелі бір Аллаhтың ризалығын алу үшін Жидебай ауылының мешітіне азан шақыруға арналған дыбыс ұлғайтқыш құрылғылары, түрлі-түсті телевизоры, DVD, LG шаңсорғышы, бейнелі намаз оқып үйрену дискілері мен Қазақстан Республикасының діни басқармасы мақұлдаған бірнеше діни кітаптар, т.б. табыс етілді.

Ауыл әкімі Төлепбеков Марат Серікбекұлына Тәуелсіздіктің 20 жылдығына орайластырылған және облысымыздағы ауыл шаруашылығы құрылымдарының соңғы жетістіктері мен барлық аудандардың шаруа қожалықтары және ауыл еңбеккерлері туралы тұңғыш басылым - «Ауыл: даму дәуірі» кітабы ұсынылып, басылымда көрсетілген жетістіктердің Жидебай ауылында белең алуына  бастама болуына тілек білдірілді.

Сәуле селосындағы Кеңес Одағының батыры Қазбек Нұржанов атындағы, Үшарал ауылындағы Әсет Болғанбаев атындағы орта мектептеріне және Жалаңаш аулының мектебіне ауылымыздың мақтанышы болған спорт шеберлері Боранбаев Мейрам, Дәкенов Сабыр, Бақтыбаев Талғат марқұмдардың және ортамызда жүрген Боранбаев Қайрат, Сатыбалдин Орал, Дәулетов Тілеуберген ағаларымыздың жолын қуып, салауатты өмір салтын ұстану мақсатында, ауылымыздың жастарына бірнеше қазақша күреске арналған киімдері, футбол, волейболға арналған командалық киімдері, футбол, волейбол, баскетбол доптары табыс етілді. 

         Сонымен қатар, жиында марқұм болған құрдастары Болтайұлы Жаңабекті, Серікұлы Жасұланды, Әнуарбекұлы Бауыржанды еске алып, тойға шақырылған ата-аналарына құрмет көрсетілді. Марқұм болған сыныптастардың басына барған құрдастары ауыл имамы Төлеуқұлұлы Асқатқа құран оқытып, дұға бағыштады.

         Ауыл әкімі Төлепбеков Марат, мектеп директоры Күлмағанбетова Ақбота, ауылдағы ақсақалдар алқасының төрағасы Түскеев Мәкен және Қордаханов Болтай осы ұйымдастырылған шараларға шын жүректен алғыстарын білдірді.

Келесі күні мерейтойға жиналған құрдастар жанұяларымен бірге теңіз деңгейінен 1155 метр жоғары биіктіктегі қасиетті Жыланды тауының бауырында серуендеп, ең биік шыңына шығып, балаларымен туған жердің әр тараптарын тамашалады. Қалада туып өскен балаларына ата-мекендерінің қасиеті туралы ұлағатты сөздерін айтты. Мерейтойдың соңы 62 дүркін атылған салютті тамашалаумен аяқталды.

Осы Жидебай ауылында жылда мектеп бітірген түлектердің 20 жылдық мерейтойды тойлау жақсы дәстүрге айналған. Себебі, осы ауылда туып-өскен жидебайлықтар жыл сайын мерейтойға құралақан келмей, алғаш білім алған алтын ұя мектептеріне, ұстаздарына шын пейілдерімен сый-сыяпат жасайды.

Халық даналығы: «Бірлігі бар ел, озады, бірлігі жоқ ел тозады» - дейді, олай болса, бірлігі жарасқан осындай азаматтар мен азаматшалардың іс-шаралары басқаға үлгі болса, нұр үстіне нұр болар еді.

 

Данияр Мерғазыұлы, Қарағанды қаласынан.


Метки: Жидебайдағы 20 жылды&#1179

Молшылыққа кенелу өз қолымызда

Молшылыққа кенелу өз қолымызда

Ақтоғай ауданының климаттық жағдайы негізінен мал шаруашылығын дамытуға қолайлы екені баршамызға мәлім. Десе де, шаруа қожалығы немесе шабындық алқабы жоқ қарапайым халыққа жылда шөп сатып алу, мал басын көбейту, одан пайда көру қиынға соғуда. Сондықтан, қазіргі уақытта ауыз-су мәселесінің ауылдық жерлерде біртіндеп үкімет тарапынан шешілуіне байланысты, көкөніс өсірумен айналысу, оны өз қажетіне жаратып қана қоймай сату арқылы табыс табу - мал өсіруден анағұрлым пайдалы. Әрине, төрт түліктің орны бір басқа. Дегенмен, әр үйдің жанында қосалқы бау-бақшасы болып, азық-түлік қорының мол болуы, адам ағзасына қажетті дәрумендердің өз үйіңнің жанынан табылуы қандай жақсы. 

Абай, Бұқаржырау және көршілес Қарқаралы аудандарында жылыжайлық (теплицалық) жолмен көкөніс өсіріп, мол табысқа кенеліп отырған еңбекқор жандар (Нүркен ауылдық округіндегі Садуақасов Нұрлан, Матақ а/округіндегі Қинаят Сламбек) сөзіме дәлел. Осы әдіспен қияр мен қызанақ, тіпті жылыжайсыз картоп, сәбіз, қызылша, қырыққабат өсіруді неге Ақтоғай өңірінде, жаппай халық арасында қолданбасқа. Мемлекет тарапынан су мәселесінің шешілуіне байланысты, былтырғы жылы  Жидебай ауылының жекелеген тұрғындары көкөніс өсіріп мол өнім алды. Қараменде би ауылдық округіне қарасты Қуаныш елді-мекеніндегі жерлестеріміз де осы кәсіппен айналысуда. Олардың еңбектері баршаға үлгі.

Қылышынан қан тамған кеңес үкіметінің белсенділері Тоқырауын өзенінің бойынан бабаларымызға күштеп тоған қазғызып, суармалы егін ектіргенін үлкен ата-әжелеріміз әлі күнге дейін айтады. Сол тоғандар Жидебай ауылының тұсындағы Тоқырауын өзенінің бойында бүгінгі күнге дейін бар. Жақпар тастарды қолмен қазған қайран қарулы бабаларым-ай!...

Біздің климаттық жағдайымызға қарай мамандардың айтуынша 1 шаршы метрден 5-6 килограмм (кг) қызанақ және 5-8 кг көлемінде қияр өнімін алуға болады. Ал жылыжайлық әдіспен өсіріп 1 шаршы метрден: 10 кг-ға дейін қызанақ, ал қиярдан 15-16 кг-ға дейінгі көлемде өнім алуға болады екен. Сонымен қатар,  қарапайым тамшылатып суару әдісін қолданса суға да үнем және өнімнің шамадан тыс болуына да ықпал етері сөзсіз. Тыңайтқыштарды суға езіп, тамшылату әдісі арқылы өсімдік өнімдерін суару өнімді бірнеше есе арттырады. Ауылдық жерлерде өсімдік өнімдеріне қажетті тыңайтқыштар жеткілікті мөлшерде. Айта кету керек, қойдың қиы тыңайтқышқа жарамсыз.

Осы өнімдермен қатар, көк пияз (шалот тұқымы), аскөк (укроп) сухумский тұқымы), шалғам (редиска), рубин тұқымы) өнімдерін наурыз, сәуір айларынан бастап егіп, қала базарларына көтерме бағамен мамыр, маусым айларында саудалауға әбден болады. Жаз бойын өндірілген өсімдік өнімдерін әр ауылдық округтердің орталықтарында бос тұрған ғимараттардан көкөніс сақтау қоймаларын қарастырса, аудан халқын қыс бойы өсімдік өнімдерімен қамтамасыз етуге болады. Негізі әр үйде тамақ өнімдерін сақтайтын жер асты қоймалары (погреб) болғаны жақсы. Бұл қойманы салудың да өз тәртібі бар. Мысалы, жерді трапеция формасында қазып (тек төменгі жағы қысқа, ал жоғарғы жағы ұзын болуы шарт) оның қабырғаларын таспен қаласа (цемент араластырмай, балшықпен) өсімдік өнімдері ұзақ сақталатын көрінеді.

Айтарлықтай шығын жұмсамай 2-3 айда қажетті өнім алып және сату арқылы табыс табудың тағы бір жолы тауық, үйрек, қаз, күркетауық өсіру. Әсіресе қаз өсіру өте пайдалы. Азықтық дәнді-дақылдарды көп қажет етпейді және еті мен мамық жүні нағыз өтімді шикізат. Тағы бір Ақтоғай өңірінде қолға алынбаған кәсіп, бұл ара шаруашылығы. Кейінгі жылдары осы кәсіпті Осакаров, Бұқаржырау аудандарының басқа ұлт өкілдері қолға алып, рахаттана мол табысқа кенелуде... Біздің өлке негізінен таулы жазық, өзенді, тоғайлы алқаптары да бар. Яғни, алуан түрлі өсімдіктерден бал жинаудың толық мүмкіндігі бар. Ғаламтор жүйесі арқылы осы шаруашылықпен қалай айналысу керектігін білуге болады және қазақша «Ара шаруашылығы» кітабы да бар.  

Әңгіменің түп төркіні көктемнен бастап, күз айларына дейін еңбек етіп мол табысқа кенелу болғандықтан, дәстүрлі бие сауып қымыз ішу де бүгінгі күні табыс көзіне айналған. Айта кету керек, нарық келмей тұрған кеңес заманында үлкендеріміз қымызды әр үйден таңдап ішуші еді. Қазір ол дәстүрдің ілу де шалу екені бәріңізге аян. Сондықтан,  бір жағы дәстүрімізді жаңғырту, екінші жағы жаз айларында қазақша дем алу орындарын ойластырғанымыз әркімге тиімді. Мысалы, Тоқырауын өзенінің жағасындағы көкорай шалғынды жерден орын таңдалып, бірнеше киіз үйлер тігіліп, «Қазақ ауылы» деген атпен демалу орындары ашылса. Бұл киіз үйлер ағаш еденімен және қазақы дәстүрлі заттарымен жабдықталып, маңындағы арнаулы орындарға бие байланып, сарыарқаның нағыз сары қымызы дем алушыларға ұсынылып, қазақы көрініс орын алса. Сонымен қатар, құрт, ірімшік, талқан, қуырылған бидай т.б. қазақтың тағамдары осы жерде дайындалып, келушілерге белгіленген бағамен сатылса. Қымыз және басқа да қазақ тағамдары көршілес ауылдардағы тұрғындардан осы дем алу орынына сатып алынса немесе келісім-шартқа отыруға да болады. Арнайы киіз үйде қазақтың дәстүрлері, батырлар жырлары, бабаларымыз және т.б. қазаққа, Ақтоғай өңіріне қатысы бар тарихымыз туралы жеке кітапханасы болса. Мініс аттары мен ат арба қызметтері де болғаны жақсы. Дем алу орындарынан Ақтоғай өңіріндегі бабалардың басына, Әлихан Бөкейхановтың туыстарының зиратына, Бегазы-Дәндібай тарихи жерлеріне, Ақсораң тауына және т.б. тарихи жерлерге саяхат жүргізіліп, бірнеше күн жатып дем алатын демалыс орынына айналса, нұр үстіне нұр болар еді. Осындай дем алу орындарына ауыл ішіндегілер және қаладағы қалталы азаматтардың арнайы іздеп келіп, қаржы құяры сөзсіз. Егер бұл іс атқарылса бүкіл облысқа, тіпті республикаға Ақтоғай өңірі үлгі болар еді.   

Аудан бойынша халықтың өндірген өсімдік және құс өнімдерін  өткізуді ұйымдастырушы ретінде, Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 21 шілдедегі №450-I «Ауылдық тұтыну кооперациясы» Заңына сәйкес құрылған ауылдық тұтыну кооперациялары іске асырса баршаға тиімді. Бұл кәсіпорындар арқылы ауыл тұрғындарының өндірген өнімдерін қала базарларына жақсы бағада немесе көтерме бағамен өткізуге мүмкіндік туар еді. Сонымен қатар, әр ауылдық округтердің орталықтарындағы халыққа шөп тиегіш (түсіргіш) техникалар шөп науқанында өте қажет. Осы техникалар ауылдық тұтыну кооперациялары арқылы халыққа қолдануға алынса жыл сайынғы шөп түсіру науқанында адам іздеп шарық ұрудан көпшілік құтылар еді.

Мұхаммед пайғамбарымыз (саллалаху ғалейхи уассалам) хадисінде: «Кәсіптің ең жақсысы - әркімнің өз қолымен істелген ісі және адал сауда» - делінген. Әр жанұя өзін азық-түлікпен қамтамасыз ету жолын тапса, қымбатшылық бізді жеңе алмайды. Ендеше жерлестер іске сәт дегім келеді.

 

Данияр Мерғазыұлы, Қарағанды қаласы.

01 сәуір 2011 жыл.

 

Baglan Abdildina, 30-03-2011 12:26 (ссылка)

Без заголовка

Ақтоғайда жана мешіт салынады деп еді, осыдан екі жыл бұрын. Істің соны кандай болды екен, білетіндер бар ма?

Газет туралы

Жакында республикалык "БАК.kz" сайтында Актогай аудандык "Токырауын тынысы" газетінін жеке паракшасы ашылады. Оки журініздер. Аудан туралы жазарларыныз болса, сайт редакторы - жерлесіміз Камбар Ахметовка не маган хабарласыныздар...
Сайт адресі - www.bak.kz

Almat Abdildin, 10-03-2011 14:05 (ссылка)

Машак баба аруагына арнап берілген ас

Актогой ауданы Жамші ауылында Әлтеке руынан шыккан Жантобетулы Машак аруагына арнап берілген астан видеоролик

Документальный фильм "Аул Куляш"

7 марта 2011 года в 10:30 ч. по телеканалу "Алматы" советую посмотреть документальный фильм  «Аул Куляш». В 2004 году на киностудии «Казахфильм» режиссер Мурат Мусин снял фильм «Аул Куляш». Он отправился на родину «казахского соловья», чтобы разгадать загадку волшебного голоса Куляш Байсеитовой — редкостного тембра колоратурного сопрано.

ХАБАРЛАНДЫРУ/САТЫП АЛАМЫН/КУПЛЮ

Актогай ауданында Агаш коршау, тор, канылтыр немесе т.б материалдан жасалган коршау сатып аламын

Су насосы мен темир немесе бурын колданылган орт сондирушилер шлангысын сатып аламын, тек Актогай ауданында


+7 705 450 35 03 немесе е-мэйлга хабарласыныздар


Куплю деревянные заборы, сетки, профлист или другие ограждения в Актогае

Куплю водяные насосы, трубы, пожарные рукава или б/у пластиковые трубы


+7 705 450 35 03 или пишите на э-мэйл

Без заголовка

Актогайлыктар Актогайдын гимараттарын,кошелери, казак метебин тусириндерш!

Без заголовка

Туган жердін туні деыстык, куні де ыстық! Алтын бесік-АКТОГАЙ тумаларына жалынды СӘЛЕМ!!!

В этой группе, возможно, есть записи, доступные только её участникам.
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу