Откройте свой Мир!

Рамазан - берекелi АЙ МYБӘРАК,
Теңескен кедей-кепшік, бай жұрағат.
Алайық разылығын ЖАРАТҚАННЫҢ,
Көрсетіп нағыз құлға сай мінәжат!

Қалқаман Саринге

Назарың сенің, түсірер еске бүркітті,
Жазылған жырдан, жүректерге гүл бітті.
Мұңменен орап, сыйлаған елге жырларың,
Жүрекке келген қайғыны кері үркітті.

Мадақтап Алла, иманған толған жүрегің,
Бақыты елдің, тілеуің осы тілегің.
Жүрегің сенің астарлы ойды жасырмай,
Бересің елге, білемін мұны білемін.

Жырыңа еніп елес боп сағым кеземін,
Жазамын бір күн менің де келсе кезегім.
Оқыған сайын ауыртар жүрек жырыңнан,
Оратып мұңға қойғандай сені сеземін.

Арқатта туып, бойында өстің Ертістің,
Демеспін сені өзгелерден кем түстің.
Жалғыз қалғанда жабырқап кейде жүрегім,
Жамауын сенің жырыңнан табар кем тұстың.

Мұңымды төгем қағазға, досым сол қалам,
Мұңайтса дағы өмірге кейде таң қалам.
Өмірден озып кетседе талай ақиық,
Қалқаманменен замандас екем, қуан

Кожакелди Алданов


Сүйінші...

Замандас ақын Қалқаман Саринге.


Беу халқым!!! Жарық көрді жаңа жақұт,
Жақұт жырдың тұр иісі жұпар аңқып.
Бар дауысыммен берейін халқыма,
Жақұт жырды жүрекпен сезе оқып.

Мұңмен моншақ тізбектеп жазған өлең,
Қара өлеңде жазылған ойлар терең.
Қалқаманның жазуын жүректегі,
Сабақ етіп жалғанды сүріп келем.

Бұралаңдар тағдырымның күймесі,
Жыр арқылы сезбеймінде күйді осы.
Қара қазақ сағынада... Сарғая... ,
Күткені осы "Арманымның бейнесі".

Бар ақынды жүрегіммен шын сүйем,
Сен адассаң, сеннен бұрын мен күйем.
Жазуын алып жүректен, сыйлар еліне,
Қалқаман сынды жыр алыбына бас ием!!! .

Кожакелди Алданов

Алғаусыз сезім ақ жүрегіммен, 
Арманына адал тағдыр едім мен.
Бағыты – жұмбақ, бағасы – қымбат,
Бақыт іздеген жанмын өмірден.
 
Көрдім де сені... Өртендім өзім,
Еркімді билеп, еркем, бір өзің...
Көркіңе, шіркін, жарасқан қандай,
Көзайым, күнім, көркем мінезің!

Еліктей ғана ерке сылқымым,
Ерек сезімнің шертесің қылын.
Өлең ойымды жауласын түгел,
Өне-бойымды өрте, шіркінім!

Алаштың аққу қызы ма ең, керім?
Айдынға салған жүзіп өрнегін.
Үнсіздігіңнің өзі бір ән ғой,
Үздігіп жаным, үзілер демім...

Жап-жарық нұрдан жаралдың ба сен?!
Мөп-мөлдір мұңдай жанардың жасы ең.
Ғайыптан келген перизатым-ау,
Ғажайып сыйы ғаламның әсем.

Назданып нәркес нұрға малынып,
Ынтызар еттің ырғала күліп,
Мен сені жақсы көріп қалдым ғой,
Мезі еткен ауыр мұңнан арылып.

Көріктім менің көзі – нұр, жақұт,
Сыр айтсын сендік сезім үн қатып.
Көз ілмей мәңгі, өзіңдей жанды,
Сағынудың да өзі – бір БАҚЫТ!

 
 
    Әлдилей бер...

Мен өмірге келген Ай,
Қасат қарлы Қаңтар - бұл.
Қыл шылбырын қолға оңай
Ұстатпайды тарпаң жыл...

Тарпаң жылдың тағы да
Жармасып ап жалына,
Тауқыметін тартам құр.
...Таңдайымда - жауһар жыр,
Маңдайымда - сол тағдыр!

Иә, жаным! ...бұл мезгіл -
Мен өмірге келген шақ.
Көңілімде күмбез жыр
Күмбірлейді, елді аңсап.

Қоңыр салқын желді аңсап,
Қоңыр қазды көлді аңсап,
Қоңыр жота белді аңсап,
Менің қоңыр тірлігім
Тағынады зер-моншақ.

Мезгіл, мезгіл, мезгілдер,
Сағым жылдар, боз күндер,
Сендер кімнен бездіңдер?
...Адыр-қырлар, бозғыл бел,
Сендер нені сездіңдер?

Жаздың жауы - аптыққан
Күзгі дауыл, озбыр жел.
Қыстың соңы шаттықтан
Көктем болып, тез гүлдер.
...Сен бәріне төздің, жер!
Мен дәрменсіз пендемін,
Санамда құр сөз бүрлер.

...Әлемге осы келгелі,
Әлемді осы көргелі,
Әуедегі ақ бұлтқа
Әуен қосып, ергелі.

Әппақ қарлы даламен
Әуелетіп, сен мені
Әлдиледің, қара өлең,
Әлемге осы келгелі.

Әлдиледің қара өлең,
Әлдилей бер, қара өлең,
Әлдилей бер!...

 

[ Невозможно полностью обработать текст записи ]

Кім ушін кайгырамын, не ушін мунаямын?Кулама жар басына ілініп тур аягым.
Журекте жалын калмай, жанымды муз басуда,
Бітер деп ойлап па едім, дал бугін булай анім...

Мунменен егіз болып кеткендей жан-журегім,
Іздеген ардын елін мен бурын балгын едім.
Ал казір... Казір болса моп-молдір арманымды,
Не ушін аяк асты шан басып калды менін?...

Каптады ессіз киял гажайып мекенімде,
Осылай омір бойы оксікпен кетемін бе?
Санамды шырмап алып, ойымды ойсыратты,
Белгісіз кала бермек менін кім екенімде. 

  
   
               Құрметті жыр сүйер қауым!



Қалқаман Сариннің "Арманымның бейнесі" атты әдеби-сазды шыгармашылық кешін сайттан тамашалай аласыздар!

     http://kalkamansarin.kz/ind...

                                                                                  
                                                             





Күй - Қаршыға


Келмеске кетті ме ұшып күй - Қаршыға,
Біржола елін, жерін қиған сірә.
Аманат Алла берген адам жаны,
Жамағат, жаратқаннан иман сұра...

Келмеске күйші аттанды. Күй қалды да,
Оқтай боп суық хабар тиді-ау мына.
Қазақтың даласына сыймай кетті,
Домбыра шанағына сыйған мұра.

Келмеске күйші кетті. Күйі қалды,
Біртуар бірегейім, биік, арлы.
Бақиға аттанардың соңғы сәті -
Өмірдің өлім деген сыйын алды.

Келмеске кетті, бірақ... Күй боп мәңгі
Арайлап атқан әрбір сүймек таңды.
Сапары саңлағымның күрт үзіліп,
Қатары ағалардың сиреп қалды.

Келмеске кетті күйші. Күйім жылап
Боздайды мекен етіп үйін жырақ.
Халқымның күмбір қанат Қаршығасы,
Көктемде оралмайды биыл бірақ.

Келмеске кетті солай күйші ғажап,
Тыңдайтын жақын түгіл, сүйсіне жат.
Алланың әміріне амал бар ма,
Иманды болсын, ұлың, исі қазақ!

                           
                                                                           




Оқырман қыз   












 

Тағы да Түн.
Тәтті елестер ұнайтын жаныма тым.
Мына жарық жалғанда болса бір жан
Ол - өзіңсің, мені ойлап, сағынатын.

Жанып, ысып,
Заңғар көкке арманың алып-ұшып,
Білем, сезем, нұрланып отырсың-ау,
Сағынышың айға әппақ шағылысып.

Иә, жаным!
Қиялыңның мекендеп қия, жарын.
Күрсіністер ішіне құлап кетіп,
Өз ойыңның тартасың жиі азабын

Көзіңде мұң,
Жүрегіңнен бермесең сезімге орын..
Ұмыт мені ендеше! Сені мүлдем
ұмытудың таппадым өзім жолын.

Қайдам, гүлім,
Таусылғандай бар амал айлам бүгін.
Төзіміңе сүйеніп көз іледі,
Қабырғасы сөгілген қайран мұңым.

Түн - сабырым,
Жұбатады жанарға тұнса мұңым.
Сағынбас ем, дәл бұлай сағынбас ең,
Жүрегіңе, жаным-ау, жүрсе әмірің.






Қыс та келді.Тайды тағы Күз серттен.
Қар жауып тұр күйге ұласып біз шерткен.
Қара жердің айғыз - айғыз келбеті,
Қара қойдың терісіндей тұз сепкен.

Өлді мезгіл, жете алмастан арманға аз,
Өзгермеген тек тәкәппар Тау маңғаз.
Қар астынан жылытады жанымды,
Кеше ғана күзге өкпелеп қалған Жаз.

Қаһарлы қыс, қаталсыз - ау, кекшілсіз...
Көңілдерден қоңыр мұңым көшті үнсіз.
Қара аспаннан аппақ ұлпа жаудырған,
Құлдық ұрдым Құдіретке еш мінсіз!

Жанарыңда жылт-жылт етіп шық күміс
Ай, қараша, қауысты құш, үтті құш!.. 
Амалың жоқ, аманат ет арманды -
Алдымыздан ақ боз мініп шықты қыс..

Жүрегімде салқындық бар аздаған,
Салқын жүзбен көз тастайды әз - ғалам...
Күзге ғашық ақын едім қайтейін, 
Күз туралы Оданы әлі жазбаған.

Санамдағы сағынышты бұғаулап,
Қарашадан қар ұшады қылаулап.
Біздің шерді тарқататын үн - түнсіз,
Күздің соңғы қолтаңбасы - мынау бақ.

 








Өмірді естен шығармай,
Өлімді еске жиі алдым.
Өткенді кері бұра алмай,
Өкпеге кімді қиярмын?

Өтер де кетер бұл дәурен,
Өлшеулі бәрі, өлшеулі,
Өкпек жел соғып іргемнен
Өкініш басар еңсемді.

Өлара шақта бір мезет,
Өлексе жеуге құмартқан,
Өлместің күні кімде жоқ,
Өлекшін құсқа кінә артпан.

Өзегім от боп күйгенмен,
Өбектеп мені кім сүйсін?
Өгейлік көріп үйренген,
Өр көңіл, қашан тыншисың?

Өжет боп кейде көрінген,
Өксіп те қалған бар кезім.
Өкініп талай егілген,
Өкпешіл ме екем, әлде, өзім...

Өңездеп қалған көп қайғым,
Өзеуреп кеттің, - демеші.
Өзге бір жанды таппаймын,
Өзімнен жақсы неге осы?

Өтірік айтты демегің,
Өсекке баспас аяғым.
Өмірбаяным - өлеңім,
Өлеңім - өмірбаяным!

Өркеуде болман тым асқақ,
Өресіз ойдың түбі арсыз.
Өмірім бітер бір-ақ сәт.
Өлімім күтер, күмәнсіз!...







Көзді арбаған сағым ғұмыр кешіппін,
Көңіліме алды тағы көшіп мұң.
Бақытты етем, - деп жүргенде өзіңді,
Бақытсыз боп қалғанымды кеш ұқтым.

Бұйырмаған, бағынбаған асау бақ,
Жанарымда тұрды-дағы жасаурап,
Кетті үзіліп. Сағынышқа айналды.
Сағыныштың мұңы тәтті қашанда-ақ.

Тақсыр тағдыр тартса-дағы сый небір,
Менің көңілім - құлазыған күй қоңыр.
Сүйе алмадық, сүйе алмадық екеуміз,
Екеумізді еркелетіп сүйді өмір.

Махаббаттың қос қанаты - мұң, шаттық,
Сақтау үшін керек оны шын сақтық.
Қайыры жоқ күндер ұзап кетті алыс,
Құрбан болған сезімдердей бір сәттік.



Көктем келеді, көктем келеді,
Көздеріне ыстық нұр құйып.
Керімсал күндер көк белді өбеді,
Құшағына әсем гүл жиып.

Құстар келеді, құстар келеді,
Қанаттарынан нұр саулап.
Көңілім де оған құштар боп еді,
Қатал қыс қойған құрсаулап.

Күнім келеді, күнім келеді,
Күлімдеп өңі нұр шашып.
Күңгірттеу қырға гүлін береді,
Қауызына оның тұнса шық!

Көктем келеді, көктем келеді,
Көркіңнен сенің аумайтын.
Көзайым көктем жеткенде, мені
Күдіксіз сезім баурайтын.



Жұлдыздардың жалынына Түн балқып,
Балбырайды, құшағында мұң қалқып
Сені еске сап айлы аспанның демінен,
Жұпар сезім тұрды аңқып.

Дала мүлгіп, қала қалғып... бәрі үнсіз.
Өзің жайлы ойлар ғана дамылсыз
Жер мен көкке сыймай тулай береді,
Мендік сезім сабырсыз.

Жұлдыз ақса... Сағынышым сыр беріп,
Хат жазамын қанатына үлгеріп.
Сен туралы айта алмады ештеңе,
Түннің тілі күрмеліп.






Көнеріп күз де кетті,
Көне қыс бізге жетті.
Көл жатыр көз ұшында,
Көрпе ғып мұз желекті.

Өмірдің бұл мезгілі,
Өзгеше мүлде өз жыры
Көкке үнсіз ұмтылады,
Көңлімнің күмбез мұңы.

Жаныма қатты құштар,
Жауып тұр ақ күміс қар.
Қолыма үнсіз ғана,
Қонақтап жатты құстар.

Тағыда аймалап мұң,
Тұңғиық ойға баттым.
Жаурады жан - жүрегім,
Жылуы қайда бақтың?

Алдымнан жол қашады,
Аяғым қар басады.
Бұл өмір өзгермейді,
Баяғым жалғасады...



Маздайды отты құшып,
Жанымның шемен шері,
Қай жаққа кеттің ұшып,
Сағындым, ӨЛЕҢ, сені?!

Ай үнсіз, қара түннің
Арызын тыңдайды ол да.
Түнеріп мен отырмын,
Тұтқын боп түрлі ойларға.

Мен кімге өкпелімін,
Сен кімге өкпелісің?
Мұңайма тек, көңілім,
Кешіккен көктем үшін.

Белгісіз біреулердің.
Болғанмен сағынышы,
Бәрібір жүдеу көңілім
Бұл да бір Тәңір ісі.

МЕНІҢ МҰҢЫМ

Тұншықтырып тірлігімді тынымсыз,
Тас төбемнен төнді тағы Түн үнсіз.
Маған қарап мұңаяды мың жұлдыз,
Жетімсіреп менің мөлдір - мұңымсыз.

Менің мұңым, менің мұңым – мөлдір мұң,
(Мұңсыз өмір сүре алмаймын мен бір күн).
Түнгі аспаннан тұнық іздеп көз алмай,
Қарап жатып қанша жұлдыз сөндірдім.

Бүгін тағы құрбан болып бар үміт,
Санадан тыс құдіретке бағынып.
Мың жұлдыздың арасынан бір жұлдыз,
Ағып түсті. Жалғыздықтан жалығып.

Олар, сірә, ғашық менің мұңыма,
Мен де олардың құмар едім сырына.
Мұңсыз – мінсіз ғұмыр кешу, құдай – ау,
Қасірет қой жердің Ақын ұлына.

Әппақ Айдың бір сәулесі тисе артық,
Кетер, шіркін, көңілімде күй шалқып.
...Өзгеше бір өлең жазып отырам,
Мың жұлдыздан мұңдарымның иісі аңқып.

Менің мұңым сәуле төгіп Күнге ұқсап,
Мұңлы шаққа сыйлайды бір нұрлы сәт.
Түнгі ызғардан тоңып тұрған томсарып,
Жұлдыздардан гүл жасайды бір құшақ.

Аспанымда - тұнып тұрған күміс шық,
Аспан асты – сыр ұқтырған тыныштық...
...Өзім сүйіп, өзім күйіп жататын,
Менің мұңым – ЫП – ЫСТЫҚ.

Тамшы тағдыр

Алматы. Жып-жылы жаңбыры
Жанына ол қыздың ұнайтын.
Ал, оның тағдыры, жан-мұңы
Жарысып жаңбырмен жылайтын.

Ақ нөсер астында тұратын,
Оларда ұқсастық бар шығар...
Бір-бірін тек үнсіз ұғатын.
Тамшыға қосылып тамшылар.

Қарайтын тамшының көзіне
Себебі, тым жақсы көретін.
Мөп-мөлдір тамшыға өзі де
Аналып кеткісі келетін...





Менің сырқат санамды сауықтырған,
Қарға қарап қуандым жауып тұрған.
Қар астында қамалып қалса дедім,
Қу тірлігім жанымды жалықтырған.

Аспанымнан ағылған ақ қар мынау,
Ағыл-тегіл сырыңды ақтардың – ау.
Жауған қарға көз алмай қарап тұрдым,
Тереземнен телміріп қатқан қырау.

Көзіме көрінгенмен алыс мүлде,
Қиялым қанат қақты таныс күнге.
Ақ адал балалығым асыр салып,
Алаңсыз ойнап жатты қар үстінде.

Айнала ажарланған ақ күміс күн,
Сол кезде баянсыз бір бақты құштым.
Арманым ақ сағымға сіңіп кетті,
Қалмады.
Құшағыма қатты қыстым.

Бұл өзі елес екен, жан жұбатпақ,
Ғұмыры қысқа болды қардың әппақ.
Жер бетінде мәңгілік қалмас ешкім,
Қысты да көктем келіп зар жылатпақ.

...Бүгін тағы толассыз жауды әппақ қар,
Көңілсіз құлазиды жаурап бақтар.
Жер бетіне жеткізіп суық хабар,
Түсіп жатыр аспаннан саулап хаттар.






Мақта қар жауып тұр мақтаншақ,
Айнала шашылып ақ моншақ.
...Ал, менің жапырақ жүрегім,
Жабықты жаз күнін қатты аңсап.

Қар жауды. Ұялшақ көктемнің,
Салқындық тағы да өпті ернін.
Құтқарып алатын мені ойдан,
Қайдасың көріктім,
...жоқ белгің.

Мен сені қамығып қанша күн,
Сағынып іздедім, аңсадым.
Бақ ішін қатал қыс кезіп жүр,
Тоңдырып сәмбітал саусағын.

Жазығы жоқ қардың кіршіксіз.
Бүріскен бұтасы бүршіксіз,
Ақ қайың арманым тек менің
Мұңайып тұрғандай мұң – шықсыз.

АҚ ҰЛПА ҚАР

Ақ ұлпа қар қылаулап,
Жауады жанды баурап.
Алаңсыз асыр салып,
Келеді - ау алғым аунап.

Ақ ұлпа қар - көбелек,
Жауғаны сән керемет!
Жер бетін жатыр міне,
Ақ қанат әнге бөлеп.

Ақ ұлпа қарлар менің -
Балалық бал дәуренім.
Қарға ұқсап кетер едім,
Жетсе егер әл - дәрменім.

Ақ ұлпа қар - құсым ед,
Жерге оның қонғысы жоқ.
...Мен іштей түсінемін,
Қара жер - қарғысы көп.

Ақ ұлпа қар - ғажайып,
Амалсыз, (қалды азайып).
Қонады қара жерге,
Қанатын зорға жайып.

...Өлең жазып жүрсің бе?
(Бір ақын достың сұрағы)

Маңдайыма бұл жазылған,
Жазбағанда енді қайтемін.
Жазу да жазу, жазудан,
Жазылар едім, айт емін!

Сорыма ұқсаган бағым бұл -
Дертім бұл менің асқынған.
Жауатын бұлттай жаным - жыр,
Қарашығына жас тұнған.

Тәңірден тағдыр болды айқын,
Қолымда - қалам қауырсын.
Айналып өте алмайтын,
Ақындық жолым - ауыр сын:

Жарығын іздеп әлемнің
Білтелі шамның түбінен.
Өртіне күйіп өлеңнің,
Тұңғиық кешіп түнімен.

...Жаза алмай жүрген күндерде,
Жазғырып іштей өзімді.
Ұйқасын таппай түндерде,
Қаншама арман көз ілді.

Ей, Уақыт!
...Саған келемін,
Менікі - мынау жол сапар.
Менің маңдайым - ӨЛЕҢІМ!
Сенің маңдайың болса тар...

Өкінбен оған, өкінбен,
Арманға жеткен жан бар ма?
Жұлдыздарды еміп жетілген,
Жырларым жетер таңдарға!

Жан мұңын достым, көтердім,
Тағдырын адам таңдай ма?
...Жазмышты жазып өтермін,
Жазылып қойған маңдайға.



Тиді ме түннің түрлі залалы,
Ай – қыздың неге мұңлы жанары?
Ойшыл аспанның омырауынан
Үзіліп үнсіз жұлдыз ағады.

Ұйқысыз жалғап түнді ұзақ таңға,
(Жұлдыз деп айтып жүрміз оттарға).
Қуанып қалам, қараңғылықтың
Құрсағын жарып жұлдыз аққанда.

Қарашығыма қайғым тұнады,
Қамыққан күйім қай күн тынады?...
...Күннің нұрымен төгіліп түскен,
Әппақ арманым Айға ұмтылады.

Ал анау жұлдыз сөніп барады,
Ол енді кімге серік болады ?
Сөнгенің көріп, мендегі жүрек,
Көңілсіздіктен көрік табады.

Тағдырды тылсым танып көктегі,
Тұр екен олар дәріптеп нені?...
...Жұлдыздың, бірақ, сөніп қалғанша,
Жақсы ғой, жаным, ағып кеткені.








Көңілді қоңыр салқын саз жүдетіп,

Көз жетті кеткеніне жаздың өтіп.

Құлайды жапырақтар құба талдан,

Күрең күз құдіретіне тағзым етіп.



Кеші еді солқылдаған күздің суық,

Не шара, жасыл жаздан үздірсе үміт?

Базары тарқап кеткен бақ ішінде

Күтіп тұр әлдекімді Қыз күрсініп.



Жас талдың аптыққан жел есін алды,

Құрғырдың қылығы жоқ еш ұнамды.

Жылаған жапырақтың жетім күйі,

Әп сәтте көңіліме көшіп алды.



Арқанын өңменімнен өтті желі,

Күдерін қайтқан құстан көк те үзеді,

Бозбауыр бала бұлттар боздап тұрып,

Бораған қыстан хабар жеткізеді.



Бәлкім бұл кездесу ме тұңғыш, әппақ?

Бақтағы қыз да сабыр тұрды сақтап.

...Бір жігіт сұр көшеге көрік беріп,

Келеді қызыл - жасыл гүл құшақтап.



Елемей қырды гүлсіз, күнді нұрсыз,

Кездесіп тұрды екеуі. ...Тұрмын үнсіз.

Батырған мені мұңға қоңыр Күз бен

Жігіттің қолындағы гүл ғұмырсыз...





Тәкәппәр таудың етегі туған өлкеміз...
(Таңсық қой таудың ұлына тулаған теңіз).
Түсімде мені қол бұлғап шақырады ылғи,
Толқынға қарап, толықсып тұрған ерке қыз.

Аңсайды жаным жабығып теңізді менің,
Айдында жүзген аққумен егіз жүрегім.
Арманымды айтып ақ мамық ақша бұлттарға,
Аспанға қарап көгілдір неге үздігемін?

Арманыма ұқсас Аққуды - киелі құсты,
Айнымас асқақ сезіммен сүйемін ішкі.
...Сағыныш болып тербеткен ақын жүректі,
Арман – ай, арман, бұл неткен күй еді күшті?!.

Ғашықпын, теңіз, сендегі асау ғұмырға,
Желкенін керіп жастығым жасаулы – жырға.
Толқынға тәнім шайылып, туласын журек,
Қамалып қала беремін қашанғы мұңға?

Сағына берем теңізді, телегейімді,
Тұңғиығына батырып терең ойымды,
Алсам – ау, шіркін...
Сүйсе ғой толқын - қыз келіп,
Өлең боп кеткен осынау өне – бойымды!

Кешіккен көктем

Етек – жеңі жиылмай,
Жатып алды кыс мынау.
...Көңіл күй де – бұйырмай,
Қоңыр күйге түстім – ау.

Қытымыр қыс тұр әлі,
Кірпігіне мұз қатып.
Ызғырық жел ұрады,
Тұла бойды сыздатып.

Бізге жеткен көктем жоқ,
Жеткенменен мезгілі.
...Жырлағанмен... көк тер боп,
Болмайды екен сөз құны.

Құстар...
Хабар бермейді,
Кешігуде көктемім.
...Күндіз көргім келмейді,
Күнтізбенің беттерін.

Барып қайттым баққа мың,
Көктем іздеп көшеден.
Іздегенмен таппадым,
Оған куә осы өлең.

Бар бақытты...
Биылғы,
Көктем алып келердей.
Көптен күткен сыйымды,
Көктен алып берердей...

Күтіп жүрмін мен оны,
Көңілге сол қуаныш.
...Жалықтырды себебі,
Жатып алған мына Қыс.





Қиял құсы...
Ол құстың иесі ақын. Ұяң кісі,
Түннен жасап алардай тамаша әлем,
Бойына бар ғаламның сияр күші.
Жоқ оның, одан басқа зиянды ісі.

Бар үнімен,
Табиғаттың тілдесіп тамырымен,
Қара өлеңмен кәдімгі қаны – күрең.
Жұлдыздарға түнімен хат жазады ол,
Анау, айдың жарығымен.

Қап-қара түн.
Тылсым түннен тағатын тапқан, ақын.
Қорқпайды ол, кетеді аспанға ұшып,
Айдың нұры аймалап ақ қанатын.

...Жанды көзі,
Ақынның аспанға ұқсас бар мінезі.
Биіктікті , сүйеді ол кеңістікті,
Жұлдыздармен жарасып жалғыз өзі.


Арпалысып алапат алып күшпен,
Әуел баста-ақ ақындар жұлдыз болып
Жанарынан жалғанның ағып түскен.
Иә, солай ақын ем,
анық Күшті ем!

ҚАРАУЫЛ – ҚАРАӨЛЕҢ

Қара өлеңнің мекені – Қарауылға келемін, 
Қара өлеңнің қамы еді, қарап жүрмей жегенім.
Қарағанның ішіне көп тығылып ойнайтын,
Қара өлеңге құмартқан қара бала мен едім.

Қара Ертісті жағалай толқып келе жатырмын,
Қарабасып қалардай қорқып келе жатырмын.
Қараой менен Қарасаз, Қарауылдың мұңы бір,
Қара нарға мұңымды артып келе жатырмын.

Қараөткелдің бойынан Қарауылға бұрылып,
Қара жолдың үстінде қуып келем бір үміт.
Қараша үйдің есігін көп кешікпей ашармын,
Қара жорғам астымда кетпесе егер сүрініп.

Қара торы жігіт боп қалғанымды көрсем деп,
Қарай – қарай жолыма қайран Анам кемсеңдеп.
Қараңғыда аптығып шыға келсе алдымнан,
Қара таудай қасқайып тұрар ма екем мен сергек.

Қара ұлына байлаған бағыланды сойдырып,
Қарапайым қызықты қайран Әкем, той қылып...
Қара қойдың сорпасы бұрқ – сарқ етіп қайнаған,
Қара қазан жататын бәрімізді тойдырып.

Қара нанға сары май жағып алып жейтұғын,
Қара суға қанағат, қарын тойды дейтұғын.
Қара жаяу, қайғысыз көше бойлап жүгірген,
Қара дүрсін кешегі сағындырды – ау кей күнім.

Қара сиыр сүтімен қою шайды ішетін,
Қара кемпір сөйтіп ап қара терге түсетін.
Қараң қалғыр! - деп қойып қарайғанға ұрысып,
Қара күбі қымызды қайта - қайта пісетін.

Қара қыздар кешегі, қара көзді келіншек,
Қара шашын тарайтын қапияда көрінсек.
Қара түнде ақсүйек ойнамайды енді олар,
Қара барқыт кеште де шыққысы жоқ, еріншек.

Қарақұрым халықтың хәлі бөлек бүгінде,
Қара жаңбыр жауып тұр қар аралас іңірде.
Қара суық күз келіп қалтырайды қу тірілік,
Қара торғай секілді қарағаштың түбінде.

Қарауылда қалды әне,қара шалым тектім – ау,
Қара шалдан қалғаны - қара шаңырақ тек мынау. 
Қара күйе жағылып арыңа әппақ, АУЫЛЫМ,
Қара ниет қоғамның құрбаны боп кеттің – ау.






Асыл ана !
Түсімде көрем сені,
Бұрынғыдай емессің сен еңселі.
Мен білсем саған деген сағыныштың,
Осынау, жұмыр жерде жоқ өлшемі.


Тербеп сол сағыныштың күшті ырғағы,
Елжіреп елесіңді құштым тағы.
Хат байлап қанатына жіберер ем,
Бармайды – ау, біздің жаққа құстың бәрі.


Не таптым, белден кетіп бетегелі?!
Қалаға қаңғыбас ой жетеледі.
Жақұттап жазу үшін осы өлеңді,
Он жылдық білімім де жетер еді.


Дүние шыр айналып шарайнадай,
Қала бердің жолыма қарай-қарай.
Қайырымсыз қалаға .
Мейірімді,
Қалдырып кете бергем қалай ғана – ай?!


Ал, бүгін ақын болды ақылды ұлың,
Жанымды жегідей жеп жатыр мұңым.
Анашым ! арнамасам саған өлең,
Адыра қалсын мынау, ақындығым.


Білмеймін, бұл қаладан бақ табам ба?
Жабығып жүргендеймін жат ғаламда.
...Тарылған көшелері тас қаладан,
Тарыдай бір мейірім таппағанда.

...Сені сағынып кетем, АНАШЫМ !




Ертістің бойы - ескі жұрт,
Қарауыл, қара шаңырақ!
Есілдің бойы...
Кешкілік
Жұлдыздан алқа тағынад.

Ертістің бойы – ескі өлең,
Сол өлең қымбат бізге тым.
Есілдің бойы...
(Өспеген,
Жалғыз менің қызметім.)

Ертістің бойы – ескі Оба,
Жидебай жырлы Күмбезім !
Есілдің бойы...
Астана!
...тиіп кетпесің тіл – көзің!

Ертістің бойы – ескі Алаш!
Тәуелсіз ойдың мекені!
Есілдің бойы...
Ексе ағаш,
Байтерек болып кетеді...

Ертістің бойы – ескі арба,
Көнеден келген Керуен.
Есілдің бойы...
Достарға
Қосыла қалсаң - серуен...

Ертістің бойы – ескі індет.
(Дертіме дауа берші, Аллам?!.)
Есілдің бойы...
Ешкім жоқ,
«Ереуіл атқа ер салған!»

Ертістің бойы – ескі ауыл,
Естілік одан кеткен жоқ.
Есілдің бойы...
Дос, бауыр,
Ешкімге ешбір өкпем жоқ.

Ертістің бойы – ескі мұң,
Бояуы сіңген бойыма.
Есілдің бойы.
Кешқұрым.
Осы өлең келді ойыма.




Айнымас қасиетін мәңгі сақтап,
Келеді бар әлемді таң құшақтап.
Сәулелі сұлу күннің саусағынан
Шашылып жер бетіне алғыс әппақ.


Жамылған жағасына құрақ көрпе,
Беймаза бұрала аққан бұлақ та ерке.
Шағылып алтын сәуле күміс суға
Шомылды сұлулыққа шуақты өлке.


Көңілім мұны көріп болады асқақ,
Өмірін жатқандай бір, жаңа бастап.
Күннің еміп шұрайлы сүт – сәулесін
Таулар жатыр денесін жалаңаштап.


Күн қандай !
Керім өлке... керемет жаз,
Алаңсыз аспанымда әуелеп қаз.
Аз ғұмыр – жаз ғұмырды...сезер ме екен,
Айтып жүр гүл біткенге көбелек наз.


Самал жел салқын ғана есіп өткен,
Тербейді табиғатты - осы леппен.
Қызығын жарық күннің көтере алмай
Шулайды жан – жануар есі кеткен.


Бұл күннің ғажап еді, хошы неткен..
Тұр едім тау басында есінеп – мен...
Малынып күн нұрына жатты осылай
Тербеліп тіршіліктің бесігі еппен !







Туған ауыл, сен үшін тер төкпедім,
Кешір мені, кеш мені -
сен Текті елім!
Бір сағыныш мазалап саған деген,
Жүреді ылғи жанымды өртеп менің.

Туған ауыл.
Бәрі есте... Балалық шақ,
Қалаға кеп қаңғырдық қалам ұстап.
Кешір мені күнәсіз балалығым,
Қала алмадым ауылда саған ұқсап.

Қызуың қатты маған Күннен сенің
Өзіңсің сағынышым, мұң мен шерім.
Қайран ауыл қалдың – ау, үзіп алып,
Жұдырықтай жүректің бір бөлшегін.

Тұрғанда жасыл өлке жырға тұнып,
Көшіріп алушы едім, қырда отырып.
Жаухардай жырға құмар жүрегімді,
Алар ма ем, тұнығыңа бір батырып.

Көнермес қасиет бар келбетінде,
Сағынтар жалғыз мекен жер бетінде!
Ауылым , сенен алған тұнық сезім,
Жанымды бір ән болып тербетуде

Бәрі есімде бал - ғұмыр, бала кездің,
Арман қудым.
Ат міндім... Дала кездім.
Қазыналым қымбатсың маған мәңгі,
Қарашығы секілді қара көздің !






Ата заңымның анасы болған дәстүрім,
Ата салтында – ғажайып ғұрып, жақсы ырым.
Ата бабамның ақ отау, алтын бесігі -
Атамекенім! Алладан соңғы басты ұғым!


Шариятымды, ар – ұятымды шаң басып, 
Шаңырақ қалды. Шежіре сырдан шал қашып. 
Шала білетін ұлтымның ұлық тарихын, 
Шалағайлар жүр ата дәстүрден алжасып.

Қасиет қалмай, ізгілік болмай ісімде,
Қас дұшпан келіп қасықтап қанымды ішуде. 
Қасымхандардың қасқа жолынан адасып,
Қасқырдай болып ұлиды – ау, үрей ішімде.



Есімнен қалған елді адастырмас ескі жол,
Есімдегі әлгі ән «Елім – ай» еміс естілер.
Есіктен қарап қалмасын қайран қазағым,
Есілге қонған есіл ерлерім есті бол!

Тәуелсіздіктің жолында кеше мың өлдік,
Тәубасын айтып Тәңірге бүгін жүрер жұрт.
Тәуекел етіп, жеті жұртымның қамын жеп,
Тәукедей, сірә, жасайтын кім бар бір ерлік?!

Залалы тимей заманды мынау кім күштер? 
Заңғар таулардай бола алар ма екен «білгіштер» 
Заманалардан қазақтың заңы – дәстүр ғой, 
Заң бұзғандардың бәрі де, ендеше, ҚЫЛМЫСКЕР.




Мінбедегі мұңсыз қауым,
Кімнің айтып жүрсіз дауын?
Өзегімді өрт боп шалған,
Өзің болдың тілсіз жауым.

Рухымның кім құнын сұрар,
Дінің шала, тілің шұбар.
Басқа жұртқа бал жегізіп,
Ұлт дегенде уың шығар.

Тілін даттап тұғырлы ұлттың,
Сонда кімнің суын жұттың?
Адамдықтың арын былғап,
Баба тілдің туын жықтың.

Ана сүтін ембегендей,
Ана тілін кем көрердей.
Сізде қандай құдырет бар?
Пірге балап қол берердей.

Қамын ойлар қызыл тілдің,
Сәт келгенде жүз іркілдің.
Кімге тұтқа бола алмақсыз?
Көшін бастап сіз ұлтымның.

...Жапты жала, жақты күйе,
Тілден қашты нақты кие.
Көксегенің көк тиындық,
Бедел, билік – боқ дүние.

Көрген жанның өзі ашынар,
Келді емес пе кез асығар.
Көр боп қалған көкірегіңнің
Күн туар ма көзі ашылар?!





Қасиетіңнен айналдым, кешір Домбыра!
Шанағыңды шаң басып, кесір қонды ма?
Есі кеткенше билейтін етегін ашып,
Эстраданы қайтейін есірген мына.

Қасиетіңнен айналдым, кешір Домбыра!
Қолымнан құран кеткелі,есімнен дұға.
Ит тірлік кешіп жүргендер иттігін жасап,
Иттерге мені қоспақшы, бос үрген мына.

Қасиетіңнен айналдым, кешір Домбыра!
Керуен сазым!тоналды-ау көшіңнен мұра.
Жатырынан жерініп, жеті атасына,
Өркөкіректерді қайтейін өшінген мына.

Қасиетіңнен айналдым, кешір Домбыра!
Темірден әбден тесілді-ау,төсің Домбыра.
Қанжығасына байлап ап, қадірің білмей,
Есерсоқ есек мінгендер есіңді алды ма?

Ит үрер тағы...
Керуен көшіміз жүрер,
Дұшпаным жылап, өзгеріп досымыз күлер.
Қасиетіңнен айналдым, кешір Домбыра!
Екі шегіңнен садаға, екі жүзділер.

Қымбатты Қалқаман аға!
Өзіңіз дүние есігін аттаған бүгінгі қуанышты күнмен шын жүректен құттықтаймыз! Басыңыздан бақ кетпесін! Оқырмандарыңыз көбейсін!
Жылдарыңыз жемісті,
Айларыңыз арайлы,
Күндеріңіз көңілді,
Сағаттарыңыз сәтті,
Минуттарыңыз мәнді болсын!

Құрметті қоғамдастық мүшелері мен Қалқаман Саринның оқырмандары!

Шығармаларын сүйіп оқитын ақынымыздың көптен күткен шығармалар жинағы жарық көрді!

Бұл адрес бойынша кітапты сатып алуға болады: Астана, Сейфуллин - 33, "КНИГОЛЮБ" дукені.

Алматыда «Алтын Қалам» әдеби байқауының жеңімпаздары анықталды. (АЛМАТЫ 9 Қараша)



Алматыда "Алтын қалам" байқауы мәресіне жетті. Кеше әдеби байқаудың жеңімпаздары салтанатты марапаттау рәсімінде жарияланды.Естеріңізге сала кетсек, байқау 1 маусымда жарияланып, 1 қыркүйекке дейін өткен болатын. Барлық шығармалар arzy.kz. сайтында қабылданды.  Байқауға еліміздің  әр өңірінде тұратын жас жазушылар мен ақындар қатысты.  Олар үш іріктеу кезеңінен өтті.
Ұйымдастырушылардың айтуынша байқауға  кәсіпқой жазушылар қатыспаған. Үш айдың ішінде арнайы ашылған сайтқа 72 автордан 92 шығарма келіп түскен. Алғашқы шығармаларды оқырмандар талқылап, көп оқылған әдеби шығармалар байқаудың келесі кезеңіне өткізілді, онан соң лидерлік топ қарап шығып, әр көркем туындыға өз пікірлерін жазды. Осылайша ақтық мәреге жеткен үміткер-туындылар қазылар алқасына ұсынылған.  Байқауға ұсынылған шығармалар бес аталым бойынша қабылданды.
Сонымен,   еліміздің  рухани-мәдени дамуына Қазақстан азаматы ретінде өз үлестерін қосу және жас таланттар мен жаңа есімдердің қалың жұртқа танылуына ықпал ету мақсатында өткізілген байқаудың «Жылдың үздік прозасы» аталымы бойынша, "Көш" шығармасының авторы  Думан Рамазан жеңімпаз атанды. «Жылдың үздік поэзиясы» аталымы бойынша Ақберен Елгезектің "Сені сүю" туындысы үздік деп танылса, «Жылдың үздік драматургиясы"  аталымы бойынша Байғали Есеналиевтың "Қанды азу" шығармасы ең үздік драматургиялық шығарма деп танылды. Ал, «Жылдың үздік балалар шығармасы» аталымы бойынша "Әдеп" өлеңінің авторы
  Қалқаман Саринге бірінші орын берілді. «Жылдың үздік іскерлік және ғылыми еңбегіне» қатысты еңбектер аз түскендіктен оған бұл жолы ешқандай сыйлық тағайындалмады. Жеңімпаздарға бағалы сыйлықтармен арнайы дипломдар табыс етілді.

Ұйымдастырушылардың айтуынша енді ақтық мәреге шыққан авторлардың  туындылары «Алтын қалам» әдеби жүлдесінің алғашқы жинағына енгізіледі.
Жаңа жинақ  Қазақстан Республикасының  Тәуелсіздігі мерекесіне орай желтоқсан айының ортасына таман жарық көрмек.

"Әдебиет қоғамда рухани ортаны қалыптастыратын мәдениеттің ажырамас
бір бөлігі. Қазір елімізде қазақ тілінде сатылатын кітаптардың саны 5
пайызды құрайды. Бүгінгі таңда авторлар да, қызықты шығармалар да
жеткіліксіз. Туынды авторлары өз кітаптарын өздері шығаруда, ал жас
жазушы үшін бұл үлкен мәселе. Оқырмандар таңдаған талантты авторларға
кітап басушылар назар аударады деп үміттенемін",-деді әділ-қазылар
алқасының мүшесі, ұйымдастырушылардың бірі Қуат Домбай. 

Ақын, «Жазушы» баспасының директоры Есенғали Раушановтың айтуынша
бұл  байқау- ел мәдениет өміріндегі жақсы жаңалық. "Ол ең алдымен қазақ әдебиеті мен мәдениетінің болашағы зор екендігін көрсетті. Сол үшін, жас ақындар мен жазушыларды қолдағандары үшін ұйымдастырушыларға алғысымды білдіремін. Байқаудан өзіндік көзқарасы мен ерекше стилі бар біршама авторларды байқадым.  Бұл байқау  тасада қалып қойған ақын, жазушыларға   алдағы шығармашылық өмірлеріне жол ашады деп сенемін", -деді ол.

«Жылдың үздік балалар шығармасы» аталымының жеңімпазы Қалқаман Сарин:

"Байқау жас ақындар мен жазушыларға өзін танытуға берілген үлкен
мүмкіндік. Ең бастысы мені әдебиетке көңіл аударып жатқандары қуантты",
деді.

Байқау  GSM Қазақстан/Kcell ұялы байланыс операторының демеушілігімен өтті.



Қалқаман ағаны шын жүрекпен құттықтаймыз!!!

                       Калкаман агама!!!!!

                 Мен арине акын емеспин алайда, оленге жакынмын олен уйкаспады деп сокпениздер журек жарды тилек деп кабылданыздар!



Акыннын жанын тусинем,укілі умит,сан арман
Оленин жазып ардайым,тундерин танга жалгаган
Тербейтин калам ,шабытпен,сулуга аркез  танданган
Сизди мен сыйлап  отемин кенпейл агам Калкаман!

Тагдырын сыйлап,талантын кезин коп  от боп жанатын 
Кумартып жанын жаксыга,баринин конлин табатын
Жан ага,бакытын баянды,камалын коп болгай алатын
Журекпен жырлап омирди, Тулга бол тарихта калатын

Жануян ардайым келисти,жарынмен бар бакыт тапкайсын
Енбегнин болсында жемисти,тагдырдын балында таткайсын
Арманын жалганып арманга,тулпардай алыска шапкайсын
Кулимдеп ак жузин унеми, шарбатты лаззатка баткайсын

Тентектеу минезди бул кызын,тилегин осылай жолдады
Шабытын шарыктап жан агам,Аллахым озинди  колдасын
Унеми,унеми, кулип жур,ойткени ажарын сай соган
Тилерим Калкаман агатай, ешкашан жамандык болмасын!!!!

                      Жазылган уакыты:Атырау каласынын уакытымен 14 сагат53 минут! Тандем радиосынын жумыс уакытында  студиясында жазылган туынды!