Откройте свой Мир!

Бакыт деген намазда кимде ким намаз окыса бакыт сол адамда.адам баласы аллага кул болмаса оны аллах тагала миндетти турде баска нарсенин кулы етип кояды.сондыктан аллага кул болып еки дуниенин бакытын  сезе билу  керек.

Мен бакытсыз емеспін!



Озіме енші омірім бар,


Орге тарткан конілім бар,


Хакка деген сенімім бар,


Ауырым бар, женілім бар,


Мен Бакытсыз емеспін!



Алмагым бар, салмагым бар,


Аскак-аскак арманым бар,


Шындыгым бар, жалганым бар,


Достарым бар, жауларым бар,


Мен Бакытсыз
емеспін!


Асу берер аскарым бар,


Ашылатын аспаным бар,


Жиганым бар, шашканым бар,


Кайыспайтын жас жаным бар,


Мен Бакытсыз
емеспін!


 


(Шарафат
Рысбайқызы)

Ей, апа-қарындастарым! Талаққа ажырасуға себеп болатын он жеті істен сақ болыңыз.
Бүгінгі таңда қоғамда талақ-ажырасу күйзелтуші дертке айналып отыр. Өйткені, статистика мәліметіне жүгінетін болсақ, ажырасушылар саны жылдық үйленгендер санының 35 % - інен астамын құрап отыр.
Әйел талақ мәселесінде әлсіз орынды ұстанады. Себебі, көбінісе талақтың шешімі оның қолында емес, бірақ талаққа себеп болатын істерді басағасынан алыстату оның қолынан келетін іс.
Жаңадан тұрмысқа шыққан келіншектер мен тұрмыстық өмірінде көптеген проблемаларға душар болып жүрген әйелдерге талақтан аулақ болып, жанұясын қорғау үшін, талаққа себепші болатын он жеті істі сыбырлап айтпақпыз.

1.Жанұяның негізгі тірегі - әйел мен күйеу арасындағы сыйластық, бала – шағасы. Сондықтан әйелдің үйіне, бала шағасына көңіл аудармауы, тек өзінің қарабасын ойлауы, талаққа себепші болады.
2.Кейде әйелдер үйіне, бала-шағаларына қарауға қолы тимей кетеді. Ол сұлулығын сақтау үшін сәнденуге ерекше көңіл бөліп, шаштаразға, киім дүкендеріне, сән салондарына барумен айналысып, қолы тимей, үйін қараусыз қалдырып қояды. Ал, бұл жағдай қайталана берсе, еркектің сабырының таусылуына, нәтижесінде талаққа алып барады.
3.Отбасы істерінде бала бағушыға сүйену. Қызметшілер мен бала бағушыларды жалдауды кейбіреулер “мәдениет”, “даму” деп санайды. Олар үй ішімен істерді надан қызметшінің қолына тапсырып қояды. Ал қызметші-әйел негізінде өз рахатын, осы отбасынан қанша пайда табатынын ойлайды. Ол қызмет істеп жүрген отбасының келешегін ойламайды. Ал қызметке алған отбасы бала-шағасының тәрбиесінде қызметші-әйелге тапсырады. Қызметші әйел ата-аналары жоқта жас нәрестелерге қандай тәрбие беріп жатқанын зерттемейді де?! Тіпті кейбір қызметші-тәрбиеші әйелдер сол үйдің салтына кейде дініне қарама-қайшы, ой-пікірлер мен әдет ғұрыптарды ұстанғандарды сеземіз. Сондықтан осы жағдайлар отбасының ажырасуына себепші болады.
4.Кейбір әйелдер өздеріне жүктелген жауапкершілікке және отбасы беделі мен абыройын сақтау міндетіне немқұрайдылықпен қарайды. Негізінде бұл жауапкершілік аса үлкен жауапкершілік болып табылады. Ал, бұл жауапкершілікті орындамау отбасы беделінің түсуіне алып барады. Демек, әйел адамның мойнына жүктелген отбасы істерін орындамауының, перзенттері ұл болсын, қыз болсын бақыламауының нәтижесі сан соқтырарлық ауыр, қорқынышты оқиғаға тап болады. Сондай-ақ оны емдеудің мүмкіндігі болмай қалады.
5.Ерлі-зайыптылардың істері мен байланысына туысқандардың араласуы. Бұл – мәселенің шешімін шешу оңай болса да, арадағы жағдайлар шиеленістіріп жібереді. Өйткені куйеудің немесе әйелдің шешесінің ұсақ-түйек нәрселерге араласуы келіспеушілік пен таласқа алып барады. Халықта мына данышпандық ой-түйіп бар: “ерлі-зайыптының арасына тек есі кеткен адамға ғана араласады”, - деген. Сол үшін ерлі-зайыптылар өз-ара түсінісуі керек.
6.Ерлі-зайыптылардың арасында түсіністіктің аздығы. Екеуі бірге сөйлеседі. Бірақ бір-біріне айтып жатқандарын тыңдамайды. Бұл мәселені – тағы да шиеленістіріп жібереді. Сол үшін бір-бірін тыңдап, сабыр сақтауы керек. Сонда ғана бір-бірін түсініседі.
7.Тұрмыстық тәжірибенің аздығы. Яғни әйел өзге жанұяға келеді, ондағы салт-дәстүр, тәрбие мүлдем басқа, сондықтан ол ойына келмеген өмірге, талапқа тап болады. Ол жанұяның психологиялық атмосферасына көндігуі қиын болғандықтан шыдамауы мүмкін.
8.Бедеулік, перзентсіздік. Бедеулік әйел үшін қатты соққы, себебі күйеуі басқа әйелге үйленіп кетуі мүмкін, бұл әйелдің психологиялық жүйесіне тәсір етеді. Егерде әйел сабыр сақтай білсе, отбасын сақтап қалады.
9.Әйелдің “өмір өзгеріп кетті” деген оймен еркекпен бірдей болуды қалап, жұмысқа шығамын деп тұрып алуы. Әрине бұл кейбір ер кісілерге ұнамайды, ал екінші жағынан ер кісілер өздерін бұндай көмекке мұқтаж емеспіз деп сезінеді. Олар әйелдің балалар тәрбиесімен айналысуының өте үлкен де ұлы іс екенін есте сақтайды. Бұл – дұрыс. Дегенмен, әйел адам болашағы үшін кепілдікке мұқтаж. Сондықтан да мемлекет әйелдердің тек қана балаларын жақсылап тәрбиелеп, отбасы істерін толық орындаулары үшін жағдай жасап, жалақы тағайындаса, тіпті жақсы болып, әйел міндетін бұлжытпай орындайтын еді. Әрі болашағынан да жайбырақат тыныш болар еді.
10.Уайым-қайғыны бастан кешіру және жайсыздықпен қиыншылықты сезіну. Біздің қазіргі кезеңімізде өмір талас-тартыс, проблемалар үсті-үстіне қабаттасып, адамды уайымдатып, тынышсыздандырғандықтан бұл ғасыр уайым-қайғы, “жайсыздық ғасыры” деп те аталуда. Бұндай жағдай ерлі-зайыптылар арасындағы қатынасқа да ықпал етіп, кері әсерін тигізіп, өзара орталарында талас-тартыстың көбеюіне алып барады. Ал бұл ортадағы некенің бұзылуына апарып соғады.
11.Қорлау, пікірін төмендету жағдайды шиеленістіріп жібереді. Ашуланып, қызып кеткенде өзіне ие бола алмай қалу ұрып-соғу, қорлауға алып барады. Ерлі-зайыптылар арасында қыстырма-кекетпе сөздерді қолдану, мәселені тағы да қиындастырады. Ерлі-зайыптылар арсында сыйластықтың жоғалуы сүйіспеншіліктің жоғалуына алып барады. Нәтижеде екеуінің бірі екіншісін жек көріп қалады.
12.Қыздың жанұялық өмірге дайындығының әлсіздігі, оның ақылға салмай армандап тұрмысқа шығуы. Кейде қыздар мейірім-махаббатқа тола романтикалық және жауапкершілігі болмаған өмірді армандайды. Ал, тұрмысқа шыққаннан кейін мойнына жүктелер ауыр жауапкершіліктерге тап болады.
13.Қыз еліктейтін салыстырулар. Қыз яғни келіншек тұрмысқа шыққан соң “құрбымның күйеуі сыйлықтарды үйіп-төгіп береді, оны қатты сыйлайды, аяйды және оған мынадай-мынадайларды береді”- деген сияқты тағы да басқа салыстырулар оның тұрмысын, өмірін улап, оны шыдап болмайтын отқа айналдырады.
14.Экономикалық проблемалар және ынтымақтың жоқтығы, сондай-ақ әйелдің көп шағымдануы, еркекті еркінен шығарып, “талақ” сөзін қолдандырып қояды.
15.Әйелдің жай күйде талақты талап етіп, талақ сөзін көп қайталауы, шын мәнінде талақтың болуына алып барады. Сонда әйел өкінеді. Бірақ өкініштен пайда болмайды.
16.Шектен тыс қызғану және ердің әрбір іс-қимылын бақылау ортада сенімнің жоғалуына әкеп соғады.
17.Әйелдің күйеуінің екінші әйелмен тұрмыс құрғандығын біліп қалып, оған шыдай алмауы, немесе оны кешіруге болмайтын қорлық деп сезінуі.

Какую жену мне выбрать?:)))

Сапек, сын Малтакан-Бия, ходил холостым до тридцати пяти лет.

Однажды он спросил, шутя, у отца:

- Какую жену мне выбрать посоветуете?

- Бери думающую и терпеливую, да черноволосую.

- А если таковой не окажется?

- Не болтливую, да на все руки мастерицу, темноликую, бери.

- А если и такой не будет?

- Оптимистку, не капризную, смуглую бери.

- Эх, отец, а белокурой красавицы, у вас для меня не нашлось? – шутя, огорчился сын.

- Е-е, сынок, что проку от пустой наружной белизны? Все вкусные
плоды снаружи черны, а белые они – внутри – пояснил Малаткан-Бий.

P.S.Почитайте наши родные,казахские притчи. Мне они даже в переводе очень нравятся)))

Қалған еді бір топ жігіт жиылып, 
Ақырында кетті әңгіме сұйылып.
Шықты біреу мақтан қылып күнәсін,
Әйелдермен жасап жүрген ойнасын.

Деді былай: "Әйел деген – аңқау халық білсеңіз,
Сене салар бетіне сәл күлсеңіз.
Айта берсең құлағына ертегін,
Ашып берер өзі-ақ саған етегін.
Осылайша мен сияқты бұзығың,
Көріп жүр ғой талай–талай әйел қызығын".

Осы кезде сөзді бұзып бір жігіт,
Күнәһарға ашуменен жүз бұрып.
Деді былай:
"Шектен шықты сөзің тым,
Айтшы, қане, әйел деген өзі кім?

Әйел деген - дәл өзіңдей адам,
Әйел деген - кеше сені мәпелеген анаң.
Әйел деген - намысың мен арың,
Әйел деген - қойныңдағы сүйдім деген жарың.

Бесігінде жатқанда бөпелеген,
Тәй-тәй басса, мәз болып жетелеген.
Әйел деген - қызың ғой еркелеген,
Әйел деген - қызың ғой әке деген.

Әйел деген - қарындас «аға» деген
Бір өзіңді қорғаныш, пана көрген.
Әйел деген - әпкең ғой алдыңдағы
Сен қуансаң, қуанар алтын жаны

Аталғандар - туыстық жақындарың
Дәл осындай қатынаста елдің бәрі.
Жоқ олардың керексіз жаралғаны,
Ойын, күлкі, зинаға арналғаны.

Айтшы енді,
Зинасымен мақтанған қайран ерім,
Сол күнәні жақындарға қалар ма едің?

Қалар ма едің анаңның қор болғанын,
Зинақорға қызыңның қол болғанын.
Қалар ма едің астында өгіздердің
Қарындас пен әпкеңнің егіз езілгенін.

Жүрегінде дерті бар надандардың
Әйеліңнен дәм етіп көз ілгенін.
Қаламасаң өзіңе бұл істерді
Өзге үшін оны да қылмыс деп біл»!

 
Махаббат болган менде.
Жиі баргам аккулар конган колге,
Ал казір тонган журек, солган кеуде.

Гашыктык па?
Гашык та бола білгем.
Бір-ак жанга гашыкпын бала куннен,
Жанымменен суйемін, жанарыммен.

Сагыныш па?
Калай оны тауыса аламын.
Сагынганмын, шолдегем,
Акыры шаршаганым, шаршаганым.

Суйгенім бе?
Суйгенім өмірде емес
Уйыктасам, тунде тусім, конілде елес,
Олгенше кетер емес конілден еш...
(М.Макатаев)

Бог создал - любовь и дружбу,

Шайтан создал - суровую службу,

Бог создал - солнечный день,

Шайтан создал - погон и ремень,

Бог создал отбой и тишину

Шайтан создал подъем и старшину

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

Кто не ходил в сапогах - тот не знает прелестей тапочек

* * * * * * * * ** * * * * * * * * *

Солдата ждут:

Офицер - 45 секунд,

Друзья - 1 год

Девушка - 8 месяцев

А мать - всю жизнь

* * * * * * * * * * * * * * *…

Жизнь студенческая!!!!
про студентов:

1 курс: Ну, все, выгонят. Выгонят...

2 курс: А может, не выгонят? Да нет, выгонят.

3 курс: Ну, теперь не выгонят...

4 курс: Ну, точно, не выгонят...

5 курс: Пусть только попробуют!

Так студенты смотрят расписание:

1 курс.Ух скока предметов!!! Буду много знать

2 курс. Ух скокапредметов! Буду много уставать

3 курс. Скока предметов...Какой бы прогулять

4 курс. Скока предметов...на какой бы пойти....

5 курс. Ёпт, а Каникулы уже кончились?????

Градация отметок:

ОТЛ - обманул товарища лектора

ХОР - хотел обмануть разоблачили

УД - ушел довольный

НеУД -…

Достар сиздерге айтар болсам БАКЫТТЫ болу деген ар-бир жаннын арманы. Ой мен бакытты болсамгой и тилек тилегенде де ким болмасын озинин бакытты болуын тилеп жатады. Шынында осы Бакыт деген не атты сообществадагы жандардын барине айтарым Баримизде пендемиз и арбир пенде бул фани дуниеде тек арман, киялмен и осы омирдин кызыгына тойма гумыр кешудемиз. Осы омирге келген жан озин баккытты екенин сезбейди бакытты бир алыстан издейди, ал шын бакыт биздин кунделикти куйбен тиршилигимиз отип жаткан кундеримиздин ишинде кетип жатыр. Мысалга бирде куанып шаттанамыз бир ойындагы армандап журген арманына колын жетип жатса немесе т/б копкой куанып шаттанып омир саган ризамын деп жататын кудеримиз, вот сонын ози БАКЫТ ар адам БАКЫТТЫ болу дегенди арким ар калай тусинеди. мысалга алайык сен бир озинин жаксы араласатын достарынмен кездесип бас косып ангиме думан курып откен кеткен естеликтеринди еске алып шаттанып кулип жарыкырап кайтасын и ертение сен сол кундерди жаксы отти деп риза боласын вот минекей сол сенин бакытты кезенин байкалмай отип жатыр ешнарсеге манбермейсин торт кубылан тен болып шаттанып ризаболдын сонын бари бакытты уакытын сол себети ар-бир жанга айтарым отип жатка ар-бир саттеринди, алтын уакыттарынды, кайтып оралмас кундеринди багалай билиндер. Омир озен адам кеме деген осы достар. 

Бақыт Сен өзің қайдасың? Біреу сені қадалып, сараптап болған том-том кітаптың бетінен іздейді.Біреу сені өліп-өшіп қолы әрең жеткен сүйген жарынан іздейді, біреу айдаулы малынан, біреу аяқасты өсіп кеткен қызмет бабынан іздейді. Сиз кайдан іздейсіз багынызды???

БАКЫТ ДЕГЕН,МЕНИН ОЙЫМША,АДАМНЫН ЖАН ДУНИЕСИНИН КЕРЕМЕТ,СОЗБЕН АЙТЫП ЖЕТКИЗЕ АЛМАН КУЙ КЕШУИ, ЖЭНЕ СОЛ ЕРЕКШЕ КУЙГЕ ТУСИРГЕН ОЗИНЕ АСА КЫМБАТ,КИМАС СЕБЕБИ...))) БАКЫТ ДЕГЕН,ЭДЕТТЕ, КИМДЕ КИМНИН ОЗ МУРАТЫНА КАНДАЙ ДА БИР КИЫНШЫЛЫКТАРДАН ОТУ АРКЫЛЫ ЖЕТУИ БОП КЕЛЕДИ...ДЕМЕК,
ДЕРТКЕ-ШИПА БАКЫТ,
КОРЫККАНГА- ПАНА БАКЫТ,
ИЗДЕГЕНГЕ- ТАБУ БАКЫТ,
САГЫНГАНГА-КАУЫШУ БАКЫТ.
КАРАНГЫДАГЫГА- ЖАРЫК КОЗИ,
КАМАЛГАНГА- БОСТАНДЫКТЫН ОЗИ,
БИЛГЕНГЕ- ОМИР СУРУДИН ОЗИ БАКЫТ....ЕМЕС ПЕ?))))))

«Раббың, Өзіне ғана ғибадат етулеріңді, ата-анаға жақсылық қылуларыңды әмір етті. Ал егер ол екеуінің бірі немесе екеуі де жандарыңда кәрілікке жетсе: (ол екеуіне) «түһ» деме. (кейіс білдірме). Сондай-ақ ол екеуін зекіме де, ол екеуіне сыпайы сөз сөйле. Ол екеуіне кішірейіп мәрхамат құшағын жай да: «Раббым! Ол екеуі мені кішкентайымда мәпелеп тәрбиелегеніндей Сен де оларды мәрхаматыңа бөлей көр!»,-Исра сүресі, 23-24 аяттар. 
«Адамдарға, ата-анасына жақсылық қылуды бұйырдық. Анасы оны (баласын) әлсіздік үстіне әлсіздікпен, әлсіреген күйінде жүкті, (қарнында тоғыз ай тасыды), екі жылда (баласын) омырауынан айыруы бар. Маған (яғни, Аллаһқа) және ата-анаңа шүкіршілік ет...». Лұқман сүресі, 14-аят.
Ей адамзат! Аллаһқа серік қоспастан құлшылық қылыңдар, әрі ата-анаға жақсылық жасаңдар.
Ананы құрметтеңдер, аялаңдар!!!

- Сенің бір жасыңда, анаң сені емізді, артыңды жуып, тазалады. Бұның рахметіне сен түні бойы жыладың.
- Сен екі жасқа толғаныңда, анаң саған жүруді үйретті. Ал сен болсаң, анаң шақырғанда қашатын едің.
- Сен үш жасқа толғаныңда, анаң саған ең дәмді тағамдар әзірледі. Ал сен болсаң табақтарды жерге лақтырдың.
- Сен төрт жасқа келгеніңде, қолыңа қалам беріп, жазуды үйретті. Ал сен болсаң дуалдарды шимақтадың.
- Бес жасқа толғаныңда, анаң сені әдемі киімдермен киіндірді, бұның рахметіне сен үйге кір-қожалақ болып оралар едің.
- Алты жасқа толғаныңда, анаң сені мектеп қабырғасына алып келді. Ал сен болсаң «оқымаймын» деп, «бақырып жылап» сабақтан қаштың.
- Он жасқа толғаныңда, анаң сені құшағына алу үшін мектептен қашан келер екен деп сарғая күтіп отырды. Ал сен болсаң дереу бөлмеңе қарай асықтың.
- Сен он сегізге толып, ер жеткеніңде, анаң балам «есейді» деп көзіне жас алды. Ал сен болсаң мен «машина» мінгім келеді дедің.
- Жасың жиырмаға толғаныңда, анаң «балам біршама уақыт үйде отыршы» деп өтінді, ал сен болсаң бар уақытыңды достарыңа ысырап еттің.
- Сен жиырма беске келгеніңде, анаң той жасап сені үйлендірді. Ал сен болсаң «лажы болса үйден ұзақ болайын» деп анаңды тастап, әйеліңмен бірге еншіңді алып кеттің.
- Жасың отызға толып бала-шағалы болғаныңда, анаң «бала тәрбиесінде» көмек бергісі келді. Ал сен болсаң «менің жеке басымның тірлігіне, жеке өміріме» араласпа дедің.
- Сен отыз беске келгеніңде, анаң сені «тамақтануға» үйіне шақырды. Ал сен болсаң, «тығыз шаруаларым көп, уақытым жоқ» дедің.
- Сен қырыққа келгеніңде, анаң саған телефон соғып «балам мен науқаспын, сенің қолғабысыңа мұқтажбын» дегенде, сен «ата-ананың проблемалары балаларын мазалайды» дедің.
- Бір күні «анаң» о дүниеге аттанады. Ананың балаға деген махаббаты өзімен бірге кетеді. Білгін, ананың о дүниеге аттануымен, сен үшін «жәннат есіктерінің» бірі жабылады. Егерде сенің анаң әлі күнге дейін тірі болса, оны жалғыз қалдырма. Қолыңнан келгенше анаңа жақсылық істе. Ол қандай сөз айтса да, анаңды бақытты қылуға тырыс. Ешуақытта анаңа ашуланушы болма. Оның саған деген махаббаты орналас-қан «жүрегін» жаралайтын ауыр сөздер айтушы болма.
- Сенің жалғыз ғана «анаң» бар.
Ізгі тілекпен Н.Төреқұлов мешітінің имамы:
Ұлықбек Алиакбарұлы.

Аса Қамқор Ерекше Мейірімді Аллаһтың атымен бастаймын
Әлемдердің Раббысы Аллаһ тағалаға мақтаулар, ең соңғы елшісі болған әрі адамзат баласына Аллаһтың сөзін жеткізіп, тура жолды көрсетуші Мұхаммедке с.а.с. Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын.
Хира үңгірінде отырған Мұхаммедке с.а.с. Жебірейіл а.с. періште келіп, оған алғаш Құранның бес аятын әкеліп «ОҚЫ» деген болатын. Сонда пайғамбар «Мен оқушылардан емеспін (яғни, оқи алмаймын)» деген еді. Бұдан соң періште пайғамбарды с.а.с. бірнеше мәрте қатты қысып тағыда «ОҚЫ» деді. Осыдан кейін барып пайғамбар с.а.с. періштенің оқыған аяттарын қайталап оқыды.
Мынадай жағдайға душар болған Мұхаммед с.а.с., асыға, бойына қорқыныш билеген бойда үйіне қарай жүгіріп, жұбайы Хадижаға р.а. «Мені ораңдаршы, бүркеңдерші» деген еді. Кейінірек болған жайтты жұбайына айтып берді.
Хадижа анамыз Мұхаммедтің с.а.с. пайғамбар-лығына адамдардың ішінен иман келтірген ең бірінші әйел адам болды. Мұсылман әйелдер Жер бетінде Исламның таралуына көптеген үлес қосты әрі әлі күнге дейін дініміздің таралуына атсалысуда. Аллаһ тағала Құран кәрімде әйелдерге байланысты, ер кісілерге былай дейді: «Олармен жақсы, байыпты түрде мәміле жасаңдар» (Ниса сүресі, 19-аят), осы себепті ер кісілер әйелдермен жұмсақ, жақсы түрде мәміле жасауға тиісті екен.
Раббымыз Аллаһ, Өзіңе ғана құлшылық қыламыз әрі Өзіңнен ғана жәрдем тілейміз. Бізді бақытқа, бейбітшілікке жетелейтін тура жолға түсіріп, адасушылардың қатарынан қыла көрме. Амин.

1. Аллаһ Елшісі с.а.с. былай деген:
«Аяғы ауыр болып, құрсақ көтеріп жүрген әйел дүние салса, шаһиттердің қатарынан болады» (Хадисті Убада ибн Самиттен Ибн Саъат риуаят еткен).
2. Бір күні Аллаһтың Елшісіне с.а.с. бір әйел баласымен келеді, сонда Пайғамбар с.а.с. былай деді:
«Аяғы ауыр әйелдер, дүниеге бала әкеліп әрі балаларға қамқор, күйеуіне адал, айтқанын екі етпейтін болса, намазын өз уақытында оқыса, барар жері Жәннат болады». (Абу Амамадан Ахмад, Ибн Мажа және Байхақи риуаят еткен).
3. Бір күні Аллаһтың Елшісі с.а.с. әйелдерге байланысты былай деді:
«Сіздердің әр біріңіз бақытты емессіздер ме? Күйеулеріңізден құрсақ көтерсеңіздер, ал күйеуі оған разы болса. Егер осылай етсеңіздер ол әйелдің аяғы ауыр болған әр бір күніне, күні бойы ораза ұстап түнімен намаз оқып шығушының сауабындай сауап жазылады. Босанар уақыты жақындап, қиналған уақытта, аспандағы періштелердің өзіде Аллаһтың ол әйел үшін қандай сый-сияпат әзірлегенінен бейхабар болады. Дүниеге нәресте әкеліп, көкірегіндегі сүтімен баласын емізген әр бір сәті үшін де Аллаһтың сол әйел үшін дайындалған сыйлығын алады. Нәресте түнімен жылап, анасына ұйқы бермей, ал анасы түні бойы баланы жұбатып, емізіп шыққандығы үшін Аллаһ жолында жетпіс құлды азат еткендей сауапқа ие болады. Сіздер менің қандай әйелдер жайында сөз жүргізгендігімді білесіздер ме? Олар Аллаһқа мойынсынушы, күйеулеріне бағынып, айтқанынан шықпаушы әрі істеген жақсылықтарын тез арада ұмытушы әйелдер». (Хадисті Хасан ибн Суфяннан Табарани риуаят еткен)
4. «Құрсақ көтерген әйел, бала босанып әрі нәрестені емізгендігі үшін, Аллаһ жолындағы сарбаздай болады. Егер осы уақытта дүние салса шаһидтің дәрежесіндей дәрежеге ие болады». (Хадисті ибн Умардан Табарани риуаят еткен).
5. «Әйел адам құрсақ көтерсе оған Аллаһ жолында күнімен ораза ұстап, түнімен намаз оқығанның сауабы жазылады Ал босанар уақыты жақындап, қиналған уақытта, Аллаһтың ешбір жаратылысы ол әйел үшін қаншалықты сый-сияпаттың әзірлегенін білмейді. Дүниеге нәресте әкеліп, көкірегіндегі сүтімен баласын емізген әр бір сәті үшін, нәрестенің әр бір емген сәті үшін де марапатталады. Өліні тірілткендей болады. Баланы емізуді доғарған уақытта, періште оның иығынан түртіп, «сый-сияпат алуды жалғастыр» дейді». (Хадисті Абдуррахман ибн Ауфтан Абу Шейх риуаят еткен).
6. «Күйеуі разы болған мұсылман әйел дүние салса, жәннаттық болады». (Умму Саламадан Тирмизи риуаят еткен).
7. «Егер мұсылман:
• жүректі,
• тілі тек қана Аллаһты зікір ететін,
• шыдамды яғни, денесімен ауыртпашылық көтере алатын болса
• әрі денесімен, күйеуінің мүлкімен сауда етпейтін әйелі болса, онда ол екі дүниенің де жақсылығына ие болады». (Ибн Аббастан Байхақи риуаят еткен).
8. «Егер әйел кісі күнделікті парыз етілген бес уақыт намазын қаза қылмаса, Рамазан айында ораза тұтса, өзін бөтен еркектерден сақтай білсе, күйеуіне адал болса, онда оған: «Жәннаттың қай есігінен кіруді қаласаң, сол есігінен кір деп айтылады». (Анастан Дилми риуаят еткен).
9. «Әйелдеріңнін ең жақсысы – салиқалы, күйеуіне адал болғандары». (Анастан Дилми риуаят еткен).
10. «Ең жақсы әйелдер – олар сондай, қарағанда көңілің толады, бір нәрсе айтсаң бойсұнады, сенің жоқтығыңда өзін әрі сенің мүлкіңді сақтай біледі». Осы сөздерді айтқан соң Аллаһтың елшісі «Ниса» сүресінің 34-ші аятын оқыды: «Еркектер әйелдерге басшы. Өйткені, Аллаһ бірін - бірінен артық қылды. Сондай-ақ олар, дүние - мүлкінен пайдаландырады. (Әйелдерге мәһір, нафақа береді). Ал, жақсы әйелдер – бой ұсынушы, Аллаһ қорғауға бұйырған абыройын қорғаушы». (Хадис Абу Хурайрадан).
11. «Түннің бір жартысында тахажжуд намазын оқуға тұрып әрі күйеуін оятып, екеуі бірге намаз оқыған әйел және күйеуін оятқанда тұрмағандығы себепті бетіне су шашқан әйел Аллаһтың қамқорлығында болады». (Абу Хурайрадан Абу Дауд риуаят еткен).
12. Бір күні пайғамбарымыз с.а.с. сахабаларымен бірге отырған уақытта, оған с.а.с. Язидтің қызы Асма келіп былай деді: «Сен мен үшін әкемсің анамсың, мен саған әйелдердің атынан сөйлеп келдім әрі сен үшін жанымды пида етуге дайынмын. Шығыстан Батысқа дейінгі барлық әйел менің пікіріммен келіседі. Сен әр бір ер және әйелге Аллаһ тарапынан жіберілген, ақиқат жолды көрсетуші елшісің. Біз саған әрі сені жіберген Раббыңа иман келтірдік. Мен көптеген үйінде отырған әйелдердің бірімін. Айтқандарыңызды орындаймыз, қарынымызда балаларыңызды көтеріп жүреміз. Ал сіздер еркектер бізге қарағанда жоғарысыңдар, жұма намазына барасыңдар, намазды жамағатпен оқисыңдар. Жылда қажылық сапарын жасайсыңдар. Аллаһ жолында шайқасасыңдар. Ал біз, сіздер қажылыққа немесе жорыққа кеткендеріңізде өзіміздің әрі сіздердің дүниелеріңізді қорғаймыз. Жыртық жамап отырамыз. Не себепті бізде Аллаһтың игі істеріне қатыса алмаймыз». Сонда пайғамбар с.а.с. сахабаларына бұрылып қарап: «дін істеріне байланысты әйел кісіден мынадай тамаша сұрақты естіп көрдіңдер ме?»,-деп сұрады. Кейін Асмаға қарап былай жауап берді: «әйелдерге мына сөздерімді жеткіз: сендердің ең жақсыларың, күйеуінен бір нәрсе сұраған уақытта, ол онымен қанағаттанатын, күйеуінің айтқандарын орындап, пікірлерімен келісетін әйел. Осыны іске асырушы күйеуінің бұйрығын орындап, пікірлерімен келіскен болып есептеледі. Осы істерді орындау, күйеуінің Аллаһ жолында атқарған істері әрі әйелі қатыса алмаған істері үшін де алған сыйлығымен тең болады». Мына сөздерді естіген әйел бұрылып, «Лә иләһә иллаллаһ, Аллаһу акбар» деп айтып, кері қайтты».
13. «Егер әйел жақсы жанұядан және сұлу болса. Күйеуі өзінен бұрын дүние салып, күйеуі қайтыс болған соң басқа күйеуге шықпай, сауық-сайран құрмай, боянбай кәмелет жасқа келгенше балаларын тәрбиелесе немесе дүние салса, онда ол әйелдің жәннаттағы дәрежесі Менімен бірдей болады». (Абу Хурайрадан әл-Хараити риуаят еткен).
14. Бір күні бір адам пайғамбарға с.а.с. былай деді: «Менің әйелім мен үйге кірген уақытта: «Қош келдің! Менің әрі осы шаңырақтың қожайыны»,-дейді. Мұңайғанымды көрсе: «Бұл өмір сені мұңайтпасын, саған арғы дүние жеткілікті болады»,-дейді. Сонда Аллаһтың елшісі с.а.с.: «Оған айтып барғын: ол Аллаһтың қызметшілерінің бірі, әрі оған, Аллаһ жолында күресушіге берілетін сый-сияпаттың жартысы жазылады». (Абдулла әл-Уадахиден әл-Хараити риуаят еткен).
15. Айша р.а. анамыздың риуаяты бойынша: «Бір күні маған бір пақыр, кедей әйел екі қызымен келіп, тамақтандыруын өтінді. Мен олардың әр біріне бір құрмадан бердім. Әйел өзіне тиесілі құрманы аузына сала бергенде балалары құрма берші деді. Құрманы жеместен екіге бөліп қыздарына берді. Бұл жәйт мені елең еттіріп, мен оны пайғамбарға с.а.с. айттым. Сонда Аллаһтың Елшісі с.а.с.: «Шын мәнінде, сол әйелдің істеген жақсы ісі үшін Аллаһ оны жәннатқа кіргізіп, тозақ отынан аман сақтайды»,-деді. (Айша р.а. анамыздан Муслим риуаят еткен).
16. «Жер бетінде жақсы, ізгі амал істегендері үшін жәннатқа кірген әйелдер, хор қыздарынан да сұлу болады. (Хаббан ибн Хабладан ибн әл-Мубарак риуаят еткен).
17. «Осы өмірде бір әйел күйеуіне зарар беретін болса, хор қыздарынан болған ол еркектің жәннатғы әйелі: «оны ренжітіп, мұңайтпа, жазаңды Аллаһ берсін. Ол тек қана сенің қонағың, ең жақын арада сенен айырылып, бізге (яғни, хор қыздарына ) оралады»,-дейді екен». (Муъаз ибн Жәбалдан Тирмизи риуаят еткен).
18. «Салиқалы әйел, ізгі амал істемейтін мың еркектен хайырлы». (Хадисті Умар ибн әл-Хаттаб жеткізген)
19. «Мына дүниенің жалғандығы - ол өткінші бір өмір ғана. Өткінші өмірдегі қолдануға берілген жақсылық – ол салиқалы, жақсы әйел». (Абдуллаһ ибн Амр әл-Ъастан Муслим риуаят еткен).
20. «Менің үмметімнің ең жақсы әйелдері, күйеулеріне сәлемі түзу (яғни, бойсұнушы) және қанағатшылдары». (Айша р.а. анамыздан ибн Ғади риуаят еткен).
21. «Сендердің ең жақсы әйелдерің, дүниеге бала әкеліп, қамқоршы болғандары. Аллаһқа нық сеніммен иман келтіргендері. Ал ең жаман әйелдерің, жартылай жалаңаш киініп, менмендігі асып тұрғандар. Екіжүзді, бетпақ әйелдер ешуақытта жәннатқа кірмейді. Салиқалы, ізгі әйелдер ақ қарға секілді өте аз болады».
22. «Бір күні, бір адам Аллаһтың Елшісіне с.а.с. келіп, былай деп сұрады: «Уа, Аллаһтың Елшісі с.а.с., адамдардың ішінде жақсы қарым-қатынас қылуға, жақсы сөз айтуға лайықтырағы кім?» Ол кісі: «Анаң» деді, одан кейін деп сұрағанда, «Анаң» деп жауап берді, ал одан кейінше деп сұрағанда, тағы да «Анаң» деп жауап берді. Одан кейін кім деп тағы да сұрағанда, Пайғамбар с.а.с «Әкең» деп жауап берді». (Абу Хурайрадан Бухари және Муслим риуаят еткен).
23. «Ибн Умардың айтуынша, бірнеше шайқастарда Аллаһ Елшісі с.а.с. әйелдер мен жас балалардың мәйіттерін көреді. Осыдан кейін пайғамбар с.а.с. әйелдер мен балаларға қылыш көтеруге қатты тыйым салды». (Байхақи риуаят еткен).
24. «Әйелдердің еркектерден артықшылығы Аллаһ оларды сезімтал етіп жаратқан. (Еркектерге қарағанда 99 есе сезімтал келеді). Дегенмен Аллаһ оларды ұялшақ қылап жаратқан». (Абу Хурайрадан Байхақи риуаят еткен).
25. «Бала туатын зинжи әйелдер, бала тумайтын сұлу әйелдерден артық. Сендер көбейген уақытта, қайтыс болған шала-жансар баланың өзіде Жәннаттың есіктеріне келеді. Оған: «Жәннатқа кір»,-деп айтылады. Сонда олар: «Раббым, менің ата-анамның жағдайы не болады?»,-деп сұрайды. Оған: «Ата-анаңмен бірге Жәннатқа кір»,-деп айтылады». (Мурауия ибн Хайдадан ат-Табарани риуаят еткен).
26. «Мына дүниенің салиқалы әйелдері, хор қыздарынан жетпіс мың есе артық болады». (Хаббан ибн Абу Хабладан Ибн Мубарак риуаят еткен).
27. «Кімде кім анасының көзін сүйсе, осы ісі тозақ отынан қорғайтын қалқан болады». (Ибн Аббастан Байхақи риуаят еткен).
28. «Кімде кім әйелді күйеуіне, құлды қожайынына қарсы қойса, ол бізден емес . (Абу Хурайрадан Абу Дауд риуаят еткен).
29. «Сен күлімсіреп ұлыңа қарасаң, саған «жақсылық» жазылады. Ал, күлімсіреп қызыңа қарасаң, саған «сый-сияпат» жазылады. Ендеше (тәрбие беруді) қыздан бастаңдар. Негізінде Аллаһ олар үшін өте жұмсақ». (Саъд ибн Абу Уаққастан Дилми риуаят еткен).
30. «Сендердің ең жақсыларың, әйеліне және қыздарына жақсы қарайтындарың». (Абу Хурайрадан Байхақи риуаят еткен).
31. «Егер әйел күйеуіне: «Аллаһ саған береке берсін» десе, оның күнәлары кешіріледі. Ал егер ол күйеуіне кішкене ғана ашуланса, Аллаһ оның жақсы, сауапты істері үшін жазылған сый-сияпаттарды өшіреді. Әйеліне сабырлық еткені үшін күйеуі кешіріледі». (Ибн Масъуттан Дилми риуаят еткен).
32. «Мінезі жақсы адамның иманы берік болады. Сендердің ең жақсыларың, әйелімен жақсы мәміле қылушыларың». (Абу Хурайрадан Тирмизи риуаят еткен).
33. Бір күні пайғамбар с.а.с. былай деді: «Сендерге жәннаттың тұрғындары арасында болатындар жайлы хабар берейін бе? Олар – пайғамбар, салих-ізгі адам, Аллаһ жолында жанын қиған шаһит, ұзақта тұратын мұсылман бауырын Аллаһ разылығы үшін зиярат етуші адам. Бұл сендердің құрсақ көтеріп, дүниеге нәресте әкелетін, қамқоршы әйелдерің. Олар сендермен ұрысып қалған уақытта, бірінші келіп, қолдарыңа қолын қойып: «сен маған разы болмайынша ұйықтай алмаймын», - дейді». (Ибн Аббастан Насаи риуаят еткен).
34. «Күйеуі әйеліне қараған уақытта, әйелі де оған махаббат жүзімен күлімсіреп қараса, Аллаһ оларға мейірімділікпен қарайды. Күйеуі әйелінің қолынан ұстаған кезде, олардың күнәлары саусақтарынан тамып, жуылады». (Абу Саъидтен әл-Рафиъи риуаят еткен).
35. «Егер Аллаһ біреуге салиқалы әйел берсе, онда Ол (Аллаһ) оның дінінің жартысында көмек бергені. Ендеше ол, екінші жартысында Аллаһтан қорықсын». (Анастан әл-Хаким риуаят еткен).
36. «Иман келтірген адамның тақуалығынан кейінгі иеленетіні ол салиқалы әйел. Оған бір нәрсе айтсаң бұйырсаң - бағынады, бойсұнады. Оған қарап қуанасың. Егер ант етсең (антыңды іске асыруда) көмек береді. Үйде болмасаң өзін және сенің дүние-мүлкіңді қорғайды. (Муъаз ибн Жәбәлдан ибн Мажа риуаят еткен).
37. «Аллаһ, өз жұбайына адал, бөтен еркектерге қорғандай қатты болған әйелдерді жақсы көреді». (Алиден Дилми риуаят еткен).
38. «Аллаһ әйелдерге ұмтылыс ал еркектерге жиһадты берді. Осы үшін сыйлыққа ие болатынын біліп сабырлық еткен әйелге, шахитке берілген сыйлық беріледі. (Ибн Масъудтан Табарани риуаят еткен).
39. «Иман келтірген ер кісі, иман келтірген әйелін жек көргені дұрыс емес. Егер әйелінің жағымсыз мінезі болса, басқа көркем мінезді қылықтарына риза болғаны абзал». (Абу Хурайрадан Муслим риуаят еткен).
40. «Әйеліне көмек беру – ізгі амалдардан». (Ибн Умардан Дилми риуаят еткен).
41. Бір күні пайғамбар с.а.с. былай деді: «Кәмелет жасқа толмаған үш баласы қайтыс болған мұсылманды Аллаһ жәннатқа кіргізеді. Сол кезде одан с.а.с.: «ал егер екі баласы қайтыс болса ше?»,-деген де. Ол да кіреді,-деді. Кейін тағыда: «бір баласы қайтыс болса?»,-деп сұрады. Бір баласы қайтыс болған адамды да Аллаһ жәннатқа кіргізеді,-деді. Жаным қолында болған (Аллаһ)пен ант етейін, шала-жансар туылған бала дүние салса да жәннатқа жетелейді. Егер олар балаларынан айырылған сәтте, (қиямет күні) сыйлыққа ие болатынын біліп сабырлық ете білсе. (Маъаздан Табарани риуаят еткен).
42. «Әйел - әлсіз, қорғансыз адам. Ол көшеге шыққан уақытта шайтан оны шалуға тырысады». (Ибн Масъудтан Тирмизи риуаят еткен).
43. Бір күні Аллаһ тағаланың Елшісіне с.а.с. әйелдер келіп: «Уа, Аллаһтың Елшісі с.а.с., еркектер Аллаһ жолында жиһад қылады, біздің де мужаһид болуымыз үшін не істеуіміз керек?»,-деп сұрады. Сонда пайғамбар с.а.с.: «Әр біріңнің үй тірлігімен айналысуың – Аллаһ жолындағы жиһад болып есептеледі»,-деп жауап берді. (Анастан Байхақи риуаят еткен).
44. «Бұзақы әйелдің жаман іске баруы, мың еркектің жаман іске баруымен тең. Бір әйелдің ізгі, салих амал істеуі, жетпіс ізгі адамның ісіне тең. (Ибн Умардан Бухари риуаят еткен).
45. «Өз әйелдерін құл секілді ұрып, кешке (сол ұрған әйелімен) бір төсекке жататындардың қатарынан болмаңдар». (Абдуллаһ ибн Самхадан Бухари риуаят еткен).
46. «Әйелдермен жақсы қарым-қатынас қылыңдар. Негізінде әйел қабырғадан жаратылған. Қабырғаның жоғарғы бөлігі қисық келеді. Оны түзегің келсе, сындырып аласың. (яғни, онымен қарым қатынасыңды бұзып аласың). Ал егер өз жайында қалдырсаң, сол қисайған күйінде қалады. Осы себепті әйелдермен (әруақытта) жақсы мәміледе болыңдар». (Абу Хурайрадан Бухари риуаят еткен).
47. «Әйел адам қисық қабырға секілді. Оны түзетемін деп сындырып аласың. Ал егер өз жайында қалдырсаң, өз болмысына сай істерімен рахатқа бөленесің. Оның жаман қылықтары болған күнде де. (Абу Хурайрадан Муслим риуаят еткен).
48. «Кімде-кім Аллаһқа және Ақырет күніне иман келтірсе, көршісін ренжітпесін! Әйелдермен (әркез) жақсы қатынаста болыңдар, өйткені олар қабырғадан жаратылған, ал қабырғалардың ең қисық жері – жоғарғы бөлігі, оны түземек болсаң сындырып аласың, ал жөніне қалдырсаң, сол қисық күйінде қалады, (сондықтан) әйелдермен (әркез) жақсы қатынаста болыңдар». (Абу Хурайрадан Бухари риуаят еткен).
49. «Жесірлер мен мұқтаждарға көмек беруші, Аллаһ жолында күресушілермен және күндіз ораза ұстап, түнімен намаз оқығанмен тең». (Абу Хурайрадан Тирмизи риуаят еткен».
50. Али ибн Аби Талиб намазда дұға етіп, былай деді: «Раббымыз, бізге осы дүниенің жақсылығын және мәңгілік дүниенің жақсылығын нәсіп ет!». Осы дүниенің жақсылығы дегені – салиқалы әйел, мәңгілік өмірдің жақсылығы – жәннат және хор қыздары». (Тафсир әл-Бағауи).
51. «Шала-жансар қайтыс болған нәресте, ата-анасын тозаққа әкетіп бара жатқанда, өз Раббысынан қашады. Сонда оған: «Ей Раббысынан қашушы: «Ата-анаңды жәннатқа қарай жетеле»,-деп айтылады. Ол қуанып ата-анасын жәннатқа қарай жетелейді». (Алиден ибн Мажа риуаят еткен).
52. Періштелер былай дейді: «Еркекті сақалымен, әйелді бұрма шаштарымен көркемдеген Аллаһқа сансыз мадақтар болсын». (әл-Хаким риуаят еткен).
53. «Еркек әйелдің қойшысы (жауапкер). Аллаһ одан әйеліне қалай қарағандығы жайында сұрайды . әйелі күйеуіне қойшы болады. Аллаһ одан да (күйеуі одан разы болғандығы) жайлы сұрайды». (Анастан Дилми риуаят еткен).
54. «Сендерден әр бірің қойшы секілді, қол астындағыларға жауап береді. Басшы да қойшы секілді, өзінің қойларына (басқарып отырған мемлекетіне) жауап береді. Еркек жанұяның қойшысы, ал әйел күйеуінің үйіне және балаларына қойшы әрі осы ісіне жауапкер болады». (Абу Хурайрадан Бухари риуаят еткен).
55. Бір күні бір адам, Аллаһ Елшісінен с.а.с.: «Әйелдердің қандай құқықтарын сақтауымыз қажет?»,-деп сұрады. Пайғамбар с.а.с. былай жауап берді: «Өзің тамақтандың ба, оны да тамақтандыр. Өзіңе киім сатып алдың ба, оған да сатып ал. Оның бетінен ұрма, ұрысып болған соң мазақ қылма, үйде жалғыз өзін қалдырма». (Муъауия бин Хайдадан ан-Науауи риуат еткен).
56. Айша р.а. әйелдерге қарап былай деді: «Ей, әйелдер! Сендер күйеулеріңнің алдындағы міндеттеріңді білгендеріңде ғой, өздеріңнің беттерің шаң бол тұра, күйеулеріңнің бетіндегі шаңды сүртер едіңдер». (Абу Шейх риуаят еткен).
57. «Әйел – ер кісінің екінші жартысы». (Айша р.а. анамыздан Ахмад риуаят еткен).
58. «Шын мәнінде Аллаһ, аналарыңды құрметтемеуге, берілуі тиіс нәрсені бермеуге, басқалардың өз істеріңмен мазалауға, жаңа туылған нәресте қыздарыңды өлтіруге тыйым салды . Ол (Аллаһ) адамдар жайында естіген күмәнді сөздерді таратуды, мәнсіз сұрақтар қойып (өзіңнің шамам келе тұра көмек) сұрауды, дүние-мүлікті босқа ысырап қылуларыңды ұнатпайды. (Муғира бин Шуъбадан Бухари және Муслим риуаят еткен).
59. «Егер мұсылман бір әйелдің діні және сұлулығы үшін үйленсе, онда ол әйел күйеуі үшін (құлауынан қорғайтын) қорған болады. (Ибн Аббастан Дилми риуаят еткен).60. «Салиқалы әйел басқа әйелдерден, бір аяғында ақ белгісі бар қарға секілді ерекше болады». (Абу Амамадан Табарани риуаят еткен).61. Мухаммад с.а.с. пайғамбар с.а.с. әйелдерге қарап былай деді: «Ей әйелдер! Сендердің ең жақсыларың жақсы еркектерден бұрын жәннатқа кіреді. Бұл ізгі әйелдер (жәннатқа кірген соң) жуынып, тазаланып, әдеміленіп ең мықты аттарға мініп күйеулерін қарсы алуға шығады. Оның үстінде әшекейлер, жандарында қызметшілері болады, олар жылтыраған меруерттей болады». (Абу Амамадан Абу Шейх риуаят еткен).62. Пайғамбарымыз с.а.с. былай дейді: «Аллаһ тағала Менен бұрын ешкімнің жәннатқа кіруіне рұқсат бермеді. Мен жәннаттың қақпасына жақындап келгенімде, оң жағымда жәннатқа менен бұрын кіргісі келіп тұрған бір әйел тұрады. Неге ол менен бұрын кіргісі келеді деп сұрағанымда, маған былайша жауап беріледі: «Ей Мухаммад с.а.с., бұл әйел өте сұлу болған. Осыған қарамастан ол жетім қыздарды тәрбиеледі. Оларға сабырлық етіп өсірді. Осы себепті Аллаһ оны сый-сияпатпен құрметтеді». (Абу Хурайрадан Хараити және Дилми риуаят еткен).63. «Өтірік айтуға тыйым салынған, тек үш жағдайда ғана болады: әйелінің көңілі үшін күйеуінің өтірік айтуы, соғыста жауды жеңу үшін (айла қолданып) өтірік айтуға болады, адамдарды жарастыру үшін өтірік айтуға болады». (Язидтің қызы Асмадан Ахмад және Тирмизи риуаят еткен).64. «Ақылды әйелдерге үйленіңдер. Себебі олардың ауыздары тәтті, құрсақтары таза, олар аз нәрсеге (төсек қатынасында) қанағатшыл». (Абдуррахман Салимнен Ибн Мажа риуаят еткен).65. «Мына дүниеде мен үшін әйелдерден сүйіктірек нәрсе, қастерлі әрі көзімнің нұры болған – намаз». (Анастан Насаи риуаят еткен).66. «Егер бір еркектің қызы туылса, ол оны ренжітпей, зарар бермей, ұлына ғана ұрысып, тәрбиелейтін болса, Аллаһ тағала қызы үшін оны жәннатқа кіргізеді». (Ибн Аббастан Ахмад риуаят еткен).67. «Дүниеге қыз келген уақытта, Аллаһ тағала ол жерге періштелерді жіберіп, сәлемін айтып: «Мына үйдің тұрғындары, сендерге сәлем болсын»,-дейді. Періштелер қанаттарымен жаңа туылған қызды қорғаштап былай дейді: «қандай әлсіз, қорғансыз еді, әлсіз денеден шықты. Егер әкесі оны тәрбиелеп өсірсе, қияметке дейін оған Аллаһтың жәрдемі болады». (Набит бин Шурайттан Табарани риуаят еткен).68. «Дүниеге қыз келген уақытта, Аллаһ тағала бір періште жібереді. Періште: «қандай әлсіз, қорғансыз еді, әлсіз денеден шықты»,-дейді. Кім осы нәрестені тәрбиелеп өсірсе, Аллаһ оған қияметке дейін жәрдем береді. «Дүниеге ұл келсе, Аллаһ тағала аспаннан періште жібереді. Періште нәрестенің екі көзінің арасын сүйіп: «Саған Аллаһтың сәлемі болсын»,-дейді. (Анастан Табарани риуаят еткен).69. «Ең жақсы балалар – нәзік, мейірімді, қымбатты, игі қыздар». (Алиден Дилми риуаят еткен).70. «Қыздарыңызға ашуланып, ренжімеңіздер, өйткені олар қымбатты, мейірімді». (Набит бин Шурайттан Дилми риуаят еткен).71. Бір адам пайғамбармен с.а.с. отырған уақытта, оның баласы жанына келді. Ол баласын сүйіп тізесіне отырғызды. Ал жанына қызы келгенде, алдына отырғызды, бірақ сүймеді. Сонда Аллаһтың Елшісі: «Сен неге оларға әділсіздік жасайсың?»,-деді. (Анастан шейх Юсуф риуаят еткен).72. «Аллаһ тағала өз қыздарына сабырлық еткен әрі осы үшін сыяпатқа ие болатынын білетін адамды жақсы көреді». (Абу Хурайрадан Абу Шейх риуаят еткен).73. «Қыздар – олар мейірімді, игі жандар. Бір қызы бар адамды Аллаһ тағала тозақ отынан сақтайды. Екі қызы бар адам, солардың себебімен жәннатқа кіреді. Ал үш қызы бар немесе қыздары секілді кіші қарындастары бар адам, оларға қамқоршы болса, оның мойнынан жиһад пен садақаның жауапкершілігі түседі». (Анастан Дилми риуаят еткен).74. «Егер бір адамның үш қызы болса, оларды киіндіріп, қамқорлық етіп, тамақтандырып оларға сабырлық етсе, қыздары қиямет күні тозақ отынан сақталуына себепші болады». (Ъуқба бин Амирден ибн Мажа риуаят еткен).75. «Біреудің басына қыздары себепті қайғы-қасірет, сынақ келсе, ал ол оған сабырлық етсе, оттан құтқарылуына қыздары себепші болады». (Айша р.а. анамыздан Тирмизи риуаят еткен).76. «Кімде кім екі қызын немесе қарындастарын немесе анасының сіңлілерін немесе әкесінің қарындастарын немесе әжелерге қамқорлық етсе, жәннатта Менімен бірге болады. Ал кімде кім жоғарыда аталғандардың үшеуіне қамқорлық етсе, құтқарылушылардан болып, жетістікке ие болады. Ал кім олардың төртеуіне немесе бесеуіне қамқорлық етсе..., ей адамдар, солар секілді болыңдар». (Абу әл-Мухбирден Табарани риуаят еткен).77. «Кімнің үш қызы немесе қарындасы болса, ал біреуде екеуі болса, оларды тек қана Аллаһтың разылығы үшін ренжітсе, дегенмен оларға жақсы мәміле жасаса – ол үшін берілетін сыйлық жәннат болады». (Абу Саъид әл-Худриден Тирмизи риуаят еткен).78. «Әйелге игілік, салиқалық берілгеннің белгісі – оның тұңғышының қыз болуы. Себебі Аллаһ былай дейді: «Егер қаласа біреуге қыз береді, қаласа ұл береді». (Ибн Умардан ибн Мардауия риуаят еткен).79. «Салиқалы әйел – ол, аз төлемді кешіріп, бірінші нәрестесі қыз болады». (Айша р.а. анамыздан Суюти риуаят еткен). 80. Пайғамбарымыз с.а.с. Сурақа бин Маликке былай деген: «Саған мейірімділіктің ең жақсысын нұсқайын ба? Бұл – игілік, қызыңа берген жәрдемің, ажырасқаннан соң саған қайтарылып берілгені, сенен басқа оның ешкімі, қамқоршысы жоқ». (Сурақа бин Маликтен ибн Мажа риуаят еткен).81. «Егер әйел күйеуі қайтыс болған соң, үйінде отырып, балаларын тәрбиелесе, жәннатта менімен бірге болады». (Анастан ибн Бушран риуаят еткен).82. «Егер әйел күйеуінің жәбіріне шыдап, «мойынсұндым» десе, Аллаһ оның «мойынсұндым» деген сөзінен, Аллаһқа мадақ айтатын бір періште жаратады. Періштенің Аллаһқа айтқан мадағының сауабы «мойынсұндым» деп айтып жүрген әйелге жазылады». (Ибн Аббастан Дилми риуаят еткен).83. «Аналарына құштарлықпен қарау харам етілгендей, мужаһидтердің әйелдері жиһадта болмағандарға рұқсат етілмейді». (Язид бин Сулейман әкесінен естіген. Муслим риуаят еткен).84. «Ең жақсы әйелдер, ансарлардың әйелдері. Себебі олар ұялшақтар. Дегенмен олардың ұялшақтықтары, дін ілімдерін үйренулеріне кедергі болмады». (Айшадан р.а. Муслим риуаят еткен).85. «Әйелдер әлсіз, қорғансыз етіп жаратылған. Үйде олардың қорғансыздығын білдірмеңдер. Әлсіздігін үнсіздікпен жеңе біліңіздер (дөрекілік көрсетпеңіздер)». (Ибн Аббастан Дилми риуаят еткен).86. «Ізгі еркектің ізгі әйелі, патшаның басындағы әшекейленген алтын тәжідей. Ізгі еркектің күнәһар әйелі, қартайған адамның арқасындағы ауыр жүк секілді». (Абдуррахман ибн Абзадан ибн Абу Шейба риуаят еткен).87. «Әйелдер үш түрлі болады: 1) ыдыс секілді, көтеріп қайта қоя тұғын; 2) терісі ауыратын түйе секілді; 3) мейірімді және бала туатын, иманын мықтылау үшін күйеулеріне көмек беретін, бұндай әйел еркек үшін қазынадан да қайырлы». (Жабирден Байхақи риуаят еткен).88. «Әйелдерің үш түрі болады: 1) таза, бақытқа кенелтетін, жұмсақ, мейірімді, бала туатын мұсылман әйел, күйеуіне көмек береді әрі ауыр жүк болмайды, бұндай әйелдер өте аз болады; 2) ыдыс секілді әйел, туғаннан басқа еш нәрсе білмейді; 3) дөрекі сайқал. Аллаһ оны қалағанына бере алады. Қаласа кері алады». (Умар ибн әл-Хаттабтан инб Абу Шейба риуаят еткен).89. «Аллаһқа иман келтірген әйелге, күйеуі ұнатпайтын адамды үйіне кіргізуіне тыйым салынады. Күйеуі ұнатпаған уақытта үйінен шығуға тыйым салынады. Әйелге күйеуінен басқа адамды тыңдауына болмайды. Егер күйеуі жәбір көрсетсе де оған өзі келіп ризашылығын алуға тырысқаны жөн. Егер күйеуі риза болса, бұл әйелі үшін жақсы бір игілік болады. Дегенмен әйел қанша тырысса да күйеуі риза болмаса, онда ол әйелдің ары Аллаһтың алдында таза болады». (Муъаз ибн Жабалдан әл-Хаким және Байхақи риуаят еткен).90. «Егер әйелдеріңмен қосылсаңдар, сендерге жақсылық жазылады». Сонда адамдар: «Уа, Аллаһтың Елшісі с.а.с.: «сонда қалай, әйелімізбен қосылсақта жақсылыққа ие боламыз ба?»,-деп сұрады. Пайғамбар с.а.с.: «Егер адам харам жолмен жақындасса (зина істесе), оған күнә жазылады. Халал жолмен жақындасса оған сауап жазылады...

 
Мен - анамын ғой...

Құрсақтан шыққан Адамзат,
Безіндің неге безектеп.
Онсыз да жүрсем жазмды ап,
Кесектейсіңдер кезектеп.

Баламды тастай қашқанда
Бетімнен келіп сүйер кім?
Ұятымды бүйтіп жапқанша
баламмен бірге күйермін.

Анадан мен де кем бе екем,
Анадан бәрің тудыңдар.
Құрбыма сонда көнбеп ем...
Соңыма ит сап қудыңдар.

Қорқыттың көрі қайда да,
Қай жерге барып күн көрем.
Баламды орап... айдала
қойып кетсем бе түнге мен

Осылай болды-ау жәй-күйім
Кешіріңдерші, адамдар?!
Болмайды бұлай... Қайтейін
Әкесіз туған балам бар.

Анадан ақ сүт емгендер
Қатігез мұнша бола ма?!
Ана боп бақыт кеөргендер,
Шашпашы топырақ балама!

Бақыт қайда барасың?

– Бақыт қайда барасың?
– Ата-анасын сыйлаған,
Ұйымшылдық ойлаған,
Тату жанға барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Өсірген жақсы баласын,
Сыйлаған ата-анасын,
Көргенді ұлға барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Бал-бұл жанған көрікті,
Ұл мен қызы серікті,
Берекелі үйге барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Еш адамды күндемес,
Өсек отын үрлемес,
Әдепті үйге барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Ұлы, қызы есейген,
Ауызбіршілік күшейген
Келінді үйге барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Сыйлай білген молданы,
Діннің жолы қорғаны
Шуақты үйге барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Көршімен болған бірлігі,
Тағат, ғибадат тірлігі
Ұйымшыл елге барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Тарауық намаз оқыған,
Көңілге аят тоқыған,
Ниетті елге барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Намазға қатар отырған,
Тарауығын оқыған,
Тыңдағалы барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Сәресі сахар ішетін,
Хақ жолына түсетін,
Сәресі ішуге барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Балбыраған бесікті,
Қайыры бар есікте,
Балалы үйге барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Келін мен қызы ибалы,
Ата-анасы сыйлалы,
Сондай үйге барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Туысымен татулы,
Жаман сөз жоқ шатулы,
Ынтымақты үйге барамын.

– Бақыт қайда барасың?
– Соғысқа құмар ойы жоқ,
Ұлан-асыр тойы көп,
Бейбіт елге барамын.

Опрос был удалён

Бакыт жайлы менин мынау билгеним
Бакыт деген - бирде шаттык, бирде мун
Бакытты сол - тирлик етип тундерин
Бакыт издеп азаптанса, кимде - ким

Бакыт деген ата-анан
Бакыт деген достарынмен ойнап кулу
Бакыт деген денинин саулыгы
Бакыт деген абыройыннын артуы
Бакыт деген адал суйген жарын
Бакыт арине отбасыда, барлык нарсе отбасыдан басталмай ма? Мен ойлаймын бакыт отбасыда деп.

Бір кудірет бізді омірге жолдайды
Біз омірді тусінбейміз, сол кайгы
Туа сала таудай бакыт кутеміз,
Ал шынында бакыт улкен болмайды.

Улпілдеген тамырындай шекенін
Жеке сагат, жеке таулік, жеке кун.
улгірмейсін тусініп те, байкапта
Кейбір саттін нагыз бакыт екенін.

Кус сиякты, сезінбейтін канатын
Бакыт - саби, білмейтугын алі атын,
БАКЫТ, БАКЫТ - гажайып бір дам гана,
Суйгеннен сон ернінде калатын....

Басымыздагы бакты багалай білейікші...

Бакыт... озіннін рухани жане дене кушіннін когамдык омірге жумсалгандыгын толык сезіне білу. Л.Н.Толстой

– Бакыт дегеніміз не?

– «Бакыт» дегенді елдін барі іздеп жур.

Бакыт – жаксы істеген ісінмен байланысты куаныш сезімі.

Бакыт – ылги іздеп жургеніміз, егер таба калган жагдайда ары карай кадам баспаймыз. Сабилер сиякты карапайым заттардан канагат, лаззат алайык. Біракта біз керісінше оз омірімізді курделендіріп, онан калса жуйке кушіміздін жулым-жулымын шыгарып тоздырамыз, баска конган бакытымызды устай алмай ушырамыз.

Сынгырлаган денсаулыкпен, алансыздыкпен, акыл-ойымызды лайламай тыныштыкпен гумыр кешейік. Табигаттын карапайымдылыгы мен тамашалыгына бас ие отырып, омірден куаныш табатын болайык. Егер біз онын занымен журіп, бакытты болудын адісін озімізге жакын да кымбат адамдармен болісіп, пайдамызды тигізе берсек, согурлым деніміз сау бола береді.

Ен жаксы дін – кайрымдылык пен адамнын жан дуниесін тусіне білу. Біздін токкен шуагымыздын денгейін, келесі адамнын жанарындагы пайда болган нурдан байкауга болады. Егер біз табигат жолымен журсек, онда ол жайлы жагдай мен куаныш силайды. Осыны кулдын акылымен кабылдап, сабидін журегімен лаззаттанайык.

Бакыт – жаналык ашу куанышы да, білім куанышы да. Бакыт кобіне омірдін кыр-сырын жане уйлесімін букіл тутастыгымен кабылдаган адаммен бірге журеді.

Бакыт – оз омірін мукият жоспарлап, ашык-жаркын гумыр кешкен жанга келеді.

Бакыт – омірдін бізге усынганын тусініп, соган куанып, осыны сезіне білу.

Бакытка берерінді беріп, аларынды алып, жемісін татып, сыйын тартып та жетуге болады.

Бакыт – омір уйлесімімен де, тамак ішумен де, кунелтумен де ракаттана білу.

Бакыт – озінін ой-орісін кенейтіп, оз тажірибесін байытатын жанга келеді.

Бакыт – колайсыз жагдайлармен куресе алатын, курес кезінде саттілік сезімін жогалтпайтын адамдардын уйлерінде болады.

Бакыт – оздерінін жагдайларын, оздерінін сезім-куйлерін баскара білетіндерге конады.

Бакыт – сондай-ак, жалгандык, озін томен багалаушылык, кызганшактык, ашкоздік, кекшілдік, теріс угынушылык пен жек корушілік сиякты негізсіз урейлерден аулак болу деген соз.

Бакытка кенелген жандар – омір суру мен куштарлыктын жойкын куш куатына ие болады жане осыны сезе біледі.

Бакыт – жалпы сезінуден, алдекайда зор тусінік. Бакыт – омірдін сезінуін, іс-арекетін жане манерін айкындап ойлай білуде. Баскаша айтканда, бул – алем мен окигаларды, сондагы отіп жаткан кубылыстарды талдап-талкылау адісі.

Бакыт – барлык кундылыктардын біркелкі болуы. Бул – кунделікті іс-арекеттерімізді орындау барысында табатын канагат пен ракатка шомылу сезіміміз.

Бакыт – даулетті адамдармен карым-катынаска толы жаксы гумыр кешу. Бул – акшанын озгеше тегін турі болып табылатын жане жаратуга, инвестициялауга болатын кен де ар алуан тажірибелер мен естеліктер жиынтыгы.

Бакыт – белгілі бір максаттагы кызмет, омірге деген куштарлык, акикатты сезініп, тез тусіну, жасырын сырга зор курметпен карау.

Біздін кобіміз бакытты не откенімізде жогалып калган, не алдебір алдагы кезде болатын – нарсе деп тусінеміз. (мыналар іске асса болды «мен бакытты боламын» – деп ойлаймыз.) Бакытты дал казіргі сатте сезінуге болатынын білетіндер аз. Арине, барлык асыл мулік сиякты – бакыттын жиі устатпайтыны рас. Дегенмен, Сіз сенініз, оны устауга болатынына куманініз болмасын.
Сонымен, бакыт кусын калай колга тусіруге болады? Тан каларлыгы сол, бакыт угымы тартіппен сирек байланыстырылады.

Көтеріп тұрып, құлатады өмір.
Күлдіріп тұрып, жылатады өмір.
Етегің толып еңіреген кезде
Қайтадан өзі жұбатады өмір.
Үмітіңді үзіп, түңіле көрме,
Құлап барып та гүл атады өмір.
Үп еткен желге дірілдей берме
Шыдамдылықты ұнатады өмір
т/б..........

- Ойламаған жерден бас айналдыратындай бақ қонып, байып кетермін деп сену - бос далбаса.
- Кез-келген ақыл-есі дұрыс адам әлдебір қолдаушы күштерге сенуден бас тартып, тек өзіне, өз күшіне ғана үміт артуға тиіс.
- Қолға алған істі тоқтатпаңыз. Бүгін бітіруге болатын шаруаны ешқашан ертеңгіге қалдырма.
- Сіз үшін әр кезде ең басты іс - ол дәл қазір қолға алған шаруа болуға тиісті.
- Кез келген істі сабырмен, өз-өзіңе деген нық сеніммен істеуге тырыс. Есіңізде болсын,өз ісіне, шынайы берілген шаруаға салқынқандылықпен қарайтын, әр істі нық сеніммен бастап шыдамдылықпен аяғына дейін жеткізе алатын адам ғана бақытты бола алады.
- Бойыңыздан жаманшылыққа орын бермеңіз.Жан тазалығы мен тән тазалығын сақтаңыз.
Өзің ешкімді қорлама, өзіңді ешкімге қорлатпа.
-Мақтаншақтық пен көпірме көпсөзділік адамның жан дүниесін улап, жақсы қасиеттерден жұрдай етеді.
- Өтірік айтпа. Екі жузді болудан сақтан.Өтірікпен өрге басып байимын деп ойлама.
Өтіріктің соңы өкінішпен аяқталады.
- Мықты адам аз сөйлеп, көп іс тындырады.
-Сіздің алға қойған мақсаттарыңызға жетуге кедергі келтіретін ең қауіпті дұшпандарыңыз арақ, темекі, есірткі.
- Өз ортаңда өзің туралы жақсы ой туғызу үшін бәрімен де жылы әрібір қалыпты, қысқа, нақ, әрі сабырлы сөйлесуге тырыс.
- Әңгімелескен кезде сұхбаттасушының көзіне тіке қарап, оның айтайын дегенін сабырмен тыңдап, асықпай сөздің аяғына дейін күтіңіз.Пікірталасқа түскенде сабырлы кейіп сақтап, бет-әлпетіңізден ұстамдылықты байқатып, ақылға сыйымды, шындыққа жанасатын аргументтермен қаруланғаныңыз жақсы. Біреудің сізді кемсітуіне немесе сізге ескерту жасауына жол бермеу керек.
- Өзіңді ренжіткен адамға өз уақытында кері соққы беріп, қорғана біліңіз. Бірақ сіздің іс -қимылыңыз әдептіліктен асып кетпесін.
Бір істі бастаған екенсің өзіңе-өзің сенбей жарым жолда тоқтатпа. Бар күшіңді салып мүлдем тығырыққа тірелгенше іздеп, еңбектен.
-Бақытты болудың басты құпияларының бірі - ұсақ түйекке бола налым-ай, ақыл- оймен адал еңбегіңнің жемісін дұрыс пайдалана білу.
-Адамның қауіпті дұшпаны-құмарлық.
-Дұшпандарыңды өзіңнің мейірімділігіңмен, дархан көңіліңмен таңғалдырып, жеңіске жет.
-Өзін де, өзгені де бақытты ету қолынан келетін адам-шын бақытты.
-Кішкентай ғана бақытсыздық адамды қажытып жіберуі мүмкін. Бірақ шын мәнінде адамды қажытқан әлгі кішкентай бақытсыздық емес, адамның өз ішіндегі үлкен үрейі мен қорқынышы.
-Әрбір сөзіңе есеп беріп, сақтықпен сөйле. Өзіңе белгілі әңгімені айту керек.
-Орнымен сөйлеген бір ауыз құрметке бөлейді, орынсыз айтылған сөз жеккөрінішті етеді.
-Қарызданба. Аздап ақша жи. Әлдеқандай басыңа күн туғанда керек болады.
-Қолға қандай іс алсаңызда табысқа жетемін деген сенімде болыңыз.
-Өткеніңізбен бүгінгіңіз қандай болса да мейлі,, Бақытты болашақты алдан күтіңіз.
-Байлықтың да, биліктің де тіпті денсаулықтың да бір тиындық құны болмайды, егер арың таза, көңілің жай болмаса.Өйткені бақ-берекенің түп қазығы осылар.
-Жанжалдан, ұрыс-керістен бойыңды аулақ ұста, өйткені жанжалдасу екі жаққа да береке таптырмайды.
-Өтірік, өсек қалай өрттей қаулап тез тұтанса, солай тез сөнеді.Ал ақиқат шынайылығын өзгертпестен, байыппен байқалмай өседі және оны ешкім өшіре алмайды.

Жалғыз қате...
Мәнісі көп қой оның да
Жалғыз қате жасап алсаң - өкініш қой мәңгілік
Сол өкініш сөнбей бықсып тұрар ішті жандырып
Жалғыз қате жіберсең сен, шықсаң жеңіл киініп
Суық тисе жалғыз рет арты оның қиын ұқ
Ұшырасаң жаман дертке, қате басып аяқты
Сұм тағдырдан өмір бойы, оңбай жейсің таяқты
Жалғыз қате жасап алсаң сүйгеніңнің алдында
Онда өзіңді арылмастай, мәңгі азапқа салдың да
Шын сүйгенің кешірмесе оралмаса қайтадан
Онда сол бір жалғыз қате тағдырыңды шайқаған
Жалғыз қате жасап алсаң алдын да отанның
Одан артық сұмдық болмас онда сатқын атандың
Ел ішінде жалғыз пенде саған мойын бұрмайды
Қас жауындай еш аяусыз жазалайды мұндайды
Жалғыз қате жіберсең сен қалдырар дос көңілін
Сол қатенің кесірінен жоғалтасың дос сенімін
Не болғаның? ойла шырақ мұндай қате жіберсең
Өзіңе де оңай соқпас жалғыз қалсаң күні ертең

Жалғыз қате жасап алсаң тым қиын қыз балаға
Ел бетіне қарай алмай таңба сап ар, санаға
Әке-шеше жүрегін ол жазылмастай жаралар
Абыройдан айырылған жан сатқынменен бара-бар

Қателеспес адам болмас қатенің де мәні бар
Қандай адам болса дағы қателесер, жаңылар
Ойла бірақ, қай қатені түзетуге болады
Ал қай қате түзетілмес сол күйінде қалады
Міне осындай түзетілмес жалғыз қате, сұм қате
Сақ болайық сол қатеге ол адамға тым қатер
Жасап алып бір қатені тартқанша оның азабын
Алдын ала білу міндет әр нәрсенің базарын!

Еркімді жаулап алдың ба?
Ұға алмай қалдым ертерек.
Өкіндім... талай алдыңда
Отырғаныма еркелеп.

Бір кезде болған сүйікті
Бейнеңнен бүгін жиіркенем.
Жігіт деп жүрсем биік тым,
Оңбаған қандай еркек ең?

Пәктікті сәби мендегі
Таптап сен кеттің тәрк етіп.
Жүздерге енді жердегі
Қарай алмаймын жарқ етіп.

Алдаған сен бе... сезім бе...
Селдетіп құйған жауындай.
Баламмен барған кезімде
Бұрылып кеттің жауымдай.

Бұрылып кеттің жалт етіп,
Аңырап қалдым арманда.
Сенбеске енді ант еттім
Ешкімге мынау жалғанда.

112–Ыхылас суресі
Меккеде тускен

Аса камкор, ерекше мейірімді Алланын атымен бастаймын.
(Мухаммед Г.С. оларга) айт:
Ол Алла біреу-ак. (1)
Алла мунсыз. (Ар нарсе Оган муктаж.) (2)
Ол, тумады да туылмады. (3)
Арі Оган ешкім тен емес. (4)

КУРАН КАРИМ, казакша магына жане тусінігі. 604 бет.

– Алла тагаланын тутас «бiр» болуы дегенді калай
тусінуге болады?

– Алла тагала арбiр жан иесiнiн журегiнде жане галамнын арбiр болшегiнде болатын болса, онда Онын коп болып болiнгенi ме? Себебi, Куранда «Алла бiр» деп жазады гой. Ендеше бул кайшылыкты калай тусiнемiз?

Алла тагаланын «бiр» екенiн кунмен салыстырып тусiнуге болады. Талтусте кун адамнын тобесi тусында турады. Егер радиусы мындаган шакырым жердегi адамдардан: «Кун кайда?» – деп сурайтын болсак, аркiм оз тiлiнде: «Кун мiне», – деп тобесi тусында турган кундi корсетедi. Бiрак кундi корсеткен аркiм оны оз тiлiнде турлiше атап, бiрнеше жерден корсетсе де кун коп емес, кун бiреу. Бiрак ол болiнгендей корiнедi.

Сол сиякты Алла тагала аркiмнiн журегiнде болып болiнгендей корiнсе де, Ол болiнбейтiн тутас. Кун бiреу болса да барлык жан иелерiне озiнiн саулесiн шашады, сол сиякты Алла тагала бiреу болса да, букiл алемге шапагатын шашып, оган омiр бередi. Ол уакыттын ыкпалымен барлыгын жаратады жане уакыттын ыкпалымен барлыгын кезiнде жойып отырады.

Алемнiн барлык болшегiндегi Алла тагаланын тутас «бiр» болуы – букiл алемнiн тутастыгынын кепiлi. Ол тутас болса – алем де тутас. Алла тагаланын жасаган турлi алем болшектерiнiн бiр-бiрiне тартылу жане итеру касиеттерi букiл материалдык алемнiн турлi зандылыктарын тудырады. Сойтiп алем болiктерi бiрiгiп, озара байланысып, турлi карым-катынаста болады.
Осынын аркасында букiл материалдык алем адамнын санасы тугел камти алмайтын турлi купия зандылыктарымен, кереметтей курделi курылысы тутасып, бiр Иенiн баскаруымен мултiксiз омiр сурiп жатыр.
Абайдын «Алла тагала галамнын iшiнде» деген созiнiн манызы осындай.

Жаратушы галамнын iшiнде

65 – Талак суресі, 12 аят.

Ол сондай Алла, жеті кокті жараткан жане жерді де солар сиякты жараткан. Кумансыз Алланын ар нарсеге куші толык жететіндігін білулерін ушін амірлері жер мен коктін арасына тусіп турады. Сондай-ак Алланын білімі ар нарсені ішіне алады.

КУРАН КАРИМ, казакша магына жане тусінігі. 559 бет.

– Жаратушы галамнын ішінде дегенді калай тусінеміз?

– «Алла тагала «бiр» деген создiн оте терен манi бар. Бул туралы Абай: «Ол «бiр» деген соз Алла тагала галамнын iшiнде, галам Алла тагаланын iшiнде», – дейдi. Бул бiр караганда магынасы карама-карсы, тусiнiксiз, жумбак угым.

Карапайым кунделiктi козкарас бойынша карастыратын болсак, онда егер бiр нарсе екiншi нарсенiн iшiнде болатын болса, онда екiншi нарсенiн бiрiншi нарсенiн iшiнде болуы мумкiн емес. Сонда бул кайшылык па? Кайшылык болмаса онын сырын калай тусiнуге болады? Бул рухани болмыстын адамнын акылымен тусiнуге болмайтын бiр корiнiсi.

«Алла тагала галамнын iшiнде, галам Алла тагаланын iшiнде» деген тусiнiк Алла тагаланын екi кубылысын (аспектiсiн) бiлдiредi. Алла тагала галамнын iшiнде деген угым Онын галамнын арбiр болшегiнiн iшiнде екенiн бiлдiредi. Ал «Галам Алла тагаланын iшiнде» деген тужырым Онын гарыштык, алемдiк аспектiсiн бiлдiредi.

Алла тагала галамнын iшiнде деген угымнын таза рухани манi бар. Сондыктан акылмен тусiну оте киын. Алла тагала галамнын арбір болшегінін ішінде, сонымен бірге арбір жан иесінін журегінде деген угымды тек кана барлык ой-орісті журекке шогырландыру аркылы (медитация) жетуге болды.

Сонда, конілін баскага аудармау ушін барлык сезімдерін жауып, букіл ой-орісті тек кана журекке шогырландырганда адам баласы Алла тагаланын журектегі кубылысын (аспектісін) коруі мумкін. Енді бул арада касиеттi жазбаларга жугiнiп, не болмаса сол денгейді журегiмен сезiп-туйсiнген гулама сопылардын айткандарына кулак салып корелiк.

Абу Хамид ал-Газали озiнiн «Дiн туралы сенiмдi жангырту» атты енбегiнде «журек» деген создiн бiрiншi магынасы онын физиологиялык манi екенiн айта келiп, онын екiншi магынасы туралы былай деп жазады:

«Бул создiн екiншi магынасы – осы тандiк журектегi Алланын рухани сыйы (Латифа раббанийа руханийа). Бул сый тусiнетiн, бiлетiн жане адамнын iшiндегiсiн бiлетiн, акылшысы, тексерушi, кiналаушы жане талап етушi; ол тандегi журекпен байланыскан жане ол байланысты коптеген адамга акылмен тусiндiру киынга согады.» Ал-Газали арi карай бул угымды тусiндiрмейтiнiн жазады.

Себебi онын аргы жагын ашу ушiн рухтын купиясын жария ету керек, ал оны пайгамбардын озi де жария кылмаган. Осылай гуламанын бул созiнен Алла тагаланын журекте бiр белгiсi (сыйы) барын, бiрак оны тусiнудiн кандай курделi екенiн сезiнемiз.

Ибн Арабидiн «Геммы мудрости» атты енбегiнен де Алла тагаланын журекте екенiн бiле аламыз. Ол былай деп жазады:

«Алла тагаланын «Алладан коркындар» деген созi мынаны бiлдiредi: сiздегi айкын нарсе Алланы коргасын, ал айкын емес нарсе (ал бул – сiздiн Алланыз) сiздi коргасын, бул арада кiналау (зимм) жане мадактау (хамд) бар гой. Кiналауда Оны коргандар, ал Ол мадактауда сiздi коргасын; осылай iзгi жане бiлушi болыныздар». Арi карай былай деп жазады: «Алланы бiлетiн адамнын журегi Онын шапагатымен берiлген жане ол оте улкен, себебi онда Улы Алланын озi бар».

Алла тагала алемнiн арбiр атомынын iшiнде болса, Ол озiнiн шексiз коп касиеттерiмен арбiр атомга озiне тан турлi касиеттер бередi. Атомдар бiрiгiп молекула курайды. Ал олардан турлi материалдык денелер куралады. Алла тагала арбiр атомга озiндiк касиеттер бергендiктен, олардан куралган денелер де озiндiк турлi касиеттерге ие.

Сойтiп турлi касиеттерiмен, порымдарымен, колемдерiмен алемде коптеген болiктер пайда болып, алемнiн сан-алуандыгы туады. Алла тагала арбiр атомнын iшiнде болып, олардын озгерiстерiн баскаратын болгандыктан, алемдегi кубылыстардын озгерiстері де Алла тагаланын ыркында. Алла тагаланын букiл материалдык алемдi баскаратыны осылай далелденедi.

Тенгедегi кайыршылык белгi. АКШ доллары неге кунды

Ар елдін оз улы адамдары болады. Оларды кезінде дурыс танып, олардын калдырган мураларын халыктын игілігіне колдана білген елдер заманнын кандай шыргаланынан да еркін шыгып отырады. Мысалга бір гана елді, коршіміз Кытайды алайык.

Конфуций мурасын Кытай халкы озінін рухани омірінін куре тамырына айналдыра білген. Улы ойшыл осыдан екі жарым мын жылдай бурын омір сурсе де Кытай халкы онын жазгандарын алі кунге дейін оздерінін кунделікті омірлерінін кодексі ретінде пайдаланады.

Елдін барлык саяси-алеуметтік озгерістерінде де улы Конфуцийдін ілімі ешбір мукалмайды, кайта сол саяси омірдін іргетасына айналып, жанаша кубылып отырады. Онын натижесін осы кунгі Кытай елінін каркындап оркендеу екпінінен де коріп отырмыз.

Кытай халкына улы Конфуций жол корсететін шамшырагы болса, ал бізге – улы Абай бабамыз сондай шамшырак болуга лайык.

Калай ойласаныз солай ойланыз, алі кунге дейін Казакстанымызда белгілі бір улттык идеологиямыз жок! Будан біраз жыл бурын тек кана ултымыздын гана емес, адамзаттын алыбы - Абайды мектептерде косымша окыта бастап еді, гумыр жасы узакка бармады. Айтылган себеп: “Абай философиясын оку мектепке алі ерте”.

Игі бастаманы бесіктен белін шыгармай туншыктырып, оз колдарымен буындырып олтіріп тастады! Буган не дерсіз?! Бутіндей бір улттын - гасырлар бойы калыптаскан Улттык ойлау жуйесін, калыптаскан санасын, жалындаган рухын туп-тамырымен куртудын будан артык зулумдык адісі жок та шыгар!

Белгілі бір устанымы, негізгі тірегі - іргетасы, жан-жактан киіліп турган уыктары, суыктан, ызгардан коргайтын жамылгы киізі, тобесінде туырлыгы, іргесінде шаншулы турган найзасы, ерттеулі турган тулпары, торінде ілулі турган ак берен сауыты, кынапта алмас кылышы жок: шайкалактап турган шанырак - уй, баспана, корган болып жарыта ма?!

Он тогызыншы гасырда, батыста аруакпен байланыска шыгу (спиритизм) кен оріс алган кезде, материалистік козкараска катты соккы болып, адамзаттын назарын имандылыкка карай аударды. Бугінгі кундері Батыста коптеген адамдардын Кудайга сенетіні, ал АКШ долларындагы «In God we trust» деген танбанын болуы да осынын салдары болса керек.

Бул создін орысша магынасы «Мы на Бога надеемся», ал казакшасы «Біз Кудайдан уміт кутеміз». Кудайдан уміт кутуді насихаттайтын, Онын нурына боленген мундай акшанын куаты да ерекше болуга тиісті.

Егер оны Кудайды жокка шыгаруга кызмет еткен Кенес укіметі акшасымен т.б. салыстырып коретін болсак, онда тан каларлык натижеге козіміз жетеді. Бугінгі кундері АКШ доллары карыштап басып жер жузін тугелдей озіне каратып алып, букіл дуниежузілік экономиканын тірегі болып отыр.

Ал Кудайга сенбеген Кенес укіметінін акшасы дуниежузі тугілі, тіпті оз елінін экономикасын да дурыс баскара алмай: бурынгы алем жасканатын алып, алпауыт мемлекет озінен-озі ыдырап, быт-шыт болып кетті емес пе?

Сол сиякты казіргі дуниежузілік дагдарыстын да негізгі себептерінін бірі осы болса керек. Алыска бармай-ак озіміздін Казакстаннын тенгесін алайык. Кудайдан уміт етудін орнына жайылган алаканнын суреті тур. Жайылган алакан нені білдіреді?

Казак халкынын баска улттардан ерекшелігі - бірінші бір Жаратушыга, сонан сон ата-бабаларымыздын аруактарына, ултымыздын ырымдарына, корген тусімізге сенеміз. Бул бізге ана сутімен сініп, ата-бабадан келе жаткан тукым куалаушылыкпен гасырдан-гасырга жалгасып келе жаткан касиетіміз де, киеміз де осы емес пе?

Жудырыкты сыгымдап туюдін орнына, “алсан ала бер” дегендей алаканнын жайылуы - Жаратушы берген байлыкты расуа етіп талан-таражга тусіп жатканын білдіретін жаман ырым гой! Бір алаканды жаю кайыр сураудын белгісі емес пе?!

Осынша жеріміз, тауелсіздігіміз, улттык ан уранымыз, кок байрагымыз, асты-усті байлыкка толы кен байтак отанымыз, Ак ордамыз, жузден астам улт пен улыс окілдеріміз, турлі-турлі дініміз бар деп, ку созден куырдак куырганда, екі езуімізден кобік акканша куыс кеудемізді дангырлатып какканда сондаймыз! Булдыр созге буаз болып, шашамыздан жел еседі…

Сонда республикамыздагы бар-жогы 16…17 (кейбір мемлекеттін бірак каласынын тургындары) миллиондай адам, Танірінін тегін берген несібе-ырыздыгынан кагылып, кайыршы, жартылай мангурт болып алакан жайып, дорба асынып журіп олместін кунімен, калт-култ етіп омір суруге тиіспіз бе?!

Акшадагы алакан жаю, басында аздап санылауы бар адамга: бул да жогаргы жактан, назік алемнен Кудіреттін кушімен келген келген ишара. Осылай Кудайдан уміт кутудін кандай манызы барын тусініп - есін жиып, таубага келіп, Жаратушы тарапынан берілген несібені, ырыздыкты оздерін гана оле жемей, оз халкынмен боле жендер деген белгі.

Себебі алем кандай шексіз болса, Танірінін ырыздыгы мен байлыгы да сондай шексіз. Тек уксата біл. Жасыратыны жок, бул бугінгі танда біздін елде ерекше ерекшеленіп тур.

Егер де тол тенгеміздегі кайыршылыктын-жокшылыктын, кедейшіліктін белгісін, онын магынасын дурыс тусініп, халыкка кері кеткен жагын тусіндіре білсек, келешек ушін улкен манызы болары анык. Тенгедегі кайыршынын алаканын ашпай, молшылыкка карай жумылдыру кажет.

Ол ушін парапсихологтарга, философтарга, онер кайраткерлеріне, тагы баска зиялы когам адамдарына тенгедегі жайылган алакандагы бул кубылыска коніл аударып, кыр-сырын жаксылап аныктаулары керек.

Таяктын екі ушы бар. Шашатын байлыгымызды шашып болдык емес пе, енді шашылган дуниені кайта жинаудын, тіпті болмаганда - бар дуние мен байлыкты укыптап устау кезені, ар адамнын ал-аухатын жаксартатын кез де келді емес пе?! Буган казір біздін елде - Казахстанда барлык алгы шарттардын негізі бар.

Сондай-ак, дуниенін торткул бурышында тарыдай шашылган казактарымызды кім корінгеннін босагасына телміртпей, олардын дастарханынан тогілген кикымды теріп жегізбей, жуындысын ішкізбей - тугелдей кара шаныракка кайтаратын да кез келді емес пе?! Айтпесе, оралман казактар тугілі, жергілікті казактар оз елімізде огей балага айналып бара жатканымыз да шырылдаган шындык-акикат екенін адамнан жасырсак та, Алладан жасыра алмаймыз…

Осынын бір мысалы 1962 жылы Н.С.Хрущёвтін ерен ерлігі. Ол шекараны ашып жіберіп, ешкандай квотасыз, кужатсыз-ак талай казакты кайтарып алды емес пе, осыган озіміз тірі куамыз. Ол казактардын бутында кок дамбалдан баска дым да болган жок кой! Солардын біреуі де аштан оліп, коштен калган емес. Кайта бізді жергілікті казактарды орыстанудан аман алып калды. Кенес окіметінін кой санын кобейтіп, туралап жаткан экономикасын котеруге озіндік ыкпал етті. Тілімізді, санамызды, улттыгымызды сактап калды.

1955 жылы кужатпен откен казактар, сол кезде тын котеруге жер аударылып келген, бассыз-жугенсіз кеткен орыс, украин, шешен т.б. кеуделеріне нан піскен баска улт окілдерін аттын бауырына салып сабап, таубаларіна келтіргенін де козімізбен кордік емес пе?! Сол кездегі “кытайшык казах”, “жергілікті казах” деп бір казакты екіге боліп біріне-бірін айдап коятын коммунистік китуркы саясатты да басымыздан откіздік емес пе?!

Казір тол тенгеміздегі ашылган алаканымызды жудырык кылып туйіп, жетім бала сиякты кім корінгеннін кас-кабагына жалтактап карамай, “бір жагадан бас, бір женнен кол шыгарып”: жумылган жудырыгымызбен, білегіміздін, байлыгымыздын, улттык рухымыздын кушімен, кайратымен, жаужуректілігімізбен - ботендерге сес кылып, кыр корсететін де заман жетті.

Баяғыда Бопты мен Депті бопты. Депті боптыға үйленейік депті. Сонда Бопты Дептіге бопты депті. Депті мен Бопты бақытты бопты.

Маган айтатынынды айтып кал. Ойткені мен бул омірден шаршадым. Омір сургім келмейді. Киналып омір сургенше олгенім артык. Мені танитындарга салем айт. Мен оларга ризамын. Барінді жаксы коремін. Мені сагынасындар ма? - деп мен жакта бір таракан ішіп алып басты катырды.

Адамга сенсен, мұрттай ушасын,
Аллаһка сенсен, ҚҰСТАЙ ҰШАСЫҢ!

Өз сөзіңнен өзің сақтан, Өкінбейтін сөзіңді айт..

Ақылдыны алысым деме,
Ақылсызды жақыным деме...

Бұл өмірде жүрегіңде, бойыңда ыстық қан барда,
Болмасты да, болмысты да болады деп арманда.
Мұқағали

Қазіргі Гендерлік саясаттың арқасында елдегі көптеген әйелжандылардың беделі өсіп қалды. Мейлі, өссін, асқақтасын, бірақ мұрындарын кез келген жерге тыға бермесін. Қазақта ешқашанда әйел адам еріне билік жүргізбеген. Ал қазіргі кезде кейбір ақшасы бар әйелдер еркектеріне итше қарайды немесе күйеуім бар дегендей символ қылып алған. Мұны көзі ашық жанның бәрі біледі. Сонда оның адамдығы қайда? Әйел деген нәзіктігі қайда? Әйел адам бір қолымен бесіктегі баласын, бір қолымен әлемді тербетеді дейді. Қазір алдымен әлемді билегісі келетіндерді де кездестіру қиын емес.

Муж - голова,жена - шея.Куда шея повернется,туда и голова посмотрит деп боска айтпайды гой.Басы истейтин айел адам семьясын сактай аладаы кандай жагдай туса да.

Еркекпен бақытты өмір сүру үшін - оны шексіз түсіну керек те, кішкене сүйіу керек,
Әйелмен бақытты өмір сүру үшін - оны шексіз сүйіу керек те, түсінуге тырыспай ақ қою керек ;)(аударма)

Дүние, байлық - мұз, ериде де кетеді, бала бағып із қалтырған мұратына жетеді...

«Үйлену оңай, үй болу қиын» деген қазақтың келелі сөзінің мәні енді жете аңғарылғандай. Неге десеңіз Қазақстанда статисттердің ресми мәліметіне сүйенсек, қазіргі кезде отбасы болып құралған үш жанұяның біреуі ажырасып тынады екен. Бұл жағдай көңіліңе мұң ұялатады. Болашақ жастардың қолында дейміз. Жастар осылай шала бүлініп жатса, ақыры не болмақ?! Жас ханымдар тұрмыс құрмай жатып, ажырасып жатса, келер буынның халі не болмақ? Қазір қыз-келіншектерден тұрмыс жайында сұрай қалсаң «отбасы құрғанша, жалғыз басты болып өмір сүру мың есе артық» деген тұжырым айтады. Жігіттер жағы да бұны құптағандай. Осыдан барып, жалғыз бастылар көбейеді. Нәтижеде күйеуі де, әйелі де харам жолға түседі. Сондықтан ажырасқаннан кейін тез арада қайта үйленуге құлқы жоқ. Әрине, ажырасқанның бәрі осындай деп айтуға болмас, көпке топырақ шаша алмаймыз.

Жүрегімнің түбіне терең бойла,

Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла.

Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім,

Мыңмен жалғыз алыстым, кінә қойма!

Абай болашақ ұрпаққа сөзін осылай арнады. Бұл өткеннің құлазыған ғасырларынан өзіне бейтаныс, басқа, бірақ жарқын болашаққа сенімді жол салған ақынның айтқан сөзі еді. Сондықтан кез келген шақта Абайды оқу керек, Абайдан өмірдің барлық сұрақтарына жауап табылатындығы да қазақи өмірдің заңына айналғандай.

Өсек заңы. Адамдар мен адамдардың арақатынасын құртып жүрген ең үлкен әрекет. Пенде өсек айтады, айтып барады, оны тыңдайды. Сондықтан өсектің өмірі ұзақ.

Өсектің шығу тегі мынадай: Өсек кімнің баласы? Өсек Әзәзілдің жалғыз баласы. Өсектің балалары бар ма? Ұрыс-Керіс деген екі баласы, Келіспеушілік, Түсініспеушілік деген екі немересі және Қызғаныш деген күйеуден қайтып келген қызы, Уайым, Қайғы, Қасірет деген қыз алыспайтын ағайындары және бар.

Өтірік заңы. Ежелгі гректердің “бір рет өтірік айтқан адамға сенім жоқ” дегені заңға айналып кеткендей...

Құпиялылық заңы. Құпия – құпия болу үшін оны бір-ақ адам ғана білуі тиіс. Екі адам білген құпияның құпиялылығы басқаша. “Барлық жасырын сыр түбі белгілі болады”.

Қажет кезде қажетті жерден табылу заңы. Өмірде қажет кезде қажетті жерден табылу не қажет емес кезде қажет емес жерден табылу шешуші рөл атқарады. Біріншісі – жақсылыққа бастаса, екіншісі жамандыққа итермелейді.

“Қайталану кездейсоқтығы” заңы. Өмірде көп нәрсе қайталанады. Біреудің жүріп өткен жолын келесі біреу қайталайды. Және бұл үшінші біреудің өмірінде тағы да болады және дәл сондай жағдаймен көрініс беруі мүмкін.

Әділетсіздік заңы. Көпшілік дауыс әділдіктің шешімі бола алмайды. “Егер сендер дауыс беру арқылы бәрін шешуге болады деп ойласаңдар, онда Афинаның бар иттері атқа айналсын деп дауыс беріп көріңдер” (Сократ).

Филип Дормер Стэнхоф Честерфильдтің “Ұлыма хат” атты кітабы 1978 жылы Мәскеудегі “Наука” баспасынан басылып шықты. Граф Честерфильд өзінің некесіз туған ұлын хаттар арқылы тәрбиелеп, өмірдің қыры мен сырын, тіршіліктегі жазылған және жазылмаған заңдарды ұғындыруды мақсат етті.

Ұрпақ тәрбиесіне бағышталған А.П.Чеховтың, данышпан ағартушылар С.Макаренко мен Сухомлинскийдің кітаптары нағыз Өмір заңдарының не екенінің мәнін ұрпаққа ашу болатын. 
Адам мен адамгершілік, ар мен ұят, ерлік пен ездік, жомарттық пен сараңдық, тәкаппарлық пен кішіпейілдік, айып пен күнә, қуаныш пен қайғы, күштілік пен әлсіздік, жақсылық пен жамандық, әділдік пен зұлымдық, шындық пен өтірік, баршылық пен жоқшылық, бақыт пен баянсыздық, байлық пен кедейлік, ақыл мен ой – мұның барлығы барлық адамның өмірінде кездесетін қаиеттер болып табылады. Біз осы сөздердің астарын толық түсіне аламыз ба?! 

Өмір сүруге септігін тигізер ақпаратты адам тек қана кітаптан алады. Кез келген адам күніне 50 бет кітап оқығанның өзінде, орташа жетпіс жыл өмір сүрген адам өз өмірінде үш-ақ мың кітап оқып үлгереді екен.

Егер адам өз өмірінде ешқандай кітап оқымаса, онда ол бәрібір бір кітапты тауысады. Бұл оның – өзінің өмірі.

Ұлы адамдардың өмір туралы айтқандарын оқи отырып, тіршіліктің кілтін табуға ұмтыласың, ізденесің, табасың. Сөйтесің де ерекше сенімге ие боласың. Бұл сенім сенің биік рухани тұлғаңның бастауы болмақ.

Сөйтіп, өз сенімің мен нанымыңды өмірдің заңдылығы деп ұғып... алға, асуларға жылжи бересің... Олар біздің ойымызша мыналар:

Өмір заңы. Ұлы данышпан К.Маркс: “Өмір дегеніміз – күрес” десе, ақиық ақын М.Мақатаев: “Өмір – өзен” деді. Ал арамыздан ерте кеткен жас ақын А.Жолдыбаев: “Өмір – орман” деген болатын. Үшеуінікі де дұрыс. Өмір біреу үшін күрес, келесі біреу үшін – өзен, ал үшінші біреу үшін – орман.

Табиғат бізбен үш тілде сөйлеседі: ол қолымыздан алып: “Күрес, ұмтыл!” – дейді. Ол әрқайсымызға өз жүрегіңнің дүрсілі естілетіндей жақындап келіп: “Таңырқа, қастерле!” – дейді. Ол бізге сыбырлап қана: “Ізде, зертте!” – дейді. Ғажабы сол, біз мұны түсінеміз. Табиғаттың осы үш дауысы біздің тірлігіміздің үш бірлігіне – денемізге, жүрегіміз бен ақылымызға арналған (Дж. Томпсон).

“Өмір – күрес” заңы. Өмір дегеніміз – күрес. Ол жеңістер мен жеңілістерден тұрады.

Өкінбе, өкпелеме, бүгініңе,

Өмір,өмір!

Болмайды түңілуге,

Мәңгіге сені жазбаған сүрінуге,

Қайта тұрып, хақың бар жүгіруге. (М.Мақатаев).

Өмірдің қызықтылығы заңы. Несібесін біреуден күтетін, оны молықтырудың басқа жолын іздегісі келмейтін адам ешуақытта өзін-өзі қамтамасыз ете алмайды. Өз бақытың – өз қолыңда. Оны жаса. Ол үшін еркіндікті бағала, ешкім көрмей тұрғандай болып би билеп, ән салуды үйрен, жер беті толы жұмақ секілді сезініп өмір сүр. Сол себепті, мыналарды ұмытпа:

Егер адам ұйқысынан аман-есен оянса, онда ол сол түні өліп кеткен 1 млн. адамнан бақыттырақ. Егер адам ешқашан соғыс көрмесе, жалғыздық азабын тартпаса, түрмеде отырмаса, аштыққа ұшырамаса, озбырлық көрмесе, онда ол жер бетіндегі 500 млн. адамнан бақыттырақ.

Денсаулығы мықты адам 3 миллиард адамнан бақытты.

Егер адамның үйі болса, дүние-мүлкі және киімдері болса, онда ол адам жер бетіндегі адамдардың 75 пайызынан байырақ.

Егер адамның банкте шоты, қалтасында ақшасы, артында аз да болса қоры болса, онда ол әлемдегі қамтамасыз етілген 8 пайыз адамның бірі.

Осы сөздердің бәрін түсіне алған адам әлемдегі 2 миллиард адамнан бақытты.

Әлемді өзгерту заңы. Әлемді өзгерту үшін – өзіңді өзгертуің қажет.

Бір пенде әлемді өзгерткісі келді. Бірақ әлем үлкен, өзі кішкентай болды. Сөйтіп ол өзі тұрып жатқан қаланы өзгерткісі келді. Қала да үлкен, ал өзі кішкентай. Өз отбасын өзгерткісі келді. Ол да үлкен болып шықты. Сөйтіп пенде мынадай қорытындыға келді: кішкентай адам әлемді өзгерту үшін ол тек қана өзін өзгертуі қажет.

Заңның құдіреттілігі заңы. “Заңға деген адалдық, Отанға және өз халқына деген адалдықтан жоғарырақ”.

АҚШ Конгресі ғимаратының алдындағы кірер есіктің жоғарғы жағында міне осындай сөздер жазылған.

Өзін-өзі сақтау заңы. “Өзін-өзі сақтау – өмірдің бірінші заңы. Сондықтан бай да, кедей де өз өмірі үшін, өз денсаулығы үшін күрес жүргізеді” (Поль Брегг).

Абайды оқу қажеттілігі заңы. “Абай мұрасы – қазақтың ең қасиетті қазынасы. Абай өзінің туған халқымен мәңгі-бақи бірге жасайды, ғасырлар бойы қалың елін, қазағын жаңа биіктерге, асқар асуларға шақыра береді”, – деген болатын Елбасы Н.Ә.Назарбаев.