Кожакелди Алданов, акын,
23-11-2013 16:10
(ссылка)
Жусаннын исин ансаймын
Жабыркап тагы отырмын бугин жан таним
Жалгыздыгыма омирде мына ан танмын
Жубаныш таппай айналадагы алемнен
Жусаннын исин ауылымда калган ансаймын
Жанбырдан сонгы ансаймын исин жусаннын
Жалгызбын бугин анадан дагы тусан мын
Жугирип болсын жетерим анык ауылга
Жаяулап дагы ауылга барар туса кун!!!
Жогылып бугин кеткендеймин жалганнан
Жауапсыз калды жазмыштагы сан арман
Жазарын жазып кетер едим бир жырды
Жаратылысы жалгыздыкпенен жалганган!!!
Жырымнын тагы табалмай сонгы жалгасын
Жолында даптер каламым журмей калгансын
Жалгыздыкпенен откерип тунги омирди
Жазудан колым ал азир менин талмасын!!!
Жырымды арнап ауылга деген сезиммен
Жылауымменен куйинде кештим боз инген
Жалгыздыгымда ойыма тусер сол саттер
Журмекен але анасыз бота мен минген!!!
Жубаталмайды журектен кетсе бар кайгым
Жургендейминбе жазмыштан мына таппай мун
Жалгыз калганда, жаныма дауа сезинип,
Жусанын иисин ауылымда калган ансаймын!!!
Жалгыздыгыма омирде мына ан танмын
Жубаныш таппай айналадагы алемнен
Жусаннын исин ауылымда калган ансаймын
Жанбырдан сонгы ансаймын исин жусаннын
Жалгызбын бугин анадан дагы тусан мын
Жугирип болсын жетерим анык ауылга
Жаяулап дагы ауылга барар туса кун!!!
Жогылып бугин кеткендеймин жалганнан
Жауапсыз калды жазмыштагы сан арман
Жазарын жазып кетер едим бир жырды
Жаратылысы жалгыздыкпенен жалганган!!!
Жырымнын тагы табалмай сонгы жалгасын
Жолында даптер каламым журмей калгансын
Жалгыздыкпенен откерип тунги омирди
Жазудан колым ал азир менин талмасын!!!
Жырымды арнап ауылга деген сезиммен
Жылауымменен куйинде кештим боз инген
Жалгыздыгымда ойыма тусер сол саттер
Журмекен але анасыз бота мен минген!!!
Жубаталмайды журектен кетсе бар кайгым
Жургендейминбе жазмыштан мына таппай мун
Жалгыз калганда, жаныма дауа сезинип,
Жусанын иисин ауылымда калган ансаймын!!!
Метки: Кожакелди Алданов
Жаркын Утешова,
08-12-2013 17:55
(ссылка)
Без заголовка
Кыска кайырымдар!
Омiр бiреу, журек бiреу,тiлек бiреу!!!
Жаксы касиет адамда , жаксы тiлеу!!!
Тузеуге, кайталауга жетпес гумыр,
Танiрден тiлейiкшi, жаксы тiлеу!!!
(Жаркын Утешова)
Омiр катал, арi жумбак, кызыкты!!!
Алда тосар, тузу, кисык сызыкты.
Карангыды жолды калай iздесен,
Абайла, ар кадамды,бас ныкты!!!
(Жаркын Утешова)
Ешкiмге айтпа сырынды, жанды ауырткан...
Касып жара етедi ел, жанга баткан!
Журегiндi жулмалап, жыртып кетер,
Айтпа сырды ешкiмге, жанды ауырткан!!!
(Жаркын Утешова)
Карсыласына кулiп кара, куласын!
Ар кунге сенiммен кара, iсiн оналсын!
Умiттiндi ешкашан ошiрме,
Омiрiннiн ар кунiн жалгасын!
Коркынышты ку, жiгерiндi жасытпа,
Отiрiкшiден аулак жур, омiрiндi бузбасын!
Озгенiн жетiстiгiн кызганба,уйрене бiл,
Кешiрмдi болсан, ешкiмнен кем болмассын!
Жаксылык жаса, жалыкпа, жаксылыгынды сатпа,
Жаксылык пен махаббат мангi жолдасын!!!
(Жаркын Утешова)
Жаксыларга жакын жур, жаксылыкка уйретер!
Жамандардан аулак жур, жанынды мужiп куйретер!
Жаманнан алган сабагын, омiрге сенi уйретер.
Акылын болса басында, акылын жок болса суйретер!
Жаксыны да, жаманды багалай бiл, кашанда,
Журегiндi жудетпе, омiрдi откiзбе кур бекер!!!
(Жаркын Утешова)
Омiр бiреу, журек бiреу,тiлек бiреу!!!
Жаксы касиет адамда , жаксы тiлеу!!!
Тузеуге, кайталауга жетпес гумыр,
Танiрден тiлейiкшi, жаксы тiлеу!!!
(Жаркын Утешова)
Омiр катал, арi жумбак, кызыкты!!!
Алда тосар, тузу, кисык сызыкты.
Карангыды жолды калай iздесен,
Абайла, ар кадамды,бас ныкты!!!
(Жаркын Утешова)
Ешкiмге айтпа сырынды, жанды ауырткан...
Касып жара етедi ел, жанга баткан!
Журегiндi жулмалап, жыртып кетер,
Айтпа сырды ешкiмге, жанды ауырткан!!!
(Жаркын Утешова)
Карсыласына кулiп кара, куласын!
Ар кунге сенiммен кара, iсiн оналсын!
Умiттiндi ешкашан ошiрме,
Омiрiннiн ар кунiн жалгасын!
Коркынышты ку, жiгерiндi жасытпа,
Отiрiкшiден аулак жур, омiрiндi бузбасын!
Озгенiн жетiстiгiн кызганба,уйрене бiл,
Кешiрмдi болсан, ешкiмнен кем болмассын!
Жаксылык жаса, жалыкпа, жаксылыгынды сатпа,
Жаксылык пен махаббат мангi жолдасын!!!
(Жаркын Утешова)
Жаксыларга жакын жур, жаксылыкка уйретер!
Жамандардан аулак жур, жанынды мужiп куйретер!
Жаманнан алган сабагын, омiрге сенi уйретер.
Акылын болса басында, акылын жок болса суйретер!
Жаксыны да, жаманды багалай бiл, кашанда,
Журегiндi жудетпе, омiрдi откiзбе кур бекер!!!
(Жаркын Утешова)
Кожакелди Алданов, акын,
28-12-2013 18:42
(ссылка)
Өлеңім осы ең соңғы!!!
Өлеңім осы ең соңғы!!!
Қаламым сені тастаймын,
Серігім болған көп жылғы.
Мен енді өлең жазбаймын,
Өлеңім осы ең соңғы.
Мен өлең енді жазбаймын,
Жазбаймын енді еш қашан.
Жырдыңда кенін қазбаймын,
Өкінбеймінде кеш қалсам.
Сағынар алі жырымды,
Оқырмандарым ансаған.
Жазбаймын енді жырымды,
Арнамаймында мен саған.
Осы жыр сонғы жыр болсын,
Естелік болып қалатын.
Көнілім менің бір толсын,
Бағымның отын жағатын.
Таппадым бақыт жырымнан,
Серігім болған талай түн.
Сенімен жырым жылынам,
Шуағым болған талай күн.
Қаламым сені тастаймын,
Серігім болған көп жылғы.
Мен енді өлең жазбаймын,
Өлеңім осы ең сонғы.
Қаламым сені тастаймын,
Серігім болған көп жылғы.
Мен енді өлең жазбаймын,
Өлеңім осы ең соңғы.
Мен өлең енді жазбаймын,
Жазбаймын енді еш қашан.
Жырдыңда кенін қазбаймын,
Өкінбеймінде кеш қалсам.
Сағынар алі жырымды,
Оқырмандарым ансаған.
Жазбаймын енді жырымды,
Арнамаймында мен саған.
Осы жыр сонғы жыр болсын,
Естелік болып қалатын.
Көнілім менің бір толсын,
Бағымның отын жағатын.
Таппадым бақыт жырымнан,
Серігім болған талай түн.
Сенімен жырым жылынам,
Шуағым болған талай күн.
Қаламым сені тастаймын,
Серігім болған көп жылғы.
Мен енді өлең жазбаймын,
Өлеңім осы ең сонғы.
Метки: Кожакелди Алданов
Кожакелди Алданов, акын,
26-12-2013 20:07
(ссылка)
Тілек
Тілек!!!
Мекке десе тырысып, қиналғандар.
Жаңа жылға ертерек жиналғандар.
Амабысын, Қабаны айналмастан.
Құлшылықпен Шыршаны айналғандар!!!
Иман қиып, Иванын қимағандар.
Сақал көрсе езуін жимағандар.
Аманбысың, қорқатын сақалдыдан.
Аяз Ата сақалын сыйлағандар!!!
Ұзын киім сәнсіз деп кимегендер.
Имандыны жанымен сүймегендер.
Аманбысың, иманды қыздан қашып.
Қарша қызбен клубта билегендер!!!
Иман кетіп, жүрегі шаршағандар.
Намаз емес, арақтан төрт тағандар.
Аманбысың, Қадыр түн ұйықтап қалып,
Жанұямен Жаңа жыл қарсы алғандар!!!
Ғибат десе, өсекті түтетіндер...,
Жаңа жылдан көп үміт күтетіндер.
Аманбысың, Алладан үміт күтпей.
Бар үмітті сыйлықтан күтетіндер.
Сендер аман болыңдаршы... !!!(К.Алданов)
Мекке десе тырысып, қиналғандар.
Жаңа жылға ертерек жиналғандар.
Амабысын, Қабаны айналмастан.
Құлшылықпен Шыршаны айналғандар!!!
Иман қиып, Иванын қимағандар.
Сақал көрсе езуін жимағандар.
Аманбысың, қорқатын сақалдыдан.
Аяз Ата сақалын сыйлағандар!!!
Ұзын киім сәнсіз деп кимегендер.
Имандыны жанымен сүймегендер.
Аманбысың, иманды қыздан қашып.
Қарша қызбен клубта билегендер!!!
Иман кетіп, жүрегі шаршағандар.
Намаз емес, арақтан төрт тағандар.
Аманбысың, Қадыр түн ұйықтап қалып,
Жанұямен Жаңа жыл қарсы алғандар!!!
Ғибат десе, өсекті түтетіндер...,
Жаңа жылдан көп үміт күтетіндер.
Аманбысың, Алладан үміт күтпей.
Бар үмітті сыйлықтан күтетіндер.
Сендер аман болыңдаршы... !!!(К.Алданов)
Метки: Кожакелди Алданов
Кожакелди Алданов, акын,
16-12-2013 00:32
(ссылка)
Жетім желтоқсан...
Жетім желтоқсан…
Желтоқсан…
Айбатты айбыр, боранды күннің егесі,
Қанішер, жауыз жендеттің нағыз теңесі.
Желтоқсан келсе, жүрегім сұмдық сезеді,
Қаланы кезіп жүргендей Қайрат елесі,
Қаланы кезіп жүргендей Ләззәт елесі!!!
Рухы асқақ елімнің батыр ұл-қызы,
Жаныңды қиған жалғанның жауыз жебесі!!!
Желтоқсан…
Ашылмай қалған ақиқат сенде көп әлі,
Жазасын әлі алмаған толық кінәлі.
Ақиқат үшін күреске шыққан жастардың,
Өмірін қиған қанішерлер жүр әлі,
Елимнің нағыз дұшпандары тірі әлі!!!
Желтоқсан сенің жетімдігіңе шүбам жоқ,
Бұл жерде тірі, бірақ адам бар кінәлі!!!
Желтоқсан…
Бұл жылы суық болғаны анық ызғарлы,
Тоңуды сезбес қазақтың қызы қызбалы.
Сабира, Ләззәт ерлерді қорғап алаңда,
Қан жоса болды… Қарда қызыл із қалды,
Ақиқат үшін күреске шыққан қызбалы,
Таяққа жығып, мерт етті талай қыздарды!!!
Ойласам осы күндері тағы бір сәтке,
Мұңды көңілім, нәзік жүрегім сыздады!!!
Желтоқсан…
Тағдырың сенің әу бастан солай жаралған,
Көміліп қалған қойныңда сенің сан арман.
Ызғырын желің бойымды қарып барады,
Сезінем күйін, азаттық үшін қамалған,
Сезінем күйін, шықпай кеткеннің алаңнан!!!
Қара күнімнің қара серігі желтоқсан,
Тағдырың сенің жетімдікпенен жаралған!!!
(Қожакелді Алданов, Алматы)
Желтоқсан…
Айбатты айбыр, боранды күннің егесі,
Қанішер, жауыз жендеттің нағыз теңесі.
Желтоқсан келсе, жүрегім сұмдық сезеді,
Қаланы кезіп жүргендей Қайрат елесі,
Қаланы кезіп жүргендей Ләззәт елесі!!!
Рухы асқақ елімнің батыр ұл-қызы,
Жаныңды қиған жалғанның жауыз жебесі!!!
Желтоқсан…
Ашылмай қалған ақиқат сенде көп әлі,
Жазасын әлі алмаған толық кінәлі.
Ақиқат үшін күреске шыққан жастардың,
Өмірін қиған қанішерлер жүр әлі,
Елимнің нағыз дұшпандары тірі әлі!!!
Желтоқсан сенің жетімдігіңе шүбам жоқ,
Бұл жерде тірі, бірақ адам бар кінәлі!!!
Желтоқсан…
Бұл жылы суық болғаны анық ызғарлы,
Тоңуды сезбес қазақтың қызы қызбалы.
Сабира, Ләззәт ерлерді қорғап алаңда,
Қан жоса болды… Қарда қызыл із қалды,
Ақиқат үшін күреске шыққан қызбалы,
Таяққа жығып, мерт етті талай қыздарды!!!
Ойласам осы күндері тағы бір сәтке,
Мұңды көңілім, нәзік жүрегім сыздады!!!
Желтоқсан…
Тағдырың сенің әу бастан солай жаралған,
Көміліп қалған қойныңда сенің сан арман.
Ызғырын желің бойымды қарып барады,
Сезінем күйін, азаттық үшін қамалған,
Сезінем күйін, шықпай кеткеннің алаңнан!!!
Қара күнімнің қара серігі желтоқсан,
Тағдырың сенің жетімдікпенен жаралған!!!
(Қожакелді Алданов, Алматы)
Метки: Кожакелди Алданов
Кожакелди Алданов, акын,
22-02-2013 05:54
(ссылка)
Қызым менің...
Қызым менің...
Қызым менің...
Қызым менің, қызғалдақ гүлім менің,
Қызық тола өмірде, күлімдегін.
Қызсыз дүние қызықтау болмас еді,
Қуанышты күнім бол, күнім менің.
Қызым менің...
Қызым менің, арманым, ардағымсың,
Қызыл ерін анаңнан аумаған шын.
Қыз күнінде анаң да сендей болған,
Қызысың ғой, анаңнан аумағансың.
Қызым менің...
Қызықтырар қызы бол қазағымның,
Қызыл тілдің бол қамқоры, азақ үннің.
Қайғы келген тілімнің қан жылаған,
Қамқоршысы бола біл азабымның.
Қызым менің...
Қарымтасы деп білем ұшпағымның,
Қайта оралды деп сенем ұшқанымның.
Қара жерге қоюды өз перзентін,
Қаламаймын басына дұшпанымның.
Қызым менің...
Қуаныш орнатқандай енді көңіл,
Қайғыны көрсетпесін ендігі өмір.
Қуанышты әкеңнің сыйлығын ал,
Қызым саған тілеймін, мың жыл өмір...
Қызым менің...
Қызым менің, қызғалдақ гүлім менің,
Қызық тола өмірде, күлімдегін.
Қызсыз дүние қызықтау болмас еді,
Қуанышты күнім бол, күнім менің.
Қызым менің...
Қызым менің, арманым, ардағымсың,
Қызыл ерін анаңнан аумаған шын.
Қыз күнінде анаң да сендей болған,
Қызысың ғой, анаңнан аумағансың.
Қызым менің...
Қызықтырар қызы бол қазағымның,
Қызыл тілдің бол қамқоры, азақ үннің.
Қайғы келген тілімнің қан жылаған,
Қамқоршысы бола біл азабымның.
Қызым менің...
Қарымтасы деп білем ұшпағымның,
Қайта оралды деп сенем ұшқанымның.
Қара жерге қоюды өз перзентін,
Қаламаймын басына дұшпанымның.
Қызым менің...
Қуаныш орнатқандай енді көңіл,
Қайғыны көрсетпесін ендігі өмір.
Қуанышты әкеңнің сыйлығын ал,
Қызым саған тілеймін, мың жыл өмір...
Метки: Кожакелди Алданов
Кожакелди Алданов, акын,
28-11-2013 20:01
(ссылка)
Тағдырда бәлкім қоспаған
Тағдырда бәлкім қоспаған...
Сезімін сыйлап шынайы,
Ғашық еткен өзіне.
Көргім кеп тұрар ұдайы,
Ғашықпын бәлкім көзіңе.
Сымбатың қандай келіскен,
Мүсінбе дейін ең сұлу.
Өзіңсің менің періштем,
Құшағың сыйлар мол жылу.
Қарасам көзім тоймайды,
Мінсіз ақ сенің сымбатың.
Талпынбай жүрек қоймайды,
Өзіңе бір күн қымбаттым.
Өзгеше сұлу күлгенің,
Сүттен ақ тәнің сұлуым.
Бары осы менің білгенім,
Ғашық қып қойған жылуың.
Сезімге сезім сыйлаған,
Махаббатымның бір гүлі.
Қоштасар күні қыймаған,
Табар ау бәлкім бір күні.
Елестеп қайта көзіме,
Сол сұлу бейне кетпейді.
«Сүйемін» деген сөзіңе,
Басқа еш сөз жетпейді.
Махаббат гүлі солуды,
Көргем жоқ көзім қоштаған.
Екеуміз бірге болуды,
Тағдырда бәлкім қоспаған...!!!!
Сезімін сыйлап шынайы,
Ғашық еткен өзіне.
Көргім кеп тұрар ұдайы,
Ғашықпын бәлкім көзіңе.
Сымбатың қандай келіскен,
Мүсінбе дейін ең сұлу.
Өзіңсің менің періштем,
Құшағың сыйлар мол жылу.
Қарасам көзім тоймайды,
Мінсіз ақ сенің сымбатың.
Талпынбай жүрек қоймайды,
Өзіңе бір күн қымбаттым.
Өзгеше сұлу күлгенің,
Сүттен ақ тәнің сұлуым.
Бары осы менің білгенім,
Ғашық қып қойған жылуың.
Сезімге сезім сыйлаған,
Махаббатымның бір гүлі.
Қоштасар күні қыймаған,
Табар ау бәлкім бір күні.
Елестеп қайта көзіме,
Сол сұлу бейне кетпейді.
«Сүйемін» деген сөзіңе,
Басқа еш сөз жетпейді.
Махаббат гүлі солуды,
Көргем жоқ көзім қоштаған.
Екеуміз бірге болуды,
Тағдырда бәлкім қоспаған...!!!!
Метки: Кожакелди Алданов
Кожакелди Алданов, акын,
02-03-2013 13:44
(ссылка)
Қара өлеңім...
Қара өлеңім...
Қара жолдың шаңқытып шаң тозаңын,
Қаранғы түн шырқап келем өз әнім.
Қара өлеңім, тастап кетпе ақынды,
Құрысын бәрі, сен кетсең менде тозамын.
Құрығын өмір ұзын ғып маған тастаған,
Қайда әкеп соғар бұл тағдыр мені бастаған.
Қара өлеңім қасиетің сенің кетпесін,
Қадірің кетсе құрырым анық, жасқанам.
Қаншама жолды өзіңмен соңға тастадым,
Қашпадым бірақ, өзіңнен алыс қашпадым.
Құдіреті мына маған ғана жететін,
Қадірсіз жылдар, солыпта барат жас жаным.
Қызыл тілімнің жоғалтып болдық қадірін,
Қайғымыз ортақ, сеніңде жақын қабірің.
Қуанған күнде жазсамда сені өлеңім,
Қайғырған күнде өтіпте кетті зәбірім.
Қызғаншақ жалған, қызғанып менен күндерін,
Қызғанышпенен тағдырым неге күндедің.
Қызықтырумен қызыққа толы күндерді,
Қарақшы құсап ұрлайсың менен күнбе күн.
Құтты мекен әкемнен, қара шаңырақ білемін,
Құтылуға азаптан, қайтып елге келемін.
Қаршадай жаста елімді, алмасқаммын жырыма,
Қара өлең сен деп кеудемде,
Соғып тұр мына жүрегім... .
Қара жолдың шаңқытып шаң тозаңын,
Қаранғы түн шырқап келем өз әнім.
Қара өлеңім, тастап кетпе ақынды,
Құрысын бәрі, сен кетсең менде тозамын.
Құрығын өмір ұзын ғып маған тастаған,
Қайда әкеп соғар бұл тағдыр мені бастаған.
Қара өлеңім қасиетің сенің кетпесін,
Қадірің кетсе құрырым анық, жасқанам.
Қаншама жолды өзіңмен соңға тастадым,
Қашпадым бірақ, өзіңнен алыс қашпадым.
Құдіреті мына маған ғана жететін,
Қадірсіз жылдар, солыпта барат жас жаным.
Қызыл тілімнің жоғалтып болдық қадірін,
Қайғымыз ортақ, сеніңде жақын қабірің.
Қуанған күнде жазсамда сені өлеңім,
Қайғырған күнде өтіпте кетті зәбірім.
Қызғаншақ жалған, қызғанып менен күндерін,
Қызғанышпенен тағдырым неге күндедің.
Қызықтырумен қызыққа толы күндерді,
Қарақшы құсап ұрлайсың менен күнбе күн.
Құтты мекен әкемнен, қара шаңырақ білемін,
Құтылуға азаптан, қайтып елге келемін.
Қаршадай жаста елімді, алмасқаммын жырыма,
Қара өлең сен деп кеудемде,
Соғып тұр мына жүрегім... .
Метки: Кожакелди Алданов
Жаркын Утешова,
01-02-2013 15:47
(ссылка)
КАйсынды айтып жоктайын,жетерме даусым алемге!!!
« Алаш және рух» бәйгесіне»
Қай жұлдызды айтайын...
Қазақстанда өткен Құрылтайға, Германиядан келген Шетин ағай елден- жерден қалай көшкендері жайлы, жылап отырып, мынандай әңгіме айтқан еді:
« Сегіз жастағы баламын, бәрі есімде.Елден көшіп шыққан он мың қазақ болатынбыз.Таудың биігінде ауа жетпей, жас балалар мен кәрі шал- кемпірлер құлай бастады.Тамақ та жоқ, жүк артқан, адамдар отырған түйелер аштықтан жүруден қалды.Сол кезде, қариялар малды сойып, етін түйеге беруге ақыл қосты. Жиырма-отыз жастың арасындағы жігіттер, малды сойып, сом етін түйенің аузына салып, балалар мен шал-кемпірлерді түйеге отырғызды. Өздері мұздан тайып, жүре алмаған түйелердің аяғының астына дыбыс шығармастан денелерін төсеп, жатып қала берді. Елден ауған он мың қазақтың таудан мыңы ғана аман өтті.Есіл ерлер халқы үшін денелерін көпір етіп, мәңгілік тауда қалды.»
Алаш азаматтары да, қазақ халқының жерін, тілін, мәдениетін сақтап қалуы жолында, 1937-38 жылдары өз өмірлерін көпір етіп төсеп,
қыршынынан қиылды, сол азаматтардың талайы әлі күнге белгісіз боп, қалды.
«Алаш» деп, ала көздеп, мүйіздеген
Отқа өртеп, ақрет суын тигізбеген.
Бетке ұстар қазағымның Арыстары.
Қызылдың қылышы да, игізбеген.
Міржақыптан бастайын жырымды мен,
«Көзіңді аш, оян қазақ!» деп, үндеген.
«Қалғанша жарты жаңқам мен сенікі,»
Деген ерді, бүгінде елі іздеген.
Қай жұлдызды айтайын, жоқтайын мен,
Әлихандай ұл қайда, елін сүйген?
«Алашты» тұңғыш құрған, қазақ ұлы
Қамауда он жыл бойы күн көрмеген.
Ғұлыма ғалым болған, Бөкейханов,
Петерборда оқыпты білім алып.
Ресей Думасының депутаты
Өлтірген жаулар оны, жала жауып.
Столыпинге сын айтқан, мықты қазақ,
«Алаштың» жер жобасын жазған тұздап.
Премьер министр боп, Мұхамеджан,
Тарихқа, шежіреге кеткен көз сап.
Түркістан Сібір жолын жүргізген ол,
Мәскеу- Донбасс жолында еңбегі мол.
Тынышбаев «Буржуазия маманы» деп,
Өмірін «қара тізім» қиыпты сол.
Досмұхамедұлы Халел, мұң заманда,
Тарихшы, тілтанушы бұл бабамда.
Дәрігер болсадағы мамандығы
Қалдырған оқулықты жас балама.
Қазаққа университет ашқан арнап,
Проректорлық тұлғаны соққан сомдап.
Зұлымдыққа тоқтау жоқ, сұм заманда
Қуғын- сүргін оныда кетті жалмап.
Жасынан түрме дәмін татқан Тұрар,
Рысқұловты білмейтін, қай қазақ бар?
Басқарып, Халықкомды Мәскеуде ол,
Моңғолия жерінде жол кешкен тар.
Қырандай қырық жаста қалықтаған,
Қаламынан шындық шарықтаған.
Алашымның ардақты Азаматы,
Қызметіңе шөберемде қанық болған!
Басын тіккен бәйгеге, қазақ үшін,
Жасған жоқ қызмет, атақ үшін.
Мектеп ашып, жастарға білім берген,
Бойындағы аямай ата күшін.
Ана тілге, жол салған, тыңды бұзып
«Көсем» деп, тірісінде айтты, халық.
Байтұрсынұлы Ахмет атамызды,
Тарихтан шығара алмас ешбір алып.
Қожанов Ташкент үшін, терін төккен,
Өзбектер Кремльменен келісіп шешкен.
«Шығыстың Шыңғысханы» деген, Сталин
Жұлдыздай аспандағы ағып өткен.
«Үлкен жылан» жұтының қаһарманы,
Баспанасыз баланың ол қалқаны.
Қазақ баспасөзіне қызмет еткен,
Сұлтан аға , зұлымдық бір құрбаны.
«Елшілердің елшісі» болған адам,
Мүсініне Араб елі салған «салам!».
Өкілі алып Кеңес, сегіз жылдық
Тұңғыш қазақ Елшісі, Нәзір бабам!
Ерлік пеннен елдікті ұққан жастан
Халқымның дәстүрінен жаңылмастан.
Ұлтымды Түркістанда сақтаймын деп,
Жас өмірін қиыпты ойланбастан.
Отыз жыл ел көрмеген, өксіп жылай
Мұстафа Шоқай мұңын, айтам қалай?
Қазағымның құқығын қорғаймын деп,
Өмірі жат жерде өткен, елді сұрай.
Шет елде қазақ үшін, жанын берген,
Қамауда, қиындықтың бәрін көрген.
«Жаңарсын Түркістаным» деген үнін,
Ел- жұрты, жүрегінде сақтап келген.
Заңның талай жобасын жатқа білген,
Қалайша Нұрмақовты айтпай кетем?
Үш ай тартып, қапаста ажал дәмін,
Тағдырын он бес минут шешіп берген.
Түркі тілдес халықтың мұңын ұққан,
Нәзік жырын, жүрегім шөлдеп жұтқан.
Жұмабаев Мағжандай ақынымды,
Жауы етіп, халқының атып құртқан.
Оян, қазақ ұйқыңнан, тұр мүлгімей,
Ем таба алмай кетті ғой, асыл ерлер.
Тоқсан жылда тобықтай түйші түйін,
Тіліңді шұбарлап, жатқа ермей.
«Азамат! Анау қазақ ханым десең,
Жұмақтың суын апар, жаным десең.»
Міржақып, Мағжан атаң кеткен айтып,
Бұдан артық не сөз бар, ұға білсең?
«Болмаса, ілбіс бол да, у алып бар
Тоқтатам, тұншықтырам қанын десең»
Оянатын уақытың келген жоқ па?
Ұл- қызың боп, туған тілде сөйлемесең.
Әрқайсыңа тоқтар ем, жоқтау айтып,
Бір күн емес, тоқсан күн төсек тартып.
Қазақ жайын ұқпайтын, қазақтарым,
Ұялар ма ед, сол кезде бетін басып.
Азаматы Алаштың, Арыстары!
Әрқайсыңа ел жұртың бүгін разы.
Өміріңді көпір ғып, төседіңдер,
Жетілсін деп, қазақтың ұл- қыздары.
Айтпай кетсем біріңді қалдырып мен,
Ренжи көрме, Бабам, мен білмеген.
Етек жауып, ес жиып жатыр елің,
Алаш рухы өздерің , басымды ием!
Мәскеу қаласы. Қазан айы.2010ж.
Утешова Жарқын Қоңырбайқызы.
Бірақ мені бәйгіге қатыстырмады да
Қай жұлдызды айтайын...
Қазақстанда өткен Құрылтайға, Германиядан келген Шетин ағай елден- жерден қалай көшкендері жайлы, жылап отырып, мынандай әңгіме айтқан еді:
« Сегіз жастағы баламын, бәрі есімде.Елден көшіп шыққан он мың қазақ болатынбыз.Таудың биігінде ауа жетпей, жас балалар мен кәрі шал- кемпірлер құлай бастады.Тамақ та жоқ, жүк артқан, адамдар отырған түйелер аштықтан жүруден қалды.Сол кезде, қариялар малды сойып, етін түйеге беруге ақыл қосты. Жиырма-отыз жастың арасындағы жігіттер, малды сойып, сом етін түйенің аузына салып, балалар мен шал-кемпірлерді түйеге отырғызды. Өздері мұздан тайып, жүре алмаған түйелердің аяғының астына дыбыс шығармастан денелерін төсеп, жатып қала берді. Елден ауған он мың қазақтың таудан мыңы ғана аман өтті.Есіл ерлер халқы үшін денелерін көпір етіп, мәңгілік тауда қалды.»
Алаш азаматтары да, қазақ халқының жерін, тілін, мәдениетін сақтап қалуы жолында, 1937-38 жылдары өз өмірлерін көпір етіп төсеп,
қыршынынан қиылды, сол азаматтардың талайы әлі күнге белгісіз боп, қалды.
«Алаш» деп, ала көздеп, мүйіздеген
Отқа өртеп, ақрет суын тигізбеген.
Бетке ұстар қазағымның Арыстары.
Қызылдың қылышы да, игізбеген.
Міржақыптан бастайын жырымды мен,
«Көзіңді аш, оян қазақ!» деп, үндеген.
«Қалғанша жарты жаңқам мен сенікі,»
Деген ерді, бүгінде елі іздеген.
Қай жұлдызды айтайын, жоқтайын мен,
Әлихандай ұл қайда, елін сүйген?
«Алашты» тұңғыш құрған, қазақ ұлы
Қамауда он жыл бойы күн көрмеген.
Ғұлыма ғалым болған, Бөкейханов,
Петерборда оқыпты білім алып.
Ресей Думасының депутаты
Өлтірген жаулар оны, жала жауып.
Столыпинге сын айтқан, мықты қазақ,
«Алаштың» жер жобасын жазған тұздап.
Премьер министр боп, Мұхамеджан,
Тарихқа, шежіреге кеткен көз сап.
Түркістан Сібір жолын жүргізген ол,
Мәскеу- Донбасс жолында еңбегі мол.
Тынышбаев «Буржуазия маманы» деп,
Өмірін «қара тізім» қиыпты сол.
Досмұхамедұлы Халел, мұң заманда,
Тарихшы, тілтанушы бұл бабамда.
Дәрігер болсадағы мамандығы
Қалдырған оқулықты жас балама.
Қазаққа университет ашқан арнап,
Проректорлық тұлғаны соққан сомдап.
Зұлымдыққа тоқтау жоқ, сұм заманда
Қуғын- сүргін оныда кетті жалмап.
Жасынан түрме дәмін татқан Тұрар,
Рысқұловты білмейтін, қай қазақ бар?
Басқарып, Халықкомды Мәскеуде ол,
Моңғолия жерінде жол кешкен тар.
Қырандай қырық жаста қалықтаған,
Қаламынан шындық шарықтаған.
Алашымның ардақты Азаматы,
Қызметіңе шөберемде қанық болған!
Басын тіккен бәйгеге, қазақ үшін,
Жасған жоқ қызмет, атақ үшін.
Мектеп ашып, жастарға білім берген,
Бойындағы аямай ата күшін.
Ана тілге, жол салған, тыңды бұзып
«Көсем» деп, тірісінде айтты, халық.
Байтұрсынұлы Ахмет атамызды,
Тарихтан шығара алмас ешбір алып.
Қожанов Ташкент үшін, терін төккен,
Өзбектер Кремльменен келісіп шешкен.
«Шығыстың Шыңғысханы» деген, Сталин
Жұлдыздай аспандағы ағып өткен.
«Үлкен жылан» жұтының қаһарманы,
Баспанасыз баланың ол қалқаны.
Қазақ баспасөзіне қызмет еткен,
Сұлтан аға , зұлымдық бір құрбаны.
«Елшілердің елшісі» болған адам,
Мүсініне Араб елі салған «салам!».
Өкілі алып Кеңес, сегіз жылдық
Тұңғыш қазақ Елшісі, Нәзір бабам!
Ерлік пеннен елдікті ұққан жастан
Халқымның дәстүрінен жаңылмастан.
Ұлтымды Түркістанда сақтаймын деп,
Жас өмірін қиыпты ойланбастан.
Отыз жыл ел көрмеген, өксіп жылай
Мұстафа Шоқай мұңын, айтам қалай?
Қазағымның құқығын қорғаймын деп,
Өмірі жат жерде өткен, елді сұрай.
Шет елде қазақ үшін, жанын берген,
Қамауда, қиындықтың бәрін көрген.
«Жаңарсын Түркістаным» деген үнін,
Ел- жұрты, жүрегінде сақтап келген.
Заңның талай жобасын жатқа білген,
Қалайша Нұрмақовты айтпай кетем?
Үш ай тартып, қапаста ажал дәмін,
Тағдырын он бес минут шешіп берген.
Түркі тілдес халықтың мұңын ұққан,
Нәзік жырын, жүрегім шөлдеп жұтқан.
Жұмабаев Мағжандай ақынымды,
Жауы етіп, халқының атып құртқан.
Оян, қазақ ұйқыңнан, тұр мүлгімей,
Ем таба алмай кетті ғой, асыл ерлер.
Тоқсан жылда тобықтай түйші түйін,
Тіліңді шұбарлап, жатқа ермей.
«Азамат! Анау қазақ ханым десең,
Жұмақтың суын апар, жаным десең.»
Міржақып, Мағжан атаң кеткен айтып,
Бұдан артық не сөз бар, ұға білсең?
«Болмаса, ілбіс бол да, у алып бар
Тоқтатам, тұншықтырам қанын десең»
Оянатын уақытың келген жоқ па?
Ұл- қызың боп, туған тілде сөйлемесең.
Әрқайсыңа тоқтар ем, жоқтау айтып,
Бір күн емес, тоқсан күн төсек тартып.
Қазақ жайын ұқпайтын, қазақтарым,
Ұялар ма ед, сол кезде бетін басып.
Азаматы Алаштың, Арыстары!
Әрқайсыңа ел жұртың бүгін разы.
Өміріңді көпір ғып, төседіңдер,
Жетілсін деп, қазақтың ұл- қыздары.
Айтпай кетсем біріңді қалдырып мен,
Ренжи көрме, Бабам, мен білмеген.
Етек жауып, ес жиып жатыр елің,
Алаш рухы өздерің , басымды ием!
Мәскеу қаласы. Қазан айы.2010ж.
Утешова Жарқын Қоңырбайқызы.
Бірақ мені бәйгіге қатыстырмады да
Жаркын Утешова,
04-10-2012 14:14
(ссылка)
Создерим ойларым,журегине салып,ойлангын!!!
Сөздерім ойларым!!!
Тал бесіктен тәрбие алсаң,
Талайға қамал боларсың!!!
Жер бесікте жатсаңда сен,
Ел есінде қаларсың!!!
(Жарқын Утешова)
Талаптыға нұр жауар,
Ұйқасын ұқса, өмірдің!!!
Талпынған жетер мұратқа,
Түйінін шешсе , темірдің!!!
(Жарқын Утешова)
Сұрамаса кеңес берме,
Өзің әуре боларсың!!!
Сұрамаса су берме,
Сауабына судың қаларсың!!!
(Жарқын Утешова)
Табиғат заңы бұлжымас заң,
Тасты тесіп, өскін шығатын!!!
Адамдықты ұмытқан жан,
Ұрпағын қарғысқа көметін!!!
(Жарқын Утешова)
Таласып таққа отырсаң,
Бәледен басың құтылмас!!!
Тақта отырып, тәубаңды ұмытсаң,
Тәңірде сені , құтқармас!!!
(Жарқын Утешова)
Құдығыңа түкіріп, ішерге су сұрама,
Айтып алып өтірік, ақталғаның бола ма?
Жаманменен жарасып, жақсылыққа жетпейсің,
Жамағанмен ескі зат, жаңа заттай бола ма?
(Жарқын Утешова)
Біреуге сырттан сөз айтып,
Өз арыңды бұлғама!
Біреулер кетер ұмытып,
Із қалар арда, кір жара!!!
(Жарқын Утешова)
Мәскеу.Қазан.2012 ж.
Тал бесіктен тәрбие алсаң,
Талайға қамал боларсың!!!
Жер бесікте жатсаңда сен,
Ел есінде қаларсың!!!
(Жарқын Утешова)
Талаптыға нұр жауар,
Ұйқасын ұқса, өмірдің!!!
Талпынған жетер мұратқа,
Түйінін шешсе , темірдің!!!
(Жарқын Утешова)
Сұрамаса кеңес берме,
Өзің әуре боларсың!!!
Сұрамаса су берме,
Сауабына судың қаларсың!!!
(Жарқын Утешова)
Табиғат заңы бұлжымас заң,
Тасты тесіп, өскін шығатын!!!
Адамдықты ұмытқан жан,
Ұрпағын қарғысқа көметін!!!
(Жарқын Утешова)
Таласып таққа отырсаң,
Бәледен басың құтылмас!!!
Тақта отырып, тәубаңды ұмытсаң,
Тәңірде сені , құтқармас!!!
(Жарқын Утешова)
Құдығыңа түкіріп, ішерге су сұрама,
Айтып алып өтірік, ақталғаның бола ма?
Жаманменен жарасып, жақсылыққа жетпейсің,
Жамағанмен ескі зат, жаңа заттай бола ма?
(Жарқын Утешова)
Біреуге сырттан сөз айтып,
Өз арыңды бұлғама!
Біреулер кетер ұмытып,
Із қалар арда, кір жара!!!
(Жарқын Утешова)
Мәскеу.Қазан.2012 ж.
Жаркын Утешова,
19-02-2013 21:28
(ссылка)
Ордасында орыстын!!!
Ордасында орыстың!
Жалаңаш қолы шоқпардай,
Дуалы сөзі шоқтардай.
Ұрпағымын Ер Есет,
Айтылған сөзім оқтардай!!!
Қара сөзім қанжардай,
Таусылмас қалың ормандай!!!
Тілім үшін шетте мен,
Мәңгілік қытай қорғандай!!!
Майыспас белі нарлардай,
Ерімес мұзы таулардай!!!
Тілімді шетте қорғармын,
Соқыр көзден жас парлардай!!!
Жүрсемде елде еленбей!!!
Болсамда нәзік гүлдердей,
Ұрпаққа шетте өксіген,
Үйретем тілді, ерінбей!!!
Екі аяғы Батысты,
Тіреген Есет Бабамдай!!!
Қазақтың тілін қалдырам,
Ордасында орыстың,
Алынбас биік қамалдай!!!
Жарқын Утешова.
Мәскеу.2013ж.
Жалаңаш қолы шоқпардай,
Дуалы сөзі шоқтардай.
Ұрпағымын Ер Есет,
Айтылған сөзім оқтардай!!!
Қара сөзім қанжардай,
Таусылмас қалың ормандай!!!
Тілім үшін шетте мен,
Мәңгілік қытай қорғандай!!!
Майыспас белі нарлардай,
Ерімес мұзы таулардай!!!
Тілімді шетте қорғармын,
Соқыр көзден жас парлардай!!!
Жүрсемде елде еленбей!!!
Болсамда нәзік гүлдердей,
Ұрпаққа шетте өксіген,
Үйретем тілді, ерінбей!!!
Екі аяғы Батысты,
Тіреген Есет Бабамдай!!!
Қазақтың тілін қалдырам,
Ордасында орыстың,
Алынбас биік қамалдай!!!
Жарқын Утешова.
Мәскеу.2013ж.
Жаркын Утешова,
09-07-2013 16:34
(ссылка)
Байконырым байлыгым!!!
Байқоңырым байлығым !!!
Табиғаты Мәскеудің жылап тұр,
Көз жасын, күні-түні бұлап тұр!!!
Байқоңырға шашылған гептил үшін,
Кешірім мүмкін ел-жұртымнан сұрап тұр!!!
Не керек, Мәскеу аспаны жылап тұр,
Жерге тамған әр тамшыға құлақ түр!!!
Табиғатқа өгейі жоқ, еш жердің,
Солқылдап бүкіл аспан жылап тұр!!!
Көшесінен тасып аққан сулары,
Тал, бұтасын майыстырды тулап бір!!!
Аспан төсін жарқырата айырып,
Ах, ұрады найзағайы құлап бір!!!
Күкіреген, гүрілдеген бұлтты аспан,
Күнахарды жазалауды сұрап тұр!!!
Шенеуніктерге Байқоңырымды улаған,
Әділ сотты аспан әлемі де, сұрап тұр!!!
Жарқын Утешова.
Мәскеу.08.07.2013.
Табиғаты Мәскеудің жылап тұр,
Көз жасын, күні-түні бұлап тұр!!!
Байқоңырға шашылған гептил үшін,
Кешірім мүмкін ел-жұртымнан сұрап тұр!!!
Не керек, Мәскеу аспаны жылап тұр,
Жерге тамған әр тамшыға құлақ түр!!!
Табиғатқа өгейі жоқ, еш жердің,
Солқылдап бүкіл аспан жылап тұр!!!
Көшесінен тасып аққан сулары,
Тал, бұтасын майыстырды тулап бір!!!
Аспан төсін жарқырата айырып,
Ах, ұрады найзағайы құлап бір!!!
Күкіреген, гүрілдеген бұлтты аспан,
Күнахарды жазалауды сұрап тұр!!!
Шенеуніктерге Байқоңырымды улаған,
Әділ сотты аспан әлемі де, сұрап тұр!!!
Жарқын Утешова.
Мәскеу.08.07.2013.
Кожакелди Алданов, акын,
05-06-2013 23:19
(ссылка)
Арманым...
Арманым...
Арманым... Жаратылған жалғыз маған,
Жазмышта бөлектеніп жалғыз қалғам...
Сен менің жүректегі жазуымсың... ,
Арнаймын өздігімді жалғыз саған!
Сенідеп сергелдеңде кешіп өмір,
Көріп келем тағдырдан соққы небір.
Шыдап келем, сынап келем төзімді,
Мендік төзім дегенмен емес темір.
Сен үшін... , Жалғыз саған жаратылғам,
Ойлаумен сені талай таң атырғам.
Сен менің аққуымсың, аппақ құсым,
Сен менің періштемсің, дара тұлғам!
Өзіңсің барлығымда, бақытымда,
Тек өзің асылымда, жақұтымда.
Аспаннан Ай әперер қауқарым жоқ,
Арманым тек жеткізу бақытыңа... .
Арманым... Жаратылған жалғыз маған,
Жазмышта бөлектеніп жалғыз қалғам...
Сен менің жүректегі жазуымсың... ,
Арнаймын өздігімді жалғыз саған!
Сенідеп сергелдеңде кешіп өмір,
Көріп келем тағдырдан соққы небір.
Шыдап келем, сынап келем төзімді,
Мендік төзім дегенмен емес темір.
Сен үшін... , Жалғыз саған жаратылғам,
Ойлаумен сені талай таң атырғам.
Сен менің аққуымсың, аппақ құсым,
Сен менің періштемсің, дара тұлғам!
Өзіңсің барлығымда, бақытымда,
Тек өзің асылымда, жақұтымда.
Аспаннан Ай әперер қауқарым жоқ,
Арманым тек жеткізу бақытыңа... .
Метки: Кожакелди Алданов
Кожакелди Алданов, акын,
24-04-2013 07:34
(ссылка)
Қарақұрт, қоңыз, құ
Қарақұрт, қоңыз, құмырсқа...
Қарақұрт... ,
Қоңыз... ,
Құмырсқа... ,
Құрғырай дүние тым қысқа.
Қызықтап қарап сендерге,
Қиялға батам жұмыста.
Қарақұрт улы шағатын,
Қап қара, ниет қара тым.
Қайғыртып кетер ортаны,
Қолында өмір сағатың.
Қолында оның ажалың,
Қас қағым сәтте азалы үн.
Қабірден бірақ шығарар,
Қалмаса өмір базарың.
Қоңыздай жуас жандарда,
Қоғамда мына қалғанба.
Қаңғыбас күйін кешеміз,
Қарақұрт ойран салғанда.
Қойданда жуас жандардың,
Құлаққа жетпес салған үн.
Қарақұрт сынды би басқан,
Қоғамға мына таң қалдым.
Қолымнан келмес қайтейін,
Қадірде жоқ қой, бір тиін.
Қоғамның мына құрт басқан,
Қаңғыбас сезер жай - күйін.
Қайтейін өмір тым қысқа,
Қатынап өтер жұмысқа... .
Құрттаған шіріп бүгінде,
Қоғамда мен бір құмырсқа !!!
Қарақұрт... ,
Қоңыз... ,
Құмырсқа... ,
Құрғырай дүние тым қысқа.
Қызықтап қарап сендерге,
Қиялға батам жұмыста.
Қарақұрт улы шағатын,
Қап қара, ниет қара тым.
Қайғыртып кетер ортаны,
Қолында өмір сағатың.
Қолында оның ажалың,
Қас қағым сәтте азалы үн.
Қабірден бірақ шығарар,
Қалмаса өмір базарың.
Қоңыздай жуас жандарда,
Қоғамда мына қалғанба.
Қаңғыбас күйін кешеміз,
Қарақұрт ойран салғанда.
Қойданда жуас жандардың,
Құлаққа жетпес салған үн.
Қарақұрт сынды би басқан,
Қоғамға мына таң қалдым.
Қолымнан келмес қайтейін,
Қадірде жоқ қой, бір тиін.
Қоғамның мына құрт басқан,
Қаңғыбас сезер жай - күйін.
Қайтейін өмір тым қысқа,
Қатынап өтер жұмысқа... .
Құрттаған шіріп бүгінде,
Қоғамда мен бір құмырсқа !!!
Метки: Кожакелди Алданов
Кожакелди Алданов, акын,
28-03-2013 18:23
(ссылка)
Көктемнен сені іздеймін...
Көктемнен сені іздеймін...
Көктем келді, сағына күткен елге,
Көк бәйшешек сән берді қара жерге.
Көптен күткен еркесі төрт мезгілдің,
Көкке оранды, сор тартқан анау белде.
Күн көзінен қар еріп жылғалады,
Көктем келіп, қарт қысты сынға алады.
Көктен тарап нұр шашқан күннің көзі,
Кетер еске түсіріп сырғаларды.
Келіншектің жасауы секілденген,
Келді көктем, көгімен желкілдеген.
Кездестірсем өзіңді көктем күні,
Кезермедім елімді еркін еркем.
Кеткен едің күздің күн мұңға оратып,
Келген еді сол жылы қыс боратып.
Келіп кетіп жүретін төрт мезгілдей,
Көктем тауып жүремін, күз жоғалтып.
Киіктің маралымең көктем келер,
Келіскен сымбатымен дала кезер.
Кербездік тал мүсінге жарасатын,
Көрген көз мың қайтара көре берер.
Көкте тұрып өзіңді сүйер күнмін,
Кезіп жүрген жүректі сендік үнмін.
Көктем келді, келер деп сенде еркем,
Кең даланы үмітпен кезіп жүрмін... !
Көктем келді, сағына күткен елге,
Көк бәйшешек сән берді қара жерге.
Көптен күткен еркесі төрт мезгілдің,
Көкке оранды, сор тартқан анау белде.
Күн көзінен қар еріп жылғалады,
Көктем келіп, қарт қысты сынға алады.
Көктен тарап нұр шашқан күннің көзі,
Кетер еске түсіріп сырғаларды.
Келіншектің жасауы секілденген,
Келді көктем, көгімен желкілдеген.
Кездестірсем өзіңді көктем күні,
Кезермедім елімді еркін еркем.
Кеткен едің күздің күн мұңға оратып,
Келген еді сол жылы қыс боратып.
Келіп кетіп жүретін төрт мезгілдей,
Көктем тауып жүремін, күз жоғалтып.
Киіктің маралымең көктем келер,
Келіскен сымбатымен дала кезер.
Кербездік тал мүсінге жарасатын,
Көрген көз мың қайтара көре берер.
Көкте тұрып өзіңді сүйер күнмін,
Кезіп жүрген жүректі сендік үнмін.
Көктем келді, келер деп сенде еркем,
Кең даланы үмітпен кезіп жүрмін... !
Метки: Кожакелди Алданов
Жаркын Утешова,
01-03-2013 00:12
(ссылка)
Намысымды табыс етем!!!
Намысымды табыс етем!!!
Жігіттер, бәріңді мен жақсы көрем!!!
Бірің жар,бірің ұлым жаным сүйген!!!
Етегімнен шықсаңда төмендеме,
Етегімнен төмендесең,намыстан күйіп өлем!!!
Жігіттер, жүрегімнің төріндесің,
Көңілдің көктемі сен, шөлі сенсің!!!
Көбелектей нәзікпін өзің барда,
Сендермен Ай, Күн сұлу соны білем!!!
Жігіттер, қамалымсың, қарағымсың!!!
Қасымда сендер жүрсең жоғарымын.
Өздеріңмен сұлумын, мәңгілікпін,
Мықтымын, жаздай болып, күліп журем!!!
Жігіттер, нарымсың сен, арымсың сен!!!
Аласармас тауымсың, шыңды бекем!!!
Әр отаудың жалғасы, жағасысың,
Құлатпа намысымды, табыс етем!!!
Жарқын Утешова.
Алматы.28.02.13ж.
Жігіттер, бәріңді мен жақсы көрем!!!
Бірің жар,бірің ұлым жаным сүйген!!!
Етегімнен шықсаңда төмендеме,
Етегімнен төмендесең,намыстан күйіп өлем!!!
Жігіттер, жүрегімнің төріндесің,
Көңілдің көктемі сен, шөлі сенсің!!!
Көбелектей нәзікпін өзің барда,
Сендермен Ай, Күн сұлу соны білем!!!
Жігіттер, қамалымсың, қарағымсың!!!
Қасымда сендер жүрсең жоғарымын.
Өздеріңмен сұлумын, мәңгілікпін,
Мықтымын, жаздай болып, күліп журем!!!
Жігіттер, нарымсың сен, арымсың сен!!!
Аласармас тауымсың, шыңды бекем!!!
Әр отаудың жалғасы, жағасысың,
Құлатпа намысымды, табыс етем!!!
Жарқын Утешова.
Алматы.28.02.13ж.
Кожакелди Алданов, акын,
14-02-2013 20:49
(ссылка)
Киесі ертең ұрмаса болды...
Киесі ертең ұрмаса болды...
Біздер ғой қара, өзгелер аппақ,
Өзгені бүгін жүрмізбе даттап.
Азаттық аппақ таңы атсады,
Өзгенің жүрміз тілдерін жаттап.
Сынақтан өттік алдында талай,
Болмауы керек бүгінде бұлай.
Өзіме өзім өзге үн қатсақ,
Бабамнын тілі сақталар қалай.
Қаралар түгі басшы көнбесе,
Анасын бөбек бүгін ембесе.
Сүтпенен өтер қасиет қайда,
Былдырлап бөбек орысша сөйлесе.
Болармыз қалай әлемнің алды,
Мәселе тіл ғой, ең басты жанды.
Мінбеде тұрған тіліміз орысша,
Тілімде қандай қасиет қалды.
Қазақ тіл бүгін ортанғы жолда,
Тағдырың сенің сенімсіз қолда.
Бабамның қасық қанымен келген,
Берілген саған мәртебе солма.
Жүреміз неге бұлай жасқана,
Немене қалды алар басқада.
Қазақтың бүгін тілін өшірсек,
Боламыз ертең тіпті масқара.
Қаліңді көріп көзге жас толды,
Болармең мұнша менен де сорлы.
Қара сөзімнің қадірі кетіп,
Киесі ертең ұрмаса болды.
Біздер ғой қара, өзгелер аппақ,
Өзгені бүгін жүрмізбе даттап.
Азаттық аппақ таңы атсады,
Өзгенің жүрміз тілдерін жаттап.
Сынақтан өттік алдында талай,
Болмауы керек бүгінде бұлай.
Өзіме өзім өзге үн қатсақ,
Бабамнын тілі сақталар қалай.
Қаралар түгі басшы көнбесе,
Анасын бөбек бүгін ембесе.
Сүтпенен өтер қасиет қайда,
Былдырлап бөбек орысша сөйлесе.
Болармыз қалай әлемнің алды,
Мәселе тіл ғой, ең басты жанды.
Мінбеде тұрған тіліміз орысша,
Тілімде қандай қасиет қалды.
Қазақ тіл бүгін ортанғы жолда,
Тағдырың сенің сенімсіз қолда.
Бабамның қасық қанымен келген,
Берілген саған мәртебе солма.
Жүреміз неге бұлай жасқана,
Немене қалды алар басқада.
Қазақтың бүгін тілін өшірсек,
Боламыз ертең тіпті масқара.
Қаліңді көріп көзге жас толды,
Болармең мұнша менен де сорлы.
Қара сөзімнің қадірі кетіп,
Киесі ертең ұрмаса болды.
Метки: Кожакелди Алданов
Кожакелди Алданов, акын,
14-02-2013 20:29
(ссылка)
Қанымен келген бабамның, қадірлі бізге азат
Қанымен келген бабамның, қадірлі бізге азаттық.
Картасында әлемнің,
Орын алды кемел ел.
Осы күнге жеткізген,
Нұр ағам рас кеменгер...
Аңсағаны бабамның,
Болғаны рас азаттық.
Әлдиімен анамның,
Келгені рас азаттық.
Азаттықтың қадірін,
Еңбекпенен өтейік.
Бейбіт күнің бүгінде,
Қадіріне жетейік.
Аштыққада шыдадық,
Ол күнгеде көнгенбіз.
Үзім нанға зар болып,
Аштықтанда өлгенбіз.
Жауларымнан қаймықпай,
Қарсы тұрған ұлдармыз.
Жан берсекте майданда,
Дұшпандарды қырғанбыз.
Тұрған кезде жауларым,
Қазағыма өш болып.
Ақтабанның кезінде,
Көшкен едік көш болып.
Жоқ шығар әлемде,
Қазағымдай сор халық.
Белуардан қан кешіп,
Ұлы Отанды қорғадық.
Ата бабам ансаған,
Азаттықты сағындық.
Отаным деп орысты,
Мәскеуге де жағындық.
Не өтпеді бұл бастан,
Не көрмеді қазағым.
Сібірге де айдалып,
Түр түрін көрді жазаның.
Шыңға қарай талпынған,
Жау да көріп құланды.
Азаттық үшін күрескен,
Аттық ау талай ұланды.
Қадіріне жетпестен,
Талайына тас аттық.
Қанымен келген бабамның,
Қадірлі бізге азаттық.
Терезелер теңесіп,
Өркендеуде кемел ел.
Азаттықты әкелген,
Елбасымыз кеменгер.
Өрендеген елімде,
Бой көтерді бас қала.
Тамсандырған талайды,
Әлемдегі жас қала.
Өзгелерден бүгінде,
Жүргенім жоқ жасқана.
Азаттықтың символы,
Болғаны рас Астана.
Көтерілсе көгіме,
Жүрегіміз елжіреп.
Ашық аспан астында,
Көк туым тұр желбіреп.
Талай халық әліде,
Бар азаттық көрмеген.
Қазағыма азаттық,
Бірақ күнде келмеген.
Сөзіне еріп жаманның,
Тойдырмасын масаттық.
Қанымен келген бабамның,
Қадірлі бізге азаттық.
Картасында әлемнің,
Орын алды кемел ел.
Осы күнге жеткізген,
Нұр ағам рас кеменгер...
Аңсағаны бабамның,
Болғаны рас азаттық.
Әлдиімен анамның,
Келгені рас азаттық.
Азаттықтың қадірін,
Еңбекпенен өтейік.
Бейбіт күнің бүгінде,
Қадіріне жетейік.
Аштыққада шыдадық,
Ол күнгеде көнгенбіз.
Үзім нанға зар болып,
Аштықтанда өлгенбіз.
Жауларымнан қаймықпай,
Қарсы тұрған ұлдармыз.
Жан берсекте майданда,
Дұшпандарды қырғанбыз.
Тұрған кезде жауларым,
Қазағыма өш болып.
Ақтабанның кезінде,
Көшкен едік көш болып.
Жоқ шығар әлемде,
Қазағымдай сор халық.
Белуардан қан кешіп,
Ұлы Отанды қорғадық.
Ата бабам ансаған,
Азаттықты сағындық.
Отаным деп орысты,
Мәскеуге де жағындық.
Не өтпеді бұл бастан,
Не көрмеді қазағым.
Сібірге де айдалып,
Түр түрін көрді жазаның.
Шыңға қарай талпынған,
Жау да көріп құланды.
Азаттық үшін күрескен,
Аттық ау талай ұланды.
Қадіріне жетпестен,
Талайына тас аттық.
Қанымен келген бабамның,
Қадірлі бізге азаттық.
Терезелер теңесіп,
Өркендеуде кемел ел.
Азаттықты әкелген,
Елбасымыз кеменгер.
Өрендеген елімде,
Бой көтерді бас қала.
Тамсандырған талайды,
Әлемдегі жас қала.
Өзгелерден бүгінде,
Жүргенім жоқ жасқана.
Азаттықтың символы,
Болғаны рас Астана.
Көтерілсе көгіме,
Жүрегіміз елжіреп.
Ашық аспан астында,
Көк туым тұр желбіреп.
Талай халық әліде,
Бар азаттық көрмеген.
Қазағыма азаттық,
Бірақ күнде келмеген.
Сөзіне еріп жаманның,
Тойдырмасын масаттық.
Қанымен келген бабамның,
Қадірлі бізге азаттық.
Метки: Кожакелди Алданов
Кожакелди Алданов, акын,
12-02-2013 21:15
(ссылка)
Жиі еске түсесің.
Жиі еске түсесің.
Жауған еді жаздың күні, түн бұршақ,
Тоңушы едік құшақтаспай біз тұрсақ.
Тау самалы тоңдыратын денеңді,
Есіңдеме жаным сенің, сол бір шақ.
Есімде менің, есімнен еш кетпейді,
Тау самалы бүгін мені өппейді.
Көз алдымда бейнең сенің сол қалпы,
Жалаң аяқ жүгіретін гүлге толы беткейді.
Жұқа көйлек жасыратын сымбатты,
Сол сымбатың жаным маған қымбатты.
Бүгін тағы алаңдаулы жүрегім,
Неге бірден... Аяқ асты үн қатты.
Есіңде ме, қыста жауған аппақ қар,
Есіңде ме, көктем кезер сол бақтар.
Біреу үшін ұмытылған кез болса,
Ал мен үшін ең қымбаты, сол шақтар.
Суйіп сені аймалаған күндерім,
Құшып сені, маужыраған түндерім.
Тағы түсіп есіме... Түске кірді,
Естілгендей болды маған үндерің.
Сенсіз маған керек емес еш мансап,
Жүрген жолда бұл өмірде құр жансақ.
Еске түстің... Әлі сүйет екенмін,
Мұңды жүрек тек өзіңді жүр аңсап
Жауған еді жаздың күні, түн бұршақ,
Тоңушы едік құшақтаспай біз тұрсақ.
Тау самалы тоңдыратын денеңді,
Есіңдеме жаным сенің, сол бір шақ.
Есімде менің, есімнен еш кетпейді,
Тау самалы бүгін мені өппейді.
Көз алдымда бейнең сенің сол қалпы,
Жалаң аяқ жүгіретін гүлге толы беткейді.
Жұқа көйлек жасыратын сымбатты,
Сол сымбатың жаным маған қымбатты.
Бүгін тағы алаңдаулы жүрегім,
Неге бірден... Аяқ асты үн қатты.
Есіңде ме, қыста жауған аппақ қар,
Есіңде ме, көктем кезер сол бақтар.
Біреу үшін ұмытылған кез болса,
Ал мен үшін ең қымбаты, сол шақтар.
Суйіп сені аймалаған күндерім,
Құшып сені, маужыраған түндерім.
Тағы түсіп есіме... Түске кірді,
Естілгендей болды маған үндерің.
Сенсіз маған керек емес еш мансап,
Жүрген жолда бұл өмірде құр жансақ.
Еске түстің... Әлі сүйет екенмін,
Мұңды жүрек тек өзіңді жүр аңсап
Метки: Кожакелди Алданов
Жаркын Утешова,
01-04-2012 23:24
(ссылка)
Достарга!!!
Маган кунделикти коп сурактар туседи,жумысым,жеке басыма байланысты.Маган окпели достарда бар(достыктан мени оширипте тастаган),жауап бермедин деп,кеширим сураймын,уакыт жетпейди барине!Барине бирдей жауап жазып отыру мумкин емес!Сондыктан менин газет-журналдар тилшилерине берген сухбаттарымды осы жерге жариялауды жон кордим.Озимнин кейбир маклаларымды да жариялаймын.Осылардан бар сурактарынызга жауап табарсыздар деп ойлаймын!Уакыт болгендеринизге рахмет!!!
Менің сұхбаттарым.
Аружан журналы Шілде-тамыз2006.
«Әдемі болып жүрудің себебі-сүйікті болу,сүю»
Алыста жүрген қазақ қызының алған биіктері ұлт үшін мәртебе, қуаныш. Қызмет жолын ұстаздықтан бастап, түрлі қоғамдық жұмыстарға белсене араласқан Жарқын Өтешованың сезім иірімдерін өлеңмен түсіретін де қасиеті бар.Мәскеудегі ағайынның сұхбаты оқырманға ой салып , тың серпін береді деп ойлаймыз.
-1.Алматыдан Мәскеуге қашан, қалай кеттіңіз?Оған не түрткі болды?
Алматыдан Мәскеуге келу жолым қысқаша айтқанда сегіз жылға созылды.1980 жылы Қазақтың Абай атындағы мұғалімдер иниститутының жаратылыс-тану бөлімін химия-биология мамандығы бойынша бітірдім.Жолдамамен Жамбыл обылысының Қордай ауданына мұғалім болып бардым. Жолдасым Қордай ауданынан әрі аяғым ауыр болғандықтан сол жақта бір жылдан аса марқұм енемнің қолында тұрдым, тәрбиесін көрдім.Ол кісінің қолында босанып, қызды болдым. Жолдасым Қазақтың Политехникалық иниститутын инженер-конструктор мамандығы бойынша менен бір жыл кейін бітіріп шықты. Жолдасымды Ақтау қаласының Политехникалық иниститутына мұғалімдікке жіберді.1981 жылы ноябрь айында менде осы қаладағы жалғыз қазақ мектебіне мұғалім болып келдім. Бұл мектепте мен бастауыш кластарғада, жоғарғы кластарғада сабақ бердім.
Сонымен қатар директордың тәрбие жөніндегі орынбасары болып қызмет жасадым.1986 жылы ұлды болдық.Жолдасым аспирантураға оқуға түсемін деді.1987 жылы Мәскеу қаласындағы Бауман атындағы университетке (ол кезде иниститут болатын) аспирантураға түсті. Бір жылдан кейін менде Ақтаудағы үш бөлмелі қаланың орталығындағы үйімді, қызметімді ,барлық жайлы орынымды қалдырып Мәскеуге келдім.
-2. «Қазақ тілі» қоғамының төрағасысыз.Ол жақтағы тіл мәселесі,қазақ ағайындардың жағыдайы қалай?
Мен «Қазақ тілі» қоғамында төрағаның орынбасарымын. Кезінде үш-төрт айдай төраға болғанмын, уақытша. Қазақта мақал бар ғой «Алтын басты әйелденде, бақа басты еркек артық», деген сол сияқты , еркектер бастық Мәскеуде. Біздің жігіттер қазақтың барлық салтын ұстамасада,тілді жақсы білмеседе осы мақалды өте жақсы жаттап, ұғынып алған. Қанша жыл жұмыс жасасамда менің жасаған жұмысым ең қажетті, ең халыққа керек жұмыс деп ойлаймын.Себебі менің жұмысымның барлығы балалар мен қарттарға байланысты жұмыстар.Балаларды тәрбиелесек олар болашағымыз. Қарттарды сыйласақ олда өзімізге жол ашқандығымыз деп түсінемін.
Мәскеудегі тіл мәселесі ескерусіз қалып жатқан жоқ..
Балалармен жұмыс істегенде жұмысымыздың негізі балаларға тілді үйрету, елге деген олардың түсінігін ояту.Бұл жақтағы қазақ ағайын мынандай деп баға беру қиын.Себебі қазақша білетін қазақта бар, білмейтін қазақта бар.
Қазақ болайын деп, қазақтармен араласайын деп ойлайтыны да бар, ойланбайтыны да бар.Тұрмыс жағдайларыда, қоғамдағы орындарыда жалпы қазақ ағайындардың жаман емес деуге болады.Өте керемет тұратындар да, өте төмен тұратындар да кездесіп қалады.Қазақ қай жердеде қазақ , «Ағайын бар болсаң көре алмайды, жоқ болсаң бере алмайды» ,-деген халық мақалындағы принцип бойынша өмір сүріп жатыр, айырмашылығы сіздер елде, біздер Мәскеудеміз.
-3. Туған елді сағынғанда...
Туған елді сағынғанда... Туған елді сағынғанда менің қандай күйде болатыным, қалай сағынып , қандай күйге түсетінім менің жақсылы-жаманды өлеңдерімде жазылып, айтылған. Оның бағасын оқырман өзі берер.Басқалар қалай сағынатынын қайдам.
Менің кабинетіме келген үлкен-кіші «елді сағынып келіп едік, қазақша сөз естіп, шай ішіп жеңілдеп қалдық» деп жадырап, рахметін айтып, қайтып жатады. Сағыныш дегенді басынан кешу керек адам баласы, соның ішінде елге деген сағыныш ол ереше сезім. Сезімді суреттеу, жеткізу оңай нәрсе емес. Бұл әрине менің өзімнің сөзім, пікірім.
Елді сағынғанда мен бұлттарменде, желменде сөйлесіп кетемін. Айналамда болып жатқан оқиғалардың бәрін елдегі жағдайлармен салыстырамын.Елге деген сағыныш мені осы «Қазақ тілі» қоғамына кіріп, осында тәңертеңнен кешке дейін отырып , тегін жұмыс жасауға міндеттеп отыр.Кейде менің істеген істерімді бағалай білмейтін ағайындар сөзін естігенде, бәріне қол сілтеп кетіп қалғым келеді. Мені тоқтататын тілді сақтау керек деген оймен, елге деген сағыныш, елге құрмет.
-4.Туған отбасыңыз,туған жеріңіз,ана тәрбиесі,өскен ортаңыз туралы сыр ағытсаңыз.
Туған жерім ертегідегідей жер! Мендегі бар әсмдік, сұлулық, жақсылық сол мен туылған туған жер топырағынан менің бойыма таралған.Ата-бабам кісіге жамандық жасамаған адал адамдар болса, әке-шешем қатарының алды , өз заманында оқыған сауатты адамдардың бірі болған.Әкем Ұлы Отан соғысының жауынгері . Жеңістің алпыс жылдығын көре алмай 50 жасында ерте қайтып кетті. Сталинградты азат етушілердің бірі. Берлинге дейін барып, Ұлы Отан соғысын Жапон басқыншыларын қуумен аяқтап, 1947 жылы соғысты бітіріп қайтқан.Анам қазір 86 жаста,Алматыда тұрады.10 бала өмірге алып келіп, оның жетеуін аман-есен құдайға шүкір, жеткізіп отыр.Сол балаларынан немере-шөбере сүйген бақытты Аруана. 45 жыл мектепте мұғалім болып жұмыс жасаған. Бір үйден әкесін, баласын, немересін дегендей үш буынға сабақ берген ұстаз. Менің өскен ортам осындай.
Анамыздың жолын қуып, бесеуміз мұғалімдік мамандық таңдадық.Келіндерімізде мұғалім. «Ең адал адам мұғалім дейтін» анам, біздерге кішкене кезімізде. Сол себеп болды ма, кім білген біздердің мұғалімдік мамандық таңдағанымызға.
-5.Қазіргі отбасыңыз туралы таратып айтсаңыз.
Мен тұрмысқа 1978 жылы шықтым. Бір қыз, бір ұл өсіріп тәрбиелеп отырмыз. Қызым Мәскеудегі Бауман атындағы университетті бітіріп, жұмыс жасап жүр. Ұлым осы университеттің екінші курсында оқиды.Жолдасым осы университетте мұғалім болып қызмет жасайды. Бала тәрбиесі оңай емес. Олардың өмірде жасаған кемшілігі біздің жіберген кемшілігіміз.
Менің балаларымның өсу кезеңі шет елде, бөтен тілді ортада өтті.Сонымен қатар әлеуметтік өзгерістерде көп болған кезеңге тап келді.Ұлттық қақтығыстар, ұлтшылдық аурулар белес алған мезгілге тұспа-тұс келіп отыр. Бала тәрбиесіне осының бәрі бірдей әсер ететіні сөзсіз. Мен балаларым бойындағы кемшіліктерді осы себептерге сілтеуден аулақпын. Бірақ осы әсерлерден қорғауға менің күшім, денсаулығым кетті десем артық айтқаным емес. Балалардыңда мінездерінде, денсаулықтарында осы себептердің бәрінің ізі қалды. Балаларды өсіру үшін, оқыту үшін қаржы қажет.Қаржы табу Мәскеу сияқты үлкен қалада оңайға түспейді. Жұмысқа барып-келуге (тек жолдың өзіне 3-4 сағат) көп уақытың кетеді. Балалар ұйықтап жатқанда кетіп, балалар ұйқыға жатқанда келетін күндерде болды. Қандай жағдайдада балаларым елін, жерін ұмытпасын ең ақылды, ең сұлу халықтың ұрпағы екенін білсін деген үмітім ақталған сияқты. Екеуіде елге қайтамыз, елге қызмет етеміз дейді. Қазақ тілінде сөйлеп, қазақша жауап бере алады. Балалар түгілі өзіміз түстіде орысша көріп отырған кезеңде бұл үлкен жетістік деп ойлаймын.Қазақ екендерін мақтаныш тұтады, артында Қазақстандай атажұрты барын біледі. Қазақстан туралы толық мағұлматтары бар.Балаларымда адамгершілік, қазақшылық қасиеттер қалыптасқан деп, құдайға шүкір сеніммен айта аламын.
-6.Қазақ қыздары қандай болу керек?Қазіргі қыздарға , аналарға өкпеңіз бар ма?Өзіңіздің өміріңізден кейінгі сіңілілеріңізге үлгі болатындай оқиғаны әңгімелеп берсеңіз.
Қазақ қыздары мынандай болу керек, деп айтатын арнайы қалыптасқан ереже жоқ әрине. Болмағаныда жақсы. Бірақ әр халықтың өзіне тән ерекше бір өзгеше қасиеттері бар ғой.Ол ибалылық , үлкенді сыйлау, ерінің бетінен алып балаларының көзінше кемшілігін бетіне баспау. Күйеуінің анасын сыйлау, ертең өзініңде өзіндей біреудің қызына не ұлына ене болатынын ұмытпау.
Қазіргі замандағы құрбыларыма, қыздарыма айтатын өтінішім (өзімнен үлкендерге қақым жоқ, ,сөз айтуға ):Ешуақытта әйел заты екенімізді ұмытпау. Барлық күш , ақыл әйелдердің қолында. Қажет болса біз бәрін жасай аламыз. Жасаймын деген ниет болу керек, жолын білу керек. «Еркектің әйелі жақсы болса ол еркектің жолы болғаны, әйелдің күйеуі жақсы болса ол әйелдің тәрбиесі» деген ұлағатты сөзді үнемі есте ұстаңыздар!
Сөз шебері атақты Жиреншеде ,үйіндегі Қарашаш ханымнан ақыл сұрап отырған. Мұндай мысалдар көп айтсақ. Әйел ерін сыйлай отырып тәрбиелейді деп ойлаймын, айқаймен ешкімде жеңіске жеткен емес.
Қазіргі қыздарға , аналарға өкпем бар.Өкпемнің үлкені біздің тіліміздің шұбарлануына , жойылуына кінәлі біздерміз, әйелдер. Тау халқының қайсысын кездестірсең қай елде, қай жерде болсын өз тілінде сөйлеседі анасымен баласы.Біздің қыздар басқа ұлтқа тұрмысқа шықса ол жолдасы қай ұлттың азаматы болса сол тілде сайрап шыға келеді, әрине балада сол тілде сөйлейді.Біздің жігіттерге тұрмысқа шыққан қыздар қай ұлттан болса бала сол тілде сайрап тұр.Қазақтың баласымен , анасы, атасы, әжесі (ұят-ай) орыс тілінде тілдерін бұрап, сырласып отырғаны. Осылай тіліміз шашылып, жойылып жатыр. Қыздар-ау, келіншектер-ау біздің немерелеріміз қай тілде сөйлейді сонда? Оны біз ойламасақ кім ойлайды айтыңдаршы?
Тағы бір өкпем, біздің қыздар, келіншектер ауыр қапты көтеріп қап-қара болып базарда, далада, қалада, шет елде жүр. Неге үйдегі еркекті жекпеске сол жұмысқа, сол жұмысты істеуге неге тәрбиелемеске .Сүйіп шықтыңыз ба күйеуге, сүйіп тәрбиелеңіз. «Егер әйел соғысқа қатысса ол оның ерлігі, егер еркек соғысқа қатысса ол оның міндеті» Еркектерге міндетін түсіндіре білейік , олардың орнына көзсіз ерлік жасағанша. Амазонкалар заманы өткен. Біздер қазақ деген халықтанбыз, санымыз аз , жеріміз үлкен.Тілімізді жоғалтсақ, , балалар тумасақ, , тәрбиесімен айналыспасақ кім боламыз, қайда барамыз.Бұл менің әйелдер саясатпен айналыспасын, шет елдерге шықпасын, жұмыс істемесін деген пікірім емес. Біз әйелдер қоғамды жасайтын, өзгертетін.Сол күшімізді дұрыс , өз орынына пайдаланайық дегенім. Жолдастары жұмыс жасап, өздері үйде отырған әйелдергеде өкпелімін.Не бала тәрбиесімен айналыспайды, не өзінен қоғамға бір тиын пайда жоқ..Кейбір әйелдер бала тәрбиесі тек уақытында тамақ беріп, мектепке апарып әкелу деп ойлайды.Баланың рухани байлығы жөнінде ойланбайды. Өздері үйде отырсада балалары қазақша сөйлемейтін жанұялар елдеде, Мәскеудеде жеткілікті.Өздері не орысшаны, не қазақшаны дұрыс сөйлей білмейтіндердің балалары не орысша, не қазақша білмей дүбәра болып қалып жатыр. Не қазақтың , не орыстың мәдениетінен хабарлары жоқ. Бұл балалардың ертеңі не болады? Бала түгілі өз басына билігі жоқ әйелдерде жеткілікті.Қонаққа, сыртқа шығуға күйеуінің рұқсатынсыз бармайтындарда табылып жатады. Екінші, үшінші әйел болып жүргендерде баршылық..Бәрі әйелдің қолында.
Менің мына ісім (оқиға) елге үлгі деп, өзің туралы айту қиын әрине.Мәскеуде жүріп, тілімді ұмытпай сақтап қалғаным және оны өзгелер бойына еге білгеніме өзге түгілі өзім қуанамын.Өзіме-өзім жұмыс тауып, ол жұмысты істеуге өзімді көндіріп, елдіде сол жұмысымды бағалауға көндіріп отырмын. Жасаған жобаларыма қажет кезінде демеуші табу, ол демеушіге мақсатымды түсіндіру, мені қаржыландыруға келістіру маған оңай емес.Қиындықтан қорыққан жоқпын, қандай жағдайда да ертеңгі күнге сенімім өшкен жоқ..Өзіме-өзім сендім. Мен өзімді жақсы көремін, сыйлаймын. Өзін жақсы көрген адам өзгені де жақсы көре біледі.Денсаулығыма байланысты демалыстамын.Алатын пенсиям мардымсыз.Демалыстамын деп, үйде отырсам мені ешкім сөкпес еді.Елге, тілге пайдам тисін деп жұмыс жасап жүрмін деп жоғарылап сөйлесемде айып емес шығар солай бола тұрсада ең бірінші өзім үшін жұмыс жасап отырмын.
Мен әлі де қоғамға пайда келтіре аламын,қолымнан іс келеді деп ойлаймын.Бұл жерде айлық жоқ,, атақ жоқ. Осы үлгілі іс десеңіздер қабылдаңыздар.Халық өзі біледі.
-7.Күн тәртібіңізбен бөліссеңіз.Күнді қалай бастайсыз, қай уақытта ұйқыға жатасыз?
Күн тәртібі туралы айту өте қиын.Менің жұмысым қоғамдық жұмыс болғандықтан барлық уақытым қоғамда өтеді.Қазір менің қонақ шақыруға да, қонаққа баруға да уақытым жоқ.Ерте тұрып, кеш жатуға тура келеді.Кез келген уақытта, әртүрлі дәрежедегі, әртүрлі қызметтегі адамдармен кездесу, әртүрлі ұлт өкілдерімен кездесу мені, қазақ халқының қызын, «Қазақ халқының қызы» деген үлкен атақты дұрыс арқалап жүруге міндеттейді.Аптаның кез келген күнінде, күннің кез келген уақытында сақадай сай, әскердей дайын тұруым керек.Он күнде бір рет өзіме-өзім келетіндей демалыс жасауға тырысамын.Бар жасайтын жұмысым жоспарланып, кітапшаға жазылады. Біткендері белгіленіп, бітпегендері қайтадан есепке тұрады. Менің күн тәртібім кез келген уақытта өзгеріп, бұзылады. Себебі қоғамға келген қонақ менің қонағым.Төтенше уақыт күтпейтін жұмыстар тағы бар.Осының бәріне шыдап, елге қолдан келетін көмегімізді көрсетуіміз керек.Осы жұмыстарым үлгі болып, елдің игілігіне жараса маған одан үлкен бақыт жоқ.
Таңертең тұрғанда өзімді- өзім мақтап тұрамын, «Жарқын сенің қолыңнан бәрі келеді,бүгінгі күн сен үшін ең маңызды, олжалы күн.Осы күнді қалайда тиімді пайдалануың керек»-деп.Кешке жатарда өзімді тағы мақтаймын «Жарқын сен өте мықтысың бүгін талай шаруаны бітірдің.Бітпеген істерің ертең бітеді оқасы жоқ»-деп.Әрбір күн осылай басталып, осылай аяқталады.
-8.Қоғамдық түрлі шаралардың тысында отбасылық өміріңіз қалып қоймайды ма? Қалай күтінесіз?
Қоғамдық жұмыстар әрине өте көп уақытымды алады.Небір адамдар күшімді алып, денсаулығымада зиянын тигізеді.Сол кездерде маған қуат беретін отбасым, отағасы.Уақытында тамақ істелмей, үй шаруасы қисайып қалатын күндерде болады.Барлық жағыдайда маған балаларым, жолдасым көмектесіп отырады.Тек үй шаруасында емес, қоғам жұмысындада олар маған көмекке келеді, менімен бірге жұмыс орынымда талай жұмыстарды істеуге көмектеседі. Жолдасымда осы қоғамның құрметті мүшесі.Мәскеуде біздің қоғамды білетін қазақтардың барлығы ол кісіні менен кем білмейді.
Қалай күтінесіз деген сұрақ, қиындау болып тұр.Өзін-өзі күтетін адамның уақыты мол болу керек шығар. Уақыт аз болсада (жоғарыда айтып кеттім ғой, мен өзімді жақсы көремін деп) менің жұмысым , менің үнемі жинақы болуымды талап ететіндіктен, жаңа заман талабына сай киініп, сылануға уақыт табамын.Өзімнен жас жігіттердің айтқан мақтау сөзінен, қатар құрбымның қызығып, қызғана қарауынан өзіме жоғары баға бере аламын.Үнемі осылай жүруім керек деп, өзіме тапсырма беріп отырамын.
-9.Жұрт білмейтін құпияңыз бар ма?Қыздар мен аналарға арналған журналға құпияңыздың шетін ашпайсыз ба?
Жұрт білмейтін құпиям жоқ-ау, осы менің.Мен мінезі ашық адаммын.Жақсы көрген, досым деген адамдарға сол құпияларымды айтып қоюым мүмкін.Қыздар мен аналарға айтылатын құпия сыр.Әдемі болып жүрудің себебі сүйікті болу, сүю. Біреуге жамандық ойламау, қызғаншақ болмау.Адамның ойлаған ойы оның бет әлпетіне әсер ететінін ұмытпауымыз керек.Жасаған жақсы ісіңе өзің қуанасың.Қуаныш кез келген адамды көркейтеді.Жақсылық жасауға асығыңыздар.
-10.Бойыңыздағы өзгелерге ұқсамайтын ерекшелік.
Өзгелерге ұқсамайтын ерекшелік деген сұрақта маған қиын болып тұр.Талай қиындықты бастан кешірдім. Сол кездерде менің сұрағымды шеш деп, ешкімге салмақ салмадым.Барлық уақытта өзім шешіп, жол табуға тырыстым.Сенімімді жоғалытқан емеспін.Кез келген уақытта, кез келген есікті ашып кіру мен үшін қиын емес.Бойымдағы осы қасиеттер қазір мына қоғам жұмысында маған көп жеңілдік туғызады.Қатемді мойындауда, білмегенімді сұрауға ұялмайтыным да маған жұмыс барысында көмектесіп отырады. Барым осы.Барлықтарыңызға денсаулық, бақыт тілеймін!
Сұхбатты жүргізген: Торғын Тұрлыбаева.
Алматы қаласы.
Менің сұхбаттарым.
Аружан журналы Шілде-тамыз2006.
«Әдемі болып жүрудің себебі-сүйікті болу,сүю»
Алыста жүрген қазақ қызының алған биіктері ұлт үшін мәртебе, қуаныш. Қызмет жолын ұстаздықтан бастап, түрлі қоғамдық жұмыстарға белсене араласқан Жарқын Өтешованың сезім иірімдерін өлеңмен түсіретін де қасиеті бар.Мәскеудегі ағайынның сұхбаты оқырманға ой салып , тың серпін береді деп ойлаймыз.
-1.Алматыдан Мәскеуге қашан, қалай кеттіңіз?Оған не түрткі болды?
Алматыдан Мәскеуге келу жолым қысқаша айтқанда сегіз жылға созылды.1980 жылы Қазақтың Абай атындағы мұғалімдер иниститутының жаратылыс-тану бөлімін химия-биология мамандығы бойынша бітірдім.Жолдамамен Жамбыл обылысының Қордай ауданына мұғалім болып бардым. Жолдасым Қордай ауданынан әрі аяғым ауыр болғандықтан сол жақта бір жылдан аса марқұм енемнің қолында тұрдым, тәрбиесін көрдім.Ол кісінің қолында босанып, қызды болдым. Жолдасым Қазақтың Политехникалық иниститутын инженер-конструктор мамандығы бойынша менен бір жыл кейін бітіріп шықты. Жолдасымды Ақтау қаласының Политехникалық иниститутына мұғалімдікке жіберді.1981 жылы ноябрь айында менде осы қаладағы жалғыз қазақ мектебіне мұғалім болып келдім. Бұл мектепте мен бастауыш кластарғада, жоғарғы кластарғада сабақ бердім.
Сонымен қатар директордың тәрбие жөніндегі орынбасары болып қызмет жасадым.1986 жылы ұлды болдық.Жолдасым аспирантураға оқуға түсемін деді.1987 жылы Мәскеу қаласындағы Бауман атындағы университетке (ол кезде иниститут болатын) аспирантураға түсті. Бір жылдан кейін менде Ақтаудағы үш бөлмелі қаланың орталығындағы үйімді, қызметімді ,барлық жайлы орынымды қалдырып Мәскеуге келдім.
-2. «Қазақ тілі» қоғамының төрағасысыз.Ол жақтағы тіл мәселесі,қазақ ағайындардың жағыдайы қалай?
Мен «Қазақ тілі» қоғамында төрағаның орынбасарымын. Кезінде үш-төрт айдай төраға болғанмын, уақытша. Қазақта мақал бар ғой «Алтын басты әйелденде, бақа басты еркек артық», деген сол сияқты , еркектер бастық Мәскеуде. Біздің жігіттер қазақтың барлық салтын ұстамасада,тілді жақсы білмеседе осы мақалды өте жақсы жаттап, ұғынып алған. Қанша жыл жұмыс жасасамда менің жасаған жұмысым ең қажетті, ең халыққа керек жұмыс деп ойлаймын.Себебі менің жұмысымның барлығы балалар мен қарттарға байланысты жұмыстар.Балаларды тәрбиелесек олар болашағымыз. Қарттарды сыйласақ олда өзімізге жол ашқандығымыз деп түсінемін.
Мәскеудегі тіл мәселесі ескерусіз қалып жатқан жоқ..
Балалармен жұмыс істегенде жұмысымыздың негізі балаларға тілді үйрету, елге деген олардың түсінігін ояту.Бұл жақтағы қазақ ағайын мынандай деп баға беру қиын.Себебі қазақша білетін қазақта бар, білмейтін қазақта бар.
Қазақ болайын деп, қазақтармен араласайын деп ойлайтыны да бар, ойланбайтыны да бар.Тұрмыс жағдайларыда, қоғамдағы орындарыда жалпы қазақ ағайындардың жаман емес деуге болады.Өте керемет тұратындар да, өте төмен тұратындар да кездесіп қалады.Қазақ қай жердеде қазақ , «Ағайын бар болсаң көре алмайды, жоқ болсаң бере алмайды» ,-деген халық мақалындағы принцип бойынша өмір сүріп жатыр, айырмашылығы сіздер елде, біздер Мәскеудеміз.
-3. Туған елді сағынғанда...
Туған елді сағынғанда... Туған елді сағынғанда менің қандай күйде болатыным, қалай сағынып , қандай күйге түсетінім менің жақсылы-жаманды өлеңдерімде жазылып, айтылған. Оның бағасын оқырман өзі берер.Басқалар қалай сағынатынын қайдам.
Менің кабинетіме келген үлкен-кіші «елді сағынып келіп едік, қазақша сөз естіп, шай ішіп жеңілдеп қалдық» деп жадырап, рахметін айтып, қайтып жатады. Сағыныш дегенді басынан кешу керек адам баласы, соның ішінде елге деген сағыныш ол ереше сезім. Сезімді суреттеу, жеткізу оңай нәрсе емес. Бұл әрине менің өзімнің сөзім, пікірім.
Елді сағынғанда мен бұлттарменде, желменде сөйлесіп кетемін. Айналамда болып жатқан оқиғалардың бәрін елдегі жағдайлармен салыстырамын.Елге деген сағыныш мені осы «Қазақ тілі» қоғамына кіріп, осында тәңертеңнен кешке дейін отырып , тегін жұмыс жасауға міндеттеп отыр.Кейде менің істеген істерімді бағалай білмейтін ағайындар сөзін естігенде, бәріне қол сілтеп кетіп қалғым келеді. Мені тоқтататын тілді сақтау керек деген оймен, елге деген сағыныш, елге құрмет.
-4.Туған отбасыңыз,туған жеріңіз,ана тәрбиесі,өскен ортаңыз туралы сыр ағытсаңыз.
Туған жерім ертегідегідей жер! Мендегі бар әсмдік, сұлулық, жақсылық сол мен туылған туған жер топырағынан менің бойыма таралған.Ата-бабам кісіге жамандық жасамаған адал адамдар болса, әке-шешем қатарының алды , өз заманында оқыған сауатты адамдардың бірі болған.Әкем Ұлы Отан соғысының жауынгері . Жеңістің алпыс жылдығын көре алмай 50 жасында ерте қайтып кетті. Сталинградты азат етушілердің бірі. Берлинге дейін барып, Ұлы Отан соғысын Жапон басқыншыларын қуумен аяқтап, 1947 жылы соғысты бітіріп қайтқан.Анам қазір 86 жаста,Алматыда тұрады.10 бала өмірге алып келіп, оның жетеуін аман-есен құдайға шүкір, жеткізіп отыр.Сол балаларынан немере-шөбере сүйген бақытты Аруана. 45 жыл мектепте мұғалім болып жұмыс жасаған. Бір үйден әкесін, баласын, немересін дегендей үш буынға сабақ берген ұстаз. Менің өскен ортам осындай.
Анамыздың жолын қуып, бесеуміз мұғалімдік мамандық таңдадық.Келіндерімізде мұғалім. «Ең адал адам мұғалім дейтін» анам, біздерге кішкене кезімізде. Сол себеп болды ма, кім білген біздердің мұғалімдік мамандық таңдағанымызға.
-5.Қазіргі отбасыңыз туралы таратып айтсаңыз.
Мен тұрмысқа 1978 жылы шықтым. Бір қыз, бір ұл өсіріп тәрбиелеп отырмыз. Қызым Мәскеудегі Бауман атындағы университетті бітіріп, жұмыс жасап жүр. Ұлым осы университеттің екінші курсында оқиды.Жолдасым осы университетте мұғалім болып қызмет жасайды. Бала тәрбиесі оңай емес. Олардың өмірде жасаған кемшілігі біздің жіберген кемшілігіміз.
Менің балаларымның өсу кезеңі шет елде, бөтен тілді ортада өтті.Сонымен қатар әлеуметтік өзгерістерде көп болған кезеңге тап келді.Ұлттық қақтығыстар, ұлтшылдық аурулар белес алған мезгілге тұспа-тұс келіп отыр. Бала тәрбиесіне осының бәрі бірдей әсер ететіні сөзсіз. Мен балаларым бойындағы кемшіліктерді осы себептерге сілтеуден аулақпын. Бірақ осы әсерлерден қорғауға менің күшім, денсаулығым кетті десем артық айтқаным емес. Балалардыңда мінездерінде, денсаулықтарында осы себептердің бәрінің ізі қалды. Балаларды өсіру үшін, оқыту үшін қаржы қажет.Қаржы табу Мәскеу сияқты үлкен қалада оңайға түспейді. Жұмысқа барып-келуге (тек жолдың өзіне 3-4 сағат) көп уақытың кетеді. Балалар ұйықтап жатқанда кетіп, балалар ұйқыға жатқанда келетін күндерде болды. Қандай жағдайдада балаларым елін, жерін ұмытпасын ең ақылды, ең сұлу халықтың ұрпағы екенін білсін деген үмітім ақталған сияқты. Екеуіде елге қайтамыз, елге қызмет етеміз дейді. Қазақ тілінде сөйлеп, қазақша жауап бере алады. Балалар түгілі өзіміз түстіде орысша көріп отырған кезеңде бұл үлкен жетістік деп ойлаймын.Қазақ екендерін мақтаныш тұтады, артында Қазақстандай атажұрты барын біледі. Қазақстан туралы толық мағұлматтары бар.Балаларымда адамгершілік, қазақшылық қасиеттер қалыптасқан деп, құдайға шүкір сеніммен айта аламын.
-6.Қазақ қыздары қандай болу керек?Қазіргі қыздарға , аналарға өкпеңіз бар ма?Өзіңіздің өміріңізден кейінгі сіңілілеріңізге үлгі болатындай оқиғаны әңгімелеп берсеңіз.
Қазақ қыздары мынандай болу керек, деп айтатын арнайы қалыптасқан ереже жоқ әрине. Болмағаныда жақсы. Бірақ әр халықтың өзіне тән ерекше бір өзгеше қасиеттері бар ғой.Ол ибалылық , үлкенді сыйлау, ерінің бетінен алып балаларының көзінше кемшілігін бетіне баспау. Күйеуінің анасын сыйлау, ертең өзініңде өзіндей біреудің қызына не ұлына ене болатынын ұмытпау.
Қазіргі замандағы құрбыларыма, қыздарыма айтатын өтінішім (өзімнен үлкендерге қақым жоқ, ,сөз айтуға ):Ешуақытта әйел заты екенімізді ұмытпау. Барлық күш , ақыл әйелдердің қолында. Қажет болса біз бәрін жасай аламыз. Жасаймын деген ниет болу керек, жолын білу керек. «Еркектің әйелі жақсы болса ол еркектің жолы болғаны, әйелдің күйеуі жақсы болса ол әйелдің тәрбиесі» деген ұлағатты сөзді үнемі есте ұстаңыздар!
Сөз шебері атақты Жиреншеде ,үйіндегі Қарашаш ханымнан ақыл сұрап отырған. Мұндай мысалдар көп айтсақ. Әйел ерін сыйлай отырып тәрбиелейді деп ойлаймын, айқаймен ешкімде жеңіске жеткен емес.
Қазіргі қыздарға , аналарға өкпем бар.Өкпемнің үлкені біздің тіліміздің шұбарлануына , жойылуына кінәлі біздерміз, әйелдер. Тау халқының қайсысын кездестірсең қай елде, қай жерде болсын өз тілінде сөйлеседі анасымен баласы.Біздің қыздар басқа ұлтқа тұрмысқа шықса ол жолдасы қай ұлттың азаматы болса сол тілде сайрап шыға келеді, әрине балада сол тілде сөйлейді.Біздің жігіттерге тұрмысқа шыққан қыздар қай ұлттан болса бала сол тілде сайрап тұр.Қазақтың баласымен , анасы, атасы, әжесі (ұят-ай) орыс тілінде тілдерін бұрап, сырласып отырғаны. Осылай тіліміз шашылып, жойылып жатыр. Қыздар-ау, келіншектер-ау біздің немерелеріміз қай тілде сөйлейді сонда? Оны біз ойламасақ кім ойлайды айтыңдаршы?
Тағы бір өкпем, біздің қыздар, келіншектер ауыр қапты көтеріп қап-қара болып базарда, далада, қалада, шет елде жүр. Неге үйдегі еркекті жекпеске сол жұмысқа, сол жұмысты істеуге неге тәрбиелемеске .Сүйіп шықтыңыз ба күйеуге, сүйіп тәрбиелеңіз. «Егер әйел соғысқа қатысса ол оның ерлігі, егер еркек соғысқа қатысса ол оның міндеті» Еркектерге міндетін түсіндіре білейік , олардың орнына көзсіз ерлік жасағанша. Амазонкалар заманы өткен. Біздер қазақ деген халықтанбыз, санымыз аз , жеріміз үлкен.Тілімізді жоғалтсақ, , балалар тумасақ, , тәрбиесімен айналыспасақ кім боламыз, қайда барамыз.Бұл менің әйелдер саясатпен айналыспасын, шет елдерге шықпасын, жұмыс істемесін деген пікірім емес. Біз әйелдер қоғамды жасайтын, өзгертетін.Сол күшімізді дұрыс , өз орынына пайдаланайық дегенім. Жолдастары жұмыс жасап, өздері үйде отырған әйелдергеде өкпелімін.Не бала тәрбиесімен айналыспайды, не өзінен қоғамға бір тиын пайда жоқ..Кейбір әйелдер бала тәрбиесі тек уақытында тамақ беріп, мектепке апарып әкелу деп ойлайды.Баланың рухани байлығы жөнінде ойланбайды. Өздері үйде отырсада балалары қазақша сөйлемейтін жанұялар елдеде, Мәскеудеде жеткілікті.Өздері не орысшаны, не қазақшаны дұрыс сөйлей білмейтіндердің балалары не орысша, не қазақша білмей дүбәра болып қалып жатыр. Не қазақтың , не орыстың мәдениетінен хабарлары жоқ. Бұл балалардың ертеңі не болады? Бала түгілі өз басына билігі жоқ әйелдерде жеткілікті.Қонаққа, сыртқа шығуға күйеуінің рұқсатынсыз бармайтындарда табылып жатады. Екінші, үшінші әйел болып жүргендерде баршылық..Бәрі әйелдің қолында.
Менің мына ісім (оқиға) елге үлгі деп, өзің туралы айту қиын әрине.Мәскеуде жүріп, тілімді ұмытпай сақтап қалғаным және оны өзгелер бойына еге білгеніме өзге түгілі өзім қуанамын.Өзіме-өзім жұмыс тауып, ол жұмысты істеуге өзімді көндіріп, елдіде сол жұмысымды бағалауға көндіріп отырмын. Жасаған жобаларыма қажет кезінде демеуші табу, ол демеушіге мақсатымды түсіндіру, мені қаржыландыруға келістіру маған оңай емес.Қиындықтан қорыққан жоқпын, қандай жағдайда да ертеңгі күнге сенімім өшкен жоқ..Өзіме-өзім сендім. Мен өзімді жақсы көремін, сыйлаймын. Өзін жақсы көрген адам өзгені де жақсы көре біледі.Денсаулығыма байланысты демалыстамын.Алатын пенсиям мардымсыз.Демалыстамын деп, үйде отырсам мені ешкім сөкпес еді.Елге, тілге пайдам тисін деп жұмыс жасап жүрмін деп жоғарылап сөйлесемде айып емес шығар солай бола тұрсада ең бірінші өзім үшін жұмыс жасап отырмын.
Мен әлі де қоғамға пайда келтіре аламын,қолымнан іс келеді деп ойлаймын.Бұл жерде айлық жоқ,, атақ жоқ. Осы үлгілі іс десеңіздер қабылдаңыздар.Халық өзі біледі.
-7.Күн тәртібіңізбен бөліссеңіз.Күнді қалай бастайсыз, қай уақытта ұйқыға жатасыз?
Күн тәртібі туралы айту өте қиын.Менің жұмысым қоғамдық жұмыс болғандықтан барлық уақытым қоғамда өтеді.Қазір менің қонақ шақыруға да, қонаққа баруға да уақытым жоқ.Ерте тұрып, кеш жатуға тура келеді.Кез келген уақытта, әртүрлі дәрежедегі, әртүрлі қызметтегі адамдармен кездесу, әртүрлі ұлт өкілдерімен кездесу мені, қазақ халқының қызын, «Қазақ халқының қызы» деген үлкен атақты дұрыс арқалап жүруге міндеттейді.Аптаның кез келген күнінде, күннің кез келген уақытында сақадай сай, әскердей дайын тұруым керек.Он күнде бір рет өзіме-өзім келетіндей демалыс жасауға тырысамын.Бар жасайтын жұмысым жоспарланып, кітапшаға жазылады. Біткендері белгіленіп, бітпегендері қайтадан есепке тұрады. Менің күн тәртібім кез келген уақытта өзгеріп, бұзылады. Себебі қоғамға келген қонақ менің қонағым.Төтенше уақыт күтпейтін жұмыстар тағы бар.Осының бәріне шыдап, елге қолдан келетін көмегімізді көрсетуіміз керек.Осы жұмыстарым үлгі болып, елдің игілігіне жараса маған одан үлкен бақыт жоқ.
Таңертең тұрғанда өзімді- өзім мақтап тұрамын, «Жарқын сенің қолыңнан бәрі келеді,бүгінгі күн сен үшін ең маңызды, олжалы күн.Осы күнді қалайда тиімді пайдалануың керек»-деп.Кешке жатарда өзімді тағы мақтаймын «Жарқын сен өте мықтысың бүгін талай шаруаны бітірдің.Бітпеген істерің ертең бітеді оқасы жоқ»-деп.Әрбір күн осылай басталып, осылай аяқталады.
-8.Қоғамдық түрлі шаралардың тысында отбасылық өміріңіз қалып қоймайды ма? Қалай күтінесіз?
Қоғамдық жұмыстар әрине өте көп уақытымды алады.Небір адамдар күшімді алып, денсаулығымада зиянын тигізеді.Сол кездерде маған қуат беретін отбасым, отағасы.Уақытында тамақ істелмей, үй шаруасы қисайып қалатын күндерде болады.Барлық жағыдайда маған балаларым, жолдасым көмектесіп отырады.Тек үй шаруасында емес, қоғам жұмысындада олар маған көмекке келеді, менімен бірге жұмыс орынымда талай жұмыстарды істеуге көмектеседі. Жолдасымда осы қоғамның құрметті мүшесі.Мәскеуде біздің қоғамды білетін қазақтардың барлығы ол кісіні менен кем білмейді.
Қалай күтінесіз деген сұрақ, қиындау болып тұр.Өзін-өзі күтетін адамның уақыты мол болу керек шығар. Уақыт аз болсада (жоғарыда айтып кеттім ғой, мен өзімді жақсы көремін деп) менің жұмысым , менің үнемі жинақы болуымды талап ететіндіктен, жаңа заман талабына сай киініп, сылануға уақыт табамын.Өзімнен жас жігіттердің айтқан мақтау сөзінен, қатар құрбымның қызығып, қызғана қарауынан өзіме жоғары баға бере аламын.Үнемі осылай жүруім керек деп, өзіме тапсырма беріп отырамын.
-9.Жұрт білмейтін құпияңыз бар ма?Қыздар мен аналарға арналған журналға құпияңыздың шетін ашпайсыз ба?
Жұрт білмейтін құпиям жоқ-ау, осы менің.Мен мінезі ашық адаммын.Жақсы көрген, досым деген адамдарға сол құпияларымды айтып қоюым мүмкін.Қыздар мен аналарға айтылатын құпия сыр.Әдемі болып жүрудің себебі сүйікті болу, сүю. Біреуге жамандық ойламау, қызғаншақ болмау.Адамның ойлаған ойы оның бет әлпетіне әсер ететінін ұмытпауымыз керек.Жасаған жақсы ісіңе өзің қуанасың.Қуаныш кез келген адамды көркейтеді.Жақсылық жасауға асығыңыздар.
-10.Бойыңыздағы өзгелерге ұқсамайтын ерекшелік.
Өзгелерге ұқсамайтын ерекшелік деген сұрақта маған қиын болып тұр.Талай қиындықты бастан кешірдім. Сол кездерде менің сұрағымды шеш деп, ешкімге салмақ салмадым.Барлық уақытта өзім шешіп, жол табуға тырыстым.Сенімімді жоғалытқан емеспін.Кез келген уақытта, кез келген есікті ашып кіру мен үшін қиын емес.Бойымдағы осы қасиеттер қазір мына қоғам жұмысында маған көп жеңілдік туғызады.Қатемді мойындауда, білмегенімді сұрауға ұялмайтыным да маған жұмыс барысында көмектесіп отырады. Барым осы.Барлықтарыңызға денсаулық, бақыт тілеймін!
Сұхбатты жүргізген: Торғын Тұрлыбаева.
Алматы қаласы.
Одақ
Одақ
Одақ дегенге еніп кеттің қазағым,
Осыдан болмағай, енді көрер азабың.
Енді ғана азат ел аттанғанда,
Солмасыншы тек тәуелсіздік ажарың.
Енді қол жеткенде тәуелсіздік бағына,
Сорлап жүрмегейсің елім тағы да.
Бодандық қайтып келмесе игі еді,
Осы батып барады менің жаныма.
Одаққа енгенің, біріккен бұл ісің,
Ұнамай тұр маған елім бұл жүрісің.
Осындай бір ойларды ойласам,
Тарылады менің кең тынысым.
Тельман Салықов
18 12 2012
Одақ дегенге еніп кеттің қазағым,
Осыдан болмағай, енді көрер азабың.
Енді ғана азат ел аттанғанда,
Солмасыншы тек тәуелсіздік ажарың.
Енді қол жеткенде тәуелсіздік бағына,
Сорлап жүрмегейсің елім тағы да.
Бодандық қайтып келмесе игі еді,
Осы батып барады менің жаныма.
Одаққа енгенің, біріккен бұл ісің,
Ұнамай тұр маған елім бұл жүрісің.
Осындай бір ойларды ойласам,
Тарылады менің кең тынысым.
Тельман Салықов
18 12 2012
Метки: Тельман Салыков
Жаркын Утешова,
19-12-2011 20:19
(ссылка)
Жанаозендик Бауырларга!!!
Жанаозендик Бауырлырга!!!
Көпір етіп денесін қырандардың,
Аққайыңдай бұралған ұландардың,
Ту етіп, намысты тіккен едік,
Тәуелсіздік отауын Қазағымның!
Бүгінгі күн , күні еді ән мен жырдың,
Жеңістерін жырлайтын жиырма жылдың!
Құрбандық боп, тағыда кетті қиылып,
Құрақтары көлге біткен қияғымның!
Төрің қайда, есігің қайда жұртым?
Бұйырмай тұр, өзіңе байлық-құтың.
Майыңыңды ішіп, тебеді өзегіңе,
Қаптап кеткен, қыл-қыбыр, ұры-құртың!
Қайнап қаным, өршиді намыс-арым!
Өзегімді өртейді, от пен жалын!
Өз еліңде жарымай жарлы болдың,
Неткен қымбат, мұнайың Маңғыстауым!
Жоқтап айтсам, жетер ме, даусым елге?
Оралмас қырандарым, енді мүлде!
Бұйырсын мұңсыз мұнай ұрпағыңа,
Ата-баба сүйегі жатқан жерде!
Жұмақтың төрі болсын орындарың,
Арқалап кеттің елдің мұңын-зарын!
Шаңырағында Тәуелсіз Отанымның
Уығы сендерсіңдер алтын Бауырларым!!!
Жатқан жерлерің жайлы болсын!!!
Жарқын Утешова.
Мәскеу қаласы.
19.12.2011 жыл
Көпір етіп денесін қырандардың,
Аққайыңдай бұралған ұландардың,
Ту етіп, намысты тіккен едік,
Тәуелсіздік отауын Қазағымның!
Бүгінгі күн , күні еді ән мен жырдың,
Жеңістерін жырлайтын жиырма жылдың!
Құрбандық боп, тағыда кетті қиылып,
Құрақтары көлге біткен қияғымның!
Төрің қайда, есігің қайда жұртым?
Бұйырмай тұр, өзіңе байлық-құтың.
Майыңыңды ішіп, тебеді өзегіңе,
Қаптап кеткен, қыл-қыбыр, ұры-құртың!
Қайнап қаным, өршиді намыс-арым!
Өзегімді өртейді, от пен жалын!
Өз еліңде жарымай жарлы болдың,
Неткен қымбат, мұнайың Маңғыстауым!
Жоқтап айтсам, жетер ме, даусым елге?
Оралмас қырандарым, енді мүлде!
Бұйырсын мұңсыз мұнай ұрпағыңа,
Ата-баба сүйегі жатқан жерде!
Жұмақтың төрі болсын орындарың,
Арқалап кеттің елдің мұңын-зарын!
Шаңырағында Тәуелсіз Отанымның
Уығы сендерсіңдер алтын Бауырларым!!!
Жатқан жерлерің жайлы болсын!!!
Жарқын Утешова.
Мәскеу қаласы.
19.12.2011 жыл
Жаркын Утешова,
21-09-2012 00:44
(ссылка)
Создерим канатым!!!
Сөздерім қанатым!!!
Iштарлық аурудың ең жаманы,
Жаманға кең дүние тар болады!!!
Бiреуге жаманшылық ойлағанша,
Өзiңе жаксылық тiлеу оң болады!!!
(Жарқын Утешова)
Әрбір сөздің мәні бар, тиер жанға сөз ұғар,
Айтар сөзді абайлап, ой-өлшемге салып ал!
Дос көңілі шыныдай, сәл нәрседен жарылар,
Соқыр болса жан досың, бір көзіңді таңып ал!!!
(Жарқын Утешова)
Аурудың жаманы қотыр,
Жігіттің жаманы содыр!!!
Өз көңілі кем адам,
Өзгенің көңілін шұқыр!!!
Сүрінгенге күлген,
Өсек сөзге ерген,
Өз қолынан келмес,
Өзгеге итше үрген!!!
Айтпай тиер оқтай,
Ақылы кемнен сақтан,
Жүрегі бар сезімсіз,
Көкірегі шерге батқан!!!
(Жарқын Утешова)
Бiр қозы артық туылса,
Бiр түп шөп артық өсiрген!
Тiршiлiгiн әлемнiң,
Жараткан шебер түсiнген!!!
Жақсыларды жаратқан,
Жамандарды жаратқан.
Жакқыларым бұзылып ,
Кетпесiн деп, кесiрден!!!
(Жарқын Утешова)
Жақсылардың жүрегi алтын сандық бағалар,
Әр сөзiнде бар салмақ , өмiрiңдi жаңалар!!!
Жүрегiңнiң төрiне сақта шамаң келсе оны,
Бүгiн,ертең, өмiрде бiр қажетке жаралар!!!
(Жарқын Утешова)
Жамандаса туысың , жамандама,
Жақсылар жолда жатпас, амал бар ма?
Жоқ жаманын білген ғой, қарға құста,
Қолда барға тәубе ет, шамаң барда!
(Жарқын Утешова)
Мәскеу!2012жыл.Куз.
Iштарлық аурудың ең жаманы,
Жаманға кең дүние тар болады!!!
Бiреуге жаманшылық ойлағанша,
Өзiңе жаксылық тiлеу оң болады!!!
(Жарқын Утешова)
Әрбір сөздің мәні бар, тиер жанға сөз ұғар,
Айтар сөзді абайлап, ой-өлшемге салып ал!
Дос көңілі шыныдай, сәл нәрседен жарылар,
Соқыр болса жан досың, бір көзіңді таңып ал!!!
(Жарқын Утешова)
Аурудың жаманы қотыр,
Жігіттің жаманы содыр!!!
Өз көңілі кем адам,
Өзгенің көңілін шұқыр!!!
Сүрінгенге күлген,
Өсек сөзге ерген,
Өз қолынан келмес,
Өзгеге итше үрген!!!
Айтпай тиер оқтай,
Ақылы кемнен сақтан,
Жүрегі бар сезімсіз,
Көкірегі шерге батқан!!!
(Жарқын Утешова)
Бiр қозы артық туылса,
Бiр түп шөп артық өсiрген!
Тiршiлiгiн әлемнiң,
Жараткан шебер түсiнген!!!
Жақсыларды жаратқан,
Жамандарды жаратқан.
Жакқыларым бұзылып ,
Кетпесiн деп, кесiрден!!!
(Жарқын Утешова)
Жақсылардың жүрегi алтын сандық бағалар,
Әр сөзiнде бар салмақ , өмiрiңдi жаңалар!!!
Жүрегiңнiң төрiне сақта шамаң келсе оны,
Бүгiн,ертең, өмiрде бiр қажетке жаралар!!!
(Жарқын Утешова)
Жамандаса туысың , жамандама,
Жақсылар жолда жатпас, амал бар ма?
Жоқ жаманын білген ғой, қарға құста,
Қолда барға тәубе ет, шамаң барда!
(Жарқын Утешова)
Мәскеу!2012жыл.Куз.
Жаркын Утешова,
28-09-2012 18:54
(ссылка)
Создерим улагатым,кажет десен кажетине жараткын!!!
Сөздерім ұлағатым!!!
Иттің басы шошынып,шоршып түсер,
Қәдірлеп табаққа оны салсаң !!!
Ақымаққа қор етпе, ақылыңды,
Орға итеріп кетеді жолында тұрсаң!!!
(Жарқын Утешова)
Сыйпағанды түсінбес сиыр – деген, жануар!
Сый – дегенді түсінбес, сыйсыздыққа толған қаны бар!
Сый жасама жаманға, сыйыңды ұқпас адамға,
Жаныңа сызат қалдырар, жақындаса жаныңа!!!
(Жарқын Утешова)
Жартасқа бардым, күнде айқай салдым,
Одан да шықты жаңғырық!!!
Жартас жоқ бүгін, баратын маған,
Жаңғырық болса да, жанға үміт!!!
Жартасы жоқ , теп-тегіс болған,
Адамы сараң, Абайы жоқ заман ,
О,сұмдық -ай, айқайлар едім,
Айқайлар едім, бар алемді жаңғыртып!!!
(Жарқын Утешова)
Жаңбыры жаумай су болған,
Қысы келмей мұз болған,
Сақта, Құдай, жаманнан,
Құлқынына құл болған!!!
Жарығын оның өшірме,
Кесірін елге келтірме!!!
Сабақ қыл, қылған қылығын,
Қысқартсын, ащы тіл уын!!!
(Жарқын Утешова)
Досым түгүл дұшпаным болсын аман!!!
Жамандар не демейді, көре алмаған!!!
Сырымды сыртта жүрген кімдер білген?
Тілім де, өзіме жау, бале болған!!!
(Жарқын Утешова)
Бақаны мықты үйлердiң,
Уығын жел тербетпес!
Сезiмі мықты жүректi,
Ешбiр қашықтық үркiтпес!!!
Шын ғашық заманға ,
Жүгiн артпас, өзінің!!!
Болса сүю пәк сезiм,
Майдай жүректi кiлкiтпес!!!
(Жарқын Утешова)
Мәскеу. Күз. 2012 жыл.
Иттің басы шошынып,шоршып түсер,
Қәдірлеп табаққа оны салсаң !!!
Ақымаққа қор етпе, ақылыңды,
Орға итеріп кетеді жолында тұрсаң!!!
(Жарқын Утешова)
Сыйпағанды түсінбес сиыр – деген, жануар!
Сый – дегенді түсінбес, сыйсыздыққа толған қаны бар!
Сый жасама жаманға, сыйыңды ұқпас адамға,
Жаныңа сызат қалдырар, жақындаса жаныңа!!!
(Жарқын Утешова)
Жартасқа бардым, күнде айқай салдым,
Одан да шықты жаңғырық!!!
Жартас жоқ бүгін, баратын маған,
Жаңғырық болса да, жанға үміт!!!
Жартасы жоқ , теп-тегіс болған,
Адамы сараң, Абайы жоқ заман ,
О,сұмдық -ай, айқайлар едім,
Айқайлар едім, бар алемді жаңғыртып!!!
(Жарқын Утешова)
Жаңбыры жаумай су болған,
Қысы келмей мұз болған,
Сақта, Құдай, жаманнан,
Құлқынына құл болған!!!
Жарығын оның өшірме,
Кесірін елге келтірме!!!
Сабақ қыл, қылған қылығын,
Қысқартсын, ащы тіл уын!!!
(Жарқын Утешова)
Досым түгүл дұшпаным болсын аман!!!
Жамандар не демейді, көре алмаған!!!
Сырымды сыртта жүрген кімдер білген?
Тілім де, өзіме жау, бале болған!!!
(Жарқын Утешова)
Бақаны мықты үйлердiң,
Уығын жел тербетпес!
Сезiмі мықты жүректi,
Ешбiр қашықтық үркiтпес!!!
Шын ғашық заманға ,
Жүгiн артпас, өзінің!!!
Болса сүю пәк сезiм,
Майдай жүректi кiлкiтпес!!!
(Жарқын Утешова)
Мәскеу. Күз. 2012 жыл.
Раиса Шинибаева,
28-10-2012 18:34
(ссылка)
Бостандыкка кумар ойларым
Тун уйкымды бузып туылган ойларым,
Канаттанып тарап ушкан кустарым,
Шамнан коркып, каламыма бер1лмей,
Бостандыкка кумар ушкан ойларым!
Жатсам ,кайтадан касыма жиналып,
Маза бермей , ми1мд1 ашытасындар…
«Кой,болмайды екен- акыр уйкы жок»дег1з1п
Мен1 б1р неше рет шошытып тургызасындар…
Ал, каламымды тагы да уштап отк1р кылайын,
Ку мергендей сендерд1 устап аулайын,
Ак кагазга катарменен т1з1п кадап кояйын!
Канаттанып тарап ушкан кустарым,
Шамнан коркып, каламыма бер1лмей,
Бостандыкка кумар ушкан ойларым!
Жатсам ,кайтадан касыма жиналып,
Маза бермей , ми1мд1 ашытасындар…
«Кой,болмайды екен- акыр уйкы жок»дег1з1п
Мен1 б1р неше рет шошытып тургызасындар…
Ал, каламымды тагы да уштап отк1р кылайын,
Ку мергендей сендерд1 устап аулайын,
Ак кагазга катарменен т1з1п кадап кояйын!
настроение: Оживлённое
Метки: Раиса Шинибаева
В этой группе, возможно, есть записи, доступные только её участникам.
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу