Откройте свой Мир!

1994
йыл. 30 декабрь кисен дискотекаға сыҡтым. Дуҫ егеттәр менән
түңәрәк яһап бейейбеҙ. Шунда иптәштәрҙең береһе, дөрөҫөрәге, Зөфәр, стремянкаға
- тимер баҫҡысҡа менеп бейергә булып китте. Мин ситтәрәктә бейеп тора
инем,  гөрһөлдәгән тауыш ишетелде лә, артҡа
боролдом. Был ваҡытта Зөфәр стремянканан һикергән булған. Мин боролоуға,
стремяка ике күҙ араһына килеп тә һуғылды. Аҙаҡ боҙ ҙа, ҡар ҙа ярҙам итмәне -
ике күҙ ныҡ итеп күгәреп сыҡты. Шулай ике “фара” менән Яңы йылды ҡаршы алырға
тура килде. Ә 3 ғинуар Өфөгә юл тоттом. Сессияға килгән курсташтарым мине күреү
менән:“Нимә булды?”- тип һоранылар, әлбиттә. Мин ентекләп яуап  бирәм: “Яңы йылда дискотекала бейегәндә, күҙ
төбөнә стремянка килеп төштө…”.  Һөйләп
бөтөүемә яңынан һорайҙар: “Дөрөҫөн әйт, нимә булды?”. Шулай өс-дүрт кешегә
аңлатып ҡараным. Бер үк хәл. Аҙаҡ "Нимә булды?”  һорауына тура: “Һуғыштым!” тип яуап бирергә
булдым. Шунда уҡ барыһы ла ышанды. Кем нимә ишетергә теләй, шуға ышана шул…


 


 1998 йыл. 31 декабрь йыраҡтан ҡунаҡҡа туғандарым, иптәштәр килде. Яңы йылды
ҡаршыланыҡ. Төнгө икенсе яртыла, өҫтәл артында ултырып ялҡҡас, уйындар
уйнай башланыҡ. Бер фантҡа яза итеп  һыйырҙы ҡосаҡларға ҡушылған  ине. Ишек алдына сыҡҡас, эт саҡырған һымаҡ
һыҙғырып, һыйырҙы саҡырҙым. Һарайҙың арғы мөйөшөндә дабыр-шотор тауышы сыҡты ла,
ишеге асыҡ ине, һыйыр йүгереп беҙҙең алдыбыҙға килеп баҫты. Барыһы ла аптырап
китте. Яза үтәргә тейешле  кеше һыйырҙы
ҡосаҡланы. Беҙ саф һауаны һулағансы, һыйыр кире һарайға инеп китте.  Аптыраған ҡунаҡтар көлә-көлә, "трюкты"
яңынан башҡарып ҡарауҙы һораны. Мин ҡыҙыҡ өсөн тағы ла бер тапҡыр эт саҡырған
һымаҡ һыҙғырҙым. Ятып өлгөргән һыйыр тағы ла һикереп торҙо ла, сабып килеп
етте. Беҙ көлөшә- көлөшә Яңы йыл табынына инеп киттек. Өйҙән тиҙ генә биҙрә
менән йыуышты алып сыҡтым. Сөнки мин электән һәр ваҡыт, һыйырға йыуышты һыуын
алып сыҡҡас, уны этте саҡырған һымаҡ һыҙғырып саҡыра инем. Шулай һыйырҙа условный
рефлекс булдырған инем. Ләкин уның турала ҡунаҡтарға әйтеп торманым, был хәрби
сер булып ҡалды…    


 


 2007 йыл.  31 декабрь төш ваҡытында күршене күрҙем. Ул:
“ Төнө буйы өҫтәл артында телевизорға текәлеп ултырасаҡбыҙ. Әйҙә, лутсы  кискә тиклем балыҡҡа сығып киләйек,”- тип
әйтеп һалды. Мин ризалаштым. Сәғәт ике-өстәрҙә беҙ күлдә инек. Беҙҙән алда ғына
ҡала балыҡсылары мәкеләрҙе уйып, емләп, балыҡ ҡаптырып ҡайтып киттеләр. Беҙ
әҙер урынға барып ултырҙыҡ. Балыҡ ене тик беҙгә генә ҡағылмаған икән: бер
сәғәттән күрше ауылдан бер егет эргәбеҙгә килеп ултырҙы. Ул яңы мәкеләр уйҙы.
Был ваҡытта минең аяҡ аҫтымда балыҡ тулып киткәйне, ҡармаҡты төшөрөп торам-
шунда уҡ сығарам. Ә ситтәрәктә ултырған яңы танышым Римгә балыҡ ҡапмай тиерлек.
Шуға ла ул ваҡыты- ваҡыты менән минең балыҡтарҙы сығарғанға күҙ һала ине.
Әйтергә кәрәк, минең силәүсен һауыты һынып сыҡҡас, горчицаның пластмасса
һауытына мотыль (ҡыҙыл ҡорт) һалған инем. Римде ҡыҙыҡ итергә булдым. Шулай
ҡармаҡҡа мотылде ҡуйғанда горчица һауытына күрһәтеп: “ Мотыльде горчицаға манып
алам. Еҫенә, тәменә балыҡ һәйбәт ҡаба”, тип әйтеп һалдым. Шунан шымып ҡалып
балыҡ артынан балыҡ сығарҙым. Егерме минуттай түҙемлеге етте бының. Шунан тороп
минең янға һауыт тотоп килеп етте: “Ҡайҙа, миңә лә әҙерәк горчица һалып бир
әле!” Миңә һауыттағы ҡорттарҙы күрһәтеп: “Горчица яңы ғына бөттө. Тик ҡорттар
ҡалды”, тип әйтергә тура килде…

һыйыр беҙҙән, үгеҙ һеҙҙән, быҙау кемдеке?
Үгеҙ күпме үкерһә лә быҙау беҙҙеке!!!

Йәй еткәс, йылытҡас
Ҡортлаған бар ағас
Булалыр яланғас!

Кем оҫтараҡ? кем яҡшыраҡ?
Шуны асыҡлау- эттең бәләһе...
Аш- һыуҙы кем тәмлерәк бешерә?
Әлбиттә, кәләшемдең ҡәйнәһе!

Яҙғы үҙгәрештәр: ҡар ирей,
Ашҡынып аға гөрләүектәре,
Балаларҙың маңҡаһы,
Ирҙәрҙең шайыҡтары...

Һыуыҡтар үткәс, йылытҡас
Йылы әйберҙәреңде сисеп ташла.
Ә ҡыҙҙар колготкиҙарын сисһә
Урамда яҙ еҫе аңҡый башлай!

Тун һатып алғанда аҡса һәр саҡ була еүеш:
Был йола- ир аҡса өҫтөндә иларға тейеш!..

Кемне сайларга?

Тагын урман горлэп тора,
Тагын житте сайлаулар!
Башланды бар жанварларны
Куркытулар, майлаулар.

Ишэклэрне куркыталар,
Угезлэрне майлыйлар,
Толке, шакал ишелэре
Барысын да жайлыйлар.

Кандидатлар куп булса да,
Кирэк берсен курсэту,
Арыслан, буре ишелэр
Ясый житди кисэту:

Яхшы яшисегез килсэ,
Аюны сайлау кирэк.
Анын кебек яхшы жэнлек
Ботен урманда сирэк.

Аю тирэсендэ йореп
Симереп беткэн буре,
Арыслан да яхшы яши.
Урыны-сарай туре.

Ялгыш башканы куйсалар,
Кемнэр белэ, ни булыр?
Яна башлык куштаннардан
Бик тиз генэ котылыр...

Талап алыр байлыкларын
Оныкларга житэрлек,
Гонахлары мэнгелеккэ
Тэмугына китэрлек.

Сайлагыз сез курыкмыйча,
Кемне тели жаныгыз?
Тулке ойдэ утырмагыз,
Сайлауларга барыгыз!

Тормош тәме
Ҡайһы бер ҡыҙҙарҙы ташлаған инем,
Улар ҙа мине йыш ташланы…
Бер кәнфит тәмен белер өсөн
Ҡайсаҡ бер тоҡ тоҙ мин ашаным…

Бер кискә кер мейескә,
Бер төнгә кер өңгә!

Тун һатып алғанда аҡса һәр саҡ була еүеш:
Был йола- ир аҡса өҫтөндә иларға тейеш!..

                   Хушлашыу йыры

Һәр көндө иртән,
Ел һыйпай биттән,
Ҡарап торам ситтән
Ҡыҙҙар һыуға барғаның, һыуға барғаның…

Һинһеҙ үтә көндәр,
Йоҡо килмәй төндә,
Еүеш булған мендәр
Һин янымда булмағас, янымда булмағас…

Һинең һомғол кәүҙәң
Китмәҫ төҫлө күҙҙән,
Мин барһына түҙәм,
Бел- мин көслө икәнен, көслө икәнен, көслө икәнен!

Ҡы-ы-ы-ы-ыш    беҙҙе ниңә айырҙы, әйтсе ниңә айырҙы?
Бу-у-у-у-уш     вәғҙәләр беҙ бирмәнек, һис ҡасан да бирмәнек…
Ху-у-у-у-уш     тип әйтке килә йәшлеккә, беҙҙең йәшлеккә!
Ҡо-о-о-о-ош     сәләмемде еткерер, һиңә алып барып еткерер, еткерер!...

Һағыш төҫө һары
Һиңә булмай барып
Йөрәк бөткән арып
Беҙ ситтә йәшәгәс, ситтә йәшәгәс.

Ҡайғы төҫө ҡара,
Йырағайған ара,
Күҙҙәремә ҡара
Һин бөтә аңларһың, бөтә аңларһың!...

Күҙҙән сыҡҡан тамсы
Эре,эре асы.
Һинән булмай ҡасып
Ер шарының осона, мин китһәм дә күсенеп, мин китһәм дә күсенеп!...

Ҡы-ы-ы-ы-ыш    беҙҙе ниңә айырҙы, әйтсе ниңә айырҙы?
Бу-у-у-у-уш     вәғҙәләр беҙ бирмәнек, һис ҡасан да бирмәнек…
Ху-у-у-у-уш     тип әйтке килә йәшлеккә, беҙҙең йәшлеккә!
Ҡо-о-о-о-ош     сәләмемде еткерер, йырымды ла еткерер, еткерер!...

                  Хушлашыу йыры

hэр кондо иртэн,
Ел hыйпай биттэн,
Ҡарап торам ситтэн
Ҡыззар hыуга барганын, hыуга барганын…

hинhез утэ кондэр,
Йоҡо килмэй тондэ,
Еуеш булган мендэр
hин янымда булмагас, янымда булмагас…

hинең hомгол кэузэн
Китмэс тосло куззэн,
Мин барhына тузэм,
Бел- мин косло икэнен, косло икэнен, косло икэнен!

Кы-ы-ы-ы-ыш    беззе нигә айырзы, эйтсе нигә айырзы?
Бу-у-у-у-уш     вэгзэлэр без бирмэнек, hис касан да бирмэнек…
Ху-у-у-у-уш     тип эйтке килэ йэшлеккэ, беззен йэшлеккэ!
Ко-о-о-о-ош     сэлэмемде еткерер, hинә алып барып еткерер, еткерер!...

hагыш тосо hары
hинэ булмай барып
Йорэк боткэн арып
Без ситтэ йэшэгэс, ситтэ йэшэгэс.

Ҡайгы тосо кара,
Йырагайган ара,
Куззэремэ кара
hин ботэ анлархыр, ботэ анларhын!...

Куззэн сыккан тамсы
Эре,эре асы.
hинэн булмай касып
Ер шарынын осона, мин китhэм дэ кусенеп, мин китhэм дэ кусенеп!...

Кы-ы-ы-ы-ыш    беззе нигә айырзы, эйтсе нигә айырзы?
Бу-у-у-у-уш     вэгзэлэр без бирмэнек, һис касан да бирмэнек…
Ху-у-у-у-уш     тип эйтке килэ йэшлеккэ, беззен йэшлеккэ!
Ко-о-о-о-ош     сэлэмемде еткерер, йырымды ла еткерер, еткерер!...

                    *****
                Һин
Һинһеҙ ғүмер:
Утһыҙ- күмер,
Ҡояшһыҙ- көн,
Йондоҙһоҙ- төн.

Сәскәһеҙ- ялан,
Ағасһыҙ- урман,
Мөгөҙһөҙ- болан,
Ҡойроҡһоҙ- йылан.

Тешһеҙ- суртан,
Кәләшһеҙ- солтан,
Ысыҡһыҙ- томан,
Тотҡаһыҙ- ҡомған.(=Геройһыҙ роман)

Балһыҙ- ҡорт,
Балаһыҙ- йорт,
Таяҡһыҙ- ҡарт,
Ҡояшһыҙ- март.

Һөйәкһеҙ- бот,
Эйәһеҙ- ҡот,
Бөрсәһеҙ- эт,
Хужаһыҙ- бет.

Аҡсаһыҙ- янсыҡ,
Бабайһыҙ- ҡарсыҡ,
Ташһыҙ- балсыҡ,
Минаһыҙ- ярсыҡ.

Тәгәсһеҙ- ҡашыҡ,
Тубыҡһыҙ- ашыҡ,
Ишәкһеҙ- тажик,
Шешәһеҙ- мужик.

Итәкһеҙ- күлдәк,
Быуаһыҙ- өйрәк,
Бармаҡһыҙ- балдаҡ,
Аяҡ- ҡулһыҙ- ҡараҡ.

Тауыҡһыҙ- әтәс,
Инәһеҙ- бәпес,
Мөрйәһеҙ- мейес,
Ҡоралһыҙ- немец.

Һөтһөҙ- сәй,
Йөнһөҙ- бесәй,
Балаһыҙ- әсәй,
Телһеҙ- сәсән.

Ҡатыҡһыҙ- айран,
Һыуһыҙ- даръя,
Йүшкәһеҙ- мөрйә,
Иванһыҙ- мәрйә.

Мөрйәһеҙ- өй,
Сәбәпһеҙ- уй,
Майһыҙ- ҡуй,
Үпкәһеҙ- туй.

Йөнһөҙ- ҡаш,
Тоҙһоҙ- аш,
Ерһеҙ- таш,
Сәсһеҙ- баш…

Һин- ҡояштын нуры,
Балдың- ҡуры,
Айҙың- йөҙө,
Аштың- тоҙо,
Ҡайындың- туҙы,
Бөркөттөң- күҙе,
Сәсәндең- һүҙе,
…һин- хыялымдың үҙе!...

                    *****

Һин- иң яҡын кешем, һөйгәнем,
Кәңәшсем, яҡын дуҫым да.
Шуға ла минең йөрәк ята
              Һинең усыңда.

Ни булды, ниңә ҡулың талған?
Баҡһам, ҡулың йөрәктәр менән тулған.
Көнләшмәйем. Беләм- мин һинеке,
Усыңдағы иң ҙур йөрәк тә- минеке!..

                    *****

Мин үҙгәрҙем: офоғом ҙурайҙы,
Күңелем киң, йөрәгем асыҡ…
Аптырамағыҙ,
      Йөрәгем эсендэ
              Мең ҡатын тора баҫып!..

                    *****

Ҡырынмағанһың, тип ҡатыным ирешә,
ә терпегә ҡырынмаһа ла килешә…

 Хокку (хайку) - японский лирический стих бе рифмы о природе и жизни человека из 3-х строк:
                      1строка- 5 слог.
                       2строка- 7слог.
                       3строка- 5слог.

1) Идел йылгаhы:
    Балык куп йозоп йорой.
    Динамит алдым!
 
2) Сакура ата,
   Сэскэhе матур икэн!
   Ножовкам кайза?

3) Йылкы hуйзым,
   Харакири эшлэнем-
   Эсяк алырга!
 
4) Юшкане бастым.
    Киттем ойгэ йокларга-
   Ак быйма кейеп...
 
5) Каряуа тышта
     Буран. Ел. hыуык.
    Ошор микэн кыз?

23 декабря 2010 22:33

1) Насар юрау:
  Тонон багажникта урманга барыу...
 
2) Беззен этэс тауык тапай.
 Изгэнсе!...
 
3) Силэусен таба белгэн,
    Балык тазартырга ойрэнгэн,
    Моторлы кэмэhе булган
    Кайза hин, хыял кызым?!...
 
4) Кыйын икэн тайган кул менэн hынган тештэрзе суплэу...
 
5) Катынын якшылап тынлаhын тиhэн, тошондэ hойлэшэ башла...
 
6) Ашагыз, кэзерле кунактар, ашагыз!
     Э кемден ояты юк- кунырга ла калыгыз...
 
7) Пессимист: Кондэр шундай тиз утэ, бер ай утэ лэ китэ...
    Оптимист: зарплата алырга ла вакыт етэ!...
 
8) Егет менэн кыз урамда йорой.
    Егеттен пальтоhына кугэрсен "ак тап" калдырып китэ.
    Егет: "Яны пальтога".
    Кыз: "Яны егеткэ"!!!
 
9) Никах ике яклы:
    Бер ягында ир,
    Икенсе як hэр сак хаклы!...
 
10) Ике яклы була никах:
      Бер ягында ир,
      Икенсе ягы hэр сак хак!!!
 
11) Прапор: автобуста барганда бик эсе ине,
      Минералка булмагас,
      Ике шешэ аракы эстем...
 
12) Яны биш теш куйзыргас кэйнэм
      Ирешмэй башланы минен менэн!...
 
13) Кэйнэн ниндэй эсемлекте эсеп уткэрэ байрамды?
      Кубеhенсэ минен канымды...
 
14) Был кемден аягы?
     -Инэйемдеке!
     Был кемден таягы?
    - Атайымдыкы!
     Был кемден тэпэйе?
    -Бэпэйемдеке!
     Был кемден тэртешкэhе?
    -Кэйнэмдеке!...
 
15) Кышкы кыз
      Яланбаш. Кендеге курэнэ,
      Кыска гына итэге...
      Кырк градус hыуыкта
      Туныр инде боттары?!...
 
16) Ниндэй кыззыр окшай hинэ, Мазhар?
      Кисэге тонгэ тиклем тере кыззар!!!
 
17) Егеттэр! Эсмэйек, тартмайык!...
     Кособоззо тонгэ hаклайык!... 

ОЎаќ торЎо егет, сапманы.( Тормоз егет).

 

ОЎаќ торЎо егет, сапманы,

Бесљнлеккљ саќ- саќ атланы.

Ярўып ул сапманы, тырмалар тотманы,

Сљскљлљр њЎмљне, ўаќланы,

ОЎаќ торЎо егет, сапманы.

 

         ОЎаќ торЎо егет, сапманы,

          Бесљнлектљ саќ- саќ атланы.

          СалћыларЎы тотоп, тућай буйЎарын

          Кљбљндљргљ кЈмеп булманы,

          ОЎаќ торЎо егет, сапманы.

 

Туќтап ќалды егет, сапманы,

Йљшен уны саќ- саќ атманы.

Ситкљ ќараманы, ўљнљктљр тотманы,

ИномаркаларЎы ватманы

ОЎаќ торЎо тормоз, сапманы.

 

Озак торзо егет, сапманы.( Тормоз егет).

 

Озак торзо егет, сапманы,

Бесэнлеккэ сак- сак атланы.

Ярхып ул сапманы, тырмалар тотманы,

Сэскэлэр озмэне, хакланы,

Озак торзо егет, сапманы.

 

          Озак торзо егет, сапманы,

          Бесэнлектэ сак- сак атланы.

          Салгыларзы тотоп, тугай буйкайзарын

          Кэбэндэргэ кумеп булманы,

          Озак торзо егет, сапманы.

 

Туктап калды егет, сапманы,

Йэшен уны сак- сак атманы.

Ситкэ караманы, хэнэктэр тотманы,

Иномаркаларзы ватманы

Озак торзо егет, сапманы.

 

ѓайындар араўында(Антинаркотик)

 

Аќ ќайындар араўына,

Сит ќатындар янына

Инеп киттек беЎ йЈгереп,

Эй шатлана- шатлана.

Ћылыу ўыныҐ, аќ кЈлдљгеҐ,

Аќ тњтњнгљ кЈмелде,

КЈЎЎљремљ ўин ЈЎеҐ  дљ

Шайтан булып кЈрендеҐ.

 

              ѓайўы ќайында, ќайЎа ўин?

               Айыра алмай тик торам…

               ЯҐлыш айыуЎы ќосќанмын,

               Мин уны ўин тип торам.

КиндерЎљр менљн шаярып,

Тљмљкелљр тарттыбыЎ.

Ахры, мине бњтњнлљй Ўљ

Тњтњн, тип уйланыћыЎ.

Ћылыу ўыныҐ, аќ кЈлдљгеҐ

Мљк- киндергљ кЈмелгљн,

КЈЎЎљремљ ўин ЈЎеҐ дљ

Сљскљ булып кЈрендеҐ.

 

                ѓайўы ќайында, ќайЎа ўин?

                 Айыра алмай тик торам…

                 ЯҐлыш cљскљне ќосќанмын,

                 Мин уны ўин тип торам.

 

 

 

Кайындар арахында

 

Ак кайындар арахына,

Сит катындар янына

Инеп киттек без йугереп,

Эй шатлана- шатлана.

Хылыу хынын, ак кулдэген,

Ак тотонгэ кумелде,

Куззэремэ хин узен  дэ

Шайтан булып куренден.

 

 Кайхы кайында, кайза хин?

 Айыра алмай тик торам…

 Янлыш айыузы косканмын,

Мин уны хин тип торам.

 

Киндерзэр менэн шаярып,

Тэмэкелэр тарттыбыз.

Ахры, мине ботонлэй зэ

Тотон, тип уйланыгыз.

Хылыу хынын, ак кулдэген

Мэк- киндергэ кумелгэн,

Куззэремэ хин узен дэ

Сэскэ булып куренден.

 

Кайхы кайында, кайза хин?

 Айыра алмай тик торам…

 Янлыш сэскэне косканмын,

Мин уны хин тип торам.

                          Мохэббэт

                                                 “N”hойэркэмэ  багышлайым…

-hинhез мин:

Итhез- билмэн, танауhыз- эрмэн,

hапhыз- корэк, канhыз- йорэк…

hин булганда мин

Билмэн дэ, эрмэн дэ,

Корэк тэ, йорэк тэ…       

           *****

Куршегэ булган бурысым

250 меҐдэн уззы…

Катыны аша бурыс кайтарзым:

Унын икенсе бэпэйе тыузы!

            *****

Теш койолганда,

Сэстэ сал барза

Мохэббэт кала

Иске салбарза!

            *****

-hойгэн кызыма

Шыршы астына hалдым булэк-  “орбит”

-Э ул?

-Элегэ тиклем эзлэй,

               тайга зур бит!

           *****


-Алло! Катыным бала таба!

Тизерэк “скорый” килhэсе…

-Был беренсе балаhы буламы?

-Юк, унын икенсе ире!

            *****

Ойзэ тыныс булhын осон

Ярат кэлэшенде, вакытында кайт кисен…

Талашыузар булhын осон hирэк

Бер ойгэ 2 телевизор кэрэк!

                 *****

Ир гэзит укый, катыны бэйлэнэ.

Ямгыр: тук-тук-тук!

-Ямгыр килэ!

-Эйт, мин ойзэ юк…

           *****

Кэлэшкэйем!

Ниндэй пиджэк кейэйем?

Ике тоймэhезме?

Эллэ бысрак, якаhызмы?

              *****

Кыз кейэугэ сыккан икэн

Эсэhенэ шылтырата иртэн:

Ирем кушты сэй бешерергэ

Э ул рецепт юк китабымда!..

             *****

Ал кызымды кэлэш итеп:

Узе hылыу, ярата тэртип.

Тэмле бешерэ, йыуа hауыт-hаба

…тик баланы ауыр таба!

           *****

-Кисэ кэлэште ебэрзем йылы якка…

-Кайза?

-Багдадка!

             *****

-Нимэгэ отпусканан hунланын?

-Катыным аяк hындырзы…

-Унын ни кысылышы бар?

-Минен аякка лом менэн тондорзо…

            *****

Мин курше Асияга бер минутка киттем:

Э hин ярты сэгэт hайын эшэк кара,

Ике сэгэттэн алырhын итте…

            *****

-Асия, пылесос биреп тор эле…

- Ирем ойзэн эйбер кушманы сыгарырга.

  Нык телэhэн, беззен ойзэ була тотонорга…

            *****

Айырылышыу бара.

Судья катындан hорай:

-Ниндэй сэбэп айырылыштырзы?

- Ирем узем бешергэн ашты уземэ ашаттырзы…

            *****

Отпусканан кайткан катын:

-Ай буйына ямгыр яузы: “тук-тук”.

-Э hин кызынып олгоргэнhен!

-Кызыныу тугел ул- тутык!

            *****

Урман. Катын ак бэшмэк тапкас, hорай:

-Был бэшмэк ашарга яраймы?

-hин бешергэнгэ тиклем ярай!

            *****

Катын зарлана:

-Кызыма 16 гына йэш,

Э ул егеттэр менэн йорой башлаган,

Мине 30 йэш менэн

      котларга ла оноткан!

            *****

-hине ирен тукмаймы?

  Нишлэп кугэргэн кузен?

-Карангыла ишеккэ hугылдым…

-Э колагынды кем тешлэгэн?

-Унhын да узем…

          *****

-Кайза киттен, сибэркэйем?

-Автобус тукталышына.

-Берэй ергэ бараhынмы?

-Юк, тоймэ суплэйем.

            *****

-Ирем минэ эткэ hымак карай!

-Нисек ул?..

-Минэн эт тогрологон hорай…

            *****

-Минен кэлэш бесэй hэм эт ярата!

-Э минеке шэшке, кондоз, ондатра!

            *****

-Янгантауза булдынмы?

-Эйе.

-Ассыга барзынмы?

-Эйе…

-Кайза hэйбэтерэк?

-Булгас кэлэш, икеhе лэ береш!

          *****

hезгэ катыныгыз осон булэкме?

Эллэ купкэ кыйбатыракмы?

            *****

-Кэлэш, стеналарзы йыш аклама!

Ато булмэлэр бэлэкэсэйэ башланы…

            *****

-Кэлэшкэйем, йорэккэйем…

-Нимэ кэрэк, алкаш?

-Ойзо нык hелкетмэ,

А то ишеккэ инэ алмайым…

            *****

Якшы кэлэш була шундай:

Бер hугыуза сразу анлай!

          *****

-Касан таныштын катынын менэн?

-Ул вакытта 10 килога булган ине кэм…

            *****

-Киленебез ябык ниндэй?...

-hин уны мунсала курhэн ине, атай…

            *****

-Исемен нисек, hылыукай?

-Эйтмэйем сит агайзарга!

- Бэхэслэшэйек, 

         белермен 3 тапкыр hугыуза!

             *****

 

Йэшен hымак минен катын:

hэр багана тора уны тартып.

            *****

Остэлдэ записка:

Эсэйемэ киттем. Кот.

Остэлдэ аш- hорт!

            *****

Никах ике яклы:

Бер ягында ир,

Икенсе як hэр сак хаклы!

            *****

Ике яклы була никах:

Бер ягында ир,

Икенсе ягы hэр сак хак!

            *****

Егет менэн кыз урамда йорой иртэн.

Егеттен беретына тургай “ак тап” калдырып китэ.

Егет: яны береткэ.

Кыз (эстэн): яны егеткэ!

            *****

 

                  Ирзэр

                  *****

- Кисэ ирем эсеуен ташланы…

- Бына hинэ ихтияр косо!

- Юк, кулым косло,

    ялкытты ла уже…

            *****

- Нисэ йэштэ кэлэш алдын, Гэли?

- Ислэмэйем, акыл ултырмаган ине эле…

            *****

- Ойзэге зур тэзрэне кем ватты?

- Куркак ирем, кэhэр тошкоро!

- Ул бит басалкы, шымыкай…

- Ирем каса ыргытканда эйелеп олгорзо…

            *****

- Балык hымак шым булhансы, кэлэш!

- Балык hымак тик hыу эсhэнсе, иптэш!..

            *****

- Дойэ 8 кон эшлэй, бер зэ hыу эсмэй!

- Минен ир 8 кон эсэ, бер зэ эшлэмэй!

            *****

Телефондан иренэ кэлэш:

- Бер ай эсендэ ябыктым яртылаш…

  Эз генэ булhа ине ял…

- Ярай, тагы бер айга кал!

            *****

- Катынын тыуган кононэ

  Ниндэй булэк алырга телэне?

- Берэй нимэ- муйын, кул осон…

- Белэзек hэм муйынсак булэк иттенме

- Юк, есле hабын!

            *****

- Ирен кайза?

- Ойзэ, дурт аяклы дусы менэн..

- Hеззэ эллэ эт бармы?

- Эт тугел, диван!

            *****

Тук-тук-тук!

Hыу бирсе эле, hылыукай!

А то асыктым.

Хатта йоклап сыгырга урын юк…

            *****

-Ниндэй тауыш? Нимэ булды?

-Минен костюм изэнгэ аузы.

-Э нимэгэ ул горhолдэне?

-Эсенэн сыгып олгормэнем…

          *****

Сэйгэ нисэ калак шэкэр hалан, тип

hорай кунактан Рэшит.

-Ойзэ- берэу, кунакта- икэу…

-Ойзэ hымак узенде хис ит…

            *****

Ир телевизор hатып ала.

Кумталагы бокал hурэтен

    Катыны куреп кала:

-был бокал ни осон?

-Нык итеп йыуыр осон!

           *****

Тизйоклаткыс:

Таза намыс,

Мендэр- йомшак,

э катын йэмhез…

           *****

-Ирен нисек?

-Кояш hымак!

-Конлэшэм hинэ…

-Кис югала, иртэн куренэ.

           *****

Отпуск. Акса булмаганда

 Ин арзан ял итеу була диванда…

           *****

-Кисэ 70 кило ташланым.

-Нисек инде ул?

-Кэлэш менэн айырылыштым!

           *****

-Котлагыз, улым тыузы!

-Катынын узен нисек тоя?

-Ул эле белмэй, яны балага уззы.

           *****

Табып алгас хыял катынын

Бутэн хыялдарзан баш тарттым…

           *****

Ысын ир гумерендэ 3 нимэ эшлэргэ тейеш:

-Бауырзы “ултыртырга”

-Корhак устерергэ

-Катынын, бала-сагаhын тезеп куйырга!

           *****

- Минен аракынан аллергия:

  Эсhэм- тэнемдэ кук таптар сыга башлай…

- Анлайым. Минен дэ катын торло нимэне ташлай!

            *****

-Нисек тыуган кондэрзе уткэрэн, Гэллэм?

-Ябай. Катындыкын- ресторанда,

Уземдекен- кызыл кэлэм менэн…

            *****

-Этэстэн алып атка тиклем

Белэhен икэн мал хакын.

-Машинаны яны йоротэ башланым…

            *****

               Ирзэр:

-18 йэштэ кыззарзы сисендереу тураhында уйлайзар,

-30 йэштэ кейендереу тураhында,

-80 йэштэ тороу hэм ябыу тураhында…

           *****

    бала-САГА

            *****

Тон уртаhы. Кыз уяна.

Ышкый- ышкый кузен:

Атай, hыу килтер эле минэ,

Э эсэйзе бэуетермен узем!

            *****

Кузлек кейгэн оло кызым

Уткэрзе 17-се  козон:

“Линза алып бирсе, атай,

Кышкы hыуыкта ошой кузем!”

            *****

5 йэшлек улым кисен

Эсэhенэн hораган:

“Кеше маймылдан яралганмы?”

-Эйе.

-Эйтэм, маймылдар аз калган”

            *****

Улыма 5 йэштэ

Бер кызга кузе тошто.

Мин дэ ул кыззы яратам, тип

Улыма ондэштем.

Устереп алып ул кыззы

Кэлэш алырмын, тинем…

Улым: “алhан, ал, эйзэ.

Тик кыз менэн йоклармын узем!”

           *****

-Минен атайым байырак!

-Минеке акыллы hэр сак!

-Минеке hинекенэ куп акса бирзе…

-Э минеке кайтармаясак!

             *****

Эй, малай!

hугышайык давай!

Мойош артында

Тора минен 2 агай…

          *****

Сикhез горур мин улым менэн:

Ул тормэнэн вакытынан алда сыга иртэн!

            *****

-Кызын нимэ эшлэй?

-Тегэ лэ йырлай.

-Катынын нимэ эшлэй?

-hутэ лэ илай…

          *****

-Селэусендэр нисек урсейзэр, Мэннэн?

Буленеу менэн. Доросорэге- корэк менэн.

          *****

                  “hоЙОКЛО” кэйнэ

Кэлэш тэ кэйнэгэ эйлэнэ-

Эгэр теле икегэ буленhэ!

          ****

Кэйнэ аузында ике теш:

Береhе пиво асырга,

Икенсеhе hызларга тейеш!

            *****

-Мин ишеттем

Пар кугэрсендэр hымак йэшэй

Кейэуен менэн эсэйен?

-Эйе! То береhе тэзрэнэн осоп сыга,

То  икенсеhе!

            *****

Булэк иттем hепертке

Кэйнэгэ 70 тулганда:

Эйзэ телэгэн еренэ осhон

Ай тулы булганда!

           *****

-Кайза китеп бараhын?

-Кэйнэнен тыуган кононэ.  Булэк алдым- hырга!

-Э мылтык ни осон?

-Колагына тишек яhарга!

             *****

Туйза кэлэште тугел,

Урланылар кэйнэне:

Шунан да зурырак

Булэк булманы!

            *****

Кайгылы катын менэн уйсан осрашкан:

Кайгылы: кисэ этем улде!

Уйсан: минен дэ кэйнэм…

-улдеме?

-Кэйнэм тоже эт…

             *****

-Минен кэйнэ фэрештэ!

-Э минеке тере. Эле эштэ…

            *****

Кэйнэмден аркаhына

Ас hолокте hалдылар…

Ниндэй кызык тамаша:

Ике йырткыс талаша!

            *****

-Кайза кэйнэн, Азат?

-Йурузэндэ, Ирек…

- “Йурузэндэ?”  hэйбэт холодильник!

            *****

Беззен фашист олэсэй

Баласта яланаяк йоротоп

Югалган энэне табырга телэй!

            *****

- Бишбармак бешерэ белэнме, киленкэй?

- Эйе, кэйнэкэй!

- Нимэ кэрэк аш тэмле булhын осон?

- Шым кэйнэ, ас ир кайтhын… кисен!

            *****

Биш алгы теш куйзыргас кэйнэм

Ирешмэй башланы минен менэн…

            *****

-hинен кэйнэн кайза эшлэй?

-Больниста.

-Табипмы?

-Юк, hолок. Кан эсэ!

            *****

-Кэйнэн ниндэй эсемлекте эсеп уткэрэ байрамды?

-Кубеhенсэ минен канымды!

            *****

 

 


            *****

-hиндэ бармы кусмэ милек?

-Эйе, таракан, борсэ, бет…

            *****

Курэзэсе уска карай:

-Hине ултерэлэр, тозлайзар, ашайзар…

-Мин сисэйем эле бирсэткэне,

Уны суска тиреhенэн тектергэн инем…

            *****

Бур тауык урлай.

Йылга буйында hуйып йолка башлай.

Каршыhана милиционер килеп сыга.

Бур тауыкты ыргыта йылгага…

-Hин тауык урлаганhын!

-Юк.

-Э был аяк астындагы йондэр?

-Тауык hыу тошоргэ китте,

       э мине эйберен hакларга кушты!..

          *****

Кореецтар:

-Был нимэ ите?

-Эт ите.

-Ит араhында

           тапсык менэн сой таптым?...

-Икенсе сортлы ит:

         этте будка менэн бергэ саптым…

            *****

Ике куян осрашкан,

Берэузен тэпэйе кан:

-hунарзамы?

-Эйе…

-hунарсымы?

-Эйе.

-Аттымы?

-Басты!...

            *****

- Ни осон hайрай hандугас?

- Кредиты юк, теше hызламай,

  Башы тыныс булгас…

            *****

Эхэтте дусы бегемот тигэн.

3 йыл уткэс Эхэт дусын судка биргэн.

-Ни осон 3 йыл уткэс бирзен судка?

-Кисэ зоопаркка барып караным бегемотка!

          *****

-Кышын кайза була себендэр?

- Осалар йылы якка…

- Йэй коно лэ

                   калhындар ине шул якта…

            *****


Озон куллы балыксы

hэр сак була алдаксы.

            *****

-Штраф тулэ: балык тотаhын ярамаган ерзэ!

-Э мин силэусенде тошорзом hыу индерергэ.

-Купальнигы булмагас силэусендэ

        Барыбер штраф тулэтэм мин hинэн!

            *****

Ауына берэй нимэ элэктеме?

Элэгеуен элэкте,

          Тик ашамайhындыр итекте…

            *****

Табан балыгы:

-Ялкытты йэшэргэ быуала-бысракта…

-Э hин йэбеш кармакка,

     йозорhон табала- каймакта!

            *****

Балыкка барыузан нервы какшаган икэн,

Тимэк, балык тотаhын динамит менэн!

            *****

                         КунАК, hАТЫУ

-Мин hатып алырга телэр инем кулдэк.

-Ниндэй? Миндэге hымакмы?

-Юк, эз генэ тазарак…

            *****

Диетага ултырган кешене

Кунакка сакырырга була, шикелле…

            *****

Ашагыз, кэзерле кунактар, ашагыз! Эсегез, hалыгыз…

Э кемден ояты юк- кунырга ла калыгыз!

                      рЭкет…

            *****

Кондуктор булып эшлэй

Монгол дусым Мэскэузэ.

Йыйып алган аксаhын

Яhак тип уйланы тэузэ.

             *****

-Хэлдэр нисек?

-Бер сама:

Насар булhа- “скорый” алып китэ,

hэйбэт булhа- милиция…

            *****

-Эй! Ас эле ишекте, hойлэшэhе бар!

-hез унда нисэу?

-Икэу.

-Вэт икэулэп hойлэшеп кара…

            *****

Бурыслы улмэй. Тимэк

         озак йэшэген килhэ

                 куп бурыс алырга кэрэк!

            *****

Урамда ике ир осраша  кис:

-Эргэлэ милиция бармы?

-Юк.

-Улай булгас, тунынды сис!

           *****

              тОрлОhО

-Армияла hэйбэт ашаталармы?

-Эйе. Хатта кала артыгы…

-Нимэ артып кала?

- Лавр япрагы…

            *****

Пессимист: кондэр шундай тиз елэ,

hизмэсhен, бер ай утэ лэ китэ…

Оптимист: зарплата алырга ла вакыт етэ!

            *****

Прапор: автобуста барганда бик эсе ине,

Минералка булмагас

Ике шешэ аракы алып эстем…

            *****

-Килэhен кайзан?

-Футболдан.

-Кем уйнаны?

-Спартак-Динамо.

-Исэп ниндэй?

-Ике ноль.

-Кем енде?

-hин исэрме эллэ, 

    ноль бында, ноль тегендэ…

            *****

-Фамилиян нисек?

-Шекспир.

-О, был фамилия минэ якшы таныш!

-20 йыл hот ташыйым,

      мине ботэhе лэ белергэ тейеш!

            *****

Кондэр булды шундай hыуык

Ойзэ бейэлэйзе  сисмэй генэ кулды йыузык!

           *****

-Минэ тарак алырга кэрэк:

                           бер теше hынды.

-Шул бер теш осон яныhын алаhынмы?

-Уныhы ла hунгыhы булды…

              *****

-Hинен атын тэмэке тартамы?

-юк!

Тэмэке тартамы hинен тана?

-юк!

-Тимэк, hарайын яна…

            *****

- Мин кофе эсhэм йоклай алмайым…

- Минен киреhенсэ: йоклаhам- кофе эсэ алмайым!

            *****

Кайза етэ ташын осоп

Шунан ары

          ятыр дошман босоп…

             *****

-Милиционер агай! Эйзэ минен менэн! Тизерэк!

Кайза, нимэ булган?

-Беззен укытыусы машинаhын

     тыйылган ергэ куйган!

          *****

Судья: Кем залда тауыш куптара

Шуны судтан кыуып сыгарам!

Гэйеплэнеусе: Ур-а-а-а!

          ****

Аптекала:

-Сал сэскэ бармы берэй нимэ?

-Юк. Тик ихтирам гына…

            *****

-Яны тыуган балага

Ниндэй исем куштыгыз?

-Суворовты хормэт итеп…

-Сашамы?

-Юк, Измаил тип…

            *****

Йозгэ, манлайга карап

Белеп була ирзен холок-фигелен:

Холок булмаhа- куз кугэрэ…

Косо булмаhа- узе килен.

            *****

-Хэлдэр нисек?

-Нык!

-Нисек инде нык?

-Мин нык асыктым,

 Кэлэш нык ауырый…

           *****

 

Пленум бара. Записка килэ:

“Балык серей баштан”…

Рэйес: “Балык баштан серей,

Тик тазарта башлайзар койроктан!”

           *****

8 сэгэтлек эш коном:

Иртэнге hигеззэн киске hигезгэ тиклем…

           *****

ГАИшник:

Кисэ туктаттым бетте,

Документтары тэртиптэ булгас,

Ул ары китте..

           *****

-Эсэй, нинэ мин hэр кис олатай менэн 

                                           йоклайым?

-Сонки олатайынды кумергэ акса таба 

                                                алмайым…

           *****

Байрам иткэс, байрам итэйек:

Эсергэ-бер бизрэ hыу,

Ашарга- бер батон телэйек!

            *****

Сэскэ остонэ машина майын hибэ-hибэ

Баксала лейка менэн йорой hибэт.

Куршеhе: “сэскэлэр эрэм була бит…ярамай…”

-Зато пулеметым тутыкмай!

            *****

-Сэскэ hатып алhагызсы,

Куптэн торам, ошойом…

-Бер сэскэ купме тора?

-Мен hум.

-Улай булhа, йылырак кейен!

           *****

Стоматолог: бына, тешегеззе тотогоз!

Ауырыу: Рэхмэт! Бына hеззен тоткагыз!

           *****

-hин мал табибымы?

-Эйе. Берэй ерен ауыртамы?

           *****

Укытыусы булырга сэбэбем ос:

Июнь, июль, август!

           *****

-Рядовой Эхмэтов!

 Hинэ противогазды сисергэ тинем.

-Э мин куптэн систем.

-Ну и морон hинен!

           *****

Эбей тора сиратка:

-Нимэ бирэлэр?

-Автограф.

-Бер- икене алайым эле,

Кэрэге тейер хужалыкта…

           *****

         Учалы базарында.

-hатам тана итен!

 Эйзэ, hатып алып китен!

-Танана нисэ йэш?

-Узем менэн йэштэш.

-hинэ нисэ йэш булды?

-Кисэ ун hигез тулды...

                    *****

                  Аяк торзэре.

-Был кемден аягы?

-Эсэйемдеке!

-Был кемден тоягы?

-Атайымдыкы.

-Был кемден тэпэйе?

-Бэпэйемдеке!

-Был кемден тэртешкэhе?

-Кэйнэмдеке…

                    *****

 

              Силэгенэ курэ капкасы

                        *****

     hомгол кыззарзы яратыр осон,

              озон буй кэрэк.

     Йыуан катындарзы косаклар осон,

              озон кул кэрэк.

     Минен кулым токор,

              башым пелэш.

    -Шунын осон дэ

              катынымдын биле нескэ,

                       буйы тэпэш.

                    *****

                Тел касафаты

                    *****

     Утыз остэмен:

     Тештэрем hирэгэйгэн,

     Койолган сэсем...

     -Эсе телем осон!

     -Усал катыным осон!

                    *****

  Бер темага ике караш

                    *****

hугыш. Ауыр яралы ята:

Атып кит мине, братан!

-Минен патрондар боткэн…

-Э мин hинэ hатам!  (Фэнур Шаhиев)

                    *****

hугыш. Ауыр яралы ята:

-Зинhар, китсе мине атып.

-Патрондар юк шул туган.

-Э мин бирэм hинэ hатып. ( Голшат Шаhиева)

                    *****

 

 Такмаза.

Борон-борон заманда:

Ус менэн ит сапканда,

Аяк менэн камыр басканда,

Азак изэндэ йэйгэндэ,

Бэлеш базза бешкэндэ

Шул вакытта тыуганмын.

 

Зур устем, буйга еттем.

 

Шунан?

Ялгашка ултырган да

Ургэ каршы шыуган.

Азак?

Башына кагырмын казак.

Мин йорормон касып,

Э hин ултыр аузынды асып.

 

       Тынла дауамын.

Эт тешлэгэс итектэн

Сыгып киттем Hэйтэктэн.

Башымда быйма,

Аягымда бурек,

Уймак кейзем бармакка

-Бирешмэскэ hыуыкка.

      Караhам:

Ат саба тип эт саба,

Эт саба тип бет саба.

Бете бара алда,

Аты калган артта.

Ектем бетте,

Сабып киттем.

hалам тэртэ

Шэп тарта.

   Еп дилбегэ.

   Ултырып кирегэ,

   Алып балга

   Елдем алга.

Еттем Учалы-

Бетем инде тышаулы.

Халык куреп бетте

Истэре китте.

    Шунда мин

Елгэ еленлэп,

Бозга бызаулап,

Етмеш йэшлек hыйырга

Алыштырзым бетемде.

    Мине шунда тоттолар,

    Спекулянт тиеп

    Боз булмэгэ яптылар.

Ебэрзелэр hоргонгэ

Аргы ауыл Оргонгэ.

 

    Уэт!

                    *****

   ТузгаязмаганАНлАТмаhузлек.


-Аракы-    араларзы якынайтыусы hауыт.

-ауырыу-  hунарсы ырыу.

     -Байдарка- байзар урыны.

-байрам- олигарх тэзрэhе.

-байрак- косло онкологик ауырыу.

-балауыз-  сосо телле.

-бетон-     кортлаган он.

-борго-    отвертка.

-буран-    самолеттар буры.

-буразна- был азнала ин куп урлаган бур

-бушак-   буш аракы шешэhе.

-бушау-    балык тотолмаган ау.

-булмэ- табыш булеу

-былбыл- тотлоккан hандугас.

-быуат-    тирлэгэн ат.

-бэлэкэй- кескэй кайгы.

    -Ваз кисеу- машинаhыз калыу.

    -Графин- граф ойгэ инэ

    -Елкэ-   ел ягына караган тэн агзаhы –

   ветренняя часть тела.

-елэк- тиз йороу

-емерек-  ашай торган ерек.

  -Йылкысы- йыл буйына корсангы менэн                 

   ауырыусы.

-йыртык- фонограммага йырлау

-йэшлек-   куз, йэш буленеп сыккан ер.

    -Кесэл- бэлэкэй кесэ

-кесэртке- кесэгэ hыйырлык нэмэ.

-колорлок- янган орлок

-колошоу-  hунгэн усак янында ошоу.

-кубэлэк- бэлэкэй кубэ

-кукрэк-    тукмалып кугэргэн урын.

-кулдэк-    кулдэ hыу тошэ торган кейем-             

 купальник.

-кумгэк- кумелгэн нэмэ

-куптэн- кумэклэп мунса тошоу

-курше- ойонде куреп тороусы кеше

-куркэ-      тонон ботэ нэмэне куреусе эбейзэр.

-кусемле- балы булган кус

-кустэнэс- кулдан-кулга кусеусе кэрэкмэгэн эйбер.

-кутэрмэ-  кран.

    -Казау- каз тозагы

-канат-  яралы ат.

-калак- ойзэ калырга яраткан кеше

-калас- тэмле ашап ас калган

-кандала- hугыш яланы.

-канhыз- донор

-карайыу- поляр ак айыу

-караусы- кар тотоусы

-караш-  1) тунган аш 2) тундырма.

-карсыга- коз азагы

-карт- былтыргы кар

-картайыу- оло йэшкэ еткэн айыу

-кашыгаяк- нык исерек- “на бровях”.

-колак-   ак тэнле кол.

-колас- экономия

-колатыу- репрессия

-колонло- тамак хакына эшлэгэн кол

-королош- коро килеш сыгыу

-куйырыу- hарык ырыуы

-куйыу- hарык агыуы

-кулбаш- башы эшлэмэгэн кеше

-куллама- Тибет кешеhе кулы

-култык-   ен.

-кунак-   бер тонгэ hойэркэ.

-куркак- мейестэ как киптереу

-курсак- бешеп етмэгэн балык

-кызарыу- кыззарзы арыткансы эшлэтеу

-кылсык- ат ялы сыккан урын

-кыяр- кэкре  суп усемлек

-Малай-  мал булгансы эсеу.

-маймыл- рустарза май басыу

-мейес-   бэлэкэй кулэмле мейе.

-мендэр-  баскыс.

-монайыу- колагына айыу баскан, мон-музыка  

      айырмаган кеше

-мэйет-   самогон кыуыусы кеше.

-мэке-  г)мэк басыуы  з)мэк ояhы

-мэктэп- сэскэ, мэк ускэн урын

-Ололау- озак олоу.

-онотоу- карточкага он отоу

-Ойормэ- иске, тишек ой.

-ойор-   тишек-тошок ой

-остэн- ирзэр эштэ...

-отор- кызыу ут

-Салат-  карт ат.

-салбар-       сал керэ башлаган кеше.

-салкан- белокровие

-самауыр- узен ауыр

-санаторий-  сана торган урын.

-сеймал- йэш мал

-сейэ- бешмэгэн емеш

-серем- серле ем, комбикорм

-серэкэй-     бэлэкэй сер.

-сират- ауырыу ат

-сирек-  йыш ауырыусы.

-сиселеу- кейемhез йугереу

-ситтэн- сит кеше тэне

-сырай- hот куп биреусе ай

-сэйер- Hиндостан, Цейлон...

-сэскес- кыска сэс

-сырмалсык-  сыр биреусе мал: hыйыр-hарык.   

-Табут-    бала таба торган йорт.

-талпан- Польша талы

-тапкан- криминалист

-телеграмма- бэлэкэй тел

-телескоп- телде курhэтеусе прибор

-телефон- тел курhэтеусе кеше.

-тизэк-    тиз йороусе кеше.

-тирес-    тир есе сыккан кеше.

-тирмэ- ата торган урын, тир

-тирмэн- тирлэй торган урын, сауна

-тозак-    тоз hауыты.

-тормэ- торолгэн эйбер

-тошороу-  йоконан уятыу.

-тузан, тузган- туззан эшлэнгэн эйбер

-туйгансы- байрамга тиклем ашап-эсеп алыу

-тукмас- туйгансы ашау

-туктатыу- бай, тук, татыу йэшэу

-туктау- муллык тауы

-тукhан- йомро hан

-тупас- тупты элеп куйыу

-тышау-   тышта кейэ торган эйбер.

-тэнкит-  г) hойэркэнен китеуе   з) мэйет.

-Уйhыу-  г) рассол з) похмельдан эскэн hыу.

-ултырыш- отличник малай.

-умарта-   катын-кыззарзын яраткан айы.

-ундай-    баш тозэтергэ бир.

-уртак-    таза тештэр.

-урталай- бысрак тештэр.

-усак-     таза кулдар менэн.

    -Улсэгес, улсэм- улгэндэрзе улсэусе прибор

-упкэ-  бит, убэ торган урын.

-уткер-  ут кыуыгындагы таш.

-Филолог- филдэрзе ойрэнеусе кеше.

-hагызак- hагыз кайнатыусы кеше.

-hарык-    hары сэсле кеше

-hойрэлеусе- hойоп-яратып йорогэн кеше.

-hойэл-    яраткан урын.

-hойэлле- яратыузы hорау.

-hукмак-  йозрок.

-hукыр-    хулиган.

-hулыу-    «hулга» йороу.

-hурпа-    соломка, hут эсэ торган.

-hыйыр-   нык hыйлау.

-hырга-     hыра hатыусы.

-Шешенеу- куп шешэ йыйыу.

-шымартыу-  тауыш-тынhыз бала табыу.

-Ыспай-   ысланган эйбер.

-ыуалыу-  агыуларга эзерлэу.

-ыумас-    ядохимикат.

-Эйэр-   хужа.

-эрен-    бик эре кеше.

-эсэк-    эсергэ яраткан кеше.

-Эзип-   эз белгэн кеше.

-эзэби-  йэштэр торкомо.

-эрмэнде- зур танаулы, hойэлле йэнлек

-Юйгыс-    наркотик.

-юрамал- Юра мал hымак эскэн!

-юртак-     юраусы-ясновидец.

      -Ябай- мин ин бай кеше

-якут-    йылы як.

-ялбарыу- курортка барыу

-ялкыу-   командировканан иртэрэк кайтыу.

-яраткан- килен осон вампир кэйнэ

-яткылык- узенэ ят булган кылык

-ярhыу-   hыу басыу.

-ятак-   1) каты ауырып яткан кеше

              2) енел холокло катын.

-ятhыныу- ситтэргэ бирелеу.

-яулык-    hугыш яланы.

-яусы-      hугыш сукмары.

 

 


 

-Я.Хамматов«Золото собирается тупицами»

                             -«Бортоклэп йыйыла алтын ».

-З.Биишева «Усиженные» - «Кэмhетелгэндэр».              

-Г.Ибрагимов «Ниндзя» - «Кинйэ».                        

-Ф.Исянгулов «Волос ржи»    - «Арыш башагы».

-А.Бикчентаев «Лебеди остаются на Урале из-за птичьего гриппа»- «Аккоштар урамда кала».

-А.Мирзагитов «Бах и Гарей»  - «Бэхтигэрэй».

-И.Абдуллин «Позорная молодость»      

                                            -«Тиле йэшлек».

-Х.Давлетшина «Киргиз»                -  «Ыргыз».

-М.Гафури «Негры»                 -«Кара йоззэр».

 

Ирис “Кис- кис”-кисен балалар менэн генэ ашарлык  кэнфит.

Ирис “Тик тэк”-осhоз, юкка гына алган кэнфит.

Ирис “Бура тине”-каты, такта кэнфит, хатта кунактарга ултыртырга оят.

“Барыберис”– был кэнфит тэ каты.
 
 
8 мАРТ менэн! Уйланган hузлек.

Йэки катын-кыззар торзэре:

 

Азаш- ашы аз булган.

Айнык- бер ай ирhез тузгэн.

Акыллы- сал сэсле.

Акылhыз- йэш катын.

Алкаш- бизэнергэ яраткан.

Алсак- бурыска сак кына алып тороусы.

Ауырлы- ауыр тарткан катын.

Бейек- бейергэ яраткан.

Бизэнгэн- биззэре шешкэн.

Бисэ-сэсэ- катындар сэсеузэ.

Бозок- hалкын, фригид .

Егэрле- ат егэ белгэн.

Ерэн- ер тосондэге, кара.

Имэнес- эсе имэн hымак ныклы.

Иркэ- иргэ йыш сыгыусан.

Йолкош- кош hымак осоп йорогэн, шэп катын.

Йокло- куп тейэнгэн катын.

Йыуан- йыуа hэм башка йэшелсэ-емеш менэн генэ    

    тукланган катын.

Йыуаш- ашап боткэнде котмэйенсэ hауыт-hабаны 

   йыуыусы.

Консол- бер кон менэн йэшэгэн.

Котоусе- 1)котоуе менэн кумэклэп йорогэн

       йэки 2) котэ белгэн катын.

Катын- каты кунелле кеше.

Карауhыз- бизэнмэгэн катын.

Кыз-кыркын- кыззар урман кыркалар.

Назан- наз аз тейгэн катын.

Тогро- того куп булган, запаслы.

Тол- шартларга эзер катын.

Тукмалган- тук, туйган катын.

Уйнаш- уйында тик ашау булган йэки ашнаксы.

Упкэсел- убешергэ яраткан.

hойэркэ- 1) hойэлеп, таянып йэшэрлек.

                 2) hойрэлеп яратып йорогэн катын.

Эскерhез- йыуынып кына сыккан таза катын.

Эскесе- бала тапкан, бэлэкэй корhаклы катын.

Ялангас- яланга сыккан ас катын.

Ялкау- ялга сыгырга яраткан.

Яраткан- 1) вампир, кан эскес.

                 2) яралы, канга баткан.

 

 

Ир-аттар торо.

Азгын- hулга аз гына йорогэн.

Акhакал- сатан.

Ата-баба- гермафродит.

Анра- аны усешкэн.

Аркыры- аркаhына тиклем кырынган.

Ас- оста, лэкин ябык.

Башбирмэс- сэсен, hакал-мыйыгын кырырга   

       бирмэгэн.

Боласы- акса эшлэусе.

Боргосо- отверткалы.

Ботаклы- кояшка кызынмаган ботло.

Буйзак- озон буйлы.

Буйсан- озон буйлы япон.

Вазифалы- Зифа исемле hойэркэле.

Ерэнес- ерэн эсле hэм сэсле.

Етез- ете тапкыр кэлэш алып олгоргэн.

Ир-ат- кентавр.

Ирен- ен ир.

Ирмэк- наркоман ир.

Иртук- суп тугеусе ир.

Ишэк- ишле, парлы ир.

Йонтэс- hарык куп тоткан.

Йыйнак- аракы hатып алырга яраткан.

Йылдам- прокурор.

Койэрмэн- йырсы эрмэн.

Корэн- hимез.

Карагай- снеговик.

Кырагай- ситтэ куп йороусе.

Сэйэсмэн- сэй эсергэ яраткан.

Сэсэн- озон сэсле кеше.

Тэмэкесе- тэмде hизмэгэн.

Урынбасар- захватчик.

Усак- эшhез йорогэн, ак услы.

Юлбарыс- водитель.

Юлбасар- милиционер.

Юлдаш- ГАИ-га взятка.

Ялагай- путевка биреусе кеше.

Ялгаш- ялга бергэ барыусы.

Ялпак- командировканан hулга йоромэй кайткан.

Ялсы- курортка йыш йороусе.

 

 

             ФАРАЗеологикКУЗЛЕК

-    Алма беш, башыма тош...    (И.Ньютон.)

-    Алланын каскан тэкэhе.

-    Алты куллы.

-    Асыл койок.

-    Ат дагалаганда акам ботон кыскан.

-    Ата кулды, инэ куззе белмэй.

-    Ауызга ыу уртлау.

-    Аузынан сыкканды бет ашамас.

-    Аякты итэкозонлогона карап hузыу.

-    Аякты табутка карап hузыу.

-    Башын ашаган, йэшен йэшэгэн.

-    Бесэй араhына инеп югалган энэлэй.

-    Бет башындай.

-    Бетврач

-    Гауга элэгеу.

-    Калак буйлы.

-    Карт hабагын укытыу.

-    Кашык ауыз.

-    Тургэ ут, ят, hаумы?!

-    Эткэ менгэндэй булыу.

 
 

Исемдэр.

Замир- за МИР

Амир- против МИРа

            *****

 

Фан Фан Тюльпан, Феникс, Фемида, Фортуна,

Фэн шуй, ФэнУр…

            *****

Кэкре мэкэлдэр.

     -Агас емеше менэн, кеше кара эше менэн.

-Ак карза суп куренмэhэ лэ, ер асылhа куренэ.

-Акса алhан юрап ал, кэлэш алhан hанап ал.

-Аксаhыз байрам- фотоhыз рам!

-Акыллы уйлагансы исэр сисенеп яткан.

-Акыллы кеше менэн hойлэшеуе енел, эшлэуе ауыр…

-Алтын бортоклэп йыйыла- hэр береhе бер статья.

-Аракыны без есе осон эсэбез, э исэрлек былай за етерлек…

-Аракыhыз байрам- фотоhыз рам!

-Аталандырыу енел, атай булып калыу кыйын…

-Аузын асhа упкэhе куренэ, салбарын сисhэ-  

 аппендициты.

-Аузын тулы кан булhа ла, дошман алдында токормэ-

 дантист алдында токор.

-Ашаган белмэй, hуйган белэ-нимэ итенэн шашлык.

-Ашар алдынан кулынды йыумаhан  ашагандан hун  

   ашказанды йыузыртырга тура килмэhен!

-Аякты итэк озонлогона карап hузалар…

      -Бала-бауыр, дус-тамыр, катын-камыр: катhа-

 таштан  каты, койhэ- узэкте озэ, икмэк булhа гына

 кеше итмэк була.

-Бармактын кайhыhын тешлэhэн дэ ауыртмай- кеше

 кулы булhа.

-Без “ун” да, “hул” да тугел. Без- быймалар!

-Белмэйhен икэн- шым ултыр, белhэн- аузынды яп!

-Беткэ ус итеп тунды куршегэ hаттым.

-Бер аркыры агас ботэ ылаузы туктата ала. 

-Бер кеше тэхеткэ менhэ, кырк кеше лэхеткэ керэ.

-Бер калактай бозолганды ашаhан, биш тэгэстэй

 кире сыгыр.

-Бер картлыкта, бер шатлыкта…

-Бер таяк менэн дэ ботэ кулде болгатып сыгып була.

-Бер онгэ ике ата айыу hыймас.

-Бер эт  аркаhында мен ат ит комбинатына киткэн.

-Бер ”эт”  аркаhында мен ат ит комбинатына киткэн.

-Берэу зэ могозло булып тыумай-ул кэлэш алгас усеп

 сыга.

-Берэузэ эсэ кайгыhы, берэузэ бисэ кайгыhы

-Бесэй бойзай ашамай, уны бойзай hакларга

 калдырырга момкин.                       

-Биш торло бармакка биш торло балдак кэрэк.

-Бишектэге бала биш торло ,,ык,, итэ.

-Буре косо тешендэ, кеше косо кесэhендэ.

-Бурелэр зэ тук, hарыктар за исэн, э котоусегэ- “ясин”.

-Былтыр кысканга быйыл гариза язмайзар.

 

    -Зур агастын коло лэ куп була.

 

    -Егет кешегэ ете кило ит тэ аз.

-Егет кешегэ етмеш торло кыз за аз.

-Егет hойhэ- ала, кыз hойhэ-балага кала.

-Елэк берэмлэп йыйыла,кумэклэп hатыла.

 

     -Иламаган балага матай алып бирмэйзэр.

-Иларга телэгэн бала атаhынын аксаhын оттора.

-Иле бай ерзэ хэйерсегэ хэйергэ алтын акса                

 бирерзэр, иле болгэн ерзэ хэйерсене талап китерзэр.

-Илэктэ hыу тормас, катын-кыз кесэhендэ акса

 тормас.

-Инэле бала иркэле, аталы бала аксалы.

-Ир иркэ булhа,катыны каты була.

-Ир-ат, катын-арба, бала-йок.

-Ир-баш, катын-муйын, бала-тел. Телде вакытында  

 тыя бел.

-Иренгэн ике эшлэр, артынан эте тешлэр.

-Иртэ барhан ит бешэ, hунлап барhан hойэк кала.

-Искегэ тейhэн исен китер, искене ашаhан эсен

 китер.

 

     -Йокло булырга йоклэмэ алдым!

-Йылганы башынан болгаhан ныгырак болгана.

 

     -Кем эшлэмэй-шул турэ.

-Кемгэлер бесэн- ул ашамлык, э кемгэлер уртак тушэк…

-Кемден кулында-шунын кесэhендэ.

-Кеше балаhын тышаhан да тормас, уз балана типhэн

 дэ китмэс.

-Кин кунелле кешенен кесэhе кин дэ, тэрэн дэ була.

-Командировкага йырагыракка hэм озагыракка киткэн hайын могоз йыуанырак hэм озонорак була.

-Куз курка, кул урлай.

-Куз курка, кул эшлэй… Азак ул кыззын кулдарынан кузгэ лэ, кулга ла элэгэ!

-Куп кенэ гаилэлэ катындар баш булырга телэй.

  Hозомтэhе шул: баш бора, муйын уйлай…

-Куп укыган- куп белер,

аз укыган- кузен hаклаган!

-Купте белгэн-тиз картайган, купте hойлэгэн-

 картаймай улгэн.

-Курше эбейзэр- белем шишмэлэре!

-Кэбестэ- унайлы hэр эштэ:

  остэлгэ куйырга,

  акса алырга,

  бала табырга…

 

      -Казна исэбенэ туй, тай етмэhэ куршенекен hуй.

-Кайза кутыр, шунда себен ултырыр.

-Кайын курке- туз, эзэм курке- hуз.

-Кайhы вакыт янылыктарзан артта калыу

  гэйбэтте тынларга  яратмаузан килэ.

-Кандала кургэн hайын кэйнэ искэ тошэ, тигэн   

   килен.

-Катын кыззын сэсе озон, озон сэс аша акылы

 куренмэй.

-Катынына типhэн тип, катындар менэн типтермэ.

-Катынын эт йылында тыуhа- тыуhын, тик узе генэ

     эт булмаhын.

-Карама белэккэ-кара кесэгэ.

-Карзы кырк тапкыр кара тиhэн, ул карая, тизэр.

-Карт кеше осон таякта биш ат косо бар.

-Козгон менэн козалашhан, ашаганын емтек булыр.

-Кулды йыуа ла кул, hортэ лэ кул, кырка ла кул...

-Кунак аз ултырыр, куп hынар, куп hанар,

   куп эсер hэм куп ашар.

-Кунакка вакытында барыузан да бигерэк,

   вакытында кайта белер кэрэк.

-Куян бала тапкан, валютага сит илгэ hаткан.

-Кымыз эсhэн-кыззырта, йогурт эсhэн-йугертэ, буза

 эсhэн- эште бозза.

-“Кызыл китапка” ингэн диуаналарзын беззэ йэше лэ карты ла бар.

-Кырынган терпенэн йонтэс балык бер зэ артык  тугел.

-Кызга барhан- кызыл ыштан, hугышка барhан,

 hарыhын кей.

-Кытайза каузылар за куп йэшэй, кэбестэ лэ куп устерэлэр…

-Кымызза- кеуэт, катыкта- кос, hыуза- микробтар…

-Кэберзэге языу: «Эзлэмэ матурзы, эзлэ эргэндэ

 ятырзы.»

 

     -Озон тырнак устергэн катындын эш коно кыска

 була.

 

     -Себештэрзе кош кизеуе уткэс hанайзар.

-Суплектэ соконорга яраткан кеше кешенэн кер

 эзлэргэ ярата.

 

     -Тамсы тама-тама, шешэ тула.

-Тан да якынлаша бара, э якынлык hаман юк…

-Теленде тыя белhэн- узен дэ исэн, тешен дэ теуэл,

 кузен дэ hау.

-Телhез малай кулдары ярзамында унын исеме

  Эбделкэрэмэтдин икэнен курhэтте.

-Тимер акса кесэ тишэ, кагыз акса кесэ кырка.

-Тотоп алгас туштэн, кутэреп торма ыштан!

-Тоно буйы мыяулап сыккан курше ата бесэй тан менэн шымып калды. Эллэ беззен инэ бесэй менэн осрашты, эллэ Акбайга тап булды…

-Тыуган илем алтын бишек, тик нинэлер минен

 кесэм тишек.

-Тырнанырга ялкауы килгэн-йыуышкан.

-Тырышкан-башка казак каккан!

-Туй, туйзан hун тугыз ай за тугыз уй.

-Турэ кузен турэ сокомай.

-Тэмле нимэ куп булмай- магазинга янынан йугерергэ тура килэ…

 

     -Унын оялсан куззэре hэр сак тубэн карай ине. Билдэн тубэн…

Урманга утын ташып байыган.

-Урмандын да ауызы бар, кырзын да колагы бар,

  кулден дэ кузе бар, ГАИшниктарзын да балалары бар…

 

     -Шатлыгы эсенэ hыймай: 9 айзан hун!

 Шэп агын hыузы болгатыуы кыйын.

 

     -hал! hалмаhан, hул яктан hалып ебэрэм!

-hирэк осрай торган диуаналар беззэ быуа быуырлык!

-hугышканда йозрого кесэhендэ булды, hугыш

 боткэс, йозрок тойэ.

-hыуга барыр катындын hикhэн ауыз hузе бар.

-hэр сэскэнен уз тосо,

  hэр халыктын уз есе!

-hэр сэскэнен уз тосо,

  hэр hарыктын уз есе!

 

     -Эт ойорон артындан эйэртер осон зур этлек эшлэр

 кэрэк.

-Эш кондэрендэ аякка кос тошhэ, ял кондэрендэ

 бойоргэ, бауырга кос тошэ...

-Эшлэгэн эшенде курмэуселэр булhа булhын,

  эшенде курэ алмаусылар булмаhын!

-Эшлэгэндэ етэу, ашаганда берэу якшы.

 

      -Элиэ басалкы гына Айнурзын инбашына аяктарын hалды…

 

     -Югалган hарыктын йоно озон, ите куп була.

 

     -Якындагы бэлэкэй ур зэ йырактагы зур таузы

 каплай ала.

-Якшы ат эйэр астында йороп бысактан улер,

     яман ат ситтэ йороп батып улер,

     якшы ир илдэ йороп яуза улер,

     яман ир ерен hатып ситтэ йороп улер.

-Якшы урын hайлама, якшы курше hайла:

 якшы куршенэн балалар матур за, батыр за була.

-Якынырак белгэн hайын, йырагырак ебэрэhе килэ…

 

Плагиатор ижады…

-Азаттын  минэ 5 мен hум бурысы бар, Азаматтын 5 мен

   доллар. Э хэзер hорау: кем алдагы табутта ята?

-Акыллы хэбэр ишетэhем килhэ, hойлэй башлайым.

-Алдаш! Хэтеренде якшыртырhын!

-Аягына карап Аллам тэгэрмэс уйлап сыгарган…

-Байрам кондэрендэ кыззар 2 торгэ буленэлэр: hылыузар

   hэм айныктар.

-Балаларзы ботэ нимэ кайзан килеп сыкканы

   кызыкhындыра, э ололарзы- кайза югалып боткэне…

-Без ботэбез зэ янылышабыз: тик берэузэр куберэк, э

   икенселэр hэр вакыт.

-Беззен ауылда ике кунел асыу узэге, тик элегэ икеhе лэ

   йоклай.

-Ботэ бал корттары ла умартага бал менэн кайтып керзе, э

     ин усалы, услеhе, ин бэлэкэсе- дегет менэн!

-Ботэ кыззар за егеттэрзен елкэhенэ менеп ултырырга

   телэй, тик унын осон аяктарзы йырырга кэрэк икэнен

   истэн сыгаралар…

-Ботэ кешелэр йозгэ береш, тип уйланы ултыргыс…

-Ботэhе hымак йэшэhе килэ лэ ул, тик намыс рохсэт итмэй.

-Был кыззын сэстэре hирэк осрай торгандан ине. Мин

   эйтер инем, бик hирэк осрай торгандан ине.

-Ватандын угэй улы…

-Гипс менэн кровать койма менэн граниттан hэйбэтерэк!

-Дага бэхет килтерhен осон ат hымак эшлэргэ кэрэк!

- Зарланмагыз тормошка, бэлки, уга ла hеззен менэн hэйбэт тугелдер.

-Ижади кешенен канаттарын кыркыу- бэгерhезлек,  

   ситлеккэ ултыртыу мэрхэмэтлерэк…

-Икенсе тапкыр кэлэш алыу- ул омоттон тэжрибэне

   енеузэн килэ…

-Ин насар кешелэ лэ ниндэйзер якшы нимэ табып була, 

   эгэр ныгырак тентеhэн.

-Ин матур юбкалар- ул ултыргыс остондэгелэр …

-Йэй коно кыззарзын оско кейемдэре куберэк эске

   кейеменэ окшай башлай.

-Йылмаймагыз- мин аттарзан куркам!

-Кем hунгы- шул атай!..

-Кейэу шундай йэш ине- могозо яны сыга башлаган ине…

-Кешесэ йэшэгэн эттэр зэ була, эт hымак интеккэн

    кешелэр зэ осрай.

-Курше сират hэр сак тизерэк утэ…

-Кайhы катындарзан нимэ которгэ белмэйhен- кызмы,

   малаймы…

-Катын- кыззар колоузэре менэн уззэренэ тарта, куз йэштэре менэн ебэрмэй тора…

-Катындар аксаны акыл менэн тотона. Hозомтэлэ акса ла, акыл да юк!

-Катындарзын омоттэре ирзэрзен вэгэзэлэренэн кослорэк!

-Катынынды эзерэк яраткан hайын, йокога вакыт куберэк кала!

-Катынымды яратам, шуга ла аз хыянат итэм…

-Колагына айыу баскан. Биттен калган олоштэренэ лэ тейгэн.

-Кунактар ялкытhа- карама сэгэткэ, кара стеналагы мылтыкка!

- Куркыныс катындар булмай, кыйыуhыз ирзэр була!

-Кыззар йэ сибэр була, йэ акыллы!

-Кыззар колготки сисэ башлаhа, урамда яз есе сыга башлай.

-Кыззарга кэлэш алгансыга тиклем кэзерлем тип ондэшэлэр, кэлэш алгас, эстэн генэ- кыйбатым тип.

-Минэ кешенеке кэрэкмэй, шуга ла hатам.

-Мохэббэт 2 торло була: беренсе hэм ысын!

-Мохэббэт уты акса ыргытканда яктырак яна!..

-Мохэббэттэн нэфрэткэ бер азым- hулга!

-Намысыбыз таза, унын менэн кулланмайбыз…

-Нимэ ул бэхет? Ул- ботэhе лэ конлэшэ, э каршы бер нимэ лэ кыла алмайзар…

-Олпат ир- йокло катындар араhында айырылмай торган  

   ир.

-Телэhэн- эшлэ, телэмэhэн- мэжбур итэбез…

-Терпе яка, терпе олторак…

-Тик яткан таш астына олгорорбоз эле…

-УЗИ уткэндэн hун врач: hаулыгын hэйбэт, эске органдарын

   трансплантацияга яраклы…

-Унайhыз. Ботэ курше балалар за минэ окшагандар…

-Уземде дойэ hымак тоям- 1 ай  эсмэhэм…

-Узен гаилэ башлыгы тип hанаган ир буйзак була.

-Узен турала насар hойлэмэ- кеше эшен башкарма!

-hауа есhез, берэйhе бозмаганга тиклем…

-hезгэ колко, э минэ кэлэш алырга!

-hеззэн шундай хуш естэр сыга! Нимэ эстегез?

-hимез катындарзы яратам: кыш коно улар менэн йылы, э йэй коно кулэгэлэре зур була…

-hылыу кыззар ирзэр карашын кыуандырhа, йэмhеззэре- эхирэттэренен…

-hылыу кыззарга ла куз йомоп ултырып була- автобуста

   китеп барганда…

-Халык якшы тормошто телэй, уга кунелле тормош

   ойошторалар.

-Хаклык- зур байлык, эзлэп кенэ олэшэйек…

-Ысын ир узе осон нык торорга, икенселэр осон нык ятырга тейеш!

-Ысын ир шпал hалган катындарга шелтэ эшлэмэй…

-Эш боткэс, тондо файзалы уткэрергэ ярай!

-Эш коно кеше гумерен 8 сэгэткэ кыскарта.

-Эгэр зэ кызымды кэлэш итеп алhан, ярты батшалык бирэм

    hэм акса- дарыулык…

-Юк-юк! Hез нимэ… Богон мин кейэузэ тугел…

-Янгызлыкка сызай алмай фекер башты ташланы…

-Яны йыл алдынан шыршылар за ауырыу, ялангас, йэмhез куренергэ тырышалар.

-Яраткан кызым осон гумер бирергэ эзер инем, э ул акса

   алды…

-Якшылык hэр вакыт яманлыкты енэ. Тимэк, кем енэ- шул якшы!

 

Ю-УРАУЗАР

-Буш бизрэле бисэлэр юлды кыйhа- эргэлэ

  хозтовары магазины булыр.

-Илак балаусhэ депутат була.

-Колак шаулаганданhауа бозолhа бозолhон, эс

  шаулагандан hауа бозолмаhын.

-Кулы hыуыккешенен йорэге кызыу, танауы кызыл

 була.

-Танау тишегенен зурлыгы бармак йыуанлыгына бэйле.

-Ун кул кысытhа- курешеугэ, hул кул кысытhа- аксага,  

 танау кысытhа- эсеугэ, оса кысытhа- мажараларга…

-Hирэк тешлекешенен аузында аш та тормай, hуз зэ  

 тормай.

-hул кул кысыhа-аксага, ун кул кысыhа-курешеугэ,

 ике  кул да кысыhа-корсангыга. 

-hыйыр арт аягын калтыратhа, йэ hыуык булыр,

 йэ  hугымга.



 

             Ике яуаплы йомактар, йэгни ду-йомактар.

 

1.      Кар тугел – ак кына,

        Эсеп ебэр сак кына.  

                  (Hот.  Аракы. )

2.      Асты такта, осто такта,

        Канынды эсеп тик ята.

             (Кандала.  Вампир.)

3.      Ашатhан – терелэ,

        Эсерhэн улэ.       

                 (Ут. Бахмур.)

4.     Алган hайын зурая бара. 

                    (Сокор. Бурыс.)

5.     Урманда бар, кырза юк,

       Мунсала бар, ойзэ юк.  

          ( “Н” хэрефе.  Миндек.)

6.     hыйырза бар, кешелэ юк,

       hарыкта бар, эттэ юк. 

          (“h” хэрефе.  Тояк.Могоз.)

7.     Карайтып hалдым

       Кызартып алдым. 

           (Тимер. Кысала.)

8.     Котэлэр, котэлэр,

       Килhэм – касып ботэлэр.  

               (Ямгыр. Эскэн атай.)

9.    Кат-кат катлама,

       Акылын булhа, ташлама

                ( Китап. Кэбестэ.)

10.   Тышы йэшел, каты,

       Эсе кызыл, татлы.

                 (Карбуз. Шарап.)

11.  Барзыр бер катын-

      Бармактары бары алтын.

   (Йондоззар,кук йозо. Hоло. Яны башкорт катыны.)

12.  Йэйен hоро, кышын ак,

      Уга шулай якшырак.

         ( Куян. Разведчик кейемдэре.)

13.  Башы бар- сэсе юк,

      Кузе бар- кашы юк.

      Канаты бар- оса алмай,

      Болоттарзы коса алмай.

         ( Балык. Чернобыль кошо.)

14.  Сыбар ала кулдэге,

      Тотhан- уна бизэге.

          ( Кубэлэк. Кытай эйбере.)

15.  “Тей” ,- тиhэн, теймэй,

      “Теймэ” ,- тиhэн, тейэ.

           ( Ирен. Аркыры бала.)

16.  Берэу hойлэй,

      Икэу тынлай,

      Тагы икэу карап тора.

     (Тел, колак, куз. Hукыр- hангыраузар интернаты.)

 17. Касан катындар:

      Килмэhэ кайгыралар,килhэ кангыралар?

      ( Эскэн ире кайтмаhа)