«Суннилерге», «Шииттерге», «Сопыларға», «Салафилерге»
«Суннилерге», «Шииттерге», «Сопыларға», «Салафилерге»,
«Таблиғдарға», «Хизбуттарға», «Такфирлерге» және тағы басқаларына айтар
сөзіміз!
«Суннилерге»,
«Шииттерге», «Сопыларға», «Салафилерге», «Таблиғдарға», «Хизбуттарға»,
«Такфирлерге» және тағы басқаларына айтар сөзіміз!
Күдіксіз діндерінде бөлініп, топтарға
айрылғандармен ешбір байланысың жоқ. Сөзсіз олардың ісі Аллаға тән.
Кейін оларға істеген істерін түсіндіреді. (6:159)
Аса қамқор ерекше мейірімді Алланың атымен бастайын.
Біз өзімізді «рационалды монотеистер» деп
атаушылармыз, сендерді Құдайдың түсірген кітабі яғни Құрандағы жазылған
аяттарына ойлануға шақырамыз!
Егерде күш жинап өздігіңізден Құранды Құдайдың
берген ақылын қолданып, оқуға кірісе бастасаңыз, мына маңызды нәрселерге
көңіл бөлу абзал: Құдай ЖАЛҒЫЗ, КЕМШІЛІКСІЗ, ТОЛЫҚ КҮШКЕ ИЕ, ЕСТУШІ, БІЛУШІ.
Сондықтан да Құдай ешқандай көмекшіге,
дәнекерлеушіге, қолдаушыға Құдайдың және пайғамбарымыздың атын жамылып,
Құдайдың сөзін түсіндіруге немесе тәпсірлеуге мұқтаж емес.
Егерде Құранды оқи бастаған сәтте сіздің қолыңыз
автоматты түрде хадистер жинағына немесе әлде біреудің тәпсіріне созыла
бастаса, сол мезгілде ойланғаныңыз жөн. Мына хадистер мен тәпсірлер
Құдайдың кітабына күмән туғызып жатқан жокпа? Әлде Құдай Құранды
соншалықты бұрыс деректерге мұқтаж болмайтын, толық, түсінікті етіп
түсіре алмағаныма?
Егер сіздің ойыңыз:
• Құраннан басқа басшылыққа алатын білім бұлақтары бар;
• Құдайдан бөлек ахиретте мені соттайтын, жазалайтын бір күш бар;
• Құран қиын және түсініксіз, тақуалар үшін өздігінен тура жолда жетекші бола алмайды;
• Ақикат дәстүрлермен тығыз байланысты; дегендей
болса, онда мына төмендегі айтылған сөздер мына өмірде және ахирет үшін
бір ескерту болсын:
Мұхаммед пайғамбарымызға Құран, ТЕК ҚАНА ҚҰРАН, Құраннан басқа ешнәрсе берілмеді:
«Куәлік тұрғысынан қай нәрсе үлкен?»,-
де. «Мені мен сендердің араларында Алла куә және маған осы Құран,
сендерді сондай-ақ кімге жетіссе, оларды қорқытуым үшін уақи етілді;
Сендер Алламен бірге басқа тәңірлер барлығына айғақ бола аласыңдар
ма?»,- де. «Мен куәлік бере алмаймын! Шынайы түрде Ол, жалғыз тәңір.
Күдіксіз мен сендердің қосқан ортақтарыңнан аулақпын» де. 6:19
Әй адам баласы! Сендерге Раббыларыңнан
дәлел келді. Сондай-ақ сендер үшін бір ашық нұр (Құран) түсірдік. (174)
Ал енді Аллаға сеніп, Оған жабысқандарды өз тарапынан мәрхамет және
ілтипатқа бөлейді де, өзіне баратын тура жолға салады. 4:174-175
Осы (Құран) біз түсірген мүбарак
Кітап. Енді соған еріңдер әрі сақсыныңдар. Мәрхаметке бөленерсіңдер.
(155) «Шынайы түрде бізден бұрыңғы екі топқа Кітап түсірілді де біз
олардың оқығандарынан мүлде хабарсызбыз» дерсіңдер (156) Немесе: «Бізге
Кітап түсірілсе, олардан көрі тағы тура жолда болар едік» дерсіңдер
деп. Расында сендерге Раббыларыңнан бір ашық дәлел, тура жол, мәрхамет
те келді. Енді Алланың аяттарын өтірік деп олардан жүз бұрғаннан кім
залымырақ? Аяттарымыздан бас тартқандарды бас тартулары себепті жаман
қинаумен жазалаймыз. 6:155-157
Кімде-кім Құраннан өзге бір қосымша
бұлақтарға мұқтаждық етсе, міне солар дінбұзарлар: Олар, өздеріне
періштелердің ккелуін, немесе Раббыңның келуін, не Раббыңның кей
белгілерінің келуін ғана күте ме? Раббыңның белгілерінен кейі келген
күні, бұрыннан иман келтірмеген немесе сенімі бойынша бір хайыр
істемеген біреудің иманы пайда бермейді. «Күтіңдер, шәксіз күтеміз» де.
(158) Күдіксіз діндерінде бөлініп, топтарға айрылғандармен ешбір
байланысың жоқ. Сөзсіз олардың ісі Аллаға тән. Кейін оларға істеген
істерін түсіндіреді. 6:158-159
Тек қана Құранмен жүру керек:
«Ол, сендерге егжей-тегжейлі Кітап
түсірді. Сонда да Алладан басқа бір күш іздейн бе?»,- (де). Және сондай
Кітап бергендеріміз, оның Раббың тарапынан шындықпен түсірілгенін
біледі. Ендеше, әсте күдіктенушілерден болма. 6:114
Бұл Қітаптың түсірілуі, тым үстем, аса
дана Алла (Т.) дан. (1) Расында саған бұл Кітапты бір шындықпен
түсірдік. Сонда Аллаға дінді нағыз арнап, құлшылық қыл. (2) Көңіл
бөліңдер! Дін нағыз Аллаға тән. Сондай Алладан өзгені дос тұтқандар:
"Біз бұларға, Аллаға жақындастырсын деп қана табынамыз" (дейді.)
Күдіксіз олардың араларындағы таласқан нәрселеріне Алла (Т.) үкім
береді. Расында Алла, кім өтірікші, өте қарсы болса, оны тура жолға
салмайды. 39:1-3
Берген нығметімді еске алыңдар!
Уәдемді орындаңдар. Мен де серттеріңді орындаймын. Әрі Менен ғана
қорқыңдар. (40) Жандарыңдағы Тәуратты растаушы Мен түсірген Құранға
сеніңдер. Сондай-ақ оған алғаш қарсы келушілерден болмаңдар. Және де
аяттарымды аз ғана бағаға айырбастамаңдар да Менен ғана қорқыңдар. (41)
Хақиқатты бұзықтыққа араластырмаңдар да сондай-ақ біле тұра шындықты
жасырмаңдар. 2:40-42
Құран басшылыққа алуға жеңіл және түсінікті: Расында Құранды үгіт үшін оңайластырдық. Ал сонда түсінуші бар ма? 54:17
Расында бір қауым, өзін өзгертпейінше
Алла, оны өзгертпейді. Сондай-ақ егер Алла, бір қауымға бейнет тілесе,
Сонда оны ешбір қайтарушы жоқ. Әрі олар үшін Алладан өзге бір жәрдемші
де жоқ. 13:11
Дәстүрмен жүруге тыйым салынады: Алла
түсірген (Құранға) бой ұсыныңдар делінсе, олар: «Жоқ, үстінде
ата-бабаларымызды тапқан жолға ілесеміз» деді. Егер аталары еш нәрсені
түсінбеген әрі тура жолда болмаған болса да ма? (170) Кәпірлердің,
мысалы: Дабыстағанда, үнді, айғайды ғана естіп түсінбейтін біреу
тәрізді; саңырау, сақау және соқыр. Сонда олар еш нәрсені аңғармайды.
2:170-171
Қиямет күні Мұхаммед пайғамбарымыз сендерді Құранды тастап, сунна мен хадистерге ілескендерің үшін айыптайды!
Пайғамбар: "Раббым! Рас менің елім бұл
Құранды тастап қойды" деп айтады. (30) Сол сияқты әр пайғамбар үшін
күнәкарларды дүшпан қылдық. Раббың жетекшілік және көмекшілікте саған
жетіп, асады. 25:30-31
«Таблиғдарға», «Хизбуттарға», «Такфирлерге» және тағы басқаларына айтар
сөзіміз!
«Суннилерге»,
«Шииттерге», «Сопыларға», «Салафилерге», «Таблиғдарға», «Хизбуттарға»,
«Такфирлерге» және тағы басқаларына айтар сөзіміз!
Күдіксіз діндерінде бөлініп, топтарға
айрылғандармен ешбір байланысың жоқ. Сөзсіз олардың ісі Аллаға тән.
Кейін оларға істеген істерін түсіндіреді. (6:159)
Аса қамқор ерекше мейірімді Алланың атымен бастайын.
Біз өзімізді «рационалды монотеистер» деп
атаушылармыз, сендерді Құдайдың түсірген кітабі яғни Құрандағы жазылған
аяттарына ойлануға шақырамыз!
Егерде күш жинап өздігіңізден Құранды Құдайдың
берген ақылын қолданып, оқуға кірісе бастасаңыз, мына маңызды нәрселерге
көңіл бөлу абзал: Құдай ЖАЛҒЫЗ, КЕМШІЛІКСІЗ, ТОЛЫҚ КҮШКЕ ИЕ, ЕСТУШІ, БІЛУШІ.
Сондықтан да Құдай ешқандай көмекшіге,
дәнекерлеушіге, қолдаушыға Құдайдың және пайғамбарымыздың атын жамылып,
Құдайдың сөзін түсіндіруге немесе тәпсірлеуге мұқтаж емес.
Егерде Құранды оқи бастаған сәтте сіздің қолыңыз
автоматты түрде хадистер жинағына немесе әлде біреудің тәпсіріне созыла
бастаса, сол мезгілде ойланғаныңыз жөн. Мына хадистер мен тәпсірлер
Құдайдың кітабына күмән туғызып жатқан жокпа? Әлде Құдай Құранды
соншалықты бұрыс деректерге мұқтаж болмайтын, толық, түсінікті етіп
түсіре алмағаныма?
Егер сіздің ойыңыз:
• Құраннан басқа басшылыққа алатын білім бұлақтары бар;
• Құдайдан бөлек ахиретте мені соттайтын, жазалайтын бір күш бар;
• Құран қиын және түсініксіз, тақуалар үшін өздігінен тура жолда жетекші бола алмайды;
• Ақикат дәстүрлермен тығыз байланысты; дегендей
болса, онда мына төмендегі айтылған сөздер мына өмірде және ахирет үшін
бір ескерту болсын:
Мұхаммед пайғамбарымызға Құран, ТЕК ҚАНА ҚҰРАН, Құраннан басқа ешнәрсе берілмеді:
«Куәлік тұрғысынан қай нәрсе үлкен?»,-
де. «Мені мен сендердің араларында Алла куә және маған осы Құран,
сендерді сондай-ақ кімге жетіссе, оларды қорқытуым үшін уақи етілді;
Сендер Алламен бірге басқа тәңірлер барлығына айғақ бола аласыңдар
ма?»,- де. «Мен куәлік бере алмаймын! Шынайы түрде Ол, жалғыз тәңір.
Күдіксіз мен сендердің қосқан ортақтарыңнан аулақпын» де. 6:19
Әй адам баласы! Сендерге Раббыларыңнан
дәлел келді. Сондай-ақ сендер үшін бір ашық нұр (Құран) түсірдік. (174)
Ал енді Аллаға сеніп, Оған жабысқандарды өз тарапынан мәрхамет және
ілтипатқа бөлейді де, өзіне баратын тура жолға салады. 4:174-175
Осы (Құран) біз түсірген мүбарак
Кітап. Енді соған еріңдер әрі сақсыныңдар. Мәрхаметке бөленерсіңдер.
(155) «Шынайы түрде бізден бұрыңғы екі топқа Кітап түсірілді де біз
олардың оқығандарынан мүлде хабарсызбыз» дерсіңдер (156) Немесе: «Бізге
Кітап түсірілсе, олардан көрі тағы тура жолда болар едік» дерсіңдер
деп. Расында сендерге Раббыларыңнан бір ашық дәлел, тура жол, мәрхамет
те келді. Енді Алланың аяттарын өтірік деп олардан жүз бұрғаннан кім
залымырақ? Аяттарымыздан бас тартқандарды бас тартулары себепті жаман
қинаумен жазалаймыз. 6:155-157
Кімде-кім Құраннан өзге бір қосымша
бұлақтарға мұқтаждық етсе, міне солар дінбұзарлар: Олар, өздеріне
періштелердің ккелуін, немесе Раббыңның келуін, не Раббыңның кей
белгілерінің келуін ғана күте ме? Раббыңның белгілерінен кейі келген
күні, бұрыннан иман келтірмеген немесе сенімі бойынша бір хайыр
істемеген біреудің иманы пайда бермейді. «Күтіңдер, шәксіз күтеміз» де.
(158) Күдіксіз діндерінде бөлініп, топтарға айрылғандармен ешбір
байланысың жоқ. Сөзсіз олардың ісі Аллаға тән. Кейін оларға істеген
істерін түсіндіреді. 6:158-159
Тек қана Құранмен жүру керек:
«Ол, сендерге егжей-тегжейлі Кітап
түсірді. Сонда да Алладан басқа бір күш іздейн бе?»,- (де). Және сондай
Кітап бергендеріміз, оның Раббың тарапынан шындықпен түсірілгенін
біледі. Ендеше, әсте күдіктенушілерден болма. 6:114
Бұл Қітаптың түсірілуі, тым үстем, аса
дана Алла (Т.) дан. (1) Расында саған бұл Кітапты бір шындықпен
түсірдік. Сонда Аллаға дінді нағыз арнап, құлшылық қыл. (2) Көңіл
бөліңдер! Дін нағыз Аллаға тән. Сондай Алладан өзгені дос тұтқандар:
"Біз бұларға, Аллаға жақындастырсын деп қана табынамыз" (дейді.)
Күдіксіз олардың араларындағы таласқан нәрселеріне Алла (Т.) үкім
береді. Расында Алла, кім өтірікші, өте қарсы болса, оны тура жолға
салмайды. 39:1-3
Берген нығметімді еске алыңдар!
Уәдемді орындаңдар. Мен де серттеріңді орындаймын. Әрі Менен ғана
қорқыңдар. (40) Жандарыңдағы Тәуратты растаушы Мен түсірген Құранға
сеніңдер. Сондай-ақ оған алғаш қарсы келушілерден болмаңдар. Және де
аяттарымды аз ғана бағаға айырбастамаңдар да Менен ғана қорқыңдар. (41)
Хақиқатты бұзықтыққа араластырмаңдар да сондай-ақ біле тұра шындықты
жасырмаңдар. 2:40-42
Құран басшылыққа алуға жеңіл және түсінікті: Расында Құранды үгіт үшін оңайластырдық. Ал сонда түсінуші бар ма? 54:17
Расында бір қауым, өзін өзгертпейінше
Алла, оны өзгертпейді. Сондай-ақ егер Алла, бір қауымға бейнет тілесе,
Сонда оны ешбір қайтарушы жоқ. Әрі олар үшін Алладан өзге бір жәрдемші
де жоқ. 13:11
Дәстүрмен жүруге тыйым салынады: Алла
түсірген (Құранға) бой ұсыныңдар делінсе, олар: «Жоқ, үстінде
ата-бабаларымызды тапқан жолға ілесеміз» деді. Егер аталары еш нәрсені
түсінбеген әрі тура жолда болмаған болса да ма? (170) Кәпірлердің,
мысалы: Дабыстағанда, үнді, айғайды ғана естіп түсінбейтін біреу
тәрізді; саңырау, сақау және соқыр. Сонда олар еш нәрсені аңғармайды.
2:170-171
Қиямет күні Мұхаммед пайғамбарымыз сендерді Құранды тастап, сунна мен хадистерге ілескендерің үшін айыптайды!
Пайғамбар: "Раббым! Рас менің елім бұл
Құранды тастап қойды" деп айтады. (30) Сол сияқты әр пайғамбар үшін
күнәкарларды дүшпан қылдық. Раббың жетекшілік және көмекшілікте саған
жетіп, асады. 25:30-31
Құранды түсіну!
Құран Кәрім Жаратушы тарапынан күллі адамзатқа
және өзінен кейінгі замана атаулыға жіберілген ұқсасы жоқ қасиетті
кігап. Құран - Ислам дінінің бастауы, бірегей бұлағы. Исламды түсіну
үшін Құранды түсіну шарт. Құранды түсінбеген адам Исламды да толықтай
түсіне алмайды.
Құран - Жаратушының мәлімдемесі, хабарламасы,
жолдауы. Ол таңдаулы Елші Мұхаммедке толықтай түсіріліп болған Аллаһтың
сөздерін өзгерте алатын ешбір құдірет жоқ. Құранды Аллаһ Тағала өз
қорғауына алған Құран дін деп аталатын ұғымға қатысты мәселелер мен
мысалдардың, ережелер мен ақпараттың барлығын қамтиды. Онда еш нәрсе де
ұмытылмаған Құраннан өзге кітаптардың барлығы да фәни адамдар тарапынан
жазылған немесе құрастырылған кітаптар. Олар Құранның орнын баса алмайды
немесе Құранның бұйрықтарын жоя алмайды.
Құран - әр нәрсені білуші, шексіз құдірет иесі,
шексіз ғылым иесі, теңі-теңдесі жоқ, еш нәрсеге мұқтаж емес, кем
сипаттардан ада, тумаған және туылмаған, ең әуелгі, ең ақырғы, көрінеу
және көмес, ұмытпайтын, қалғымайтын, шаршамайтын, ұйықтамайтын, Жаратушы
Аллаһ Тағаланың кітабы. Онда мін немесе кемшілік болуы мүмкін емес,
өйткені ол мін немесе кемшілік кітаптың иесіне тиесілі болар еді. Ал
Ислами ұғым бойынша Жаратушымыздың ондай міні немесе кемшіліктері болуы
мүмкін емес. Мін мен кемшіліктер фәни адамдарға тән қасиеттер.
Сондықтан, фәни адамдардың істерінде, жазған дүниелерінде, ойларында мін
немесе кемшілік болуы заңды құбылыс.
Құранды дұрыс және нақтылы түсіне білу үшін жоғарыда келтірілген тұжырымдама негізінде мына аяттарды келтіруге болады:
Құранды Аллаһ өз хұзырынан өзінің ғылымымен түсірген (Һұд сүресі 11/14)
Ол тек қана үгіт (ескерту) және ап-анық бір Құран (оқулық)! (Йасин сүресі, 36/69)
Біз бұл кітапты саған әр нәрсені
егжей-тегжейлі анықтаушы, тура жолға бастаушы, рахмет және бой
ұсынушыларға (мұсылмандарға) сүйінші етіп түсірдік. (Нахл сүресі, 16/
89)
Кітапта еш нәрсені де кем етпедік! (Әнғам сүресі, 6/38)
Бұл аяттарын адамдар әбден ұғынсын және таза ақыл иелері үгіт алсын деп өзіңе түсірілген мүбәрәк бір кітап! (Сад сүресі, 38/29)
Жаратқан Иеңнің сөзі туралық және
әділет жағынан тәмам болды. Оның сөздерін өзгертетін ешбір құдірет жоқ!
Ол бәрін естуші және білуші. Жер бетіндегі адамдардың көпшілігіне бой
ұсынатын болсаң, олар сені Аллаһтың жолынан тайдырады. Олар болса тек
күдікке бой алдырған және сол күдікпен жалған сөйлейді! (Әнғам сүресі,
6/115,116)
Жаратқан Иең әсте ұмытшақ емес! (Мәриям сүресі, 19/64)
Бұл Құран маған сендерді және өзіме мәлім болатын адамдарды ескертуім үшін уахи етілді (Әнғам сүресі, 6/19)
Өздеріне оқылып жатқан Құранды саған түсіруіміз ола^Ға жөткілікті емес пе? (Ғанкебұт сүресі, 29/51)
Бұл сондай кітап Жаратқан Иеңнің
рұқсатымен адамдарды қараңғылықтардан нұрға, ол күллі мадақтың иесі биік
құдірет иесі. Аллаһтың жолына шығаруың үшін саған түсірдік (Ибраһим
сүресі, 14/1)
Ант болсын! Сендерге анықтан-анық
аяттар (белгілер, дәлелдер), сендерден бұрынғылардың мысалдары және
қорғанып, сақсынушылар үшін (тақуалар үшін) бір үгіт түсірдік (Нұр
сүресі, 24/34)
Бір нәрсе туралы ғылым (білім) өзіңде
жоқ болса, ондай нәрсенің артына түспе! Шынында, құлақ, көз және жүрек,
одан жауапқа тартылмақ. (Исра сүресі, 17/36)
Олар сөзді тыңдайды және оның ең
әдемісіне мойынсұнады. Міне олар Аллаһ тарапынан тура жолға салынған
таза ақыл иелері! (Зұмар сүресі, 39/18)
Күдіксіз, жер бетіндегі әрекет ететін
жан иелерінің ішіндегі ең жаманы ақылын істетпейтін саңыраулар мен
мылқаулар! (Әнфал сүресі, 8/22)
Аллаһ кір-қоқысты ақылын істетпейтіндердің үстіне жаудырады (Йұнұс сүресі, 10/100)
Ант болсын! Сендерге ескертуші бір кітап түсірдік. Сонда да ақылдарыңды жұмсамайсыңдар ма? (Әнбие сүресі, 21/10)
Өздеріне ап-анық дәлелдер келгеннен
кейін талас-тартысқа салынып, жіктерге бөлініп, ыдырағандар сияқты
болмаңдар! Оларға өте үлкен азап бар! (Әли Имран сүресі 3/105)
Діндерінің быт-шытын шығарып, жіктерге
бөлінгендер бар емес пе, сенің оларға еш қатысың жоқ! Олардың ісі
Аллаһқа тән! Аллаһ оларға жасап қойғандарын хабарламақ! (Әнғам сүресі,
6/159)
Күдіксіз үкім тек Аллаһтікі. Ол Өзінен
басқаға құлшылық етпеулеріңді әмір етті. Нағыз тура дін міне осы.
Алайда адамдардың көпшілігі білмейді! (Йұсұф сүресі, 12/ 40)
Өзінің үкіміне ешкімді де ортақ
етпейді! Жаратқан Иеңнің кітабынан саған уахи етілгенді оқы! Оның
сөздерін өзгертетін ешбір құдірет жоқ! (Кәһф сүресі, 18/26,27) Аллаһқа
шақыратын, ізгілік жасайтын және «Мен бой ұсынғандарданмын!» дейтін
адамнан да әдемі сөз сөйлейтін кім бар екен? (Фұссилет сүресі, 41/33)
Аллаһ сендерге Кітапты егжей-тегжейлі етіп түсіргеніне қарамастан, Аллаһтан басқа бір төреші ме іздейін? (Әнғам сүресі, 6/114)
Олар Құранды оқып, түсінбей ме? Егер
ол Аллаһтан өзгенің хұзырынан болғанда, олар оның ішінен әлбетте
көптеген келіспеушіліктер табар еді ғой! (Ниса сүресі, 4/82)
...Сендерге аяттарымызды әбден анықтадық, бәлкім ақылдарыңды пайдаланарсыңдар! (Әли Имран сүресі, 3/118)
Сендерге не болды? Қалай үкім
берудесіңдер? Еш естеріңе алмайсыңдар ма? (Үгіт алмайсыңдар ма?) Немесе
сендердің ап-анық бір дәлелдерің бар ма? Егер рас сөйлеушілерден
болсаңдар, кітаптарыңды әкеліңдерші! (Саффат сүресі, 37/ 154-157)
Сендерге не болды? Қалай үкім
берудесіңдер? Немесе сендердің оқып, дәріс алып жатқан, ішінде тек
ұнатқан жақтарыңды ғана алатын бір кітаптарың бар ма? (Қалам сүресі,
68/36-37)
Олардың арасында үкім бергеніңде Аллаһтың түсіргені бойынша бер! (Мәида сүресі, 5/49)
Айт «Мен сендерді тек уахимен (Құранмен) ескертушімін!» (Әнбия сүресі, 21/45)
...сондай-ақ, өлген анық дәлел (бәййине) бойынша өлсін, өмір сүрген де анық дәлел бойынша өмір сүрсін! (Әнфал сүресі, 8/42)
Олар үгіт алып, ұғынсын деп бұларды
Құранда алуан түрлі жолмен анықтадық. Бірақ бұл олардың қашуын
арттыруда! (Исра сүресі, 17/41)
Ант болсын! Мына Құранда барлық
адамдар үшін барлық мысалдардан алуан түрлі түсіндірдік. Адамдардың
көпшілігі болса оны мойындамауда сіресе тұруда! (Исра сүресі, 17/89)
Қарашы, олар әбден түсінсін деп аяттарды (белгілерді, дәлелдерді) алуан түрлі әдіспен түсіндірудеміз! (Әнғам сүресі, 6/65)
Ғылыммен жан-жақты түсіндірдік, иман
еткен бір қауым үшін тура жолға бастаушы және рахмет (рахым) етіп
кітапты түсірдік (Ағраф сүресі, 7/52)
Бұл сондай кітап - оны даналық пен
үкім Иесі, әр нәрседен Хабардар Аллаһ аяттарын үкім білдіруші (мұхкем)
етіп, артынша егжей-тегжейлі етіп түсіндірген (Һұд сүресі, 11/1)
Жер бетіндегі ағаштардың барлығы қалам
болса және теңіз де артына жеті теңізді қосып жұмсалса, сонда да
Аллаһтың сөздері таусылмас! Аллаһ үстем әрі дана. (Лұқман сүресі, 31/27)
Күдіксіз, оны жинақтау жөне оқыту
бізге тиесілі. Ондай болса, біз оны оқығанымызда, сен де оның оқылуына
бағын! Соңыра, оны анықтау да бізге тиесілі. (Қиямет сүресі, 75/17-19)
Елші былай деді: «Ей, Жаратқан Ием!
Менің қауымым (қоғамым) мына Құранды ұмыт болған, тасталған бір затқа
айналдырды!» (Фұрқан сүресі, 25/30)
Ислам діні бір ғана Жаратушыға иман етуді және
оған бой ұсынуды уағыздайтын дін Жаратушыға ортақ қосу кешірілмес күнә.
Өйткені, ол бірегей және нағыз шындықты бұрмалаушылық, айқын ақиқатты
бүркемелеушілік және Жаратушыға жасалған опасыздық, шүкірсіздік.
Жаратушыға ортақ қосудың формасы онша маңызды емес, ортақ қосылса
болғаны. Ортақ қосу әшкере немесе жасырын формада, тікелей немесе жанама
тәсілмен жасалуы мүмкін. Мұның барлығы да ортақ қосушылық, яғни
Жаратушыға қарсы күрес жүргізу, оның діндегі үкіміне өзге құдіретті әкеп
телу болып табылады.
Жоғарыда келтірілген аяттарда Құранның қандай
кітап екені және қандай мақсатпен түсірілгені түсіндірілген. Сонымен
қатар, аяттарды мұқияттап оқығанда Құранды түсіну үшін ақылды
пайдаланудың қажет екені, яғни ең бастысы ақылды басшылыққа алудың талап
етілгендігі анық көрінеді. Ақыл - Аллаһтың адамзатқа берген нығметі.
Құран - Аллаһтың адамзатқа берген нығметі. Бұл екеуінің де иесі,
жаратушысы - бір Аллаһ. Сондықтан, олардың арасында кереғарлық,
келіспеушілік болмайды, болуы мүмкін емес те.
Аплаһқа ортақ қосудың бір формасы - Оның Кітабына
басқа бұлақтарды әкеп қосу немесе Оның Кітабындағы аяттардың үкімін
жойылған деп жариялаған фәни пікірлерді қабылдау. Аллаһтың Кітабында
кемшілік жоқ, ол өте анық, өте түсінікті (жоғарыдағы аяттарға қараңыз).
Діндегі үкім тек Аллаһтікі. Діннің алаңында тек Оның билігі жүреді.
Құранда аталмаған нәрселер адамдардың шешіміне қалдырылған. Бұл адамның
алаңы. Ал адам баласы Құранда, яғни дінде аталмаған мәселелер бойынша
Құранның рухына, логикасына, ақыл және ойлау жүйесіне сәйкес шешім
қабылдайды. Алдымен мәселені егжей-тегжейлі зерттейді, ғылымға, ақылға,
тәжірибеге жүгінеді. Құрандағы тәухид, әділет, турашылдық, пайдалы және
ізгілікті іс істеу, шектен шықпау, шура (кеңесу), еркін ойлау т.т.
қағидаларын басшылыққа алады. Ақырында шешім қабылдайды. Осы шешімі
жоғарыдағы өлшемдерге сәйкес келіп жатса - сыйлыққа бөленеді. Керісінше
болса - тиесілі жазаға ұшыратылады. Аллаһқа ортақ қосудан басқа
қателесулердің, күнәлардың кешірілуі мүмкін.
Міне, жоғарыда қысқаша ғана келтірілген
түсініктеме негізінде Құранды оқу және түсіну үшін қажетті талпыныстың
барлығын жасау керек. Әр кітап белгілі бір мақсат үшін жазылған, Құран
да белгілі бір мақсат үшін түсірілген. Құран құр бетіне қарап
түсінбестен оқылатын, түсінбестен жатқа айтылатың тек кейбір діни
рәсімдер кезінде ғана керек болатын, аяттары сатылатын, діндегі үкімдері
оңды-солды ескерусіз қалатың әулиелер мен пірлер, шейхтар мен тақсырлар
оның аяттарының күшін тоқтата алатын ойыншық кітап емес.
Құранмен ойнаған өзінің ахіретімен ойнаған болады.
Құранға қиянаттық жасаған - Исламға қиянаттық жасаған болады. Исламға
қиянаттық жасаған, оның иесі — Аллаһқа қиянаттық жасаған болады.
Мұсылман жастарымыз осы маңызды ескертпелер негізінде Құранды оқуы және
түсінуі қажетті деп санаймын. Ал Құранда жиіркенішті қылықтар,
қатыгездік пен аяусыздыққа шақырулар, өмірді қиындататын ережелер жоқ.
Құрандағы дін өте түсінікті және қарапайым. Ол адамға еркін ойлау
қабілетін бере алады. Ол таза ақылға, ізгі ақылға, имандылыққа,
шақырады. Адам құқықтарын құрметтеуге, бүлік жасамауға, бұзақылықтан
аулақ болуға, Аллаһқа, оның елшісі мен мұсылман әміршіге бағынуға
шақырады. Құран өзге діндер мен сенімдердің болуына рұқсат етеді.
Адамдардың нәсілдік, ұлттық белгілерін жоққа шығармайды және жоймайды.
Бейбітшілік ішінде, әділетті қоғам орнатылуын талап етеді. Адамдарды
ақылды және ақылдың ізгі өнімдерін пайдалануға шақырады. Еңбек етуге,
ізденуге, қажыр-қайрат жұмсауға шақырады.
Құранның аяттарында бүгінгі ғылым мен өркениетке
қарсы талаптар жоқ. Ондай кері талаптар тек адамдар жазған әдебиеттерде
ғана болуы мүмкін. Міне, Батыс халықтарының «исламда қатыгездік бар!»,
«исламда адам құқықтары, әйел құқықтары тапталған!» т.т. деп отырғаны
Құранға байланысты емес, фәни адамдардың тұрмыстағы дінге енгізіп жазған
дүниелеріне байланысты айтылуда. Міне, бұны ажырата білуіміз керек.
Христиан діні және оның теологиясы ғасырлар бойы
шіркеу басшылары мен теологтардың жазған дүниелері негізінде қалыптасқан
Христиандық дінін қалыптастырған, оның сенім қағидалары мен діни
рәсімдерін белгілеген, аталмыш діннің жүздеген тармаққа бөлініп кетуіне
себеп болғандар - фәни адамдар, шіркеу көсемдері. Олар құдайы бұлақтың
орнын адами бұлақтың толтыруы қағидасын мұсылмандарға да әкеп істеткісі
келеді. Алайда, исламда діннің алаңында адами бұлақ жүрмейді, тек
Аллаһтың түсіргені мен көрсеткені ғана жүреді. Осыны барша адамзатқа
түсіндіруіміз шарт.
Фәни адамдардың пікірлері олардың өзіндік
пікірлері ретінде бағалануы тиіс. Бір фәни адамның пікірін, қорытындысын
әкеліп, оны Аллаһтың үкіміне тең (!), тіпті, одан да жоғары (!!!) қою
ислам дінінің өзегіне сәйкес келмейді. Ал сол фәни адамның Құранға және
жоғарыда келтірілген өлшемдерге сәйкес жасаған пікірлері мен
қорытындыларын автордың еңбегі мен ғылыми ізденісін құрметпен
қабылдаймыз.
Орта ғасырлардағы кейбір ғұламалар мен сөз
құрастырушы авторлардың еңбектерінде келтірілген ойлар мен ұсыныстарды
сол адамдардың алған біліміне, өскен ортасына, материалдық мүмкіндігіне,
сол дәуірдегі ғылым мен білімнің деңгейіне, саяси және тарихи
уақиғаларға байланысты бүгінгі деңгейден қайтадан сарапқа салып,
Құранның таразысына салып, өлшеп алуымыз шарт. Сонда, бүгінгі мұсылман
әлемінде жинақталған және «дін» мәртебесі берілген сенім-нанымдардың,
ережелер мен қағидалардың қайсыларының Құранға (Исламға) сай келетіні
анық болады.
Мұсылман жастар беттерін болашаққа бұруы керек деп
ойлаймын. Бүгінгі мұсылман әлемінің ең басты проблемасы - надандық,
қараңғылық. Қараңғылық ұғымы Құранда «зұлым» деп аталған. Ал «залым»
қараңғылықтың ішіндегі адамды білдіреді. Өйткені, әлемдегі зұлымдықтар
білмегендіктен немесе білімнің жетіспеуінен болады, ізгі ақылдың
қосылмауынан болады, Жаратушының жарату негізіне қайшы келгендіктен
болады. Қараңғылықты тек нұр, яғни жарық жеңеді.
Құран адамзатты қараңғылықтардан нұрға жетелейді.
Аллаһ көктер мен жердің нұры. Құран болса Аллаһқа шақырады. Құран
еңбекті қадірлейді. Адамды жынысына қарап бағаламайды. Құранда
тепе-теңдік пен үйлесімділік бар. Құран еркек пен әйелді бірін-бірі
толықтыратын адамдар ретінде қарастырады. Құран ізгі іс жасауға және
ақылды пайдалана отырып, ғылыми ізденіске салынуды, әрдәйім еңбек етуді
(жиһад) талап етеді. Жоғарыда айтқанымыздай, Құран тек анық дәлелі бар
нәрсеге жүгінуді сұрайды, күмәнді мәліметке, күдікті нәрселерге бой
алдырмауды, олардан аулақ жүруді ескертеді. Құран мұсылмандарды
әлеуметтің мәселелерін өзара кеңесу арқылы, талқыласу арқылы шешуге
шақырады.
Әрине, Құранның сөздері Аллаһ Тағаланың аяттары.
Тағы да Құранның айтуынша, Аллаһтың аяттары (белгілері, дәлелдері,
айғақтары, ишараттары) тек Құран аяттарымен шектелмейді. Табиғаттағы
құбылыстар, ғарыштағы қозғалыстар, математика мен физиканың
заңдылықтары, күндіз бен түн, өсімдіктер мен хайуанаттар әлемі, теңіздер
т.т. барлығы да Жаратушының аяттары (белгілері). Әр иманды пенде
Жаратушының Құрандағы аяттарымен қатар өзге де аяттарын зерттеуі,
түсінуі керек.
Сол үшін әр иманды пенде позитивті ілімдерді -
математика, физика, химия, билогия, медицина, астрономия, геология т.т.
терең зерттеуі абзал. Бұларға қоса гуманитарлық саладағы ғылымдардан
философия, тарих, филология, логика, социология, психология, саясаттану,
экономика, эстетика т.т. сияқты ғылымдардан жан-жақты хабардар болуы
тиіс. Аталмыш ғылым салаларынан хабардар, жан-жақты біліммен
жабдықталған адамда оң ойлау қабілеті, математикалық ақыл, талдаушы
ойлау, сараптау қабілеті, салыстыру қабілеті, себеп пен салдар
арасындағы байланысты анықтау және нәтижелерді болжау потенциалы,
эстетикалық сана қалыптасады. Міне, бізге осындай білімді мұсылман
жастар қажет. Олар өздерін өткен тарихпен шектемейтін болады. Бұл жерде
өткен тарихты қаралау немесе ұмытуды мақсат тұтып жатқан жоқпын. Өткенді
өзінің уақытымен, өзінің шартымен білуіміз керек, бірақ өткенге
қадалып, өткен тарихқа өзімізді таңып тастамауымыз қажет. Мақсатымыз
дамуда, өсуде, жаңалық ашуда, адамзатқа пайдалы іс пен өнім ендіруде
болуы керек. Еліміздің ең дамыған әрі ең өркениетті елдер қатарында
болуына атсалысуымыз керек. Бұл тек прогрессивті ойлаумен, схоластикадан
(фундаментализмнен), көр-соқыр сенімнен алшақ болумен ғана мүмкін
болмақ.
Құран аяттары Жаратушының сөздері болғандықтан
олар «өзгеріссіз», «мызғымас» алаңды құрайды. Құранға ешкім еш нәрсе
қоса алмайды және одан еш нәрсені де алып тастай алмайды. Құраннан тыс
алаң болса «өзгеруі мүмкін», «күмәнсіз емес» кеңістікті құрайды. Адамға
қалдырылған осы алаңда адам баласы жоғарыдағы өлшемдер негізінде өз
ой-ақыл деңгейіне, ғылым мен білімнің жетістіктеріне қарап
тұжырымдамалар жасайды. Бұл тұжырымдар уақыт өткен сайын өзгеріске
ұшырауы, толықтырылуы мұмкін. Фәни адамдар жасаған тұжырымдарды,
пікірлерді, іс-әрекеттерді жоғарыда аталған «өзгеріссіз» алаңға апарып
салу - діннің алаңына қол сұғушылық, фәни нәрселерді бақиға
айналдырушылық болып табылады. Ад фәниді фәни деп, бақиды бақи деп
ажырата білген жөн.
Қорыта айтқанда, бүгінгі ислам әлеміндегі
тоқыраушылықты тек Құранға, яғни Жаратушының нұрлы жолына оралумен ғана
жеңе аламыз деп айтар едім. Құран осындай потенциалды біздерге бере
алады. VІІІ-ХІІІ ғасырларда өмір сүрген мұсылман ғалымдар қатып қалған
догматтардан құралған схоластиканы емес, Құранның жетегіндегі ақыл мен
ғылымға негізделген прогрессивті ойлауды басшылыққа алған еді. Олар
адамзат тарихында алтын әріптермен жазылған тамаша өркениетті
қалыптастыруға орасан зор ұлес қосқан тұлғалар. Олардан кейін келген
эзотерикалық ағымдар мен схоластикалық мектептер мұсылмандардың еркін
ойлауына шек қойды да оларды ой ендірмейтін, белгілі фәни тұлғалар
қалыптастырған ұғымдарға көр-соқыр иланатын бұқараға айналдырды.
Ғылыми ізденіс пен өндірістен қол үзіп қалған
мұсылмандар әр салада артта қалды. Мұсылмандар тек тұтынушыға айналды.
Ғылым деп жоғарыда аталған фәни адамдардың түсініктері ғана танылды.
Ғылыммен шұғылдану Аллаһ Тағаланың аяттарын зерттеу және олардың
мағыналарын ашу емес, бұрынғылардың жазғандарын қайталау және жаттау
болды. Шіркеудің схоластикасынан азат болған Еуропа болса ғылым мен
өнерде даму жолына түсті. Олар әлі сол жолды берік ұстанып келе жатыр.
Мұсылман үмметі дүр сілкініп, өзін кертартпа сенімдер мен схоластиканың
құрсауынан құтқаруы үшін ең алдымен еркін ойлаудың алдындағы
кедергілерден, негізсіз бос сенімдерден, қараңғылық уағызшыларынан және
олардың өнімдерінен құтылуы, Құранның нұрымен ғылыми ізденіске түсуі,
өнерде алға жылжуы шарт дер едім. Сөз соңында тағы да Құран аяттарын
келтіремін.
Олар Құранды әбден оқып, тереңдеп
түсінбей ме? Егер ол Аллаһтан өзгенің хұзырынан болғанда, олар оның
ішінен әлбетте көптеген келіспеушіліктер табар еді ғой! (Ниса сүресі,
4/82)
Еш күдік жоқ, ескертушіні біз түсірдік, біз! Оның шын мәніндегі қорғаушылары да бізбіз! (Һижр сүресі, 15/9)
Мен сендерден еркек болсын, әйел
болсын, ешбір еңбек етушінің еңбегін зая етпеймін (босқа шығармаймын)!
Бәрің де бір-біріңненсің! (Әли Имран сүресі, 3/ 195)
Шынында Аллаһ өзіне ортақ қосылуын кешірмейді. Мұның сыртында қалғанды қалағанына кешіреді (Ниса сүресі, 4/48)
Айт: «Аллаһ құлдары үшін шығарған
керікті заттарды (әшекейлерді) және таза ризықтарды кім харам еткен
(тиым салған)?». Айт: «Бұлар дүниедегі өмірде иман еткендер үшін, ал
қиямет күні болса тек қана олардікі. Білетін бір қауым үшін аяттарымызды
(белгілерімізді) осылайша егжей-тегжейлі баяндаймыз (Ағраф сүресі,
7/32)
Олардың көпшілігі тек күдікті
мәліметті басшылыққа алады. Алайда, күдікті мәлімет шындық атынан еш
нәрсені де білдірмейді. Күдіксіз, Аллаһ олардың істегендерін білуші»
(Йұнұс сүресі, 10/36)
Ей, иман еткендер! Күдікті мәліметтен
көбірек сақ болыңдар! Өйткені, оның бір бөлігі күнә болып табылады!
(Хұжұрат сүресі, 49/12)
Біз бұл кітапты саған әр нәрсені
егжей-тегжейлі анықтаушы, тура жолға бастаушы, рахмет және бой
ұсынушыларға (мұсылмандарға) сүйінші етіп түсірдік. (Нахл сүресі, 16/89)
Біле тұра шындық пен жалғанды (хақ пен нахақты) араластырмаңдар! Біле тұра хақты жасырмаңдар! (Бақара сүресі, 2/42)
Олардың көпшілігі тек күдікті
мәліметті басшылыққа алады. Алайда, күдікті мәлімет шындық атынан еш
нәрсені де білдірмейді. Күдіксіз Аллаһ олардың істегендерін білуші»
(Йұнұс сүресі, 10/36)
Бәрің тугелдей Аплаһтың желісінен ұстаңдар және ешқашанда жіктерге бөлініп айырылмаңдар! (Әли Имран сүресі, 3/103)
Мұсылмандар неге жеңіліс табады?
Қайырымды да мейірімді Алла атымен! Әлемнің
Әміршісі, қайырымды да мейірімді, Сот күнінің билеушісі — Аллаға мадақ!
Біз сенің алдыңда иіліп, Сенен жәрдем күтеміз: Сенің қаһарыңа
ілінгендердің және адасқандардың емес, Сен ізгілік еткен жолмен, тура
жолмен баста бізді.
Оқырманға айырықша және жалғыз ғана тілегіміз:
Құран аяттарын тыңғылықты, ойланып және санадан сараптап оқу қажет. Есте
сақтаңыз — бұл Сот болатын күнге дейін біздің әрқайсысымызға және
барлық адамдарға қарап айтылған күллі әлемнің құраушысы, Аллахтың сөзі!
БисмилЛяхи!
Талибан режимінің құлдырауы мен американдық және
олармен одақтас әскерлердің ширыққан басқыншылығын әскери сарапшылар
оңай-ақ болжамдады. Ақиқатында мұсылмандарға қарсы науқан ең батыл
жорамалдардың өзінен асып түсті және ахуал апталық мерзімде
американдықтардың толық бақылауына көшіп үлгерді. Ауғанстанның барлық
аумағы басып алынды, ондаған мың тұтқындалған «талибтер» жойылды,
жүздеген және мыңдаған мұсылмандық «белсенділер» бүкіл әлемнің
түкпір-түкпіріндегі Орталық барлау басқармасының құпия түрмелеріне
жөнелтілді.
Онсыз да тас ғасырына тұспа-тұс келген таулы
«ислам» елі саяси бассыздықтың, экономикалық күйзелістер мен
кедейшіліктің, эпидемиялар мен күштеудің тереңіне күмәнсіз лақтырылды.
Сөз реті келгенде айта кетейік, ауғандық мысал жалғыз ғана болып
табылмайды. Палестина, Босния, Алжир, Судан, Шешенстан, Ирак,
Оңтүстік-Шығыс Азия, Кашмир, Тәжікстан, Өзбекстан — бұл соңғы жарты
ғасыр аумағындағы тізім ғана.
Сонымен не болып жатыр? Тәңірінің жасаған соңғы
дінінің ұстанушылары, мұсылмандар неге исламның жеңісін айқын белгілеген
(Құдай алдында мойынұсынушылық жүйесі) Аллахтың өзінің мәлімдеуіне
қарама-қайшылықта басқа барлық қалған діни және саяси жүйелердің алдында
бірінен соң бірі жеңіліс табуда?
Біз Сізден бұрын да пайғамбарларды өз
қауымдарына жібергенбіз. Олар анық-айқын дәлел-құжаттар келтірген. Біз
қылмыс істегендерден өш-кек алғанбыз. Және иман келтіргендерді үстем ету
— біздің парызымыз. – 30:47.
Күдіксіз Алла иман келтіргендерді қорғайды. Әрине,
Алла бүкіл қиянатшыл, қасарысқандарды жақсы көрмейді. Шынында шабуыл
жасалып, зұлымдыққа ұшырағандарға соғысу үшін рұқсат берілді. Күдіксіз
алланың оларға жәрдем етуге күші толық жетеді. Олар сондай жазықсыз
«Раббымыз Алла» дегендіктерінен ғана жұрттарынан шығарылғандар. Егер
Алла адамдарды бірін-бірі арқылы қорғамаса, шіркеулер, бұтханалар,
яһудилердің құлшылық орындары және ішінде Алланың аты көбірек зікір
етілетін мешіттер құлатылар еді. Кім Алла жолына жәрдем етсе, Алла оған
жәрдем етеді. Шәксіз алла, аса көруші, тым үстем. – 22:38-40
Әй, мүміндер! Егер Аллаға жәрдем етсеңдер, Ол сендерге жәрдем етіп, табандарыңды бекітеді. – 47:7
Талибандар қозғалысы діннің классикалық сунниттік
нұсқасын білдіреді... олар күн сайынғы міндетті бес реттік «намазға
жығылуды» қатаң сақтады... сондай-ақ барлық қосымша және одан да тыс
күндізгі және түнгі «ғибадат етуді» орындады... сақалдарын өсірді және
осылайша пайғамбардың бейнесіне ұқсауға ұмтылып (оған бейбітшілік және
Алланың рақымы жаусын), оның ұзындығының жеткіліксіз болуына байланысты
адамдарды жазалады да... жетінші ғасырдағы пайғамбардың және оның
жақтастарының киімдерін сол күйінде үлгіге алып, кең киімдер мен
сәлделерді киінді... жексұрындық пен күнәһарлықты таратушы телевидениені
және музыканы таратуға тиым салды... жақындасу мен ластанудан қашу үшін
өз әйелдерін басынан аяғына дейін қапшық сияқты киімге жасырынуға
мәжбүрледі және көптеген хадистердің бұйрықтарына сәйкес оларды
үйлерінен шығармады... махаббатқа мауыққан ерлер мен әйелдерді жазалады
(бұл да хадиске сәйкес)...
Алайда біз ақиқат дін жолындағылар басқа жолға
бұрылмайтындығын жақсы білеміз және Алла Оның дінін ұстанғандарға
жеңіске кепілдік береді. Күтпеген жағдай ма? Дінге сенбейтіндер мынадай
жауапты қанағат тұтады: «жеңілістің себебі — технологиялық артта
қалушылық пен тактикалық сипаттардың жеткіліксіздігі». Алайда дін
жолындағы мұсылман үшін бұл жеткіліксіз, ойлана білетін мүмін оның діни
сенімінің негіздерін шайқалтатындай барынша ауқымды және
мазасыздандыратын бірдеңелерді көреді.
Біз, Мұсылмандар Алланың барлық процестер мен
заттарды түгел басқарып тұратындығын білеміз, тіпті ағаштың жапырағы да
Оның рұқсатынсыз жерге түспейді... Оның адал құлын қажет кезінде
қолдайтын көзге көрінетін және көрінбейтін күштер Аллаға бағынышты...
Алланың қолдауымен әлсіз және аз ғана топтың өзі үлкен және неғұрлым
күшті партияны жеңіп шығуға қабілетті... періштелер тең емес шайқаста
елшіге және оның жақтастарына көмек көрсету үшін жіберілген... ҚҰДАЙДЫҢ
ӨЗІ Өз жолында күреске шыққан құлдары жағына шыққанда әлемнің барлық
технологиясы мен күштерінің өзі ТҮККЕ ТҰРМАЙДЫ!
Мұхаммед сол уақытта мүміндерге былай
деді: «Раббыларың сендерге періштелерден үш мың көмекке түсірсе,
жеткіліксіз бе?». Әрине, егер сабыр етсеңдер, сақ болсаңдар, сондай-ақ
жау дереу жетіп келетін болса, Раббыларың сендерге бес мың белгілеулі
періштелермен жәрдем етеді.- 3:124-125.
... олар айтты: «Бізде Жалұт және оның
ләшкерлеріне төтеп берер күш жоқ» деп. Ал олардың Аллаға жолығуды
ойлағандары: «Алланың қолдауымен қанша аз топ көп топты жеңген. Алла
сабырлылармен бірге». – 2:249.
Алайда, егерде Алла Өзінің Кітабында анық айтқан
уәделерін ешқашан бұзбаса, бұл дилеммаға (екінің бірі) жауап немен
тұжырымдалады? Біздің дәуіріміз бен өркениетіміздің ғажайыптары қалай
шешімін табады? Өзімізді мұсылман санайтын және ақиретте Алланың
мейіріміне үміт артатын біздер қандай дінге иек артамыз? Құдай неге өз
партиясын тастап кетті?
«Немесе Алладан уәде алдыңдар ма? Алла уәдесін сірә бұзбайды. Немесе Аллаға білмегендеріңді айтасыңдар ма?» - 2:80.
Соңғы ғасыр ішінде әрбір жерде, әрбір аумақта
мұсылмандар бірінен соң бірі жалғасқан жеңілістер мен күйреуге ұшырауда.
Мұсылмандар жерін Аллахтың жаулары басып алуда, ал ол жердің
тұрғындарын басып-жаншуда. Әйелдер мен балалардың, қарттардың —
қорғансыз мұсылмандардың бастан кешіп отырған қорлықтары мен
зорлық-зомбылығын сөзбен айтып жеткізу қиын. Барлық адамдар үшін
мейірбандық ретінде ашық болып табылатын Тәңірі заңдары келеке мен
бұрамалаушылыққа ұшырауда. Күллі әлемде салтанат құруға және барлық
жалғандыққа тиым салуға тиіс дін ғибадат үйлерінің бұрыштарына
тықсырылып, бойтұмарға айналды. Аллахтың адамға сыйлаған керемет
ақыл-ойы бейғам жалбарынулар мен салт-жораларын жаттап алу үшін
пайдаланылуда.
Аллахтың ақиқат дініне тән тіршілік пен күш-қуат
жоғалды және екіжүзді «ғалымдармен» әділ емес басқарушылардың шексіз
келісімпаздығы мен адамға тиесілі жорамалдардың жинақталуымен зынданға
салынды. Бұл өздерінің атын шақырған «ғалымдар» мұсылмандардың ұжымдық
санасында цектық иерархия құрады және Аллахтың дінін таратуда өздерінің
ерекше құқықтары барлығына жұртшылықты сендіріп, өздерін осы пирамиданың
ең ұшары шыңына орналастырды. Нәтижесінде бүгінгі күні біз Ақиқат пен
жалғандық арасындағы бүкіләлемдік қарама-қайшылықтарда жеңіске
бейімделген қауымдастықтан таңдаулы топтар мен билік басындағылардың —
әлемдік «бақташылар» мен қуыршақтар тарапынан мәңгілік ығыстыруға
тартылған тобырға айналдық.
Сонымен, не болды? Біз неге Тәңірімен жасалған
келісім-шартты бұздық? Әлде біз жеткіліксіз немесе басқаша ғибадат
етеміз бе? Әлде қайыр-садақаны аз береміз бе? Әлде біздің сақалдарымыз
ұзындығы мен тығыздығынан сәйкес келмей ме? Әлде біздің әйелдеріміз
мейлінше жеткілікті қымталмаған ба? Әлде оразаны қатаң ұстанбаймыз ба?
Біздің Алла жолынан ауытқуымыздың себебі неде және біздің жеңілістеріміз
неден туындайды? Бұның жауабын біз Құраннан аламыз.
Пайғамбар: «Раббым! Рас, менің халқым
бұл Құранды тастап қойды». Әр пайғамбар үшін күнәһарларды дұшпан қылдық.
Раббың жетекшілік және көмекшілік те саған жетіп, асады». – 25:30-31.
Әміршісі, қайырымды да мейірімді, Сот күнінің билеушісі — Аллаға мадақ!
Біз сенің алдыңда иіліп, Сенен жәрдем күтеміз: Сенің қаһарыңа
ілінгендердің және адасқандардың емес, Сен ізгілік еткен жолмен, тура
жолмен баста бізді.
Оқырманға айырықша және жалғыз ғана тілегіміз:
Құран аяттарын тыңғылықты, ойланып және санадан сараптап оқу қажет. Есте
сақтаңыз — бұл Сот болатын күнге дейін біздің әрқайсысымызға және
барлық адамдарға қарап айтылған күллі әлемнің құраушысы, Аллахтың сөзі!
БисмилЛяхи!
Талибан режимінің құлдырауы мен американдық және
олармен одақтас әскерлердің ширыққан басқыншылығын әскери сарапшылар
оңай-ақ болжамдады. Ақиқатында мұсылмандарға қарсы науқан ең батыл
жорамалдардың өзінен асып түсті және ахуал апталық мерзімде
американдықтардың толық бақылауына көшіп үлгерді. Ауғанстанның барлық
аумағы басып алынды, ондаған мың тұтқындалған «талибтер» жойылды,
жүздеген және мыңдаған мұсылмандық «белсенділер» бүкіл әлемнің
түкпір-түкпіріндегі Орталық барлау басқармасының құпия түрмелеріне
жөнелтілді.
Онсыз да тас ғасырына тұспа-тұс келген таулы
«ислам» елі саяси бассыздықтың, экономикалық күйзелістер мен
кедейшіліктің, эпидемиялар мен күштеудің тереңіне күмәнсіз лақтырылды.
Сөз реті келгенде айта кетейік, ауғандық мысал жалғыз ғана болып
табылмайды. Палестина, Босния, Алжир, Судан, Шешенстан, Ирак,
Оңтүстік-Шығыс Азия, Кашмир, Тәжікстан, Өзбекстан — бұл соңғы жарты
ғасыр аумағындағы тізім ғана.
Сонымен не болып жатыр? Тәңірінің жасаған соңғы
дінінің ұстанушылары, мұсылмандар неге исламның жеңісін айқын белгілеген
(Құдай алдында мойынұсынушылық жүйесі) Аллахтың өзінің мәлімдеуіне
қарама-қайшылықта басқа барлық қалған діни және саяси жүйелердің алдында
бірінен соң бірі жеңіліс табуда?
Біз Сізден бұрын да пайғамбарларды өз
қауымдарына жібергенбіз. Олар анық-айқын дәлел-құжаттар келтірген. Біз
қылмыс істегендерден өш-кек алғанбыз. Және иман келтіргендерді үстем ету
— біздің парызымыз. – 30:47.
Күдіксіз Алла иман келтіргендерді қорғайды. Әрине,
Алла бүкіл қиянатшыл, қасарысқандарды жақсы көрмейді. Шынында шабуыл
жасалып, зұлымдыққа ұшырағандарға соғысу үшін рұқсат берілді. Күдіксіз
алланың оларға жәрдем етуге күші толық жетеді. Олар сондай жазықсыз
«Раббымыз Алла» дегендіктерінен ғана жұрттарынан шығарылғандар. Егер
Алла адамдарды бірін-бірі арқылы қорғамаса, шіркеулер, бұтханалар,
яһудилердің құлшылық орындары және ішінде Алланың аты көбірек зікір
етілетін мешіттер құлатылар еді. Кім Алла жолына жәрдем етсе, Алла оған
жәрдем етеді. Шәксіз алла, аса көруші, тым үстем. – 22:38-40
Әй, мүміндер! Егер Аллаға жәрдем етсеңдер, Ол сендерге жәрдем етіп, табандарыңды бекітеді. – 47:7
Талибандар қозғалысы діннің классикалық сунниттік
нұсқасын білдіреді... олар күн сайынғы міндетті бес реттік «намазға
жығылуды» қатаң сақтады... сондай-ақ барлық қосымша және одан да тыс
күндізгі және түнгі «ғибадат етуді» орындады... сақалдарын өсірді және
осылайша пайғамбардың бейнесіне ұқсауға ұмтылып (оған бейбітшілік және
Алланың рақымы жаусын), оның ұзындығының жеткіліксіз болуына байланысты
адамдарды жазалады да... жетінші ғасырдағы пайғамбардың және оның
жақтастарының киімдерін сол күйінде үлгіге алып, кең киімдер мен
сәлделерді киінді... жексұрындық пен күнәһарлықты таратушы телевидениені
және музыканы таратуға тиым салды... жақындасу мен ластанудан қашу үшін
өз әйелдерін басынан аяғына дейін қапшық сияқты киімге жасырынуға
мәжбүрледі және көптеген хадистердің бұйрықтарына сәйкес оларды
үйлерінен шығармады... махаббатқа мауыққан ерлер мен әйелдерді жазалады
(бұл да хадиске сәйкес)...
Алайда біз ақиқат дін жолындағылар басқа жолға
бұрылмайтындығын жақсы білеміз және Алла Оның дінін ұстанғандарға
жеңіске кепілдік береді. Күтпеген жағдай ма? Дінге сенбейтіндер мынадай
жауапты қанағат тұтады: «жеңілістің себебі — технологиялық артта
қалушылық пен тактикалық сипаттардың жеткіліксіздігі». Алайда дін
жолындағы мұсылман үшін бұл жеткіліксіз, ойлана білетін мүмін оның діни
сенімінің негіздерін шайқалтатындай барынша ауқымды және
мазасыздандыратын бірдеңелерді көреді.
Біз, Мұсылмандар Алланың барлық процестер мен
заттарды түгел басқарып тұратындығын білеміз, тіпті ағаштың жапырағы да
Оның рұқсатынсыз жерге түспейді... Оның адал құлын қажет кезінде
қолдайтын көзге көрінетін және көрінбейтін күштер Аллаға бағынышты...
Алланың қолдауымен әлсіз және аз ғана топтың өзі үлкен және неғұрлым
күшті партияны жеңіп шығуға қабілетті... періштелер тең емес шайқаста
елшіге және оның жақтастарына көмек көрсету үшін жіберілген... ҚҰДАЙДЫҢ
ӨЗІ Өз жолында күреске шыққан құлдары жағына шыққанда әлемнің барлық
технологиясы мен күштерінің өзі ТҮККЕ ТҰРМАЙДЫ!
Мұхаммед сол уақытта мүміндерге былай
деді: «Раббыларың сендерге періштелерден үш мың көмекке түсірсе,
жеткіліксіз бе?». Әрине, егер сабыр етсеңдер, сақ болсаңдар, сондай-ақ
жау дереу жетіп келетін болса, Раббыларың сендерге бес мың белгілеулі
періштелермен жәрдем етеді.- 3:124-125.
... олар айтты: «Бізде Жалұт және оның
ләшкерлеріне төтеп берер күш жоқ» деп. Ал олардың Аллаға жолығуды
ойлағандары: «Алланың қолдауымен қанша аз топ көп топты жеңген. Алла
сабырлылармен бірге». – 2:249.
Алайда, егерде Алла Өзінің Кітабында анық айтқан
уәделерін ешқашан бұзбаса, бұл дилеммаға (екінің бірі) жауап немен
тұжырымдалады? Біздің дәуіріміз бен өркениетіміздің ғажайыптары қалай
шешімін табады? Өзімізді мұсылман санайтын және ақиретте Алланың
мейіріміне үміт артатын біздер қандай дінге иек артамыз? Құдай неге өз
партиясын тастап кетті?
«Немесе Алладан уәде алдыңдар ма? Алла уәдесін сірә бұзбайды. Немесе Аллаға білмегендеріңді айтасыңдар ма?» - 2:80.
Соңғы ғасыр ішінде әрбір жерде, әрбір аумақта
мұсылмандар бірінен соң бірі жалғасқан жеңілістер мен күйреуге ұшырауда.
Мұсылмандар жерін Аллахтың жаулары басып алуда, ал ол жердің
тұрғындарын басып-жаншуда. Әйелдер мен балалардың, қарттардың —
қорғансыз мұсылмандардың бастан кешіп отырған қорлықтары мен
зорлық-зомбылығын сөзбен айтып жеткізу қиын. Барлық адамдар үшін
мейірбандық ретінде ашық болып табылатын Тәңірі заңдары келеке мен
бұрамалаушылыққа ұшырауда. Күллі әлемде салтанат құруға және барлық
жалғандыққа тиым салуға тиіс дін ғибадат үйлерінің бұрыштарына
тықсырылып, бойтұмарға айналды. Аллахтың адамға сыйлаған керемет
ақыл-ойы бейғам жалбарынулар мен салт-жораларын жаттап алу үшін
пайдаланылуда.
Аллахтың ақиқат дініне тән тіршілік пен күш-қуат
жоғалды және екіжүзді «ғалымдармен» әділ емес басқарушылардың шексіз
келісімпаздығы мен адамға тиесілі жорамалдардың жинақталуымен зынданға
салынды. Бұл өздерінің атын шақырған «ғалымдар» мұсылмандардың ұжымдық
санасында цектық иерархия құрады және Аллахтың дінін таратуда өздерінің
ерекше құқықтары барлығына жұртшылықты сендіріп, өздерін осы пирамиданың
ең ұшары шыңына орналастырды. Нәтижесінде бүгінгі күні біз Ақиқат пен
жалғандық арасындағы бүкіләлемдік қарама-қайшылықтарда жеңіске
бейімделген қауымдастықтан таңдаулы топтар мен билік басындағылардың —
әлемдік «бақташылар» мен қуыршақтар тарапынан мәңгілік ығыстыруға
тартылған тобырға айналдық.
Сонымен, не болды? Біз неге Тәңірімен жасалған
келісім-шартты бұздық? Әлде біз жеткіліксіз немесе басқаша ғибадат
етеміз бе? Әлде қайыр-садақаны аз береміз бе? Әлде біздің сақалдарымыз
ұзындығы мен тығыздығынан сәйкес келмей ме? Әлде біздің әйелдеріміз
мейлінше жеткілікті қымталмаған ба? Әлде оразаны қатаң ұстанбаймыз ба?
Біздің Алла жолынан ауытқуымыздың себебі неде және біздің жеңілістеріміз
неден туындайды? Бұның жауабын біз Құраннан аламыз.
Пайғамбар: «Раббым! Рас, менің халқым
бұл Құранды тастап қойды». Әр пайғамбар үшін күнәһарларды дұшпан қылдық.
Раббың жетекшілік және көмекшілік те саған жетіп, асады». – 25:30-31.
Құран - пайғамбарымыздың нағыз
Ей, кітап иелері! Бәрімізге ортақ бір сөзді
ғана-Аллаға ғана сиыну, оған еш нәрсені тең келтірмеу, Құдай тұрғанда
өзіміздің әлде біреулерімізді Тәңір тұтып, табынбау сияқты ортақ бір
сөзді ғана тұтынайық»,- де. Егер олар бұдан бас тартса, онда: «Ей, қауым! (яһудилер мен насаралар қауымы), біздің мұсылман екенімізге куә болындар» (3:64).
Құдыретті Құдайдың тура жолға жіберген нұсқауына Құранға сәйкес өмір сүруді қалайтын барлық адамдарға үндеу
жариялаймыз. Біз түрлі дін ұстанымдағы және сенімдегі барлық адамдарды –
сунниттерді, шииттерді, христиандарды, иудейлерді, буддашыларды,
индуистерді, агностиктерді, атеисттерді және т.б. құрандық Бір Құдайға
(Единобожие) негізделген Ислам Әлемі жүйесі туралы хабар – мәлімет алуға
шақырамыз. Cіздердің көпшілігіңіз ата – баба, әке – шешеден мирас болып
қалған дүниетанымдық ұстаным, рухани және діни нанымдарға шүкір –
қанағат етіп жүрсіңдер. Дегенмен, әркашанда қайсыбіреулеріңіз ішінен,
сана түкпірінде ұстаз – тәрбиешілеріңіз миыңызға құйған ой шеңберіне
сыймаған көріністерге қисынды қүмән келтіресіздер. Әлде біреулеріңіз
тірліктің мақсатын, қоршаған әлем, қайнаған өмір мән – мағынасын іздеп
сирек болса да сауалдарыңыз бар болатын. Шамалы бөлігіңіз осы
сұрақтарды ашық қоюға батылы барған. Қалған ат төбеліндей
тайсалмайтындар, өмірлік сұрақтарға табылған шешімдерге сай өмір сүреміз
десеңіздер, тәуекел қылындар.
«Ислам» дегеніміз не?
Ислам – Құдайға бой ұсынушылык жүйесі. Осы жүйені
Құдай Алла елшісі арқылы соңғы Құдайшыл кітабы, осыдан мың жыл астам
бұрын, Құранда баяндап берді. Құран – құндылығы толық /Полноценный/ және
өзіне – өзі жеткілікті /Самодостаточный/ ақпарат дереккөзі, қайнары
болып табылады. Құран ешқандай өзін – өзі тәпсірші деп жариялаған жрец –
абыз және өзі – өзіне діни авторитет бекіткен адамдарға Құран мұқтаж
болмайды. Өмір тіршілігіне діни қажеттілік беру үшін, өздерін Құдайға
серік қосып, Алланың делдалы көрсету мақсатымен, олар Құранның
мағыналарын бұрмалайды және сөздерінің мәнін өзгертеді. Құран, сондай-ақ
сыртқы, Құраннан тыс дерек көздерге мұқтаж емес. Құранды түсіну үшін
Құранның өзі де жеткілікті. Құран түсіндірілген /разъяснённый/ және, ең
маңыздысы түсіндіретін /разъясняющий/ кітап болып табылады. Алла Елшісі
уақытында осылай болған, бүгінде жағдай осындай.
Сонда елшінің әміріне бағыну қалай болады?
Ей, Мұхаммед! Сен айт: «Құдай сендерге
айқын ілім жіберді ғой, сөйте тұра, Құдайдан басқа қандай құдірет
іздемекпіз?» - де. Ал Біз кітап бергендер (яһудилер мен насаралардың
білімдарлары) Құранның Құдай жіберген қасиетті кітап екенін біледі.
Ендеше, сен әсте күдік сақтама (6:114).
(Ей, Мұхаммед!) «Куәнің үлкені кім?» -
деп сұра. «Сендер мен менің арамыздағы ұлы куә Алла ғана. Ал Қуран
сендерді және Құран жеткендердің барлығын ескерту үшін маған жіберілген
керемет. Сендер (көп -құдайшылдар), Құдаймен тең түсетін басқа құдірет
бар деп бекем серт бере алар ма едіңдер? Ал мен ондай кепілдік ете
алмаймын» - де. «Ақіқатында, Алла – біреу ғана. Сендердің Құдайға
теңейтін бұттарыңнан мен аулақпын», - де (6:19).
Пенделерге Біз кітап (Құран) жібердік, оны түсіндірдік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
(Ей, Мұхаммед!) Адамдар арасында
Алланың нұсқауы бойынша үкім етсін деп, Біз саған ақиқат кітабын
түсірдік. Сатқындарға аяқ басушы болма (4:105).
Сол күнде Біз әр қауымға өздерінің
ішінен оларға қарсы бір айғақ келтіреміз. Сені де айғақ үшін әкелеміз.
Біз саған Құранды (адамдарға) бар нәрсені түсіндіріп берсін, (жүрекке)
жол, (пендеге) рақым, мұсылмандарға мәңгілік бақыт, қуанышты хабар
берсін деп түсірдік (16:89).
(Ей, Мұхаммед!) Біз саған өзінен бұрын
келген кітаптарды растаушы және оларды қорғаушы етіп, ақіқи шыңдық
кітабын түсірдік. Сен олардың арасында өзіңе жіберілген сол Құран
сөзімен үкім жүргіз. Өзіңе келген ақиқаттан бет бұрып, олардың ықыласына
еріп кетпе. (Ей, Мұхаммед!) Біз сендердің әрқайсыңа өздеріңе тән жол
және жағдай бердік. Егер Алла өзі қаласа, сендерді, әрине, бір үмбет
қана етер еді. Бірақ ол сендерді сынау үшін түрліше шариғат жасады.
Жақсы істерге ұмтылыңдар. Сендердің бәрің де Тәңірінің алдына қайта
ораласындар. Сендер таласқан нәрселердің (қайсысы ақ, қайсысы қара
екенін) Алла өзі айтып береді (5:48).
Өздерін – өздері әлімдер деп тағайындаған
жрецтердің Исламға қарсы жасаған ең үлкен қылмысы Алла түсірген Кітаптің
және Алла жіберген Елшісінің қатарына адами дәстүрді (суннаны) және
сөздер жинақтарын (хадистері) қосып, деңгейлерін пара-пар қылу болды.
Осы ғалымсымақ адамдар Алланың және Елшісінің әміріне бой ұсынып,
дәстүрді қолдануды Құдай мақұлдағанына өздері де сенеді және де
басқаларды сенуге мәжбүрлейді. Исламды жамылған жрецтер бас дәлел
ретінде Құраннан мынадай сөздерді келтіреді.
Кімде – кім пайғамбарға бой ұсынса, ол
- Аллаға бой ұсынғаны. Егер кім сенен (Мұхаммед) теріс айналса Біз сені
оларға күзетші етіп жіберген жоқпыз, (оған сен жауапты емессің) (4:80).
Алла Елшісіне бойұсынуды ғалым
сымақтар қалай түсіндіреді? Олар бізді хадистер мен суннаның
авторитетіне көндірмекші.Өйткені хадистер мен суннаның түсіндірмесі,
атап айтқанда түсінік беру кілті жрецтердің меншігінде. Бұл жерде
мынадай қарапайым факт мүлде ескерілмейді. Алла Елшісі өмірінің ең
негізгі аспектері Құранның өзінде жан – жақты көрініс тапқан. Хадис
жинақтары мен суннада емес. Қасиетті Құранда бейнеленген. Біздің тілге
тиек отырғанымыз Алла Елшісіне адамдардың қойған сауалдары туралы және
Алла Елшісінің (Алла тағаладан шабытқа ие болып) жауаптары жөнінде
(2:219; 17:85).
219. Олар сенен арақ және құмар туралы
да сұрайды. Сен айт: «Оның екеуі де зор күнә,- де,- кейде аздаған
пайдасы болуы болуы ықтимал, бірақ күнәсі пайдасынан әлдеқайда ауыр».
Олар сенен садақаға не беру жайлы
сұрайды. «Садақаға өз қажеттеріңнен артылғанының беріндер» де. Дүниеде
және қиямет істерін кең оцлауларың үшін Алла жіберген аят сендерге осыны
айтты. 2:219
85.Олар сенен жан (руһ) туралы сұрайды. «Жан дүниесін тәнірім ғана біледі. Сендерге берілген білімнің шегі аз ғана», - де 17:85
Құранда осындай сауал – жауаптардың жүздеген
түрлері көрсетілген. Пайғамбарымыздың жанындағы адамдармен диалог
түрінде егжей – тегжейлі баяндалған оның өмірлік жағдайы Құранның үштен
бір бөлігін құрайды. Осы - Алла Елшісінің өмірі болып табылады, оның
нағыз Суннасы, Алла тағаламен расталған, рухтандырылған және
мақұлданған. Құранды қолдану Алла Елшісіне бойұсыну, Пайғабарымыздың
жолымен жүруі және оның Суннасын мойындауы болып табылады.
27.Ол күні кәпірлер өз бармақтарын
өздері шайнайды. «Әттеген-ай! Пайғамбар жолын тұтпаған екем!
28.Пәленбайды дос еткенім қандай өкініш! 29.Құран маған да келіп еді-ау,
сол (Құраннан) мені аздырған сол пәленбай болды-ау!» - дейді. Ал шайтан
сөз жоқ, адамда азғырушы. 30. «Тәңірім! – деді пайғамбар. – Менің
қауымым Құранды зиянды санады ғой » 25:27-30
40.Құран, сөз жоқ, мәртебелі Алланың
сөзі. 41.Ол-ақынның сөзі емес, ал сендер оған өте аз сенесіндер. 42.
Ол-сәуегейдің де сөзі емес, ал сендер оның тағлымын аз тындайсындар. 43.
Ол – күллі әлемнің иесі тарапынан түсірілген. 69:40-43.
3. Сөзінде де өз көңіл күйне алмады. 4. Тек өзіне түскен аянды ғана айтты.-53:3-4
Исламмен және дәстүрлі «мұсылманшылықтың» нендей айырмашылығы бар?
Құранға негізделген Ислам ілімін «суннизм» және «шиизм»
қолданып жүрген дінмен салыстырсақ, біз саны көп қайшылықтарды көреміз.
Осы қайшылықтардың кейбіреулерін келтіруді жөн көрдік. Исламда
«бойұсынған мұсылман» болу үшін «тура жолға» сай өмір сүрсен жеткілікті
(Құран - 6:151-153). «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде «исламның» 5 парызын өтеу қажет және бір сектада (мазхабта)
болу керек. Ислам адамның ақылына артықшылық береді, шын иман, Құдайдың
қалауы бойынша, тек жеке – дара, терең ой – толғаныс және білімнің
жинақталу нәтижесінде пайда болады (2:170; 10:100; 17:36). Құранды ойлы
адамдар ғана түсіне алады, ақиқат көпшіліктің пікіріне тәуелді болмайды.
«Суннизм» және «шиизм» діндерінде
иман келтіргендерге Құран мен ақылдың болуы жеткіліксіз, жүрекпен «сену»
керек, сектаны тандап (мазхабты, ақиданы), көптің пікіріне еру қажет,
эмоционалдық сезімдер мен бабалардың беделіне артықшылық беріледі.
Исламда адамның дін ұстануына абсолюттік еркіндік берілген (2:256;
10:99; 18:29; 88:21-22). «Суннизм» және «шиизм» діндерінде діннен
шыққандарды дереу өлтіру және өзінің дінінді күшпен тарату
қарастырылған. Исламда құл иеленушілікке тыйым салу тақуалықтың іс -
әрекетті болып саналады (90:12.13). «Суннизм» және «шиизм» діндерінде
құлдық қалыпты жағдай болып табылады, тіпті соғыс уақытында бұл
жағдайға қолдау жасалады.
Исламда зина жасау және бұзақылық үшін берілетін жазасы - дүре соғу (24:2).
«Cуннизм» және «шиизм» діндерінде - тас лақтыру арқылы өлім жазасы.
Исламда тек дұшпанның қастандығынан қорғану және
қуғын – сүргініне құтқару үшін болмаса, соғысқа рұксат бермейді (2:190;
4:75). «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде бүкіл кәпірлер әлемімен соғыс ашып, жүргізу қалыпты жағдайға
тенеледі және кәпірді өлтіру имандылық амалының биік мәртебесі болып
саналады.
Исламда басқару, билік жүргізу, кеңесу, сайлау,
келісімге келу, ойдың еркіндігі мен еркін талқылау арқылы іске
асырылады. Билік тұтқасына ең тақуалы және білікті, таңдаудан өткен
адамдар ие болады. «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде тұтастай алғанда, құрайш араб тайпасынан шыккандар немесе
Пайғамбарымыздың Әли мен Фәтимадан тараған ұрпақтары билікке ие болады.
Ислам – бұл монотеистік қатал формадағы, ашық, динамикалық,
прогрессивтік, рационалдық ұстанымға және адам табиғатын терен білуіне
негізделген, жан – жақты теңгерілген жүйе.
Ислам коньюктураны шеттейді, қайшылықтарды шешеді,
негіздердің мифологизациясымен және иррационалдығымен күресуде. Ислам
қиыншылықтарды, шатақты, хаос пен бөлінушілікті жояды. Ислам атты жүйеде
зерде, ақылға, Құдай туралы, Оның жаратқандары, өмірдің мән –мағынасы
жөнінде ой-толғаныстарға басымдық беріледі... Ислам атты жүйе дәстүрлі
және дәстүрлі емес діни мен гендерлік басымдылыққа эмоционалдық,
фанатизмге, ырым – жырым, соқыр нанымға, өсектерге, қауесеттер мен
мифтарға, адамның құқығын тұқыртуға, агрессия мен қаракүш зорлыққа,
иррационалдық ұғымдарға негізделген культтарға қарсы тұрады және..., ең
бастысы, Жалғыз Құдыретті Құдайдан басқа авторитеттер мен «құдайларды»
мойындамайды. Ислам – бұл надан көпшілікті алдап және сол көпті бакылау
үшін ойдан шығарылған «ислам» атын жамылған әулие – сахабалар,
ғалымсымақтар, шейхтар, имамдар, молдалар және тағы басқа «есімдер» атты
пантеистік және политеистік культтармен күресуге бағытталған жүйе.
Бір Құдай
Біз «суннизм» және «шиизм» бүкіл жақтаушыларына
ақылы мен жүрегін тазартқан. Бір Құдайшылыққа қайтып оралуға үндеу
жариялаймыз! Біз оларды саналы немесе саналы емес пұтқа табынушылық пен
ширктен бас тартып, Жалғыз Құдайдан басқа авториттерге құлшылық қылу,
қызмет қылу, жалғыз Ңұскау – Басшылық пен Жарық ретінде Құдайшыл
Кітапты мойындауға, Елшінің нағыз суннасын – Ұлы Құранды қолдануға үндеу
жариялаймыз. Біздің Раббымыз Өзінің Құранында ешқашанда Алланың
рақымынан түнілмей тура жолға бет түзендер дейді.
53.(Ей, Мұхаммед, менің атымнан) айт:
«Ей, күнәкар пенделерім! Тәңірдің рақымынан түңілмеңдер! (Қаласа) Алла,
сөз жоқ бар күнәны кешіреді. Алланың өте жарылқағыш, әрі өте мейірімді
екені даусыз. 54.Қаһар соқпай тұрғанда, одан құтқарушы таба алмайтын
мезгіл жетпей тұрғанда, Тәңір тарапына бет түзеңдер және оған ғибадат
етіңдер! 55.Өздерің сезбейтін, қаперсіз жағдайда азап аяқ астынан жетіп
келмей тұрғанда, өздеріңе түсірілген аса көркем Құранға ілесіңдер!
39:53-55.
Алайда, біз сондай – ақ барлықтарыңызды
ескертеміз, кімде – кім өзінің эмоциялары мен әдеттеріне беріліп,
Жаратушының сөздері мен Оның аяттарын ой елегінен өткізбей дағуаттан бас
тартса:
54.Құранда Біз адамдарға көп нәрсені баян еттік, адамдар да ол жайлы көп айтыс –тартыс жасайды.
55.Адамдар тура жолға бастауышы
нұсқау келгенде оған ермеу немесе иман келтіріп, Алладан кешірім сұрамау
- Алланың өздерінен бұрынғыларға ұстаған жолын (құрту жолын) немесе
өздеріне тікелей қаһар төгуін күту деген сөз.
56.Пайғамбарларды Біз тек
(имандыларға) куанышты хабар жеткізуші (күнәкарларды) ескертуші етіп
қана жібереміз. Кәпірлер шындықты теріске шығару үшін ойларына келгенді
айтып, даурығысады. Олар менің аяттарымды және өздеріне арнаған
ескертуімді мазақ етеді.
57.Алланың аяттарынан насихат
тындаған, сонан соң одан теріс айналған және өздерінің қылмыстарын
ойламаған адамнан өткен залым бола қояр ма екен? (Құран) сөздерін
ұкпайтын етіп Біздің оларға көмескі перде тартқанымыз да, құлақтарын
бітеп тастағанымыз да рас. Егер оларды тура жолға итермелесе, оған сірә
да көнбейді. 18:54-57.
Ислам не береді? Ислам қайда аппарады? Исламның қандай пайдасы бар?
Әр адам барлығын таразыға салып, осы да немесе
басқа да қабылданған шешіміне, оның салдарына ойлануы құқылы. Ислам
және дін мәселеріне қарасты жағдай екі есе сақтықты талап етеді.
Соңдықтан да біз барлығын Құранды мұкият және сың көзімен қарап оқуға,
білуге шақырамыз. Біз әбден мынадай жағдайға сенімдіміз: абсолюттік
құрандық Бір Құдайшылықты қабылдау әрбір адамды, ұлтты және бүкіл
адамзатты гүлденуі мен табысқа жетелейді.
96.Қала халықтары (кезінде) иман үйірсе, Құдайдан
қорықса, әріне, Біз оларды көк пен жердің игілігіне кенелткен болар
едік, бірақ олар, кері жүрді, сондықтан Біз оларды қылмыстарына орай
ойран еттік 7:96.
Ислам – жеңіс кепілі (30:47, 22:38-39).
Ислам – гүлденуі мен тоқшылықтың кепілі (7:96, 41:30-31).
Ислам барынша еркіндік пен қалауға кепіл болады:
дін ұстану еркіндігі, ой білдіру еркіндігі, орын ауыстыру еркіндігі,
сауда еркіндігі (2:256, 10:99, 88:21-22).
Ислам – нәсілдік, жыныстық, конфессионалдық,
әлеуметтік, экономикалык, саяси қатарына қарамастан бүкіл адамдар үшін
адам құқықтарын сақтауының кепілі (5:8, 49:13).
Ислам - кенесу мен ойдың еркін білдіруіне негізделген саяси жүйенін кепілі (42:38).
Ислам жоғары моральдік стандарттардың әлеуметтік тәртібін құруы мен сақталуына кепіл болады (2:188, 4:58, 5:32).
Ислам – адамдар арасында және халықтар арасында бейбіт сүйгіштік пен сыйластық басымдылығының кепілі (3:110, 60:8-9).
Ислам адам өмірінің және оның меншігінің ең жоғарғы деңгейдегі қорғалуына кепіл болады (2:188, 4:58, 5:32).
Ислам экономикалық теңгеру мен айналадағы ортаны қорғалуына кепіл болады (30:41).
Егер сіздер өздеріңізді сәулетті, білімді,
гүлденген, тақуалық, ақылмен таразыланған және тиімді өмір сүруге
тұрарлық деп ойласаныз, онда Ислам – Сіздер үшін. Өміріңіздегі бақыт
пен табысыңызды бөгейтін барлығынан ада болсаңыз, Сізге тура қазір
бастауңызға болады. Бұл үшін Сізге тек қана Құдайдың Кітабын ашу керек
және оны мұқиятты, тәуелсіз және ой таразысына салып, әдеттен ада,
жүрегініз таза болып, оқи бастаңыз. Және де жадыңызға сақтаңыз сіздің
бақытыңыз бен Алла тағаланың ризашылдығына жету өзіңізге байланысты!
11.Оның алды – артында, соңынан
қалмай, Алланың әмірі бойынша бақылап, қорғап жүретін (періштелер)
болады. Қай қауым болсын, өз жағдайын өзі өзгертпесе, олардың жағдайын
Алла өзгертпейді. Егер бір қауымды Құдай құртайын дейді екен, оған қарсы
тұруға болмайды. Бұйырылған жазаны қайырып алатын Алладан басқа ешкім
жоқ. 13:11.
Адасулар қайдан пайда болады?
213.Адамдар бір ғана қауымда еді
(кейін олар сенушілер мен дінсіздерге жіктелді). Сонан соң Алла
(біреулеріне) қуанышты хабар жеткізетін, (енді біреулерін) тозақтан
сақтандыратын пайғамбарлар жіберді. Адамдардың ала ауыз болатын
нәрселері хақында үкім айту үшін оларға әділ кітап түсерді. Сол кітап
иелерінің өздері айқын дәлел келгеннен кейін, өзара қырқысып, кітап
туралы қайшы қөзқарастарда болды.
Сонда Алла иман келтірушілерді шындық жағына шығаруға ұйғарым жасады. Тура жолға Алла өзі қалаған адамын ғана бастайды. - 2:213.
Құраннан белгілі, ең басында адамдарға бір ғана
Кітапті (Писание) қолдануды бағыттайды. Пайғамбарлар Кітап әкелгеннен
кейін секталарға бөліну басталады. Осы Жолдауды алғандар ортасында
алауыздық, келіспеушілік адасулар мен имансыздыққа жол ашып
берді.Кітап алушылар – адамдардың араларын ашқан жеккөрушілік пен
өшпенділік билік пен байлықты аңсау сияқты материалдық себептерден пайда
болады. Осының нәтижесінде саяси және экономикалық таласуларға діни
негіз беру максатымен ойдан шығарылған көптеген ұсак «кітаптар»
(Писание мағынада) бір Кітапты алмастырды. Құрандағы бейнеленген жағдай
Мұхаммед пайғамбарымыздың өлімінен кейін оңың сахабаларының ортасында
болған. Елшінің өлімімінен кейін дереу оңың жақтаушыларының арасында
билікке бола бірнеше ұрпақ алға алатың саяси климатты анықтайтың
қантөгіс күресі басталып кетті. Аталған уақытта саясат пен діннің
үзілмес байналысы бар екенін және өзара ықпал ететінін жадымызда
сақтайық. Тура осы кезеңде, кейін Исламнан «мұсылмандардың» шегінуге
апаратын фундаменталдық бұрмалаулардың негізі қаланды. Сыр Ашудың
(Откровение) түпнұсқасынан шегінуі діндердің құлдырауының басты себебі
болып табылады. Сыр Ашудын орнына ауыстыратын болып Дәстүр қалыптаса
бастады. Осы ма, басқа ма халық, ұлт, мәдениет немесе өркениет ортасында
туылған адам туғаннан бастап сын ойластыруға, сын көзімен қарауға
келмейтін негіздері бар символикалық кеңістікте өседі. Сыр Ашуға сәйкес
Иман ақылдың нанымына негізделіп Ақылды негізге алуды талап етеді.
Дәстүрге сәйкес, «Иман» немесе мұра етіп алынады, немесе эмоционалдық
күйзелудің нәтижесінде «оянады». Дәстүрдің иррационалдық инерциясы
Иман нанымнын (Вероубеждение) рационалдық іздеуінің орнына қолданады.
Кітап ашықтан – ашық ескертеді: ата – бабадан мұра болып қалған «иман»,
нақтылап айтқанда, үйренушіліктің эмоционалдық инерциясына негізделген
бабалардың даусыз дұрыстығына күмән келтіру сезімі шын иманға
аппаратын жол емес.
43.Өз қалауы бойынша қолдан Тәңір жасап алғандарды сен көрдің. Ал соларға сен кепіл бола алар ма едің?
44.Солардың көбін сен (сөз) тындай
алатын, (бірдеңе) түсінетін адамдар дей алар ма едің? (Жоқ), олар мүлде
хайуан тәрізділер, тіпті олардан бетер адасқандар. 25:43-44.
Құранда адамдар өзінің имансыздығын ақтап, ақтау
айғағы ретінде әр уақытта социумда басымдылыққа ие дәстүрге сүйеніп,
оған дәлел жасағаны туралы айтылады.
23.Дәл сол сияқты, сенен бұрын әлдебір
елді мекенге бір ескертуші (пайғамбар) жібере қалсақ, соның иелері:
«Анығын айтсақ, біздің ата – бабаларымыздың мәлім бір дінге сенгенін
білеміз. Сөз жоқ, біз де солардың соңынан ереміз», - деп қасарысты
24.«Сендердің ата – бабаларың тұтынған
діннен әлдеқайда тура дін әкелдім ғой, сонда да ата – бабаларыңа ілесе
бересіңдер ме?» - деді (пайғамбар өз жұртына). «Сен әкелген дінге
сенбейміз», - десті олар 43:23-24.
Уақыттың ағымымен елшілер – жаңартушылар кеткеннен
соң адами ортада, адами діни Дәстүр құдайшыл дінді алмастырады. Осы
ұғымдардың арасында принциптік айырмашылығы бар. Құдайшыл дін –
индивидтың автономдығын ескеретін, Құдайдың алдында оның
жауапкершілігінің тәуелсіздігін ескеретін методология. Құранның барлық
дағуаты абсолюттік жеке жауапкершілікке құрылып негізделген. Осы үшін
пайғамбарлар және елшілер жіберіледі: Жолдауды әкелу үшін және осы
Жолдауды қолдау жеке үлгісін көрсету үшін. Осы іс-әрекет және тек қана
осы іс-әрекет елшілердің үлгісі болуға тиісті. Жолдауда Құдай әрбір
адамның жеке ақылына, оның жеке ар – ұятына үндеу жариялайды. Әрқайсымыз
қарапайым фактіні сезіп, ұғынуымыз керек: Киямет күнінде ол жалғыз
болады. Ешкім және ештеме оған қөмек бере алмайды, болмай қалмайтын және
әділ соттың алдында ешкім және ештеме оның қорғаушысы, жақтаушысы
болуға тиісті емес.
51.Түбі Тәңірінің алдына жиналатын
дығынан қорқатындардың (күнәдан) сақтануы үшін оларды Құран сөзімен
хабардар ет.Алладан басқа оларға жақын да, шапағатшы да жоқ (6:51).
21.Сендер үшін - Алладан, ақірет
күнінен үміт ететіндер және Тәңір атынаузынан тастамайтындар үшін –
Расулалла ең жақсы үлгі (33:21).
Жалғыз ғана нәрсенін салмақты болатыны – адамның
өзі істеген сауапты амалдары. Сонымен қатар амалдар біркелкі жоспарға
сәйкес және саналы түрде жүзеге асырылу тиісті. Осы Алланын қалаумен
жүретін жоспардың атауы – Иман және Дін (бұл екі ұғымды әрі қарай
баяндаудың оңайлығы үшін бір Иман терминімен біріктіреміз). Құдайдың
бұйрықтары туралы білімнің қайнар бұлағы Әркімнің Өзіндік Зерттеуін
талап ететін Құран қолданылады. Құдайдың дініне қарама-қарсы мүлде басқа
ұстанымдарға құрылған адами Дәстүр орын алады. Жеке дара адамның өзінің
санасы мен жауапкершілігінің орнына – ұжым, иерархия, шіркеу. Дәстүр
дегеніміз өзінің мағынасы бойынша, жалғыз тұлғаның, әлеуметтік –
теофаниялық сатыда әдеттігідей, жоғары тұратың басқа адамға немесе басқа
адамдарға Құдайдың алдында жауакершілігін мойындатқызу. Адамның
көпшілігі осындай Құдай алдындағы жауапкершіліктен қорқады да,
қашады. Соңдықтан да адамның көпшілігі Дәстүрді таңдап, Иманнан бас
тартады. Дәстүр адамға алмасуды ұсынады. Тозақтан құтылудың орнына
көнгіштік пен конформизм. Адамнын көпшілігі ахирет күнінен үміт ету
жолы ретінде Ақикатты өзіндік іздеу жауапкершілікті қуана басқаларға
жүктейді. Осында адамнын комфорт пен қауіпсіздік іздеудін ролі маңызды,
өйткені Акикатты іздеу жолы үйреншіктіні (дәстүрді) сынауын талап
етеді, ал онын салдары кеселге ұрындырады: күлкі – мазақтан басталып
алау жалынында өлуге дейін. Сондықтан адам Шартты тікелей Алламен
жасамай, делдал арқылы жасайды. Делдалдықты атқаратын дәстүрлі
институттар мен құбылыстар: шіркеу, клир, жрецтер, «әлімдер», қариялар
кеңесі, мифтер, аңыздар, әфсаналар, «хадистер», «сунна» және т.б.
Көпшіліктің психологиялық әлсіздіктерін тікелей Дәстүрдің өмір сүруіне
мүдделі болады, жатып ішерлікке айналдырудан пайда көргендер.
Әдеттегідей бұлар – элита мен дінбасылары, олардын статусы бұқараның
дәстүрмен дағдыландыратын көзқараспен тікелей байланысты.
123.Білген қулық – сұмдықтарын істей
берсін деп, Біз әрбір елді мекенге олардың күнәкарларын (бұзықтарын)
бастық етіп қойдық. Қулық – сұмдықтары бәрібір өздерін табады, бірақ оны
олар сезбейді (6:123).
Көптін арасында Дәстүрдін сақталуы мен нығаюын
көздейтін Дәстүрді тікелей иеленушілері және жақтаушылары. Сол үшін
олар медиялық, әдеби, репрессивтик және басқа құралдарды қолданады. Сол
үшін діни, біліми мекемелер және ресми мақұлданған діни идеологияны
нәсихаттайтын храм мекемелер жүйесі кең тарап, іске асырылады. Ресми
(ұйымдастырылған, ұжымдық, институтцияланган) діннің Құдайшыл діннен ең
әуелгі айырмашылағы - заң жасау құқығана ие болған дінбасы (жречество)
түріндегі аралық звенонын болуы. Кәсіби жрецтердің корпорациясы саяси
экономикалық элитамен одақтасып дін ілімінің түпнұсқасынан шегінуіне
және жақтаушылардың адасуына тікелей жауапты. Діни ілімді реформалау
әрекеттер (онын бастауына қайта оралу деп есептеңіз) ресми дін басылар
және олардын жақтаушылардың көпшілігі тарапынан әр уақытта қияң – кескі
қарсылыққа тап болады. Бастауына қайтып оралуына адамдар неге
қарсыласады, қарсы болудың басты себебі – психологиялық себеп. Көп
адамдар үшін «ата-бабаларымыздың қателесуі мүмкін бе?» деген сұраққа
«ия» деген жауаптын болуы мүмкін емес. Дәстүрдін инерциясы, алған
тәрбие, ортаның ықпалы ақылдан басым болып келеді. Логика - орнын
эмоцияларға береді, әдеттер - ойлаудын орнын басады.
28.Олар (бұтқа табынушылар) әлдеқалай
пасықтық жасаса: «Біздің ата-бабаларымыз да осылай істеген болатын,
біздің де солай етуіміз – Алланың бұйрығы», - дейді. (Ей, Мұхаммед!) сен
айт: «Ақиқатында Алла пенделерін жаман іске бұйырмайды. Өздірің
білмейтін нәрселерді Алла атымен жалған айтатындарың Қалай?» де (7:28).
29.«Тәңірім мені әділ болуға бұйырды.
Сәждеге бас қойған сайын жүздерінді Құдайға бұрындар, оған бар
ықыластарыңмен құлшылық етіңдер. Алла әуелде қалай жаратса, оның алдына
сол қияпатта қайтасындар (7:29).
Кім кінәлі?
Діннін бұрмалауына жауапкершелікті жрецтер мен
адамзаттың рухани көсемдеріне жүктеу идеясы қандай да алдамшы болмаса
да, біз эмоцияларға берілмейік. Өйткені осыны істеп, біз қөпшіліктің
үлгісіне еріксіз ереміз де Діннің фундаменталдық заңын бұзамыз – Алланын
алдында өзінін іс – әрекеттері үшін дербес жауапкершілікті мойындау.
Кітаптан «кім кінәлі?» сұраққа жауап іздесек, біз күтілетін жауап
аламыз: адам өзінің бақытсыздығына өзі кінәлі.
41.Теңізде де, құрлықта да жамандықты
қасақана жасай беретін болды (апат көбейіп кетті). Істегендеріне
орайолардың кейбіреулеріне жазаның дәмін татқызамыз. Мүмкін сонда олар
теріс бағыттарынан бұрылар (30:41).
48.Адам деген-егер біз бір игілікке
кенелдірсек – асып-тасып кетеді де, өздерінің жасаған күнәларына орай
бастарына әлде бір тауқымет түсірсек, күпірлік етіп, тағы күдер үзіп
кетеді. 42:48
11.Қай адам болсын, өз жағдайын өзі өзгертпесе, олардың жағдайын Алла өзгертпейді.13:11
Не істеу керек?
Тек адамнын жеке дара Діни Санасы және Өзінің
Ақылы оянған жағдайда ғана адасулардан арылу және Иманның тазаруы
мүмкін болады. Иман туралы Тәуелсіз Ойлар және Иманнын Өзі ажыратуға
болмайтын ұғымдар. Ең маңыздысы мынаны ұғыну: адамды жаратудағы,
жаратқандағы максаты бейнеге сыртқы сәйкестігі емес, Құдайдын Қалауына
сәйкес жеке болуын радикалдық сапалы қайта жасауға аппаратын ішкі
ақылмен өзіндік (Личное бытие) сезінген сезім. Осы мақсатка жетуді
адамнын өзінін ішкі және әлемдік сыртқы болуын ойластыру себепші етеді.
Осындай ойластыру білім береді. Басқа сөзбен айтқанда, тек Ойлы және
Білімділер Иман келтіреді.
9.Біреулер ақирет күнін ойлап,
Тәңірдің рақымынан үміт күтіп, түн уақытында сәждеге бас қояды. Тік
тұрып ғибадат етеді. Сен айт: «Білетіндер мен білмейтіндер бірдей бола
ма?» - Мұны тек ақыл иелері ғана ғибрат етеді», - де (39:9).
17.Шайтанға (және бұтқа) шоқынудан
аулақ болғандарға, Аллаға бет бұрғандарға – жәннат бар екені жөнінде
қуанышты хабар берледі. 18.Сөзге құлақ асқандарға, оның ең жақсысына
еретіндерге қуанышты хабар бер. (39:17-18).269.Тәңір түзу жолға
бастағандар, әне, солар. Саламат ақыл иесі де солар-2:269
10.(Жақындықтың пайда бермейтіні
туралы) Алла оларға Нуһтің әйелін және Луттің әйелін мысал етіп
дәлелдейді. Олар біздің пенделеріміз ішіндегі екі жақсы пендеміздің
әмірінде еді. Бірақ екеуі де (иман айтпай) қиянат жасады. Ерлері олардың
басына төнген Алланың азабын қағып жібере алмады. «Тозаққа
кіретіндермен бірге сендер де тамұққа барыңдар!» - делінді ақыры
(65:10).
11.Иман айтқандарға Перғауынның әйелін
мысал етті. Кезінде ол: «Ей, Раббым! Өз тарапыңнан маған жәннаттан бір
үй салып бер. Перғауыннан және жаман істерінен мені құтқар, мені
залымдар қауымынан құтқар!» - деді (65:11).
Өзінін рухани әлемін, сыртқы әлем құбылыстары мен
Кітаптын нығметтерін ойластыруы ақылдың иесін Сыр Ашудың ақиқатын
сезінуге және өзін – өзі жол ашады.
53.Құранның ақиқат екені көкіректеріне
жеткенге дейін Біз оларға жер-көктегі, тіпті өз бастарындағы
ғаламаттарды (белгілерді) көрсете береміз. Тәңірдің бар нәрсені көріп
тұратындығы (сенің растығыңның) дәлелі болуға жеткілікті емес пе?
(41:53).
Ойлануды болдырмау өз-өзінді жоғалту мен Иманның болмауына апарады.
20.Кітап иелері оны бейне өздерінің ұлдарын танығандай-ақ таниды. Бірақ, өздеріне-өздері кесір жасап, оны мойындамайды.(6:20).
179.Жындардың және адамдардың
бірталайының тағдырына тозақ жазғанымыз рас. Жүректері болғанымен
ондайлар шындықты түсінбейді, көздері болғанымен, ештеңені көрмейді.
Оларда құлақ та бар, бірақ онысымен естімейді. Олар хайуан сияқты тіпті,
одан өткен адасушы. Ал осылар нағыз құр қалғандар (7:179).
Жрец-абыздар туралы.
Ой мен Иманды бірін – бірінен ажыратуға болмайды.
Басқаша айтқанда, қашан да адам ойлануды тоқтатса, сонда онын иманы
тоқтайды. Осындай құрандық ұғымнан Иман мен Ақыл қарама қарсы қойылған
дәстүрлі ұғымнын түбегейлі айырмашылығы бар. Дәстүрдін діндерінде
(мұсылман халыктар үшін – бұл өзінің барлық «суфизм», «салафизм» және
т.б. тараулары бар «cунизм» мен «шиизм»). Ақыл мен Иманнын антагонизімі
әр түрлі аталатын кәсіби жрецтер – тәпсіршілер институтында орын тапқан:
«әлім», «уляма», «факих», «мухаддис», «муфасир», «шейх ул-ислам»,
«аятолла», «худжат ул-ислам», «мулла», «мауляна», «әулие», « имам»,
«муфтий», «муршит» және т.б. Акыл мен Иманнын қарама-қарсылығы дін
туралы білімдерді сакральдау арқылы жүзеге асырылады. Ол үшін, дін өзі
екі фундаменталдық құрастырушыға бөлінеді: эзотерикалық (жасырын,
күрделі, сакральдік) және экзотерикалык (барлыгы үшін, практиқалық,
күнделік). Діннің екі тарауының арасындағы бөлуші фактор діннің
негіздеріне қарасты Ақылды қолдану құғығы болды. Жрецтердің осында
құғығы бар, діні қауымда – жоқ! Дәстүрлі дінде «киелі» білімнін
иелеріне ерекше статус беріледі. Жылдар бойы бір нәтижеге келген
енбегі сіңген - иерархиялык сипатқа ие болған статус: кітап оқудағы қөз
майын таусу, тұтас мәтіндерді жатқа білу, аталған мәтіндер
таратушыларының тізімдерін жаттау, түрлі секталардың атақты және
беделді жрецтерінен оқу және олармен формальдік сабақтастығы. Осындай
жречествованың түрі, ең көп, ортодоксалдық «сунниттік» бағытта кең
тараған. Басқа «мұсылманшылыктың» бағыттарында, басқа да вариантар,
жрецтердің басқа типаждары болуы мүмкін. Бұл Дәстүрдін «шииттік»
тармағында мұрагерлік тип сияқты, немесе «cопылық – әлсіреген
аскетикалық» тип. Шындығында жречестваның барлық түрлері араласып
кетеді. «Сунниттік» әлімдер пен «шиіттік» аятоллар бір уақытта
«сопылар» болады, ал сопылар өзінің балаларына «барақат» - киелікті
тапсырады.
Тагут туралы.
Жречестванын басты және жалғыз ғана мақсаты –
Құқықты узурпациялау, емдену. Барлык жрецтердын бірден қолға алатын
прерогативасы заң жасаулық болады. Олар құпия билікке ие болуына
талаптанып өзіннің корпорациясын социум үшін заңдар өндіретін құралға
айналдырады. Оның үстіне олар социумнын өзін Дәстүрдін физикалык
бейнеленуі сияқты басқарып, қалыптастырады. Бұндай социумда
Жауапкершігіліктің өзі иерархия денгейлері бойынша тең үлестірмеген.
Сондықтан, Дәстүр, Социум (Құдай еместін Жүйесі түрінде тұлғамен
Құдайдың арасында бөгет қойылады. Оның үстіне адам өзі жүйенің бөлігі
болып Имансыздық жүйесінің қатысушы болады. Құранда Құдай еместің
жүйесі «Тагут» - мәжбүрлеу, әділетсіздік деп аталады. Осы жүйе Құдайшыл
тәртібіне альтернатива ретінде көрсетілген, онын дінжасау сипаты айқын
көрсетілген.
60.Саған жіберілген кітапқа (Кұранға),
сенен бұрынғыларға жіберілген кітаптарға (Таурат, Инжилге) иман
келтірдік деп жүретіндерді көргенің бар шығар? Онысына тагутты куәға
тартып, олар соның алдына жүгініспек болады. Керісінше, оларға щайтанға
бой ұсынбау бұйырылған және шайтанның өздерін мүлде аздырып жіберетіні
ескерілген еді ғой (4:60).
Бабалардан мирас болған Дәстүрге Тагут жүйесінің
тікелей қатысы бар. Имансыз адамдар сонымен өздерінің заң шығарушы
шешімдерін (тыйым салуларды) ақтап, ата – бабаларының қалауларын
Құдайдың қалаумен тенестіреді.
35.«Бәлкім, Алланың ықыласы ауса, біз
де, біздің ата-бабаларымыз да бір Құдайдан басқаға табынбаған болар
едік», - дейді діннен безгендер. Олардан бұрынғылар да осылай өткен.
Пайғамбарлардың міндеті тек ашық дәлелдер жеткізу ғана (16:35).
36.Қай жұртқа болса да Біз пайғамбарды
«Құдайғасиынсын, шайтаннан аулақ болсын», - деп жібердік. Ол әулеттер
арасында Құдайдың тура бастағандары да, жойылуға тиісті болғандары да
бар. Жер жүзін кезіп жүріп, теріске бет бұрғандардың соңғы тағдырының
немен біткеніне назар салыңдар (16:36).
Ата-бабалардан мұра болып қалған дініміз адамды
бір дін формасын ұстануға мәжбүрлеп, тікелей тоталитарлық қысымға
айналған. Бала қалау жасай алмайды, онда саналы тандау жасауға
мүмкіндігі жоқ. Бала шағынан, міндет ретінде, оған діни ұғымдар және
самоиндентификация бағдарлар жиынтығы міндеттеледі. Орыс –
православиялық, қазақ, араб, шешен - мұсылмандар, еврей – иудей, қытай –
даоши, буддашы, конфуцианец… Осы жағдайда «православие»,
«мұсылманшылық», «иудаизм» - адамды оның әкелері кім болғаны сондай да
өзін мәжбүрлейтін Дәстүр, тагут ретінде қөрсетіледі. Дегенмен Құдай
дәстүрлі иманмен және Құдайға Иман келтірумен ашық антагонизм бар екенін
айтады. Бұл – бір бірін жоққа шығаратын дүниелер.
256.Дінде зорлық жоқ. Тура жол мен
азғындық (жігі) айқын ажыратылды. Кімде-кім бұтқа табынудан безіп,
Аллаға сенсе (иман келтірсе), ол сынбайтын берік тұтқаны қолына ұстаған
болады. Шыны сол – Алла естіп те көріп тұрады (2:256).
Құран туралы.
2.Мұның (Құранның) такуаларды (діндарларды) тура жолға бастайтын кітап екеніне күмән жоқ (2:2).
89.Сол күнде Біз әр қауымға өздерінің
ішінен оларға қарсы бір айғақ келтіреміз. Сені де айғақ үшін әкелеміз.
Біз саған Құранды (адамдарға) бар нәрсені түсіндіріп берсін, (жүрекке)
жол, (пендеге) рақым, мұсылмандарға мәңгілік бақыт, құанышты хабар
берсін деп түсірдік (16:89).
52.Пенделерге Біз кітап (Құран) жібердік, оны түсіндердік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
25.Шындығында Біз сені ақиқатпен
(мүъминдерге) қуанышты хабар жеткізуші (кәпірлерді) сақтандырушы етіп
жібердік. Қауымдардың қайсысына болса да елші жіберілген. Егер олар сені
мойындамаса, одан бұрынғы қауымдар да (пайғамбарларды) мойындамаған.
Пайғамбарлар оларға да кереметтермен, нұсқаулармен, ңұрлы кітаптармен
келген (35:24-25).
174.Өздерін құтқаратын Алладан басқа жақынды да, жан ашырды да олар ещқайдан таба алмайды (4:174).
111.Айтылған хикаядан олардың ішіндегі
ақыл иелері ғибрат алады. (Құран) өтірік жазылған сөз емес. Тиесінше ол
өзінен бұрын түсірілген кітаптарды қуаттаушы, бар нәрсені талдап баян
етуші, Құдайға сенген қауым үшін тура жол және рақым кітабы (12:111).
41.Ғибрат алсын деп, мұны Біз Құранда түрлі сипатта түсіндірдік. Ал ол керісінше, сендерді одан әрі әспенсітіп жіберді (17:41).
Жоғарыдағы аяттарда қөрсетілгендей, Құранда Кітап
тұра жол, түсендіретін (разъяснение), Жарық екені ашық жазылған. Алла
делдалдарды қоспай, адамның ақылы мен ар – ұятына тікелей үндеу
жариялайды, Кітапты өз күшімен ой салып, түсінуге шақырады. Құранның
көмегімен бүкіл заттарды түсіндіретін құрал болуына Құран талап кояды.
Басқа сөзбен айтқанда, Құран Ақикаттын түп негізі немесе өлшемі болуына
талап қояды. Дегенмен осындай даусыз және ашық баяндауға қарамастан,
Дәстүр Құраннын ролі мен статусы туралы ерекше бір түсінігін ұсынады.
Қысқаша айтқанда, Дәстүр кереғар сөйлейді: Құран сырттай тәпсірлеуді
талап етеді және білмейтіндер үшін түсінуге күрделі, сакралды қайнар
болып табылады. Суннада, Дәстүрде Кітапты түсіндіру үшін косымша дерек
көздердін кажеттілігі ашық айтылады – хадистер, тәпсірлер және
басқалар. Құран діні мен Дәстүр діні арасындағы осындай айкын
қайшылыктын себебі неде? Осы сұраққа жауапты Кітаптын өзінен іздеу
керек.
1.Алиф, ләм, мим, ра – мағынасын бір
Алла біледі. Бұл – кітап аяттары. Тәңірдің саған жібергені – шындық.
Бірақ, адамдардың көбі оған иланбайды! (13:1)
1.Алиф, ләм, мим, ра – мағынасын бір Алла біледі (31:1).
2.Бұл – хикметті кітаптың аяттары (31:2).
4.(Ол) намаз оқитын, (Алланың
ризалығын тілеп, шын ниетімен) зекет беретін және қиямет күні болатынына
сөзсіз сенетін, жақсылық жасауға (әзір тұратын) адамдарға тура жол
көрсетеді, (оларды) құтқарады (31:3-4).
5.Ондайлар Тәңірдің тура жолында болады, сөйтіп мақсаттарына жетеді (31:5).
6.Кей адамдар білімсіздіктерінен
(кісілерді) Тәңір жолынан тайдыратын тұрлаусыз сөздерді (ләхуаль -
хадис) сатып алады, сөйтіп хақ жолын келекеге айналдырады. Мұндайлар
түбі азап тартып қор болады (31:6).
7.Ондайлар Құран оқылған шақта
естімегенсиді, тас керең жандай тасыраңдап теріс айналады. Ондайларға
азап келетінін айтып, хабарла (31:7).
Олар ауыздарымен (жаламен) Алланың нұрын өшірмекке тырысады.
Кәпір- бастарыңа келеді. Сонаң сендер
құпияны да, әшкере істі дебілетін Алланың алдына барасындар. Сендердің
қылмыстарыңды Тәңірдің өзі айтып береді-де (61:8).
Ей, мүминдер! Жұма күні намазына азаң
шақырылса,Алланы еске алуға асығып, өздерің барындар.Сауданы тоқтата
тұрындар. Біле – білсендер, сендер үшін осы жақсы (61:9)
Жағдай, міне, осындай. Пайғамбарлардың
қайсысына болса да Біз күнәкарлардан жаулар шығардық. Ал сенің Тәнірің
жол көрсетуші әрі жәрдемші болуға әбден жеткілікті (25:31).
Құран кімнің атына Жолдау жіберілген солардын
ортасында Жолдауға оппозициянын барын ашық мәлімдейді. Құран үкімі ашық
және түсінікті – Иман келтермеген және Ақиқатты мойындамайтын және
ешкашанда қастандық пен бүлікшілікті қоймайтын көсемдер басқаруымен
жүретін көп адамдар тарапынан пайғамбарлар түсінбеушілікке ілегеді. Бар
саяси, экономикалық және әлеуметтік жағдайды және осы жағдайды
адамдардын санасына бекітетін Дәстүрдін сақтаулына бағытталған ұмытылыс
пайғамбарларға өшпенділіктің тамыры болып табылады.
14.Әйелдер, балалар, алтын-күміс
қазыналар, сәйгүлік ат, астық-адамдарды ынтызар еткен сүйікті нәрселер
етіп көрсетіледі: Олар фәни дүниенің қызықтары. Құдайдың қолында
(олардың бәрінен артық орын-жұмақ бар.(3:14)
52.Пенделерге Біз кітап (Құран) жібедік, оны түсіндірдік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
70.Дінді тәлкек ететіндерден, дүние
тіршілігіне алданғандардан без. Кім не көрсе де өз қылығынан көретінін
біліп, сақтанулары үшін Құран сөзімен кеңес бер. Оларға Жаратқаннан
басқа жақын да шапағатшы болмақ емес. (Кейін) қанша садақа атаса да,
қабыл алынбайды. Мұндайлар өз қылықтарына қарай күйреушілер деп аталады.
Ол күйреу – қылмыстарына орай берілетін – ішкенде өзектерін өртейтін
от-шараптан және Құдай әмір еткен азаптан басталады (6:70).
Мұхаммад пайғамбар үшін осындай оппозициясын
қайнары болып басында білдірмей, ақырында ашық Елшінін дағуатына қарсы
шыққан тайпалық құрайш байлары. Опозициянын себебі Дәстүр немесе ата –
баба діні авторитет болған бар әлеуметтік – экономикалық – саяси
тәртіпті сақталуына жасаған әрекеттер. Осындай қоғамда мұрагерліктің
басымдық рөлі болған. Билік пен мүлік әкеден ұлға тапсырылатын. Ақиқат
Құдайдын Сыр Ашуына рационалдық, интеллектуалдық ізденіс жолымен емес,
қариялар – жрецтердің пікірімен анықталатын. Шындықтың өлшемі Дәстүрге
жақындығымен белгіленетін. Өзінің жағдайына қауіп төнгенін сезген ескі
тәртіптің сақтаушылары Пайғамбар мен оның ізбасарларына шабуылды
бастады. Қарама – қайшылық имандылардың әскери – саяси жеңісімен
аяқталды. Дегенмен, дереу Мұхаммед өлімінен кейін ескі элита
ортасындағы кертартпа элементтер Иманға жаңа шабуылды бастап жіберді.
Осы ретте диверсия құрайшіттік Бану абд –Шамс кланынан, сондай - ақ
белгілі Умая кланы сияқты, Абу Суфьян ұрпақтары тарапынан
ұйымдастырылды. Ислам Пайғамбарының –өлімінен кейін билікке ие болган
Умаядтар әулеті бұрынғы Сыр Ашуды Дәстүрге алмастырып, бар пұтқа
табынушылық тәртібін қайта орнатты. Құдайдың жүйесін алғашқы бұрмалануы -
биліктің мирасқорлығы болды. Муавийя, әулеттің бірінші халифі,
қоғамды оны білеуші деп күшпен танытқызып өзінің Язид ұлына билікті
тапсырды. Сонымен, ру, тайпалық пұтқа табунышылық дәстүр құрандық
кенесу ережелерінен және билікті сайлауынан басым болды. Тағыда айтып
кететін жағдай, «сунниттік» дәстүрге қарсы тұрған пұтқа табунышылық
«шииттік» версиясы ұстаным бойынша өзінін қарсыластарынан ешқандай
айрмашылығы жоқ. «Шиизмде», «суннизмде» билікті тапсыру мирасқорлық
ұстанымына негізделген. Білеушіні таңдағанда кенесу барын айтатын
«сунниттердін» әлсіз дәлелдерін Умаядтардан басталатын тарихи практика
жоққа шығарады.
«Хадистар»мен «Сунна» жөнінде.
Мұсылман эрасынын екінші ғасырында, «Хадистер»
деп аталатын алғашкы жинақ құрастырылған. Бүгінгі күні «хадис» сөзін
мұсылмандардың өз діннің түсінігінен ажыратуға болмайтын «айтқан сөзі»
деп тәржімалауға болады.
«Хадистер» – айтқан сөздері Мұхаммед пайғамбардың
«сунна» – практикасын құрайды. Осы «сунна» мұсылмандар үшін екінші
Құранмен қатар Құранды толықтыратын діннің дереккөзі. Мұсылмандардың
пікірі бойынша, «хадистер» мен «сунна» болмайынша, Ислам болмайды,
оларды «хадистер» мен «суннаны» қолдану міндетті түрде керек. Осындай
түсінік Мұхаммед Пайғамбарға екі Ашу Сыры, Құран және Сунна жіберілген
екеніне негізделеді. Құран «сунниттердің» пікірінше Құдай Занын
құрайды, Сунна - Мұхаммедтің заңы. Осы екі заңды бірінен-бірін
ажыратуға болмайды, сонымен бірге Сунна Құранды толыктырады,
түсіндіреді, тіпті, кейбір жағдайларда Құранды алмастыратын дереккөзі
болып табылады. «Хадистердін» жинақтарын құру хиджраның төртінші
ғасырдың басына дейін жалғастырылған. Ең танымал жинақтары болып «Алты
кітап» айтылады: Бұхаридікі, Муслимдікі, Абу Дәуддікі, Тирмизидікі,
Насаидікі, ибн Мадждікі. Осы атакты «алтыдан» Бұхари мен Муслим
жинақтары беделге ие болып және ең сенімді деп аталады. «Шииттіқ» секта
және оның құрылымдары «хабар» - ами атты өздерінің «хадистер» жинақтарын
қолданады. Ең сенімді қатарына «үш Мұхаммед» атты жинақтары жатады: әл-
Кулайни, ибн Бабуйя Түси.
Өзінің атышулы хижраның екінші ғасырдын аяғында
жазған (б.ғ.7 ғасыр) «Аль - Муваттани» Малик ибн Анас «хадистерді»
діни заңдардың кайнары ретінде алғашкы қолданған. Осы енбегінде Малик
имам «сунниттік» әдістің ұстанымдарын алғашкы рет баяндады:
«хадистердің» авторитетін негізге алу және Дәстүрге көзсіз бағыну. «Аль
–Муваттани» авторы Құран мәтінінің тәуелсіз өз бетімен оқу, ойналаудың
сенімді қарсыласы болып және «бірауыздан айткан сөздерін Мединанын
адамдары макұлдаған» негізге алып шешім шығаратын. Сөйтіп, діни мұрат -
өлшем Құраннын құдайшыл жазбасы емес, халифаттын шетіндегі шағын калашық
тұрғындарынын тұрмыс салты деп келтіреді. «Суннанын» ісін Маликтын
шәкірті Мұхаммед ибн Идрис аль Шафии деп аталатын кісі жалғастырды. Ол
магнум опус «Ал - Рисаля» (Жолдау) және формальді түрде «усил аль фикх»
(құқықтың қайналары) төрт ұстанымын бекітті: Құран, Сунна, «кияс»
(мәтіндік салыстыру), «иджма» (дінтанушылардың келісілген пікірі).
Сөйтіп, діни әдістен тәуелсіз интеллектуалдык ізденіс алынып шіркеулік
буквализм, дәстүр және жречествованың авторитеті сиякты ұстанымдарымен
алмастырылды. Өзінің ұстазының еңбегі туралы имам Шафии былай деген:
«жер бетінде – Құдайдын кітабынан кейін -Маликтын кітабындай, шын кітап
жаратылмаған». Шафии осы сөздерде дәстүрші пұтқа табынушылар
-көзқарастарын қолдап Құдайшыл Кітаппен салыстырмайтын адами мұраны,
аталған жағдайда Маликтын кітабын принципті бірдейлігін теңестіріп
мойындау.
Малик пен Шафии имамдар, бірінші болып
институционалды түрде дәстүршіл тәсіл колданды. Бұл тәсіл мұсылмандардың
санасында –
ғана-Аллаға ғана сиыну, оған еш нәрсені тең келтірмеу, Құдай тұрғанда
өзіміздің әлде біреулерімізді Тәңір тұтып, табынбау сияқты ортақ бір
сөзді ғана тұтынайық»,- де. Егер олар бұдан бас тартса, онда: «Ей, қауым! (яһудилер мен насаралар қауымы), біздің мұсылман екенімізге куә болындар» (3:64).
Құдыретті Құдайдың тура жолға жіберген нұсқауына Құранға сәйкес өмір сүруді қалайтын барлық адамдарға үндеу
жариялаймыз. Біз түрлі дін ұстанымдағы және сенімдегі барлық адамдарды –
сунниттерді, шииттерді, христиандарды, иудейлерді, буддашыларды,
индуистерді, агностиктерді, атеисттерді және т.б. құрандық Бір Құдайға
(Единобожие) негізделген Ислам Әлемі жүйесі туралы хабар – мәлімет алуға
шақырамыз. Cіздердің көпшілігіңіз ата – баба, әке – шешеден мирас болып
қалған дүниетанымдық ұстаным, рухани және діни нанымдарға шүкір –
қанағат етіп жүрсіңдер. Дегенмен, әркашанда қайсыбіреулеріңіз ішінен,
сана түкпірінде ұстаз – тәрбиешілеріңіз миыңызға құйған ой шеңберіне
сыймаған көріністерге қисынды қүмән келтіресіздер. Әлде біреулеріңіз
тірліктің мақсатын, қоршаған әлем, қайнаған өмір мән – мағынасын іздеп
сирек болса да сауалдарыңыз бар болатын. Шамалы бөлігіңіз осы
сұрақтарды ашық қоюға батылы барған. Қалған ат төбеліндей
тайсалмайтындар, өмірлік сұрақтарға табылған шешімдерге сай өмір сүреміз
десеңіздер, тәуекел қылындар.
«Ислам» дегеніміз не?
Ислам – Құдайға бой ұсынушылык жүйесі. Осы жүйені
Құдай Алла елшісі арқылы соңғы Құдайшыл кітабы, осыдан мың жыл астам
бұрын, Құранда баяндап берді. Құран – құндылығы толық /Полноценный/ және
өзіне – өзі жеткілікті /Самодостаточный/ ақпарат дереккөзі, қайнары
болып табылады. Құран ешқандай өзін – өзі тәпсірші деп жариялаған жрец –
абыз және өзі – өзіне діни авторитет бекіткен адамдарға Құран мұқтаж
болмайды. Өмір тіршілігіне діни қажеттілік беру үшін, өздерін Құдайға
серік қосып, Алланың делдалы көрсету мақсатымен, олар Құранның
мағыналарын бұрмалайды және сөздерінің мәнін өзгертеді. Құран, сондай-ақ
сыртқы, Құраннан тыс дерек көздерге мұқтаж емес. Құранды түсіну үшін
Құранның өзі де жеткілікті. Құран түсіндірілген /разъяснённый/ және, ең
маңыздысы түсіндіретін /разъясняющий/ кітап болып табылады. Алла Елшісі
уақытында осылай болған, бүгінде жағдай осындай.
Сонда елшінің әміріне бағыну қалай болады?
Ей, Мұхаммед! Сен айт: «Құдай сендерге
айқын ілім жіберді ғой, сөйте тұра, Құдайдан басқа қандай құдірет
іздемекпіз?» - де. Ал Біз кітап бергендер (яһудилер мен насаралардың
білімдарлары) Құранның Құдай жіберген қасиетті кітап екенін біледі.
Ендеше, сен әсте күдік сақтама (6:114).
(Ей, Мұхаммед!) «Куәнің үлкені кім?» -
деп сұра. «Сендер мен менің арамыздағы ұлы куә Алла ғана. Ал Қуран
сендерді және Құран жеткендердің барлығын ескерту үшін маған жіберілген
керемет. Сендер (көп -құдайшылдар), Құдаймен тең түсетін басқа құдірет
бар деп бекем серт бере алар ма едіңдер? Ал мен ондай кепілдік ете
алмаймын» - де. «Ақіқатында, Алла – біреу ғана. Сендердің Құдайға
теңейтін бұттарыңнан мен аулақпын», - де (6:19).
Пенделерге Біз кітап (Құран) жібердік, оны түсіндірдік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
(Ей, Мұхаммед!) Адамдар арасында
Алланың нұсқауы бойынша үкім етсін деп, Біз саған ақиқат кітабын
түсірдік. Сатқындарға аяқ басушы болма (4:105).
Сол күнде Біз әр қауымға өздерінің
ішінен оларға қарсы бір айғақ келтіреміз. Сені де айғақ үшін әкелеміз.
Біз саған Құранды (адамдарға) бар нәрсені түсіндіріп берсін, (жүрекке)
жол, (пендеге) рақым, мұсылмандарға мәңгілік бақыт, қуанышты хабар
берсін деп түсірдік (16:89).
(Ей, Мұхаммед!) Біз саған өзінен бұрын
келген кітаптарды растаушы және оларды қорғаушы етіп, ақіқи шыңдық
кітабын түсірдік. Сен олардың арасында өзіңе жіберілген сол Құран
сөзімен үкім жүргіз. Өзіңе келген ақиқаттан бет бұрып, олардың ықыласына
еріп кетпе. (Ей, Мұхаммед!) Біз сендердің әрқайсыңа өздеріңе тән жол
және жағдай бердік. Егер Алла өзі қаласа, сендерді, әрине, бір үмбет
қана етер еді. Бірақ ол сендерді сынау үшін түрліше шариғат жасады.
Жақсы істерге ұмтылыңдар. Сендердің бәрің де Тәңірінің алдына қайта
ораласындар. Сендер таласқан нәрселердің (қайсысы ақ, қайсысы қара
екенін) Алла өзі айтып береді (5:48).
Өздерін – өздері әлімдер деп тағайындаған
жрецтердің Исламға қарсы жасаған ең үлкен қылмысы Алла түсірген Кітаптің
және Алла жіберген Елшісінің қатарына адами дәстүрді (суннаны) және
сөздер жинақтарын (хадистері) қосып, деңгейлерін пара-пар қылу болды.
Осы ғалымсымақ адамдар Алланың және Елшісінің әміріне бой ұсынып,
дәстүрді қолдануды Құдай мақұлдағанына өздері де сенеді және де
басқаларды сенуге мәжбүрлейді. Исламды жамылған жрецтер бас дәлел
ретінде Құраннан мынадай сөздерді келтіреді.
Кімде – кім пайғамбарға бой ұсынса, ол
- Аллаға бой ұсынғаны. Егер кім сенен (Мұхаммед) теріс айналса Біз сені
оларға күзетші етіп жіберген жоқпыз, (оған сен жауапты емессің) (4:80).
Алла Елшісіне бойұсынуды ғалым
сымақтар қалай түсіндіреді? Олар бізді хадистер мен суннаның
авторитетіне көндірмекші.Өйткені хадистер мен суннаның түсіндірмесі,
атап айтқанда түсінік беру кілті жрецтердің меншігінде. Бұл жерде
мынадай қарапайым факт мүлде ескерілмейді. Алла Елшісі өмірінің ең
негізгі аспектері Құранның өзінде жан – жақты көрініс тапқан. Хадис
жинақтары мен суннада емес. Қасиетті Құранда бейнеленген. Біздің тілге
тиек отырғанымыз Алла Елшісіне адамдардың қойған сауалдары туралы және
Алла Елшісінің (Алла тағаладан шабытқа ие болып) жауаптары жөнінде
(2:219; 17:85).
219. Олар сенен арақ және құмар туралы
да сұрайды. Сен айт: «Оның екеуі де зор күнә,- де,- кейде аздаған
пайдасы болуы болуы ықтимал, бірақ күнәсі пайдасынан әлдеқайда ауыр».
Олар сенен садақаға не беру жайлы
сұрайды. «Садақаға өз қажеттеріңнен артылғанының беріндер» де. Дүниеде
және қиямет істерін кең оцлауларың үшін Алла жіберген аят сендерге осыны
айтты. 2:219
85.Олар сенен жан (руһ) туралы сұрайды. «Жан дүниесін тәнірім ғана біледі. Сендерге берілген білімнің шегі аз ғана», - де 17:85
Құранда осындай сауал – жауаптардың жүздеген
түрлері көрсетілген. Пайғамбарымыздың жанындағы адамдармен диалог
түрінде егжей – тегжейлі баяндалған оның өмірлік жағдайы Құранның үштен
бір бөлігін құрайды. Осы - Алла Елшісінің өмірі болып табылады, оның
нағыз Суннасы, Алла тағаламен расталған, рухтандырылған және
мақұлданған. Құранды қолдану Алла Елшісіне бойұсыну, Пайғабарымыздың
жолымен жүруі және оның Суннасын мойындауы болып табылады.
27.Ол күні кәпірлер өз бармақтарын
өздері шайнайды. «Әттеген-ай! Пайғамбар жолын тұтпаған екем!
28.Пәленбайды дос еткенім қандай өкініш! 29.Құран маған да келіп еді-ау,
сол (Құраннан) мені аздырған сол пәленбай болды-ау!» - дейді. Ал шайтан
сөз жоқ, адамда азғырушы. 30. «Тәңірім! – деді пайғамбар. – Менің
қауымым Құранды зиянды санады ғой » 25:27-30
40.Құран, сөз жоқ, мәртебелі Алланың
сөзі. 41.Ол-ақынның сөзі емес, ал сендер оған өте аз сенесіндер. 42.
Ол-сәуегейдің де сөзі емес, ал сендер оның тағлымын аз тындайсындар. 43.
Ол – күллі әлемнің иесі тарапынан түсірілген. 69:40-43.
3. Сөзінде де өз көңіл күйне алмады. 4. Тек өзіне түскен аянды ғана айтты.-53:3-4
Исламмен және дәстүрлі «мұсылманшылықтың» нендей айырмашылығы бар?
Құранға негізделген Ислам ілімін «суннизм» және «шиизм»
қолданып жүрген дінмен салыстырсақ, біз саны көп қайшылықтарды көреміз.
Осы қайшылықтардың кейбіреулерін келтіруді жөн көрдік. Исламда
«бойұсынған мұсылман» болу үшін «тура жолға» сай өмір сүрсен жеткілікті
(Құран - 6:151-153). «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде «исламның» 5 парызын өтеу қажет және бір сектада (мазхабта)
болу керек. Ислам адамның ақылына артықшылық береді, шын иман, Құдайдың
қалауы бойынша, тек жеке – дара, терең ой – толғаныс және білімнің
жинақталу нәтижесінде пайда болады (2:170; 10:100; 17:36). Құранды ойлы
адамдар ғана түсіне алады, ақиқат көпшіліктің пікіріне тәуелді болмайды.
«Суннизм» және «шиизм» діндерінде
иман келтіргендерге Құран мен ақылдың болуы жеткіліксіз, жүрекпен «сену»
керек, сектаны тандап (мазхабты, ақиданы), көптің пікіріне еру қажет,
эмоционалдық сезімдер мен бабалардың беделіне артықшылық беріледі.
Исламда адамның дін ұстануына абсолюттік еркіндік берілген (2:256;
10:99; 18:29; 88:21-22). «Суннизм» және «шиизм» діндерінде діннен
шыққандарды дереу өлтіру және өзінің дінінді күшпен тарату
қарастырылған. Исламда құл иеленушілікке тыйым салу тақуалықтың іс -
әрекетті болып саналады (90:12.13). «Суннизм» және «шиизм» діндерінде
құлдық қалыпты жағдай болып табылады, тіпті соғыс уақытында бұл
жағдайға қолдау жасалады.
Исламда зина жасау және бұзақылық үшін берілетін жазасы - дүре соғу (24:2).
«Cуннизм» және «шиизм» діндерінде - тас лақтыру арқылы өлім жазасы.
Исламда тек дұшпанның қастандығынан қорғану және
қуғын – сүргініне құтқару үшін болмаса, соғысқа рұксат бермейді (2:190;
4:75). «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде бүкіл кәпірлер әлемімен соғыс ашып, жүргізу қалыпты жағдайға
тенеледі және кәпірді өлтіру имандылық амалының биік мәртебесі болып
саналады.
Исламда басқару, билік жүргізу, кеңесу, сайлау,
келісімге келу, ойдың еркіндігі мен еркін талқылау арқылы іске
асырылады. Билік тұтқасына ең тақуалы және білікті, таңдаудан өткен
адамдар ие болады. «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде тұтастай алғанда, құрайш араб тайпасынан шыккандар немесе
Пайғамбарымыздың Әли мен Фәтимадан тараған ұрпақтары билікке ие болады.
Ислам – бұл монотеистік қатал формадағы, ашық, динамикалық,
прогрессивтік, рационалдық ұстанымға және адам табиғатын терен білуіне
негізделген, жан – жақты теңгерілген жүйе.
Ислам коньюктураны шеттейді, қайшылықтарды шешеді,
негіздердің мифологизациясымен және иррационалдығымен күресуде. Ислам
қиыншылықтарды, шатақты, хаос пен бөлінушілікті жояды. Ислам атты жүйеде
зерде, ақылға, Құдай туралы, Оның жаратқандары, өмірдің мән –мағынасы
жөнінде ой-толғаныстарға басымдық беріледі... Ислам атты жүйе дәстүрлі
және дәстүрлі емес діни мен гендерлік басымдылыққа эмоционалдық,
фанатизмге, ырым – жырым, соқыр нанымға, өсектерге, қауесеттер мен
мифтарға, адамның құқығын тұқыртуға, агрессия мен қаракүш зорлыққа,
иррационалдық ұғымдарға негізделген культтарға қарсы тұрады және..., ең
бастысы, Жалғыз Құдыретті Құдайдан басқа авторитеттер мен «құдайларды»
мойындамайды. Ислам – бұл надан көпшілікті алдап және сол көпті бакылау
үшін ойдан шығарылған «ислам» атын жамылған әулие – сахабалар,
ғалымсымақтар, шейхтар, имамдар, молдалар және тағы басқа «есімдер» атты
пантеистік және политеистік культтармен күресуге бағытталған жүйе.
Бір Құдай
Біз «суннизм» және «шиизм» бүкіл жақтаушыларына
ақылы мен жүрегін тазартқан. Бір Құдайшылыққа қайтып оралуға үндеу
жариялаймыз! Біз оларды саналы немесе саналы емес пұтқа табынушылық пен
ширктен бас тартып, Жалғыз Құдайдан басқа авториттерге құлшылық қылу,
қызмет қылу, жалғыз Ңұскау – Басшылық пен Жарық ретінде Құдайшыл
Кітапты мойындауға, Елшінің нағыз суннасын – Ұлы Құранды қолдануға үндеу
жариялаймыз. Біздің Раббымыз Өзінің Құранында ешқашанда Алланың
рақымынан түнілмей тура жолға бет түзендер дейді.
53.(Ей, Мұхаммед, менің атымнан) айт:
«Ей, күнәкар пенделерім! Тәңірдің рақымынан түңілмеңдер! (Қаласа) Алла,
сөз жоқ бар күнәны кешіреді. Алланың өте жарылқағыш, әрі өте мейірімді
екені даусыз. 54.Қаһар соқпай тұрғанда, одан құтқарушы таба алмайтын
мезгіл жетпей тұрғанда, Тәңір тарапына бет түзеңдер және оған ғибадат
етіңдер! 55.Өздерің сезбейтін, қаперсіз жағдайда азап аяқ астынан жетіп
келмей тұрғанда, өздеріңе түсірілген аса көркем Құранға ілесіңдер!
39:53-55.
Алайда, біз сондай – ақ барлықтарыңызды
ескертеміз, кімде – кім өзінің эмоциялары мен әдеттеріне беріліп,
Жаратушының сөздері мен Оның аяттарын ой елегінен өткізбей дағуаттан бас
тартса:
54.Құранда Біз адамдарға көп нәрсені баян еттік, адамдар да ол жайлы көп айтыс –тартыс жасайды.
55.Адамдар тура жолға бастауышы
нұсқау келгенде оған ермеу немесе иман келтіріп, Алладан кешірім сұрамау
- Алланың өздерінен бұрынғыларға ұстаған жолын (құрту жолын) немесе
өздеріне тікелей қаһар төгуін күту деген сөз.
56.Пайғамбарларды Біз тек
(имандыларға) куанышты хабар жеткізуші (күнәкарларды) ескертуші етіп
қана жібереміз. Кәпірлер шындықты теріске шығару үшін ойларына келгенді
айтып, даурығысады. Олар менің аяттарымды және өздеріне арнаған
ескертуімді мазақ етеді.
57.Алланың аяттарынан насихат
тындаған, сонан соң одан теріс айналған және өздерінің қылмыстарын
ойламаған адамнан өткен залым бола қояр ма екен? (Құран) сөздерін
ұкпайтын етіп Біздің оларға көмескі перде тартқанымыз да, құлақтарын
бітеп тастағанымыз да рас. Егер оларды тура жолға итермелесе, оған сірә
да көнбейді. 18:54-57.
Ислам не береді? Ислам қайда аппарады? Исламның қандай пайдасы бар?
Әр адам барлығын таразыға салып, осы да немесе
басқа да қабылданған шешіміне, оның салдарына ойлануы құқылы. Ислам
және дін мәселеріне қарасты жағдай екі есе сақтықты талап етеді.
Соңдықтан да біз барлығын Құранды мұкият және сың көзімен қарап оқуға,
білуге шақырамыз. Біз әбден мынадай жағдайға сенімдіміз: абсолюттік
құрандық Бір Құдайшылықты қабылдау әрбір адамды, ұлтты және бүкіл
адамзатты гүлденуі мен табысқа жетелейді.
96.Қала халықтары (кезінде) иман үйірсе, Құдайдан
қорықса, әріне, Біз оларды көк пен жердің игілігіне кенелткен болар
едік, бірақ олар, кері жүрді, сондықтан Біз оларды қылмыстарына орай
ойран еттік 7:96.
Ислам – жеңіс кепілі (30:47, 22:38-39).
Ислам – гүлденуі мен тоқшылықтың кепілі (7:96, 41:30-31).
Ислам барынша еркіндік пен қалауға кепіл болады:
дін ұстану еркіндігі, ой білдіру еркіндігі, орын ауыстыру еркіндігі,
сауда еркіндігі (2:256, 10:99, 88:21-22).
Ислам – нәсілдік, жыныстық, конфессионалдық,
әлеуметтік, экономикалык, саяси қатарына қарамастан бүкіл адамдар үшін
адам құқықтарын сақтауының кепілі (5:8, 49:13).
Ислам - кенесу мен ойдың еркін білдіруіне негізделген саяси жүйенін кепілі (42:38).
Ислам жоғары моральдік стандарттардың әлеуметтік тәртібін құруы мен сақталуына кепіл болады (2:188, 4:58, 5:32).
Ислам – адамдар арасында және халықтар арасында бейбіт сүйгіштік пен сыйластық басымдылығының кепілі (3:110, 60:8-9).
Ислам адам өмірінің және оның меншігінің ең жоғарғы деңгейдегі қорғалуына кепіл болады (2:188, 4:58, 5:32).
Ислам экономикалық теңгеру мен айналадағы ортаны қорғалуына кепіл болады (30:41).
Егер сіздер өздеріңізді сәулетті, білімді,
гүлденген, тақуалық, ақылмен таразыланған және тиімді өмір сүруге
тұрарлық деп ойласаныз, онда Ислам – Сіздер үшін. Өміріңіздегі бақыт
пен табысыңызды бөгейтін барлығынан ада болсаңыз, Сізге тура қазір
бастауңызға болады. Бұл үшін Сізге тек қана Құдайдың Кітабын ашу керек
және оны мұқиятты, тәуелсіз және ой таразысына салып, әдеттен ада,
жүрегініз таза болып, оқи бастаңыз. Және де жадыңызға сақтаңыз сіздің
бақытыңыз бен Алла тағаланың ризашылдығына жету өзіңізге байланысты!
11.Оның алды – артында, соңынан
қалмай, Алланың әмірі бойынша бақылап, қорғап жүретін (періштелер)
болады. Қай қауым болсын, өз жағдайын өзі өзгертпесе, олардың жағдайын
Алла өзгертпейді. Егер бір қауымды Құдай құртайын дейді екен, оған қарсы
тұруға болмайды. Бұйырылған жазаны қайырып алатын Алладан басқа ешкім
жоқ. 13:11.
Адасулар қайдан пайда болады?
213.Адамдар бір ғана қауымда еді
(кейін олар сенушілер мен дінсіздерге жіктелді). Сонан соң Алла
(біреулеріне) қуанышты хабар жеткізетін, (енді біреулерін) тозақтан
сақтандыратын пайғамбарлар жіберді. Адамдардың ала ауыз болатын
нәрселері хақында үкім айту үшін оларға әділ кітап түсерді. Сол кітап
иелерінің өздері айқын дәлел келгеннен кейін, өзара қырқысып, кітап
туралы қайшы қөзқарастарда болды.
Сонда Алла иман келтірушілерді шындық жағына шығаруға ұйғарым жасады. Тура жолға Алла өзі қалаған адамын ғана бастайды. - 2:213.
Құраннан белгілі, ең басында адамдарға бір ғана
Кітапті (Писание) қолдануды бағыттайды. Пайғамбарлар Кітап әкелгеннен
кейін секталарға бөліну басталады. Осы Жолдауды алғандар ортасында
алауыздық, келіспеушілік адасулар мен имансыздыққа жол ашып
берді.Кітап алушылар – адамдардың араларын ашқан жеккөрушілік пен
өшпенділік билік пен байлықты аңсау сияқты материалдық себептерден пайда
болады. Осының нәтижесінде саяси және экономикалық таласуларға діни
негіз беру максатымен ойдан шығарылған көптеген ұсак «кітаптар»
(Писание мағынада) бір Кітапты алмастырды. Құрандағы бейнеленген жағдай
Мұхаммед пайғамбарымыздың өлімінен кейін оңың сахабаларының ортасында
болған. Елшінің өлімімінен кейін дереу оңың жақтаушыларының арасында
билікке бола бірнеше ұрпақ алға алатың саяси климатты анықтайтың
қантөгіс күресі басталып кетті. Аталған уақытта саясат пен діннің
үзілмес байналысы бар екенін және өзара ықпал ететінін жадымызда
сақтайық. Тура осы кезеңде, кейін Исламнан «мұсылмандардың» шегінуге
апаратын фундаменталдық бұрмалаулардың негізі қаланды. Сыр Ашудың
(Откровение) түпнұсқасынан шегінуі діндердің құлдырауының басты себебі
болып табылады. Сыр Ашудын орнына ауыстыратын болып Дәстүр қалыптаса
бастады. Осы ма, басқа ма халық, ұлт, мәдениет немесе өркениет ортасында
туылған адам туғаннан бастап сын ойластыруға, сын көзімен қарауға
келмейтін негіздері бар символикалық кеңістікте өседі. Сыр Ашуға сәйкес
Иман ақылдың нанымына негізделіп Ақылды негізге алуды талап етеді.
Дәстүрге сәйкес, «Иман» немесе мұра етіп алынады, немесе эмоционалдық
күйзелудің нәтижесінде «оянады». Дәстүрдің иррационалдық инерциясы
Иман нанымнын (Вероубеждение) рационалдық іздеуінің орнына қолданады.
Кітап ашықтан – ашық ескертеді: ата – бабадан мұра болып қалған «иман»,
нақтылап айтқанда, үйренушіліктің эмоционалдық инерциясына негізделген
бабалардың даусыз дұрыстығына күмән келтіру сезімі шын иманға
аппаратын жол емес.
43.Өз қалауы бойынша қолдан Тәңір жасап алғандарды сен көрдің. Ал соларға сен кепіл бола алар ма едің?
44.Солардың көбін сен (сөз) тындай
алатын, (бірдеңе) түсінетін адамдар дей алар ма едің? (Жоқ), олар мүлде
хайуан тәрізділер, тіпті олардан бетер адасқандар. 25:43-44.
Құранда адамдар өзінің имансыздығын ақтап, ақтау
айғағы ретінде әр уақытта социумда басымдылыққа ие дәстүрге сүйеніп,
оған дәлел жасағаны туралы айтылады.
23.Дәл сол сияқты, сенен бұрын әлдебір
елді мекенге бір ескертуші (пайғамбар) жібере қалсақ, соның иелері:
«Анығын айтсақ, біздің ата – бабаларымыздың мәлім бір дінге сенгенін
білеміз. Сөз жоқ, біз де солардың соңынан ереміз», - деп қасарысты
24.«Сендердің ата – бабаларың тұтынған
діннен әлдеқайда тура дін әкелдім ғой, сонда да ата – бабаларыңа ілесе
бересіңдер ме?» - деді (пайғамбар өз жұртына). «Сен әкелген дінге
сенбейміз», - десті олар 43:23-24.
Уақыттың ағымымен елшілер – жаңартушылар кеткеннен
соң адами ортада, адами діни Дәстүр құдайшыл дінді алмастырады. Осы
ұғымдардың арасында принциптік айырмашылығы бар. Құдайшыл дін –
индивидтың автономдығын ескеретін, Құдайдың алдында оның
жауапкершілігінің тәуелсіздігін ескеретін методология. Құранның барлық
дағуаты абсолюттік жеке жауапкершілікке құрылып негізделген. Осы үшін
пайғамбарлар және елшілер жіберіледі: Жолдауды әкелу үшін және осы
Жолдауды қолдау жеке үлгісін көрсету үшін. Осы іс-әрекет және тек қана
осы іс-әрекет елшілердің үлгісі болуға тиісті. Жолдауда Құдай әрбір
адамның жеке ақылына, оның жеке ар – ұятына үндеу жариялайды. Әрқайсымыз
қарапайым фактіні сезіп, ұғынуымыз керек: Киямет күнінде ол жалғыз
болады. Ешкім және ештеме оған қөмек бере алмайды, болмай қалмайтын және
әділ соттың алдында ешкім және ештеме оның қорғаушысы, жақтаушысы
болуға тиісті емес.
51.Түбі Тәңірінің алдына жиналатын
дығынан қорқатындардың (күнәдан) сақтануы үшін оларды Құран сөзімен
хабардар ет.Алладан басқа оларға жақын да, шапағатшы да жоқ (6:51).
21.Сендер үшін - Алладан, ақірет
күнінен үміт ететіндер және Тәңір атынаузынан тастамайтындар үшін –
Расулалла ең жақсы үлгі (33:21).
Жалғыз ғана нәрсенін салмақты болатыны – адамның
өзі істеген сауапты амалдары. Сонымен қатар амалдар біркелкі жоспарға
сәйкес және саналы түрде жүзеге асырылу тиісті. Осы Алланын қалаумен
жүретін жоспардың атауы – Иман және Дін (бұл екі ұғымды әрі қарай
баяндаудың оңайлығы үшін бір Иман терминімен біріктіреміз). Құдайдың
бұйрықтары туралы білімнің қайнар бұлағы Әркімнің Өзіндік Зерттеуін
талап ететін Құран қолданылады. Құдайдың дініне қарама-қарсы мүлде басқа
ұстанымдарға құрылған адами Дәстүр орын алады. Жеке дара адамның өзінің
санасы мен жауапкершілігінің орнына – ұжым, иерархия, шіркеу. Дәстүр
дегеніміз өзінің мағынасы бойынша, жалғыз тұлғаның, әлеуметтік –
теофаниялық сатыда әдеттігідей, жоғары тұратың басқа адамға немесе басқа
адамдарға Құдайдың алдында жауакершілігін мойындатқызу. Адамның
көпшілігі осындай Құдай алдындағы жауапкершіліктен қорқады да,
қашады. Соңдықтан да адамның көпшілігі Дәстүрді таңдап, Иманнан бас
тартады. Дәстүр адамға алмасуды ұсынады. Тозақтан құтылудың орнына
көнгіштік пен конформизм. Адамнын көпшілігі ахирет күнінен үміт ету
жолы ретінде Ақикатты өзіндік іздеу жауапкершілікті қуана басқаларға
жүктейді. Осында адамнын комфорт пен қауіпсіздік іздеудін ролі маңызды,
өйткені Акикатты іздеу жолы үйреншіктіні (дәстүрді) сынауын талап
етеді, ал онын салдары кеселге ұрындырады: күлкі – мазақтан басталып
алау жалынында өлуге дейін. Сондықтан адам Шартты тікелей Алламен
жасамай, делдал арқылы жасайды. Делдалдықты атқаратын дәстүрлі
институттар мен құбылыстар: шіркеу, клир, жрецтер, «әлімдер», қариялар
кеңесі, мифтер, аңыздар, әфсаналар, «хадистер», «сунна» және т.б.
Көпшіліктің психологиялық әлсіздіктерін тікелей Дәстүрдің өмір сүруіне
мүдделі болады, жатып ішерлікке айналдырудан пайда көргендер.
Әдеттегідей бұлар – элита мен дінбасылары, олардын статусы бұқараның
дәстүрмен дағдыландыратын көзқараспен тікелей байланысты.
123.Білген қулық – сұмдықтарын істей
берсін деп, Біз әрбір елді мекенге олардың күнәкарларын (бұзықтарын)
бастық етіп қойдық. Қулық – сұмдықтары бәрібір өздерін табады, бірақ оны
олар сезбейді (6:123).
Көптін арасында Дәстүрдін сақталуы мен нығаюын
көздейтін Дәстүрді тікелей иеленушілері және жақтаушылары. Сол үшін
олар медиялық, әдеби, репрессивтик және басқа құралдарды қолданады. Сол
үшін діни, біліми мекемелер және ресми мақұлданған діни идеологияны
нәсихаттайтын храм мекемелер жүйесі кең тарап, іске асырылады. Ресми
(ұйымдастырылған, ұжымдық, институтцияланган) діннің Құдайшыл діннен ең
әуелгі айырмашылағы - заң жасау құқығана ие болған дінбасы (жречество)
түріндегі аралық звенонын болуы. Кәсіби жрецтердің корпорациясы саяси
экономикалық элитамен одақтасып дін ілімінің түпнұсқасынан шегінуіне
және жақтаушылардың адасуына тікелей жауапты. Діни ілімді реформалау
әрекеттер (онын бастауына қайта оралу деп есептеңіз) ресми дін басылар
және олардын жақтаушылардың көпшілігі тарапынан әр уақытта қияң – кескі
қарсылыққа тап болады. Бастауына қайтып оралуына адамдар неге
қарсыласады, қарсы болудың басты себебі – психологиялық себеп. Көп
адамдар үшін «ата-бабаларымыздың қателесуі мүмкін бе?» деген сұраққа
«ия» деген жауаптын болуы мүмкін емес. Дәстүрдін инерциясы, алған
тәрбие, ортаның ықпалы ақылдан басым болып келеді. Логика - орнын
эмоцияларға береді, әдеттер - ойлаудын орнын басады.
28.Олар (бұтқа табынушылар) әлдеқалай
пасықтық жасаса: «Біздің ата-бабаларымыз да осылай істеген болатын,
біздің де солай етуіміз – Алланың бұйрығы», - дейді. (Ей, Мұхаммед!) сен
айт: «Ақиқатында Алла пенделерін жаман іске бұйырмайды. Өздірің
білмейтін нәрселерді Алла атымен жалған айтатындарың Қалай?» де (7:28).
29.«Тәңірім мені әділ болуға бұйырды.
Сәждеге бас қойған сайын жүздерінді Құдайға бұрындар, оған бар
ықыластарыңмен құлшылық етіңдер. Алла әуелде қалай жаратса, оның алдына
сол қияпатта қайтасындар (7:29).
Кім кінәлі?
Діннін бұрмалауына жауапкершелікті жрецтер мен
адамзаттың рухани көсемдеріне жүктеу идеясы қандай да алдамшы болмаса
да, біз эмоцияларға берілмейік. Өйткені осыны істеп, біз қөпшіліктің
үлгісіне еріксіз ереміз де Діннің фундаменталдық заңын бұзамыз – Алланын
алдында өзінін іс – әрекеттері үшін дербес жауапкершілікті мойындау.
Кітаптан «кім кінәлі?» сұраққа жауап іздесек, біз күтілетін жауап
аламыз: адам өзінің бақытсыздығына өзі кінәлі.
41.Теңізде де, құрлықта да жамандықты
қасақана жасай беретін болды (апат көбейіп кетті). Істегендеріне
орайолардың кейбіреулеріне жазаның дәмін татқызамыз. Мүмкін сонда олар
теріс бағыттарынан бұрылар (30:41).
48.Адам деген-егер біз бір игілікке
кенелдірсек – асып-тасып кетеді де, өздерінің жасаған күнәларына орай
бастарына әлде бір тауқымет түсірсек, күпірлік етіп, тағы күдер үзіп
кетеді. 42:48
11.Қай адам болсын, өз жағдайын өзі өзгертпесе, олардың жағдайын Алла өзгертпейді.13:11
Не істеу керек?
Тек адамнын жеке дара Діни Санасы және Өзінің
Ақылы оянған жағдайда ғана адасулардан арылу және Иманның тазаруы
мүмкін болады. Иман туралы Тәуелсіз Ойлар және Иманнын Өзі ажыратуға
болмайтын ұғымдар. Ең маңыздысы мынаны ұғыну: адамды жаратудағы,
жаратқандағы максаты бейнеге сыртқы сәйкестігі емес, Құдайдын Қалауына
сәйкес жеке болуын радикалдық сапалы қайта жасауға аппаратын ішкі
ақылмен өзіндік (Личное бытие) сезінген сезім. Осы мақсатка жетуді
адамнын өзінін ішкі және әлемдік сыртқы болуын ойластыру себепші етеді.
Осындай ойластыру білім береді. Басқа сөзбен айтқанда, тек Ойлы және
Білімділер Иман келтіреді.
9.Біреулер ақирет күнін ойлап,
Тәңірдің рақымынан үміт күтіп, түн уақытында сәждеге бас қояды. Тік
тұрып ғибадат етеді. Сен айт: «Білетіндер мен білмейтіндер бірдей бола
ма?» - Мұны тек ақыл иелері ғана ғибрат етеді», - де (39:9).
17.Шайтанға (және бұтқа) шоқынудан
аулақ болғандарға, Аллаға бет бұрғандарға – жәннат бар екені жөнінде
қуанышты хабар берледі. 18.Сөзге құлақ асқандарға, оның ең жақсысына
еретіндерге қуанышты хабар бер. (39:17-18).269.Тәңір түзу жолға
бастағандар, әне, солар. Саламат ақыл иесі де солар-2:269
10.(Жақындықтың пайда бермейтіні
туралы) Алла оларға Нуһтің әйелін және Луттің әйелін мысал етіп
дәлелдейді. Олар біздің пенделеріміз ішіндегі екі жақсы пендеміздің
әмірінде еді. Бірақ екеуі де (иман айтпай) қиянат жасады. Ерлері олардың
басына төнген Алланың азабын қағып жібере алмады. «Тозаққа
кіретіндермен бірге сендер де тамұққа барыңдар!» - делінді ақыры
(65:10).
11.Иман айтқандарға Перғауынның әйелін
мысал етті. Кезінде ол: «Ей, Раббым! Өз тарапыңнан маған жәннаттан бір
үй салып бер. Перғауыннан және жаман істерінен мені құтқар, мені
залымдар қауымынан құтқар!» - деді (65:11).
Өзінін рухани әлемін, сыртқы әлем құбылыстары мен
Кітаптын нығметтерін ойластыруы ақылдың иесін Сыр Ашудың ақиқатын
сезінуге және өзін – өзі жол ашады.
53.Құранның ақиқат екені көкіректеріне
жеткенге дейін Біз оларға жер-көктегі, тіпті өз бастарындағы
ғаламаттарды (белгілерді) көрсете береміз. Тәңірдің бар нәрсені көріп
тұратындығы (сенің растығыңның) дәлелі болуға жеткілікті емес пе?
(41:53).
Ойлануды болдырмау өз-өзінді жоғалту мен Иманның болмауына апарады.
20.Кітап иелері оны бейне өздерінің ұлдарын танығандай-ақ таниды. Бірақ, өздеріне-өздері кесір жасап, оны мойындамайды.(6:20).
179.Жындардың және адамдардың
бірталайының тағдырына тозақ жазғанымыз рас. Жүректері болғанымен
ондайлар шындықты түсінбейді, көздері болғанымен, ештеңені көрмейді.
Оларда құлақ та бар, бірақ онысымен естімейді. Олар хайуан сияқты тіпті,
одан өткен адасушы. Ал осылар нағыз құр қалғандар (7:179).
Жрец-абыздар туралы.
Ой мен Иманды бірін – бірінен ажыратуға болмайды.
Басқаша айтқанда, қашан да адам ойлануды тоқтатса, сонда онын иманы
тоқтайды. Осындай құрандық ұғымнан Иман мен Ақыл қарама қарсы қойылған
дәстүрлі ұғымнын түбегейлі айырмашылығы бар. Дәстүрдін діндерінде
(мұсылман халыктар үшін – бұл өзінің барлық «суфизм», «салафизм» және
т.б. тараулары бар «cунизм» мен «шиизм»). Ақыл мен Иманнын антагонизімі
әр түрлі аталатын кәсіби жрецтер – тәпсіршілер институтында орын тапқан:
«әлім», «уляма», «факих», «мухаддис», «муфасир», «шейх ул-ислам»,
«аятолла», «худжат ул-ислам», «мулла», «мауляна», «әулие», « имам»,
«муфтий», «муршит» және т.б. Акыл мен Иманнын қарама-қарсылығы дін
туралы білімдерді сакральдау арқылы жүзеге асырылады. Ол үшін, дін өзі
екі фундаменталдық құрастырушыға бөлінеді: эзотерикалық (жасырын,
күрделі, сакральдік) және экзотерикалык (барлыгы үшін, практиқалық,
күнделік). Діннің екі тарауының арасындағы бөлуші фактор діннің
негіздеріне қарасты Ақылды қолдану құғығы болды. Жрецтердің осында
құғығы бар, діні қауымда – жоқ! Дәстүрлі дінде «киелі» білімнін
иелеріне ерекше статус беріледі. Жылдар бойы бір нәтижеге келген
енбегі сіңген - иерархиялык сипатқа ие болған статус: кітап оқудағы қөз
майын таусу, тұтас мәтіндерді жатқа білу, аталған мәтіндер
таратушыларының тізімдерін жаттау, түрлі секталардың атақты және
беделді жрецтерінен оқу және олармен формальдік сабақтастығы. Осындай
жречествованың түрі, ең көп, ортодоксалдық «сунниттік» бағытта кең
тараған. Басқа «мұсылманшылыктың» бағыттарында, басқа да вариантар,
жрецтердің басқа типаждары болуы мүмкін. Бұл Дәстүрдін «шииттік»
тармағында мұрагерлік тип сияқты, немесе «cопылық – әлсіреген
аскетикалық» тип. Шындығында жречестваның барлық түрлері араласып
кетеді. «Сунниттік» әлімдер пен «шиіттік» аятоллар бір уақытта
«сопылар» болады, ал сопылар өзінің балаларына «барақат» - киелікті
тапсырады.
Тагут туралы.
Жречестванын басты және жалғыз ғана мақсаты –
Құқықты узурпациялау, емдену. Барлык жрецтердын бірден қолға алатын
прерогативасы заң жасаулық болады. Олар құпия билікке ие болуына
талаптанып өзіннің корпорациясын социум үшін заңдар өндіретін құралға
айналдырады. Оның үстіне олар социумнын өзін Дәстүрдін физикалык
бейнеленуі сияқты басқарып, қалыптастырады. Бұндай социумда
Жауапкершігіліктің өзі иерархия денгейлері бойынша тең үлестірмеген.
Сондықтан, Дәстүр, Социум (Құдай еместін Жүйесі түрінде тұлғамен
Құдайдың арасында бөгет қойылады. Оның үстіне адам өзі жүйенің бөлігі
болып Имансыздық жүйесінің қатысушы болады. Құранда Құдай еместің
жүйесі «Тагут» - мәжбүрлеу, әділетсіздік деп аталады. Осы жүйе Құдайшыл
тәртібіне альтернатива ретінде көрсетілген, онын дінжасау сипаты айқын
көрсетілген.
60.Саған жіберілген кітапқа (Кұранға),
сенен бұрынғыларға жіберілген кітаптарға (Таурат, Инжилге) иман
келтірдік деп жүретіндерді көргенің бар шығар? Онысына тагутты куәға
тартып, олар соның алдына жүгініспек болады. Керісінше, оларға щайтанға
бой ұсынбау бұйырылған және шайтанның өздерін мүлде аздырып жіберетіні
ескерілген еді ғой (4:60).
Бабалардан мирас болған Дәстүрге Тагут жүйесінің
тікелей қатысы бар. Имансыз адамдар сонымен өздерінің заң шығарушы
шешімдерін (тыйым салуларды) ақтап, ата – бабаларының қалауларын
Құдайдың қалаумен тенестіреді.
35.«Бәлкім, Алланың ықыласы ауса, біз
де, біздің ата-бабаларымыз да бір Құдайдан басқаға табынбаған болар
едік», - дейді діннен безгендер. Олардан бұрынғылар да осылай өткен.
Пайғамбарлардың міндеті тек ашық дәлелдер жеткізу ғана (16:35).
36.Қай жұртқа болса да Біз пайғамбарды
«Құдайғасиынсын, шайтаннан аулақ болсын», - деп жібердік. Ол әулеттер
арасында Құдайдың тура бастағандары да, жойылуға тиісті болғандары да
бар. Жер жүзін кезіп жүріп, теріске бет бұрғандардың соңғы тағдырының
немен біткеніне назар салыңдар (16:36).
Ата-бабалардан мұра болып қалған дініміз адамды
бір дін формасын ұстануға мәжбүрлеп, тікелей тоталитарлық қысымға
айналған. Бала қалау жасай алмайды, онда саналы тандау жасауға
мүмкіндігі жоқ. Бала шағынан, міндет ретінде, оған діни ұғымдар және
самоиндентификация бағдарлар жиынтығы міндеттеледі. Орыс –
православиялық, қазақ, араб, шешен - мұсылмандар, еврей – иудей, қытай –
даоши, буддашы, конфуцианец… Осы жағдайда «православие»,
«мұсылманшылық», «иудаизм» - адамды оның әкелері кім болғаны сондай да
өзін мәжбүрлейтін Дәстүр, тагут ретінде қөрсетіледі. Дегенмен Құдай
дәстүрлі иманмен және Құдайға Иман келтірумен ашық антагонизм бар екенін
айтады. Бұл – бір бірін жоққа шығаратын дүниелер.
256.Дінде зорлық жоқ. Тура жол мен
азғындық (жігі) айқын ажыратылды. Кімде-кім бұтқа табынудан безіп,
Аллаға сенсе (иман келтірсе), ол сынбайтын берік тұтқаны қолына ұстаған
болады. Шыны сол – Алла естіп те көріп тұрады (2:256).
Құран туралы.
2.Мұның (Құранның) такуаларды (діндарларды) тура жолға бастайтын кітап екеніне күмән жоқ (2:2).
89.Сол күнде Біз әр қауымға өздерінің
ішінен оларға қарсы бір айғақ келтіреміз. Сені де айғақ үшін әкелеміз.
Біз саған Құранды (адамдарға) бар нәрсені түсіндіріп берсін, (жүрекке)
жол, (пендеге) рақым, мұсылмандарға мәңгілік бақыт, құанышты хабар
берсін деп түсірдік (16:89).
52.Пенделерге Біз кітап (Құран) жібердік, оны түсіндердік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
25.Шындығында Біз сені ақиқатпен
(мүъминдерге) қуанышты хабар жеткізуші (кәпірлерді) сақтандырушы етіп
жібердік. Қауымдардың қайсысына болса да елші жіберілген. Егер олар сені
мойындамаса, одан бұрынғы қауымдар да (пайғамбарларды) мойындамаған.
Пайғамбарлар оларға да кереметтермен, нұсқаулармен, ңұрлы кітаптармен
келген (35:24-25).
174.Өздерін құтқаратын Алладан басқа жақынды да, жан ашырды да олар ещқайдан таба алмайды (4:174).
111.Айтылған хикаядан олардың ішіндегі
ақыл иелері ғибрат алады. (Құран) өтірік жазылған сөз емес. Тиесінше ол
өзінен бұрын түсірілген кітаптарды қуаттаушы, бар нәрсені талдап баян
етуші, Құдайға сенген қауым үшін тура жол және рақым кітабы (12:111).
41.Ғибрат алсын деп, мұны Біз Құранда түрлі сипатта түсіндірдік. Ал ол керісінше, сендерді одан әрі әспенсітіп жіберді (17:41).
Жоғарыдағы аяттарда қөрсетілгендей, Құранда Кітап
тұра жол, түсендіретін (разъяснение), Жарық екені ашық жазылған. Алла
делдалдарды қоспай, адамның ақылы мен ар – ұятына тікелей үндеу
жариялайды, Кітапты өз күшімен ой салып, түсінуге шақырады. Құранның
көмегімен бүкіл заттарды түсіндіретін құрал болуына Құран талап кояды.
Басқа сөзбен айтқанда, Құран Ақикаттын түп негізі немесе өлшемі болуына
талап қояды. Дегенмен осындай даусыз және ашық баяндауға қарамастан,
Дәстүр Құраннын ролі мен статусы туралы ерекше бір түсінігін ұсынады.
Қысқаша айтқанда, Дәстүр кереғар сөйлейді: Құран сырттай тәпсірлеуді
талап етеді және білмейтіндер үшін түсінуге күрделі, сакралды қайнар
болып табылады. Суннада, Дәстүрде Кітапты түсіндіру үшін косымша дерек
көздердін кажеттілігі ашық айтылады – хадистер, тәпсірлер және
басқалар. Құран діні мен Дәстүр діні арасындағы осындай айкын
қайшылыктын себебі неде? Осы сұраққа жауапты Кітаптын өзінен іздеу
керек.
1.Алиф, ләм, мим, ра – мағынасын бір
Алла біледі. Бұл – кітап аяттары. Тәңірдің саған жібергені – шындық.
Бірақ, адамдардың көбі оған иланбайды! (13:1)
1.Алиф, ләм, мим, ра – мағынасын бір Алла біледі (31:1).
2.Бұл – хикметті кітаптың аяттары (31:2).
4.(Ол) намаз оқитын, (Алланың
ризалығын тілеп, шын ниетімен) зекет беретін және қиямет күні болатынына
сөзсіз сенетін, жақсылық жасауға (әзір тұратын) адамдарға тура жол
көрсетеді, (оларды) құтқарады (31:3-4).
5.Ондайлар Тәңірдің тура жолында болады, сөйтіп мақсаттарына жетеді (31:5).
6.Кей адамдар білімсіздіктерінен
(кісілерді) Тәңір жолынан тайдыратын тұрлаусыз сөздерді (ләхуаль -
хадис) сатып алады, сөйтіп хақ жолын келекеге айналдырады. Мұндайлар
түбі азап тартып қор болады (31:6).
7.Ондайлар Құран оқылған шақта
естімегенсиді, тас керең жандай тасыраңдап теріс айналады. Ондайларға
азап келетінін айтып, хабарла (31:7).
Олар ауыздарымен (жаламен) Алланың нұрын өшірмекке тырысады.
Кәпір- бастарыңа келеді. Сонаң сендер
құпияны да, әшкере істі дебілетін Алланың алдына барасындар. Сендердің
қылмыстарыңды Тәңірдің өзі айтып береді-де (61:8).
Ей, мүминдер! Жұма күні намазына азаң
шақырылса,Алланы еске алуға асығып, өздерің барындар.Сауданы тоқтата
тұрындар. Біле – білсендер, сендер үшін осы жақсы (61:9)
Жағдай, міне, осындай. Пайғамбарлардың
қайсысына болса да Біз күнәкарлардан жаулар шығардық. Ал сенің Тәнірің
жол көрсетуші әрі жәрдемші болуға әбден жеткілікті (25:31).
Құран кімнің атына Жолдау жіберілген солардын
ортасында Жолдауға оппозициянын барын ашық мәлімдейді. Құран үкімі ашық
және түсінікті – Иман келтермеген және Ақиқатты мойындамайтын және
ешкашанда қастандық пен бүлікшілікті қоймайтын көсемдер басқаруымен
жүретін көп адамдар тарапынан пайғамбарлар түсінбеушілікке ілегеді. Бар
саяси, экономикалық және әлеуметтік жағдайды және осы жағдайды
адамдардын санасына бекітетін Дәстүрдін сақтаулына бағытталған ұмытылыс
пайғамбарларға өшпенділіктің тамыры болып табылады.
14.Әйелдер, балалар, алтын-күміс
қазыналар, сәйгүлік ат, астық-адамдарды ынтызар еткен сүйікті нәрселер
етіп көрсетіледі: Олар фәни дүниенің қызықтары. Құдайдың қолында
(олардың бәрінен артық орын-жұмақ бар.(3:14)
52.Пенделерге Біз кітап (Құран) жібедік, оны түсіндірдік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
70.Дінді тәлкек ететіндерден, дүние
тіршілігіне алданғандардан без. Кім не көрсе де өз қылығынан көретінін
біліп, сақтанулары үшін Құран сөзімен кеңес бер. Оларға Жаратқаннан
басқа жақын да шапағатшы болмақ емес. (Кейін) қанша садақа атаса да,
қабыл алынбайды. Мұндайлар өз қылықтарына қарай күйреушілер деп аталады.
Ол күйреу – қылмыстарына орай берілетін – ішкенде өзектерін өртейтін
от-шараптан және Құдай әмір еткен азаптан басталады (6:70).
Мұхаммад пайғамбар үшін осындай оппозициясын
қайнары болып басында білдірмей, ақырында ашық Елшінін дағуатына қарсы
шыққан тайпалық құрайш байлары. Опозициянын себебі Дәстүр немесе ата –
баба діні авторитет болған бар әлеуметтік – экономикалық – саяси
тәртіпті сақталуына жасаған әрекеттер. Осындай қоғамда мұрагерліктің
басымдық рөлі болған. Билік пен мүлік әкеден ұлға тапсырылатын. Ақиқат
Құдайдын Сыр Ашуына рационалдық, интеллектуалдық ізденіс жолымен емес,
қариялар – жрецтердің пікірімен анықталатын. Шындықтың өлшемі Дәстүрге
жақындығымен белгіленетін. Өзінің жағдайына қауіп төнгенін сезген ескі
тәртіптің сақтаушылары Пайғамбар мен оның ізбасарларына шабуылды
бастады. Қарама – қайшылық имандылардың әскери – саяси жеңісімен
аяқталды. Дегенмен, дереу Мұхаммед өлімінен кейін ескі элита
ортасындағы кертартпа элементтер Иманға жаңа шабуылды бастап жіберді.
Осы ретте диверсия құрайшіттік Бану абд –Шамс кланынан, сондай - ақ
белгілі Умая кланы сияқты, Абу Суфьян ұрпақтары тарапынан
ұйымдастырылды. Ислам Пайғамбарының –өлімінен кейін билікке ие болган
Умаядтар әулеті бұрынғы Сыр Ашуды Дәстүрге алмастырып, бар пұтқа
табынушылық тәртібін қайта орнатты. Құдайдың жүйесін алғашқы бұрмалануы -
биліктің мирасқорлығы болды. Муавийя, әулеттің бірінші халифі,
қоғамды оны білеуші деп күшпен танытқызып өзінің Язид ұлына билікті
тапсырды. Сонымен, ру, тайпалық пұтқа табунышылық дәстүр құрандық
кенесу ережелерінен және билікті сайлауынан басым болды. Тағыда айтып
кететін жағдай, «сунниттік» дәстүрге қарсы тұрған пұтқа табунышылық
«шииттік» версиясы ұстаным бойынша өзінін қарсыластарынан ешқандай
айрмашылығы жоқ. «Шиизмде», «суннизмде» билікті тапсыру мирасқорлық
ұстанымына негізделген. Білеушіні таңдағанда кенесу барын айтатын
«сунниттердін» әлсіз дәлелдерін Умаядтардан басталатын тарихи практика
жоққа шығарады.
«Хадистар»мен «Сунна» жөнінде.
Мұсылман эрасынын екінші ғасырында, «Хадистер»
деп аталатын алғашкы жинақ құрастырылған. Бүгінгі күні «хадис» сөзін
мұсылмандардың өз діннің түсінігінен ажыратуға болмайтын «айтқан сөзі»
деп тәржімалауға болады.
«Хадистер» – айтқан сөздері Мұхаммед пайғамбардың
«сунна» – практикасын құрайды. Осы «сунна» мұсылмандар үшін екінші
Құранмен қатар Құранды толықтыратын діннің дереккөзі. Мұсылмандардың
пікірі бойынша, «хадистер» мен «сунна» болмайынша, Ислам болмайды,
оларды «хадистер» мен «суннаны» қолдану міндетті түрде керек. Осындай
түсінік Мұхаммед Пайғамбарға екі Ашу Сыры, Құран және Сунна жіберілген
екеніне негізделеді. Құран «сунниттердің» пікірінше Құдай Занын
құрайды, Сунна - Мұхаммедтің заңы. Осы екі заңды бірінен-бірін
ажыратуға болмайды, сонымен бірге Сунна Құранды толыктырады,
түсіндіреді, тіпті, кейбір жағдайларда Құранды алмастыратын дереккөзі
болып табылады. «Хадистердін» жинақтарын құру хиджраның төртінші
ғасырдың басына дейін жалғастырылған. Ең танымал жинақтары болып «Алты
кітап» айтылады: Бұхаридікі, Муслимдікі, Абу Дәуддікі, Тирмизидікі,
Насаидікі, ибн Мадждікі. Осы атакты «алтыдан» Бұхари мен Муслим
жинақтары беделге ие болып және ең сенімді деп аталады. «Шииттіқ» секта
және оның құрылымдары «хабар» - ами атты өздерінің «хадистер» жинақтарын
қолданады. Ең сенімді қатарына «үш Мұхаммед» атты жинақтары жатады: әл-
Кулайни, ибн Бабуйя Түси.
Өзінің атышулы хижраның екінші ғасырдын аяғында
жазған (б.ғ.7 ғасыр) «Аль - Муваттани» Малик ибн Анас «хадистерді»
діни заңдардың кайнары ретінде алғашкы қолданған. Осы енбегінде Малик
имам «сунниттік» әдістің ұстанымдарын алғашкы рет баяндады:
«хадистердің» авторитетін негізге алу және Дәстүрге көзсіз бағыну. «Аль
–Муваттани» авторы Құран мәтінінің тәуелсіз өз бетімен оқу, ойналаудың
сенімді қарсыласы болып және «бірауыздан айткан сөздерін Мединанын
адамдары макұлдаған» негізге алып шешім шығаратын. Сөйтіп, діни мұрат -
өлшем Құраннын құдайшыл жазбасы емес, халифаттын шетіндегі шағын калашық
тұрғындарынын тұрмыс салты деп келтіреді. «Суннанын» ісін Маликтын
шәкірті Мұхаммед ибн Идрис аль Шафии деп аталатын кісі жалғастырды. Ол
магнум опус «Ал - Рисаля» (Жолдау) және формальді түрде «усил аль фикх»
(құқықтың қайналары) төрт ұстанымын бекітті: Құран, Сунна, «кияс»
(мәтіндік салыстыру), «иджма» (дінтанушылардың келісілген пікірі).
Сөйтіп, діни әдістен тәуелсіз интеллектуалдык ізденіс алынып шіркеулік
буквализм, дәстүр және жречествованың авторитеті сиякты ұстанымдарымен
алмастырылды. Өзінің ұстазының еңбегі туралы имам Шафии былай деген:
«жер бетінде – Құдайдын кітабынан кейін -Маликтын кітабындай, шын кітап
жаратылмаған». Шафии осы сөздерде дәстүрші пұтқа табынушылар
-көзқарастарын қолдап Құдайшыл Кітаппен салыстырмайтын адами мұраны,
аталған жағдайда Маликтын кітабын принципті бірдейлігін теңестіріп
мойындау.
Малик пен Шафии имамдар, бірінші болып
институционалды түрде дәстүршіл тәсіл колданды. Бұл тәсіл мұсылмандардың
санасында –
Құран - пайғамбарымыздың нағыз
Ей, кітап иелері! Бәрімізге ортақ бір сөзді
ғана-Аллаға ғана сиыну, оған еш нәрсені тең келтірмеу, Құдай тұрғанда
өзіміздің әлде біреулерімізді Тәңір тұтып, табынбау сияқты ортақ бір
сөзді ғана тұтынайық»,- де. Егер олар бұдан бас тартса, онда: «Ей, қауым! (яһудилер мен насаралар қауымы), біздің мұсылман екенімізге куә болындар» (3:64).
Құдыретті Құдайдың тура жолға жіберген нұсқауына Құранға сәйкес өмір сүруді қалайтын барлық адамдарға үндеу
жариялаймыз. Біз түрлі дін ұстанымдағы және сенімдегі барлық адамдарды –
сунниттерді, шииттерді, христиандарды, иудейлерді, буддашыларды,
индуистерді, агностиктерді, атеисттерді және т.б. құрандық Бір Құдайға
(Единобожие) негізделген Ислам Әлемі жүйесі туралы хабар – мәлімет алуға
шақырамыз. Cіздердің көпшілігіңіз ата – баба, әке – шешеден мирас болып
қалған дүниетанымдық ұстаным, рухани және діни нанымдарға шүкір –
қанағат етіп жүрсіңдер. Дегенмен, әркашанда қайсыбіреулеріңіз ішінен,
сана түкпірінде ұстаз – тәрбиешілеріңіз миыңызға құйған ой шеңберіне
сыймаған көріністерге қисынды қүмән келтіресіздер. Әлде біреулеріңіз
тірліктің мақсатын, қоршаған әлем, қайнаған өмір мән – мағынасын іздеп
сирек болса да сауалдарыңыз бар болатын. Шамалы бөлігіңіз осы
сұрақтарды ашық қоюға батылы барған. Қалған ат төбеліндей
тайсалмайтындар, өмірлік сұрақтарға табылған шешімдерге сай өмір сүреміз
десеңіздер, тәуекел қылындар.
«Ислам» дегеніміз не?
Ислам – Құдайға бой ұсынушылык жүйесі. Осы жүйені
Құдай Алла елшісі арқылы соңғы Құдайшыл кітабы, осыдан мың жыл астам
бұрын, Құранда баяндап берді. Құран – құндылығы толық /Полноценный/ және
өзіне – өзі жеткілікті /Самодостаточный/ ақпарат дереккөзі, қайнары
болып табылады. Құран ешқандай өзін – өзі тәпсірші деп жариялаған жрец –
абыз және өзі – өзіне діни авторитет бекіткен адамдарға Құран мұқтаж
болмайды. Өмір тіршілігіне діни қажеттілік беру үшін, өздерін Құдайға
серік қосып, Алланың делдалы көрсету мақсатымен, олар Құранның
мағыналарын бұрмалайды және сөздерінің мәнін өзгертеді. Құран, сондай-ақ
сыртқы, Құраннан тыс дерек көздерге мұқтаж емес. Құранды түсіну үшін
Құранның өзі де жеткілікті. Құран түсіндірілген /разъяснённый/ және, ең
маңыздысы түсіндіретін /разъясняющий/ кітап болып табылады. Алла Елшісі
уақытында осылай болған, бүгінде жағдай осындай.
Сонда елшінің әміріне бағыну қалай болады?
Ей, Мұхаммед! Сен айт: «Құдай сендерге
айқын ілім жіберді ғой, сөйте тұра, Құдайдан басқа қандай құдірет
іздемекпіз?» - де. Ал Біз кітап бергендер (яһудилер мен насаралардың
білімдарлары) Құранның Құдай жіберген қасиетті кітап екенін біледі.
Ендеше, сен әсте күдік сақтама (6:114).
(Ей, Мұхаммед!) «Куәнің үлкені кім?» -
деп сұра. «Сендер мен менің арамыздағы ұлы куә Алла ғана. Ал Қуран
сендерді және Құран жеткендердің барлығын ескерту үшін маған жіберілген
керемет. Сендер (көп -құдайшылдар), Құдаймен тең түсетін басқа құдірет
бар деп бекем серт бере алар ма едіңдер? Ал мен ондай кепілдік ете
алмаймын» - де. «Ақіқатында, Алла – біреу ғана. Сендердің Құдайға
теңейтін бұттарыңнан мен аулақпын», - де (6:19).
Пенделерге Біз кітап (Құран) жібердік, оны түсіндірдік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
(Ей, Мұхаммед!) Адамдар арасында
Алланың нұсқауы бойынша үкім етсін деп, Біз саған ақиқат кітабын
түсірдік. Сатқындарға аяқ басушы болма (4:105).
Сол күнде Біз әр қауымға өздерінің
ішінен оларға қарсы бір айғақ келтіреміз. Сені де айғақ үшін әкелеміз.
Біз саған Құранды (адамдарға) бар нәрсені түсіндіріп берсін, (жүрекке)
жол, (пендеге) рақым, мұсылмандарға мәңгілік бақыт, қуанышты хабар
берсін деп түсірдік (16:89).
(Ей, Мұхаммед!) Біз саған өзінен бұрын
келген кітаптарды растаушы және оларды қорғаушы етіп, ақіқи шыңдық
кітабын түсірдік. Сен олардың арасында өзіңе жіберілген сол Құран
сөзімен үкім жүргіз. Өзіңе келген ақиқаттан бет бұрып, олардың ықыласына
еріп кетпе. (Ей, Мұхаммед!) Біз сендердің әрқайсыңа өздеріңе тән жол
және жағдай бердік. Егер Алла өзі қаласа, сендерді, әрине, бір үмбет
қана етер еді. Бірақ ол сендерді сынау үшін түрліше шариғат жасады.
Жақсы істерге ұмтылыңдар. Сендердің бәрің де Тәңірінің алдына қайта
ораласындар. Сендер таласқан нәрселердің (қайсысы ақ, қайсысы қара
екенін) Алла өзі айтып береді (5:48).
Өздерін – өздері әлімдер деп тағайындаған
жрецтердің Исламға қарсы жасаған ең үлкен қылмысы Алла түсірген Кітаптің
және Алла жіберген Елшісінің қатарына адами дәстүрді (суннаны) және
сөздер жинақтарын (хадистері) қосып, деңгейлерін пара-пар қылу болды.
Осы ғалымсымақ адамдар Алланың және Елшісінің әміріне бой ұсынып,
дәстүрді қолдануды Құдай мақұлдағанына өздері де сенеді және де
басқаларды сенуге мәжбүрлейді. Исламды жамылған жрецтер бас дәлел
ретінде Құраннан мынадай сөздерді келтіреді.
Кімде – кім пайғамбарға бой ұсынса, ол
- Аллаға бой ұсынғаны. Егер кім сенен (Мұхаммед) теріс айналса Біз сені
оларға күзетші етіп жіберген жоқпыз, (оған сен жауапты емессің) (4:80).
Алла Елшісіне бойұсынуды ғалым
сымақтар қалай түсіндіреді? Олар бізді хадистер мен суннаның
авторитетіне көндірмекші.Өйткені хадистер мен суннаның түсіндірмесі,
атап айтқанда түсінік беру кілті жрецтердің меншігінде. Бұл жерде
мынадай қарапайым факт мүлде ескерілмейді. Алла Елшісі өмірінің ең
негізгі аспектері Құранның өзінде жан – жақты көрініс тапқан. Хадис
жинақтары мен суннада емес. Қасиетті Құранда бейнеленген. Біздің тілге
тиек отырғанымыз Алла Елшісіне адамдардың қойған сауалдары туралы және
Алла Елшісінің (Алла тағаладан шабытқа ие болып) жауаптары жөнінде
(2:219; 17:85).
219. Олар сенен арақ және құмар туралы
да сұрайды. Сен айт: «Оның екеуі де зор күнә,- де,- кейде аздаған
пайдасы болуы болуы ықтимал, бірақ күнәсі пайдасынан әлдеқайда ауыр».
Олар сенен садақаға не беру жайлы
сұрайды. «Садақаға өз қажеттеріңнен артылғанының беріндер» де. Дүниеде
және қиямет істерін кең оцлауларың үшін Алла жіберген аят сендерге осыны
айтты. 2:219
85.Олар сенен жан (руһ) туралы сұрайды. «Жан дүниесін тәнірім ғана біледі. Сендерге берілген білімнің шегі аз ғана», - де 17:85
Құранда осындай сауал – жауаптардың жүздеген
түрлері көрсетілген. Пайғамбарымыздың жанындағы адамдармен диалог
түрінде егжей – тегжейлі баяндалған оның өмірлік жағдайы Құранның үштен
бір бөлігін құрайды. Осы - Алла Елшісінің өмірі болып табылады, оның
нағыз Суннасы, Алла тағаламен расталған, рухтандырылған және
мақұлданған. Құранды қолдану Алла Елшісіне бойұсыну, Пайғабарымыздың
жолымен жүруі және оның Суннасын мойындауы болып табылады.
27.Ол күні кәпірлер өз бармақтарын
өздері шайнайды. «Әттеген-ай! Пайғамбар жолын тұтпаған екем!
28.Пәленбайды дос еткенім қандай өкініш! 29.Құран маған да келіп еді-ау,
сол (Құраннан) мені аздырған сол пәленбай болды-ау!» - дейді. Ал шайтан
сөз жоқ, адамда азғырушы. 30. «Тәңірім! – деді пайғамбар. – Менің
қауымым Құранды зиянды санады ғой » 25:27-30
40.Құран, сөз жоқ, мәртебелі Алланың
сөзі. 41.Ол-ақынның сөзі емес, ал сендер оған өте аз сенесіндер. 42.
Ол-сәуегейдің де сөзі емес, ал сендер оның тағлымын аз тындайсындар. 43.
Ол – күллі әлемнің иесі тарапынан түсірілген. 69:40-43.
3. Сөзінде де өз көңіл күйне алмады. 4. Тек өзіне түскен аянды ғана айтты.-53:3-4
Исламмен және дәстүрлі «мұсылманшылықтың» нендей айырмашылығы бар?
Құранға негізделген Ислам ілімін «суннизм» және «шиизм»
қолданып жүрген дінмен салыстырсақ, біз саны көп қайшылықтарды көреміз.
Осы қайшылықтардың кейбіреулерін келтіруді жөн көрдік. Исламда
«бойұсынған мұсылман» болу үшін «тура жолға» сай өмір сүрсен жеткілікті
(Құран - 6:151-153). «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде «исламның» 5 парызын өтеу қажет және бір сектада (мазхабта)
болу керек. Ислам адамның ақылына артықшылық береді, шын иман, Құдайдың
қалауы бойынша, тек жеке – дара, терең ой – толғаныс және білімнің
жинақталу нәтижесінде пайда болады (2:170; 10:100; 17:36). Құранды ойлы
адамдар ғана түсіне алады, ақиқат көпшіліктің пікіріне тәуелді болмайды.
«Суннизм» және «шиизм» діндерінде
иман келтіргендерге Құран мен ақылдың болуы жеткіліксіз, жүрекпен «сену»
керек, сектаны тандап (мазхабты, ақиданы), көптің пікіріне еру қажет,
эмоционалдық сезімдер мен бабалардың беделіне артықшылық беріледі.
Исламда адамның дін ұстануына абсолюттік еркіндік берілген (2:256;
10:99; 18:29; 88:21-22). «Суннизм» және «шиизм» діндерінде діннен
шыққандарды дереу өлтіру және өзінің дінінді күшпен тарату
қарастырылған. Исламда құл иеленушілікке тыйым салу тақуалықтың іс -
әрекетті болып саналады (90:12.13). «Суннизм» және «шиизм» діндерінде
құлдық қалыпты жағдай болып табылады, тіпті соғыс уақытында бұл
жағдайға қолдау жасалады.
Исламда зина жасау және бұзақылық үшін берілетін жазасы - дүре соғу (24:2).
«Cуннизм» және «шиизм» діндерінде - тас лақтыру арқылы өлім жазасы.
Исламда тек дұшпанның қастандығынан қорғану және
қуғын – сүргініне құтқару үшін болмаса, соғысқа рұксат бермейді (2:190;
4:75). «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде бүкіл кәпірлер әлемімен соғыс ашып, жүргізу қалыпты жағдайға
тенеледі және кәпірді өлтіру имандылық амалының биік мәртебесі болып
саналады.
Исламда басқару, билік жүргізу, кеңесу, сайлау,
келісімге келу, ойдың еркіндігі мен еркін талқылау арқылы іске
асырылады. Билік тұтқасына ең тақуалы және білікті, таңдаудан өткен
адамдар ие болады. «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде тұтастай алғанда, құрайш араб тайпасынан шыккандар немесе
Пайғамбарымыздың Әли мен Фәтимадан тараған ұрпақтары билікке ие болады.
Ислам – бұл монотеистік қатал формадағы, ашық, динамикалық,
прогрессивтік, рационалдық ұстанымға және адам табиғатын терен білуіне
негізделген, жан – жақты теңгерілген жүйе.
Ислам коньюктураны шеттейді, қайшылықтарды шешеді,
негіздердің мифологизациясымен және иррационалдығымен күресуде. Ислам
қиыншылықтарды, шатақты, хаос пен бөлінушілікті жояды. Ислам атты жүйеде
зерде, ақылға, Құдай туралы, Оның жаратқандары, өмірдің мән –мағынасы
жөнінде ой-толғаныстарға басымдық беріледі... Ислам атты жүйе дәстүрлі
және дәстүрлі емес діни мен гендерлік басымдылыққа эмоционалдық,
фанатизмге, ырым – жырым, соқыр нанымға, өсектерге, қауесеттер мен
мифтарға, адамның құқығын тұқыртуға, агрессия мен қаракүш зорлыққа,
иррационалдық ұғымдарға негізделген культтарға қарсы тұрады және..., ең
бастысы, Жалғыз Құдыретті Құдайдан басқа авторитеттер мен «құдайларды»
мойындамайды. Ислам – бұл надан көпшілікті алдап және сол көпті бакылау
үшін ойдан шығарылған «ислам» атын жамылған әулие – сахабалар,
ғалымсымақтар, шейхтар, имамдар, молдалар және тағы басқа «есімдер» атты
пантеистік және политеистік культтармен күресуге бағытталған жүйе.
Бір Құдай
Біз «суннизм» және «шиизм» бүкіл жақтаушыларына
ақылы мен жүрегін тазартқан. Бір Құдайшылыққа қайтып оралуға үндеу
жариялаймыз! Біз оларды саналы немесе саналы емес пұтқа табынушылық пен
ширктен бас тартып, Жалғыз Құдайдан басқа авториттерге құлшылық қылу,
қызмет қылу, жалғыз Ңұскау – Басшылық пен Жарық ретінде Құдайшыл
Кітапты мойындауға, Елшінің нағыз суннасын – Ұлы Құранды қолдануға үндеу
жариялаймыз. Біздің Раббымыз Өзінің Құранында ешқашанда Алланың
рақымынан түнілмей тура жолға бет түзендер дейді.
53.(Ей, Мұхаммед, менің атымнан) айт:
«Ей, күнәкар пенделерім! Тәңірдің рақымынан түңілмеңдер! (Қаласа) Алла,
сөз жоқ бар күнәны кешіреді. Алланың өте жарылқағыш, әрі өте мейірімді
екені даусыз. 54.Қаһар соқпай тұрғанда, одан құтқарушы таба алмайтын
мезгіл жетпей тұрғанда, Тәңір тарапына бет түзеңдер және оған ғибадат
етіңдер! 55.Өздерің сезбейтін, қаперсіз жағдайда азап аяқ астынан жетіп
келмей тұрғанда, өздеріңе түсірілген аса көркем Құранға ілесіңдер!
39:53-55.
Алайда, біз сондай – ақ барлықтарыңызды
ескертеміз, кімде – кім өзінің эмоциялары мен әдеттеріне беріліп,
Жаратушының сөздері мен Оның аяттарын ой елегінен өткізбей дағуаттан бас
тартса:
54.Құранда Біз адамдарға көп нәрсені баян еттік, адамдар да ол жайлы көп айтыс –тартыс жасайды.
55.Адамдар тура жолға бастауышы
нұсқау келгенде оған ермеу немесе иман келтіріп, Алладан кешірім сұрамау
- Алланың өздерінен бұрынғыларға ұстаған жолын (құрту жолын) немесе
өздеріне тікелей қаһар төгуін күту деген сөз.
56.Пайғамбарларды Біз тек
(имандыларға) куанышты хабар жеткізуші (күнәкарларды) ескертуші етіп
қана жібереміз. Кәпірлер шындықты теріске шығару үшін ойларына келгенді
айтып, даурығысады. Олар менің аяттарымды және өздеріне арнаған
ескертуімді мазақ етеді.
57.Алланың аяттарынан насихат
тындаған, сонан соң одан теріс айналған және өздерінің қылмыстарын
ойламаған адамнан өткен залым бола қояр ма екен? (Құран) сөздерін
ұкпайтын етіп Біздің оларға көмескі перде тартқанымыз да, құлақтарын
бітеп тастағанымыз да рас. Егер оларды тура жолға итермелесе, оған сірә
да көнбейді. 18:54-57.
Ислам не береді? Ислам қайда аппарады? Исламның қандай пайдасы бар?
Әр адам барлығын таразыға салып, осы да немесе
басқа да қабылданған шешіміне, оның салдарына ойлануы құқылы. Ислам
және дін мәселеріне қарасты жағдай екі есе сақтықты талап етеді.
Соңдықтан да біз барлығын Құранды мұкият және сың көзімен қарап оқуға,
білуге шақырамыз. Біз әбден мынадай жағдайға сенімдіміз: абсолюттік
құрандық Бір Құдайшылықты қабылдау әрбір адамды, ұлтты және бүкіл
адамзатты гүлденуі мен табысқа жетелейді.
96.Қала халықтары (кезінде) иман үйірсе, Құдайдан
қорықса, әріне, Біз оларды көк пен жердің игілігіне кенелткен болар
едік, бірақ олар, кері жүрді, сондықтан Біз оларды қылмыстарына орай
ойран еттік 7:96.
Ислам – жеңіс кепілі (30:47, 22:38-39).
Ислам – гүлденуі мен тоқшылықтың кепілі (7:96, 41:30-31).
Ислам барынша еркіндік пен қалауға кепіл болады:
дін ұстану еркіндігі, ой білдіру еркіндігі, орын ауыстыру еркіндігі,
сауда еркіндігі (2:256, 10:99, 88:21-22).
Ислам – нәсілдік, жыныстық, конфессионалдық,
әлеуметтік, экономикалык, саяси қатарына қарамастан бүкіл адамдар үшін
адам құқықтарын сақтауының кепілі (5:8, 49:13).
Ислам - кенесу мен ойдың еркін білдіруіне негізделген саяси жүйенін кепілі (42:38).
Ислам жоғары моральдік стандарттардың әлеуметтік тәртібін құруы мен сақталуына кепіл болады (2:188, 4:58, 5:32).
Ислам – адамдар арасында және халықтар арасында бейбіт сүйгіштік пен сыйластық басымдылығының кепілі (3:110, 60:8-9).
Ислам адам өмірінің және оның меншігінің ең жоғарғы деңгейдегі қорғалуына кепіл болады (2:188, 4:58, 5:32).
Ислам экономикалық теңгеру мен айналадағы ортаны қорғалуына кепіл болады (30:41).
Егер сіздер өздеріңізді сәулетті, білімді,
гүлденген, тақуалық, ақылмен таразыланған және тиімді өмір сүруге
тұрарлық деп ойласаныз, онда Ислам – Сіздер үшін. Өміріңіздегі бақыт
пен табысыңызды бөгейтін барлығынан ада болсаңыз, Сізге тура қазір
бастауңызға болады. Бұл үшін Сізге тек қана Құдайдың Кітабын ашу керек
және оны мұқиятты, тәуелсіз және ой таразысына салып, әдеттен ада,
жүрегініз таза болып, оқи бастаңыз. Және де жадыңызға сақтаңыз сіздің
бақытыңыз бен Алла тағаланың ризашылдығына жету өзіңізге байланысты!
11.Оның алды – артында, соңынан
қалмай, Алланың әмірі бойынша бақылап, қорғап жүретін (періштелер)
болады. Қай қауым болсын, өз жағдайын өзі өзгертпесе, олардың жағдайын
Алла өзгертпейді. Егер бір қауымды Құдай құртайын дейді екен, оған қарсы
тұруға болмайды. Бұйырылған жазаны қайырып алатын Алладан басқа ешкім
жоқ. 13:11.
Адасулар қайдан пайда болады?
213.Адамдар бір ғана қауымда еді
(кейін олар сенушілер мен дінсіздерге жіктелді). Сонан соң Алла
(біреулеріне) қуанышты хабар жеткізетін, (енді біреулерін) тозақтан
сақтандыратын пайғамбарлар жіберді. Адамдардың ала ауыз болатын
нәрселері хақында үкім айту үшін оларға әділ кітап түсерді. Сол кітап
иелерінің өздері айқын дәлел келгеннен кейін, өзара қырқысып, кітап
туралы қайшы қөзқарастарда болды.
Сонда Алла иман келтірушілерді шындық жағына шығаруға ұйғарым жасады. Тура жолға Алла өзі қалаған адамын ғана бастайды. - 2:213.
Құраннан белгілі, ең басында адамдарға бір ғана
Кітапті (Писание) қолдануды бағыттайды. Пайғамбарлар Кітап әкелгеннен
кейін секталарға бөліну басталады. Осы Жолдауды алғандар ортасында
алауыздық, келіспеушілік адасулар мен имансыздыққа жол ашып
берді.Кітап алушылар – адамдардың араларын ашқан жеккөрушілік пен
өшпенділік билік пен байлықты аңсау сияқты материалдық себептерден пайда
болады. Осының нәтижесінде саяси және экономикалық таласуларға діни
негіз беру максатымен ойдан шығарылған көптеген ұсак «кітаптар»
(Писание мағынада) бір Кітапты алмастырды. Құрандағы бейнеленген жағдай
Мұхаммед пайғамбарымыздың өлімінен кейін оңың сахабаларының ортасында
болған. Елшінің өлімімінен кейін дереу оңың жақтаушыларының арасында
билікке бола бірнеше ұрпақ алға алатың саяси климатты анықтайтың
қантөгіс күресі басталып кетті. Аталған уақытта саясат пен діннің
үзілмес байналысы бар екенін және өзара ықпал ететінін жадымызда
сақтайық. Тура осы кезеңде, кейін Исламнан «мұсылмандардың» шегінуге
апаратын фундаменталдық бұрмалаулардың негізі қаланды. Сыр Ашудың
(Откровение) түпнұсқасынан шегінуі діндердің құлдырауының басты себебі
болып табылады. Сыр Ашудын орнына ауыстыратын болып Дәстүр қалыптаса
бастады. Осы ма, басқа ма халық, ұлт, мәдениет немесе өркениет ортасында
туылған адам туғаннан бастап сын ойластыруға, сын көзімен қарауға
келмейтін негіздері бар символикалық кеңістікте өседі. Сыр Ашуға сәйкес
Иман ақылдың нанымына негізделіп Ақылды негізге алуды талап етеді.
Дәстүрге сәйкес, «Иман» немесе мұра етіп алынады, немесе эмоционалдық
күйзелудің нәтижесінде «оянады». Дәстүрдің иррационалдық инерциясы
Иман нанымнын (Вероубеждение) рационалдық іздеуінің орнына қолданады.
Кітап ашықтан – ашық ескертеді: ата – бабадан мұра болып қалған «иман»,
нақтылап айтқанда, үйренушіліктің эмоционалдық инерциясына негізделген
бабалардың даусыз дұрыстығына күмән келтіру сезімі шын иманға
аппаратын жол емес.
43.Өз қалауы бойынша қолдан Тәңір жасап алғандарды сен көрдің. Ал соларға сен кепіл бола алар ма едің?
44.Солардың көбін сен (сөз) тындай
алатын, (бірдеңе) түсінетін адамдар дей алар ма едің? (Жоқ), олар мүлде
хайуан тәрізділер, тіпті олардан бетер адасқандар. 25:43-44.
Құранда адамдар өзінің имансыздығын ақтап, ақтау
айғағы ретінде әр уақытта социумда басымдылыққа ие дәстүрге сүйеніп,
оған дәлел жасағаны туралы айтылады.
23.Дәл сол сияқты, сенен бұрын әлдебір
елді мекенге бір ескертуші (пайғамбар) жібере қалсақ, соның иелері:
«Анығын айтсақ, біздің ата – бабаларымыздың мәлім бір дінге сенгенін
білеміз. Сөз жоқ, біз де солардың соңынан ереміз», - деп қасарысты
24.«Сендердің ата – бабаларың тұтынған
діннен әлдеқайда тура дін әкелдім ғой, сонда да ата – бабаларыңа ілесе
бересіңдер ме?» - деді (пайғамбар өз жұртына). «Сен әкелген дінге
сенбейміз», - десті олар 43:23-24.
Уақыттың ағымымен елшілер – жаңартушылар кеткеннен
соң адами ортада, адами діни Дәстүр құдайшыл дінді алмастырады. Осы
ұғымдардың арасында принциптік айырмашылығы бар. Құдайшыл дін –
индивидтың автономдығын ескеретін, Құдайдың алдында оның
жауапкершілігінің тәуелсіздігін ескеретін методология. Құранның барлық
дағуаты абсолюттік жеке жауапкершілікке құрылып негізделген. Осы үшін
пайғамбарлар және елшілер жіберіледі: Жолдауды әкелу үшін және осы
Жолдауды қолдау жеке үлгісін көрсету үшін. Осы іс-әрекет және тек қана
осы іс-әрекет елшілердің үлгісі болуға тиісті. Жолдауда Құдай әрбір
адамның жеке ақылына, оның жеке ар – ұятына үндеу жариялайды. Әрқайсымыз
қарапайым фактіні сезіп, ұғынуымыз керек: Киямет күнінде ол жалғыз
болады. Ешкім және ештеме оған қөмек бере алмайды, болмай қалмайтын және
әділ соттың алдында ешкім және ештеме оның қорғаушысы, жақтаушысы
болуға тиісті емес.
51.Түбі Тәңірінің алдына жиналатын
дығынан қорқатындардың (күнәдан) сақтануы үшін оларды Құран сөзімен
хабардар ет.Алладан басқа оларға жақын да, шапағатшы да жоқ (6:51).
21.Сендер үшін - Алладан, ақірет
күнінен үміт ететіндер және Тәңір атынаузынан тастамайтындар үшін –
Расулалла ең жақсы үлгі (33:21).
Жалғыз ғана нәрсенін салмақты болатыны – адамның
өзі істеген сауапты амалдары. Сонымен қатар амалдар біркелкі жоспарға
сәйкес және саналы түрде жүзеге асырылу тиісті. Осы Алланын қалаумен
жүретін жоспардың атауы – Иман және Дін (бұл екі ұғымды әрі қарай
баяндаудың оңайлығы үшін бір Иман терминімен біріктіреміз). Құдайдың
бұйрықтары туралы білімнің қайнар бұлағы Әркімнің Өзіндік Зерттеуін
талап ететін Құран қолданылады. Құдайдың дініне қарама-қарсы мүлде басқа
ұстанымдарға құрылған адами Дәстүр орын алады. Жеке дара адамның өзінің
санасы мен жауапкершілігінің орнына – ұжым, иерархия, шіркеу. Дәстүр
дегеніміз өзінің мағынасы бойынша, жалғыз тұлғаның, әлеуметтік –
теофаниялық сатыда әдеттігідей, жоғары тұратың басқа адамға немесе басқа
адамдарға Құдайдың алдында жауакершілігін мойындатқызу. Адамның
көпшілігі осындай Құдай алдындағы жауапкершіліктен қорқады да,
қашады. Соңдықтан да адамның көпшілігі Дәстүрді таңдап, Иманнан бас
тартады. Дәстүр адамға алмасуды ұсынады. Тозақтан құтылудың орнына
көнгіштік пен конформизм. Адамнын көпшілігі ахирет күнінен үміт ету
жолы ретінде Ақикатты өзіндік іздеу жауапкершілікті қуана басқаларға
жүктейді. Осында адамнын комфорт пен қауіпсіздік іздеудін ролі маңызды,
өйткені Акикатты іздеу жолы үйреншіктіні (дәстүрді) сынауын талап
етеді, ал онын салдары кеселге ұрындырады: күлкі – мазақтан басталып
алау жалынында өлуге дейін. Сондықтан адам Шартты тікелей Алламен
жасамай, делдал арқылы жасайды. Делдалдықты атқаратын дәстүрлі
институттар мен құбылыстар: шіркеу, клир, жрецтер, «әлімдер», қариялар
кеңесі, мифтер, аңыздар, әфсаналар, «хадистер», «сунна» және т.б.
Көпшіліктің психологиялық әлсіздіктерін тікелей Дәстүрдің өмір сүруіне
мүдделі болады, жатып ішерлікке айналдырудан пайда көргендер.
Әдеттегідей бұлар – элита мен дінбасылары, олардын статусы бұқараның
дәстүрмен дағдыландыратын көзқараспен тікелей байланысты.
123.Білген қулық – сұмдықтарын істей
берсін деп, Біз әрбір елді мекенге олардың күнәкарларын (бұзықтарын)
бастық етіп қойдық. Қулық – сұмдықтары бәрібір өздерін табады, бірақ оны
олар сезбейді (6:123).
Көптін арасында Дәстүрдін сақталуы мен нығаюын
көздейтін Дәстүрді тікелей иеленушілері және жақтаушылары. Сол үшін
олар медиялық, әдеби, репрессивтик және басқа құралдарды қолданады. Сол
үшін діни, біліми мекемелер және ресми мақұлданған діни идеологияны
нәсихаттайтын храм мекемелер жүйесі кең тарап, іске асырылады. Ресми
(ұйымдастырылған, ұжымдық, институтцияланган) діннің Құдайшыл діннен ең
әуелгі айырмашылағы - заң жасау құқығана ие болған дінбасы (жречество)
түріндегі аралық звенонын болуы. Кәсіби жрецтердің корпорациясы саяси
экономикалық элитамен одақтасып дін ілімінің түпнұсқасынан шегінуіне
және жақтаушылардың адасуына тікелей жауапты. Діни ілімді реформалау
әрекеттер (онын бастауына қайта оралу деп есептеңіз) ресми дін басылар
және олардын жақтаушылардың көпшілігі тарапынан әр уақытта қияң – кескі
қарсылыққа тап болады. Бастауына қайтып оралуына адамдар неге
қарсыласады, қарсы болудың басты себебі – психологиялық себеп. Көп
адамдар үшін «ата-бабаларымыздың қателесуі мүмкін бе?» деген сұраққа
«ия» деген жауаптын болуы мүмкін емес. Дәстүрдін инерциясы, алған
тәрбие, ортаның ықпалы ақылдан басым болып келеді. Логика - орнын
эмоцияларға береді, әдеттер - ойлаудын орнын басады.
28.Олар (бұтқа табынушылар) әлдеқалай
пасықтық жасаса: «Біздің ата-бабаларымыз да осылай істеген болатын,
біздің де солай етуіміз – Алланың бұйрығы», - дейді. (Ей, Мұхаммед!) сен
айт: «Ақиқатында Алла пенделерін жаман іске бұйырмайды. Өздірің
білмейтін нәрселерді Алла атымен жалған айтатындарың Қалай?» де (7:28).
29.«Тәңірім мені әділ болуға бұйырды.
Сәждеге бас қойған сайын жүздерінді Құдайға бұрындар, оған бар
ықыластарыңмен құлшылық етіңдер. Алла әуелде қалай жаратса, оның алдына
сол қияпатта қайтасындар (7:29).
Кім кінәлі?
Діннін бұрмалауына жауапкершелікті жрецтер мен
адамзаттың рухани көсемдеріне жүктеу идеясы қандай да алдамшы болмаса
да, біз эмоцияларға берілмейік. Өйткені осыны істеп, біз қөпшіліктің
үлгісіне еріксіз ереміз де Діннің фундаменталдық заңын бұзамыз – Алланын
алдында өзінін іс – әрекеттері үшін дербес жауапкершілікті мойындау.
Кітаптан «кім кінәлі?» сұраққа жауап іздесек, біз күтілетін жауап
аламыз: адам өзінің бақытсыздығына өзі кінәлі.
41.Теңізде де, құрлықта да жамандықты
қасақана жасай беретін болды (апат көбейіп кетті). Істегендеріне
орайолардың кейбіреулеріне жазаның дәмін татқызамыз. Мүмкін сонда олар
теріс бағыттарынан бұрылар (30:41).
48.Адам деген-егер біз бір игілікке
кенелдірсек – асып-тасып кетеді де, өздерінің жасаған күнәларына орай
бастарына әлде бір тауқымет түсірсек, күпірлік етіп, тағы күдер үзіп
кетеді. 42:48
11.Қай адам болсын, өз жағдайын өзі өзгертпесе, олардың жағдайын Алла өзгертпейді.13:11
Не істеу керек?
Тек адамнын жеке дара Діни Санасы және Өзінің
Ақылы оянған жағдайда ғана адасулардан арылу және Иманның тазаруы
мүмкін болады. Иман туралы Тәуелсіз Ойлар және Иманнын Өзі ажыратуға
болмайтын ұғымдар. Ең маңыздысы мынаны ұғыну: адамды жаратудағы,
жаратқандағы максаты бейнеге сыртқы сәйкестігі емес, Құдайдын Қалауына
сәйкес жеке болуын радикалдық сапалы қайта жасауға аппаратын ішкі
ақылмен өзіндік (Личное бытие) сезінген сезім. Осы мақсатка жетуді
адамнын өзінін ішкі және әлемдік сыртқы болуын ойластыру себепші етеді.
Осындай ойластыру білім береді. Басқа сөзбен айтқанда, тек Ойлы және
Білімділер Иман келтіреді.
9.Біреулер ақирет күнін ойлап,
Тәңірдің рақымынан үміт күтіп, түн уақытында сәждеге бас қояды. Тік
тұрып ғибадат етеді. Сен айт: «Білетіндер мен білмейтіндер бірдей бола
ма?» - Мұны тек ақыл иелері ғана ғибрат етеді», - де (39:9).
17.Шайтанға (және бұтқа) шоқынудан
аулақ болғандарға, Аллаға бет бұрғандарға – жәннат бар екені жөнінде
қуанышты хабар берледі. 18.Сөзге құлақ асқандарға, оның ең жақсысына
еретіндерге қуанышты хабар бер. (39:17-18).269.Тәңір түзу жолға
бастағандар, әне, солар. Саламат ақыл иесі де солар-2:269
10.(Жақындықтың пайда бермейтіні
туралы) Алла оларға Нуһтің әйелін және Луттің әйелін мысал етіп
дәлелдейді. Олар біздің пенделеріміз ішіндегі екі жақсы пендеміздің
әмірінде еді. Бірақ екеуі де (иман айтпай) қиянат жасады. Ерлері олардың
басына төнген Алланың азабын қағып жібере алмады. «Тозаққа
кіретіндермен бірге сендер де тамұққа барыңдар!» - делінді ақыры
(65:10).
11.Иман айтқандарға Перғауынның әйелін
мысал етті. Кезінде ол: «Ей, Раббым! Өз тарапыңнан маған жәннаттан бір
үй салып бер. Перғауыннан және жаман істерінен мені құтқар, мені
залымдар қауымынан құтқар!» - деді (65:11).
Өзінін рухани әлемін, сыртқы әлем құбылыстары мен
Кітаптын нығметтерін ойластыруы ақылдың иесін Сыр Ашудың ақиқатын
сезінуге және өзін – өзі жол ашады.
53.Құранның ақиқат екені көкіректеріне
жеткенге дейін Біз оларға жер-көктегі, тіпті өз бастарындағы
ғаламаттарды (белгілерді) көрсете береміз. Тәңірдің бар нәрсені көріп
тұратындығы (сенің растығыңның) дәлелі болуға жеткілікті емес пе?
(41:53).
Ойлануды болдырмау өз-өзінді жоғалту мен Иманның болмауына апарады.
20.Кітап иелері оны бейне өздерінің ұлдарын танығандай-ақ таниды. Бірақ, өздеріне-өздері кесір жасап, оны мойындамайды.(6:20).
179.Жындардың және адамдардың
бірталайының тағдырына тозақ жазғанымыз рас. Жүректері болғанымен
ондайлар шындықты түсінбейді, көздері болғанымен, ештеңені көрмейді.
Оларда құлақ та бар, бірақ онысымен естімейді. Олар хайуан сияқты тіпті,
одан өткен адасушы. Ал осылар нағыз құр қалғандар (7:179).
Жрец-абыздар туралы.
Ой мен Иманды бірін – бірінен ажыратуға болмайды.
Басқаша айтқанда, қашан да адам ойлануды тоқтатса, сонда онын иманы
тоқтайды. Осындай құрандық ұғымнан Иман мен Ақыл қарама қарсы қойылған
дәстүрлі ұғымнын түбегейлі айырмашылығы бар. Дәстүрдін діндерінде
(мұсылман халыктар үшін – бұл өзінің барлық «суфизм», «салафизм» және
т.б. тараулары бар «cунизм» мен «шиизм»). Ақыл мен Иманнын антагонизімі
әр түрлі аталатын кәсіби жрецтер – тәпсіршілер институтында орын тапқан:
«әлім», «уляма», «факих», «мухаддис», «муфасир», «шейх ул-ислам»,
«аятолла», «худжат ул-ислам», «мулла», «мауляна», «әулие», « имам»,
«муфтий», «муршит» және т.б. Акыл мен Иманнын қарама-қарсылығы дін
туралы білімдерді сакральдау арқылы жүзеге асырылады. Ол үшін, дін өзі
екі фундаменталдық құрастырушыға бөлінеді: эзотерикалық (жасырын,
күрделі, сакральдік) және экзотерикалык (барлыгы үшін, практиқалық,
күнделік). Діннің екі тарауының арасындағы бөлуші фактор діннің
негіздеріне қарасты Ақылды қолдану құғығы болды. Жрецтердің осында
құғығы бар, діні қауымда – жоқ! Дәстүрлі дінде «киелі» білімнін
иелеріне ерекше статус беріледі. Жылдар бойы бір нәтижеге келген
енбегі сіңген - иерархиялык сипатқа ие болған статус: кітап оқудағы қөз
майын таусу, тұтас мәтіндерді жатқа білу, аталған мәтіндер
таратушыларының тізімдерін жаттау, түрлі секталардың атақты және
беделді жрецтерінен оқу және олармен формальдік сабақтастығы. Осындай
жречествованың түрі, ең көп, ортодоксалдық «сунниттік» бағытта кең
тараған. Басқа «мұсылманшылыктың» бағыттарында, басқа да вариантар,
жрецтердің басқа типаждары болуы мүмкін. Бұл Дәстүрдін «шииттік»
тармағында мұрагерлік тип сияқты, немесе «cопылық – әлсіреген
аскетикалық» тип. Шындығында жречестваның барлық түрлері араласып
кетеді. «Сунниттік» әлімдер пен «шиіттік» аятоллар бір уақытта
«сопылар» болады, ал сопылар өзінің балаларына «барақат» - киелікті
тапсырады.
Тагут туралы.
Жречестванын басты және жалғыз ғана мақсаты –
Құқықты узурпациялау, емдену. Барлык жрецтердын бірден қолға алатын
прерогативасы заң жасаулық болады. Олар құпия билікке ие болуына
талаптанып өзіннің корпорациясын социум үшін заңдар өндіретін құралға
айналдырады. Оның үстіне олар социумнын өзін Дәстүрдін физикалык
бейнеленуі сияқты басқарып, қалыптастырады. Бұндай социумда
Жауапкершігіліктің өзі иерархия денгейлері бойынша тең үлестірмеген.
Сондықтан, Дәстүр, Социум (Құдай еместін Жүйесі түрінде тұлғамен
Құдайдың арасында бөгет қойылады. Оның үстіне адам өзі жүйенің бөлігі
болып Имансыздық жүйесінің қатысушы болады. Құранда Құдай еместің
жүйесі «Тагут» - мәжбүрлеу, әділетсіздік деп аталады. Осы жүйе Құдайшыл
тәртібіне альтернатива ретінде көрсетілген, онын дінжасау сипаты айқын
көрсетілген.
60.Саған жіберілген кітапқа (Кұранға),
сенен бұрынғыларға жіберілген кітаптарға (Таурат, Инжилге) иман
келтірдік деп жүретіндерді көргенің бар шығар? Онысына тагутты куәға
тартып, олар соның алдына жүгініспек болады. Керісінше, оларға щайтанға
бой ұсынбау бұйырылған және шайтанның өздерін мүлде аздырып жіберетіні
ескерілген еді ғой (4:60).
Бабалардан мирас болған Дәстүрге Тагут жүйесінің
тікелей қатысы бар. Имансыз адамдар сонымен өздерінің заң шығарушы
шешімдерін (тыйым салуларды) ақтап, ата – бабаларының қалауларын
Құдайдың қалаумен тенестіреді.
35.«Бәлкім, Алланың ықыласы ауса, біз
де, біздің ата-бабаларымыз да бір Құдайдан басқаға табынбаған болар
едік», - дейді діннен безгендер. Олардан бұрынғылар да осылай өткен.
Пайғамбарлардың міндеті тек ашық дәлелдер жеткізу ғана (16:35).
36.Қай жұртқа болса да Біз пайғамбарды
«Құдайғасиынсын, шайтаннан аулақ болсын», - деп жібердік. Ол әулеттер
арасында Құдайдың тура бастағандары да, жойылуға тиісті болғандары да
бар. Жер жүзін кезіп жүріп, теріске бет бұрғандардың соңғы тағдырының
немен біткеніне назар салыңдар (16:36).
Ата-бабалардан мұра болып қалған дініміз адамды
бір дін формасын ұстануға мәжбүрлеп, тікелей тоталитарлық қысымға
айналған. Бала қалау жасай алмайды, онда саналы тандау жасауға
мүмкіндігі жоқ. Бала шағынан, міндет ретінде, оған діни ұғымдар және
самоиндентификация бағдарлар жиынтығы міндеттеледі. Орыс –
православиялық, қазақ, араб, шешен - мұсылмандар, еврей – иудей, қытай –
даоши, буддашы, конфуцианец… Осы жағдайда «православие»,
«мұсылманшылық», «иудаизм» - адамды оның әкелері кім болғаны сондай да
өзін мәжбүрлейтін Дәстүр, тагут ретінде қөрсетіледі. Дегенмен Құдай
дәстүрлі иманмен және Құдайға Иман келтірумен ашық антагонизм бар екенін
айтады. Бұл – бір бірін жоққа шығаратын дүниелер.
256.Дінде зорлық жоқ. Тура жол мен
азғындық (жігі) айқын ажыратылды. Кімде-кім бұтқа табынудан безіп,
Аллаға сенсе (иман келтірсе), ол сынбайтын берік тұтқаны қолына ұстаған
болады. Шыны сол – Алла естіп те көріп тұрады (2:256).
Құран туралы.
2.Мұның (Құранның) такуаларды (діндарларды) тура жолға бастайтын кітап екеніне күмән жоқ (2:2).
89.Сол күнде Біз әр қауымға өздерінің
ішінен оларға қарсы бір айғақ келтіреміз. Сені де айғақ үшін әкелеміз.
Біз саған Құранды (адамдарға) бар нәрсені түсіндіріп берсін, (жүрекке)
жол, (пендеге) рақым, мұсылмандарға мәңгілік бақыт, құанышты хабар
берсін деп түсірдік (16:89).
52.Пенделерге Біз кітап (Құран) жібердік, оны түсіндердік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
25.Шындығында Біз сені ақиқатпен
(мүъминдерге) қуанышты хабар жеткізуші (кәпірлерді) сақтандырушы етіп
жібердік. Қауымдардың қайсысына болса да елші жіберілген. Егер олар сені
мойындамаса, одан бұрынғы қауымдар да (пайғамбарларды) мойындамаған.
Пайғамбарлар оларға да кереметтермен, нұсқаулармен, ңұрлы кітаптармен
келген (35:24-25).
174.Өздерін құтқаратын Алладан басқа жақынды да, жан ашырды да олар ещқайдан таба алмайды (4:174).
111.Айтылған хикаядан олардың ішіндегі
ақыл иелері ғибрат алады. (Құран) өтірік жазылған сөз емес. Тиесінше ол
өзінен бұрын түсірілген кітаптарды қуаттаушы, бар нәрсені талдап баян
етуші, Құдайға сенген қауым үшін тура жол және рақым кітабы (12:111).
41.Ғибрат алсын деп, мұны Біз Құранда түрлі сипатта түсіндірдік. Ал ол керісінше, сендерді одан әрі әспенсітіп жіберді (17:41).
Жоғарыдағы аяттарда қөрсетілгендей, Құранда Кітап
тұра жол, түсендіретін (разъяснение), Жарық екені ашық жазылған. Алла
делдалдарды қоспай, адамның ақылы мен ар – ұятына тікелей үндеу
жариялайды, Кітапты өз күшімен ой салып, түсінуге шақырады. Құранның
көмегімен бүкіл заттарды түсіндіретін құрал болуына Құран талап кояды.
Басқа сөзбен айтқанда, Құран Ақикаттын түп негізі немесе өлшемі болуына
талап қояды. Дегенмен осындай даусыз және ашық баяндауға қарамастан,
Дәстүр Құраннын ролі мен статусы туралы ерекше бір түсінігін ұсынады.
Қысқаша айтқанда, Дәстүр кереғар сөйлейді: Құран сырттай тәпсірлеуді
талап етеді және білмейтіндер үшін түсінуге күрделі, сакралды қайнар
болып табылады. Суннада, Дәстүрде Кітапты түсіндіру үшін косымша дерек
көздердін кажеттілігі ашық айтылады – хадистер, тәпсірлер және
басқалар. Құран діні мен Дәстүр діні арасындағы осындай айкын
қайшылыктын себебі неде? Осы сұраққа жауапты Кітаптын өзінен іздеу
керек.
1.Алиф, ләм, мим, ра – мағынасын бір
Алла біледі. Бұл – кітап аяттары. Тәңірдің саған жібергені – шындық.
Бірақ, адамдардың көбі оған иланбайды! (13:1)
1.Алиф, ләм, мим, ра – мағынасын бір Алла біледі (31:1).
2.Бұл – хикметті кітаптың аяттары (31:2).
4.(Ол) намаз оқитын, (Алланың
ризалығын тілеп, шын ниетімен) зекет беретін және қиямет күні болатынына
сөзсіз сенетін, жақсылық жасауға (әзір тұратын) адамдарға тура жол
көрсетеді, (оларды) құтқарады (31:3-4).
5.Ондайлар Тәңірдің тура жолында болады, сөйтіп мақсаттарына жетеді (31:5).
6.Кей адамдар білімсіздіктерінен
(кісілерді) Тәңір жолынан тайдыратын тұрлаусыз сөздерді (ләхуаль -
хадис) сатып алады, сөйтіп хақ жолын келекеге айналдырады. Мұндайлар
түбі азап тартып қор болады (31:6).
7.Ондайлар Құран оқылған шақта
естімегенсиді, тас керең жандай тасыраңдап теріс айналады. Ондайларға
азап келетінін айтып, хабарла (31:7).
Олар ауыздарымен (жаламен) Алланың нұрын өшірмекке тырысады.
Кәпір- бастарыңа келеді. Сонаң сендер
құпияны да, әшкере істі дебілетін Алланың алдына барасындар. Сендердің
қылмыстарыңды Тәңірдің өзі айтып береді-де (61:8).
Ей, мүминдер! Жұма күні намазына азаң
шақырылса,Алланы еске алуға асығып, өздерің барындар.Сауданы тоқтата
тұрындар. Біле – білсендер, сендер үшін осы жақсы (61:9)
Жағдай, міне, осындай. Пайғамбарлардың
қайсысына болса да Біз күнәкарлардан жаулар шығардық. Ал сенің Тәнірің
жол көрсетуші әрі жәрдемші болуға әбден жеткілікті (25:31).
Құран кімнің атына Жолдау жіберілген солардын
ортасында Жолдауға оппозициянын барын ашық мәлімдейді. Құран үкімі ашық
және түсінікті – Иман келтермеген және Ақиқатты мойындамайтын және
ешкашанда қастандық пен бүлікшілікті қоймайтын көсемдер басқаруымен
жүретін көп адамдар тарапынан пайғамбарлар түсінбеушілікке ілегеді. Бар
саяси, экономикалық және әлеуметтік жағдайды және осы жағдайды
адамдардын санасына бекітетін Дәстүрдін сақтаулына бағытталған ұмытылыс
пайғамбарларға өшпенділіктің тамыры болып табылады.
14.Әйелдер, балалар, алтын-күміс
қазыналар, сәйгүлік ат, астық-адамдарды ынтызар еткен сүйікті нәрселер
етіп көрсетіледі: Олар фәни дүниенің қызықтары. Құдайдың қолында
(олардың бәрінен артық орын-жұмақ бар.(3:14)
52.Пенделерге Біз кітап (Құран) жібедік, оны түсіндірдік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
70.Дінді тәлкек ететіндерден, дүние
тіршілігіне алданғандардан без. Кім не көрсе де өз қылығынан көретінін
біліп, сақтанулары үшін Құран сөзімен кеңес бер. Оларға Жаратқаннан
басқа жақын да шапағатшы болмақ емес. (Кейін) қанша садақа атаса да,
қабыл алынбайды. Мұндайлар өз қылықтарына қарай күйреушілер деп аталады.
Ол күйреу – қылмыстарына орай берілетін – ішкенде өзектерін өртейтін
от-шараптан және Құдай әмір еткен азаптан басталады (6:70).
Мұхаммад пайғамбар үшін осындай оппозициясын
қайнары болып басында білдірмей, ақырында ашық Елшінін дағуатына қарсы
шыққан тайпалық құрайш байлары. Опозициянын себебі Дәстүр немесе ата –
баба діні авторитет болған бар әлеуметтік – экономикалық – саяси
тәртіпті сақталуына жасаған әрекеттер. Осындай қоғамда мұрагерліктің
басымдық рөлі болған. Билік пен мүлік әкеден ұлға тапсырылатын. Ақиқат
Құдайдын Сыр Ашуына рационалдық, интеллектуалдық ізденіс жолымен емес,
қариялар – жрецтердің пікірімен анықталатын. Шындықтың өлшемі Дәстүрге
жақындығымен белгіленетін. Өзінің жағдайына қауіп төнгенін сезген ескі
тәртіптің сақтаушылары Пайғамбар мен оның ізбасарларына шабуылды
бастады. Қарама – қайшылық имандылардың әскери – саяси жеңісімен
аяқталды. Дегенмен, дереу Мұхаммед өлімінен кейін ескі элита
ортасындағы кертартпа элементтер Иманға жаңа шабуылды бастап жіберді.
Осы ретте диверсия құрайшіттік Бану абд –Шамс кланынан, сондай - ақ
белгілі Умая кланы сияқты, Абу Суфьян ұрпақтары тарапынан
ұйымдастырылды. Ислам Пайғамбарының –өлімінен кейін билікке ие болган
Умаядтар әулеті бұрынғы Сыр Ашуды Дәстүрге алмастырып, бар пұтқа
табынушылық тәртібін қайта орнатты. Құдайдың жүйесін алғашқы бұрмалануы -
биліктің мирасқорлығы болды. Муавийя, әулеттің бірінші халифі,
қоғамды оны білеуші деп күшпен танытқызып өзінің Язид ұлына билікті
тапсырды. Сонымен, ру, тайпалық пұтқа табунышылық дәстүр құрандық
кенесу ережелерінен және билікті сайлауынан басым болды. Тағыда айтып
кететін жағдай, «сунниттік» дәстүрге қарсы тұрған пұтқа табунышылық
«шииттік» версиясы ұстаным бойынша өзінін қарсыластарынан ешқандай
айрмашылығы жоқ. «Шиизмде», «суннизмде» билікті тапсыру мирасқорлық
ұстанымына негізделген. Білеушіні таңдағанда кенесу барын айтатын
«сунниттердін» әлсіз дәлелдерін Умаядтардан басталатын тарихи практика
жоққа шығарады.
«Хадистар»мен «Сунна» жөнінде.
Мұсылман эрасынын екінші ғасырында, «Хадистер»
деп аталатын алғашкы жинақ құрастырылған. Бүгінгі күні «хадис» сөзін
мұсылмандардың өз діннің түсінігінен ажыратуға болмайтын «айтқан сөзі»
деп тәржімалауға болады.
«Хадистер» – айтқан сөздері Мұхаммед пайғамбардың
«сунна» – практикасын құрайды. Осы «сунна» мұсылмандар үшін екінші
Құранмен қатар Құранды толықтыратын діннің дереккөзі. Мұсылмандардың
пікірі бойынша, «хадистер» мен «сунна» болмайынша, Ислам болмайды,
оларды «хадистер» мен «суннаны» қолдану міндетті түрде керек. Осындай
түсінік Мұхаммед Пайғамбарға екі Ашу Сыры, Құран және Сунна жіберілген
екеніне негізделеді. Құран «сунниттердің» пікірінше Құдай Занын
құрайды, Сунна - Мұхаммедтің заңы. Осы екі заңды бірінен-бірін
ажыратуға болмайды, сонымен бірге Сунна Құранды толыктырады,
түсіндіреді, тіпті, кейбір жағдайларда Құранды алмастыратын дереккөзі
болып табылады. «Хадистердін» жинақтарын құру хиджраның төртінші
ғасырдың басына дейін жалғастырылған. Ең танымал жинақтары болып «Алты
кітап» айтылады: Бұхаридікі, Муслимдікі, Абу Дәуддікі, Тирмизидікі,
Насаидікі, ибн Мадждікі. Осы атакты «алтыдан» Бұхари мен Муслим
жинақтары беделге ие болып және ең сенімді деп аталады. «Шииттіқ» секта
және оның құрылымдары «хабар» - ами атты өздерінің «хадистер» жинақтарын
қолданады. Ең сенімді қатарына «үш Мұхаммед» атты жинақтары жатады: әл-
Кулайни, ибн Бабуйя Түси.
Өзінің атышулы хижраның екінші ғасырдын аяғында
жазған (б.ғ.7 ғасыр) «Аль - Муваттани» Малик ибн Анас «хадистерді»
діни заңдардың кайнары ретінде алғашкы қолданған. Осы енбегінде Малик
имам «сунниттік» әдістің ұстанымдарын алғашкы рет баяндады:
«хадистердің» авторитетін негізге алу және Дәстүрге көзсіз бағыну. «Аль
–Муваттани» авторы Құран мәтінінің тәуелсіз өз бетімен оқу, ойналаудың
сенімді қарсыласы болып және «бірауыздан айткан сөздерін Мединанын
адамдары макұлдаған» негізге алып шешім шығаратын. Сөйтіп, діни мұрат -
өлшем Құраннын құдайшыл жазбасы емес, халифаттын шетіндегі шағын калашық
тұрғындарынын тұрмыс салты деп келтіреді. «Суннанын» ісін Маликтын
шәкірті Мұхаммед ибн Идрис аль Шафии деп аталатын кісі жалғастырды. Ол
магнум опус «Ал - Рисаля» (Жолдау) және формальді түрде «усил аль фикх»
(құқықтың қайналары) төрт ұстанымын бекітті: Құран, Сунна, «кияс»
(мәтіндік салыстыру), «иджма» (дінтанушылардың келісілген пікірі).
Сөйтіп, діни әдістен тәуелсіз интеллектуалдык ізденіс алынып шіркеулік
буквализм, дәстүр және жречествованың авторитеті сиякты ұстанымдарымен
алмастырылды. Өзінің ұстазының еңбегі туралы имам Шафии былай деген:
«жер бетінде – Құдайдын кітабынан кейін -Маликтын кітабындай, шын кітап
жаратылмаған». Шафии осы сөздерде дәстүрші пұтқа табынушылар
-көзқарастарын қолдап Құдайшыл Кітаппен салыстырмайтын адами мұраны,
аталған жағдайда Маликтын кітабын принципті бірдейлігін теңестіріп
мойындау.
Малик пен Шафии имамдар, бірінші болып
институционалды түрде дәстүршіл тәсіл колданды. Бұл тәсіл мұсылмандардың
санасында –
ғана-Аллаға ғана сиыну, оған еш нәрсені тең келтірмеу, Құдай тұрғанда
өзіміздің әлде біреулерімізді Тәңір тұтып, табынбау сияқты ортақ бір
сөзді ғана тұтынайық»,- де. Егер олар бұдан бас тартса, онда: «Ей, қауым! (яһудилер мен насаралар қауымы), біздің мұсылман екенімізге куә болындар» (3:64).
Құдыретті Құдайдың тура жолға жіберген нұсқауына Құранға сәйкес өмір сүруді қалайтын барлық адамдарға үндеу
жариялаймыз. Біз түрлі дін ұстанымдағы және сенімдегі барлық адамдарды –
сунниттерді, шииттерді, христиандарды, иудейлерді, буддашыларды,
индуистерді, агностиктерді, атеисттерді және т.б. құрандық Бір Құдайға
(Единобожие) негізделген Ислам Әлемі жүйесі туралы хабар – мәлімет алуға
шақырамыз. Cіздердің көпшілігіңіз ата – баба, әке – шешеден мирас болып
қалған дүниетанымдық ұстаным, рухани және діни нанымдарға шүкір –
қанағат етіп жүрсіңдер. Дегенмен, әркашанда қайсыбіреулеріңіз ішінен,
сана түкпірінде ұстаз – тәрбиешілеріңіз миыңызға құйған ой шеңберіне
сыймаған көріністерге қисынды қүмән келтіресіздер. Әлде біреулеріңіз
тірліктің мақсатын, қоршаған әлем, қайнаған өмір мән – мағынасын іздеп
сирек болса да сауалдарыңыз бар болатын. Шамалы бөлігіңіз осы
сұрақтарды ашық қоюға батылы барған. Қалған ат төбеліндей
тайсалмайтындар, өмірлік сұрақтарға табылған шешімдерге сай өмір сүреміз
десеңіздер, тәуекел қылындар.
«Ислам» дегеніміз не?
Ислам – Құдайға бой ұсынушылык жүйесі. Осы жүйені
Құдай Алла елшісі арқылы соңғы Құдайшыл кітабы, осыдан мың жыл астам
бұрын, Құранда баяндап берді. Құран – құндылығы толық /Полноценный/ және
өзіне – өзі жеткілікті /Самодостаточный/ ақпарат дереккөзі, қайнары
болып табылады. Құран ешқандай өзін – өзі тәпсірші деп жариялаған жрец –
абыз және өзі – өзіне діни авторитет бекіткен адамдарға Құран мұқтаж
болмайды. Өмір тіршілігіне діни қажеттілік беру үшін, өздерін Құдайға
серік қосып, Алланың делдалы көрсету мақсатымен, олар Құранның
мағыналарын бұрмалайды және сөздерінің мәнін өзгертеді. Құран, сондай-ақ
сыртқы, Құраннан тыс дерек көздерге мұқтаж емес. Құранды түсіну үшін
Құранның өзі де жеткілікті. Құран түсіндірілген /разъяснённый/ және, ең
маңыздысы түсіндіретін /разъясняющий/ кітап болып табылады. Алла Елшісі
уақытында осылай болған, бүгінде жағдай осындай.
Сонда елшінің әміріне бағыну қалай болады?
Ей, Мұхаммед! Сен айт: «Құдай сендерге
айқын ілім жіберді ғой, сөйте тұра, Құдайдан басқа қандай құдірет
іздемекпіз?» - де. Ал Біз кітап бергендер (яһудилер мен насаралардың
білімдарлары) Құранның Құдай жіберген қасиетті кітап екенін біледі.
Ендеше, сен әсте күдік сақтама (6:114).
(Ей, Мұхаммед!) «Куәнің үлкені кім?» -
деп сұра. «Сендер мен менің арамыздағы ұлы куә Алла ғана. Ал Қуран
сендерді және Құран жеткендердің барлығын ескерту үшін маған жіберілген
керемет. Сендер (көп -құдайшылдар), Құдаймен тең түсетін басқа құдірет
бар деп бекем серт бере алар ма едіңдер? Ал мен ондай кепілдік ете
алмаймын» - де. «Ақіқатында, Алла – біреу ғана. Сендердің Құдайға
теңейтін бұттарыңнан мен аулақпын», - де (6:19).
Пенделерге Біз кітап (Құран) жібердік, оны түсіндірдік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
(Ей, Мұхаммед!) Адамдар арасында
Алланың нұсқауы бойынша үкім етсін деп, Біз саған ақиқат кітабын
түсірдік. Сатқындарға аяқ басушы болма (4:105).
Сол күнде Біз әр қауымға өздерінің
ішінен оларға қарсы бір айғақ келтіреміз. Сені де айғақ үшін әкелеміз.
Біз саған Құранды (адамдарға) бар нәрсені түсіндіріп берсін, (жүрекке)
жол, (пендеге) рақым, мұсылмандарға мәңгілік бақыт, қуанышты хабар
берсін деп түсірдік (16:89).
(Ей, Мұхаммед!) Біз саған өзінен бұрын
келген кітаптарды растаушы және оларды қорғаушы етіп, ақіқи шыңдық
кітабын түсірдік. Сен олардың арасында өзіңе жіберілген сол Құран
сөзімен үкім жүргіз. Өзіңе келген ақиқаттан бет бұрып, олардың ықыласына
еріп кетпе. (Ей, Мұхаммед!) Біз сендердің әрқайсыңа өздеріңе тән жол
және жағдай бердік. Егер Алла өзі қаласа, сендерді, әрине, бір үмбет
қана етер еді. Бірақ ол сендерді сынау үшін түрліше шариғат жасады.
Жақсы істерге ұмтылыңдар. Сендердің бәрің де Тәңірінің алдына қайта
ораласындар. Сендер таласқан нәрселердің (қайсысы ақ, қайсысы қара
екенін) Алла өзі айтып береді (5:48).
Өздерін – өздері әлімдер деп тағайындаған
жрецтердің Исламға қарсы жасаған ең үлкен қылмысы Алла түсірген Кітаптің
және Алла жіберген Елшісінің қатарына адами дәстүрді (суннаны) және
сөздер жинақтарын (хадистері) қосып, деңгейлерін пара-пар қылу болды.
Осы ғалымсымақ адамдар Алланың және Елшісінің әміріне бой ұсынып,
дәстүрді қолдануды Құдай мақұлдағанына өздері де сенеді және де
басқаларды сенуге мәжбүрлейді. Исламды жамылған жрецтер бас дәлел
ретінде Құраннан мынадай сөздерді келтіреді.
Кімде – кім пайғамбарға бой ұсынса, ол
- Аллаға бой ұсынғаны. Егер кім сенен (Мұхаммед) теріс айналса Біз сені
оларға күзетші етіп жіберген жоқпыз, (оған сен жауапты емессің) (4:80).
Алла Елшісіне бойұсынуды ғалым
сымақтар қалай түсіндіреді? Олар бізді хадистер мен суннаның
авторитетіне көндірмекші.Өйткені хадистер мен суннаның түсіндірмесі,
атап айтқанда түсінік беру кілті жрецтердің меншігінде. Бұл жерде
мынадай қарапайым факт мүлде ескерілмейді. Алла Елшісі өмірінің ең
негізгі аспектері Құранның өзінде жан – жақты көрініс тапқан. Хадис
жинақтары мен суннада емес. Қасиетті Құранда бейнеленген. Біздің тілге
тиек отырғанымыз Алла Елшісіне адамдардың қойған сауалдары туралы және
Алла Елшісінің (Алла тағаладан шабытқа ие болып) жауаптары жөнінде
(2:219; 17:85).
219. Олар сенен арақ және құмар туралы
да сұрайды. Сен айт: «Оның екеуі де зор күнә,- де,- кейде аздаған
пайдасы болуы болуы ықтимал, бірақ күнәсі пайдасынан әлдеқайда ауыр».
Олар сенен садақаға не беру жайлы
сұрайды. «Садақаға өз қажеттеріңнен артылғанының беріндер» де. Дүниеде
және қиямет істерін кең оцлауларың үшін Алла жіберген аят сендерге осыны
айтты. 2:219
85.Олар сенен жан (руһ) туралы сұрайды. «Жан дүниесін тәнірім ғана біледі. Сендерге берілген білімнің шегі аз ғана», - де 17:85
Құранда осындай сауал – жауаптардың жүздеген
түрлері көрсетілген. Пайғамбарымыздың жанындағы адамдармен диалог
түрінде егжей – тегжейлі баяндалған оның өмірлік жағдайы Құранның үштен
бір бөлігін құрайды. Осы - Алла Елшісінің өмірі болып табылады, оның
нағыз Суннасы, Алла тағаламен расталған, рухтандырылған және
мақұлданған. Құранды қолдану Алла Елшісіне бойұсыну, Пайғабарымыздың
жолымен жүруі және оның Суннасын мойындауы болып табылады.
27.Ол күні кәпірлер өз бармақтарын
өздері шайнайды. «Әттеген-ай! Пайғамбар жолын тұтпаған екем!
28.Пәленбайды дос еткенім қандай өкініш! 29.Құран маған да келіп еді-ау,
сол (Құраннан) мені аздырған сол пәленбай болды-ау!» - дейді. Ал шайтан
сөз жоқ, адамда азғырушы. 30. «Тәңірім! – деді пайғамбар. – Менің
қауымым Құранды зиянды санады ғой » 25:27-30
40.Құран, сөз жоқ, мәртебелі Алланың
сөзі. 41.Ол-ақынның сөзі емес, ал сендер оған өте аз сенесіндер. 42.
Ол-сәуегейдің де сөзі емес, ал сендер оның тағлымын аз тындайсындар. 43.
Ол – күллі әлемнің иесі тарапынан түсірілген. 69:40-43.
3. Сөзінде де өз көңіл күйне алмады. 4. Тек өзіне түскен аянды ғана айтты.-53:3-4
Исламмен және дәстүрлі «мұсылманшылықтың» нендей айырмашылығы бар?
Құранға негізделген Ислам ілімін «суннизм» және «шиизм»
қолданып жүрген дінмен салыстырсақ, біз саны көп қайшылықтарды көреміз.
Осы қайшылықтардың кейбіреулерін келтіруді жөн көрдік. Исламда
«бойұсынған мұсылман» болу үшін «тура жолға» сай өмір сүрсен жеткілікті
(Құран - 6:151-153). «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде «исламның» 5 парызын өтеу қажет және бір сектада (мазхабта)
болу керек. Ислам адамның ақылына артықшылық береді, шын иман, Құдайдың
қалауы бойынша, тек жеке – дара, терең ой – толғаныс және білімнің
жинақталу нәтижесінде пайда болады (2:170; 10:100; 17:36). Құранды ойлы
адамдар ғана түсіне алады, ақиқат көпшіліктің пікіріне тәуелді болмайды.
«Суннизм» және «шиизм» діндерінде
иман келтіргендерге Құран мен ақылдың болуы жеткіліксіз, жүрекпен «сену»
керек, сектаны тандап (мазхабты, ақиданы), көптің пікіріне еру қажет,
эмоционалдық сезімдер мен бабалардың беделіне артықшылық беріледі.
Исламда адамның дін ұстануына абсолюттік еркіндік берілген (2:256;
10:99; 18:29; 88:21-22). «Суннизм» және «шиизм» діндерінде діннен
шыққандарды дереу өлтіру және өзінің дінінді күшпен тарату
қарастырылған. Исламда құл иеленушілікке тыйым салу тақуалықтың іс -
әрекетті болып саналады (90:12.13). «Суннизм» және «шиизм» діндерінде
құлдық қалыпты жағдай болып табылады, тіпті соғыс уақытында бұл
жағдайға қолдау жасалады.
Исламда зина жасау және бұзақылық үшін берілетін жазасы - дүре соғу (24:2).
«Cуннизм» және «шиизм» діндерінде - тас лақтыру арқылы өлім жазасы.
Исламда тек дұшпанның қастандығынан қорғану және
қуғын – сүргініне құтқару үшін болмаса, соғысқа рұксат бермейді (2:190;
4:75). «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде бүкіл кәпірлер әлемімен соғыс ашып, жүргізу қалыпты жағдайға
тенеледі және кәпірді өлтіру имандылық амалының биік мәртебесі болып
саналады.
Исламда басқару, билік жүргізу, кеңесу, сайлау,
келісімге келу, ойдың еркіндігі мен еркін талқылау арқылы іске
асырылады. Билік тұтқасына ең тақуалы және білікті, таңдаудан өткен
адамдар ие болады. «Суннизм» және «шиизм»
діндерінде тұтастай алғанда, құрайш араб тайпасынан шыккандар немесе
Пайғамбарымыздың Әли мен Фәтимадан тараған ұрпақтары билікке ие болады.
Ислам – бұл монотеистік қатал формадағы, ашық, динамикалық,
прогрессивтік, рационалдық ұстанымға және адам табиғатын терен білуіне
негізделген, жан – жақты теңгерілген жүйе.
Ислам коньюктураны шеттейді, қайшылықтарды шешеді,
негіздердің мифологизациясымен және иррационалдығымен күресуде. Ислам
қиыншылықтарды, шатақты, хаос пен бөлінушілікті жояды. Ислам атты жүйеде
зерде, ақылға, Құдай туралы, Оның жаратқандары, өмірдің мән –мағынасы
жөнінде ой-толғаныстарға басымдық беріледі... Ислам атты жүйе дәстүрлі
және дәстүрлі емес діни мен гендерлік басымдылыққа эмоционалдық,
фанатизмге, ырым – жырым, соқыр нанымға, өсектерге, қауесеттер мен
мифтарға, адамның құқығын тұқыртуға, агрессия мен қаракүш зорлыққа,
иррационалдық ұғымдарға негізделген культтарға қарсы тұрады және..., ең
бастысы, Жалғыз Құдыретті Құдайдан басқа авторитеттер мен «құдайларды»
мойындамайды. Ислам – бұл надан көпшілікті алдап және сол көпті бакылау
үшін ойдан шығарылған «ислам» атын жамылған әулие – сахабалар,
ғалымсымақтар, шейхтар, имамдар, молдалар және тағы басқа «есімдер» атты
пантеистік және политеистік культтармен күресуге бағытталған жүйе.
Бір Құдай
Біз «суннизм» және «шиизм» бүкіл жақтаушыларына
ақылы мен жүрегін тазартқан. Бір Құдайшылыққа қайтып оралуға үндеу
жариялаймыз! Біз оларды саналы немесе саналы емес пұтқа табынушылық пен
ширктен бас тартып, Жалғыз Құдайдан басқа авториттерге құлшылық қылу,
қызмет қылу, жалғыз Ңұскау – Басшылық пен Жарық ретінде Құдайшыл
Кітапты мойындауға, Елшінің нағыз суннасын – Ұлы Құранды қолдануға үндеу
жариялаймыз. Біздің Раббымыз Өзінің Құранында ешқашанда Алланың
рақымынан түнілмей тура жолға бет түзендер дейді.
53.(Ей, Мұхаммед, менің атымнан) айт:
«Ей, күнәкар пенделерім! Тәңірдің рақымынан түңілмеңдер! (Қаласа) Алла,
сөз жоқ бар күнәны кешіреді. Алланың өте жарылқағыш, әрі өте мейірімді
екені даусыз. 54.Қаһар соқпай тұрғанда, одан құтқарушы таба алмайтын
мезгіл жетпей тұрғанда, Тәңір тарапына бет түзеңдер және оған ғибадат
етіңдер! 55.Өздерің сезбейтін, қаперсіз жағдайда азап аяқ астынан жетіп
келмей тұрғанда, өздеріңе түсірілген аса көркем Құранға ілесіңдер!
39:53-55.
Алайда, біз сондай – ақ барлықтарыңызды
ескертеміз, кімде – кім өзінің эмоциялары мен әдеттеріне беріліп,
Жаратушының сөздері мен Оның аяттарын ой елегінен өткізбей дағуаттан бас
тартса:
54.Құранда Біз адамдарға көп нәрсені баян еттік, адамдар да ол жайлы көп айтыс –тартыс жасайды.
55.Адамдар тура жолға бастауышы
нұсқау келгенде оған ермеу немесе иман келтіріп, Алладан кешірім сұрамау
- Алланың өздерінен бұрынғыларға ұстаған жолын (құрту жолын) немесе
өздеріне тікелей қаһар төгуін күту деген сөз.
56.Пайғамбарларды Біз тек
(имандыларға) куанышты хабар жеткізуші (күнәкарларды) ескертуші етіп
қана жібереміз. Кәпірлер шындықты теріске шығару үшін ойларына келгенді
айтып, даурығысады. Олар менің аяттарымды және өздеріне арнаған
ескертуімді мазақ етеді.
57.Алланың аяттарынан насихат
тындаған, сонан соң одан теріс айналған және өздерінің қылмыстарын
ойламаған адамнан өткен залым бола қояр ма екен? (Құран) сөздерін
ұкпайтын етіп Біздің оларға көмескі перде тартқанымыз да, құлақтарын
бітеп тастағанымыз да рас. Егер оларды тура жолға итермелесе, оған сірә
да көнбейді. 18:54-57.
Ислам не береді? Ислам қайда аппарады? Исламның қандай пайдасы бар?
Әр адам барлығын таразыға салып, осы да немесе
басқа да қабылданған шешіміне, оның салдарына ойлануы құқылы. Ислам
және дін мәселеріне қарасты жағдай екі есе сақтықты талап етеді.
Соңдықтан да біз барлығын Құранды мұкият және сың көзімен қарап оқуға,
білуге шақырамыз. Біз әбден мынадай жағдайға сенімдіміз: абсолюттік
құрандық Бір Құдайшылықты қабылдау әрбір адамды, ұлтты және бүкіл
адамзатты гүлденуі мен табысқа жетелейді.
96.Қала халықтары (кезінде) иман үйірсе, Құдайдан
қорықса, әріне, Біз оларды көк пен жердің игілігіне кенелткен болар
едік, бірақ олар, кері жүрді, сондықтан Біз оларды қылмыстарына орай
ойран еттік 7:96.
Ислам – жеңіс кепілі (30:47, 22:38-39).
Ислам – гүлденуі мен тоқшылықтың кепілі (7:96, 41:30-31).
Ислам барынша еркіндік пен қалауға кепіл болады:
дін ұстану еркіндігі, ой білдіру еркіндігі, орын ауыстыру еркіндігі,
сауда еркіндігі (2:256, 10:99, 88:21-22).
Ислам – нәсілдік, жыныстық, конфессионалдық,
әлеуметтік, экономикалык, саяси қатарына қарамастан бүкіл адамдар үшін
адам құқықтарын сақтауының кепілі (5:8, 49:13).
Ислам - кенесу мен ойдың еркін білдіруіне негізделген саяси жүйенін кепілі (42:38).
Ислам жоғары моральдік стандарттардың әлеуметтік тәртібін құруы мен сақталуына кепіл болады (2:188, 4:58, 5:32).
Ислам – адамдар арасында және халықтар арасында бейбіт сүйгіштік пен сыйластық басымдылығының кепілі (3:110, 60:8-9).
Ислам адам өмірінің және оның меншігінің ең жоғарғы деңгейдегі қорғалуына кепіл болады (2:188, 4:58, 5:32).
Ислам экономикалық теңгеру мен айналадағы ортаны қорғалуына кепіл болады (30:41).
Егер сіздер өздеріңізді сәулетті, білімді,
гүлденген, тақуалық, ақылмен таразыланған және тиімді өмір сүруге
тұрарлық деп ойласаныз, онда Ислам – Сіздер үшін. Өміріңіздегі бақыт
пен табысыңызды бөгейтін барлығынан ада болсаңыз, Сізге тура қазір
бастауңызға болады. Бұл үшін Сізге тек қана Құдайдың Кітабын ашу керек
және оны мұқиятты, тәуелсіз және ой таразысына салып, әдеттен ада,
жүрегініз таза болып, оқи бастаңыз. Және де жадыңызға сақтаңыз сіздің
бақытыңыз бен Алла тағаланың ризашылдығына жету өзіңізге байланысты!
11.Оның алды – артында, соңынан
қалмай, Алланың әмірі бойынша бақылап, қорғап жүретін (періштелер)
болады. Қай қауым болсын, өз жағдайын өзі өзгертпесе, олардың жағдайын
Алла өзгертпейді. Егер бір қауымды Құдай құртайын дейді екен, оған қарсы
тұруға болмайды. Бұйырылған жазаны қайырып алатын Алладан басқа ешкім
жоқ. 13:11.
Адасулар қайдан пайда болады?
213.Адамдар бір ғана қауымда еді
(кейін олар сенушілер мен дінсіздерге жіктелді). Сонан соң Алла
(біреулеріне) қуанышты хабар жеткізетін, (енді біреулерін) тозақтан
сақтандыратын пайғамбарлар жіберді. Адамдардың ала ауыз болатын
нәрселері хақында үкім айту үшін оларға әділ кітап түсерді. Сол кітап
иелерінің өздері айқын дәлел келгеннен кейін, өзара қырқысып, кітап
туралы қайшы қөзқарастарда болды.
Сонда Алла иман келтірушілерді шындық жағына шығаруға ұйғарым жасады. Тура жолға Алла өзі қалаған адамын ғана бастайды. - 2:213.
Құраннан белгілі, ең басында адамдарға бір ғана
Кітапті (Писание) қолдануды бағыттайды. Пайғамбарлар Кітап әкелгеннен
кейін секталарға бөліну басталады. Осы Жолдауды алғандар ортасында
алауыздық, келіспеушілік адасулар мен имансыздыққа жол ашып
берді.Кітап алушылар – адамдардың араларын ашқан жеккөрушілік пен
өшпенділік билік пен байлықты аңсау сияқты материалдық себептерден пайда
болады. Осының нәтижесінде саяси және экономикалық таласуларға діни
негіз беру максатымен ойдан шығарылған көптеген ұсак «кітаптар»
(Писание мағынада) бір Кітапты алмастырды. Құрандағы бейнеленген жағдай
Мұхаммед пайғамбарымыздың өлімінен кейін оңың сахабаларының ортасында
болған. Елшінің өлімімінен кейін дереу оңың жақтаушыларының арасында
билікке бола бірнеше ұрпақ алға алатың саяси климатты анықтайтың
қантөгіс күресі басталып кетті. Аталған уақытта саясат пен діннің
үзілмес байналысы бар екенін және өзара ықпал ететінін жадымызда
сақтайық. Тура осы кезеңде, кейін Исламнан «мұсылмандардың» шегінуге
апаратын фундаменталдық бұрмалаулардың негізі қаланды. Сыр Ашудың
(Откровение) түпнұсқасынан шегінуі діндердің құлдырауының басты себебі
болып табылады. Сыр Ашудын орнына ауыстыратын болып Дәстүр қалыптаса
бастады. Осы ма, басқа ма халық, ұлт, мәдениет немесе өркениет ортасында
туылған адам туғаннан бастап сын ойластыруға, сын көзімен қарауға
келмейтін негіздері бар символикалық кеңістікте өседі. Сыр Ашуға сәйкес
Иман ақылдың нанымына негізделіп Ақылды негізге алуды талап етеді.
Дәстүрге сәйкес, «Иман» немесе мұра етіп алынады, немесе эмоционалдық
күйзелудің нәтижесінде «оянады». Дәстүрдің иррационалдық инерциясы
Иман нанымнын (Вероубеждение) рационалдық іздеуінің орнына қолданады.
Кітап ашықтан – ашық ескертеді: ата – бабадан мұра болып қалған «иман»,
нақтылап айтқанда, үйренушіліктің эмоционалдық инерциясына негізделген
бабалардың даусыз дұрыстығына күмән келтіру сезімі шын иманға
аппаратын жол емес.
43.Өз қалауы бойынша қолдан Тәңір жасап алғандарды сен көрдің. Ал соларға сен кепіл бола алар ма едің?
44.Солардың көбін сен (сөз) тындай
алатын, (бірдеңе) түсінетін адамдар дей алар ма едің? (Жоқ), олар мүлде
хайуан тәрізділер, тіпті олардан бетер адасқандар. 25:43-44.
Құранда адамдар өзінің имансыздығын ақтап, ақтау
айғағы ретінде әр уақытта социумда басымдылыққа ие дәстүрге сүйеніп,
оған дәлел жасағаны туралы айтылады.
23.Дәл сол сияқты, сенен бұрын әлдебір
елді мекенге бір ескертуші (пайғамбар) жібере қалсақ, соның иелері:
«Анығын айтсақ, біздің ата – бабаларымыздың мәлім бір дінге сенгенін
білеміз. Сөз жоқ, біз де солардың соңынан ереміз», - деп қасарысты
24.«Сендердің ата – бабаларың тұтынған
діннен әлдеқайда тура дін әкелдім ғой, сонда да ата – бабаларыңа ілесе
бересіңдер ме?» - деді (пайғамбар өз жұртына). «Сен әкелген дінге
сенбейміз», - десті олар 43:23-24.
Уақыттың ағымымен елшілер – жаңартушылар кеткеннен
соң адами ортада, адами діни Дәстүр құдайшыл дінді алмастырады. Осы
ұғымдардың арасында принциптік айырмашылығы бар. Құдайшыл дін –
индивидтың автономдығын ескеретін, Құдайдың алдында оның
жауапкершілігінің тәуелсіздігін ескеретін методология. Құранның барлық
дағуаты абсолюттік жеке жауапкершілікке құрылып негізделген. Осы үшін
пайғамбарлар және елшілер жіберіледі: Жолдауды әкелу үшін және осы
Жолдауды қолдау жеке үлгісін көрсету үшін. Осы іс-әрекет және тек қана
осы іс-әрекет елшілердің үлгісі болуға тиісті. Жолдауда Құдай әрбір
адамның жеке ақылына, оның жеке ар – ұятына үндеу жариялайды. Әрқайсымыз
қарапайым фактіні сезіп, ұғынуымыз керек: Киямет күнінде ол жалғыз
болады. Ешкім және ештеме оған қөмек бере алмайды, болмай қалмайтын және
әділ соттың алдында ешкім және ештеме оның қорғаушысы, жақтаушысы
болуға тиісті емес.
51.Түбі Тәңірінің алдына жиналатын
дығынан қорқатындардың (күнәдан) сақтануы үшін оларды Құран сөзімен
хабардар ет.Алладан басқа оларға жақын да, шапағатшы да жоқ (6:51).
21.Сендер үшін - Алладан, ақірет
күнінен үміт ететіндер және Тәңір атынаузынан тастамайтындар үшін –
Расулалла ең жақсы үлгі (33:21).
Жалғыз ғана нәрсенін салмақты болатыны – адамның
өзі істеген сауапты амалдары. Сонымен қатар амалдар біркелкі жоспарға
сәйкес және саналы түрде жүзеге асырылу тиісті. Осы Алланын қалаумен
жүретін жоспардың атауы – Иман және Дін (бұл екі ұғымды әрі қарай
баяндаудың оңайлығы үшін бір Иман терминімен біріктіреміз). Құдайдың
бұйрықтары туралы білімнің қайнар бұлағы Әркімнің Өзіндік Зерттеуін
талап ететін Құран қолданылады. Құдайдың дініне қарама-қарсы мүлде басқа
ұстанымдарға құрылған адами Дәстүр орын алады. Жеке дара адамның өзінің
санасы мен жауапкершілігінің орнына – ұжым, иерархия, шіркеу. Дәстүр
дегеніміз өзінің мағынасы бойынша, жалғыз тұлғаның, әлеуметтік –
теофаниялық сатыда әдеттігідей, жоғары тұратың басқа адамға немесе басқа
адамдарға Құдайдың алдында жауакершілігін мойындатқызу. Адамның
көпшілігі осындай Құдай алдындағы жауапкершіліктен қорқады да,
қашады. Соңдықтан да адамның көпшілігі Дәстүрді таңдап, Иманнан бас
тартады. Дәстүр адамға алмасуды ұсынады. Тозақтан құтылудың орнына
көнгіштік пен конформизм. Адамнын көпшілігі ахирет күнінен үміт ету
жолы ретінде Ақикатты өзіндік іздеу жауапкершілікті қуана басқаларға
жүктейді. Осында адамнын комфорт пен қауіпсіздік іздеудін ролі маңызды,
өйткені Акикатты іздеу жолы үйреншіктіні (дәстүрді) сынауын талап
етеді, ал онын салдары кеселге ұрындырады: күлкі – мазақтан басталып
алау жалынында өлуге дейін. Сондықтан адам Шартты тікелей Алламен
жасамай, делдал арқылы жасайды. Делдалдықты атқаратын дәстүрлі
институттар мен құбылыстар: шіркеу, клир, жрецтер, «әлімдер», қариялар
кеңесі, мифтер, аңыздар, әфсаналар, «хадистер», «сунна» және т.б.
Көпшіліктің психологиялық әлсіздіктерін тікелей Дәстүрдің өмір сүруіне
мүдделі болады, жатып ішерлікке айналдырудан пайда көргендер.
Әдеттегідей бұлар – элита мен дінбасылары, олардын статусы бұқараның
дәстүрмен дағдыландыратын көзқараспен тікелей байланысты.
123.Білген қулық – сұмдықтарын істей
берсін деп, Біз әрбір елді мекенге олардың күнәкарларын (бұзықтарын)
бастық етіп қойдық. Қулық – сұмдықтары бәрібір өздерін табады, бірақ оны
олар сезбейді (6:123).
Көптін арасында Дәстүрдін сақталуы мен нығаюын
көздейтін Дәстүрді тікелей иеленушілері және жақтаушылары. Сол үшін
олар медиялық, әдеби, репрессивтик және басқа құралдарды қолданады. Сол
үшін діни, біліми мекемелер және ресми мақұлданған діни идеологияны
нәсихаттайтын храм мекемелер жүйесі кең тарап, іске асырылады. Ресми
(ұйымдастырылған, ұжымдық, институтцияланган) діннің Құдайшыл діннен ең
әуелгі айырмашылағы - заң жасау құқығана ие болған дінбасы (жречество)
түріндегі аралық звенонын болуы. Кәсіби жрецтердің корпорациясы саяси
экономикалық элитамен одақтасып дін ілімінің түпнұсқасынан шегінуіне
және жақтаушылардың адасуына тікелей жауапты. Діни ілімді реформалау
әрекеттер (онын бастауына қайта оралу деп есептеңіз) ресми дін басылар
және олардын жақтаушылардың көпшілігі тарапынан әр уақытта қияң – кескі
қарсылыққа тап болады. Бастауына қайтып оралуына адамдар неге
қарсыласады, қарсы болудың басты себебі – психологиялық себеп. Көп
адамдар үшін «ата-бабаларымыздың қателесуі мүмкін бе?» деген сұраққа
«ия» деген жауаптын болуы мүмкін емес. Дәстүрдін инерциясы, алған
тәрбие, ортаның ықпалы ақылдан басым болып келеді. Логика - орнын
эмоцияларға береді, әдеттер - ойлаудын орнын басады.
28.Олар (бұтқа табынушылар) әлдеқалай
пасықтық жасаса: «Біздің ата-бабаларымыз да осылай істеген болатын,
біздің де солай етуіміз – Алланың бұйрығы», - дейді. (Ей, Мұхаммед!) сен
айт: «Ақиқатында Алла пенделерін жаман іске бұйырмайды. Өздірің
білмейтін нәрселерді Алла атымен жалған айтатындарың Қалай?» де (7:28).
29.«Тәңірім мені әділ болуға бұйырды.
Сәждеге бас қойған сайын жүздерінді Құдайға бұрындар, оған бар
ықыластарыңмен құлшылық етіңдер. Алла әуелде қалай жаратса, оның алдына
сол қияпатта қайтасындар (7:29).
Кім кінәлі?
Діннін бұрмалауына жауапкершелікті жрецтер мен
адамзаттың рухани көсемдеріне жүктеу идеясы қандай да алдамшы болмаса
да, біз эмоцияларға берілмейік. Өйткені осыны істеп, біз қөпшіліктің
үлгісіне еріксіз ереміз де Діннің фундаменталдық заңын бұзамыз – Алланын
алдында өзінін іс – әрекеттері үшін дербес жауапкершілікті мойындау.
Кітаптан «кім кінәлі?» сұраққа жауап іздесек, біз күтілетін жауап
аламыз: адам өзінің бақытсыздығына өзі кінәлі.
41.Теңізде де, құрлықта да жамандықты
қасақана жасай беретін болды (апат көбейіп кетті). Істегендеріне
орайолардың кейбіреулеріне жазаның дәмін татқызамыз. Мүмкін сонда олар
теріс бағыттарынан бұрылар (30:41).
48.Адам деген-егер біз бір игілікке
кенелдірсек – асып-тасып кетеді де, өздерінің жасаған күнәларына орай
бастарына әлде бір тауқымет түсірсек, күпірлік етіп, тағы күдер үзіп
кетеді. 42:48
11.Қай адам болсын, өз жағдайын өзі өзгертпесе, олардың жағдайын Алла өзгертпейді.13:11
Не істеу керек?
Тек адамнын жеке дара Діни Санасы және Өзінің
Ақылы оянған жағдайда ғана адасулардан арылу және Иманның тазаруы
мүмкін болады. Иман туралы Тәуелсіз Ойлар және Иманнын Өзі ажыратуға
болмайтын ұғымдар. Ең маңыздысы мынаны ұғыну: адамды жаратудағы,
жаратқандағы максаты бейнеге сыртқы сәйкестігі емес, Құдайдын Қалауына
сәйкес жеке болуын радикалдық сапалы қайта жасауға аппаратын ішкі
ақылмен өзіндік (Личное бытие) сезінген сезім. Осы мақсатка жетуді
адамнын өзінін ішкі және әлемдік сыртқы болуын ойластыру себепші етеді.
Осындай ойластыру білім береді. Басқа сөзбен айтқанда, тек Ойлы және
Білімділер Иман келтіреді.
9.Біреулер ақирет күнін ойлап,
Тәңірдің рақымынан үміт күтіп, түн уақытында сәждеге бас қояды. Тік
тұрып ғибадат етеді. Сен айт: «Білетіндер мен білмейтіндер бірдей бола
ма?» - Мұны тек ақыл иелері ғана ғибрат етеді», - де (39:9).
17.Шайтанға (және бұтқа) шоқынудан
аулақ болғандарға, Аллаға бет бұрғандарға – жәннат бар екені жөнінде
қуанышты хабар берледі. 18.Сөзге құлақ асқандарға, оның ең жақсысына
еретіндерге қуанышты хабар бер. (39:17-18).269.Тәңір түзу жолға
бастағандар, әне, солар. Саламат ақыл иесі де солар-2:269
10.(Жақындықтың пайда бермейтіні
туралы) Алла оларға Нуһтің әйелін және Луттің әйелін мысал етіп
дәлелдейді. Олар біздің пенделеріміз ішіндегі екі жақсы пендеміздің
әмірінде еді. Бірақ екеуі де (иман айтпай) қиянат жасады. Ерлері олардың
басына төнген Алланың азабын қағып жібере алмады. «Тозаққа
кіретіндермен бірге сендер де тамұққа барыңдар!» - делінді ақыры
(65:10).
11.Иман айтқандарға Перғауынның әйелін
мысал етті. Кезінде ол: «Ей, Раббым! Өз тарапыңнан маған жәннаттан бір
үй салып бер. Перғауыннан және жаман істерінен мені құтқар, мені
залымдар қауымынан құтқар!» - деді (65:11).
Өзінін рухани әлемін, сыртқы әлем құбылыстары мен
Кітаптын нығметтерін ойластыруы ақылдың иесін Сыр Ашудың ақиқатын
сезінуге және өзін – өзі жол ашады.
53.Құранның ақиқат екені көкіректеріне
жеткенге дейін Біз оларға жер-көктегі, тіпті өз бастарындағы
ғаламаттарды (белгілерді) көрсете береміз. Тәңірдің бар нәрсені көріп
тұратындығы (сенің растығыңның) дәлелі болуға жеткілікті емес пе?
(41:53).
Ойлануды болдырмау өз-өзінді жоғалту мен Иманның болмауына апарады.
20.Кітап иелері оны бейне өздерінің ұлдарын танығандай-ақ таниды. Бірақ, өздеріне-өздері кесір жасап, оны мойындамайды.(6:20).
179.Жындардың және адамдардың
бірталайының тағдырына тозақ жазғанымыз рас. Жүректері болғанымен
ондайлар шындықты түсінбейді, көздері болғанымен, ештеңені көрмейді.
Оларда құлақ та бар, бірақ онысымен естімейді. Олар хайуан сияқты тіпті,
одан өткен адасушы. Ал осылар нағыз құр қалғандар (7:179).
Жрец-абыздар туралы.
Ой мен Иманды бірін – бірінен ажыратуға болмайды.
Басқаша айтқанда, қашан да адам ойлануды тоқтатса, сонда онын иманы
тоқтайды. Осындай құрандық ұғымнан Иман мен Ақыл қарама қарсы қойылған
дәстүрлі ұғымнын түбегейлі айырмашылығы бар. Дәстүрдін діндерінде
(мұсылман халыктар үшін – бұл өзінің барлық «суфизм», «салафизм» және
т.б. тараулары бар «cунизм» мен «шиизм»). Ақыл мен Иманнын антагонизімі
әр түрлі аталатын кәсіби жрецтер – тәпсіршілер институтында орын тапқан:
«әлім», «уляма», «факих», «мухаддис», «муфасир», «шейх ул-ислам»,
«аятолла», «худжат ул-ислам», «мулла», «мауляна», «әулие», « имам»,
«муфтий», «муршит» және т.б. Акыл мен Иманнын қарама-қарсылығы дін
туралы білімдерді сакральдау арқылы жүзеге асырылады. Ол үшін, дін өзі
екі фундаменталдық құрастырушыға бөлінеді: эзотерикалық (жасырын,
күрделі, сакральдік) және экзотерикалык (барлыгы үшін, практиқалық,
күнделік). Діннің екі тарауының арасындағы бөлуші фактор діннің
негіздеріне қарасты Ақылды қолдану құғығы болды. Жрецтердің осында
құғығы бар, діні қауымда – жоқ! Дәстүрлі дінде «киелі» білімнін
иелеріне ерекше статус беріледі. Жылдар бойы бір нәтижеге келген
енбегі сіңген - иерархиялык сипатқа ие болған статус: кітап оқудағы қөз
майын таусу, тұтас мәтіндерді жатқа білу, аталған мәтіндер
таратушыларының тізімдерін жаттау, түрлі секталардың атақты және
беделді жрецтерінен оқу және олармен формальдік сабақтастығы. Осындай
жречествованың түрі, ең көп, ортодоксалдық «сунниттік» бағытта кең
тараған. Басқа «мұсылманшылыктың» бағыттарында, басқа да вариантар,
жрецтердің басқа типаждары болуы мүмкін. Бұл Дәстүрдін «шииттік»
тармағында мұрагерлік тип сияқты, немесе «cопылық – әлсіреген
аскетикалық» тип. Шындығында жречестваның барлық түрлері араласып
кетеді. «Сунниттік» әлімдер пен «шиіттік» аятоллар бір уақытта
«сопылар» болады, ал сопылар өзінің балаларына «барақат» - киелікті
тапсырады.
Тагут туралы.
Жречестванын басты және жалғыз ғана мақсаты –
Құқықты узурпациялау, емдену. Барлык жрецтердын бірден қолға алатын
прерогативасы заң жасаулық болады. Олар құпия билікке ие болуына
талаптанып өзіннің корпорациясын социум үшін заңдар өндіретін құралға
айналдырады. Оның үстіне олар социумнын өзін Дәстүрдін физикалык
бейнеленуі сияқты басқарып, қалыптастырады. Бұндай социумда
Жауапкершігіліктің өзі иерархия денгейлері бойынша тең үлестірмеген.
Сондықтан, Дәстүр, Социум (Құдай еместін Жүйесі түрінде тұлғамен
Құдайдың арасында бөгет қойылады. Оның үстіне адам өзі жүйенің бөлігі
болып Имансыздық жүйесінің қатысушы болады. Құранда Құдай еместің
жүйесі «Тагут» - мәжбүрлеу, әділетсіздік деп аталады. Осы жүйе Құдайшыл
тәртібіне альтернатива ретінде көрсетілген, онын дінжасау сипаты айқын
көрсетілген.
60.Саған жіберілген кітапқа (Кұранға),
сенен бұрынғыларға жіберілген кітаптарға (Таурат, Инжилге) иман
келтірдік деп жүретіндерді көргенің бар шығар? Онысына тагутты куәға
тартып, олар соның алдына жүгініспек болады. Керісінше, оларға щайтанға
бой ұсынбау бұйырылған және шайтанның өздерін мүлде аздырып жіберетіні
ескерілген еді ғой (4:60).
Бабалардан мирас болған Дәстүрге Тагут жүйесінің
тікелей қатысы бар. Имансыз адамдар сонымен өздерінің заң шығарушы
шешімдерін (тыйым салуларды) ақтап, ата – бабаларының қалауларын
Құдайдың қалаумен тенестіреді.
35.«Бәлкім, Алланың ықыласы ауса, біз
де, біздің ата-бабаларымыз да бір Құдайдан басқаға табынбаған болар
едік», - дейді діннен безгендер. Олардан бұрынғылар да осылай өткен.
Пайғамбарлардың міндеті тек ашық дәлелдер жеткізу ғана (16:35).
36.Қай жұртқа болса да Біз пайғамбарды
«Құдайғасиынсын, шайтаннан аулақ болсын», - деп жібердік. Ол әулеттер
арасында Құдайдың тура бастағандары да, жойылуға тиісті болғандары да
бар. Жер жүзін кезіп жүріп, теріске бет бұрғандардың соңғы тағдырының
немен біткеніне назар салыңдар (16:36).
Ата-бабалардан мұра болып қалған дініміз адамды
бір дін формасын ұстануға мәжбүрлеп, тікелей тоталитарлық қысымға
айналған. Бала қалау жасай алмайды, онда саналы тандау жасауға
мүмкіндігі жоқ. Бала шағынан, міндет ретінде, оған діни ұғымдар және
самоиндентификация бағдарлар жиынтығы міндеттеледі. Орыс –
православиялық, қазақ, араб, шешен - мұсылмандар, еврей – иудей, қытай –
даоши, буддашы, конфуцианец… Осы жағдайда «православие»,
«мұсылманшылық», «иудаизм» - адамды оның әкелері кім болғаны сондай да
өзін мәжбүрлейтін Дәстүр, тагут ретінде қөрсетіледі. Дегенмен Құдай
дәстүрлі иманмен және Құдайға Иман келтірумен ашық антагонизм бар екенін
айтады. Бұл – бір бірін жоққа шығаратын дүниелер.
256.Дінде зорлық жоқ. Тура жол мен
азғындық (жігі) айқын ажыратылды. Кімде-кім бұтқа табынудан безіп,
Аллаға сенсе (иман келтірсе), ол сынбайтын берік тұтқаны қолына ұстаған
болады. Шыны сол – Алла естіп те көріп тұрады (2:256).
Құран туралы.
2.Мұның (Құранның) такуаларды (діндарларды) тура жолға бастайтын кітап екеніне күмән жоқ (2:2).
89.Сол күнде Біз әр қауымға өздерінің
ішінен оларға қарсы бір айғақ келтіреміз. Сені де айғақ үшін әкелеміз.
Біз саған Құранды (адамдарға) бар нәрсені түсіндіріп берсін, (жүрекке)
жол, (пендеге) рақым, мұсылмандарға мәңгілік бақыт, құанышты хабар
берсін деп түсірдік (16:89).
52.Пенделерге Біз кітап (Құран) жібердік, оны түсіндердік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
25.Шындығында Біз сені ақиқатпен
(мүъминдерге) қуанышты хабар жеткізуші (кәпірлерді) сақтандырушы етіп
жібердік. Қауымдардың қайсысына болса да елші жіберілген. Егер олар сені
мойындамаса, одан бұрынғы қауымдар да (пайғамбарларды) мойындамаған.
Пайғамбарлар оларға да кереметтермен, нұсқаулармен, ңұрлы кітаптармен
келген (35:24-25).
174.Өздерін құтқаратын Алладан басқа жақынды да, жан ашырды да олар ещқайдан таба алмайды (4:174).
111.Айтылған хикаядан олардың ішіндегі
ақыл иелері ғибрат алады. (Құран) өтірік жазылған сөз емес. Тиесінше ол
өзінен бұрын түсірілген кітаптарды қуаттаушы, бар нәрсені талдап баян
етуші, Құдайға сенген қауым үшін тура жол және рақым кітабы (12:111).
41.Ғибрат алсын деп, мұны Біз Құранда түрлі сипатта түсіндірдік. Ал ол керісінше, сендерді одан әрі әспенсітіп жіберді (17:41).
Жоғарыдағы аяттарда қөрсетілгендей, Құранда Кітап
тұра жол, түсендіретін (разъяснение), Жарық екені ашық жазылған. Алла
делдалдарды қоспай, адамның ақылы мен ар – ұятына тікелей үндеу
жариялайды, Кітапты өз күшімен ой салып, түсінуге шақырады. Құранның
көмегімен бүкіл заттарды түсіндіретін құрал болуына Құран талап кояды.
Басқа сөзбен айтқанда, Құран Ақикаттын түп негізі немесе өлшемі болуына
талап қояды. Дегенмен осындай даусыз және ашық баяндауға қарамастан,
Дәстүр Құраннын ролі мен статусы туралы ерекше бір түсінігін ұсынады.
Қысқаша айтқанда, Дәстүр кереғар сөйлейді: Құран сырттай тәпсірлеуді
талап етеді және білмейтіндер үшін түсінуге күрделі, сакралды қайнар
болып табылады. Суннада, Дәстүрде Кітапты түсіндіру үшін косымша дерек
көздердін кажеттілігі ашық айтылады – хадистер, тәпсірлер және
басқалар. Құран діні мен Дәстүр діні арасындағы осындай айкын
қайшылыктын себебі неде? Осы сұраққа жауапты Кітаптын өзінен іздеу
керек.
1.Алиф, ләм, мим, ра – мағынасын бір
Алла біледі. Бұл – кітап аяттары. Тәңірдің саған жібергені – шындық.
Бірақ, адамдардың көбі оған иланбайды! (13:1)
1.Алиф, ләм, мим, ра – мағынасын бір Алла біледі (31:1).
2.Бұл – хикметті кітаптың аяттары (31:2).
4.(Ол) намаз оқитын, (Алланың
ризалығын тілеп, шын ниетімен) зекет беретін және қиямет күні болатынына
сөзсіз сенетін, жақсылық жасауға (әзір тұратын) адамдарға тура жол
көрсетеді, (оларды) құтқарады (31:3-4).
5.Ондайлар Тәңірдің тура жолында болады, сөйтіп мақсаттарына жетеді (31:5).
6.Кей адамдар білімсіздіктерінен
(кісілерді) Тәңір жолынан тайдыратын тұрлаусыз сөздерді (ләхуаль -
хадис) сатып алады, сөйтіп хақ жолын келекеге айналдырады. Мұндайлар
түбі азап тартып қор болады (31:6).
7.Ондайлар Құран оқылған шақта
естімегенсиді, тас керең жандай тасыраңдап теріс айналады. Ондайларға
азап келетінін айтып, хабарла (31:7).
Олар ауыздарымен (жаламен) Алланың нұрын өшірмекке тырысады.
Кәпір- бастарыңа келеді. Сонаң сендер
құпияны да, әшкере істі дебілетін Алланың алдына барасындар. Сендердің
қылмыстарыңды Тәңірдің өзі айтып береді-де (61:8).
Ей, мүминдер! Жұма күні намазына азаң
шақырылса,Алланы еске алуға асығып, өздерің барындар.Сауданы тоқтата
тұрындар. Біле – білсендер, сендер үшін осы жақсы (61:9)
Жағдай, міне, осындай. Пайғамбарлардың
қайсысына болса да Біз күнәкарлардан жаулар шығардық. Ал сенің Тәнірің
жол көрсетуші әрі жәрдемші болуға әбден жеткілікті (25:31).
Құран кімнің атына Жолдау жіберілген солардын
ортасында Жолдауға оппозициянын барын ашық мәлімдейді. Құран үкімі ашық
және түсінікті – Иман келтермеген және Ақиқатты мойындамайтын және
ешкашанда қастандық пен бүлікшілікті қоймайтын көсемдер басқаруымен
жүретін көп адамдар тарапынан пайғамбарлар түсінбеушілікке ілегеді. Бар
саяси, экономикалық және әлеуметтік жағдайды және осы жағдайды
адамдардын санасына бекітетін Дәстүрдін сақтаулына бағытталған ұмытылыс
пайғамбарларға өшпенділіктің тамыры болып табылады.
14.Әйелдер, балалар, алтын-күміс
қазыналар, сәйгүлік ат, астық-адамдарды ынтызар еткен сүйікті нәрселер
етіп көрсетіледі: Олар фәни дүниенің қызықтары. Құдайдың қолында
(олардың бәрінен артық орын-жұмақ бар.(3:14)
52.Пенделерге Біз кітап (Құран) жібедік, оны түсіндірдік те. Оған иланған қауымға жарқын жол сыйладық (7:52).
70.Дінді тәлкек ететіндерден, дүние
тіршілігіне алданғандардан без. Кім не көрсе де өз қылығынан көретінін
біліп, сақтанулары үшін Құран сөзімен кеңес бер. Оларға Жаратқаннан
басқа жақын да шапағатшы болмақ емес. (Кейін) қанша садақа атаса да,
қабыл алынбайды. Мұндайлар өз қылықтарына қарай күйреушілер деп аталады.
Ол күйреу – қылмыстарына орай берілетін – ішкенде өзектерін өртейтін
от-шараптан және Құдай әмір еткен азаптан басталады (6:70).
Мұхаммад пайғамбар үшін осындай оппозициясын
қайнары болып басында білдірмей, ақырында ашық Елшінін дағуатына қарсы
шыққан тайпалық құрайш байлары. Опозициянын себебі Дәстүр немесе ата –
баба діні авторитет болған бар әлеуметтік – экономикалық – саяси
тәртіпті сақталуына жасаған әрекеттер. Осындай қоғамда мұрагерліктің
басымдық рөлі болған. Билік пен мүлік әкеден ұлға тапсырылатын. Ақиқат
Құдайдын Сыр Ашуына рационалдық, интеллектуалдық ізденіс жолымен емес,
қариялар – жрецтердің пікірімен анықталатын. Шындықтың өлшемі Дәстүрге
жақындығымен белгіленетін. Өзінің жағдайына қауіп төнгенін сезген ескі
тәртіптің сақтаушылары Пайғамбар мен оның ізбасарларына шабуылды
бастады. Қарама – қайшылық имандылардың әскери – саяси жеңісімен
аяқталды. Дегенмен, дереу Мұхаммед өлімінен кейін ескі элита
ортасындағы кертартпа элементтер Иманға жаңа шабуылды бастап жіберді.
Осы ретте диверсия құрайшіттік Бану абд –Шамс кланынан, сондай - ақ
белгілі Умая кланы сияқты, Абу Суфьян ұрпақтары тарапынан
ұйымдастырылды. Ислам Пайғамбарының –өлімінен кейін билікке ие болган
Умаядтар әулеті бұрынғы Сыр Ашуды Дәстүрге алмастырып, бар пұтқа
табынушылық тәртібін қайта орнатты. Құдайдың жүйесін алғашқы бұрмалануы -
биліктің мирасқорлығы болды. Муавийя, әулеттің бірінші халифі,
қоғамды оны білеуші деп күшпен танытқызып өзінің Язид ұлына билікті
тапсырды. Сонымен, ру, тайпалық пұтқа табунышылық дәстүр құрандық
кенесу ережелерінен және билікті сайлауынан басым болды. Тағыда айтып
кететін жағдай, «сунниттік» дәстүрге қарсы тұрған пұтқа табунышылық
«шииттік» версиясы ұстаным бойынша өзінін қарсыластарынан ешқандай
айрмашылығы жоқ. «Шиизмде», «суннизмде» билікті тапсыру мирасқорлық
ұстанымына негізделген. Білеушіні таңдағанда кенесу барын айтатын
«сунниттердін» әлсіз дәлелдерін Умаядтардан басталатын тарихи практика
жоққа шығарады.
«Хадистар»мен «Сунна» жөнінде.
Мұсылман эрасынын екінші ғасырында, «Хадистер»
деп аталатын алғашкы жинақ құрастырылған. Бүгінгі күні «хадис» сөзін
мұсылмандардың өз діннің түсінігінен ажыратуға болмайтын «айтқан сөзі»
деп тәржімалауға болады.
«Хадистер» – айтқан сөздері Мұхаммед пайғамбардың
«сунна» – практикасын құрайды. Осы «сунна» мұсылмандар үшін екінші
Құранмен қатар Құранды толықтыратын діннің дереккөзі. Мұсылмандардың
пікірі бойынша, «хадистер» мен «сунна» болмайынша, Ислам болмайды,
оларды «хадистер» мен «суннаны» қолдану міндетті түрде керек. Осындай
түсінік Мұхаммед Пайғамбарға екі Ашу Сыры, Құран және Сунна жіберілген
екеніне негізделеді. Құран «сунниттердің» пікірінше Құдай Занын
құрайды, Сунна - Мұхаммедтің заңы. Осы екі заңды бірінен-бірін
ажыратуға болмайды, сонымен бірге Сунна Құранды толыктырады,
түсіндіреді, тіпті, кейбір жағдайларда Құранды алмастыратын дереккөзі
болып табылады. «Хадистердін» жинақтарын құру хиджраның төртінші
ғасырдың басына дейін жалғастырылған. Ең танымал жинақтары болып «Алты
кітап» айтылады: Бұхаридікі, Муслимдікі, Абу Дәуддікі, Тирмизидікі,
Насаидікі, ибн Мадждікі. Осы атакты «алтыдан» Бұхари мен Муслим
жинақтары беделге ие болып және ең сенімді деп аталады. «Шииттіқ» секта
және оның құрылымдары «хабар» - ами атты өздерінің «хадистер» жинақтарын
қолданады. Ең сенімді қатарына «үш Мұхаммед» атты жинақтары жатады: әл-
Кулайни, ибн Бабуйя Түси.
Өзінің атышулы хижраның екінші ғасырдын аяғында
жазған (б.ғ.7 ғасыр) «Аль - Муваттани» Малик ибн Анас «хадистерді»
діни заңдардың кайнары ретінде алғашкы қолданған. Осы енбегінде Малик
имам «сунниттік» әдістің ұстанымдарын алғашкы рет баяндады:
«хадистердің» авторитетін негізге алу және Дәстүрге көзсіз бағыну. «Аль
–Муваттани» авторы Құран мәтінінің тәуелсіз өз бетімен оқу, ойналаудың
сенімді қарсыласы болып және «бірауыздан айткан сөздерін Мединанын
адамдары макұлдаған» негізге алып шешім шығаратын. Сөйтіп, діни мұрат -
өлшем Құраннын құдайшыл жазбасы емес, халифаттын шетіндегі шағын калашық
тұрғындарынын тұрмыс салты деп келтіреді. «Суннанын» ісін Маликтын
шәкірті Мұхаммед ибн Идрис аль Шафии деп аталатын кісі жалғастырды. Ол
магнум опус «Ал - Рисаля» (Жолдау) және формальді түрде «усил аль фикх»
(құқықтың қайналары) төрт ұстанымын бекітті: Құран, Сунна, «кияс»
(мәтіндік салыстыру), «иджма» (дінтанушылардың келісілген пікірі).
Сөйтіп, діни әдістен тәуелсіз интеллектуалдык ізденіс алынып шіркеулік
буквализм, дәстүр және жречествованың авторитеті сиякты ұстанымдарымен
алмастырылды. Өзінің ұстазының еңбегі туралы имам Шафии былай деген:
«жер бетінде – Құдайдын кітабынан кейін -Маликтын кітабындай, шын кітап
жаратылмаған». Шафии осы сөздерде дәстүрші пұтқа табынушылар
-көзқарастарын қолдап Құдайшыл Кітаппен салыстырмайтын адами мұраны,
аталған жағдайда Маликтын кітабын принципті бірдейлігін теңестіріп
мойындау.
Малик пен Шафии имамдар, бірінші болып
институционалды түрде дәстүршіл тәсіл колданды. Бұл тәсіл мұсылмандардың
санасында –
makat.kz
Добрый день уважаемые Друзья мой! С Сегодняшнего дня наш проект открыт , теперь каждый житель с любого уголка мира может зарегистрироватся , хотя сайт посвящен Атырауской области а именно районному центру Макат , оставайтесь с нами и приглашайте на сайт своих друзей , от лица Администраций обещаю что в будущем Вас на проекте ждет много сюрпризов , конкурсов и викторин!!! Удачного Вам пребывания на сайте ! Www.makat.kzMakat.kz 
Тақуалық тағылымы.
" КАЙДА БОЛСАНДА АЛЛАХТАН КОРЫК! КУНАЛАРЫННЫН АРТЫНАН ДЕРЕУ ОНЫ ЖУЫЛ ШАЯТЫН ЖАКСЫЛЫК ЖАСА. АДАМДАР МЕН КАРЫМ - КАТЫНАСТА КОРКЕМ МИНЕЗДИ БОЛ" АЛЛАХ ПЕН ОНЫН ЕЛШИСИН ЖАКСЫ КОРУ - СОЛАРДАН АЙРЫЛМАУДЫ БИЛДИРГЕНДИКТЕН МУНДАЙ АДАМ КАНШАЛЫКТЫ КУНА ЖАСАСА ДА, ЖАМАН СОЗ ЕСТУГЕ ЛАЙЫК ЕМЕС, ОЙТКЕНИ ОЛ АЛЛАХ ПЕН ЕЛШИСИН ЖАКСЫ КОРЕДИ.
НЕ КАЛАСЫН ДА АЛЛАХТАН СУРА КОМЕК СУРАГЫН КЕЛСЕ ДЕ АЛЛАХТАН СУРА ЖАНЕ МЫНАНЫ ЖАКСЫЛАП ЖАКЫНДАП САКТА БАРЛЫК УМБЕТ ЖИНАЛЫП САГАНЖАКСЫЛЫК ЖАСАГЫСЫ КЕЛСЕ ДЕ,АЛЛАХТЫН ЖАЗГАНЫНАН АСТАЙДЫ. СОНДАЙ - АК, БАРЛЫКАДАМДАР САГАН КАСТЫК ОЙЛАСА, БАРИБИР АЛЛАХТЫН ЖАЗГАНЫНАН АРТЫК ЖАСАЙ АЛМАЙДЫ. АДАМ - МЫНА ДУНИЕНИН КОНАГЫ.АДАМ - ЖОЛАУШЫ,ОЗИН УНЕМИ ЖОЛАУШЫДАЙ СЕЗИНСЕ, АЯККА ТУСАУ ОСЫ ДУНИЕНИН АЛДАМШЫ КЫЗЫГЫНА АЛДАНБАЙ, ЖАЗБАЙ ЖАНЫЛМАЙ, САПАРЫН ТУЗУ ЖАЛГАСТЫРАР ЕДИ ГОЙ. "БАКЫТ - ТАННИН БАБЫН ТАБУДА" - ДЕП УГЫНАТЫНДАР НАПСИГЕ КУЛДЫК УРГАН ТОГЫШАР БЕЙШАРАЛАР ЕМЕСПЕ? ОЗИН ТУРАЛЫККА АРНАП,ДУРЫС ОЙЛАП ЖОН СОЙЛЕП, ТУРА ЖУРИП - ТУРЫП, ДУРЫС ЖУРГЕН АДАМ, БУГИН БОЛМАСАДА ЕРТЕН СОЗСИЗ ЖЕР МЕН КОКТЕРДЕ ЖАНЕ ХАККА ЖАКЫН БОЛАДЫ.
НЕ КАЛАСЫН ДА АЛЛАХТАН СУРА КОМЕК СУРАГЫН КЕЛСЕ ДЕ АЛЛАХТАН СУРА ЖАНЕ МЫНАНЫ ЖАКСЫЛАП ЖАКЫНДАП САКТА БАРЛЫК УМБЕТ ЖИНАЛЫП САГАНЖАКСЫЛЫК ЖАСАГЫСЫ КЕЛСЕ ДЕ,АЛЛАХТЫН ЖАЗГАНЫНАН АСТАЙДЫ. СОНДАЙ - АК, БАРЛЫКАДАМДАР САГАН КАСТЫК ОЙЛАСА, БАРИБИР АЛЛАХТЫН ЖАЗГАНЫНАН АРТЫК ЖАСАЙ АЛМАЙДЫ. АДАМ - МЫНА ДУНИЕНИН КОНАГЫ.АДАМ - ЖОЛАУШЫ,ОЗИН УНЕМИ ЖОЛАУШЫДАЙ СЕЗИНСЕ, АЯККА ТУСАУ ОСЫ ДУНИЕНИН АЛДАМШЫ КЫЗЫГЫНА АЛДАНБАЙ, ЖАЗБАЙ ЖАНЫЛМАЙ, САПАРЫН ТУЗУ ЖАЛГАСТЫРАР ЕДИ ГОЙ. "БАКЫТ - ТАННИН БАБЫН ТАБУДА" - ДЕП УГЫНАТЫНДАР НАПСИГЕ КУЛДЫК УРГАН ТОГЫШАР БЕЙШАРАЛАР ЕМЕСПЕ? ОЗИН ТУРАЛЫККА АРНАП,ДУРЫС ОЙЛАП ЖОН СОЙЛЕП, ТУРА ЖУРИП - ТУРЫП, ДУРЫС ЖУРГЕН АДАМ, БУГИН БОЛМАСАДА ЕРТЕН СОЗСИЗ ЖЕР МЕН КОКТЕРДЕ ЖАНЕ ХАККА ЖАКЫН БОЛАДЫ.
настроение: Нормальное
В этой группе, возможно, есть записи, доступные только её участникам.
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу
