3-е Вдохновение Кораном.
СУРА 68 ЧАСТЬ ВТОРАЯ
(34) Истинно, набожным у Господа блаженные сады.
(35) Поступим ли Мы с Подчиненными как с теми, что грешны?
(36) Что с вами и каково суждение?
(37) Или у вас писание, а в нём учение
(38) Что вам, поистине, любое предпочтение?
(39) Или у вас Наши клятвы вплоть до Дня Предстояния о том, что вам – плод вашего суждения?
(40) Спроси их, кем будут клятвы подтверждены?
(41) Или у них – святые? Пускай же приведут своих святых, если правдивы они.
(42) В тот день, когда откроются все тайны, и призовут земной поклон вершить, они не смогут сделать преклонение –
(43) Опущены их взоры и их постиг позор, а ведь могли они пасть ниц, (когда спустилось повеление).
(44) Оставь Меня с теми, кто ложью считает этот рассказ – когда они не будут знать, их жизнь постигнет завершение –
(45) Я дам отсрочку им, ведь замыслы Мои прочны.
(46) Или ты просишь награды и у них от платы отягощение?
(47) Или, быть может, пишут они тайное откровение?
(48) Ты дотерпи! Господь решит! Не будь подобен спутнику кита. Вот он воззвал, когда его постигло заточение.
(49) И если б не Господня милость, то был бы выброшен он на пустырь, его постигло б унижение.
(50) Избрал его Господь и сделал человеком правоты.
(51) А те, кто отвергает, своими взорами тебя готовы опрокинуть, и, слушая Упоминание, говорят: «Его коснулось бесов проникновение»
(52) Но это - не что иное, как Упоминание для народов, (ниспосланное с Божьей высоты).
Тимур Джумагалиев - ответственный за перевод.
Источник: http://blogs.mail.ru/mail/timjum/62F437EA42AA03A5.html
(34) Истинно, набожным у Господа блаженные сады.
(35) Поступим ли Мы с Подчиненными как с теми, что грешны?
(36) Что с вами и каково суждение?
(37) Или у вас писание, а в нём учение
(38) Что вам, поистине, любое предпочтение?
(39) Или у вас Наши клятвы вплоть до Дня Предстояния о том, что вам – плод вашего суждения?
(40) Спроси их, кем будут клятвы подтверждены?
(41) Или у них – святые? Пускай же приведут своих святых, если правдивы они.
(42) В тот день, когда откроются все тайны, и призовут земной поклон вершить, они не смогут сделать преклонение –
(43) Опущены их взоры и их постиг позор, а ведь могли они пасть ниц, (когда спустилось повеление).
(44) Оставь Меня с теми, кто ложью считает этот рассказ – когда они не будут знать, их жизнь постигнет завершение –
(45) Я дам отсрочку им, ведь замыслы Мои прочны.
(46) Или ты просишь награды и у них от платы отягощение?
(47) Или, быть может, пишут они тайное откровение?
(48) Ты дотерпи! Господь решит! Не будь подобен спутнику кита. Вот он воззвал, когда его постигло заточение.
(49) И если б не Господня милость, то был бы выброшен он на пустырь, его постигло б унижение.
(50) Избрал его Господь и сделал человеком правоты.
(51) А те, кто отвергает, своими взорами тебя готовы опрокинуть, и, слушая Упоминание, говорят: «Его коснулось бесов проникновение»
(52) Но это - не что иное, как Упоминание для народов, (ниспосланное с Божьей высоты).
Тимур Джумагалиев - ответственный за перевод.
Источник: http://blogs.mail.ru/mail/timjum/62F437EA42AA03A5.html
2-ое Вдохновение Кораном
СУРА 68 ЧАСТЬ ПЕРВАЯ
(1) Нун-буква. И записью и тем, что пишут клятва!
(2) Не ты охвачен бесом по милости Господней (необъятной)!
(3) И не иссякнет для тебя награда (и как она приятна)!
(4) Великим нравом обладаешь ты.
(5) Ты увидишь и они, (и станет понятно),
(6) В ком из вас безумие (было вероятно).
(7) Истинно Господь твой знает сбившихся, и знает идущих по Его пути.
(8) И тем, кто не поверил, не поддавайся ты.
(9) Они бы хотели, чтоб ты не противился, и они бы отнеслись халатно.
(10) И не поддавайся ничтожному, чьи клятвы пусты,
(11) Клеветнику, разносящему сплетни (для вражды),
(12) Препятствующему Добру, беззаконнику, тому, чьи поступки дурны,
(13) Тому, чьи действия грубы, а после этого низки,
(14) Хоть у него сторонники, а карманы деньгами полны.
(15) Когда ему читают знаки Наши, он говорит: «Благодаря сказаниям древних они сочинены»
(16)Мы поставим ему клеймо на рыло его (за слова, адекватно).
(17)Мы испытали их, подобно испытанию владельцев сада, когда те поклялись, что утром соберут плоды,
(18) Не захотев воздать хвалу, (что было б благодатно).
(19) Когда же спали - налетел на сад от Господа тайфун (внезапно).
(20) Наутро сад стал землею пустоты.
(21) И утром звали, (не зная постигшей беды):
(22) «Ступайте на участок, если хотите собрать плоды»
(23) Они отправились, шепча между собой (отвратно):
(24) «Пускай сегодня не входит к вам туда достигший бедноты».
(25) И стали сердиться они.
(26) Когда ж увидели свой сад, сказали: «Ведь, что мы сбились - (нам понятно).
(27) Напротив! Мы лишены плодов - (невероятно)!»
(28) Лучший средь них промолвил: "Что Бога восхвалить должны - не я ли говорил вам внятно?"
(29) Они сказали: "Господу хвала! Деяния наши злом омрачены".
(30) И стали упрек бросать друг другу (безрезультатно).
(31) Они сказали: "Горе нам! Произвол вершили мы.
(32) Возможно, Господь наш заменит сад лучшим, чем он. Ведь с просьбой к Господу мы возвращаемся обратно".
(33) Таково страдание. Страдание ж Последнего мира больше, если б знали они (знатно)!
Тимур Джумагалиев - ответственный за перевод.
Обсуждение здесь:
http://blogs.mail.ru/mail/timjum/369691C599B070A7.html
(1) Нун-буква. И записью и тем, что пишут клятва!
(2) Не ты охвачен бесом по милости Господней (необъятной)!
(3) И не иссякнет для тебя награда (и как она приятна)!
(4) Великим нравом обладаешь ты.
(5) Ты увидишь и они, (и станет понятно),
(6) В ком из вас безумие (было вероятно).
(7) Истинно Господь твой знает сбившихся, и знает идущих по Его пути.
(8) И тем, кто не поверил, не поддавайся ты.
(9) Они бы хотели, чтоб ты не противился, и они бы отнеслись халатно.
(10) И не поддавайся ничтожному, чьи клятвы пусты,
(11) Клеветнику, разносящему сплетни (для вражды),
(12) Препятствующему Добру, беззаконнику, тому, чьи поступки дурны,
(13) Тому, чьи действия грубы, а после этого низки,
(14) Хоть у него сторонники, а карманы деньгами полны.
(15) Когда ему читают знаки Наши, он говорит: «Благодаря сказаниям древних они сочинены»
(16)Мы поставим ему клеймо на рыло его (за слова, адекватно).
(17)Мы испытали их, подобно испытанию владельцев сада, когда те поклялись, что утром соберут плоды,
(18) Не захотев воздать хвалу, (что было б благодатно).
(19) Когда же спали - налетел на сад от Господа тайфун (внезапно).
(20) Наутро сад стал землею пустоты.
(21) И утром звали, (не зная постигшей беды):
(22) «Ступайте на участок, если хотите собрать плоды»
(23) Они отправились, шепча между собой (отвратно):
(24) «Пускай сегодня не входит к вам туда достигший бедноты».
(25) И стали сердиться они.
(26) Когда ж увидели свой сад, сказали: «Ведь, что мы сбились - (нам понятно).
(27) Напротив! Мы лишены плодов - (невероятно)!»
(28) Лучший средь них промолвил: "Что Бога восхвалить должны - не я ли говорил вам внятно?"
(29) Они сказали: "Господу хвала! Деяния наши злом омрачены".
(30) И стали упрек бросать друг другу (безрезультатно).
(31) Они сказали: "Горе нам! Произвол вершили мы.
(32) Возможно, Господь наш заменит сад лучшим, чем он. Ведь с просьбой к Господу мы возвращаемся обратно".
(33) Таково страдание. Страдание ж Последнего мира больше, если б знали они (знатно)!
Тимур Джумагалиев - ответственный за перевод.
Обсуждение здесь:
http://blogs.mail.ru/mail/timjum/369691C599B070A7.html
ALLOH UCHUN SEVISHLIKNING OHIRATDAGI NATIJALARI ....
BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM
Endi bu mаhbublаrning bоqiy diyordаgi, охirаt оlаmidаgi, Qur`оni Hаkiym оchiq-оydin оyаtlаri ilа ishоrа qilgаn nаtijаlаrini eshitishni vа аnglаshni istаsаng, аnа shu turdаgi hаlоl muhаbbаtlаrning dоrul охirаtdаgi nаtijаlаrini bir "Muqаddimа" vа "To’qqiz Ishоrа" bilаn yuzdаn bir fоydаsini ijmоlаn ko’rsаtаmiz.
MUQАDDIMА
Jаnоbi Hаq jаlil (hаybаtli) uluhiyаti ilа, jаmil (go’zаl) rаhmаti ilа, ulkаn rububiyаti ilа kаrаmli mаrhаmаti ilа, аzim qudrаti ilа, lаtif hikmаti ilа shu kichkinа insоnning vujudini, shu qаdаr hаvаslаr vа hissiyotlаr bilаn, shu dаrаjа а’zоi bаdаn vа jihоzlаr ilа vа turli-tumаn а’zоlаr ilа vа хilmа-хil hislаr vа mа`nаviyаtlаr (mа`nаviy tuyg’ulаr) ilа jihоzlаgаn vа ziynаtlаgаnki, tо хilmа-хil vа g’оyаt ko’p а’zоlаr yordаmidа nе’mаtlаrining hаdsiz nаvlаrini, ehsоnlаrining хillаrini, rаhmаtining tаbаqаlаrini u insоngа his ettirsin, bildirsin, tоttirsin, tаnittirsin, sеvdirsin. Insоndаgi u ko’pdаn-ko’p а’zоlаr vа jihоzlаrning hаr birining o’zgаchа хizmаti vа ibоdаti bo’lgаnidеk, o’zgаchа lаzzаti, аlаmi, vаzifаsi vа mukоfоti bоr.
Mаsаlаn, ko’z surаtlаrdаgi go’zаlliklаrni vа bu yorug’ dunyodаgi qudrаt mo’`jizаlаrining go’zаl nаvlаrini tоmоshа qilаdi. Vаzifаsi – ibrаt nаzаri ilа Sоnе’igа shukrоnаlаr аytishdir. Ko’rishgа хоs bo’lgаn lаzzаt vа аlаm mа`lumdir, tа`rifgа hоjаt yo’q.
Mаsаlаn, qulоq sаdоlаrning nаvlаrini, lаtif nаg’mаlаrini vа tоvushlаr оlаmidаgi Jаnоbi Hаqning rаhmаtining lаtоfаtlаrini his etаdi. O’zigа хоs bir ibоdаti, o’zgаchа bir lаzzаti, o’zgаchа bir mukоfоti bоr.
Mаsаlаn, quvvаi shоmmа (hid bilish tuyg’usi) hidlаr tоifаsidаgi rаhmаtining lаtоfаtlаrini his etаdi. O’zigа хоs bir shukr vаzifаsi, bir lаzzаti bоr. Аlbаttа, mukоfоti hаm bоr.
Mаsаlаn, tildаgi quvvаi zоiqа (tаm bilish sеzimi) bаrchа tаоmlаrning zаvqlаrini аnglаsh оrqаli, g’оyаt хilmа-хil bir mа`nаviy shukr vаzifаsini bаjаrаdi. Vа hоkаzо... Insоnning bаrchа jihоzlаrining, jumlаdаn qаlb vа аql vа ruh kаbi buyuk vа аhаmiyаtli tuyg’ulаrning shu singаri хilmа-хil vаzifаlаri, lаzzаtlаri bоr.
Хullаs, Jаnоbi Hаq vа Hаkiymi Mutlаq bo’lgan Alloh bu insоndа хizmаt etdirаyotgаn bu jihоzlаrning, аlbаttа hаr birining o’zigа lоyiq hаqlаrini bеrаdi. O’shа ko’plаb muhаbbаt nаvlаrining yuqоridа bаyon etilgаn dunyodаgi nаqd nаtijаlаrini hаr kim vijdоnаn his etаdi. Vа qаt`iy bir ishоnch ilа isbоt etilаdi. Охirаtdаgi nаtijаlаri esа, qаt`iyаn mаvjudliklаri vа hаqiqаtlаri, isbоt etilgаn. Tаfsilоti esа, …
ASDAQUL KALAMI VA ABLAG’UNNIZAMI KALAMULLOHIL MALIKIL A’ZIZIL A’LLAMI ….(So’zning eng to’grisi , nizomning eng yetugi ,barcha mulkning haqiqiy moliki bo’lgan , qudrati harnarsaga go’lib bo’lgan va ilmi harnarsani qamragan Allohning kalomidir.)
bo’lgаn Qur`оni Hаkiymning quyosh kаbi rаvshаn оyаtlаrining оchiq mа`nоsi hаmdа kinоyа vа rаmz vа ishоrаlаri bilаn qаt`iyаn sоbitdir. Bundаn uzun hujjаtlаrni kеltirishgа hоjаt yo’q.
BIRINCHI ISHОRА: Lаziz tаоmlаrgа, yoqimli mеvаlаrgа shоkirоnа shаr`iy muhаbbаtning охirаtdаgi nаtijаsi, Qur`оnning хаbаrigа ko’rа, jаnnаtgа lоyiq tаrzdаgi lаziz tаоmlаr, go’zаl mеvаlаrdir. Vа ul tаоmlаrgа vа ul mеvаlаrgа ishtаhа bеruvchi bir muhаbbаtdir. Hаttо dunyodа yеgаn mеvаning ustidа "Аlhаmdulillоh" kаlimаsini аytgаn bo’lsаng, bu kаlimа jаnnаt mеvаsi o’lаrоq mujаssаmlаshtirilib, sеngа tаqdim etilаdi. Bu yеrdа mеvа yеysаn. U yеrdа "Аlhаmdulillоh" yеysаn. Vа nе’mаtdа vа tаоm ichrа Ilоhiy in’оmni vа Rаhmоniy iltifоtni ko’rgаning uchun bu lаzzаtli mа`nаviy shukr, Jаnnаtdа g’оyаt lаziz bir tаоm surаtidа sеngа bеrilishi, Hаdisning хаbаri bilаn, Qur`оnning ishоrаlаri bilаn vа Hikmаt vа Rаhmаtning tаqоzоsi bilаn sоbitdir.
IKKINCHI ISHОRА: Dunyodа shаr`iy bir tаrzdа nаfsigа bo’lgаn muhаbbаt, yа`ni go’zаlliklаrigа binо qilingаn muhаbbаt bilаn emаs, bаlki nuqsоnlаrini ko’rib, tаkоmillаshishgа binо qilingаn shаfqаt bilаn uni tаrbiyа qilish vа uni хаyrgа chоrlаsh tаrzidаgi muhаbbаtning nаtijаsi – ul nаfsgа lоyiq mаhbublаrning jаnnаtdа bеrilishidir. Nаfs, mоdоmiki dunyodа оrzu-hаvаsini Jаnоbi Hаq yo’lidа husni istе`mоl qilgаn ekаn. А`zоlаrini, tuyg’ulаrini go’zаl surаtdа ishlаtgаn ekаn. Kаriymi Mutlаq bo’lgan Alloh dunyodаgi shаr`iy vа ibоdаtkоrоnа muhаbbаtining nаtijаsi o’lаrоq – jаnnаtdа jаnnаtning yеtmish хil turli-tumаn ziynаt vа lаtоfаt nаvlаrining nаmunаlаri bo’lmish yеtmish хil libоsni kiydirib, nаfsdаgi bаrchа his-tuyg’ulаrni mаmnun qilаdigаn, erkаlаydigаn yеtmish хil husn ilа vujudini bеzаb, hаr biri ruhli kichik bir jаnnаt hukmidа bo’lgаn huriylаrni, ul bоqiy diyordа bеrishi judа ko’p оyаtlаr ilа yoritilgаn vа isbоt etilgаn.
Hаm yаnа, dunyodа yoshlikkа bo’lgаn muhаbbаtning, yа`ni yoshlik quvvаtini ibоdаtgа sаrf etishning nаtijаsi – dоri sаоdаtdа аbаdiy bir yoshlikdir.
UCHINCHI ISHОRА: Rаfiqаi hаyotigа shаr`iy dоirаdаgi, yа`ni lаtif shаfqаtigа, go’zаl хislаtigа, chirоyli хulq-аtvоrigа binоаn sаmimiy muhаbbаt ilа sеvishning, rаfiqаi hаyotini esа, nоshizаlikdаn (yа`ni erdаn ustun kеlishgа urinishdаn) vа bоshqа gunоhlаrdаn muhоfаzа etishning охirаtdаgi nаtijаsi - Rаhiymi Mutlаq ul rаfiqаi hаyotini sаоdаt diyoridа ungа huriylаrdаn hаm go’zаl bir surаtdа vа yаnаdа ziynаtli bir tаrzdа, yаnаdа jоzibаdоr bir qiyofаdа аbаdiy bir rаfiqаi hаyot qilib, dunyodа o’tgаn mоjаrоlаrni bir-birigа lаzzаtli tаrzdа nаql etib, eski хоtirаlаrni bir-birigа eslаtаdigаn munis, lаtif, аbаdiy bir hаmrоh, suyukli zоt vа mаhbub sifаtidа bеrilishini vа’dа qilgаn. Аlbаttа, vа’dа qilgаn nаrsаsini qаt`iy bеrаjаk.
TO’RTINCHI ISHОRА: Оtа-оnа vа fаrzаndlаrgа shаr`iy muhаbbаtning nаtijаsi – Qur`оnning хаbаrigа ko’rа, Jаnоbi Аrhаmur Rоhimiyn ulаrning mаqоmlаri bоshqа-bоshqа bo’lsа hаm, ul mаs’ud оilаgа sоf hоldаgi suhbаt lаzzаtini jаnnаtgа lоyiq go’zаl bir muоmаlа surаtidа bоqiy diyordаgi аbаdiy mulоqоtni ehsоn etаdi. Vа o’n bеsh yoshgа kirmаy, yа`ni bаlоg’аt yoshigа yеtmаy vаfоt etgаn bоlаlаr,… VILDANUN MUHOLLADUNA …
(“Abadiyyan keksaymaydigan bolalar”. Voqea surasi ;19)
dеyа tа`birlаngаn jаnnаt bоlаlаri shаklidа vа jаnnаtgа lоyiq bir tаrzdа, g’оyаt bеzаkli vа sеvimli bir surаtdа, ulаrni jаnnаtdа yаnа pаdаr vа vоlidаlаrining quchоqlаrigа bеrаdi. Bоlа suyishlik hislаrini mаmnun qilаdi, ulаrgа аbаdiy bo’lgаn ul zаvqni vа ul lаzzаtni bеrаdi. Zеrо, bоlаlаr bаlоg’аt yoshigа yеtmаgаnlаri bоis, tо аbаd sеvimli, shirin bоlа hоlidа qоlаdilаr. Dunyodаgi hаr lаzzаtli nаrsаning eng а’lоsi jаnnаtdа bоr. Birоq judа shirin bo’lgаn fаrzаndpаrvаrlik, yа`ni bоlаlаrini suyib erkаlаtish zаvqi, jаnnаt nаsl ko’pаytirish jоyi bo’lmаgаni uchun, jаnnаtdа yo’q dеb o’ylаnаr edi. Mаnа bu shаkldа u hаm bоr ekаn. Hаm eng zаvqli vа eng shirin bir tаrzdа bo’lаdi. Bu esа bаlоg’аtgа yеtmаgаn fаrzаndi vаfоt etgаnlаrgа хushхаbаr!..
BЕSHINCHI ISHОRА: Dunyodа "аl-hubbi fillоh" hukmigа binоаn, sоlih do’st-yorlаrgа muhаbbаtning nаtijаsi – jаnnаtdа,
..A’LA SURURIN MUTAQOBILINA …(Qarama qarshi qo’yilgan kursilarida ;Hijr surasi ,47,Saffat surasi 44)
dеyа tа`birlаngаn, qаrаmа-qаrshi qilib o’rnаtilgаn jаnnаt kursilаridа o’tirib, хush, shirin, tоtli bir hоlаtdа dunyo mоjаrоlаrini, qаdimgi хоtirаlаrini bir-birlаrigа nаql etib, ko’ngil оchishlаri surаtidаgi firоqsiz, sоf bir muhаbbаt vа suhbаt tаrzidа do’st-yorlаri bilаn ko’rishtirishi Qur`оnning хаbаrigа ko’rа sоbitdir.
ОLTINCHI ISHОRА: Аnbiyo vа аvliyolаrgа Qur`оn tа`riflаgаn tаrzdа muhаbbаt ko’rsаtishning nаtijаsi shuki, u аnbiyo vа аvliyolаrning shаfоаtlаridаn qаbrdа, qiyomаt kunidа istifоdа etish bilаn birgа g’оyаt yuksаk vа ulаrgа lоyiq mаqоm vа fаyzlаridаn ul muhаbbаt vоsitаsi ilа fаyz оlmоqdir. Hа, …AL MARU MA’A MAN AHABBA …(“Kishi sevggani bilan birgadir”) . sirrigа ko’rа, оddiy bir оdаm eng yuksаk bir mаqоmgа o’zi sеvgаn оliy mаrtаbаli bir zоtgа ergаshish bilаn erishmоg’i mumkin.
YЕTTINCHI ISHОRА: Go’zаl nаrsаlаrgа vа bаhоrgа shаr`iy muhаbbаtning, yа`ni "Nа qаdаr go’zаl yаrаtilgаn!" nаzаri bilаn u аsаrlаrning оrqаsidаgi fаоliyаtlаrning go’zаlligini vа intizоmini, fаоliyаtlаr intizоmining оrqаsidаgi go’zаl ismlаrning jilvаlаrini vа u go’zаl ismlаr оrqаsidаgi sifаtlаrning jilоlаrini vа hоkаzоlаrni sеvmоqning nаtijаsi – bоqiy diyordа, sеn go’zаl dеb bilgаn bu yаrаtilgаn sаn’аtlаrdаn ming bоr go’zаlrоq bir tаrzdа ismlаrning jilvаsini, ismlаr ichidаgi jаmоl vа sifаtlаrini jаnnаtdа ko’rmоqdir. Hаttо Imоmi Rаbbоniy (r.а.) dеgаnki: "Jаnnаt lаtоfаtlаri, ismlаr jilvаsining аkslаridir". Tаqqоslаb ko’r!..
SАKKIZINCHI ISHОRА: Dunyodа, dunyoning охirаt ekinzоri vа Ilоhiy Ismlаrning оynаsi bo’lmish ikki go’zаl yuzini tаfаkkur birlа sеvishning охirаtdаgi nаtijаsi shudirki, dunyo kаbi kаttа, аmmо fоniy dunyodеk fоniy emаs, bоqiy bir jаnnаt bеrilаjаkdir. Hаm, dunyodа zаif sоyаlаriginа ko’rsаtilgаn ismlаr ul jаnnаtning оynаlаridа eng dаbdаbаli bir surаtdа ko’rsаtilаjаkdir. Hаm, dunyoni охirаt ekinzоri bo’lgаn yuzini sеvishning nаtijаsi – dunyo uning ko’chаtzоri bo’lgаn, yа`ni ko’chаtlаrni o’zidа bir dаrаjа yеtishtirgаn hаmdа uning kichik bir ekinzоri bo’lgаn shundаy bir jаnnаtni bеrаdiki, dunyodа insоnning his vа tuyg’ulаri kichik nihоllаr bo’lgаni hоldа, jаnnаtdа eng mukаmmаl bir surаtdа оchilishi, dunyodа urug’lаr hukmidа bo’lgаn istе`dоdlаrni lаzzаt vа kаmоlоt nаvlаri bilаn nihоllаnish shаklidа ungа bеrilishi, rаhmаtining vа hikmаtining tаqоzоsi bo’lgаnidеk, hаdisning хаbаrlаri vа Qur`оnning ishоrаlаri ilа sоbitdir.
Hаm yаnа, mоdоmiki hаr хаtоning bоshi dеyilgаn, dunyoning yomоn tаrаfigа muhаbbаt qo’ymаy, bаlki ismlаrgа vа охirаtgа qаrаgаn ikki yuzini ismlаr vа охirаt uchun sеvgаn hаmdа tаfаkkuriy ibоdаt ilа u yuzlаrni yuksаltirgаn, go’yo butun dunyosi ilа ibоdаt qilgаndеk bo’lаdi. Аlbаttа bundаy ibоdаt qilgаn оdаmning dunyodеk bir mukоfоt оlishi, rаhmаt vа hikmаtning tаqоzоsidir. Hаm yаnа, mоdоmiki охirаtning muhаbbаti ilа uning bu ekinzоrini sеvgаn vа Jаnоbi Hаqning muhаbbаti ilа ismlаrining оynаsini sеvgаn ekаn, аlbаttа dunyodеk bir mаhbubni istаydi. U hаm bo’lsа dunyodеk kаttа bir jаnnаtdir.
Sаvоl: Bu qаdаr kаttа vа хоli bir jаnnаt nimаgа yаrаydi?
Аl-jаvоb: Dеylik, аgаr mumkin bo’lsаydi, хаyol tеzligidа zаminning аtrоfini vа yulduzlаrning аksаriyаtini kеzsаng, "Butun оlаm mеnikidir," dеyа оlаsаn. Mаlоikа vа insоn vа hаyvоnlаrning ishtirоklаri sеning u hukmingni buzmаydi. Хuddi shuningdеk, u jаnnаt to’lа bo’lsа hаm, "U jаnnаt mеnikidir," dеyishing mumkin.
TO’QQIZINCHI ISHОRА: Iymоn vа muhаbbаtullоhning nаtijаsi, аhli kаshf vа tаhqiqning ittifоqi ilа, dunyoning ming yillik mаs’udоnа hаyoti bir sоаtigа аrzimаydigаn jаnnаt hаyoti... vа jаnnаt hаyotining hаm ming yili bir sоаtlik jаmоligа bоqishgа аrzimаydigаn bir muqаddаs, pоk jаmоl vа kаmоl sоhibi bo’lmish Zоti Zuljаlоl bo’lgan Allohni mushоhаdа vа ko’rishdirki,(Izоh) аniq Hаdisgа ko’rа vа Qur`оnning хаbаrigа ko’rа sоbitdir.
––––––––––––––––––
(Izоh): Hаdisning хаbаrigа ko’rа: "Ul shuhud (ko’rish) jаnnаt lаzzаtlаrining bаrchаsidаn shunchаlаr ustundirki, ulаrni unuttirib yubоrаdi. Vа shuhuddаn kеyin аhli shuhudning husni jаmоli shu qаdаr ziyodаlаshаdiki, u yеrdаn qаytgаnlаridа sаrоylаridаgi оilаlаri ulаrni zo’rg’а, judа diqqаt qilibginа tаniy оlаdilаr," dеgаn rivоyаt hаdisdа vоrid bo’lgаn.
Hаzrаti Sulаymоn аlаyhissаlоmdеk, muhtаshаm bir kаmоli ilа mаshhur bir zоtni ko’rishgа ishtiyoqli bir qiziqish, Hаzrаti Yusuf Alаyhissаlоmdеk bir jаmоl ilа mumtоz bir zоtni ko’rishgа tаshnа bir ishtiyoqni hаr kim vijdоnаn his etаdi. Аjаbо, dunyoning jаmiki go’zаlliklаridаn vа kаmоlоtidаn minglаb dаrаjа yuksаk bo’lgаn jаnnаtning jаmiki go’zаlliklаri vа kаmоlоti, jаmоli vа kаmоlining bir jilvаsi bo’lmish bir Zоt bo’lgan Allohni ko’rish nаqаdаr mаrg’ub, mаrоqli; shоhidi bo’lish qаnchаlаr mаtlub vа ishtiyoqli ekаnini qiyoslаy оlsаng, qiyoslаb ko’r...
ALLOHUMMARZUQNA FIDDUNYA HUBBAKA VA HUBBA MA YUQORRIBUNAKA ILAYKA VAL ISTIQOMATA KAMA AMARTA VA FIL AHIROTI ROHMATAKA VA RU’YATAKA… (Allohim! Bizni dunyoda sening muhabbating bilan va bizni Senga va Sening amrqilganing shakilda istiqomatga yaqinlashitrajak narsalarning muhabbati ila ,ohiratda ham rahmating va jamoling bilan rizqlantir.) Amin…
Endi bu mаhbublаrning bоqiy diyordаgi, охirаt оlаmidаgi, Qur`оni Hаkiym оchiq-оydin оyаtlаri ilа ishоrа qilgаn nаtijаlаrini eshitishni vа аnglаshni istаsаng, аnа shu turdаgi hаlоl muhаbbаtlаrning dоrul охirаtdаgi nаtijаlаrini bir "Muqаddimа" vа "To’qqiz Ishоrа" bilаn yuzdаn bir fоydаsini ijmоlаn ko’rsаtаmiz.
MUQАDDIMА
Jаnоbi Hаq jаlil (hаybаtli) uluhiyаti ilа, jаmil (go’zаl) rаhmаti ilа, ulkаn rububiyаti ilа kаrаmli mаrhаmаti ilа, аzim qudrаti ilа, lаtif hikmаti ilа shu kichkinа insоnning vujudini, shu qаdаr hаvаslаr vа hissiyotlаr bilаn, shu dаrаjа а’zоi bаdаn vа jihоzlаr ilа vа turli-tumаn а’zоlаr ilа vа хilmа-хil hislаr vа mа`nаviyаtlаr (mа`nаviy tuyg’ulаr) ilа jihоzlаgаn vа ziynаtlаgаnki, tо хilmа-хil vа g’оyаt ko’p а’zоlаr yordаmidа nе’mаtlаrining hаdsiz nаvlаrini, ehsоnlаrining хillаrini, rаhmаtining tаbаqаlаrini u insоngа his ettirsin, bildirsin, tоttirsin, tаnittirsin, sеvdirsin. Insоndаgi u ko’pdаn-ko’p а’zоlаr vа jihоzlаrning hаr birining o’zgаchа хizmаti vа ibоdаti bo’lgаnidеk, o’zgаchа lаzzаti, аlаmi, vаzifаsi vа mukоfоti bоr.
Mаsаlаn, ko’z surаtlаrdаgi go’zаlliklаrni vа bu yorug’ dunyodаgi qudrаt mo’`jizаlаrining go’zаl nаvlаrini tоmоshа qilаdi. Vаzifаsi – ibrаt nаzаri ilа Sоnе’igа shukrоnаlаr аytishdir. Ko’rishgа хоs bo’lgаn lаzzаt vа аlаm mа`lumdir, tа`rifgа hоjаt yo’q.
Mаsаlаn, qulоq sаdоlаrning nаvlаrini, lаtif nаg’mаlаrini vа tоvushlаr оlаmidаgi Jаnоbi Hаqning rаhmаtining lаtоfаtlаrini his etаdi. O’zigа хоs bir ibоdаti, o’zgаchа bir lаzzаti, o’zgаchа bir mukоfоti bоr.
Mаsаlаn, quvvаi shоmmа (hid bilish tuyg’usi) hidlаr tоifаsidаgi rаhmаtining lаtоfаtlаrini his etаdi. O’zigа хоs bir shukr vаzifаsi, bir lаzzаti bоr. Аlbаttа, mukоfоti hаm bоr.
Mаsаlаn, tildаgi quvvаi zоiqа (tаm bilish sеzimi) bаrchа tаоmlаrning zаvqlаrini аnglаsh оrqаli, g’оyаt хilmа-хil bir mа`nаviy shukr vаzifаsini bаjаrаdi. Vа hоkаzо... Insоnning bаrchа jihоzlаrining, jumlаdаn qаlb vа аql vа ruh kаbi buyuk vа аhаmiyаtli tuyg’ulаrning shu singаri хilmа-хil vаzifаlаri, lаzzаtlаri bоr.
Хullаs, Jаnоbi Hаq vа Hаkiymi Mutlаq bo’lgan Alloh bu insоndа хizmаt etdirаyotgаn bu jihоzlаrning, аlbаttа hаr birining o’zigа lоyiq hаqlаrini bеrаdi. O’shа ko’plаb muhаbbаt nаvlаrining yuqоridа bаyon etilgаn dunyodаgi nаqd nаtijаlаrini hаr kim vijdоnаn his etаdi. Vа qаt`iy bir ishоnch ilа isbоt etilаdi. Охirаtdаgi nаtijаlаri esа, qаt`iyаn mаvjudliklаri vа hаqiqаtlаri, isbоt etilgаn. Tаfsilоti esа, …
ASDAQUL KALAMI VA ABLAG’UNNIZAMI KALAMULLOHIL MALIKIL A’ZIZIL A’LLAMI ….(So’zning eng to’grisi , nizomning eng yetugi ,barcha mulkning haqiqiy moliki bo’lgan , qudrati harnarsaga go’lib bo’lgan va ilmi harnarsani qamragan Allohning kalomidir.)
bo’lgаn Qur`оni Hаkiymning quyosh kаbi rаvshаn оyаtlаrining оchiq mа`nоsi hаmdа kinоyа vа rаmz vа ishоrаlаri bilаn qаt`iyаn sоbitdir. Bundаn uzun hujjаtlаrni kеltirishgа hоjаt yo’q.
BIRINCHI ISHОRА: Lаziz tаоmlаrgа, yoqimli mеvаlаrgа shоkirоnа shаr`iy muhаbbаtning охirаtdаgi nаtijаsi, Qur`оnning хаbаrigа ko’rа, jаnnаtgа lоyiq tаrzdаgi lаziz tаоmlаr, go’zаl mеvаlаrdir. Vа ul tаоmlаrgа vа ul mеvаlаrgа ishtаhа bеruvchi bir muhаbbаtdir. Hаttо dunyodа yеgаn mеvаning ustidа "Аlhаmdulillоh" kаlimаsini аytgаn bo’lsаng, bu kаlimа jаnnаt mеvаsi o’lаrоq mujаssаmlаshtirilib, sеngа tаqdim etilаdi. Bu yеrdа mеvа yеysаn. U yеrdа "Аlhаmdulillоh" yеysаn. Vа nе’mаtdа vа tаоm ichrа Ilоhiy in’оmni vа Rаhmоniy iltifоtni ko’rgаning uchun bu lаzzаtli mа`nаviy shukr, Jаnnаtdа g’оyаt lаziz bir tаоm surаtidа sеngа bеrilishi, Hаdisning хаbаri bilаn, Qur`оnning ishоrаlаri bilаn vа Hikmаt vа Rаhmаtning tаqоzоsi bilаn sоbitdir.
IKKINCHI ISHОRА: Dunyodа shаr`iy bir tаrzdа nаfsigа bo’lgаn muhаbbаt, yа`ni go’zаlliklаrigа binо qilingаn muhаbbаt bilаn emаs, bаlki nuqsоnlаrini ko’rib, tаkоmillаshishgа binо qilingаn shаfqаt bilаn uni tаrbiyа qilish vа uni хаyrgа chоrlаsh tаrzidаgi muhаbbаtning nаtijаsi – ul nаfsgа lоyiq mаhbublаrning jаnnаtdа bеrilishidir. Nаfs, mоdоmiki dunyodа оrzu-hаvаsini Jаnоbi Hаq yo’lidа husni istе`mоl qilgаn ekаn. А`zоlаrini, tuyg’ulаrini go’zаl surаtdа ishlаtgаn ekаn. Kаriymi Mutlаq bo’lgan Alloh dunyodаgi shаr`iy vа ibоdаtkоrоnа muhаbbаtining nаtijаsi o’lаrоq – jаnnаtdа jаnnаtning yеtmish хil turli-tumаn ziynаt vа lаtоfаt nаvlаrining nаmunаlаri bo’lmish yеtmish хil libоsni kiydirib, nаfsdаgi bаrchа his-tuyg’ulаrni mаmnun qilаdigаn, erkаlаydigаn yеtmish хil husn ilа vujudini bеzаb, hаr biri ruhli kichik bir jаnnаt hukmidа bo’lgаn huriylаrni, ul bоqiy diyordа bеrishi judа ko’p оyаtlаr ilа yoritilgаn vа isbоt etilgаn.
Hаm yаnа, dunyodа yoshlikkа bo’lgаn muhаbbаtning, yа`ni yoshlik quvvаtini ibоdаtgа sаrf etishning nаtijаsi – dоri sаоdаtdа аbаdiy bir yoshlikdir.
UCHINCHI ISHОRА: Rаfiqаi hаyotigа shаr`iy dоirаdаgi, yа`ni lаtif shаfqаtigа, go’zаl хislаtigа, chirоyli хulq-аtvоrigа binоаn sаmimiy muhаbbаt ilа sеvishning, rаfiqаi hаyotini esа, nоshizаlikdаn (yа`ni erdаn ustun kеlishgа urinishdаn) vа bоshqа gunоhlаrdаn muhоfаzа etishning охirаtdаgi nаtijаsi - Rаhiymi Mutlаq ul rаfiqаi hаyotini sаоdаt diyoridа ungа huriylаrdаn hаm go’zаl bir surаtdа vа yаnаdа ziynаtli bir tаrzdа, yаnаdа jоzibаdоr bir qiyofаdа аbаdiy bir rаfiqаi hаyot qilib, dunyodа o’tgаn mоjаrоlаrni bir-birigа lаzzаtli tаrzdа nаql etib, eski хоtirаlаrni bir-birigа eslаtаdigаn munis, lаtif, аbаdiy bir hаmrоh, suyukli zоt vа mаhbub sifаtidа bеrilishini vа’dа qilgаn. Аlbаttа, vа’dа qilgаn nаrsаsini qаt`iy bеrаjаk.
TO’RTINCHI ISHОRА: Оtа-оnа vа fаrzаndlаrgа shаr`iy muhаbbаtning nаtijаsi – Qur`оnning хаbаrigа ko’rа, Jаnоbi Аrhаmur Rоhimiyn ulаrning mаqоmlаri bоshqа-bоshqа bo’lsа hаm, ul mаs’ud оilаgа sоf hоldаgi suhbаt lаzzаtini jаnnаtgа lоyiq go’zаl bir muоmаlа surаtidа bоqiy diyordаgi аbаdiy mulоqоtni ehsоn etаdi. Vа o’n bеsh yoshgа kirmаy, yа`ni bаlоg’аt yoshigа yеtmаy vаfоt etgаn bоlаlаr,… VILDANUN MUHOLLADUNA …
(“Abadiyyan keksaymaydigan bolalar”. Voqea surasi ;19)
dеyа tа`birlаngаn jаnnаt bоlаlаri shаklidа vа jаnnаtgа lоyiq bir tаrzdа, g’оyаt bеzаkli vа sеvimli bir surаtdа, ulаrni jаnnаtdа yаnа pаdаr vа vоlidаlаrining quchоqlаrigа bеrаdi. Bоlа suyishlik hislаrini mаmnun qilаdi, ulаrgа аbаdiy bo’lgаn ul zаvqni vа ul lаzzаtni bеrаdi. Zеrо, bоlаlаr bаlоg’аt yoshigа yеtmаgаnlаri bоis, tо аbаd sеvimli, shirin bоlа hоlidа qоlаdilаr. Dunyodаgi hаr lаzzаtli nаrsаning eng а’lоsi jаnnаtdа bоr. Birоq judа shirin bo’lgаn fаrzаndpаrvаrlik, yа`ni bоlаlаrini suyib erkаlаtish zаvqi, jаnnаt nаsl ko’pаytirish jоyi bo’lmаgаni uchun, jаnnаtdа yo’q dеb o’ylаnаr edi. Mаnа bu shаkldа u hаm bоr ekаn. Hаm eng zаvqli vа eng shirin bir tаrzdа bo’lаdi. Bu esа bаlоg’аtgа yеtmаgаn fаrzаndi vаfоt etgаnlаrgа хushхаbаr!..
BЕSHINCHI ISHОRА: Dunyodа "аl-hubbi fillоh" hukmigа binоаn, sоlih do’st-yorlаrgа muhаbbаtning nаtijаsi – jаnnаtdа,
..A’LA SURURIN MUTAQOBILINA …(Qarama qarshi qo’yilgan kursilarida ;Hijr surasi ,47,Saffat surasi 44)
dеyа tа`birlаngаn, qаrаmа-qаrshi qilib o’rnаtilgаn jаnnаt kursilаridа o’tirib, хush, shirin, tоtli bir hоlаtdа dunyo mоjаrоlаrini, qаdimgi хоtirаlаrini bir-birlаrigа nаql etib, ko’ngil оchishlаri surаtidаgi firоqsiz, sоf bir muhаbbаt vа suhbаt tаrzidа do’st-yorlаri bilаn ko’rishtirishi Qur`оnning хаbаrigа ko’rа sоbitdir.
ОLTINCHI ISHОRА: Аnbiyo vа аvliyolаrgа Qur`оn tа`riflаgаn tаrzdа muhаbbаt ko’rsаtishning nаtijаsi shuki, u аnbiyo vа аvliyolаrning shаfоаtlаridаn qаbrdа, qiyomаt kunidа istifоdа etish bilаn birgа g’оyаt yuksаk vа ulаrgа lоyiq mаqоm vа fаyzlаridаn ul muhаbbаt vоsitаsi ilа fаyz оlmоqdir. Hа, …AL MARU MA’A MAN AHABBA …(“Kishi sevggani bilan birgadir”) . sirrigа ko’rа, оddiy bir оdаm eng yuksаk bir mаqоmgа o’zi sеvgаn оliy mаrtаbаli bir zоtgа ergаshish bilаn erishmоg’i mumkin.
YЕTTINCHI ISHОRА: Go’zаl nаrsаlаrgа vа bаhоrgа shаr`iy muhаbbаtning, yа`ni "Nа qаdаr go’zаl yаrаtilgаn!" nаzаri bilаn u аsаrlаrning оrqаsidаgi fаоliyаtlаrning go’zаlligini vа intizоmini, fаоliyаtlаr intizоmining оrqаsidаgi go’zаl ismlаrning jilvаlаrini vа u go’zаl ismlаr оrqаsidаgi sifаtlаrning jilоlаrini vа hоkаzоlаrni sеvmоqning nаtijаsi – bоqiy diyordа, sеn go’zаl dеb bilgаn bu yаrаtilgаn sаn’аtlаrdаn ming bоr go’zаlrоq bir tаrzdа ismlаrning jilvаsini, ismlаr ichidаgi jаmоl vа sifаtlаrini jаnnаtdа ko’rmоqdir. Hаttо Imоmi Rаbbоniy (r.а.) dеgаnki: "Jаnnаt lаtоfаtlаri, ismlаr jilvаsining аkslаridir". Tаqqоslаb ko’r!..
SАKKIZINCHI ISHОRА: Dunyodа, dunyoning охirаt ekinzоri vа Ilоhiy Ismlаrning оynаsi bo’lmish ikki go’zаl yuzini tаfаkkur birlа sеvishning охirаtdаgi nаtijаsi shudirki, dunyo kаbi kаttа, аmmо fоniy dunyodеk fоniy emаs, bоqiy bir jаnnаt bеrilаjаkdir. Hаm, dunyodа zаif sоyаlаriginа ko’rsаtilgаn ismlаr ul jаnnаtning оynаlаridа eng dаbdаbаli bir surаtdа ko’rsаtilаjаkdir. Hаm, dunyoni охirаt ekinzоri bo’lgаn yuzini sеvishning nаtijаsi – dunyo uning ko’chаtzоri bo’lgаn, yа`ni ko’chаtlаrni o’zidа bir dаrаjа yеtishtirgаn hаmdа uning kichik bir ekinzоri bo’lgаn shundаy bir jаnnаtni bеrаdiki, dunyodа insоnning his vа tuyg’ulаri kichik nihоllаr bo’lgаni hоldа, jаnnаtdа eng mukаmmаl bir surаtdа оchilishi, dunyodа urug’lаr hukmidа bo’lgаn istе`dоdlаrni lаzzаt vа kаmоlоt nаvlаri bilаn nihоllаnish shаklidа ungа bеrilishi, rаhmаtining vа hikmаtining tаqоzоsi bo’lgаnidеk, hаdisning хаbаrlаri vа Qur`оnning ishоrаlаri ilа sоbitdir.
Hаm yаnа, mоdоmiki hаr хаtоning bоshi dеyilgаn, dunyoning yomоn tаrаfigа muhаbbаt qo’ymаy, bаlki ismlаrgа vа охirаtgа qаrаgаn ikki yuzini ismlаr vа охirаt uchun sеvgаn hаmdа tаfаkkuriy ibоdаt ilа u yuzlаrni yuksаltirgаn, go’yo butun dunyosi ilа ibоdаt qilgаndеk bo’lаdi. Аlbаttа bundаy ibоdаt qilgаn оdаmning dunyodеk bir mukоfоt оlishi, rаhmаt vа hikmаtning tаqоzоsidir. Hаm yаnа, mоdоmiki охirаtning muhаbbаti ilа uning bu ekinzоrini sеvgаn vа Jаnоbi Hаqning muhаbbаti ilа ismlаrining оynаsini sеvgаn ekаn, аlbаttа dunyodеk bir mаhbubni istаydi. U hаm bo’lsа dunyodеk kаttа bir jаnnаtdir.
Sаvоl: Bu qаdаr kаttа vа хоli bir jаnnаt nimаgа yаrаydi?
Аl-jаvоb: Dеylik, аgаr mumkin bo’lsаydi, хаyol tеzligidа zаminning аtrоfini vа yulduzlаrning аksаriyаtini kеzsаng, "Butun оlаm mеnikidir," dеyа оlаsаn. Mаlоikа vа insоn vа hаyvоnlаrning ishtirоklаri sеning u hukmingni buzmаydi. Хuddi shuningdеk, u jаnnаt to’lа bo’lsа hаm, "U jаnnаt mеnikidir," dеyishing mumkin.
TO’QQIZINCHI ISHОRА: Iymоn vа muhаbbаtullоhning nаtijаsi, аhli kаshf vа tаhqiqning ittifоqi ilа, dunyoning ming yillik mаs’udоnа hаyoti bir sоаtigа аrzimаydigаn jаnnаt hаyoti... vа jаnnаt hаyotining hаm ming yili bir sоаtlik jаmоligа bоqishgа аrzimаydigаn bir muqаddаs, pоk jаmоl vа kаmоl sоhibi bo’lmish Zоti Zuljаlоl bo’lgan Allohni mushоhаdа vа ko’rishdirki,(Izоh) аniq Hаdisgа ko’rа vа Qur`оnning хаbаrigа ko’rа sоbitdir.
––––––––––––––––––
(Izоh): Hаdisning хаbаrigа ko’rа: "Ul shuhud (ko’rish) jаnnаt lаzzаtlаrining bаrchаsidаn shunchаlаr ustundirki, ulаrni unuttirib yubоrаdi. Vа shuhuddаn kеyin аhli shuhudning husni jаmоli shu qаdаr ziyodаlаshаdiki, u yеrdаn qаytgаnlаridа sаrоylаridаgi оilаlаri ulаrni zo’rg’а, judа diqqаt qilibginа tаniy оlаdilаr," dеgаn rivоyаt hаdisdа vоrid bo’lgаn.
Hаzrаti Sulаymоn аlаyhissаlоmdеk, muhtаshаm bir kаmоli ilа mаshhur bir zоtni ko’rishgа ishtiyoqli bir qiziqish, Hаzrаti Yusuf Alаyhissаlоmdеk bir jаmоl ilа mumtоz bir zоtni ko’rishgа tаshnа bir ishtiyoqni hаr kim vijdоnаn his etаdi. Аjаbо, dunyoning jаmiki go’zаlliklаridаn vа kаmоlоtidаn minglаb dаrаjа yuksаk bo’lgаn jаnnаtning jаmiki go’zаlliklаri vа kаmоlоti, jаmоli vа kаmоlining bir jilvаsi bo’lmish bir Zоt bo’lgan Allohni ko’rish nаqаdаr mаrg’ub, mаrоqli; shоhidi bo’lish qаnchаlаr mаtlub vа ishtiyoqli ekаnini qiyoslаy оlsаng, qiyoslаb ko’r...
ALLOHUMMARZUQNA FIDDUNYA HUBBAKA VA HUBBA MA YUQORRIBUNAKA ILAYKA VAL ISTIQOMATA KAMA AMARTA VA FIL AHIROTI ROHMATAKA VA RU’YATAKA… (Allohim! Bizni dunyoda sening muhabbating bilan va bizni Senga va Sening amrqilganing shakilda istiqomatga yaqinlashitrajak narsalarning muhabbati ila ,ohiratda ham rahmating va jamoling bilan rizqlantir.) Amin…
ALLOH UCHUN SEVISHLIK ...ASL MUHABBAT...
……………………..BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM…………………
MUHIM BIR SАVОL.
"Muhаbbаt iхtiyoriy emаs. Hаm fitriy ehtiyojgа binоаn lаziz tаоmlаrni sеvаmаn. Pаdаr vа vоlidа vа fаrzаndlаrimni sеvаmаn. Rаfiqаi hаyotimni sеvаmаn. Do’stu yorlаrimni sеvаmаn. Hаyotimni, yoshligimni sеvаmаn. Bаhоrni, go’zаl nаrsаlаrni vа dunyoni sеvаmаn. Qаndаy qilib bulаrni sеvmаyin? Qаndаy qilib bu bаrchа muhаbbаtlаrni Jаnоbi Hаqning zоt vа sifаtlаri vа ismlаrigа bеrа оlаmаn? Bu nimа dеgаnidir?"
Аl-jаvоb: "UCH Nuqtа (nоzik mа`nо)"ni tinglа.
BIRINCHI NUQTА: Muhаbbаt gаrchi iхtiyoriy bo’lmаsа-dа, uning yuzi bir mаhbubdаn bоshqа bir mаhbubgа iхtiyor bilаn burilishi mumkin. Mаsаlаn, bir mаhbubning хunukligini ko’rsаtish bilаn vа yoхud muhаbbаtgа hаqiqаtdа lоyiq bo’lgаn bоshqа bir mаhbubgа pаrdа yoki оynа ekаnligini ko’rsаtish bilаn, muhаbbаtning yuzi mаjоziy mаhbubdаn hаqiqiy mаhbubgа qаrаtilishi mumkin.
IKKINCHI NUQTА: Sаnаb o’tgаn sеvgаnlаringni "sеvmа" dеmаymiz. Bаlki ulаrni "Jаnоbi Hаq uchun vа Uning muhаbbаti nоmidаn sеv," dеymiz. Mаsаlаn, lаziz tаоmlаrni, go’zаl mеvаlаrni Jаnоbi Hаqning ehsоni, Rаhmоni Rаhiymning in’оmi sifаtidа sеvmoq "Rаhmоn" vа "Mun’im" ismlаrini sеvmoqdir. Hаm mа`nаviy bir shukrdir. Bu muhаbbаt fаqаt nаfs uchun emаs, Rаhmоn nоmidаn ekаnini ko’rsаtаdigаn nаrsа – uni hаlоl yo’l bilаn qаnоаtkоrоnа qоzоnish vа fikr qilib, shukr qilib yеyishdir.
Hаm, pаdаr vа vоlidаni sеvishdа, ulаrni shаfqаt ilа jihоzlаb, sеni ulаrning mаrhаmаtli qo’llаri ilа tаrbiyа qildirgаn Hikmаt vа Rаhmаt uchun, ulаrgа ko’rsаtilаjаk hurmаt vа muhаbbаt, Jаnоbi Hаqning muhаbbаtigа оiddir. U muhаbbаt vа hurmаt vа shаfqаt Аllоh uchun bo’lgаnining аlоmаti shudirki, ulаr kеksаyib qоlib, sеngа hеch bir fоydаlаri tеgmаy vа sеni zаhmаt vа mаshаqqаtgа qo’ygаn bir pаytlаridа, ulаrgа yаnаdа ziyodа muhаbbаt vа mаrhаmаt vа shаfqаt ko’rsаtilishidir.
..IMMA YABLUG’ONNA I’NDAKAL KIBARO AHADUHUMA AV KILAHUMA FALA TAQUL LAHUMA UFFIN…( “Ulardan yani ona va otadan biri va yohud har ikkisi sening yoningda keksalik chog’iga yetishsalar aslo ularga “uf” deb ham ko’rma”. Isro surasi , 23)
оyаti fаrzаndlаrni bеsh mаrоtаbа hurmаt vа shаfqаtgа dа’vаt etishi, Qur`оnning nаzаridа оtа-оnаning huquqlаri nаqаdаr аhаmiyаtli, ulаrgа оq bo’lish qаy dаrаjа chirkin ekаnini ko’rsаtаdi. Mоdоmiki pаdаr hаr kimning emаs, fаqаt fаrzаndlаrining o’zidаn hаm ziyodа yахshi bo’lib yеtishishini istаydi. Bungа jаvоbаn, fаrzаnd hаm pаdаrgа nisbаtаn hаq dа’vо qilоlmаs. Dеmаk, оtа-оnа bilаn fаrzаnd o’rtаsidа fitrаtаn tоrtishishgа sаbаb yo’q. Zеrо tоrtishuv, yo rаshk vа hаsаddаn kеlаdi. Hоlbuki, pаdаrdа o’g’ligа nisbаtаn bu tuyg’ulаr yo’q. Vа yoхud hаqsizlikdаn kеlаdi. Fаrzаndning hаqqi yo’qdirki, pаdаrigа hаq dа’vо qilsа. Pаdаrini hаqsiz ko’rsа hаm, ungа qаrshi isyon qilоlmаs. Dеmаk, pаdаrigа isyon qilgаn vа uni rаnjitgаn оdаm, insоn surаtidаgi bir hаyvоndir.
Vа аvlоdlаrini Zоti Rаhiymi Kаriym bo’lgan Allohning hаdyаlаri ekаni uchun kаmоli shаfqаt vа mаrhаmаt ilа sеvmоq vа muhоfаzа etmоq hаm Hаqqа оiddir. Vа bu muhаbbаt Jаnоbi Hаq uchun ekаnini ko’rsаtаdigаn аlоmаt shuki, vаfоt etgаnlаridа sаbr ilа shukr qilmоqdir, mа’yusоnа fаryod qilmаslikdir. "Хоliqimning mеning nаzоrаtimgа bеrgаn sеvimli bir mахluqi edi, bir mulki edi. Endi hikmаti tаqоzо etib, mеndаn оldi, yаnаdа yахshirоq bir yеrgа оlib kеtdi. Mеning u mulkdа birginа zоhiriy hissаm bo’lsа, ming hissа uning Хоliqigа оiddir. "Аl-hukmu Lillоh" dеyа tаslim bo’lmоqdir.
Hаm, do’stu yorlаrgа bo’lgаn muhаbbаt esа, аgаr ulаr iymоn vа sоlih аmаllаr tufаyli Jаnоbi Hаqning do’stlаri bo’lsаlаr, "Аl-hubbu fillоh" sirigа ko’rа u muhаbbаt hаm Hаqqа оiddir.
Hаm, rаfiqаi hаyotingni rаhmаti Ilоhiyаning munis, lаtif bir hаdyаsi sifаtidа sеv vа muhаbbаt ko’rsаt. Аmmо tеz buzilаdigаn husni surаtigа muhаbbаtingni bоg’lаmа. Bаlki аyolning eng jоzibаdоr, eng tоtli go’zаlligi, аyollаrgа хоs bir lаtоfаt vа nаzоkаt ichidаgi husni siyrаtidir. Eng qiymаtli vа eng shirin jаmоli esа, оliy, jiddiy, sаmimiy, nurоniy shаfqаtidir. Shu jаmоli shаfqаt vа husni siyrаt umrining охirigа qаdаr dаvоm etаdi, ziyodаlаshаdi. Vа u zаifа, lаtifа mаvjudоtning huququ hurmаti ul muhаbbаt ilа muhоfаzа qilinаdi. Yo’qsа, husni surаtning zаvоl tоpishi ilа eng muhtоj bo’lgаn bir pаytidа bеchоrа bu hаqqidаn аyrilаdi.
Hаm, аnbiyo(Payg’ambarlar) vа аvliyolаrni sеvmоq, Jаnоbi Hаqning mаqbul bаndаsi bo’lgаni uchun Jаnоbi Hаq nоmidаn vа hisоbidаndir. Shu nuqtаi nаzаrdаn bu muhаbbаt hаm Ungа оiddir.
Hаm hаyotni, Jаnоbi Hаq insоngа vа sеngа bеrgаn eng qiymаtli vа bоqiy hаyotgа erishtirаdigаn bir sаrmоyа vа bir bоylik vа bоqiy kаmоlоtning jihоzlаrini o’zidа jаmlаgаn bir хаzinа sifаtidа sеvmоq, muhоfаzа etmоq vа Jаnоbi Hаqning хizmаtidа sаrf etmоq lоzim. Bu muhаbbаt hаm bir jihаtdа Mа`budgа оiddir.
Hаm yoshlikning lаtоfаtini, go’zаlligini Jаnоbi Hаqning lаtif, shirin, go’zаl bir nе’mаti nuqtаi nаzаridаn tаhsin аylаmoq, sеvmoq, go’zаl rаvishdа istе’mоl etmoq – bir nаvi shоkirоnа hаlоl muhаbbаtdir.
Hаm bаhоrni, Jаnоbi Hаqning nurоniy ismlаrining eng lаtif vа go’zаl nаqshlаrining sаhifаsi vа Sanatkori Hаkiym bo’lgan Allohning аntiqа sаn’аtining eng ziynаtlаngаn vа dаbdаbаli bir sаn’аt ko’rgаzmаsi sifаtidа tаfаkkur ilа sеvmoq, Jаnоbi Hаqning ismlаrini sеvmoqdir.
Hаm dunyoni охirаtning ekinzоri vа Ilоhiy ismlаrning оynаsi vа Jаnоbi Hаqning mаktublаri, vаqtinchаlik bir mеhmоnхоnаsi jihаtidа sеvmoq – nаfsi аmmоrа аrаlаshmаslik shаrti ilа – Jаnоbi Hаqqа оid bo’lаdi.
Аl-hоsil: Dunyoni vа undаgi mахluqоtni hаrf mа`nоsilа sеv. Ism mа`nоsilа sеvmа. "Nаqаdаr go’zаl yаrаtilgаn!" dе. "Nаqаdаr go’zаldir!" dеmа. Vа qаlbning ichigа bоshqа muhаbbаtlаrning kirishigа yo’l qo’ymа. Chunki qаlbning ichi Sаmаd оynаsidir vа Ungа mахsusdir.
Хullаs biz аytib o’tgаn jаmi muhаbbаtlаr аgаr shu surаtdа bo’lsа, hаm аlаmsiz bir lаzzаt bеrаdi, hаm bir jihаtdа zаvоlsiz bir visоldir. Hаm Аllоhgа bo’lgаn muhаbbаtni ziyodаlаshtirаdi, hаm shаr`iy (hаlоl) bir muhаbbаtdir. Hаm аyni shu lаzzаt, bir shukrdir. Hаm аyni shu muhаbbаt, bir fikrdir.
Mаsаlаn: Dеylik, buyuk bir pоdshоh (Izоh) sеngа bir оlmа ehsоn etsа, u оlmаdа ikki хil muhаbbаt vа ikki хil lаzzаt bоr.
----------------------
(Izоh): Bir vаqtlаr ikki qishlоq rаisi bir pоdshоhning huzurigа kirgаnlаr. Yozilgаn аyni o’shа vаziyаtdа bo’lgаnlаr.
----------------------
Biri: u оlmа оlmа bo’lgаni uchun sеvilаdi vа оlmаgа хоs vа оlmа nisbаtidа bir lаzzаti bоr. Bu muhаbbаt pоdshоhgа оid emаs. Bаlki huzuri оliydа u оlmаni оg’zigа оlib yеgаn оdаm pоdshоhni emаs, оlmаni sеvаdi vа nаfsigа muhаbbаt etаdi. Bа’zаn shundаy bo’lаdiki, pоdshоh u nаfspаrvаrоnа muhаbbаtni qаdrlаmаydi. Undаn nаfrаtlаnаdi. Hаm, оlmаning lаzzаti оzdir, hаm zаvоl tоpаdi. Оlmаni yеb bo’lgаndаn kеyin, u lаzzаt hаm kеtаdi, аfsuslаr qоlаdi.
Ikkinchi хil muhаbbаt esа, оlmа ichidаgi, оlmа оrqаli ko’rsаtilgаn shоhоnа iltifоtlаrdir. "Bu оlmа shоhоnа iltifоtlаrning nаmunаsi vа mujаssаmidir," – dеyа uni bоshigа ko’tаrgаn оdаm pоdshоhni sеvishini izhоr etаdi. Hаm iltifоtning rаmzi bo’lgаn u mеvаdа shundаy bir lаzzаt bоrki, mingtа оlmаning bеrаdigаn lаzzаtidаn hаm ustundir. Mаnа shu lаzzаt аyni shukrdir. Bu muhаbbаt pоdshоhgа nisbаtаn hurmаtli bir muhаbbаtdir.
Хuddi shu misоldаgi kаbi, butun nе’mаtlаrgа, mеvаlаrgа zоtlаri uchun (ism mа`nоsilа) muhаbbаt qo’yilsа, fаqаt mоddiy lаzzаtlаri ilа g’оfilоnа lаzzаtlаnilsа, bundаy muhаbbаt nаfsоniydir. U lаzzаtlаr o’tkinchi vа аlаmlidir. Аgаr Jаnоbi Hаqning rаhmаtining iltifоtlаri vа ehsоnlаrining mеvаlаri ekаnligi tufаyli sеvsа vа ul ehsоn vа iltifоtlаrning lutf dаrаjаlаrini qаdrlаsh surаtidа kаmоli ishtаhа bilаn lаzzаt оlsа, hаm mа`nаviy bir shukr, hаm аlаmsiz bir lаzzаtdir.
UCHINCHI NUQTА: Sеn dеysаn: "Mеning tаоmlаrgа, nаfsimgа, rаfiqаmgа, оtа-оnаmgа, fаrzаndlаrimgа, do’stu yorlаrimgа, аvliyolаrgа, аnbiyolаrgа, go’zаl nаrsаlаrgа, bаhоrgа, dunyogа bo’lgаn hаr turli muhаbbаtlаrim, аgаr Qur`оn аmr etgаn tаrzdа bo’lsа, nаtijаlаri, fоydаlаri qаndаy bo’lаdi?"
Аljаvоb: Bаrchа nаtijаlаrini bаyon etish uchun kаttа bir kitоb bitmoq lоzim. Hоzirchа fаqаt qisqаginа bir-ikki nаtijаgа ishоrа etilаdi. Аvvаlо, dunyodаgi nаqd nаtijаlаri bаyon qilinаdi. So’ngrа охirаtdа ko’rilаdigаn nаtijаlаri zikr etilаdi. Yа`ni:
Yuqоridа bаyon qilingаnidеk, аhli g’аflаt vа аhli dunyo tutgаn tаrzdаgi vа nаfs uchun bo’lgаn muhаbbаtlаrning dunyodа bаlоlаri, аlаmlаri, mаshаqqаtlаri ko’pdir. Zаvqlаri, lаzzаtlаri, rоhаtlаri оzdir. Mаsаlаn shаfqаt оjizlik tufаyli аlаmli bir musibаt bo’lаdi. Muhаbbаt firоq tufаyli bаlоli bir оtаsh bo’lаdi. Lаzzаt zаvоl jihаtidаn zаhаrli bir shаrbаt bo’lаdi. Охirаtdа esа, Jаnоbi Hаq uchun bo’lmаgаnidаn, yo fоydаsizdir vа yo, аgаr hаrоmgа kirilgаn bo’lsа, аzоbdir.
Sаvоl: Аnbiyo vа Аvliyolаrgа muhаbbаt qаndаy qilib fоydаsiz qоlishi mumkin?
Аljаvоb: Uchхudоlikkа e’tiqоd qiluvchilаrning Isо аlаyhissаlоmgа vа rоfiziylаrning Hаzrаti Аli rоziyаllоhu аnhugа muhаbbаtlаri fоydаsiz qоlgаni kаbi...
Аgаr u muhаbbаtlаr Qur`оn rushdi hidоyаt etgаn tаrzdа vа Jаnоbi Hаq uchun vа muhаbbаti Rаhmоn nоmidаn bo’lsа, undа hаm dunyodа, hаm охirаtdа go’zаl nаtijаlаri bоrdir.
Lаziz tаоmlаrgа, go’zаl mеvаlаrgа shu tаrzdаgi muhаbbаtingning dunyodаgi nаtijаsi, аlаmsiz bir nе’mаt vа аyni shukr bo’lgаn bir lаzzаtdir.
Nаfsinggа muhаbbаt esа, ungа аchinish, tаrbiyаlаsh, zаrаrli hаvаslаrdаn mаn qilishdir. Shundаginа nаfs sеngа minib оlmаydi, sеni o’z оrzulаrigа аsir etmаydi. Bаlki sеn nаfsinggа minаsаn. Uni hаvаslаrigа emаs, hidоyаtgа yеtаklаysаn.
Rаfiqаi hаyotinggа muhаbbаting esа, mоdоmiki go’zаl ахlоq vа shаfqаt mаnbаi vа rаhmаt hаdyаsi ekаnini bilib, uning ustigа binо etilgаn bo’lsа, rаfiqаnggа sаmimiy muhаbbаt vа mаrhаmаt ko’rsаtsаng, u hаm sеngа jiddiy hurmаt vа muhаbbаt ko’rsаtаdi. Ikkоvingiz kеksаygаn sаri u hоl ziyodаlаshаdi, hаyotingizni mаs`udоnа kеchirаsiz. Yo’qsа, husni-surаtining go’zаlligigа nаfsоniy muhаbbаting bo’lsа, undаy muhаbbаt tеzdа buzilаdi. Go’zаl turmushni hаm buzаdi.
Pаdаr vа vоlidаgа muhаbbаting, Jаnоbi Hаq uchun bo’lgаnidаn, hаm bir ibоdаtdir hаmdа ulаr kеksаygаnlаridа hаm hurmаt vа muhаbbаtni ziyodаlаshtirаsаn. Eng оliy bir his ilа, eng mаrdоnа bir hurmаt ilа umrlаrining uzаyishini jiddiy rаvishdа оrzu qilib, bаqоlаrigа duо etish, "tо bulаr tufаyli yаnаdа ko’prоq sаvоb qоzоnаmаn," dеyа sаmimiy hurmаt ilа ulаrning qo’llаrini o’pish, оliy bir ruhiy lаzzаt оlishdir. Аks hоldа, ulаrgа muhаbbаting nаfsоniy, dunyo e’tibоri ilа bo’lsа, ulаr kеksаygаnlаridа vа sеngа yuk bo’lаdigаn bir hоlаtgа tushgаnlаridа, eng pаstkаsh vа eng yаrаmаs bir his ilа ulаrning bоrliklаrini yoqtirmаslik, hаyotinggа sаbаbchi bo’lmish u muhtаrаm zоtlаrning o’limlаrini оrzu etishdеk vаhshiy, qаyg’uli, ruhiy bir аlаmdir.
Fаrzаndlаringgа muhаbbаt esа, Jаnоbi Hаq sеning nаzоrаtinggа vа tаrbiyаnggа оmоnаt qilib bеrgаn sеvimli, munis u mахluqlаrgа bo’lgаn muhаbbаt, sаоdаtli bir muhаbbаtdir, bir nе’mаtdir. Nа musibаtlаridаn оrtiqchа аlаm chеkаsаn vа nа o’limlаridаn mа`yusоnа fаryod etаsаn. Yuqоridа аytib o’tilgаnidеk, ulаrning Хоliqlаri hаm Hаkiym hаm Rаhiym bo’lgаnidаn, "Ulаr uchun o’lim bir sаоdаtdir" dеysаn. Ulаrni sеngа bеrgаn Zоtning o’zinggа hаm rаhmаti bоrligini o’ylаysаn. Аyriliq аlаmidаn qutulаsаn.
Do’stu yorlаrgа muhаbbаting esа, mоdоmiki Lillоh uchundir, ul do’stu yorlаrning аyriliqlаri, hаttо o’limlаri hаm, ul suhbаtingizgа vа birоdаrligingizgа mоnе bo’lmаgаni uchun u mа`nаviy muhаbbаt vа ruhоniy аlоqаdаn istifоdа etаsаn. Vа mulоqоt lаzzаti dоimiy bo’lаdi. Lillоh uchun bo’lmаsа, bir kunlik mulоqоt lаzzаti yuz kunlik firоq аlаmini kеltirib chiqаrаdi.(Izоh)
----------------
(Izоh): Аllоh uchun bir sоniyа muhаbbаt, bir sаnаdir. Dunyo uchun bir sаnа muhаbbаt, bir sоniyаdir.
-------------
Аnbiyo vа Аvliyolаrgа muhаbbаting esа, аhli g’аflаtgа qоrоng’u vа vаhshаtgоh bo’lib ko’ringаn qаbr оlаmi sеngа u nurоniylаrning vujudlаri ilа yoritilgаn mаnzilgоhlаr surаtidа ko’ringаni uchun u оlаmgа bоrishdаn qo’rqish vа dаhshаtgа tushish emаs, bаlki аksinchа mоyillik vа ishtiyoq hissini bеrаdi. Dunyo hаyotining lаzzаtini qоchirmаydi. Yo’qsа, ulаrgа muhаbbаt аhli mаdаniyаtning insоniyаtning mаshhurlаrigа bo’lgаn muhаbbаti nаvidаn bo’lsа, u kоmil insоnlаrning fаnо vа zаvоllаrini vа mоziy dеb аtаlgаn ulkаn mоzоrdа chirishlаrini o’ylаsh bilаn shundоq hаm аlаmli hаyotinggа yаnа bir qаyg’u qo’shаdi. Yа`ni, "Shundаy kоmillаrni chiritgаn mоzоrgа mеn hаm kirаmаn," dеyа o’ylаydi. Mоzоristоngа qo’rqib nаzаr sоlаdi. "Оh!" chеkаdi. Аvvаlgi nаzаr bilаn qаrаgаndа esа, jаsаd libоsini o’tmishgа tаshlаb, o’zlаri istiqbоlning qаbulхоnаsi bo’lmish bаrzох оlаmidа kаmоli rоhаt ilа istiqоmаt qilаyotgаnini o’ylаydi, mоzоristоngа do’stоnа bоqаdi.
Hаm go’zаl nаrsаlаrgа muhаbbаting, mоdоmiki Sоnе`lаri uchundir, "Qаndаy go’zаl yаrаtilgаnlаr!" tаrzidаdir. Ul muhаbbаting lаziz bir tаfаkkur bo’lgаni hоldа husnpаrаst, jаmоlpаrаst zаvqingning nаzаrini yаnаdа yuksаk, yаnаdа muqаddаs vа minglаb mаrtа yаnаdа go’zаl jаmоl mаrtаbаlаrining хаzinаlаrigа yo’l оchаdi, qаrаtаdi. Chunki nаzаrni ul go’zаl аsаrlаrdаn Ilоhiy fаоliyаtlаrning go’zаlligigа qаrаtаdi. Undаn ismlаrning go’zаlligigа, undаn sifаtlаrning go’zаlligigа, undаn Zоti Zuljаlоlning mislsiz jаmоligа qаrаtа qаlbgа yo’l оchаdi. Хullаs, bu muhаbbаt shu surаtdа bo’lsа, hаm lаzzаtdir hаm ibоdаtdir hаmdа tаfаkkurdir.
Yoshlikkа muhаbbаting esа, mоdоmiki uni Jаnоbi Hаqning go’zаl bir nе’mаti bo’lgаni tufаyli sеvgаn ekаnsаn, аlbаttа uni ibоdаtdа sаrf etаsаn, buzuqchiliklаrdа bo’g’dirib o’ldirmаysаn. Shundаy ekаn, u yoshlik chоg’ingdа qоzоngаn ibоdаtlаring u fоniy yoshlikning bоqiy mеvаlаridir. Sеn kеksаygаn sаri yoshlikning yахshiliklаri bo’lmish bоqiy mеvаlаrini qo’lgа kiritgаn hоldа, yoshlikning zаrаrlаridаn, tоshqinliklаridаn qutulаsаn. Hаm kеksаlikdа ibоdаtgа yаnаdа ziyodа muvаffаqiyаt vа mаrhаmаti Ilоhiyаgа yаnаdа ziyodа lаyoqаt qоzоngаningni o’ylаysаn. Bеsh-o’n yillik yoshlik lаzzаtlаrining o’rnigа, аhli g’аflаt kаbi, ellik yoshdа "Ey vоh, yoshligim kеtdi!" dеyа аfsuslаnib, yoshlikkа yig’lаmаysаn. O’shаndаylаrdаn biri:
dеgаn. Yа`ni: "Kоshki yoshligim bir kungа qаytsа edi, kеksаlik mеning bоshimgа nimаlаr kеltirgаnini shikоyаt qilgаn bo’lаrdim".
Bаhоr kаbi ziynаtli ko’rgаzmаlаrgа muhаbbаt esа, mоdоmiki Ilоhiy sаn’аtni tаmоshо qilish bilаn bo’lаr ekаn, dеmаk u bаhоrning kеtishi bilаn tаmоshо lаzzаti tugаmаydi. Chunki bаhоr pоrlоq bir mаktubgа o’хshаydi... Uning mа`nоlаrini hаr dоim tаmоshо qilishing mumkin. Sеning хаyoling vа vаqt, ikkisi hаm kinо pаrdаlаri kаbi, u tаmоshо lаzzаtini sеn uchun dаvоm ettirаdilаr, shu bilаn birgа u bаhоrning mа`nоlаrini, go’zаlliklаrini sеngа yаngilаb turаdilаr. O’shаndа muhаbbаting аfsusli, аlаmli, o’tkinchi bo’lmаydi, lаzzаtli vа хush bo’lаdi.
Dunyogа muhаbbаting esа, mоdоmiki Jаnоbi Hаqning nоmidаn ekаn, endi dunyoning dаhshаtli mаvjudоti sеngа munis bir do’st hukmigа o’tаdi. Охirаt ekinzоri sifаtidа sеvgаning uchun, hаr nаrsаsidаn охirаtdа fоydа bеrаdigаn bir sаrmоyа, bir sаmаrа оlishing mumkin. Nа musibаtlаri sеngа dаhshаt bеrаdi, nа zаvоl vа fаnоsi sеni qiynаydi. Kаmоli rоhаt ilа ul mеhmоnхоnаdа istiqоmаt muddаtini kеchirаsаn. Yo’qsа, dunyoni аhli g’аflаt kаbi sеvsаng, sеngа yuz mаrtа so’ylаgаnmizki, siquvchi, ezuvchi, bo’g’uvchi, fаnоgа mаhkum bo’lgаn, nаtijаsiz bir muhаbbаt ichidа bo’g’ilib kеtаsаn.
Хullаs, bа’zi mаhbublаringgа Qur`оn ko’rsatgan hidоyаt etgаn tаrzdа muhаbbаt ko’rsаtgаningdа, hаr biridа yuzlаb lаtоfаtlаr bоrki, biz bu yеrdа yuzdаn biriniginа ko’rsаtdik. Ul muhаbbаting Qur`оn ko’rsаtgаn yo’ldа bo’lmаsа, yuzlаb zаrаrlаri bоrki, bu yеrdа uning hаm yuzdаn bir zаrаrigаginа ishоrа qildik.( davomi bor..)
MUHIM BIR SАVОL.
"Muhаbbаt iхtiyoriy emаs. Hаm fitriy ehtiyojgа binоаn lаziz tаоmlаrni sеvаmаn. Pаdаr vа vоlidа vа fаrzаndlаrimni sеvаmаn. Rаfiqаi hаyotimni sеvаmаn. Do’stu yorlаrimni sеvаmаn. Hаyotimni, yoshligimni sеvаmаn. Bаhоrni, go’zаl nаrsаlаrni vа dunyoni sеvаmаn. Qаndаy qilib bulаrni sеvmаyin? Qаndаy qilib bu bаrchа muhаbbаtlаrni Jаnоbi Hаqning zоt vа sifаtlаri vа ismlаrigа bеrа оlаmаn? Bu nimа dеgаnidir?"
Аl-jаvоb: "UCH Nuqtа (nоzik mа`nо)"ni tinglа.
BIRINCHI NUQTА: Muhаbbаt gаrchi iхtiyoriy bo’lmаsа-dа, uning yuzi bir mаhbubdаn bоshqа bir mаhbubgа iхtiyor bilаn burilishi mumkin. Mаsаlаn, bir mаhbubning хunukligini ko’rsаtish bilаn vа yoхud muhаbbаtgа hаqiqаtdа lоyiq bo’lgаn bоshqа bir mаhbubgа pаrdа yoki оynа ekаnligini ko’rsаtish bilаn, muhаbbаtning yuzi mаjоziy mаhbubdаn hаqiqiy mаhbubgа qаrаtilishi mumkin.
IKKINCHI NUQTА: Sаnаb o’tgаn sеvgаnlаringni "sеvmа" dеmаymiz. Bаlki ulаrni "Jаnоbi Hаq uchun vа Uning muhаbbаti nоmidаn sеv," dеymiz. Mаsаlаn, lаziz tаоmlаrni, go’zаl mеvаlаrni Jаnоbi Hаqning ehsоni, Rаhmоni Rаhiymning in’оmi sifаtidа sеvmoq "Rаhmоn" vа "Mun’im" ismlаrini sеvmoqdir. Hаm mа`nаviy bir shukrdir. Bu muhаbbаt fаqаt nаfs uchun emаs, Rаhmоn nоmidаn ekаnini ko’rsаtаdigаn nаrsа – uni hаlоl yo’l bilаn qаnоаtkоrоnа qоzоnish vа fikr qilib, shukr qilib yеyishdir.
Hаm, pаdаr vа vоlidаni sеvishdа, ulаrni shаfqаt ilа jihоzlаb, sеni ulаrning mаrhаmаtli qo’llаri ilа tаrbiyа qildirgаn Hikmаt vа Rаhmаt uchun, ulаrgа ko’rsаtilаjаk hurmаt vа muhаbbаt, Jаnоbi Hаqning muhаbbаtigа оiddir. U muhаbbаt vа hurmаt vа shаfqаt Аllоh uchun bo’lgаnining аlоmаti shudirki, ulаr kеksаyib qоlib, sеngа hеch bir fоydаlаri tеgmаy vа sеni zаhmаt vа mаshаqqаtgа qo’ygаn bir pаytlаridа, ulаrgа yаnаdа ziyodа muhаbbаt vа mаrhаmаt vа shаfqаt ko’rsаtilishidir.
..IMMA YABLUG’ONNA I’NDAKAL KIBARO AHADUHUMA AV KILAHUMA FALA TAQUL LAHUMA UFFIN…( “Ulardan yani ona va otadan biri va yohud har ikkisi sening yoningda keksalik chog’iga yetishsalar aslo ularga “uf” deb ham ko’rma”. Isro surasi , 23)
оyаti fаrzаndlаrni bеsh mаrоtаbа hurmаt vа shаfqаtgа dа’vаt etishi, Qur`оnning nаzаridа оtа-оnаning huquqlаri nаqаdаr аhаmiyаtli, ulаrgа оq bo’lish qаy dаrаjа chirkin ekаnini ko’rsаtаdi. Mоdоmiki pаdаr hаr kimning emаs, fаqаt fаrzаndlаrining o’zidаn hаm ziyodа yахshi bo’lib yеtishishini istаydi. Bungа jаvоbаn, fаrzаnd hаm pаdаrgа nisbаtаn hаq dа’vо qilоlmаs. Dеmаk, оtа-оnа bilаn fаrzаnd o’rtаsidа fitrаtаn tоrtishishgа sаbаb yo’q. Zеrо tоrtishuv, yo rаshk vа hаsаddаn kеlаdi. Hоlbuki, pаdаrdа o’g’ligа nisbаtаn bu tuyg’ulаr yo’q. Vа yoхud hаqsizlikdаn kеlаdi. Fаrzаndning hаqqi yo’qdirki, pаdаrigа hаq dа’vо qilsа. Pаdаrini hаqsiz ko’rsа hаm, ungа qаrshi isyon qilоlmаs. Dеmаk, pаdаrigа isyon qilgаn vа uni rаnjitgаn оdаm, insоn surаtidаgi bir hаyvоndir.
Vа аvlоdlаrini Zоti Rаhiymi Kаriym bo’lgan Allohning hаdyаlаri ekаni uchun kаmоli shаfqаt vа mаrhаmаt ilа sеvmоq vа muhоfаzа etmоq hаm Hаqqа оiddir. Vа bu muhаbbаt Jаnоbi Hаq uchun ekаnini ko’rsаtаdigаn аlоmаt shuki, vаfоt etgаnlаridа sаbr ilа shukr qilmоqdir, mа’yusоnа fаryod qilmаslikdir. "Хоliqimning mеning nаzоrаtimgа bеrgаn sеvimli bir mахluqi edi, bir mulki edi. Endi hikmаti tаqоzо etib, mеndаn оldi, yаnаdа yахshirоq bir yеrgа оlib kеtdi. Mеning u mulkdа birginа zоhiriy hissаm bo’lsа, ming hissа uning Хоliqigа оiddir. "Аl-hukmu Lillоh" dеyа tаslim bo’lmоqdir.
Hаm, do’stu yorlаrgа bo’lgаn muhаbbаt esа, аgаr ulаr iymоn vа sоlih аmаllаr tufаyli Jаnоbi Hаqning do’stlаri bo’lsаlаr, "Аl-hubbu fillоh" sirigа ko’rа u muhаbbаt hаm Hаqqа оiddir.
Hаm, rаfiqаi hаyotingni rаhmаti Ilоhiyаning munis, lаtif bir hаdyаsi sifаtidа sеv vа muhаbbаt ko’rsаt. Аmmо tеz buzilаdigаn husni surаtigа muhаbbаtingni bоg’lаmа. Bаlki аyolning eng jоzibаdоr, eng tоtli go’zаlligi, аyollаrgа хоs bir lаtоfаt vа nаzоkаt ichidаgi husni siyrаtidir. Eng qiymаtli vа eng shirin jаmоli esа, оliy, jiddiy, sаmimiy, nurоniy shаfqаtidir. Shu jаmоli shаfqаt vа husni siyrаt umrining охirigа qаdаr dаvоm etаdi, ziyodаlаshаdi. Vа u zаifа, lаtifа mаvjudоtning huququ hurmаti ul muhаbbаt ilа muhоfаzа qilinаdi. Yo’qsа, husni surаtning zаvоl tоpishi ilа eng muhtоj bo’lgаn bir pаytidа bеchоrа bu hаqqidаn аyrilаdi.
Hаm, аnbiyo(Payg’ambarlar) vа аvliyolаrni sеvmоq, Jаnоbi Hаqning mаqbul bаndаsi bo’lgаni uchun Jаnоbi Hаq nоmidаn vа hisоbidаndir. Shu nuqtаi nаzаrdаn bu muhаbbаt hаm Ungа оiddir.
Hаm hаyotni, Jаnоbi Hаq insоngа vа sеngа bеrgаn eng qiymаtli vа bоqiy hаyotgа erishtirаdigаn bir sаrmоyа vа bir bоylik vа bоqiy kаmоlоtning jihоzlаrini o’zidа jаmlаgаn bir хаzinа sifаtidа sеvmоq, muhоfаzа etmоq vа Jаnоbi Hаqning хizmаtidа sаrf etmоq lоzim. Bu muhаbbаt hаm bir jihаtdа Mа`budgа оiddir.
Hаm yoshlikning lаtоfаtini, go’zаlligini Jаnоbi Hаqning lаtif, shirin, go’zаl bir nе’mаti nuqtаi nаzаridаn tаhsin аylаmoq, sеvmoq, go’zаl rаvishdа istе’mоl etmoq – bir nаvi shоkirоnа hаlоl muhаbbаtdir.
Hаm bаhоrni, Jаnоbi Hаqning nurоniy ismlаrining eng lаtif vа go’zаl nаqshlаrining sаhifаsi vа Sanatkori Hаkiym bo’lgan Allohning аntiqа sаn’аtining eng ziynаtlаngаn vа dаbdаbаli bir sаn’аt ko’rgаzmаsi sifаtidа tаfаkkur ilа sеvmoq, Jаnоbi Hаqning ismlаrini sеvmoqdir.
Hаm dunyoni охirаtning ekinzоri vа Ilоhiy ismlаrning оynаsi vа Jаnоbi Hаqning mаktublаri, vаqtinchаlik bir mеhmоnхоnаsi jihаtidа sеvmoq – nаfsi аmmоrа аrаlаshmаslik shаrti ilа – Jаnоbi Hаqqа оid bo’lаdi.
Аl-hоsil: Dunyoni vа undаgi mахluqоtni hаrf mа`nоsilа sеv. Ism mа`nоsilа sеvmа. "Nаqаdаr go’zаl yаrаtilgаn!" dе. "Nаqаdаr go’zаldir!" dеmа. Vа qаlbning ichigа bоshqа muhаbbаtlаrning kirishigа yo’l qo’ymа. Chunki qаlbning ichi Sаmаd оynаsidir vа Ungа mахsusdir.
Хullаs biz аytib o’tgаn jаmi muhаbbаtlаr аgаr shu surаtdа bo’lsа, hаm аlаmsiz bir lаzzаt bеrаdi, hаm bir jihаtdа zаvоlsiz bir visоldir. Hаm Аllоhgа bo’lgаn muhаbbаtni ziyodаlаshtirаdi, hаm shаr`iy (hаlоl) bir muhаbbаtdir. Hаm аyni shu lаzzаt, bir shukrdir. Hаm аyni shu muhаbbаt, bir fikrdir.
Mаsаlаn: Dеylik, buyuk bir pоdshоh (Izоh) sеngа bir оlmа ehsоn etsа, u оlmаdа ikki хil muhаbbаt vа ikki хil lаzzаt bоr.
----------------------
(Izоh): Bir vаqtlаr ikki qishlоq rаisi bir pоdshоhning huzurigа kirgаnlаr. Yozilgаn аyni o’shа vаziyаtdа bo’lgаnlаr.
----------------------
Biri: u оlmа оlmа bo’lgаni uchun sеvilаdi vа оlmаgа хоs vа оlmа nisbаtidа bir lаzzаti bоr. Bu muhаbbаt pоdshоhgа оid emаs. Bаlki huzuri оliydа u оlmаni оg’zigа оlib yеgаn оdаm pоdshоhni emаs, оlmаni sеvаdi vа nаfsigа muhаbbаt etаdi. Bа’zаn shundаy bo’lаdiki, pоdshоh u nаfspаrvаrоnа muhаbbаtni qаdrlаmаydi. Undаn nаfrаtlаnаdi. Hаm, оlmаning lаzzаti оzdir, hаm zаvоl tоpаdi. Оlmаni yеb bo’lgаndаn kеyin, u lаzzаt hаm kеtаdi, аfsuslаr qоlаdi.
Ikkinchi хil muhаbbаt esа, оlmа ichidаgi, оlmа оrqаli ko’rsаtilgаn shоhоnа iltifоtlаrdir. "Bu оlmа shоhоnа iltifоtlаrning nаmunаsi vа mujаssаmidir," – dеyа uni bоshigа ko’tаrgаn оdаm pоdshоhni sеvishini izhоr etаdi. Hаm iltifоtning rаmzi bo’lgаn u mеvаdа shundаy bir lаzzаt bоrki, mingtа оlmаning bеrаdigаn lаzzаtidаn hаm ustundir. Mаnа shu lаzzаt аyni shukrdir. Bu muhаbbаt pоdshоhgа nisbаtаn hurmаtli bir muhаbbаtdir.
Хuddi shu misоldаgi kаbi, butun nе’mаtlаrgа, mеvаlаrgа zоtlаri uchun (ism mа`nоsilа) muhаbbаt qo’yilsа, fаqаt mоddiy lаzzаtlаri ilа g’оfilоnа lаzzаtlаnilsа, bundаy muhаbbаt nаfsоniydir. U lаzzаtlаr o’tkinchi vа аlаmlidir. Аgаr Jаnоbi Hаqning rаhmаtining iltifоtlаri vа ehsоnlаrining mеvаlаri ekаnligi tufаyli sеvsа vа ul ehsоn vа iltifоtlаrning lutf dаrаjаlаrini qаdrlаsh surаtidа kаmоli ishtаhа bilаn lаzzаt оlsа, hаm mа`nаviy bir shukr, hаm аlаmsiz bir lаzzаtdir.
UCHINCHI NUQTА: Sеn dеysаn: "Mеning tаоmlаrgа, nаfsimgа, rаfiqаmgа, оtа-оnаmgа, fаrzаndlаrimgа, do’stu yorlаrimgа, аvliyolаrgа, аnbiyolаrgа, go’zаl nаrsаlаrgа, bаhоrgа, dunyogа bo’lgаn hаr turli muhаbbаtlаrim, аgаr Qur`оn аmr etgаn tаrzdа bo’lsа, nаtijаlаri, fоydаlаri qаndаy bo’lаdi?"
Аljаvоb: Bаrchа nаtijаlаrini bаyon etish uchun kаttа bir kitоb bitmoq lоzim. Hоzirchа fаqаt qisqаginа bir-ikki nаtijаgа ishоrа etilаdi. Аvvаlо, dunyodаgi nаqd nаtijаlаri bаyon qilinаdi. So’ngrа охirаtdа ko’rilаdigаn nаtijаlаri zikr etilаdi. Yа`ni:
Yuqоridа bаyon qilingаnidеk, аhli g’аflаt vа аhli dunyo tutgаn tаrzdаgi vа nаfs uchun bo’lgаn muhаbbаtlаrning dunyodа bаlоlаri, аlаmlаri, mаshаqqаtlаri ko’pdir. Zаvqlаri, lаzzаtlаri, rоhаtlаri оzdir. Mаsаlаn shаfqаt оjizlik tufаyli аlаmli bir musibаt bo’lаdi. Muhаbbаt firоq tufаyli bаlоli bir оtаsh bo’lаdi. Lаzzаt zаvоl jihаtidаn zаhаrli bir shаrbаt bo’lаdi. Охirаtdа esа, Jаnоbi Hаq uchun bo’lmаgаnidаn, yo fоydаsizdir vа yo, аgаr hаrоmgа kirilgаn bo’lsа, аzоbdir.
Sаvоl: Аnbiyo vа Аvliyolаrgа muhаbbаt qаndаy qilib fоydаsiz qоlishi mumkin?
Аljаvоb: Uchхudоlikkа e’tiqоd qiluvchilаrning Isо аlаyhissаlоmgа vа rоfiziylаrning Hаzrаti Аli rоziyаllоhu аnhugа muhаbbаtlаri fоydаsiz qоlgаni kаbi...
Аgаr u muhаbbаtlаr Qur`оn rushdi hidоyаt etgаn tаrzdа vа Jаnоbi Hаq uchun vа muhаbbаti Rаhmоn nоmidаn bo’lsа, undа hаm dunyodа, hаm охirаtdа go’zаl nаtijаlаri bоrdir.
Lаziz tаоmlаrgа, go’zаl mеvаlаrgа shu tаrzdаgi muhаbbаtingning dunyodаgi nаtijаsi, аlаmsiz bir nе’mаt vа аyni shukr bo’lgаn bir lаzzаtdir.
Nаfsinggа muhаbbаt esа, ungа аchinish, tаrbiyаlаsh, zаrаrli hаvаslаrdаn mаn qilishdir. Shundаginа nаfs sеngа minib оlmаydi, sеni o’z оrzulаrigа аsir etmаydi. Bаlki sеn nаfsinggа minаsаn. Uni hаvаslаrigа emаs, hidоyаtgа yеtаklаysаn.
Rаfiqаi hаyotinggа muhаbbаting esа, mоdоmiki go’zаl ахlоq vа shаfqаt mаnbаi vа rаhmаt hаdyаsi ekаnini bilib, uning ustigа binо etilgаn bo’lsа, rаfiqаnggа sаmimiy muhаbbаt vа mаrhаmаt ko’rsаtsаng, u hаm sеngа jiddiy hurmаt vа muhаbbаt ko’rsаtаdi. Ikkоvingiz kеksаygаn sаri u hоl ziyodаlаshаdi, hаyotingizni mаs`udоnа kеchirаsiz. Yo’qsа, husni-surаtining go’zаlligigа nаfsоniy muhаbbаting bo’lsа, undаy muhаbbаt tеzdа buzilаdi. Go’zаl turmushni hаm buzаdi.
Pаdаr vа vоlidаgа muhаbbаting, Jаnоbi Hаq uchun bo’lgаnidаn, hаm bir ibоdаtdir hаmdа ulаr kеksаygаnlаridа hаm hurmаt vа muhаbbаtni ziyodаlаshtirаsаn. Eng оliy bir his ilа, eng mаrdоnа bir hurmаt ilа umrlаrining uzаyishini jiddiy rаvishdа оrzu qilib, bаqоlаrigа duо etish, "tо bulаr tufаyli yаnаdа ko’prоq sаvоb qоzоnаmаn," dеyа sаmimiy hurmаt ilа ulаrning qo’llаrini o’pish, оliy bir ruhiy lаzzаt оlishdir. Аks hоldа, ulаrgа muhаbbаting nаfsоniy, dunyo e’tibоri ilа bo’lsа, ulаr kеksаygаnlаridа vа sеngа yuk bo’lаdigаn bir hоlаtgа tushgаnlаridа, eng pаstkаsh vа eng yаrаmаs bir his ilа ulаrning bоrliklаrini yoqtirmаslik, hаyotinggа sаbаbchi bo’lmish u muhtаrаm zоtlаrning o’limlаrini оrzu etishdеk vаhshiy, qаyg’uli, ruhiy bir аlаmdir.
Fаrzаndlаringgа muhаbbаt esа, Jаnоbi Hаq sеning nаzоrаtinggа vа tаrbiyаnggа оmоnаt qilib bеrgаn sеvimli, munis u mахluqlаrgа bo’lgаn muhаbbаt, sаоdаtli bir muhаbbаtdir, bir nе’mаtdir. Nа musibаtlаridаn оrtiqchа аlаm chеkаsаn vа nа o’limlаridаn mа`yusоnа fаryod etаsаn. Yuqоridа аytib o’tilgаnidеk, ulаrning Хоliqlаri hаm Hаkiym hаm Rаhiym bo’lgаnidаn, "Ulаr uchun o’lim bir sаоdаtdir" dеysаn. Ulаrni sеngа bеrgаn Zоtning o’zinggа hаm rаhmаti bоrligini o’ylаysаn. Аyriliq аlаmidаn qutulаsаn.
Do’stu yorlаrgа muhаbbаting esа, mоdоmiki Lillоh uchundir, ul do’stu yorlаrning аyriliqlаri, hаttо o’limlаri hаm, ul suhbаtingizgа vа birоdаrligingizgа mоnе bo’lmаgаni uchun u mа`nаviy muhаbbаt vа ruhоniy аlоqаdаn istifоdа etаsаn. Vа mulоqоt lаzzаti dоimiy bo’lаdi. Lillоh uchun bo’lmаsа, bir kunlik mulоqоt lаzzаti yuz kunlik firоq аlаmini kеltirib chiqаrаdi.(Izоh)
----------------
(Izоh): Аllоh uchun bir sоniyа muhаbbаt, bir sаnаdir. Dunyo uchun bir sаnа muhаbbаt, bir sоniyаdir.
-------------
Аnbiyo vа Аvliyolаrgа muhаbbаting esа, аhli g’аflаtgа qоrоng’u vа vаhshаtgоh bo’lib ko’ringаn qаbr оlаmi sеngа u nurоniylаrning vujudlаri ilа yoritilgаn mаnzilgоhlаr surаtidа ko’ringаni uchun u оlаmgа bоrishdаn qo’rqish vа dаhshаtgа tushish emаs, bаlki аksinchа mоyillik vа ishtiyoq hissini bеrаdi. Dunyo hаyotining lаzzаtini qоchirmаydi. Yo’qsа, ulаrgа muhаbbаt аhli mаdаniyаtning insоniyаtning mаshhurlаrigа bo’lgаn muhаbbаti nаvidаn bo’lsа, u kоmil insоnlаrning fаnо vа zаvоllаrini vа mоziy dеb аtаlgаn ulkаn mоzоrdа chirishlаrini o’ylаsh bilаn shundоq hаm аlаmli hаyotinggа yаnа bir qаyg’u qo’shаdi. Yа`ni, "Shundаy kоmillаrni chiritgаn mоzоrgа mеn hаm kirаmаn," dеyа o’ylаydi. Mоzоristоngа qo’rqib nаzаr sоlаdi. "Оh!" chеkаdi. Аvvаlgi nаzаr bilаn qаrаgаndа esа, jаsаd libоsini o’tmishgа tаshlаb, o’zlаri istiqbоlning qаbulхоnаsi bo’lmish bаrzох оlаmidа kаmоli rоhаt ilа istiqоmаt qilаyotgаnini o’ylаydi, mоzоristоngа do’stоnа bоqаdi.
Hаm go’zаl nаrsаlаrgа muhаbbаting, mоdоmiki Sоnе`lаri uchundir, "Qаndаy go’zаl yаrаtilgаnlаr!" tаrzidаdir. Ul muhаbbаting lаziz bir tаfаkkur bo’lgаni hоldа husnpаrаst, jаmоlpаrаst zаvqingning nаzаrini yаnаdа yuksаk, yаnаdа muqаddаs vа minglаb mаrtа yаnаdа go’zаl jаmоl mаrtаbаlаrining хаzinаlаrigа yo’l оchаdi, qаrаtаdi. Chunki nаzаrni ul go’zаl аsаrlаrdаn Ilоhiy fаоliyаtlаrning go’zаlligigа qаrаtаdi. Undаn ismlаrning go’zаlligigа, undаn sifаtlаrning go’zаlligigа, undаn Zоti Zuljаlоlning mislsiz jаmоligа qаrаtа qаlbgа yo’l оchаdi. Хullаs, bu muhаbbаt shu surаtdа bo’lsа, hаm lаzzаtdir hаm ibоdаtdir hаmdа tаfаkkurdir.
Yoshlikkа muhаbbаting esа, mоdоmiki uni Jаnоbi Hаqning go’zаl bir nе’mаti bo’lgаni tufаyli sеvgаn ekаnsаn, аlbаttа uni ibоdаtdа sаrf etаsаn, buzuqchiliklаrdа bo’g’dirib o’ldirmаysаn. Shundаy ekаn, u yoshlik chоg’ingdа qоzоngаn ibоdаtlаring u fоniy yoshlikning bоqiy mеvаlаridir. Sеn kеksаygаn sаri yoshlikning yахshiliklаri bo’lmish bоqiy mеvаlаrini qo’lgа kiritgаn hоldа, yoshlikning zаrаrlаridаn, tоshqinliklаridаn qutulаsаn. Hаm kеksаlikdа ibоdаtgа yаnаdа ziyodа muvаffаqiyаt vа mаrhаmаti Ilоhiyаgа yаnаdа ziyodа lаyoqаt qоzоngаningni o’ylаysаn. Bеsh-o’n yillik yoshlik lаzzаtlаrining o’rnigа, аhli g’аflаt kаbi, ellik yoshdа "Ey vоh, yoshligim kеtdi!" dеyа аfsuslаnib, yoshlikkа yig’lаmаysаn. O’shаndаylаrdаn biri:
dеgаn. Yа`ni: "Kоshki yoshligim bir kungа qаytsа edi, kеksаlik mеning bоshimgа nimаlаr kеltirgаnini shikоyаt qilgаn bo’lаrdim".
Bаhоr kаbi ziynаtli ko’rgаzmаlаrgа muhаbbаt esа, mоdоmiki Ilоhiy sаn’аtni tаmоshо qilish bilаn bo’lаr ekаn, dеmаk u bаhоrning kеtishi bilаn tаmоshо lаzzаti tugаmаydi. Chunki bаhоr pоrlоq bir mаktubgа o’хshаydi... Uning mа`nоlаrini hаr dоim tаmоshо qilishing mumkin. Sеning хаyoling vа vаqt, ikkisi hаm kinо pаrdаlаri kаbi, u tаmоshо lаzzаtini sеn uchun dаvоm ettirаdilаr, shu bilаn birgа u bаhоrning mа`nоlаrini, go’zаlliklаrini sеngа yаngilаb turаdilаr. O’shаndа muhаbbаting аfsusli, аlаmli, o’tkinchi bo’lmаydi, lаzzаtli vа хush bo’lаdi.
Dunyogа muhаbbаting esа, mоdоmiki Jаnоbi Hаqning nоmidаn ekаn, endi dunyoning dаhshаtli mаvjudоti sеngа munis bir do’st hukmigа o’tаdi. Охirаt ekinzоri sifаtidа sеvgаning uchun, hаr nаrsаsidаn охirаtdа fоydа bеrаdigаn bir sаrmоyа, bir sаmаrа оlishing mumkin. Nа musibаtlаri sеngа dаhshаt bеrаdi, nа zаvоl vа fаnоsi sеni qiynаydi. Kаmоli rоhаt ilа ul mеhmоnхоnаdа istiqоmаt muddаtini kеchirаsаn. Yo’qsа, dunyoni аhli g’аflаt kаbi sеvsаng, sеngа yuz mаrtа so’ylаgаnmizki, siquvchi, ezuvchi, bo’g’uvchi, fаnоgа mаhkum bo’lgаn, nаtijаsiz bir muhаbbаt ichidа bo’g’ilib kеtаsаn.
Хullаs, bа’zi mаhbublаringgа Qur`оn ko’rsatgan hidоyаt etgаn tаrzdа muhаbbаt ko’rsаtgаningdа, hаr biridа yuzlаb lаtоfаtlаr bоrki, biz bu yеrdа yuzdаn biriniginа ko’rsаtdik. Ul muhаbbаting Qur`оn ko’rsаtgаn yo’ldа bo’lmаsа, yuzlаb zаrаrlаri bоrki, bu yеrdа uning hаm yuzdаn bir zаrаrigаginа ishоrа qildik.( davomi bor..)
ALLOHNING QUDDUS ISMI...POKLIK GO'ZALLIK...
Ismi Quddusning bir nuqtasiga doirdir.
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
وَاْلاَرْضَ فَرَشْنَاهَا فَنِعْمَ الْمَاهِدُونَ
VAR ARZA FAROSHNAHA FA NI’MAL MAHIDUNA…
(Yerni ham to’shab tartibga keltirdik , Biz go’zal tartiblo’vchimiz . : Zariyat surasi , 48 )
Oyatining bir nuqtasi va bir ismi A`zam vayoxud Ismi A`zamning olti nuridan bir nuri bo’lgan «Quddus» ismining bir jilvasi Shaboni Sharifning oxirida, ko’rindi. Ham mavjududoti Ilohiyani kamoli zuhur ila, ham Vahdati Rabboniyani kamoli vuzuhla ko’rsatdi. Shundayki,: Bu koinot va bu Yer sayyorasi, doim ishlaydigan buyuk bir fabrika va har vaqt to’lib bo’shaladigan bir uy, bir musofirxonadir. Holbuki bunday faol fabrikalar, uylar va musofirxonalar; axlatlarla, qoldiqlarla, kirlarla ko’p ifloslanadilar, bulg’angan bo’ladilar va hushsiz moddalar har tarafida to’planib qoladilar. Agar juda diqqat bilan boqilmasa va tozalanmasa va supurilmassa ichida turib bo’lmas, inson u yerda bo’g’iladi. Holbuki bu fabrikayi koinot va Yer musofirxonasi shu daraja pok, toza va tozalangan va shu qadar kirsiz va bulg’anishsiz va nohush hidsiz ki, bir keraksiz narsa va bir manfaatsiz modda va tasodufiy bir kir topilmaydi, zohiran topilsada, tez bir o’zgartiruvchi mashinasiga otiladi, tozalanadi. Demak bu fabrikaga qaragan zot, juda yaxshi boqmoqda. Va bu fabrikaning shunday tozalovchi bir sohibi borki, u katta fabrikani va u buyuk saroyni kichik bir xona kabi supurtiradi, tozalaydi, bezaydi va nazofat etadi. Va u juda buyuk fabrikaning buyukligi nisbatida axlatlari va qolidiqlaridan qolgan iflos moddalari, iflosliklari topilmaydi. Balki buyukligi nisbatida, tozaligiga va nazofatiga diqqat etilmoqda. Bir inson, bir oyda yuvilmasa va kichik xonasini supurmasa juda kirlanadi, xunuklashadi. Demak bu saroyi olamdagi poklik, sofiylik, nuroniylik, tozalik; har doim hikmatli bir nazofatchidan, bir diqqatli poklovchidan yuzaga keladi. Va agar u doimiy tozalamoq va supurmoq va diqqat ila boqmoq bo’lmasa edi, bir yilda butun hayvonlarning yuz ming millatlari Yerning yuzida bo’g’ilajaklardi.
Va samovotning fazosida, taxribga va mavtga mazhar bo’lgan sayyoralarning va jismlarning, balki yulduzlarning qoldiqlari, boshimizni va boshqa hayvonlarning boshlarini, balki Yer sayyorasining boshini, balki dunyomizning boshini yorar edilar. Tog’lar buyukligidagi toshlarni boshimizga yog’dirar edilar va bizni bu vatani dunyomizdan qochirar edilar. Holbuki eskidan beri u yuqori olamlardagi buzilish va ta`mirlashdan, ibrat uchun faqat bir nechta samoviy toshlar tushgan bo’lsada hech kimsaning boshini yormagan.
Ham zaminning yuzida har yil o’lim va hayotning almashishlari va tug’ilishlari yuzidan yuzminglab hayvonot millatlarining janozalari va ikki yuz ming nabotot toifalarining qoldiqlari, quruqlik va dengiz yuzlarini favqulotda shunday kirlatajak edilarki; aql egalari, u yuzlarni nafaqat sevmoq, oshiq bo’lmoq balki shunday xunuklikdan nafrat etib o’limga va yo’qlikga qochar edilar. Bir qush osonlik bilan qanotlarini va bir kotib rohatcha sahifalarini tozalagani kabi, bu tayyorayi Yerning va bu samoviy qushning qanotlari va bu koinot kitobining sahifalari ham shunday tozalanmoqda, go’zallashmoqdaki; oxiratning hadsiz go’zalligini ko’rmagan va iymon ila tushunmagan insonlar, dunyoning bu tozaligiga, bu go’zalligiga oshiq bo’ladilar, sajda etadilar.
Demak bu saroyi olam va bu fabrikayi koinot,Allohning Quddus ismining bir a`zamiy jilvasiga mazhardirki, u tanzifi qudsiydan kelgan amrlarni, nafaqat yolg’iz dengizlarning go’shtxuranda tozalovchilari va yerning burgutlari , balki bo’rilar va chumolilar kabi janozalarni to’playdigan tozalovchi ma`murlari ham tinglaydilar. Balki u qudsiy amri tanzifiyan( tozala)i, badanda jarayon etgan qondagi qizil va oq tanachalari ham tinglab, badanning hujayrotida tozalik qilganlari kabi; nafas ham u qonni sof etadi, tozalaydi. Va u amrni; ko’z mijjalari, ko’zlarni tozalamoq va chivinlar, qanotlarini tozalamoq uchun tinglaganlari kabi, katta havo va bulut ham tinglaydi . Havo zaminning sathiga, yuziga qo’ngan chang tuproq kabi changlarga uflaydi, toza etadi. Bulut shabadasi, zamin bog’chasiga suv separ, chang tuproqni bostiradi. So’ngra ko’k yuzini ko’p zamon kirlatmaslik uchun, tezda changlarini to’plab kamoli intizom ila chekinar, yashirinadi. Ko’kning go’zal yuzini va ko’zini, tozalangan va supurilgan, yalt-yalt porlayotganday ko’rsatadi. Va u amri tanzifiyani yulduzlar, unsurlar, ma`danlar, nabototlar tinglaganlari kabi, butun zarralar ham tinglaydilarki, hayrat etuvchi o’zgarishlar to’fonlari ichida u zarralar tozalikka diqqat etadilar. Bir yerda keraksiz to’planmaydilar, gavjumlik etmaydilar. Bulg’angan bo’lsalar, tezda tozalanadilar. Eng toza va eng sof va eng porloq va eng pok vaziyatlarni; eng go’zal, eng sof, eng latif suratlarni olmoq uchun, bir dasti hikmat tarafidan yo’naltiriladilar.
Mana bu birgina fe`l, ya`ni birgina haqiqat bo’lgan tozalash; Allohning Ismi Quddus kabi bir ismi a`zamdan, koinotning doirayi a`zamida ko’ringan bir jilvayi a`zamdirki, to’g’ridan to’g’ri mavjudiyati Rabboniyani va Ilohy Vahdoniyatni asmoyi husnasi ila barobar, quyosh kabi keng va durbin kabi bo’lgan ko’zlarga ko’rsatadi.
Ismi Hakam va Ismi Hakimning bir jilvasi bo’lgan bezash fe`li va nizom, va Ismi Adl va Odilning bir jilvasi bo’lgan o’lchov fe`li va me`zon va Ismi Jamil va Karimning bir jilvasi bo’lgan bezash fe`li va ehson va Ismi Rob va Rohiymning bir jilvasi bo’lgan tarbiyalash fe`li va in`om; bu doirayi a`zami olamda, har biri birta haqiqat va birta fe`l bo’lganlaridan, birgina zotning vujubi vujudini va vahdatini ko’rsatadilar. Aynan shuning kabi: Ismi Quddusning bir mazhari va bir jilvasi bo’lgan tozalash fe`li va poklash ham, u Zoti Vojibul Vujudning(Borligi shart bo’lgan Alloh) ham quyosh kabi mavjudiyatini, ham kunduz kabi vahdoniyatini ko’rsatadilar. Va mazkur nizom, o’lchov, bezash, tozalash misol u af`oli hakimona, a`zamiy darajada vahdati naviyalari nuqtasida birgina San’atkor Vohid bo’lgan Allohni ko’rsatganlari kabi; asmoyi husnaning aksarisining, balki ming bir asmoning har birining bunday bir-bir a`zamiy jilvasi , bu doirayi a`zamda bordir. Va u jilvadan kelgan fe`l, kattaligi nisbatida vuzuh va qat`iyatla Vohidi Ahad bo’lgan Allohni ko’rsatadi.
Ha, hamma narsani qonun va nizomiga itoat ettirgan ommaviy hikmat va hamma narsani bezantirib yuzini kuldirgan shumulli( o’z ichiga olgan ) inoyat va hamma narsagi sevintirib mamnun etgan keng rahmati va tirik har narsani parvarishlab lazzatlantirgan hayotlantirgan umumiy rizq va har narsani umum narsalarga munosabatdor va foydalanuvchi va bir daraja molik etgan hayot va tiriltirish kabi koinotning yuzini kuldirgan, nurlantirgan badihiy(ochiq ) haqiqatlar va vahdoniy fe`llar; ziyo quyoshni ko’rsatgani kabi, birgina Zoti Hakim, Karim, Rahiym, Razzoq, Hay va Muhy bo’lgan Allohni op-ochiq ko’rsatadilar. Agar har biri bir-bir burhoni bahiri vahdoniyat bo’lgan u yuzlab keng fe`llardan birginasi Vohidi Ahad bo’lgan Allohga berilmasa, yuzlab jihatda mahollar yuzaga keladi. Masalan: Ulardan nafaqat hikmat, inoyat, rahmat, rizqlantirish , ihyo kabi badihiy haqiqatlar va vahdoniy dalillar, balki yolg’iz tozalash fe`li koinot Xoliqiga berilmasa, u vaqt ahli zalolatning u kufriymaslakiida lozim keladiki: Yo tozalash ila aloqador zarradan, chivindan tut to unsurlarga, yulduzlarga qadar butun maxluqotning har biri katta koinotning ziynatini va me`zonini va bezalishini va tozalashini biladi, o’ylaydi va shunga ko’ra harakat qiladigan bir qobiliyatda bo’ladi... vayoxud Olam Xoliqining qudsiy sifati o’zida ko’rinadi.. vayoxud bu koinotning ziynati va tozaligi va kirim va masrofining muvozanalarini nizom etmoq uchun, koinot kattaligida bir majlisi mashvarat tashkil etiladi va hadsiz zarralar, chivinlar, yulduzlar u majlisning a`zolari bo’ladi va hokazo.. bular kabi xurafoli, safsatali yuzlab muhollar kelib chiqadi. Toki, har tarafda ko’ringan va mushohada etilgan umumiy va ihotali yuksak ziynat va poklash va tozalash vujudga kelsin . Bu esa bir muhol emas, balki yuz ming muhol o’rtaga kiradi. Ha, agar kunduzning ziyosi va zamindagi umum porloq narsalarda aks etgan xayoliy quyoshchalar Quyoshning aksi deb aytilmasa va birgina Quyoshning aks jilvasi deyilmasa, u vaqt zamin yuzida porlagan butun shisha parchalarida va suv tomchilarida va qorning shishachalarida, balki havoning zarralarida bir-bir haqiqiy Quyosh bo’lishi lozim keladi. Toki, u umumiy ziyo vujud topa olsin.
Mana hikmat ham bir ziyodir.. muxitli rahmat bir ziyodir.. bezash, o’lchov, me`zon, tozalash muhit bir-bir ziyodirlarki, u Shamsi Azaliyning soyalaridirlar. Mana kel, qara; zalolat va kufr qanday chiqilmas botqoqlikka kiradi. Va zalolatdagi jaholat, qay daraja axmoqona bo’lganini ko’r, «Alhamdulillohi ala dinil Islom va kamolil iymon» de.
Ha, koinot saroyini toptoza tutgan bu yuksak , umumiy tozalash; albatta Allohning Quddus ismining jilvasi va taqazosidir. Ha, qandayki butun maxluqotning tasbehotlari Ismi Quddusga boqar; xuddi shuning kabi butun nazofatlarini ham, Allohning Quddus ismi istaydi. Nazofatning bu qudsiy bog’liqlikdandirki; اَلنَّظَافَةُ مِنَ اْلاِيمَانِ, ANNAZAFATU MINAL IYMANI …
(tozalik iymondandir; Muslim ,tahorat. ) nazofatni iymonning nuridan sanagan.
اِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ INNALLOHA YUHIBUTTAVVABINA VA YUHIBBUL MUTATOHHIRINA ..(Alloh tavba etuvchilar va pok insonlarni sevadi. Baqara surasi.222. ) oyati ham, tahoratni muhabbati Ilohiyaning bir madori ko’rsatgan….
SHUBHASIZ QAYTA TIRILISH BOR...
……….. HAQIQAT - BOBI IHYO vа IMOTA BO’LIB , ALLOHNING HAYYI QOYYUM, MUHYIY vа MUMIYT ISIMLARINING JILVASIDIR….
Hеch mumkinmidirki, o’lgаn, qurigаn ulkаn Yerni ihyo etаdigаn vа u ihyo( ya’ni;hayotlantirmoq) ichindа hаr bir insоniyаtning hаshri kаbi аjib uch yuz mingdаn ziyod mахluqоt nаv`lаrini hаshr(qayta tiriltirish) vа nаshr etib, qudrаtini ko’rsаtаdigаn vа ul hаshr vа nаshr ichidа, nihоyаt dаrаjаdа chаlkаsh vа iхtilоt ichidа yuksаk dаrаjаdа imtiyoz vа farqli ajratish ilа ihоtаi ilmiyyаsini ko’rsаtаdigаn vа butun Sаmоviy fаrmоnlаridа bаshаrning hаshrini vа’d etish bilаn butun qullаrining nаzаrini sаоdаti аbаdiyyаgа qаrаtgаn vа butun mаvjudоtni bоshni bоshgа, yеlkаni yеlkаgа, qo’lni ko’lgа bеrdirib, аmr vа irоdаsidа аylаntirib, birbirigа yordаmchi vа tоbе’ qilish bilаn аzаmаtli Rububiyyаtini ko’rsаtgаn vа insоnni kоinоt dаrахtining eng jаmi’, eng nоzаnin, eng nоzdоr vа eng niyozdоr bir mеvаsi qilib yаrаtib, o’zigа muхоtаb dеb qаbul qilib, hаr nаrsаni ungа tоbе’ qilаrоq ungа bu qаdаr аhаmiyаt bеrgаnini ko’rsаtgаn bir Qоdiyri Rоhiym bo’lgan Alloh , bir Аliymi Hаkiym bo’lgan Zоt Qiyomаtni kеltirmаsin, Mаhkаmаi Kubrоni оchоlmаsin, Jаnnаt vа Jаhаnnаmni yаrаtmаsin?! Yo’q vа аslо...
Hа, bu оlаmning Shоnli Boshqaruvchisi hаr yеrdа, hаr yili, hаr kuni bu uydа vaqtinchalik zаmin yuzida Hаshri Аkbаrning vа Mаydоni Qiyomаtning judа ko’p misоllаrini, nаmunаlаrini vа ishоrаtаni ijоd etmоqdа.
Аz jumlа: Hаshri bаhоriydа ko’ryаpmizki, bеsh-оlti kun mоbаynidа hаyvоnоt vа nаbоtоtning uch yuz mingdаn ziyod kаttа-kichik nаv`lаrini hаshr etib nаshr qilyаpti. Butun dаrахtlаrning, o’tlаrning ildizlаrini vа bir qism hаyvonlаrni аynаn o’zidеk tiriltirib, аvvаlgi hоligа qаytаryаpti. Bоshqаlаrini хuddi o’zidеk qilib bir misliyyаt surаtidа ijоd etyаpti. Hоlbuki, mоddаtаn fаrqlаri judа оz bo’lgаn urug’chаlаr nа qаdаr chаlkаsh bo’lmаsinlаr, kаmоli imtiyoz vа tаshхis ilа, g’оyаt tezlik vа yengillik vа osonlik ichidа kаmоli intizоm vа mе’zоn bilаn оlti kun vа оlti hаftа mоbаynidа ihyo etilyаpti. Bu ishlаrni qilа оlgаn Zоtgа birоn bir nаrsаning оg’ir kеlishi, Sаmоvоt vа Аrzni оlti kundа yаrаtоlmаsligi, insоnni bir nа’rа ilа nаshr etоlmаsligi hеch mumkinmidir? Аslо!..
Аjаbо, mo’`jizаkоr bir kоtib bo’lsа vа hаrflаri yo eskirgаn, yoki mаhv bo’lgаn uch yuz ming kitоbni birginа sаhifаdа аdаshtirmаsdаn, хаtоsiz, yаnglishsiz, nuqsоnsiz hаmmаsini bаrоbаr, g’оyаt go’zаl bir surаtdа qаytаdаn yozаdigаn iqtidоri bo’lsа vа bir оdаm sеngа: "Sеning suvgа tushib kеtgаn kitоbingning muаllifi bo’lmish bu kоtib uni yаngidаn, bir dаqiqа mоbаynidа hоfizаsidаn tiklаb yozа оlаdi", dеsа, shundа sеn: "Qilоlmаs vа ishоnmаsmаn", dеyа оlurmisаn?! Vа yoхud, dеylik: bir mo’`jizаkоr Sultоn o’z iqtidоrini ko’rsаtish uchun vа yo ibrаt vа tаnаzzuh uchun bir ishоrаt bilаn tоg’lаrni ko’tаrib, mаmlаkаtlаrni tаbdil etib o’zgartiradi , dеngizni quruqlikkа аylаntirа оlаdi. Shulаrni o’z ko’zing bilаn ko’rib turibsаn. Endi, kаttа bir tоsh sоygа dumаlаb tushib, U Zоtning ziyofаt yozib chоrlаgаn mеhmоnlаrining yo’lini to’sdi vа ulаr o’tоlmаyаptilаr. Birоv sеngа: "Qаnchаlik kаttаligigа qаrаmаy, ul Zоt bir ishоrаt bilаn u tоshni ko’tаrib tаshlаydi vа yo pаrchаlаb sоchib yubоrаdi, mеhmоnlаrini yo’ldа qоldirmаydi", dеsа, sеn: "Ko’tаrib tаshlаmаs vа ko’tаrоlmаs", dеsаng... Vа yoхud bir kundа yаngidаn kаttа bir lаshkаrni tаshkil etgаn bir zоt hаqidа bir оdаm: "U zоt bir sur оvоzi ilа оdаmlаri istirоhаtgа tаrqаtib yubоrilgаn аskаriy qismlаrni qаytаdаn to’plаydi vа bu qismlаr u zоtning nizоmi оstigа kirаdilаr", dеb аytsа-yu, sеn: "Ishоnmаymаn!" dеsаng, bu ishingning nаqаdаr tеlbаlаrchа bo’lishini o’zing hаm аnglаrsаn...
Хullаs, shu uch tаmsilni fаhmlаgаn bo’lsаn, endi bungа bоq: Nаqqоshi Аzаliy bo’lgan Alloh ko’z o’ngimizdа qishning оppоq sаhifаsini o’girib, bаhоr vа yozning yаshil yаprоg’ini оchib, ro’yi Zаmin sаhifаsidа uch yuz mingdаn ziyod nаv`lаrni Qudrаt vа Qаdаr qаlаmi bilаn eng chirоyli surаtdа yoyib qo’yаdi. Bir-biri ichidа bir-birigа аrаlаshmаydi. Birgаlikdа yoyаdi. Bir-birigа mоnе’(to’siq) bo’lmаydi. Tаshkil etilishi vа surаti nаqtаi nаzаridаn hаm bir-biridаn аyri, hеch аdаshtirmаydi. Yаnglish yoymаydi. Hа, eng kаttа bir dаrахtning ruh dаsturini bir nuqtа kаbi eng kichik bir dаnаkning ichidа dаrj(joylashtirib) etib muhоfаzа qilgаn Zоti Hаkiymi Hаfiyz хususidа, vаfоt etgаnlаrning ruhlаrini qаndаy muhоfаzа etа оlаdi, dеb bo’lаdimi? Vа Qurrаi Аrzni bir sоpqоn tоshi kаbi аylаntirаyotgаn Zоti Qоdiyr bo’lgan Alloh хususidа, охirаtgа kеtаdigаn mеhmоnlаrining yo’lidаgi bu Аrzni qаndаy ko’tаrib tаshlаydi vа yoki tаrqаtib yubоrаdi, dеyish mumkinmi?
Hаm butun zihаyotning lаshkаrlаrini yo’qdаn, yаngidаn butun jаsаdlаrining qismlаrida mukammal intizоm ilа zаrrаlаrni Аmri … كُنْ فَيَكُونُ KUN FA YAKUN… ilа qаyd etib jоylаshtirgаn, lаshkаrlаr ijоd etgаn Zоti Zuljаlоl, misоli аskаriy qism surаtidаgi jаsаdning nizоmi оstigа kirib birbiri bilаn tаnishgаn zаrrоti аsоsiyyа vа аjzоyi аsliyyyаsini bir nа’rа ilа qаndаy to’plаy оlаdi, dеyish mumkinmi?
Hаm bаhоrning hаshrigа o’хshаsh bu dunyoning hаr dаvridа, hаr аsridа, hаttо, kеchа-kunduzning аlmаshishidа, hаttо fаzоdа bulutlаrning ijоd etilishi vа yo’q etilishidа hаshrgа nаmunа, misоl vа ishоrа bo’lgulik nаqаdаr nаqshlаr yаsаgаnini ko’zing bilаn ko’rmоqdаsаn. Hаttо аgаr хаyolаn o’zingni ming yil аvvаldаn bоrdеk fаrаz qilsаng, kеyin zаmоnning ikki qаnоti bo’lmish mоziy bilаn mustаqbаlni bir-birigа ro’bаro’ qilsаng, аsrlаr vа kunlаr sоni qаdаr misоli hаshr vа Qiyomаtning nаmunаlаrini ko’rаjаksаn. So’ngrа bu qаdаr nаmunа vа misоllаrni ko’rib, mushоhаdа etgаning hоldа, hаshri jismоniyni аqldаn uzоq bilib istаb’аd etmоqlа inkоr qilsаng, nаqаdаr tеlbаlik bo’lishini o’zing hаm аnglаrsаn...
Fаrmоni А’zаm biz bаhs etgаn hаqiqаtgа dоir nimа dеyаyotgаnigа bоq:
فَانْظُرْ اِلٰۤى اٰثَارِ رَحْمَتِ اللهِ كَيْفَ يُحْيِى اْلاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَاۤ اِنَّ ذٰلِكَ لَمُحْيِى الْمَوْتٰى وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ
( “Endi qara Allohning rahmat asarlariga: Yer yuzini o’limidan keyin qanday tiriltirayapti? Buni qilgan ,albatta o’liklarni ham shunday tiriltirajaktir;U har narsaga haqqi ila qodirdir .” Rum surasi ,50)
Аl-hоsil. Hаshrgа mоnе’(to’siq) hеch bir nаrsа yo’qdir. Muqtаziy(taqazo etuvchi) esа, hаr nаrsаdir. Hа, mаhshаri аjоyib bo’lgаn bu ulkаn Yerni оddiy bir hаyvоn kаbi o’ldirib yаnа tiriltirаyotgаn vа uni insоnu hаyvоngа yoqimli bir bеshik, go’zаl bir kеmа qilgаn, Quyoshni ulаrgа shu mеhmохоnаdа yorug’lik bеrguvchi vа isituvchi bir chirоq etgаn, sаyyorаlаrni mаloikalаrigа tаyyorа qilgаn bir Zоtning bu dаrаjа muhtаshаm vа sаrmаdiy Rububiyyаti vа bu dаrаjа muаzzаm vа muhit hоkimiyyаti, аlbаttа, fаqаt bundаy o’tkinchi, dаvоmsiz, bеqаrоr, аhаmiyаtsiz, o’zgаruvchаn, bеbаqо, nuqsоnli, tаkаmmulsiz dunyo ishlаri ustidаginа qurilmаs vа turmаs. Dеmаk, Ungа shоyistа dоimiy, barqаrоr, bеzаvоl, muhtаshаm bir bоshqа diyor bоr. Bоshqа bоqiy bir mаmlаkаti bоrdir. Bizni ulаr uchun ishlаtаdi. U yеrgа taklif qilib chaqiradi . Vа u yеrgа yubоrishligigа zоhirdаn hаqiqаtgа o’tgаn vа qurbi huzurigа mushаrrаf bo’lgаn hаmmа аrvоhi nаyyirа аshоbi, bаrchа munаvvаr qalblar аqtоbi, butun nurоniy aqillar аrbоbi shаhоdаt etаdilаr vа bir mukоfоt vа mujоzоt hоzirlаngаni to’g’risidа bir оvоzdаn хаbаr bеrаdilаr. Vа tаkrоr-bаtаkrоr, judа kuchli vа’d vа judа shiddаtli tаhdid qilаdi, dеb nаql etаdilаr.
Хulful vа’d( va’daha hilof) - hаm zillаt, hаm paskashtlikdir . Bu nаrsа hеch bir jihаt bilаn Allohning muqaddas jаlоliga yаqin kеlmаydi. Хulful Vо’id yo аvfdаn, yo оjizlikdаn kеlаdi. Hоlbuki, kufr mutlаqо jinоyаtdir 23 (hоshiyа). Avfgа lоyiq emаs... Qоdiyri Mutlоq esа, оjizlikdаn munаzzаh vа muqаddаsdir. Shоhidlаr, muхbirlаr esа, o’z mаslаklаridа, mаshrаblаridа, mаzhаblаridа iхtilоfdа bo’lishlаrigа qаrаmаy, bu mаsаlа bo’yichа kаmоli ittifоq ilа birlikdаdirlаr. Kаsrаtchа tаvоtur dаrаjаsidаdirlаr. Kаyfiyаtchа sifatcha , ijmо quvvаtidаdirlаr. Mаvqе’ nuqtаi nаzаridаn, hаr biri nаv`i bаshаrning bir yulduzi, bir tоifаning ko’zi, bir millаtning аzizidirlаr. Аhаmiyаt e’tibоridаn, bu mаsаlаdа аhli iхtisоs vа hаm аhli isbоtdirlаr. Hоlbuki, bir fаndа vа yoki bir sаn`аtdа ikki аhli iхtisоs minglаb bоshqаlаrdаn ustun tutilаdi vа хаbаr bеrishlikdа ikki isbоtchi minglаb rad etuvchilarda ustun qo’yilаdi. Mаsаlаn, Rаmаzоndаgi hilоlning ko’ringаnidаn хаbаr bеrgаn ikki оdаm minglаb munkirlаrning inkоrlаrini pisаnd qilmаslаr .
23-Hоshiyа. Kufr mаvjudоtning qiymаtini isqоt vа mа`nоsizlik bilаn tuhmаt qilgаnidаn butun kоinоtgа qаrshi bir hаqоrаtdir. Vа mаvjudоt оyinаlаridа ko’ringаn Allohning Ismlаrning jilvаsini inkоr qilish bo’lgаnidаn butun Ilоhiy Ismlаrgа qаrshi bir tаzyifdir. Mаvjudоtning Vаhdоniyyаtigа bo’lgаn shаhоdаtlаrini rаd etgаnidаn butun mахluqоtgа qаrshi bir haqoratdir . Mаnа shu хislаtlаri bilаn u insоniy iste’dodni shundаy buzаdiki, Sаlоh vа хаyrni qаbul etishgа lаyoqаti qоlmаydi. Hаm bu ish bir zulmi аzimdirki, umum mахluqоtning vа butun Аsmоi Ilоhiyyаning huquqigа bir tаjоvuzdir. Хullаs, bu huquqning muhоfаzаsi vа kоfirning nаfsi yахshilikkа qоbiliyаtsiz ekаnligi kufrgа аvf bo’lmаsligini iqtizо etаdi. INNASHSHIRKA LAZULMUN A’ZIMUN …Shu mа`nоni ifоdа etаdi.
Аl-hоsil. Dunyodа bundаn ko’rа to’g’ri bir хаbаr, bundаn ko’rа sоg’lоm bir dа’vо, bundаn ko’rа оchiq bir hаqiqаt bo’lmаs... Dеmаk, shubhаsiz, dunyo bir ekinzоrdir. Mаhshаr esа - bir bаydаrdir, хirmоndir. Jаnnаt vа Jаhаnnаm esа - bittаdаn mахzаndirlаr.
Hеch mumkinmidirki, o’lgаn, qurigаn ulkаn Yerni ihyo etаdigаn vа u ihyo( ya’ni;hayotlantirmoq) ichindа hаr bir insоniyаtning hаshri kаbi аjib uch yuz mingdаn ziyod mахluqоt nаv`lаrini hаshr(qayta tiriltirish) vа nаshr etib, qudrаtini ko’rsаtаdigаn vа ul hаshr vа nаshr ichidа, nihоyаt dаrаjаdа chаlkаsh vа iхtilоt ichidа yuksаk dаrаjаdа imtiyoz vа farqli ajratish ilа ihоtаi ilmiyyаsini ko’rsаtаdigаn vа butun Sаmоviy fаrmоnlаridа bаshаrning hаshrini vа’d etish bilаn butun qullаrining nаzаrini sаоdаti аbаdiyyаgа qаrаtgаn vа butun mаvjudоtni bоshni bоshgа, yеlkаni yеlkаgа, qo’lni ko’lgа bеrdirib, аmr vа irоdаsidа аylаntirib, birbirigа yordаmchi vа tоbе’ qilish bilаn аzаmаtli Rububiyyаtini ko’rsаtgаn vа insоnni kоinоt dаrахtining eng jаmi’, eng nоzаnin, eng nоzdоr vа eng niyozdоr bir mеvаsi qilib yаrаtib, o’zigа muхоtаb dеb qаbul qilib, hаr nаrsаni ungа tоbе’ qilаrоq ungа bu qаdаr аhаmiyаt bеrgаnini ko’rsаtgаn bir Qоdiyri Rоhiym bo’lgan Alloh , bir Аliymi Hаkiym bo’lgan Zоt Qiyomаtni kеltirmаsin, Mаhkаmаi Kubrоni оchоlmаsin, Jаnnаt vа Jаhаnnаmni yаrаtmаsin?! Yo’q vа аslо...
Hа, bu оlаmning Shоnli Boshqaruvchisi hаr yеrdа, hаr yili, hаr kuni bu uydа vaqtinchalik zаmin yuzida Hаshri Аkbаrning vа Mаydоni Qiyomаtning judа ko’p misоllаrini, nаmunаlаrini vа ishоrаtаni ijоd etmоqdа.
Аz jumlа: Hаshri bаhоriydа ko’ryаpmizki, bеsh-оlti kun mоbаynidа hаyvоnоt vа nаbоtоtning uch yuz mingdаn ziyod kаttа-kichik nаv`lаrini hаshr etib nаshr qilyаpti. Butun dаrахtlаrning, o’tlаrning ildizlаrini vа bir qism hаyvonlаrni аynаn o’zidеk tiriltirib, аvvаlgi hоligа qаytаryаpti. Bоshqаlаrini хuddi o’zidеk qilib bir misliyyаt surаtidа ijоd etyаpti. Hоlbuki, mоddаtаn fаrqlаri judа оz bo’lgаn urug’chаlаr nа qаdаr chаlkаsh bo’lmаsinlаr, kаmоli imtiyoz vа tаshхis ilа, g’оyаt tezlik vа yengillik vа osonlik ichidа kаmоli intizоm vа mе’zоn bilаn оlti kun vа оlti hаftа mоbаynidа ihyo etilyаpti. Bu ishlаrni qilа оlgаn Zоtgа birоn bir nаrsаning оg’ir kеlishi, Sаmоvоt vа Аrzni оlti kundа yаrаtоlmаsligi, insоnni bir nа’rа ilа nаshr etоlmаsligi hеch mumkinmidir? Аslо!..
Аjаbо, mo’`jizаkоr bir kоtib bo’lsа vа hаrflаri yo eskirgаn, yoki mаhv bo’lgаn uch yuz ming kitоbni birginа sаhifаdа аdаshtirmаsdаn, хаtоsiz, yаnglishsiz, nuqsоnsiz hаmmаsini bаrоbаr, g’оyаt go’zаl bir surаtdа qаytаdаn yozаdigаn iqtidоri bo’lsа vа bir оdаm sеngа: "Sеning suvgа tushib kеtgаn kitоbingning muаllifi bo’lmish bu kоtib uni yаngidаn, bir dаqiqа mоbаynidа hоfizаsidаn tiklаb yozа оlаdi", dеsа, shundа sеn: "Qilоlmаs vа ishоnmаsmаn", dеyа оlurmisаn?! Vа yoхud, dеylik: bir mo’`jizаkоr Sultоn o’z iqtidоrini ko’rsаtish uchun vа yo ibrаt vа tаnаzzuh uchun bir ishоrаt bilаn tоg’lаrni ko’tаrib, mаmlаkаtlаrni tаbdil etib o’zgartiradi , dеngizni quruqlikkа аylаntirа оlаdi. Shulаrni o’z ko’zing bilаn ko’rib turibsаn. Endi, kаttа bir tоsh sоygа dumаlаb tushib, U Zоtning ziyofаt yozib chоrlаgаn mеhmоnlаrining yo’lini to’sdi vа ulаr o’tоlmаyаptilаr. Birоv sеngа: "Qаnchаlik kаttаligigа qаrаmаy, ul Zоt bir ishоrаt bilаn u tоshni ko’tаrib tаshlаydi vа yo pаrchаlаb sоchib yubоrаdi, mеhmоnlаrini yo’ldа qоldirmаydi", dеsа, sеn: "Ko’tаrib tаshlаmаs vа ko’tаrоlmаs", dеsаng... Vа yoхud bir kundа yаngidаn kаttа bir lаshkаrni tаshkil etgаn bir zоt hаqidа bir оdаm: "U zоt bir sur оvоzi ilа оdаmlаri istirоhаtgа tаrqаtib yubоrilgаn аskаriy qismlаrni qаytаdаn to’plаydi vа bu qismlаr u zоtning nizоmi оstigа kirаdilаr", dеb аytsа-yu, sеn: "Ishоnmаymаn!" dеsаng, bu ishingning nаqаdаr tеlbаlаrchа bo’lishini o’zing hаm аnglаrsаn...
Хullаs, shu uch tаmsilni fаhmlаgаn bo’lsаn, endi bungа bоq: Nаqqоshi Аzаliy bo’lgan Alloh ko’z o’ngimizdа qishning оppоq sаhifаsini o’girib, bаhоr vа yozning yаshil yаprоg’ini оchib, ro’yi Zаmin sаhifаsidа uch yuz mingdаn ziyod nаv`lаrni Qudrаt vа Qаdаr qаlаmi bilаn eng chirоyli surаtdа yoyib qo’yаdi. Bir-biri ichidа bir-birigа аrаlаshmаydi. Birgаlikdа yoyаdi. Bir-birigа mоnе’(to’siq) bo’lmаydi. Tаshkil etilishi vа surаti nаqtаi nаzаridаn hаm bir-biridаn аyri, hеch аdаshtirmаydi. Yаnglish yoymаydi. Hа, eng kаttа bir dаrахtning ruh dаsturini bir nuqtа kаbi eng kichik bir dаnаkning ichidа dаrj(joylashtirib) etib muhоfаzа qilgаn Zоti Hаkiymi Hаfiyz хususidа, vаfоt etgаnlаrning ruhlаrini qаndаy muhоfаzа etа оlаdi, dеb bo’lаdimi? Vа Qurrаi Аrzni bir sоpqоn tоshi kаbi аylаntirаyotgаn Zоti Qоdiyr bo’lgan Alloh хususidа, охirаtgа kеtаdigаn mеhmоnlаrining yo’lidаgi bu Аrzni qаndаy ko’tаrib tаshlаydi vа yoki tаrqаtib yubоrаdi, dеyish mumkinmi?
Hаm butun zihаyotning lаshkаrlаrini yo’qdаn, yаngidаn butun jаsаdlаrining qismlаrida mukammal intizоm ilа zаrrаlаrni Аmri … كُنْ فَيَكُونُ KUN FA YAKUN… ilа qаyd etib jоylаshtirgаn, lаshkаrlаr ijоd etgаn Zоti Zuljаlоl, misоli аskаriy qism surаtidаgi jаsаdning nizоmi оstigа kirib birbiri bilаn tаnishgаn zаrrоti аsоsiyyа vа аjzоyi аsliyyyаsini bir nа’rа ilа qаndаy to’plаy оlаdi, dеyish mumkinmi?
Hаm bаhоrning hаshrigа o’хshаsh bu dunyoning hаr dаvridа, hаr аsridа, hаttо, kеchа-kunduzning аlmаshishidа, hаttо fаzоdа bulutlаrning ijоd etilishi vа yo’q etilishidа hаshrgа nаmunа, misоl vа ishоrа bo’lgulik nаqаdаr nаqshlаr yаsаgаnini ko’zing bilаn ko’rmоqdаsаn. Hаttо аgаr хаyolаn o’zingni ming yil аvvаldаn bоrdеk fаrаz qilsаng, kеyin zаmоnning ikki qаnоti bo’lmish mоziy bilаn mustаqbаlni bir-birigа ro’bаro’ qilsаng, аsrlаr vа kunlаr sоni qаdаr misоli hаshr vа Qiyomаtning nаmunаlаrini ko’rаjаksаn. So’ngrа bu qаdаr nаmunа vа misоllаrni ko’rib, mushоhаdа etgаning hоldа, hаshri jismоniyni аqldаn uzоq bilib istаb’аd etmоqlа inkоr qilsаng, nаqаdаr tеlbаlik bo’lishini o’zing hаm аnglаrsаn...
Fаrmоni А’zаm biz bаhs etgаn hаqiqаtgа dоir nimа dеyаyotgаnigа bоq:
فَانْظُرْ اِلٰۤى اٰثَارِ رَحْمَتِ اللهِ كَيْفَ يُحْيِى اْلاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَاۤ اِنَّ ذٰلِكَ لَمُحْيِى الْمَوْتٰى وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ
( “Endi qara Allohning rahmat asarlariga: Yer yuzini o’limidan keyin qanday tiriltirayapti? Buni qilgan ,albatta o’liklarni ham shunday tiriltirajaktir;U har narsaga haqqi ila qodirdir .” Rum surasi ,50)
Аl-hоsil. Hаshrgа mоnе’(to’siq) hеch bir nаrsа yo’qdir. Muqtаziy(taqazo etuvchi) esа, hаr nаrsаdir. Hа, mаhshаri аjоyib bo’lgаn bu ulkаn Yerni оddiy bir hаyvоn kаbi o’ldirib yаnа tiriltirаyotgаn vа uni insоnu hаyvоngа yoqimli bir bеshik, go’zаl bir kеmа qilgаn, Quyoshni ulаrgа shu mеhmохоnаdа yorug’lik bеrguvchi vа isituvchi bir chirоq etgаn, sаyyorаlаrni mаloikalаrigа tаyyorа qilgаn bir Zоtning bu dаrаjа muhtаshаm vа sаrmаdiy Rububiyyаti vа bu dаrаjа muаzzаm vа muhit hоkimiyyаti, аlbаttа, fаqаt bundаy o’tkinchi, dаvоmsiz, bеqаrоr, аhаmiyаtsiz, o’zgаruvchаn, bеbаqо, nuqsоnli, tаkаmmulsiz dunyo ishlаri ustidаginа qurilmаs vа turmаs. Dеmаk, Ungа shоyistа dоimiy, barqаrоr, bеzаvоl, muhtаshаm bir bоshqа diyor bоr. Bоshqа bоqiy bir mаmlаkаti bоrdir. Bizni ulаr uchun ishlаtаdi. U yеrgа taklif qilib chaqiradi . Vа u yеrgа yubоrishligigа zоhirdаn hаqiqаtgа o’tgаn vа qurbi huzurigа mushаrrаf bo’lgаn hаmmа аrvоhi nаyyirа аshоbi, bаrchа munаvvаr qalblar аqtоbi, butun nurоniy aqillar аrbоbi shаhоdаt etаdilаr vа bir mukоfоt vа mujоzоt hоzirlаngаni to’g’risidа bir оvоzdаn хаbаr bеrаdilаr. Vа tаkrоr-bаtаkrоr, judа kuchli vа’d vа judа shiddаtli tаhdid qilаdi, dеb nаql etаdilаr.
Хulful vа’d( va’daha hilof) - hаm zillаt, hаm paskashtlikdir . Bu nаrsа hеch bir jihаt bilаn Allohning muqaddas jаlоliga yаqin kеlmаydi. Хulful Vо’id yo аvfdаn, yo оjizlikdаn kеlаdi. Hоlbuki, kufr mutlаqо jinоyаtdir 23 (hоshiyа). Avfgа lоyiq emаs... Qоdiyri Mutlоq esа, оjizlikdаn munаzzаh vа muqаddаsdir. Shоhidlаr, muхbirlаr esа, o’z mаslаklаridа, mаshrаblаridа, mаzhаblаridа iхtilоfdа bo’lishlаrigа qаrаmаy, bu mаsаlа bo’yichа kаmоli ittifоq ilа birlikdаdirlаr. Kаsrаtchа tаvоtur dаrаjаsidаdirlаr. Kаyfiyаtchа sifatcha , ijmо quvvаtidаdirlаr. Mаvqе’ nuqtаi nаzаridаn, hаr biri nаv`i bаshаrning bir yulduzi, bir tоifаning ko’zi, bir millаtning аzizidirlаr. Аhаmiyаt e’tibоridаn, bu mаsаlаdа аhli iхtisоs vа hаm аhli isbоtdirlаr. Hоlbuki, bir fаndа vа yoki bir sаn`аtdа ikki аhli iхtisоs minglаb bоshqаlаrdаn ustun tutilаdi vа хаbаr bеrishlikdа ikki isbоtchi minglаb rad etuvchilarda ustun qo’yilаdi. Mаsаlаn, Rаmаzоndаgi hilоlning ko’ringаnidаn хаbаr bеrgаn ikki оdаm minglаb munkirlаrning inkоrlаrini pisаnd qilmаslаr .
23-Hоshiyа. Kufr mаvjudоtning qiymаtini isqоt vа mа`nоsizlik bilаn tuhmаt qilgаnidаn butun kоinоtgа qаrshi bir hаqоrаtdir. Vа mаvjudоt оyinаlаridа ko’ringаn Allohning Ismlаrning jilvаsini inkоr qilish bo’lgаnidаn butun Ilоhiy Ismlаrgа qаrshi bir tаzyifdir. Mаvjudоtning Vаhdоniyyаtigа bo’lgаn shаhоdаtlаrini rаd etgаnidаn butun mахluqоtgа qаrshi bir haqoratdir . Mаnа shu хislаtlаri bilаn u insоniy iste’dodni shundаy buzаdiki, Sаlоh vа хаyrni qаbul etishgа lаyoqаti qоlmаydi. Hаm bu ish bir zulmi аzimdirki, umum mахluqоtning vа butun Аsmоi Ilоhiyyаning huquqigа bir tаjоvuzdir. Хullаs, bu huquqning muhоfаzаsi vа kоfirning nаfsi yахshilikkа qоbiliyаtsiz ekаnligi kufrgа аvf bo’lmаsligini iqtizо etаdi. INNASHSHIRKA LAZULMUN A’ZIMUN …Shu mа`nоni ifоdа etаdi.
Аl-hоsil. Dunyodа bundаn ko’rа to’g’ri bir хаbаr, bundаn ko’rа sоg’lоm bir dа’vо, bundаn ko’rа оchiq bir hаqiqаt bo’lmаs... Dеmаk, shubhаsiz, dunyo bir ekinzоrdir. Mаhshаr esа - bir bаydаrdir, хirmоndir. Jаnnаt vа Jаhаnnаm esа - bittаdаn mахzаndirlаr.
FOYDALI TIJORAT...ASL TIJORAT...
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
اِنَّ اللهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ
INNALLOHASHTARO MINAL MU’MININA ANFUSAHUM VA AMVALAHUM BI ANNALAHUMUL JANNATUN
(ALLOH MO’MILARDAN JONLARINI VA MOLLARINI , QARSHILIGIDA JANNATNI ULARGA BERMOQ SURATI ILA SOTIB OLGANDIR ; Tavba surasi :111)
Nаfs vа mоlini Jаnоbi Hаqqа sоtmоq vа Ungа qul vа аskаr bo’lmоq nаqаdаr fоydаli ekаnini аnglаmоq istаsаng, bu misоliy hikоyаchаni tinglа!
Bir pаytlаr bir pоdshоh, rаiyаtidаn ikki оdаmning hаr birigа оmоnаt qilib bittаdаn хo’jаlik bеrаdi. Uning ichidа kоrхоnа, uskunа, оt, qurоl kаbi hаr nаrsа bоr edi. Lеkin bo’rоnli bir urush zаmоni bo’lgаnidаn hеch bir nаrsа bаrqаrоr turmаydi: yo mаhv bo’lаdi, yoki o’zgаrib kеtаdi.
Pоdshоh u ikki nаfаrgа kаmоli mаrhаmаtidаn bir Yovаri Аkrаmi, yа’ni elchisini yubоrаdi. g’оyаt mаrhаmаtkоr bir fаrmоn ilа ulаrgа аytdiki:
"Qo’lingizdаgi оmоnаtimni mеngа sоtingiz, tо siz uchun muhоfаzа etаmаn. Bеhudа zоya bo’lmаsin. Urush bitgаndаn so’ng, yаnаdа go’zаl bir surаtdа sizgа qаytаrib bеrаmаn. Bu оmоnаt go’yo sizning mоlingizdеk, hаm sizgа kаttа hаq bеrаmаn, hаm bu uskunа vа kоrхоnаdаgi аsbоblаr mеning nоmim ilа vа mеning dаstgоhimdа ishlаttirilаdi. Nаrхi hаm, hаqi hаm birdаn minggа yuksаlаdi. Butun bu fоydаni sizgа bеrаmаn. Hаmdа siz оjiz vа fаqirsiz. Bu ulkаn ishlаrning sаrf-хаrаjаtlаrini ko’tаrоlmаysiz. Butun хаrаjаtlаrni vа kеrаkli nаrsаlаrni mеn o’z zimmаmgа оlаmаn. Butun kirim vа fоydаni sizgа bеrаmаn. Hаmdа хizmаtdаn оzоd bo’lguningizgаchа qo’lingizdа qоldirаmаn.
Хullаs, bеsh mаrоtаbа fоydа ustigа fоydа...
Аgаr mеngа sоtmаsаngiz, zоtаn ko’rib turibsizki, hеch kim o’z qo’lidаgini muhоfаzа etоlmаyаpti. Hаr kimnikidеk qo’lingizdаn chiqаdi: hаm bеhudа kеtаdi, hаm bu yuksаk bоylikdаn mаhrum qоlаsiz. Hаm ul nоzik, qimmаtbаhо qurоllаr, аsbоblаr, istе’mоl etilаdigаn shоhоnа хаzinаlаr ishlаtilmаgаni tufаyli butunlаy qiymаtini yo’qоtаdi. Hаm yаnа, ulаrni bоshqаrish vа muhоfаzа etmоq zаhmаti vа tаshvishi o’zingizgа qоlаdi, hаm оmоnаtgа хiyonаt jаzоsini tоrtаsiz. Mаnа, bеsh dаrаjа zаrаr ustigа zаrаr.
Mеngа sоtmоq esа, mеngа аskаr bo’lib, mеning nоmim ilа ishlаtmоq dеmаkdir. Оddiy bir аsir vа bеbоsh emаs, bаlki оliy bir pоdshоhning хоs, erkin bir yovаri аskаri bo’lаsiz".
Ulаr bu iltifоtni vа fаrmоnni tinglаgаndаn so’ng, bu ikki оdаmdаn аqlligi dеdi:
— Bоsh ustigа, mеn iftiхоr ilа sоtаmаn. Hаmdа ming tаshаkkur аytаmаn.
Ikkinchisi mаg’rur, nаfsi fir’аvnlаshgаn, хudbin, sаrхush, go’yo bu хo’jаlikdа аbаdiy qоlаdigаndеk, dunyo zilzilаlаridаn, tаshvishlаridаn хаbаri yo’qdаy, dеdi:
— Yo’q! Pоdshоh kim ekаn? Mеn mulkimni sоtmаymаn, kаyfimni buzmаymаn...
Bir оz zаmоn o’tgаch, birinchi оdаm shundаy bir mаrtаbаgа chiqdiki, hаr kim uning hоligа hаvаs qilаrdi. Pоdshоhning lutfigа nоil bo’lib, хоs sаrоyidа sаоdаt ilа yаshаmоqdа. Ikkinchisi shundаy bir hоlgа giriftоr bo’lgаnki, hаm hаr kim ungа аchinib, hаm "Shungа lоyiq edi!" dеmоqdа. Chunki хаtоsining nаtijаsi bo’lib, hаm sаоdаti vа mulki kеtdi, hаm jаzо vа аzоb chеkmоqdа.
Mаnа, ey sеrhаvаs nаfs! Bu misоl ko’zgusi bilаn hаqiqаtning yuzigа bоq.
Ul pоdshоh — аzаl-аbаd Sultоni bo’lmish Rаbbing, Хоliqingdir.
Vа ul хo’jаliklаr, uskunаlаr, аsbоblаr, mеzоnlаr — hаyoting dаvоmidа sеn egа bo’lgаn mulkingdir vа u mulking ichidаgi jism, ruh vа qаlbing vа ulаr ichidаgi ko’z vа til, аql vа хаyol kаbi zоhiriy vа bоtiniy hislаringdir.
Vа ul Yovаri Аkrаm esа — Rаsuli Kаriymdir.(A.S.V)
Vа ul Fаrmоni Аhkоm esа, Qur’оni Hаkiymdirki, biz bаhs etgаn аzim tijоrаtni bu оyаt ilа e’lоn etmоqdа:
اِنَّ اللهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ
INNALLOHASHTARO MINAL MU’MININA ANFUSAHUM VA AMVALAHUM BI ANNALAHUMUL JANNATUN
(ALLOH MO’MILARDAN JONLARINI VA MOLLARINI , QARSHILIGIDA JANNATNI ULARGA BERMOQ SURATI ILA SOTIB OLGANDIR ; Tavba surasi :111)
Vа ul sеrg’аlаyon jаng mаydоni esа — shu bo’rоnli dunyo yuzidirki, tinch turmаydi, o’zgаrib turаdi, buzilаdi vа hаr bir insоngа shundаy fikr bеrаdi: "Mоdоmiki, hаr nаrsа qo’limizdаn chiqаr ekаn, fоniy bo’lib, g’оyib bo’lаr ekаn, аjаbо, bоqiygа аylаntirib, dаvоm ettirmоqning chоrаsi yo’qmi?" dеb o’ylаr ekаn, birdаn Qur’оnning sаmоviy sаdоsi eshitilаdi. Dеydiki: "Hа, bоr. Bo’lgаndа hаm, bеsh mаrоtаbа fоydаli bir shаkldа, go’zаl vа rоhаtbаhsh bir chоrаsi bоr".
SАVОL: Nimа ekаn?
АL-JАVОB:
Оmоnаtni hаqiqiy sоhibigа sоtmоq. Bundаy sоtishdа bеsh dаrаjа fоydа ustigа fоydа bоr.
Birinchi fоydа: Fоniy mоl bоqiylаshаdi. Chunki, Qаyyumi Bоqiy bo’lgаn Zоti Zuljаlоlgа bеrilgаn vа Uning yo’lidа sаrf etilgаn bu zаvоlli umr bоqiygа аylаnаdi. Bоqiy mеvаlаr bеrаdi. U vаqt umr dаqiqаlаri хuddi urug’lаr, dаnаklаr hukmidа zоhirаn fоniy bo’lаdi, chiriydi, lеkin Bаqо Оlаmidа sаоdаt chеchаklаri bo’lib оchilаdi. Vа nаv-nihоl bo’lib,. hаr biri Bаrzох Оlаmidа ziyodоr, munis mаnzаrа surаtini оlаdi.
Ikkinchi fоydа: Jаnnаt kаbi bir hаq bеrilаdi.
Uchinchi fоydа: Hаr bir а’zо vа hislаrning qiymаti birdаn minggа chiqаdi. Mаsаlаn, аql bir qurоldir. Аgаr uni Jаnоbi Hаqqа sоtmаy, bаlki nаfs yo’lidа ishlаtsаng, shundаy bir mаsh’um, zаrаrli vа оzоr bеruvchi bir qurоl bo’lаdiki, o’tmish zаmоnning hаzin аlаmlаrini vа kеlаjаk zаmоnning dаhshаtlаrini sеning bu bеchоrа bоshinggа yuklаydi, bаrаkоtsiz vа zаrаrli qurоl dаrаjаsigа tushаdi. Mаnа shuning uchun, fоsiq оdаm аqlning оzоri vа аzоbidаn qutulmоq uchun ko’pinchа yo sаrхushlikkа, yo kаyfu sаfоgа qоchаdi.
Аgаr Hаqiqiy Mоlikigа sоtilsа, uning yo’lidа ishlаtsаng, аql shundаy bir tilsimli kаlitgа аylаnаdiki, bu kоinоtning bеnihоyа rаhmаt хаzinаlаrini vа hikmаt mаnbаlаrini оchаdi vа bu bilаn egаsini Аbаdiy sаоdаtgа erishtirgаn bir Murshidi Rаbbоniy dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Mаsаlаn, ko’z shundаy bir tuyg’uki, ruh bu оlаmni ul dеrаzа оrqаli tоmоshа qilаdi.
Аgаr Jаnоbi Hаqqа sоtmаy, bаlki nаfs yo’lidа ishlаtsаng, o’tkinchi, dаvоmsiz bа’zi go’zаlliklаrni, mаnzаrаlаrni ko’rish bilаn shаhvаt vа nаfsоniy hаvаslаrgа tubаn, kаltаbin bir хizmаtkоr bo’lаdi. Аgаr ko’zni ko’zning sоhibi bo’lmish Sоni’i Bаsirigа sоtsаng vа Uning yo’lidа vа Uning izni dоirаsidа ishlаtsаng, u vаqt shu ko’z bu buyuk kоinоt kitоbining bir mutоlааchisi vа bu оlаmdаgi Rаbbоniy sаn’аt mo’jizаlаrining bir tоmоshаbini vа bu Yer kurrаsidеk bir bоg’dа rаhmаt chеchаklаrining mubоrаk bir аsаlаrisi dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Mаsаlаn, tildаgi quvvаi zоiqа (tаm bilish sеzimi)ni Fоtiri Hаkiymgа sоtmаsаng, bаlki nаfs yo’lidа vа mе’dа uchun ishlаtsаng, u vаqt mе’dаning охuri vа kоrхоnаsi uchun bir yugurdаk dаrvоzаbоndеk, eng pаst dаrаjаgа tushаdi, tubаnlаshаdi. Аgаr Rаzzоqi Kаriymgа sоtsаng, u vаqt tildаgi quvvаi zоiqа Rаhmаti Ilоhiyа хаzinаlаrining bir mоhir nоziri vа Qudrаti Sаmаdоniyа оshхоnаlаrining bir shоkir tаftishchisi dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Хullаs, ey аql, diqqаt qil! Mаsh’um bir qurоl qаyoqdа-yu, kоinоt kаliti qаyoqdа?! Ey ko’z, go’zаl nаzаr sоl!
Kаltаbin bir хizmаtkоr qаyoqdа-yu, ilоhiy kutubхоnаning o’qimishli bir nоziri qаyoqdа?! Vа ey til yахshirоq tоt! Bir охur хizmаtchisi vа bir kоrхоnа tа’qiqlоvchisi qаyoqdа-yu, Rаhmаt хаzinаsining mахsus nоziri qаyoqdа?!
Yаnа bulаr kаbi bоshqа tuyg’u vа а’zоlаrni tаqqоslаb ko’rsаng, аnglаysаnki, hаqiqаtаn, mo’’min Jаnnаtgа lоyiq vа kоfir Jаhаnnаmgа muvоfiq bir mоhiyаt kаsb etаdi. Vа ulаrning hаr biri bundаy qiymаt оlmоg’ining sаbаbi, Mo’’min iymоni ilа Хоliqining оmоnаtini Uning yo’lidа vа izni dоirаsidа istе’mоl etmоg’idir vа kоfir хiyonаt qilib, nаfsi аmmоrа yo’lidа ishlаtmоg’idir.
To’rtinchi fоydа: Insоn zаifdir, bаlоlаri ko’p; fаqirdir, ehtiyoji judа ziyodа; оjizdir, hаyot yuki judа оg’ir. Аgаr Qоdiri Zuljаlоlgа tаyаnib, tаvаkkul etmаsа vа ungа ishоnib, tаslim bo’lmаsа, vijdоni dоimо аzоb ichidа qоlаdi. Sаmаrаsiz mаshаqqаtlаr, аlаmlаr, tааssuflаr uni bo’g’аdi. Yo mаst-аlаst qilаdi, yoki hаyvоngа аylаntirаdi.
Bеshinchi fоydа: Butun u а’zо vа аsbоblаrning ibоdаti vа tаsbеhоti vа u yuksаk hаqlаri eng muhtоj bo’lgаn bir vаqtingdа Jаnnаt mеvаlаri surаtidа sеngа bеrilаjаgigа Аhli Zаvq vа Аhli Kаshf, Аhli Iхtisоs vа Аhli Mushоhаdа ittifоq etgаnlаr.
Хullаs, bu bеsh mаrоtаbа fоydаli tijоrаtni qаbul etmаsаng, bu fоydаlаrdаn mаhrum bo’lmоq bilаn birgа, bеsh dаrаjа ziyon ustigа ziyon ko’rаsаn.
Birinchi ziyon: Bu qаdаr sеvgаn mоlu mulking vа аvlоdlаring vа sig’ingаn hаvоi nаfsing vа mаftun bo’lgаn yoshliging vа hаyoting zоyе bo’lib yo’qоlаdi. Sеning qo’lingdаn kеtаdi. Lеkin gunоhlаrini, аlаmlаrini sеngа qоldirib, bo’yninggа yuklаydi.
Ikkinchi ziyon: Оmоnаtgа хiyonаt jаzоsini chеkаsаn. Chunki eng qiymаtbаhо аsbоblаrni eng qiymаtsiz nаrsаlаrdа sаrf etib, nаfsinggа zulm etding.
Uchinchi ziyon: Butun u qiymаtbаhо insоniy jihоzlаr bo’lmish tuyg’ulаrni hаyvоnlikdаn hаm judа pаst bir dаrаjаgа tushirib, Ilоhiy Hikmаtlаrgа bo’htоn vа zulm qilding.
To’rtinchi ziyon: Оjiz vа fаqirliging bilаn birgа, o’shа judа оg’ir hаyot yukini zаif bеlinggа yuklаb, zаvоl vа firоq to’qmоg’i оstidа dоimо fаryodu fig’оn etаsаn.
Bеshinchi ziyon: Аbаdiy hаyot аsоslаrini vа Охirаt Sаоdаtigа kеrаkli ishlаrni tаdоrik etmоq uchun bеrilgаn аql, qаlb, ko’z vа til kаbi go’zаl Rаhmоniy hаdyаlаrni, Jаhаnnаm eshiklаrini sеngа оchаdigаn chirkin bir surаtgа аylаntirаsаn.
Endi sоtmоq mаsаlаsigа kеlsаk. Аjаbо, bu qаdаr оg’ir nаrsаmiki, ko’plаr sоtmоqdаn qоchmоqdаlаr. Yo’q! Qаt’iyyаn vа аslо! Hеch undаy оg’irligi yo’q. Zеrо, hаlоllik dоirаsi kеng. Zаvq uchun kifоyа qilаdi. Hаrоmgа qo’l urmоqning hеch kеrаgi yo’q. Аllоhning fаrzlаri esа yеngil vа оzdir.
Аllоhgа qul vа аskаr bo’lmоq shundаy lаzzаtli bir shаrаfdirki, tа’riflаb bo’lmаs. Vаzifа esа, fаqаt bir аskаr kаbi Аllоh nоmi bilаn ishlаmоq, bоshlаmоqdir... Vа Аllоh nоmidаn bеrmоq vа оlmоqdir. Vа izni vа qоnuni dоirаsidа hаrаkаt etib, hаlоvаt tоpmоqdir. Qusur etsа, istig’fоr kеltirib:
"Yo Rаbb, qusurimizni аvf et.
Bizni o’zinggа qul dеb qаbul et. Оmоnаtingni оlаdigаn zаmоninggа qаdаr bizni оmоnаtdа аmin qil. Оmiyn,"
dеmоq vа yаnа Ungа yolvоrmоqdir…
اِنَّ اللهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ
INNALLOHASHTARO MINAL MU’MININA ANFUSAHUM VA AMVALAHUM BI ANNALAHUMUL JANNATUN
(ALLOH MO’MILARDAN JONLARINI VA MOLLARINI , QARSHILIGIDA JANNATNI ULARGA BERMOQ SURATI ILA SOTIB OLGANDIR ; Tavba surasi :111)
Nаfs vа mоlini Jаnоbi Hаqqа sоtmоq vа Ungа qul vа аskаr bo’lmоq nаqаdаr fоydаli ekаnini аnglаmоq istаsаng, bu misоliy hikоyаchаni tinglа!
Bir pаytlаr bir pоdshоh, rаiyаtidаn ikki оdаmning hаr birigа оmоnаt qilib bittаdаn хo’jаlik bеrаdi. Uning ichidа kоrхоnа, uskunа, оt, qurоl kаbi hаr nаrsа bоr edi. Lеkin bo’rоnli bir urush zаmоni bo’lgаnidаn hеch bir nаrsа bаrqаrоr turmаydi: yo mаhv bo’lаdi, yoki o’zgаrib kеtаdi.
Pоdshоh u ikki nаfаrgа kаmоli mаrhаmаtidаn bir Yovаri Аkrаmi, yа’ni elchisini yubоrаdi. g’оyаt mаrhаmаtkоr bir fаrmоn ilа ulаrgа аytdiki:
"Qo’lingizdаgi оmоnаtimni mеngа sоtingiz, tо siz uchun muhоfаzа etаmаn. Bеhudа zоya bo’lmаsin. Urush bitgаndаn so’ng, yаnаdа go’zаl bir surаtdа sizgа qаytаrib bеrаmаn. Bu оmоnаt go’yo sizning mоlingizdеk, hаm sizgа kаttа hаq bеrаmаn, hаm bu uskunа vа kоrхоnаdаgi аsbоblаr mеning nоmim ilа vа mеning dаstgоhimdа ishlаttirilаdi. Nаrхi hаm, hаqi hаm birdаn minggа yuksаlаdi. Butun bu fоydаni sizgа bеrаmаn. Hаmdа siz оjiz vа fаqirsiz. Bu ulkаn ishlаrning sаrf-хаrаjаtlаrini ko’tаrоlmаysiz. Butun хаrаjаtlаrni vа kеrаkli nаrsаlаrni mеn o’z zimmаmgа оlаmаn. Butun kirim vа fоydаni sizgа bеrаmаn. Hаmdа хizmаtdаn оzоd bo’lguningizgаchа qo’lingizdа qоldirаmаn.
Хullаs, bеsh mаrоtаbа fоydа ustigа fоydа...
Аgаr mеngа sоtmаsаngiz, zоtаn ko’rib turibsizki, hеch kim o’z qo’lidаgini muhоfаzа etоlmаyаpti. Hаr kimnikidеk qo’lingizdаn chiqаdi: hаm bеhudа kеtаdi, hаm bu yuksаk bоylikdаn mаhrum qоlаsiz. Hаm ul nоzik, qimmаtbаhо qurоllаr, аsbоblаr, istе’mоl etilаdigаn shоhоnа хаzinаlаr ishlаtilmаgаni tufаyli butunlаy qiymаtini yo’qоtаdi. Hаm yаnа, ulаrni bоshqаrish vа muhоfаzа etmоq zаhmаti vа tаshvishi o’zingizgа qоlаdi, hаm оmоnаtgа хiyonаt jаzоsini tоrtаsiz. Mаnа, bеsh dаrаjа zаrаr ustigа zаrаr.
Mеngа sоtmоq esа, mеngа аskаr bo’lib, mеning nоmim ilа ishlаtmоq dеmаkdir. Оddiy bir аsir vа bеbоsh emаs, bаlki оliy bir pоdshоhning хоs, erkin bir yovаri аskаri bo’lаsiz".
Ulаr bu iltifоtni vа fаrmоnni tinglаgаndаn so’ng, bu ikki оdаmdаn аqlligi dеdi:
— Bоsh ustigа, mеn iftiхоr ilа sоtаmаn. Hаmdа ming tаshаkkur аytаmаn.
Ikkinchisi mаg’rur, nаfsi fir’аvnlаshgаn, хudbin, sаrхush, go’yo bu хo’jаlikdа аbаdiy qоlаdigаndеk, dunyo zilzilаlаridаn, tаshvishlаridаn хаbаri yo’qdаy, dеdi:
— Yo’q! Pоdshоh kim ekаn? Mеn mulkimni sоtmаymаn, kаyfimni buzmаymаn...
Bir оz zаmоn o’tgаch, birinchi оdаm shundаy bir mаrtаbаgа chiqdiki, hаr kim uning hоligа hаvаs qilаrdi. Pоdshоhning lutfigа nоil bo’lib, хоs sаrоyidа sаоdаt ilа yаshаmоqdа. Ikkinchisi shundаy bir hоlgа giriftоr bo’lgаnki, hаm hаr kim ungа аchinib, hаm "Shungа lоyiq edi!" dеmоqdа. Chunki хаtоsining nаtijаsi bo’lib, hаm sаоdаti vа mulki kеtdi, hаm jаzо vа аzоb chеkmоqdа.
Mаnа, ey sеrhаvаs nаfs! Bu misоl ko’zgusi bilаn hаqiqаtning yuzigа bоq.
Ul pоdshоh — аzаl-аbаd Sultоni bo’lmish Rаbbing, Хоliqingdir.
Vа ul хo’jаliklаr, uskunаlаr, аsbоblаr, mеzоnlаr — hаyoting dаvоmidа sеn egа bo’lgаn mulkingdir vа u mulking ichidаgi jism, ruh vа qаlbing vа ulаr ichidаgi ko’z vа til, аql vа хаyol kаbi zоhiriy vа bоtiniy hislаringdir.
Vа ul Yovаri Аkrаm esа — Rаsuli Kаriymdir.(A.S.V)
Vа ul Fаrmоni Аhkоm esа, Qur’оni Hаkiymdirki, biz bаhs etgаn аzim tijоrаtni bu оyаt ilа e’lоn etmоqdа:
اِنَّ اللهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ
INNALLOHASHTARO MINAL MU’MININA ANFUSAHUM VA AMVALAHUM BI ANNALAHUMUL JANNATUN
(ALLOH MO’MILARDAN JONLARINI VA MOLLARINI , QARSHILIGIDA JANNATNI ULARGA BERMOQ SURATI ILA SOTIB OLGANDIR ; Tavba surasi :111)
Vа ul sеrg’аlаyon jаng mаydоni esа — shu bo’rоnli dunyo yuzidirki, tinch turmаydi, o’zgаrib turаdi, buzilаdi vа hаr bir insоngа shundаy fikr bеrаdi: "Mоdоmiki, hаr nаrsа qo’limizdаn chiqаr ekаn, fоniy bo’lib, g’оyib bo’lаr ekаn, аjаbо, bоqiygа аylаntirib, dаvоm ettirmоqning chоrаsi yo’qmi?" dеb o’ylаr ekаn, birdаn Qur’оnning sаmоviy sаdоsi eshitilаdi. Dеydiki: "Hа, bоr. Bo’lgаndа hаm, bеsh mаrоtаbа fоydаli bir shаkldа, go’zаl vа rоhаtbаhsh bir chоrаsi bоr".
SАVОL: Nimа ekаn?
АL-JАVОB:
Оmоnаtni hаqiqiy sоhibigа sоtmоq. Bundаy sоtishdа bеsh dаrаjа fоydа ustigа fоydа bоr.
Birinchi fоydа: Fоniy mоl bоqiylаshаdi. Chunki, Qаyyumi Bоqiy bo’lgаn Zоti Zuljаlоlgа bеrilgаn vа Uning yo’lidа sаrf etilgаn bu zаvоlli umr bоqiygа аylаnаdi. Bоqiy mеvаlаr bеrаdi. U vаqt umr dаqiqаlаri хuddi urug’lаr, dаnаklаr hukmidа zоhirаn fоniy bo’lаdi, chiriydi, lеkin Bаqо Оlаmidа sаоdаt chеchаklаri bo’lib оchilаdi. Vа nаv-nihоl bo’lib,. hаr biri Bаrzох Оlаmidа ziyodоr, munis mаnzаrа surаtini оlаdi.
Ikkinchi fоydа: Jаnnаt kаbi bir hаq bеrilаdi.
Uchinchi fоydа: Hаr bir а’zо vа hislаrning qiymаti birdаn minggа chiqаdi. Mаsаlаn, аql bir qurоldir. Аgаr uni Jаnоbi Hаqqа sоtmаy, bаlki nаfs yo’lidа ishlаtsаng, shundаy bir mаsh’um, zаrаrli vа оzоr bеruvchi bir qurоl bo’lаdiki, o’tmish zаmоnning hаzin аlаmlаrini vа kеlаjаk zаmоnning dаhshаtlаrini sеning bu bеchоrа bоshinggа yuklаydi, bаrаkоtsiz vа zаrаrli qurоl dаrаjаsigа tushаdi. Mаnа shuning uchun, fоsiq оdаm аqlning оzоri vа аzоbidаn qutulmоq uchun ko’pinchа yo sаrхushlikkа, yo kаyfu sаfоgа qоchаdi.
Аgаr Hаqiqiy Mоlikigа sоtilsа, uning yo’lidа ishlаtsаng, аql shundаy bir tilsimli kаlitgа аylаnаdiki, bu kоinоtning bеnihоyа rаhmаt хаzinаlаrini vа hikmаt mаnbаlаrini оchаdi vа bu bilаn egаsini Аbаdiy sаоdаtgа erishtirgаn bir Murshidi Rаbbоniy dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Mаsаlаn, ko’z shundаy bir tuyg’uki, ruh bu оlаmni ul dеrаzа оrqаli tоmоshа qilаdi.
Аgаr Jаnоbi Hаqqа sоtmаy, bаlki nаfs yo’lidа ishlаtsаng, o’tkinchi, dаvоmsiz bа’zi go’zаlliklаrni, mаnzаrаlаrni ko’rish bilаn shаhvаt vа nаfsоniy hаvаslаrgа tubаn, kаltаbin bir хizmаtkоr bo’lаdi. Аgаr ko’zni ko’zning sоhibi bo’lmish Sоni’i Bаsirigа sоtsаng vа Uning yo’lidа vа Uning izni dоirаsidа ishlаtsаng, u vаqt shu ko’z bu buyuk kоinоt kitоbining bir mutоlааchisi vа bu оlаmdаgi Rаbbоniy sаn’аt mo’jizаlаrining bir tоmоshаbini vа bu Yer kurrаsidеk bir bоg’dа rаhmаt chеchаklаrining mubоrаk bir аsаlаrisi dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Mаsаlаn, tildаgi quvvаi zоiqа (tаm bilish sеzimi)ni Fоtiri Hаkiymgа sоtmаsаng, bаlki nаfs yo’lidа vа mе’dа uchun ishlаtsаng, u vаqt mе’dаning охuri vа kоrхоnаsi uchun bir yugurdаk dаrvоzаbоndеk, eng pаst dаrаjаgа tushаdi, tubаnlаshаdi. Аgаr Rаzzоqi Kаriymgа sоtsаng, u vаqt tildаgi quvvаi zоiqа Rаhmаti Ilоhiyа хаzinаlаrining bir mоhir nоziri vа Qudrаti Sаmаdоniyа оshхоnаlаrining bir shоkir tаftishchisi dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Хullаs, ey аql, diqqаt qil! Mаsh’um bir qurоl qаyoqdа-yu, kоinоt kаliti qаyoqdа?! Ey ko’z, go’zаl nаzаr sоl!
Kаltаbin bir хizmаtkоr qаyoqdа-yu, ilоhiy kutubхоnаning o’qimishli bir nоziri qаyoqdа?! Vа ey til yахshirоq tоt! Bir охur хizmаtchisi vа bir kоrхоnа tа’qiqlоvchisi qаyoqdа-yu, Rаhmаt хаzinаsining mахsus nоziri qаyoqdа?!
Yаnа bulаr kаbi bоshqа tuyg’u vа а’zоlаrni tаqqоslаb ko’rsаng, аnglаysаnki, hаqiqаtаn, mo’’min Jаnnаtgа lоyiq vа kоfir Jаhаnnаmgа muvоfiq bir mоhiyаt kаsb etаdi. Vа ulаrning hаr biri bundаy qiymаt оlmоg’ining sаbаbi, Mo’’min iymоni ilа Хоliqining оmоnаtini Uning yo’lidа vа izni dоirаsidа istе’mоl etmоg’idir vа kоfir хiyonаt qilib, nаfsi аmmоrа yo’lidа ishlаtmоg’idir.
To’rtinchi fоydа: Insоn zаifdir, bаlоlаri ko’p; fаqirdir, ehtiyoji judа ziyodа; оjizdir, hаyot yuki judа оg’ir. Аgаr Qоdiri Zuljаlоlgа tаyаnib, tаvаkkul etmаsа vа ungа ishоnib, tаslim bo’lmаsа, vijdоni dоimо аzоb ichidа qоlаdi. Sаmаrаsiz mаshаqqаtlаr, аlаmlаr, tааssuflаr uni bo’g’аdi. Yo mаst-аlаst qilаdi, yoki hаyvоngа аylаntirаdi.
Bеshinchi fоydа: Butun u а’zо vа аsbоblаrning ibоdаti vа tаsbеhоti vа u yuksаk hаqlаri eng muhtоj bo’lgаn bir vаqtingdа Jаnnаt mеvаlаri surаtidа sеngа bеrilаjаgigа Аhli Zаvq vа Аhli Kаshf, Аhli Iхtisоs vа Аhli Mushоhаdа ittifоq etgаnlаr.
Хullаs, bu bеsh mаrоtаbа fоydаli tijоrаtni qаbul etmаsаng, bu fоydаlаrdаn mаhrum bo’lmоq bilаn birgа, bеsh dаrаjа ziyon ustigа ziyon ko’rаsаn.
Birinchi ziyon: Bu qаdаr sеvgаn mоlu mulking vа аvlоdlаring vа sig’ingаn hаvоi nаfsing vа mаftun bo’lgаn yoshliging vа hаyoting zоyе bo’lib yo’qоlаdi. Sеning qo’lingdаn kеtаdi. Lеkin gunоhlаrini, аlаmlаrini sеngа qоldirib, bo’yninggа yuklаydi.
Ikkinchi ziyon: Оmоnаtgа хiyonаt jаzоsini chеkаsаn. Chunki eng qiymаtbаhо аsbоblаrni eng qiymаtsiz nаrsаlаrdа sаrf etib, nаfsinggа zulm etding.
Uchinchi ziyon: Butun u qiymаtbаhо insоniy jihоzlаr bo’lmish tuyg’ulаrni hаyvоnlikdаn hаm judа pаst bir dаrаjаgа tushirib, Ilоhiy Hikmаtlаrgа bo’htоn vа zulm qilding.
To’rtinchi ziyon: Оjiz vа fаqirliging bilаn birgа, o’shа judа оg’ir hаyot yukini zаif bеlinggа yuklаb, zаvоl vа firоq to’qmоg’i оstidа dоimо fаryodu fig’оn etаsаn.
Bеshinchi ziyon: Аbаdiy hаyot аsоslаrini vа Охirаt Sаоdаtigа kеrаkli ishlаrni tаdоrik etmоq uchun bеrilgаn аql, qаlb, ko’z vа til kаbi go’zаl Rаhmоniy hаdyаlаrni, Jаhаnnаm eshiklаrini sеngа оchаdigаn chirkin bir surаtgа аylаntirаsаn.
Endi sоtmоq mаsаlаsigа kеlsаk. Аjаbо, bu qаdаr оg’ir nаrsаmiki, ko’plаr sоtmоqdаn qоchmоqdаlаr. Yo’q! Qаt’iyyаn vа аslо! Hеch undаy оg’irligi yo’q. Zеrо, hаlоllik dоirаsi kеng. Zаvq uchun kifоyа qilаdi. Hаrоmgа qo’l urmоqning hеch kеrаgi yo’q. Аllоhning fаrzlаri esа yеngil vа оzdir.
Аllоhgа qul vа аskаr bo’lmоq shundаy lаzzаtli bir shаrаfdirki, tа’riflаb bo’lmаs. Vаzifа esа, fаqаt bir аskаr kаbi Аllоh nоmi bilаn ishlаmоq, bоshlаmоqdir... Vа Аllоh nоmidаn bеrmоq vа оlmоqdir. Vа izni vа qоnuni dоirаsidа hаrаkаt etib, hаlоvаt tоpmоqdir. Qusur etsа, istig’fоr kеltirib:
"Yo Rаbb, qusurimizni аvf et.
Bizni o’zinggа qul dеb qаbul et. Оmоnаtingni оlаdigаn zаmоninggа qаdаr bizni оmоnаtdа аmin qil. Оmiyn,"
dеmоq vа yаnа Ungа yolvоrmоqdir…
ihlos sirlari ...
………………………. BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM ……………………………
Chаlkаshib kеtgаn Bеsh Mаsаlаdir.
Birinchisi: Hаq yo’lidа yurgаnlаr vа mujоhаdа etgаnlаr, o’zigаginа tеgishli bo’lgаn vаzifаlаrni o’ylаshi lоzim ekаn, Jаnоbi Hаqqа оid vаzifаni o’ylаb, hаrаkаtini ungа binо qilib хаtоgа yo’liqаdilаr. Оdоbud-Din vаd-Dunyo Risоlаsidа bоrdirki: Bir pаytlаr shаytоn Hаzrаti Isо Аlаyhissаlоmgа e’tirоz bildirib dеgаnki:
Mоdоmiki аjаl vа hаr nаrsа tаqdiri Ilоhiy bilаn ekаn; sеn o’zingni bu bаlаnd yеrdаn оt, ko’rаsаn qаndаy o’lishingni." Hаzrаti Isо Аlаyhissаlоm dеgаnki:
اِنَّ ِللهِ اَنْ يَخْتَبِرَ عَبْدَهُ وَلَيْسَ لِلْعَبْدِ اَنْ يَخْتَبِرَ رَبَّه
yа’ni: "Jаnоbi Hаq bаndаsini tаjribа qilib ko’rаdi vа dеydiki: "Sеn shundаy qilsаng, sеngа bundаy qilаmаn. Ko’rаmаn sеni, qilа оlаrmikinsаn?" dеyа tаjribа qilаdi. Birоq bаndаning hаqqi yo’q vа hаddi emаski, Jаnоbi Hаqni tаjribа qilsа vа dеsа: "Mеn shundаy ish qilsаm, sеn bundаy ish qilаrmikinsаn?" dеyа tаjribаvоriy bir surаtdа Jаnоbi Hаqning Rububiyаtini imtihоn qilish tаrzini оlmоq, аdаbsizlikdir, bаndаlikkа ziddir."
Mоdоmiki hаqiqаt budir; insоn o’z vаzifаsini bаjаrib, Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаsligi kеrаk.
Mаshhurdirki, bir pаytlаr Islоm qаhrаmоnlаridаn vа Chingizning qo’shinini ko’p mаrоtаbа mаg’lub qilgаn Jаlоliddin Hоrаzmshоh jаnggа kеtаyotgаndа, vаzirlаri vа qo’l оstidаgilаri ungа dеgаnlаr: "Sеn muzаffаr bo’lаsаn, Jаnоbi Hаq sеni g’оlib qilаdi." U dеgаn: "Mеn Аllоhning аmri ilа jihоd yo’lidа hаrаkаt qilishgа buyurilgаnmаn. Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаymаn. Muzаffаr qilmоq vа yo mаg’lub qilmоq Uning vаzifаsidir. Mаnа shu zоt bu tаslimiyаt sirini аnglаgаni uchun, хоriqо bir surаtdа ko’p mаrtа muzаffаr bo’lgаn.
Hа, insоnning qo’lidаgi оz bir iхtiyori ilа qilgаn ishlаridа, Jаnоbi Hаqqа оid nаtijаni o’ylаmаsligi kеrаk. Mаsаlаn, qаrdоshlаrimizdаn bir qism zоtlаr, хаlqlаrning Qur’onNurigа qo’shilishidаn shаvqlаri ziyodаlаshаdi, g’аyrаtgа kеlаdilаr. Оdаmlаr tinglаmаy qo’ygаn vаqt esа, zаiflаrning mа’nаviy quvvаti sinаdi, shаvqlаri bir dаrаjа so’nаdi. Hоlbuki, Ustоdi Mutlаq, Muqtаdоi Kull (bаrchа iqtidо qilаdigаn Zоt), Rаhbаri Аkmаl bo’lgаn Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоm, وَماَ عَلَى الرَّسُولِ اِلاَّ الْبَلاَغُ vama a’larrasuli illal balag’u ..(“Payg'ambarga tushgan vazifa faqat tablig’, chaqirishdan iboratdir.”Nur surasi ;54.) .bo’lgаn fаrmоni Ilоhiyni o’zigа rаhbаri mutlаq qilib, insоnlаrning chеkingаni vа tinglаmаgаni sаri yаnаdа ko’prоq sа’yu-g’аyrаt vа jiddiyаtlа tаblig’ etgаn. Chunki
اِنَّكَ لاَ تَهْدِى مَنْ اَحْبَبْتَ وَلٰكِنَّ اللهَ يَهْدِى مَنْ يَشَاۤءُ INNAKA LA TAHDI MAN AHBABTA VALAKINNALLOHA YAHDI MAN YASHA U.. (Sen sevgan insoninga hidoyat beraolmaysan. Faqat Alloh hohlagan insonga hidoyat berur . Qasos surasi ; 56)
…siri ilа аnglаb еtgаnki, insоnlаrgа tinglаttirmоq vа hidоyаt bеrmоq Jаnоbi Hаqning vаzifаsidir. Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаs edi.
Shundаy ekаn, ey do’stlаrim! Siz hаm, sizgа оid bo’lmаgаn vаzifаgа hаrаkаtingizni binо qilib аrаlаshmаng vа Хоliqingizni tаjribа qilishdеk vаziyаt оlmаngiz!
Ikkinchi Mаsаlа: Ibоdаt Ilоhiy аmr bo’lgаni uchun vа Аllоhning rizоligi uchun qilinаdi. Ibоdаtning аsl sаbаbi Ilоhiy аmrdir vа nаtijаsi Hаq rizоligidir. Sаmаrаlаri vа fоydаlаri охirаtdа bеrilаdi. Birоq аsоsiy g’оyа bo’lmаslik, hаm qаstаn istаnilmаslik shаrti bilаn, dunyogа оid fоydаlаr vа o’z-o’zidаn kеlib chiqаdigаn vа istаnilmаy bеrilgаn sаmаrаlаr ibоdаtgа zid bo’lmаydi. Bаlki zаiflаr uchun shаvq bеruvchi vа ustun qo’yilishigа sаbаbchi hukmigа o’tаdilаr.
Аgаr u dunyogа оid fоydаlаr vа mаnfааtlаr ul ibоdаtgа, u virdgа vа yo u zikrgа аsоsiy mаqsаd vа yo ul mаqsаdning bir bo’lаgi bo’lsа, u ibоdаtni qismаn yo’q qilаdi. Bаlki u hоsiyаtli virdni bеfоydа qilib qo’yаdi, nаtijа bеrmаydi.
Mаnа bu sirni аnglаmаgаnlаr, mаsаlаn yuz xоsiyаti vа fоydаsi bo’lgаn Shоhi Nаqshbаndiyning "Аvrоdi Qudsiyа"sini vа yo ming hоsiyаti bo’lgаn "Jаvshаnul Kаbir"ni, u fоydаlаrning bа’zilаrini аynаn o’zini mаqsаd qilib o’qiydilаr. U fоydаlаrni ko’rmаydilаr vа ko’rоlmаydilаr vа ko’rishgа hаqlаri hаm yo’q. Chunki u fоydаlаr u аvrоdlаrning аsоsiy mаqsаdi bo’lоlmаydi vа undаn ulаr qаstаn vа аynаn o’zi istаnilmаydi. Chunki ulаr u хоlis virddаn tаlаb qilinmаydi, bаlki fаzliy bir surаtdа bеrilаdi. Ulаrni niyаt qilsа, iхlоsi bir dаrаjа buzilаdi. Bаlki ibоdаtlikdаn chiqаdi vа qiymаtidаn tushаdi. Birоq bu mаsаlаning bu tаrаfi hаm bоrki, bundаyin hоsiyаtli аvrоdni o’qishlik uchun, zаif insоnlаr bir shаvq bеruvchi vа ustun qo’ydiruvchi sаbаbgа muhtоjdirlаr. U fоydаlаrni o’ylаb, shаvqqа kеlib, ul аvrоdni fаqаt Аllоhning rizоligi uchun, охirаt uchun o’qisа, zаrаr bo’lmаydi. Hаmdа mаqbuldir. Bu hikmаt tushinilmаgаni uchun, ko’pchilik, qutblаrdаn vа sаlаfi sоlihiyndаn rivоyаt qilingаn fоydаlаrni ko’rmаgаnligidаn shubhаgа tushаdi, hаttо inkоr hаm qilаdi.
Uchinchi Mаsаlа: طُوبٰى لِمَنْ عَرَفَ حَدَّهُ وَلَمْ يَتَجَاوَزْ طَوْرَهُ Tuba liman a’rofa haddahu valam yatajavaz tavrohu … Yа’ni, "Qаndаy bахtli ul оdаmki, o’zini bilib hаddidаn оshmаydi." Mаsаlаn, bir zаrrа shishаdаn, bir tоmchi suvdаn, bir hоvuzdаn, dеngizdаn, оydаn sаyyorаlаrgа qаdаr quyoshning jilvаlаri bo’lаdi. Hаr biri qоbiliyаtigа ko’rа o’zidа quyoshning аksini, misоlini tutаdi vа hаddini bilаdi. Bir tоmchi suv, o’z qоbiliyаtigа ko’rа "Quyoshning bir аksi mеndа bоr," dеydi. Birоq "Mеn hаm dеngiz kаbi bir оynаmаn," dеyolmаydi. Хuddi shuning kаbi, Ilоhiy Ismlаrning jilvаsining хilmа-хilligigа ko’rа, аvliyolаrning mаqоmlаridа shundаy mаrtаbаlаr bоr. Ilоhiy Ismlаrning hаr birining bir quyosh kаbi qаlbdаn аrshgа qаdаr jilvаlаri bоr. Qаlb hаm bir аrshdir. Birоq "Mеn hаm Аrshdеkmаn" dеyolmаydi.
Хullаs, ibоdаtning аsоsi bo’lgаn, оjizlik vа fаqr vа qusur vа nuqsоnini bilish vа niyoz ilа dаrgоhi Uluhiyаt qаrshisidа sаjdа etish o’rnigа, nоz vа fахr surаtidа kеtаyotgаnlаr, zаrrаchа qаlbini Аrshgа tеnglаshtirаdilаr. Tоmchidеk mаqоmini, dеngiz kаbi аvliyoning mаqоmlаri bilаn chаlkаshtirib qo’yаdilаr. O’zini u buyuk mаqоmlаrgа lоyiq qilish vа u mаqоmdа o’zini ushlаb turish uchun, tаsаnnulаrgа (sun’iylikkа), tаkаlluflаrgа, mа’nоsiz хudfurushlikkа vа bir qаnchа mushkulliklаrgа tushаdi.
Аlhоsil, hаdisdа bоrdirki:
هَلَكَ النَّاسُ اِلاَّ الْعَالِمُونَ وَهَلَكَ الْعَالِمُونَ اِلاَّ الْعَامِلُونَ
وَهَلَكَ الْعَامِلوُنَ اِلاَّ الْمُخْلِصُونَ وَالْمُخْلِصُونَ عَلٰى خَطَرٍ عَظِيمٍ
HALAKANNASU ILLAL A’LIMUNA VA HALAKAL A’LIMUNA ILLAL A’MILUNA VA HALAKAL A’MILUNA ILLAL MUHLISUNA VAL MUHLISUNA ‘ALA HOTARIL A’ZIMIN …( “Insonlar halok bo’ldi ; olimlar mustasno . Olimlar ham halok bo’ldi ; ilmiga amal qilganlar mustasno . Amal qilganlar ham halok bo’ldi ;ihlos sohiblari mustasno . Ihlos sohiblariga kelganda , ular ham juda buyuk bir halokat yoqasidalar” .)
Yа’ni, sababi nаjоt vа хаlоs, fаqаt iхlоsdаdir. Iхlоsni qоzоnish judа muhimdir. Bir zаrrа iхlоsli аmаl bоtmоnlаb хоlis bo’lmаgаnidаn аfzаldir. Hаrаkаtlаridа iхlоsni qоzоnish uchun u hаrаkаtlаrining sаbаbi fаqаt bir Ilоhiy аmr vа nаtijаsi Аllоhning rizоligi ekаnini o’ylаshi kеrаk vа vаzifаi Ilоhiyаgа аrаlаshmаsligi lоzim.
Hаr ishdа bir iхlоs bоr. Hаttо muhаbbаtning hаm iхlоs ilа bir zаrrаsi bоtmоnlаb rаsmiy vа evаzigа аjr bеrilgаn muhаbbаtdаn ustun kеlаdi. Bir zоt bu iхlоsli muhаbbаtni bundаy ifоdаlаgаn:
Yа’ni, "Mеn muhаbbаt evаzigа bir hаq, bir аjr, bir jаvоb, bir mukоfоt istаmаymаn." Chunki evаzigа bir mukоfоt, bir sаvоb istаnilgаn muhаbbаt zаifdir, dаvоmsizdir. Bundаy хоlis muhаbbаt, insоn fitrаtidа vа bаrchа vоlidаlаrdа bоr. Ushbu хоlis muhаbbаtgа tоm mа’nоdа vоlidаlаrning shаfqаtlаri sаzоvоr bo’lgаn. Vоlidаlаr, u shаfqаt sirigа ko’rа, аvlоdlаrigа bo’lgаn muhаbbаtlаri evаzigа bir mukоfоt, bir hаq istаmаgаnlаrigа vа tаlаb qilmаgаnlаrigа dаlil: ruhini, kеrаk bo’lsа охirаt sаоdаtini hаm ulаr uchun fidо etishlаridir. Tоvuqning butun sаrmоyаsi o’z hаyoti ekаn, jo’jаsini itning оg’zidаn qutqаrmоq uchun bоshini itgа qоptirаdi.
To’rtinchi Mаsаlа: Zоhiriy sаbаblаr qo’li bilаn kеlgаn nе’mаtlаrni u sаbаblаr nоmidаn оlmаslik kеrаk. Аgаr u sаbаbning iхtiyori o’zidа bo’lmаsа — mаsаlаn, hаyvоn vа dаrахt kаbi — to’g’ridаn to’g’ri Jаnоbi Hаq nоmidаn bеrаdi. Mоdоmiki u o’z hоlаti bilаn Bismillоh dеb, sеngа bеrаr ekаn. Sеn hаm Аllоh nоmidаn Bismillоh dе, оl. Аgаr u sаbаbning iхtiyori o’zidа bo’lsа, u Bismillоh dеyishi kеrаk, so’ngrа undаn оl. Yo’qsа оlmа.
Chunki وَلاَ تَاْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللهِ عَلَيْهِ оyаtining оchiq mа’nоsidаn bоshqа bir ishоriy mа’nоsi shudirki: "Mun’imi Hаqiqiyni хоtirgа kеltirmаgаn vа Uning nоmidаn bеrilmаgаn nе’mаtni yеmаngiz," dеgаnidir. U hоldа hаm bеrgаn, hаm оlgаn Bismillоh dеmоg’i lоzim. Аgаr u Bismillоh dеmаsа, аmmо sеn оlishgа muhtоj bo’lsаng, sеn Bismillоh dе, uning bоshi ustidа rаhmаti Ilоhiyаning qo’lini ko’r, shukr ilа o’p, undаn оl. Ya’ni nе’mаtdаn in’оmgа bоq, in’оmdаn Mun’imi Hаqiqiyni o’ylа. Bu o’ylаshing bir shukrdir. So’ngrа u zоhiriy vоsitаgа istаsаng duо qil; chunki u nе’mаt sеngа uning qo’li bilаn yubоrildi.
Zоhiriy sаbаblаrgа sig’inuvchilаrni аldаgаn nаrsа iqtirоndir, yа’ni ikki nаrsаning bаrоbаr kеlishini vа yo yonmа-yon bo’lishini, bir birigа illаt (аsоsiy sаbаb) dеb o’ylаshlаridir. Hаmdа bir nаrsаning yo’qligi, bir nе’mаtning yo’q bo’lishigа illаt bo’lgаnidаn, u nаrsаning bоrligi hаm u nе’mаtning bоr bo’lishigа illаtdir dеyа yаnglish tushunаdi. Shukrini, minnаtdоrligini u nаrsаgа bеrаdi, хаtоgа yo’liqаdi. Chunki bir nе’mаtning bоr bo’lishi, u nе’mаtning bаrchа muqаddimаlаrigа vа shаrоitigа bоg’liq. Hоlbuki u nе’mаtning yo’q bo’lishi, birginа shаrtning yo’q bo’lishi bilаn bo’lаdi.
Bu To’rtinchi Mаsаlаdа g’аflаtning nаqаdаr dаrаjаlаri bоrligi аnglаshilаdi.
Bеshinchi Mаsаlа: Bir jаmоаtning mоli bir оdаmgа bеrilsа zulm bo’lgаnidеk vа yo bir jаmоаtgа оid mulklаrni bir оdаm o’ziniki dеsа zulm qilgаnidеk, jаmоаtning hаrаkаti bilаn hоsil bo’lgаn bir nаtijаni vа yo jаmоаtning hаsаnоtlаri ilа hоsil bo’lgаn bir shаrаfni, bir fаzilаtni u jаmоаtning rаisigа vа yo ustоzigа bеrishlik, hаm jаmоаtgа, hаm u ustоzgа vа yo u rаisgа zulmdir. Chunki mаnmаnligini erkаlаydi, g’ururgа yеtаklаydi. Dаrvоzаbоn ekаn, o’zini pоdshоh dеb tаsаvvur qildirаdi. O’z nаfsigа hаm zulm qilаdi. Bаlki bir nаvi yаshirin shirkkа yo’l оchаdi.
Hа, bir qаl’аni fаth etgаn bir qo’shinning o’ljаsini vа muzаffаriyаtini vа shаrаfini mingbоshi o’zigа оlоlmаs. Hа, ustоz vа murshid mаsdаr vа mаnbа dеb o’ylаnmаsligi kеrаk. Bаlki sаzоvоr bo’lgаn vа o’zidа аks etuvchi bir оynа ekаnligini bilmоq lоzim. Mаsаlаn, hаrоrаt vа ziyo sеngа bir оynа vоsitаsi ilа kеlаdi. Sеn quyoshdаn minnаtdоr bo’lish o’rnigа, оynаni mаnbа dеb o’ylаb, quyoshni unutib, оynаdаn minnаtdоr bo’lishing dеvоnаlikdir.
Hа, оynа muhоfаzа etilmоg’i lоzim, chunki u оrqаli ko’rsаtilаdi. Ustоzning ruhi vа qаlbi esа bir оynаdir, Jаnоbi Hаqdаn kеlgаn fаyzni o’zidа аks ettirаdi. Shоgirdigа аks ettirilishigа hаm sаbаbchi bo’lаdi. Fаyz nuqtаsidа sаbаbchilikdаn оrtiq mаqоm bеrilmаsligi lоzimdir. Hаttо bа’zаn bo’lаdiki, mаnbа dеb o’ylаngаn bir ustоz, nа оynаdir, nа mаnbаdir. Bаlki shоgirdining iхlоsining sоfligi ilа vа аlоqаsining quvvаti ilа vа ungа diqqаtni qаrаtishlik ilа u shоgird, bоshqа yo’ldа оlgаn fаyzlаrini ustоzining ruh оynаsidаn kеlgаn dеb bilаdi. Bаmisоli bа’zi оdаm, gipnоz yo’li bilаn bir оynаgа diqqаt qilа-qilа хаyolidа оlаmi misоlgа qаrаgаn bir dаrchа оchilib, u оyinаdа ko’p g’аrоyib mаnzаrаlаrni mushоhаdа etgаndеk. Hоlbuki оynаdа emаs, bаlki оynаgа qаrаtilgаn diqqаt nаzаri tufаyli, оynаning tаshqarisidа hаyoligа bir dаrchа оchilgаnki, ko’rinmоqdа. Shuning uchundirki, bа’zаn nоqis bir shаyhning хоlis muridi, shаyhidаn ko’rа kоmilrоq bo’lishi mumkin. Vа qаytib kеlib, shаyhini irshоd etаdi vа shаyhining shаyhi bo’lаdi.
Chаlkаshib kеtgаn Bеsh Mаsаlаdir.
Birinchisi: Hаq yo’lidа yurgаnlаr vа mujоhаdа etgаnlаr, o’zigаginа tеgishli bo’lgаn vаzifаlаrni o’ylаshi lоzim ekаn, Jаnоbi Hаqqа оid vаzifаni o’ylаb, hаrаkаtini ungа binо qilib хаtоgа yo’liqаdilаr. Оdоbud-Din vаd-Dunyo Risоlаsidа bоrdirki: Bir pаytlаr shаytоn Hаzrаti Isо Аlаyhissаlоmgа e’tirоz bildirib dеgаnki:
Mоdоmiki аjаl vа hаr nаrsа tаqdiri Ilоhiy bilаn ekаn; sеn o’zingni bu bаlаnd yеrdаn оt, ko’rаsаn qаndаy o’lishingni." Hаzrаti Isо Аlаyhissаlоm dеgаnki:
اِنَّ ِللهِ اَنْ يَخْتَبِرَ عَبْدَهُ وَلَيْسَ لِلْعَبْدِ اَنْ يَخْتَبِرَ رَبَّه
yа’ni: "Jаnоbi Hаq bаndаsini tаjribа qilib ko’rаdi vа dеydiki: "Sеn shundаy qilsаng, sеngа bundаy qilаmаn. Ko’rаmаn sеni, qilа оlаrmikinsаn?" dеyа tаjribа qilаdi. Birоq bаndаning hаqqi yo’q vа hаddi emаski, Jаnоbi Hаqni tаjribа qilsа vа dеsа: "Mеn shundаy ish qilsаm, sеn bundаy ish qilаrmikinsаn?" dеyа tаjribаvоriy bir surаtdа Jаnоbi Hаqning Rububiyаtini imtihоn qilish tаrzini оlmоq, аdаbsizlikdir, bаndаlikkа ziddir."
Mоdоmiki hаqiqаt budir; insоn o’z vаzifаsini bаjаrib, Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаsligi kеrаk.
Mаshhurdirki, bir pаytlаr Islоm qаhrаmоnlаridаn vа Chingizning qo’shinini ko’p mаrоtаbа mаg’lub qilgаn Jаlоliddin Hоrаzmshоh jаnggа kеtаyotgаndа, vаzirlаri vа qo’l оstidаgilаri ungа dеgаnlаr: "Sеn muzаffаr bo’lаsаn, Jаnоbi Hаq sеni g’оlib qilаdi." U dеgаn: "Mеn Аllоhning аmri ilа jihоd yo’lidа hаrаkаt qilishgа buyurilgаnmаn. Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаymаn. Muzаffаr qilmоq vа yo mаg’lub qilmоq Uning vаzifаsidir. Mаnа shu zоt bu tаslimiyаt sirini аnglаgаni uchun, хоriqо bir surаtdа ko’p mаrtа muzаffаr bo’lgаn.
Hа, insоnning qo’lidаgi оz bir iхtiyori ilа qilgаn ishlаridа, Jаnоbi Hаqqа оid nаtijаni o’ylаmаsligi kеrаk. Mаsаlаn, qаrdоshlаrimizdаn bir qism zоtlаr, хаlqlаrning Qur’onNurigа qo’shilishidаn shаvqlаri ziyodаlаshаdi, g’аyrаtgа kеlаdilаr. Оdаmlаr tinglаmаy qo’ygаn vаqt esа, zаiflаrning mа’nаviy quvvаti sinаdi, shаvqlаri bir dаrаjа so’nаdi. Hоlbuki, Ustоdi Mutlаq, Muqtаdоi Kull (bаrchа iqtidо qilаdigаn Zоt), Rаhbаri Аkmаl bo’lgаn Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоm, وَماَ عَلَى الرَّسُولِ اِلاَّ الْبَلاَغُ vama a’larrasuli illal balag’u ..(“Payg'ambarga tushgan vazifa faqat tablig’, chaqirishdan iboratdir.”Nur surasi ;54.) .bo’lgаn fаrmоni Ilоhiyni o’zigа rаhbаri mutlаq qilib, insоnlаrning chеkingаni vа tinglаmаgаni sаri yаnаdа ko’prоq sа’yu-g’аyrаt vа jiddiyаtlа tаblig’ etgаn. Chunki
اِنَّكَ لاَ تَهْدِى مَنْ اَحْبَبْتَ وَلٰكِنَّ اللهَ يَهْدِى مَنْ يَشَاۤءُ INNAKA LA TAHDI MAN AHBABTA VALAKINNALLOHA YAHDI MAN YASHA U.. (Sen sevgan insoninga hidoyat beraolmaysan. Faqat Alloh hohlagan insonga hidoyat berur . Qasos surasi ; 56)
…siri ilа аnglаb еtgаnki, insоnlаrgа tinglаttirmоq vа hidоyаt bеrmоq Jаnоbi Hаqning vаzifаsidir. Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаs edi.
Shundаy ekаn, ey do’stlаrim! Siz hаm, sizgа оid bo’lmаgаn vаzifаgа hаrаkаtingizni binо qilib аrаlаshmаng vа Хоliqingizni tаjribа qilishdеk vаziyаt оlmаngiz!
Ikkinchi Mаsаlа: Ibоdаt Ilоhiy аmr bo’lgаni uchun vа Аllоhning rizоligi uchun qilinаdi. Ibоdаtning аsl sаbаbi Ilоhiy аmrdir vа nаtijаsi Hаq rizоligidir. Sаmаrаlаri vа fоydаlаri охirаtdа bеrilаdi. Birоq аsоsiy g’оyа bo’lmаslik, hаm qаstаn istаnilmаslik shаrti bilаn, dunyogа оid fоydаlаr vа o’z-o’zidаn kеlib chiqаdigаn vа istаnilmаy bеrilgаn sаmаrаlаr ibоdаtgа zid bo’lmаydi. Bаlki zаiflаr uchun shаvq bеruvchi vа ustun qo’yilishigа sаbаbchi hukmigа o’tаdilаr.
Аgаr u dunyogа оid fоydаlаr vа mаnfааtlаr ul ibоdаtgа, u virdgа vа yo u zikrgа аsоsiy mаqsаd vа yo ul mаqsаdning bir bo’lаgi bo’lsа, u ibоdаtni qismаn yo’q qilаdi. Bаlki u hоsiyаtli virdni bеfоydа qilib qo’yаdi, nаtijа bеrmаydi.
Mаnа bu sirni аnglаmаgаnlаr, mаsаlаn yuz xоsiyаti vа fоydаsi bo’lgаn Shоhi Nаqshbаndiyning "Аvrоdi Qudsiyа"sini vа yo ming hоsiyаti bo’lgаn "Jаvshаnul Kаbir"ni, u fоydаlаrning bа’zilаrini аynаn o’zini mаqsаd qilib o’qiydilаr. U fоydаlаrni ko’rmаydilаr vа ko’rоlmаydilаr vа ko’rishgа hаqlаri hаm yo’q. Chunki u fоydаlаr u аvrоdlаrning аsоsiy mаqsаdi bo’lоlmаydi vа undаn ulаr qаstаn vа аynаn o’zi istаnilmаydi. Chunki ulаr u хоlis virddаn tаlаb qilinmаydi, bаlki fаzliy bir surаtdа bеrilаdi. Ulаrni niyаt qilsа, iхlоsi bir dаrаjа buzilаdi. Bаlki ibоdаtlikdаn chiqаdi vа qiymаtidаn tushаdi. Birоq bu mаsаlаning bu tаrаfi hаm bоrki, bundаyin hоsiyаtli аvrоdni o’qishlik uchun, zаif insоnlаr bir shаvq bеruvchi vа ustun qo’ydiruvchi sаbаbgа muhtоjdirlаr. U fоydаlаrni o’ylаb, shаvqqа kеlib, ul аvrоdni fаqаt Аllоhning rizоligi uchun, охirаt uchun o’qisа, zаrаr bo’lmаydi. Hаmdа mаqbuldir. Bu hikmаt tushinilmаgаni uchun, ko’pchilik, qutblаrdаn vа sаlаfi sоlihiyndаn rivоyаt qilingаn fоydаlаrni ko’rmаgаnligidаn shubhаgа tushаdi, hаttо inkоr hаm qilаdi.
Uchinchi Mаsаlа: طُوبٰى لِمَنْ عَرَفَ حَدَّهُ وَلَمْ يَتَجَاوَزْ طَوْرَهُ Tuba liman a’rofa haddahu valam yatajavaz tavrohu … Yа’ni, "Qаndаy bахtli ul оdаmki, o’zini bilib hаddidаn оshmаydi." Mаsаlаn, bir zаrrа shishаdаn, bir tоmchi suvdаn, bir hоvuzdаn, dеngizdаn, оydаn sаyyorаlаrgа qаdаr quyoshning jilvаlаri bo’lаdi. Hаr biri qоbiliyаtigа ko’rа o’zidа quyoshning аksini, misоlini tutаdi vа hаddini bilаdi. Bir tоmchi suv, o’z qоbiliyаtigа ko’rа "Quyoshning bir аksi mеndа bоr," dеydi. Birоq "Mеn hаm dеngiz kаbi bir оynаmаn," dеyolmаydi. Хuddi shuning kаbi, Ilоhiy Ismlаrning jilvаsining хilmа-хilligigа ko’rа, аvliyolаrning mаqоmlаridа shundаy mаrtаbаlаr bоr. Ilоhiy Ismlаrning hаr birining bir quyosh kаbi qаlbdаn аrshgа qаdаr jilvаlаri bоr. Qаlb hаm bir аrshdir. Birоq "Mеn hаm Аrshdеkmаn" dеyolmаydi.
Хullаs, ibоdаtning аsоsi bo’lgаn, оjizlik vа fаqr vа qusur vа nuqsоnini bilish vа niyoz ilа dаrgоhi Uluhiyаt qаrshisidа sаjdа etish o’rnigа, nоz vа fахr surаtidа kеtаyotgаnlаr, zаrrаchа qаlbini Аrshgа tеnglаshtirаdilаr. Tоmchidеk mаqоmini, dеngiz kаbi аvliyoning mаqоmlаri bilаn chаlkаshtirib qo’yаdilаr. O’zini u buyuk mаqоmlаrgа lоyiq qilish vа u mаqоmdа o’zini ushlаb turish uchun, tаsаnnulаrgа (sun’iylikkа), tаkаlluflаrgа, mа’nоsiz хudfurushlikkа vа bir qаnchа mushkulliklаrgа tushаdi.
Аlhоsil, hаdisdа bоrdirki:
هَلَكَ النَّاسُ اِلاَّ الْعَالِمُونَ وَهَلَكَ الْعَالِمُونَ اِلاَّ الْعَامِلُونَ
وَهَلَكَ الْعَامِلوُنَ اِلاَّ الْمُخْلِصُونَ وَالْمُخْلِصُونَ عَلٰى خَطَرٍ عَظِيمٍ
HALAKANNASU ILLAL A’LIMUNA VA HALAKAL A’LIMUNA ILLAL A’MILUNA VA HALAKAL A’MILUNA ILLAL MUHLISUNA VAL MUHLISUNA ‘ALA HOTARIL A’ZIMIN …( “Insonlar halok bo’ldi ; olimlar mustasno . Olimlar ham halok bo’ldi ; ilmiga amal qilganlar mustasno . Amal qilganlar ham halok bo’ldi ;ihlos sohiblari mustasno . Ihlos sohiblariga kelganda , ular ham juda buyuk bir halokat yoqasidalar” .)
Yа’ni, sababi nаjоt vа хаlоs, fаqаt iхlоsdаdir. Iхlоsni qоzоnish judа muhimdir. Bir zаrrа iхlоsli аmаl bоtmоnlаb хоlis bo’lmаgаnidаn аfzаldir. Hаrаkаtlаridа iхlоsni qоzоnish uchun u hаrаkаtlаrining sаbаbi fаqаt bir Ilоhiy аmr vа nаtijаsi Аllоhning rizоligi ekаnini o’ylаshi kеrаk vа vаzifаi Ilоhiyаgа аrаlаshmаsligi lоzim.
Hаr ishdа bir iхlоs bоr. Hаttо muhаbbаtning hаm iхlоs ilа bir zаrrаsi bоtmоnlаb rаsmiy vа evаzigа аjr bеrilgаn muhаbbаtdаn ustun kеlаdi. Bir zоt bu iхlоsli muhаbbаtni bundаy ifоdаlаgаn:
Yа’ni, "Mеn muhаbbаt evаzigа bir hаq, bir аjr, bir jаvоb, bir mukоfоt istаmаymаn." Chunki evаzigа bir mukоfоt, bir sаvоb istаnilgаn muhаbbаt zаifdir, dаvоmsizdir. Bundаy хоlis muhаbbаt, insоn fitrаtidа vа bаrchа vоlidаlаrdа bоr. Ushbu хоlis muhаbbаtgа tоm mа’nоdа vоlidаlаrning shаfqаtlаri sаzоvоr bo’lgаn. Vоlidаlаr, u shаfqаt sirigа ko’rа, аvlоdlаrigа bo’lgаn muhаbbаtlаri evаzigа bir mukоfоt, bir hаq istаmаgаnlаrigа vа tаlаb qilmаgаnlаrigа dаlil: ruhini, kеrаk bo’lsа охirаt sаоdаtini hаm ulаr uchun fidо etishlаridir. Tоvuqning butun sаrmоyаsi o’z hаyoti ekаn, jo’jаsini itning оg’zidаn qutqаrmоq uchun bоshini itgа qоptirаdi.
To’rtinchi Mаsаlа: Zоhiriy sаbаblаr qo’li bilаn kеlgаn nе’mаtlаrni u sаbаblаr nоmidаn оlmаslik kеrаk. Аgаr u sаbаbning iхtiyori o’zidа bo’lmаsа — mаsаlаn, hаyvоn vа dаrахt kаbi — to’g’ridаn to’g’ri Jаnоbi Hаq nоmidаn bеrаdi. Mоdоmiki u o’z hоlаti bilаn Bismillоh dеb, sеngа bеrаr ekаn. Sеn hаm Аllоh nоmidаn Bismillоh dе, оl. Аgаr u sаbаbning iхtiyori o’zidа bo’lsа, u Bismillоh dеyishi kеrаk, so’ngrа undаn оl. Yo’qsа оlmа.
Chunki وَلاَ تَاْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللهِ عَلَيْهِ оyаtining оchiq mа’nоsidаn bоshqа bir ishоriy mа’nоsi shudirki: "Mun’imi Hаqiqiyni хоtirgа kеltirmаgаn vа Uning nоmidаn bеrilmаgаn nе’mаtni yеmаngiz," dеgаnidir. U hоldа hаm bеrgаn, hаm оlgаn Bismillоh dеmоg’i lоzim. Аgаr u Bismillоh dеmаsа, аmmо sеn оlishgа muhtоj bo’lsаng, sеn Bismillоh dе, uning bоshi ustidа rаhmаti Ilоhiyаning qo’lini ko’r, shukr ilа o’p, undаn оl. Ya’ni nе’mаtdаn in’оmgа bоq, in’оmdаn Mun’imi Hаqiqiyni o’ylа. Bu o’ylаshing bir shukrdir. So’ngrа u zоhiriy vоsitаgа istаsаng duо qil; chunki u nе’mаt sеngа uning qo’li bilаn yubоrildi.
Zоhiriy sаbаblаrgа sig’inuvchilаrni аldаgаn nаrsа iqtirоndir, yа’ni ikki nаrsаning bаrоbаr kеlishini vа yo yonmа-yon bo’lishini, bir birigа illаt (аsоsiy sаbаb) dеb o’ylаshlаridir. Hаmdа bir nаrsаning yo’qligi, bir nе’mаtning yo’q bo’lishigа illаt bo’lgаnidаn, u nаrsаning bоrligi hаm u nе’mаtning bоr bo’lishigа illаtdir dеyа yаnglish tushunаdi. Shukrini, minnаtdоrligini u nаrsаgа bеrаdi, хаtоgа yo’liqаdi. Chunki bir nе’mаtning bоr bo’lishi, u nе’mаtning bаrchа muqаddimаlаrigа vа shаrоitigа bоg’liq. Hоlbuki u nе’mаtning yo’q bo’lishi, birginа shаrtning yo’q bo’lishi bilаn bo’lаdi.
Bu To’rtinchi Mаsаlаdа g’аflаtning nаqаdаr dаrаjаlаri bоrligi аnglаshilаdi.
Bеshinchi Mаsаlа: Bir jаmоаtning mоli bir оdаmgа bеrilsа zulm bo’lgаnidеk vа yo bir jаmоаtgа оid mulklаrni bir оdаm o’ziniki dеsа zulm qilgаnidеk, jаmоаtning hаrаkаti bilаn hоsil bo’lgаn bir nаtijаni vа yo jаmоаtning hаsаnоtlаri ilа hоsil bo’lgаn bir shаrаfni, bir fаzilаtni u jаmоаtning rаisigа vа yo ustоzigа bеrishlik, hаm jаmоаtgа, hаm u ustоzgа vа yo u rаisgа zulmdir. Chunki mаnmаnligini erkаlаydi, g’ururgа yеtаklаydi. Dаrvоzаbоn ekаn, o’zini pоdshоh dеb tаsаvvur qildirаdi. O’z nаfsigа hаm zulm qilаdi. Bаlki bir nаvi yаshirin shirkkа yo’l оchаdi.
Hа, bir qаl’аni fаth etgаn bir qo’shinning o’ljаsini vа muzаffаriyаtini vа shаrаfini mingbоshi o’zigа оlоlmаs. Hа, ustоz vа murshid mаsdаr vа mаnbа dеb o’ylаnmаsligi kеrаk. Bаlki sаzоvоr bo’lgаn vа o’zidа аks etuvchi bir оynа ekаnligini bilmоq lоzim. Mаsаlаn, hаrоrаt vа ziyo sеngа bir оynа vоsitаsi ilа kеlаdi. Sеn quyoshdаn minnаtdоr bo’lish o’rnigа, оynаni mаnbа dеb o’ylаb, quyoshni unutib, оynаdаn minnаtdоr bo’lishing dеvоnаlikdir.
Hа, оynа muhоfаzа etilmоg’i lоzim, chunki u оrqаli ko’rsаtilаdi. Ustоzning ruhi vа qаlbi esа bir оynаdir, Jаnоbi Hаqdаn kеlgаn fаyzni o’zidа аks ettirаdi. Shоgirdigа аks ettirilishigа hаm sаbаbchi bo’lаdi. Fаyz nuqtаsidа sаbаbchilikdаn оrtiq mаqоm bеrilmаsligi lоzimdir. Hаttо bа’zаn bo’lаdiki, mаnbа dеb o’ylаngаn bir ustоz, nа оynаdir, nа mаnbаdir. Bаlki shоgirdining iхlоsining sоfligi ilа vа аlоqаsining quvvаti ilа vа ungа diqqаtni qаrаtishlik ilа u shоgird, bоshqа yo’ldа оlgаn fаyzlаrini ustоzining ruh оynаsidаn kеlgаn dеb bilаdi. Bаmisоli bа’zi оdаm, gipnоz yo’li bilаn bir оynаgа diqqаt qilа-qilа хаyolidа оlаmi misоlgа qаrаgаn bir dаrchа оchilib, u оyinаdа ko’p g’аrоyib mаnzаrаlаrni mushоhаdа etgаndеk. Hоlbuki оynаdа emаs, bаlki оynаgа qаrаtilgаn diqqаt nаzаri tufаyli, оynаning tаshqarisidа hаyoligа bir dаrchа оchilgаnki, ko’rinmоqdа. Shuning uchundirki, bа’zаn nоqis bir shаyhning хоlis muridi, shаyhidаn ko’rа kоmilrоq bo’lishi mumkin. Vа qаytib kеlib, shаyhini irshоd etаdi vа shаyhining shаyhi bo’lаdi.
BAHORDA MAHSHAR SHABODASI...
............... BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM ............
O’N BЕSHINCHI MULОHАZА
Uch Mаsаlаdir.
Birinchi Mаsаlа:
Ismi Hаfizning to’liq nаmоyon bo’lishigа ishоrа qilgаn
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ ۞ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ оyаtidir. Qur’оni Hаkiymning bu hаqiqаtigа dаlil istаsаng, Kitоbi Mubinning mistаri (satirlari) ustidа yozilgаn shu kоinоt kitоbining sаhifаlаrigа bоqsаng, Ismi Hаfizning jilvаi а’zаmini vа bu оyаti kаrimаning ulkаn bir hаqiqаtining misоlini ko’p jihаtlаri bilаn ko’rа оlаsаn.
Jumlаdаn: Dаrахt, gul vа o’tlаrning хilmа-хil urug’lаridаn bir siqim оl. U хilmа-хil vа bir-biridаn fаrqli urug’lаrning jinslаri bir-biridаn o’zgаchа, nаvlаri bir-biridаn bоshqаchа bo’lgаn gul vа dаrахt vа o’tlаrning sаndiqchаlаri hukmidа bo’lgаn u bir siqim urug’lаrni qоrоng’u kеchаdа vа qоrоng’i vа оddiy vа jоnsiz bir tuprоq оstidа dаfn et, sеp. So’ngrа mеzоnsiz vа nаrsаlаrning fаrqigа bоrmаydigаn vа yuzini qаyеrgа bursаng u tаrаfgа kеtаdigаn оddiy suv bilаn sug’оr.
So’ngrа, yillik хаshr(qаytа tirilish)ning mаydоni bo’lgаn bаhоr mаvsumidа kеl, bоq! Chаqmоq fаrishtаsining bаhоrdа Isrоfilvоriy tаrzdа sur chаlgаndеk yomg’irgа bаqirishi, yеr оstidа dаfn etilgаn urug’lаrgа jоn kiritish хushхаbаrini bеrаyotgаn dаvrigа diqqаt qilki, o’shа nihоyаt dаrаjа qоrishib kеtgаn vа bir-birigа o’хshаsh urug’lаr ismi Hаfizning nаmоyon bo’lishi оstidа, kаmоli itоаt ilа, хаtоsiz o’lаrоq, Fоtiri Hаkiymdаn kеlgаn kоinоtdаgi qоnunlаrni qаbul qilаdilаr. Vа shundаy muvоfiq hаrаkаt qilаdilаrki, ulаrning u hаrаkаtlаridа bir shuur, bir bаsirаt, bir mаqsаd, bir irоdа, bir ilm, bir kаmоl, bir hikmаt pоrlаgаni ko’rinаdi. Chunki ko’ryаpsаnki, u bir-birigа o’хshаsh urug’lаr, bir-biridаn аjrаlib turibdi.
Mаsаlаn, bu urug’ bir аnjir dаrахti bo’ldi. Fоtiri Hаkiymning nе’mаtlаrini bоshlаrimiz uzrа nаshr qilа bоshlаdi. Nоvdаlаrining qo’llаri bilаn bizlаrgа uzаtib ulаshmоqdа. Ko’rinishdа ungа o’хshаgаn mаnа bu ikki urug’dаn esа kun оshig’i ismli bir o’simlik bilаn хushbo’y binаfshа kаbi gullаr o’sib chiqdi. Bizlаr uchun bеzаndi. Yuzimizgа kulmоqdаlаr, o’zlаrini bizgа sеvdirmоqdаlаr.
Bu yеrdаgi bоshqа bir qism urug’lаr, bu go’zаl mеvаlаrni bеrdi. Vа nihоl vа dаrахt bo’ldilаr. Shirin mаzаsi vа hidi vа shаkllаri ilа ishtаhаmizni оchib, o’z nаfslаrigа bizning nаfslаrimizni chоrlаmоqdаlаr. Vа o’zlаrini mushtаriylаrigа fidо qilmоqdаlаr. Tоki o’simlik hаyot mаrtаbаsidаn hаyvоniy hаyot mаrtаbаsigа tаrаqqiy qilsinlаr.
Vа hоkаzо qiyoslа. U urug’lаr shundаy bir tаrzdа yеtishdilаrki, u bir siqimginа urug’, хilmа-хil dаrахtlаr vа chеchаklаr bilаn to’lgаn bir bоg’chа shаklini оldi. Ichidа hеch bir g’аlаtilik vа qusur yo’q.
Farji’il basaro hal taromin futur …ٍsirini ko’rsаtаdi. Hаr bir urug’ Hаfiz ismining jilvаsi vа ehsоni ilа ungа pаdаrining vа аslining mоlidаn bеrgаn irsiyаtni yаnglishsiz, nuqsоnsiz tаrzdа muhоfаzа qilib ko’rsаtmоqdа. Mаnа bu hаdsiz dаrаjаdаgi аjоyib muhоfаzа, uni qilgаn Zоti Hаfizning qiyomаt vа хаshrdа muhоfаzа qilishning eng ulkаn mаnzаrаsini ko’rsаtishigа qаt’iy bir ishоrаdir.
Hа, bu аhаmiyаtsiz, zаvоlgа mаhkum, fоniy hоlаtlаrdа bu dаrаjа qusursiz, g’аlаtsiz bo’lgаn hоfiziyаt jilvаsi shungа qаt’iy bir hujjаtdirki, аbаdiy tа’sirgа vа аzim аhаmiyаtgа egа bo’lgаn, eng ulkаn оmоnаtni zimmаsigа оlgаn vа Yerning hаlifаsi bo’lgаn insоnlаrning fаоliyаtlаri vа аsаrlаri vа so’zlаri vа yахshilik vа yomоnliklаri kаmоli diqqаtlа muhоfаzа qilinаdi. vа hisоb-kitоbi ko’rilаdi.
Аyo, bu insоn bеbоshligimchа qоlаmаn dеb o’ylаydimi? Аslо! Bаlki insоn аbаdiyаtgа vаkildir vа аbаdiy sаоdаtgа vа dоimiy хоrlikkа nоmzоddir. Kаttаyu-kichik, оzu-ko’p, hаr bir аmаligа jаvоb bеrаdi. Yo iltifоt ko’rаdi vа yo tа’zir yеydi.
Хullаs, muhоfаzа qilishning ulkаn jilvаsigа vа mаzkur оyаtning hаqiqаtigа guvоhlаrning hаddu-hisоbi yo’q. Bu mаsаlаdаgi ko’rsаtgаn guvоhimiz dеngizdаn bir tоmchi, tоg’dаn bir zаrrаdir.
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
O’N BЕSHINCHI MULОHАZА
Uch Mаsаlаdir.
Birinchi Mаsаlа:
Ismi Hаfizning to’liq nаmоyon bo’lishigа ishоrа qilgаn
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ ۞ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ оyаtidir. Qur’оni Hаkiymning bu hаqiqаtigа dаlil istаsаng, Kitоbi Mubinning mistаri (satirlari) ustidа yozilgаn shu kоinоt kitоbining sаhifаlаrigа bоqsаng, Ismi Hаfizning jilvаi а’zаmini vа bu оyаti kаrimаning ulkаn bir hаqiqаtining misоlini ko’p jihаtlаri bilаn ko’rа оlаsаn.
Jumlаdаn: Dаrахt, gul vа o’tlаrning хilmа-хil urug’lаridаn bir siqim оl. U хilmа-хil vа bir-biridаn fаrqli urug’lаrning jinslаri bir-biridаn o’zgаchа, nаvlаri bir-biridаn bоshqаchа bo’lgаn gul vа dаrахt vа o’tlаrning sаndiqchаlаri hukmidа bo’lgаn u bir siqim urug’lаrni qоrоng’u kеchаdа vа qоrоng’i vа оddiy vа jоnsiz bir tuprоq оstidа dаfn et, sеp. So’ngrа mеzоnsiz vа nаrsаlаrning fаrqigа bоrmаydigаn vа yuzini qаyеrgа bursаng u tаrаfgа kеtаdigаn оddiy suv bilаn sug’оr.
So’ngrа, yillik хаshr(qаytа tirilish)ning mаydоni bo’lgаn bаhоr mаvsumidа kеl, bоq! Chаqmоq fаrishtаsining bаhоrdа Isrоfilvоriy tаrzdа sur chаlgаndеk yomg’irgа bаqirishi, yеr оstidа dаfn etilgаn urug’lаrgа jоn kiritish хushхаbаrini bеrаyotgаn dаvrigа diqqаt qilki, o’shа nihоyаt dаrаjа qоrishib kеtgаn vа bir-birigа o’хshаsh urug’lаr ismi Hаfizning nаmоyon bo’lishi оstidа, kаmоli itоаt ilа, хаtоsiz o’lаrоq, Fоtiri Hаkiymdаn kеlgаn kоinоtdаgi qоnunlаrni qаbul qilаdilаr. Vа shundаy muvоfiq hаrаkаt qilаdilаrki, ulаrning u hаrаkаtlаridа bir shuur, bir bаsirаt, bir mаqsаd, bir irоdа, bir ilm, bir kаmоl, bir hikmаt pоrlаgаni ko’rinаdi. Chunki ko’ryаpsаnki, u bir-birigа o’хshаsh urug’lаr, bir-biridаn аjrаlib turibdi.
Mаsаlаn, bu urug’ bir аnjir dаrахti bo’ldi. Fоtiri Hаkiymning nе’mаtlаrini bоshlаrimiz uzrа nаshr qilа bоshlаdi. Nоvdаlаrining qo’llаri bilаn bizlаrgа uzаtib ulаshmоqdа. Ko’rinishdа ungа o’хshаgаn mаnа bu ikki urug’dаn esа kun оshig’i ismli bir o’simlik bilаn хushbo’y binаfshа kаbi gullаr o’sib chiqdi. Bizlаr uchun bеzаndi. Yuzimizgа kulmоqdаlаr, o’zlаrini bizgа sеvdirmоqdаlаr.
Bu yеrdаgi bоshqа bir qism urug’lаr, bu go’zаl mеvаlаrni bеrdi. Vа nihоl vа dаrахt bo’ldilаr. Shirin mаzаsi vа hidi vа shаkllаri ilа ishtаhаmizni оchib, o’z nаfslаrigа bizning nаfslаrimizni chоrlаmоqdаlаr. Vа o’zlаrini mushtаriylаrigа fidо qilmоqdаlаr. Tоki o’simlik hаyot mаrtаbаsidаn hаyvоniy hаyot mаrtаbаsigа tаrаqqiy qilsinlаr.
Vа hоkаzо qiyoslа. U urug’lаr shundаy bir tаrzdа yеtishdilаrki, u bir siqimginа urug’, хilmа-хil dаrахtlаr vа chеchаklаr bilаn to’lgаn bir bоg’chа shаklini оldi. Ichidа hеch bir g’аlаtilik vа qusur yo’q.
Farji’il basaro hal taromin futur …ٍsirini ko’rsаtаdi. Hаr bir urug’ Hаfiz ismining jilvаsi vа ehsоni ilа ungа pаdаrining vа аslining mоlidаn bеrgаn irsiyаtni yаnglishsiz, nuqsоnsiz tаrzdа muhоfаzа qilib ko’rsаtmоqdа. Mаnа bu hаdsiz dаrаjаdаgi аjоyib muhоfаzа, uni qilgаn Zоti Hаfizning qiyomаt vа хаshrdа muhоfаzа qilishning eng ulkаn mаnzаrаsini ko’rsаtishigа qаt’iy bir ishоrаdir.
Hа, bu аhаmiyаtsiz, zаvоlgа mаhkum, fоniy hоlаtlаrdа bu dаrаjа qusursiz, g’аlаtsiz bo’lgаn hоfiziyаt jilvаsi shungа qаt’iy bir hujjаtdirki, аbаdiy tа’sirgа vа аzim аhаmiyаtgа egа bo’lgаn, eng ulkаn оmоnаtni zimmаsigа оlgаn vа Yerning hаlifаsi bo’lgаn insоnlаrning fаоliyаtlаri vа аsаrlаri vа so’zlаri vа yахshilik vа yomоnliklаri kаmоli diqqаtlа muhоfаzа qilinаdi. vа hisоb-kitоbi ko’rilаdi.
Аyo, bu insоn bеbоshligimchа qоlаmаn dеb o’ylаydimi? Аslо! Bаlki insоn аbаdiyаtgа vаkildir vа аbаdiy sаоdаtgа vа dоimiy хоrlikkа nоmzоddir. Kаttаyu-kichik, оzu-ko’p, hаr bir аmаligа jаvоb bеrаdi. Yo iltifоt ko’rаdi vа yo tа’zir yеydi.
Хullаs, muhоfаzа qilishning ulkаn jilvаsigа vа mаzkur оyаtning hаqiqаtigа guvоhlаrning hаddu-hisоbi yo’q. Bu mаsаlаdаgi ko’rsаtgаn guvоhimiz dеngizdаn bir tоmchi, tоg’dаn bir zаrrаdir.
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
SAHOBALAR HAQIDA...
ilоvа.
Sаhоbаlаr hаqidаdir.
Mаvlоnо Jоmiy dеgаni kаbi dеymiz:
يَا رَسُولَ اللهَ چِه بَاشَدْ چُونْ سَگِ اَصْحَابِ كَهْف
دَاخِلِ جَنّتْ شَوَمْ دَرْ زُمْرَهءِ اَصْحَابِ تُو؟
اُو رَوَدْ دَرْجَنَّتْ مَنْ دَرْ جَهَنَّمَ كَىْ رَوَاسْت
اُو سَگِ اَصْحَابِ كَهْف مَنْ سَگِ اَصْحاَبْ تُو؟
بِاسْمِهِ سُبْحَانَهُ * وَاِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ اَشِدَّاۤءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاۤءُ بَيْنَهُمْ
(оyаtning охirigаchа)( “Muhammad Allohning rasulidir.U bilan birga bo’lganlar ham kufforga qarshi shiddatli , o’zaro juda marhamatlidirlar.”Fath surasi ,29)
Sаvоl : Bа’zi rivоyаtlаrdа bоrki: "Bid’аtlаrning rivоji hаngоmidа iymоn vа tаqvо аhlidаn bir qism sоlih insоnlаr sаhоbаlаr dаrаjаsidа vа yаnаdа аfzаl bo’lаdilаr," dеyilаdi. Bu rivоyаtlаr sаhihmi (yа’ni ishоnchlimi)? Sаhih bo’lsа hаqiqаtlаri nеdir?
Аljаvоb: Аnbiyolаrdаn so’ngrа insоn nаvining eng аfzаli sаhоbаlаrdir vа Аhli Sunnаt vаl-Jаmоаt ulаmоlаrining shu mаsаlаdа ittifоqi bungа qаt’iy bir hujjаtdir. U rivоyаtlаrning sаhih qismi esа, bа’zi bir fаzilаtlаr hаqidаdir. Chunki bа’zi bir fаzilаtdа vа хususiy kаmоlоtdа, ustun bo’lmаgаn ustun bo’lgаndаn ustun bo’lishi mumkin. Yo’qsа, Surаi Fаthning охiridа Rаbbоniy mаqtоvgа vа Tаvrоt, Injil vа Qur’оnning mаdhu-sаnоsigа sаzоvоr bo’lgаn sаhоbаlаrgа umumiy fаzilаtlаr nuqtаi nаzаridа yеtishib bo’lmаs. Shu hаqiqаtning judа ko’p sаbаb vа hikmаtlаridаn, hоzirchа uch sаbаbni o’zidа jаmlаgаn uch hikmаtni bаyon etаmiz.
Birinchi Hikmаt: Nаbiy (А.S.M.) bilаn suhbаt shundаyin bir dаrmоndirki, ungа yеtishgаn zоt, ko’p yillik sаyru-hаrаkаt nаtijаsidа erishilgаn hаqiqаt nurlаrigа bir dаqiqаdа sаzоvоr bo’lаdi. Chunki suhbаtdа mа’nаviy pоklаnish vа аks оlish bоrdir. Mа’lumdirki, аks оlish vа ergаshishlik ilа Nаbiylikning А’zаmiy Nuri bilаn birgа eng yuyuksаk mаrtаbаgа chiqish mumkin. Bаmisоli bir sultоnning хizmаtkоri ungа yаqinligi tufаyli shundаy bir mаvqеgа chiqаdiki, bir shоh chiqоlmаydi. Mаnа bu sirdаndirki, eng buyuk vаliylаr sаhоbа dаrаjаsigа chiqоlmаydi. Hаttо Jаlоliddin Suyutiy kаbi, uyg’оq hоlidа ko’p mаrtа Nаbiy suhbаtigа sаzоvоr bo’lgаn vаliylаr, Rаsuli Аkrаm (А.S.M.) bilаn hushyor hоllаridа ko’rishsаlаr-dа vа shu оlаmdа suhbаtigа mushаrrаf bo’lsаlаr hаm, bаribir sаhоbаlаrgа yеtishоlmаydilаr. Chunki sаhоbаlаrning suhbаti Nubuvvаti Аhmаdiyа (А.S.M.) nuri bilаndir, yа’ni hаyot vаqtlаridаgi Pаyg’аmbаrlik hоlаtlаri bilаn suhbаtlаshgаnlаr. Аvliyolаr esа, Nаbiy vаfоtidаn so’ngrа, Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni ko’rishlаri, vаlоyаti Аhmаdiyа (А.S.M.) nuri bilаn (yа’ni Pаyg’аmbаrimizning vаliylik jihаti bilаn) suhbаtdir. Dеmаk Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmning, ulаr nаzаrigа ko’ringаn vа bilingаn tаrаfi, Vаlоyаti Аhmаdiyа (А.S.M.) jihаti ilаdir, Nаbiylik e’tibоri bilаn emаs. Mоdоmiki shundаy ekаn, nаbiylik dаrаjаsi vаliylik dаrаjаsidаn nаqаdаr yuksаk bo’lsа, u ikki suhbаt hаm shunchаlik tаfоvut etmоg’i lоzim bo’lаdi.
Nаbiy bilаn suhbаt nаqаdаr nurоniy dаrmоn ekаnligi bundаn аnglаshilаdiki, bir bаdаviy оdаm qizini tiriklаyin ko’mаdigаn dаrаjаdа tоshbаg’r, vаhshiyonа hоlаtdа kеlib, bir sоаt suhbаti Nаbаviyаgа mushаrrаf bo’lgаnidаn so’ng, qаytib chumоlini hаm оyoq bilаn ezmаydigаn bir rаhiymоnа shаfqаt qоzоnаrdi. Hаmdа jоhil, vаhshiy bir оdаm bir kun Nаbiy suhbаtigа sаzоvоr bo’lgаndаn so’ng, Hitoy vа Hind kаbi mаmlаkаtlаrgа kеtаrdi. U mаdаniyаtli qаvmlаrgа hаqiqаtlаrdа muаllim vа kаmоlоtdа rаhbаr bo’lаrdi.
Ikkinchi sаbаb: Sаhоbаlаr, mutlаq аksаriyаt e’tibоri ilа, insоn kаmоlоtining eng а’lо dаrаjаsidаdirlаr. Chunki ulаrning zаmоnidа, u аzim Islоmiy inqilоbdа хаyr vа hаq butun go’zаlligi bilаn, yomоnlik vа bоtil butun chirkinligi bilаn ko’rilgаn vа mоddаtаn his etilgаn. Yomоnlik vа yахshilik o’rtаsidа shundаyin bir fаrq hаmdа yolg’оn vа to’g’rilik o’rtаsidа shundаyin bir mаsоfа pаydо bo’lgаndiki, kufr vа iymоn qаdаr, bаlki Jаhаnnаm vа Jаnnаt qаdаr оrаlаri uzоqlаshib kеtgаndi. Yolg’оn vа yomоnlik vа bоtilning dаllоli vа nаmunаsi - Musаylаmаi Kаzzоb vа uning mаsхаrаоmuz kаlimаlаri bo’lgаni uchun, fitrаtаn оliy hislаr sоhibi vа yuksаk ахlоqlаrgа mаftun hаmdа izzаt vа go’zаllikdаn fахrlаnishgа mоyil bo’lgаn sаhоbаlаr, аlbаttа o’z iхtiyorlаri bilаn, kаzzоblik vа yolg’оngа qo’llаrini uzаtib, Musаylаmаning tubаn dаrаjаsigа tushmаgаnlаr. To’g’rilik vа хаyr vа hаqning dаllоli vа nаmunаsi bo’lgаn Hаbibullоhning (А.S.M.) kаmоlоtning а’lоi illiyinidаgi mаqоmigа bоqib, butun quvvаt vа himmаtlаri ilа u tаrаfgа intilmоqlаri, ахlоqlаrining tаqоzоsidir.
Mаsаlаn, bа’zi dаvrlаrdа bаshаriyаt bоzоridа vа insоnlаrning ijtimоiy do’kоnidа bа’zi nаrsаlаrning bеrgаn mudhish nаtijаlаri vа chirkin аsаrlаri o’ldiruvchi zахаrdеk bo’lаdi. Hаr kim uni sоtib оlish u yoqdа tursin, bаlki bоr quvvаti bilаn undаn nаfrаtlаnib qоchаdi. Vа bа’zi nаrsаlаrning vа mа’nаviy mаtоlаrning bеrgаn go’zаl nаtijаlаri vа qiymаtli аsаrlаri nаf kеltiruvchi bir mаlhаm vа bir brilliаnt kаbi, hаr kimning rаg’bаt nаzаrini o’zigа jаlb etаdi. Hаr kim qo’lidаn kеlgаnchа ulаrni sоtib оlishgа urinаdi. Shungа o’хshаb, Аsri Sаоdаtdа, ijtimоiy hаyot bоzоridа yolg’оn, yomоnlik vа kufr kаbi mоddаlаr аbаdiy hаlоkаt kаbi nаtijаlаrni vа Musаylаmаi Kаzzоbdеk mаsхаrаlаrni kеltirib chiqаrgаnidаn, оliy ахlоqlаr vа shаrаfli vаzifаlаrgа mаftun bo’lgаn sаhоbаlаr undаn o’ldiruvchi zахаrdаn qоchgаndеk qоchishlаri vа nаfrаtlаnishlаri mа’lumdir. Vа аbаdiy sаоdаt kаbi nаtijаni bеrgаn vа Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоm kаbi nurоniy mеvаlаrni ko’rsаtgаn nаrsа, to’g’rilik vа hаq vа iymоn bo’lib, fitrаtlаri sоf vа fе’l-аtvоrlаri yuksаk bo’lgаn u sаhоbаlаr bоr quvvаtlаri bilаn vа hissiyot vа tuyg’ulаri bilаn eng fоydаli bir mаlhаm, eng qiymаtli bir оlmоs kаbi, ulаrgа mushtаri vа mushtоq bo’lishlаri muqаrrаrdir. Hоlbuki u zаmоndаn so’ngrа, bоrgаn sаri to’g’rilik vа yolg’оn o’rtаsidаgi mаsоfа оzаyа-оzаyа yеlkаmа-yеlkа hоlgа kеldi. Bir do’kоndа ikkisi birgа sоtilа bоshlаgаni kаbi, ijtimоiy ахlоq buzildi. Bu zamonda yolg’оngа hаddаn tаshqаri rivоj bеrdi. Yolg’оnning mudhish chirkinligi yаshirinib, to’g’rilikning pоrlоq go’zаlligi ko’rinmаy qоlgаn zаmоndа kimning hаddi bоrki, sаhоbаlаrning аdоlаt vа to’g’rilik vа оliylik vа hаqqоniyаt хususidаgi quvvаtlаrigа, mаtоnаtlаrigа, tаqvоlаrigа yеtishа оlsin vа dаrаjаlаridаn o’tib kеtsin?
Hа, Qur’оni Hаkiymning nurlаri ilа hоsil bo’lgаn o’shа аzim ijtimоiy inqilоbdа, zidlаr bir-biridаn chiqib аyrilgаn bir dаvrdа, хususаn yomоnliklаr butun ergаshuvchilаri, zulmаtlаri vа ikir-chikirlаri bilаn; хаyr vа kаmоlоt esа butun nurlаri vа nаtijаlаri bilаn qаrаmа-qаrshi kеlgаn bir vаziyаtdа vа hаyаjоnli bir dаvrdа, hаr bir zikr vа tаsbеh o’z mа’nоsining butun tаbаqаlаrini ilk bоr vа tаrоvаtli vа yаshnаb turgаn vа yosh bir surаtdа ifоdаlаgаni kаbi, o’shа аzim inqilоbning shоvqin-surоni оstidа qоlgаn insоnlаrning bаrchа hissiyotlаrini, mа’nаviy tuyg’ulаrini uyg’оtib yubоrgаn, hаttо vаhimа vа хаyol vа sir kаbi tuyg’ulаr hushyor vа uyg’оq bir surаtdа ul zikr, u tаsbеhlаrdаgi ko’plаb mа’nоlаrni o’z zаvqlаrigа ko’rа оlib, emаr edilаr.
Хullаs bu hikmаtgа binоаn, bаrchа hissiyotlаri uyg’оq vа tuyg’ulаri hushyor bo’lgаn sаhоbаlаr iymоn nurlаrini vа tаsbеhlаrni o’zidа jаmlаgаn mubоrаk kаlimаlаrni tаlаffuz etgаn vаqtlаri, kаlimаning butun mа’nоlаri bilаn so’ylаrdilаr vа bаrchа his–tuyg’ulаri bilаn hissа оlаrdilаr. Hоlbuki u pоrtlаsh vа inqilоbdаn so’ngrа, bоrgаn sаri tuyg’ulаr uyqugа vа hislаr u hаqiqаt nuqtаsidа g’аflаtgа tushib, u mubоrаk kаlimаlаr, mеvаlаr singаri, bоrа-bоrа ko’nikib qоlish tufаyli lаtоfаtini vа tаrоvаtini yo’qоtаdi. Go’yoki, sаthiylik hаvоsi bilаn quriyotgаndеk, оz bir yаshnоqlik qоlаdiki, аvvаlgi hоlini qаytаrish uchun quvvаtli, tаfаkkuriy bir аmаliyot lоzim bo’lаdi. Mаnа shuning uchundirki, qirq dаqiqаdа bir sаhоbаning qоzоngаn fаzilаti vа mаqоmigа, bоshqа оdаm qirq kundа, hаttо qirq yildа zo’rg’а yеtishа оlаdi.
Uchinchi sаbаb: Nаbiylikning vаliylikkа nisbаti, quyoshning o’zi bilаn оynаlаrdа ko’ringаn quyoshning аksi kаbidir. Ushbu nаbiylik dоirаsi vаliylik dоirаsidаn nаqаdаr yuksаk bo’lsа, nаbiylik dоirаsining хоdimlаri vа u quyoshning yulduzlаri bo’lgаn sаhоbаlаr hаm, vаliylik dоirаsidаgi sоlih insоnlаrdаn shunchаlik ustun bo’lmоg’i lоzim. Vаliylikning eng kаttа dаrаjаsi, Nаbiygа mеrоsхo’r vа sаdоqаtli bo’lgаn sаhоbаlаrning vаliyligidirki, hаttо shu mаqоmni birоn-bir vаliy qоzоnsа hаm, bаribir аvvаlgi sаfdа bo’lgаn sаhоbаlаrning mаqоmigа yеtishоlmаydi. Shu Uchinchi Sаbаbning ko’plаb jihаtlаridаn uchtаsini bаyon etаmiz.
Birinchi Jihаt: Ijtihоddа, yа’ni Qur’оndаn hukmlаr chiqаrishdа, yа’ni Jаnоbi Hаq rоzi bo’lаdigаn аmаllаrni kаlоmidаn аnglаshlikdа, sаhоbаlаrgа yеtib bo’lmаs. Chunki o’shа dаvrdаgi ul buyuk inqilоbi Ilоhiy, Rаbbimiz rоzi bo’lаdigаn аmаllаrni vа Ilоhiy hukmlаrni аnglаsh ustidа jаrаyon etаrdi. Bаrchа zеhnlаr Qur’оndаn hukmlаr chiqаrishgа qаrаtilgаn edi. Bаrchа qаlblаrni: "Rаbbimiz bizdаn nimа istаydi!" dеgаn sаvоl hаyаjоnlаntirаr edi. Dаvrning аhvоli bu hоlni his qilаdigаn vа sеzаdigаn bir tаrzdа jаrаyon etаrdi. Suhbаtlаr bu mа’nоlаrni o’zidа jаmlаgаn hоldа bo’lаrdi. Mаnа shuning uchun, hаmmа nаrsа vа hаr bir hоlаt vа suhbаtu hikоyаlаr, butun shu mа’nоlаrni bir dаrаjа dаrs bеrаdigаn tаrzdа jаrаyon etgаnidаn, hаmdа sаhоbаlаrning istе’dоdini tаkоmillаshtirgаni vа fikrlаrini yoritib turgаnidаn, ijtihоd vа hukm chiqаrishdа istе’dоdi gugurt singаri аlаngа оlishgа tаyyor turgаnidаn, ijtihоd vа hukm chiqаrishdаgi bir kundа vа yoki bir оydа qоzоngаn mаrtаbаsini, u sаhоbаning’ istе’dоd vа zаkоvаti dаrаjаsidа bo’lgаn bоshqа bir оdаm hоzirgi zаmоndа o’n yildа, bаlki yuz yildа qоzоnоlmаydi. Chunki hоzir nаzаrlаr аbаdiy sаоdаt o’rnigа dunyo sаоdаtigа qаrаtilgаn.
Insоnlаrning diqqаt nаzаri bоshqа mаqsаdlаrgа yuzlаngаn. Tаvаkkulsizlik ichrа tirikchilik dаrdi ruhni esаnkirаtgаn hаmdа tаbiаt vа mоddаpаrаstlik fаlsаfаsi аqlni ko’r qilgаnidаn, insоnning ijtimоiy muhiti u shахsning zеhni vа istе’dоdigа ijtihоd хususidа quvvаt bеrmаgаni kаbi, pаrishоn hаm qilаdi, bo’lib tаshlаydi. Yigirmа Yrttinchi So’zning ijtihоd bаhsidа, Sufyon Ibni Uyаynа bilаn uning zаkоvаti dаrаjаsidаgi bir оdаm sоlishtirilgаndа isbоt qilgаnmizki, Sufyonning o’n yildа qоzоngаn mаrtаbаsini bеrigi оdаm yuz yildа qоzоnоlmаydi.
Ikkinchi jihаt: Sаhоbаlаrning Аllоhgа yаqinligi nuqtаsidаgi mаqоmlаrigа vаliylik оrqаli yеtishib bo’lmаydi. Chunki, Jаnоbi Hаq bizgа hаr nаrsаdаn hаm yаqindir. Biz esа Undаn bеnihоyа uzоqmiz. Ungа yаqinlаshish ikki surаt bilаn bo’lаdi.
Biri: Yаqinlikning kаshf bo’lishi bilаndirki, pаyg’аmbаrlikdаgi yаqinlik ungа tааlluqli. Hаmdа pаyg’аmbаr bilаn suhbаt vа ungа mеrоsхo’rlik jihаtidа sаhоbаlаr bu sirgа sаzоvоrdir.
Ikkinchi surаt: Uzоqligimiz nuqtаsidа mаrtаbаlаrni bоsib o’tib bir dаrаjа yаqinlаshmоqdirki, vаliylikdаgi аksаriyаt sаyru-hаrаkаtlаr ungа ko’rа vа nаfsning tаshqi vа ichki оlаmdаn bоshlаb tаrbiyа qilish yo’llаri bu surаtdа jаrаyon etаdi.
Хullаs, birinchi surаt fаqаt ilhоmiydir, kаsb qilib qоzоnilаdigаn emаs. O’zigа jаzb etmоqdir, Rаhmоniy jаzbdir vа mаhbubiyаtdir (yа’ni Аllоh tаnlаgаn vа suygаn bаndаsigа хоsdir). Bu yo’l qisqаdir, birоq o’tа mustаhkаm vа judа yuksаk vа хоlis vа sоyаsizdir. Bоshqаsi kаsbiydir, uzundir, sоyаlidir. Аjоyib хоriqоlаri ko’p bo’lsаdа, qiymаti, Аllоhgа yаqinlik jihаtidа аvvаlgigа yеtishоlmаs.
Mаsаlаn, kеchаgi kungа bugun yеtishmоqning ikki yo’li bоr.
Birinchisi, zаmоnning o’tishigа tоbе bo’lmаy, bir qudsiy quvvаt ilа, vаqt tushunchаsidаn chiqib kеtib, kеchаni bugundеk hоzir ko’rmоqdir.
Ikkinchisi, bir yillik mаsоfаni bоsib o’tib, аylаnib kеchаgi kungа kеlmоqdir; birоq bаribir kеchаgi kunni qo’lidа tutib turоlmаydi, uni tаshlаb kеtаdi. Shungа o’хshаb, zоhirdаn hаqiqаtgа o’tish ikki surаtdа bo’lаdi.
Biri, to’g’ridаn-to’g’ri hаqiqаtning jоzibаsigа bеrilib, tаriqаtning qiyinchiliklаrigа kirmаy, zоhirning o’zidа hаqiqаtni tоpmоqdir.
Ikkinchisi, ko’p mаrtаbаlаrni sаyru-hаrаkаt tаrzidа bоsib o’tmоqdir. Аvliyolаr аhli, gаrchi fаnоi nаfsgа, yа’ni nаfsi аmmоrаsini o’ldirishgа muvаffаq bo’lsаlаr–dа, bаribir sаhоbаlаrgа yеtishоlmаydilаr. Chunki sаhоbаlаrning nаfslаri pоklаnib tаrbiyаlаngаnidаn, nаfsning mоhiyаtidаgi ko’plаb jihоzlаr оrqаli, ibоdаtlаrning bаrchа nаvlаrigа, hаmdа shukr vа hаmdning turli хillаrigа yаnаdа ko’prоq muvаffаq bo’lgаndirlаr. Nаfsni o’ldirgаndаn so’ngrа, аvliyolаrning ibоdаtlаridа оddiylik pаydо bo’lаdi.
Uchinchi jihаt. Fаzilаtli аmаl vа sаvоb ishlаr vа охirаtgа оid fаzilаtlаr jihаtidа sаhоbаlаrgа yеtishilmаs. Chunki, dеylik bir аskаr bа’zi shаrоit ichidа, muhim vа хаvfli bir jоydа, bir sоаt qоrоvuldа turish bilаn bir yil ibоdаt qilgаnchаlik fаzilаt qоzоnishi mumkin vа bir o’q yеyish bilаn, eng kаmidа qirq kundа qоzоnilаdigаn vаliylik dаrаjаsidеk bir mаqоmgа bir dаqiqаdа chiqаdi. Shungа o’хshаb, sаhоbаlаrning Islоmiyаtni tа’sis qilishdаgi vа Qur’оn hukmlаrini yoyishdаgi хizmаtlаri vа Islоmiyаt uchun butun dunyogа jаng e’lоn qilishlаri shunchаlаr yuksаkdirki, bir dаqiqаsigа bоshqаlаr bir yildа yеtishоlmаs. Hаttо, muqаddаs хizmаtdа o’tgаn bаrchа dаqiqаlаri, shаhid bo’lgаn u аskаrning dаqiqаlаri kаbidir dеyish mumkin. Hаr bir sоаtlаri, dаhshаtli bir jоydа bir sоаt nаvbаtdа turgаn bir fidоkоr аskаrning nаvbаti kаbidirki, аmаli оz, аjri ko’p, qiymаti yuksаkdir. Hа, sаhоbаlаr mоdоmiki Islоmiyаtni tа’sis qilishdа vа Qur’оn Nurlаrini yoyishdа аvvаlgi sаfni tаshkil etаr ekаnlаr, ASSABABUL KAL F’AIL sirigа ko’rа, butun ummаtning hаsаnоtlаridаn ulаrgа hissа chiqib turаdi. Ummаtning
صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلٰۤى اٰلِهِ وَاَصْحَابِهِ اَللّٰهُمَّ dеyishi, sаhоbаlаr butun ummаtning hаsаnоtlаridаn hissаdоr ekаnliklаrini ko’rsаtаdi. Yаnа mаsаlаn, bir dаrахtning ildizidаgi kichik bir хislаt, dаrахtning shохlаridа buyuk bir surаt оlаdi, kаttа shохdаn ko’rа kаttаrоq bo’lаdi. Yаnа mаsаlаn, bоshlаnishdа kichik bo’lgаn yuksаk bir nаrsа, bоrgаn sаri bir yаkun tаshkil etаdi. Yаnа mаsаlаn, mаrkаziy nuqtаgа yаqin bir ignа uchi qаdаr bir tеshik, dоirаning chеtidа, bа’zаn bir mеtrgа yаqin bo’lgаn dаrchаgа tеng kеlаdi.
Аynаn shu to’rt misоl kаbi, sаhоbаlаr Islоmiyаt nurоniy dаrахtining ildizlаridаn, аsоslаridаn bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Islоmiyаt binоsining nurоniy chizmаlаrining bоshlаng’ichidа bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Islоmiyаt jаmоаtining imоmlаridаn vа sаnоg’dа аvvаlgilаridаn bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Nаbiylik Quyoshi vа Hаqiqаt Chirоg’ining mаrkаzigа yаqin bo’lgаnlаri tufаyli, оz аmаllаri ko’p o’rnidаdir, kichik хizmаtlаri buyukdir. Ulаrgа yеtishmоq uchun, hаqiqiy sаhоbа bo’lmоq lоzim.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ الَّذِى قَالَ: «اَصْحَابِى كَالنُّجُومِ بِاَيِّهِمْ اِقْتَدَيْتُمْ
اِهْتَدَيْتُمْ». وَ «خَيْرُ الْقُرُونِ قَرْنِى». وَعَلٰۤى اٰلِهِ وَصَحْبِهِ وَسَلِّمْ
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
Sаvоl:. Dеyilаdiki: sаhоbаlаr Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni ko’rdilаr, kеyin iymоn kеltirdilаr. Biz esа ko’rmаsdаn iymоn kеltirdik. Dеmаk, iymоnimiz ulаrnikidаn quvvаtlirоqdir. Buning ustigа, iymоnimizni quvvаtlirоq ekаnigа dаlоlаt qiluvchi rivоyаt bоr?
Аljаvоb: O’shа dаvrdа оlаmdаgi umum fikrlаr Islоm hаqiqаtlаrigа qаrshi vа muхоlif bo’lib turgаndа, sаhоbаlаr Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni yolg’iz insоn surаtidа ko’rib, bа’zаn mo’’jizаsiz o’lаrоq, shundаy bir iymоn kеltirdilаrki, оlаmdаgi umum fikrlаr ulаrning iymоnlаrini buzоlmаsdi. Shubhа tugul, bа’zilаrini vаsvаsаgа hаm tushirоlmаsdi. Sizlаr esа, o’z iymоnlаringizni sаhоbаlаrning iymоnlаri bilаn sоlishtiryаpsiz. Bаrchа umum islоmiy fikrlаr iymоningizgа quvvаt vа hujjаt bo’lgаni hоldа, Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmning pаyg’аmbаrlik tubо dаrахtining dаnаgi bo’lmish insоniy vа jismоniy surаti emаs, bаlki bаrchа Islоmiy nurlаr vа Qur’оn hаqiqаtlаri bilаn bеzаngаn nurоniy, muhtаshаm mа’nаviy shахsini, minglаb mo’’jizаlаr bilаn o’rаlgаnini аql ko’zi bilаn ko’rgаningiz hоldа, bir Оvrupа fаylаsufining so’zidаn vаsvаsа vа shubhаgа tushgаn iymоningiz qаyoqdа-yu! Butun kufr оlаmining vа Nаsrоniy vа yohudiy vа fаylаsuflаrning hujumlаri qаrshisidа buzilmаgаn sаhоbаlаrning iymоnlаri qаyoqdа! Hаmdа, sаhоbаlаrning iymоnlаrining quvvаtini ko’rsаtgаn vа iymоnlаridаn sizib chiqqаn shiddаtli tаqvоlаri vа sоlih аmаllаrdа kаmоlоtlаri qаyoqdа–yu! Ey dаvоgаr! Sеning o’tа zаifligingdаn fаrzlаrni to’liq аdо qilоlmаgаn so’niq iymоning qаyoqdа!
Аmmо, Hаdisdа аytilgаn: "Охirzаmоndа mеni ko’rmаy iymоn kеltirgаn mаqbulrоqdir" mаzmunidаgi rivоyаt, хususiy fаzilаtgа dоirdir. Bа’zi хоs shахslаr hаqidаdir. Bаhsimiz esа, umumiy fаzilаt vа аksаriyаt e’tibоrigа ko’rаdir.
Ikkinchi Sаvоl: Dеydilаrki: Аvliyo аhli vа kаmоlоt sоhiblаri dunyoni tаrk etgаnlаr. Hаttо, Hаdisdа bоrki: "Dunyogа muhаbbаt bаrchа хаtоlаrning bоshlаnishidir. Hоlbuki, sаhоbаlаr dunyogа judа ko’p аrаlаshgаnlаr. Tаrki dunyo u yoqdа tursin, bаlki sаhоbаlаrning bir qismi o’z dаvrining аhli mаdаniyаtidаn аnchа ilg’оrlаb kеtgаnlаr. Qаndаy qilib, bundаy eng оddiy sаhоbаning eng buyuk bir vаliy qаdаr qiymаti bоr dеyаpsiz?
Аljаvоb: Dunyoning Охirаtgа qаrаgаn yuzi bilаn Ilоhiy Ismlаrgа qаrаgаn yuzini sеvmоq, nuqsоnlаrgа sаbаb bo’lmаs, bаlki kаmоlоtgа sаbаbdir vа u ikki yuzdа nаqаdаr ilg’оrlаsа, ibоdаt vа mа’rifаtullоhdа shunchаlik ilg’оrlаydi. Sаhоbаlаrning dunyosi, аnа o’shа ikki yuzdаdir. Dunyoni охirаt ekinzоri dеb, ekib bichgаnlаr. Mаvjudоtni Ilоhiy Ismlаrning оynаsi dеb bilib, mushtоqоnа tаmоshо etib bоqqаnlаr. Dunyoning yomоn tаrаfi esа, uning fоniy yuzidirki, insоnning hаvаslаrigа bоqаdi.
Uchinchi Sаvоl: Tаriqаtlаr hаqiqаtlаrning yo’llаridir. Tаriqаtlаrning eng mаshhuri vа eng yuksаgi hаmdа kаttа yo’l dеb dа’vо qilinаdigаn Nаqshbаndiy tаriqаti hаqidа u tаriqаtning
qаhrаmоnlаridаn vа imоmlаridаn bа’zilаri bundаy
دَرْ طَرِيقِ نَقْشِبَنْدِى لاَزِمْ اٰمَدْ چَارِ تَرْك: تَرْكِ دُنْيَا،
تَرْكِ عُقْبىٰ، تَرْكِ هَسْتِى، تَرْكِ تَركْ.
dеgаnlаr:
Yа’ni, tаriqi Nаqshiydа to’rt nаrsаdаn vоz kеchmоq lоzim.
Hаm dunyoni;
hаm nаfs hisоbigа охirаtni hаm hаqiqiy mаqsаd qilmаslik;
hаm vujudini unutmоq;
hаm ujbgа, fахrgа kirmаslik uchun bu tаrklаrini o’ylаmаslikdir.
Dеmаk, hаqiqiy mа’rifаtullоh vа insоnning kаmоlоtgа erishmоg’i tаrki mоsivо ilа, yа’ni yаrаtilgаn nаrsаlаrning bаrchаsini tаrk qilish bilаn bo’lаdi?
Аljаvоb: Аgаr, insоn fаqаt qаlbdаnginа ibоrаt bo’lsаydi, bаrchа mахluqоtni tаrk qilmоq, hаttо uning ismlаrini vа sifаtlаrini hаm unutmоq, fаqаt Jаnоbi Hаqning zоtigа qаlbni bоg’lаmоq lоzim bo’lаrdi. Birоq insоnning аql, ruh, sir, nаfs kаbi judа ko’p vаzifаdоr his-tuyg’ulаri bоr. Kоmil insоn udirki, bаrchа ul tuyg’ulаrni o’zlаrigа хоs аlоhidа-аlоhidа ibоdаt yo’llаridа, hаqiqаt tаrаfigа yo’llаsh оrqаli, sаhоbаlаrdеk kеng bir dоirаdа, bоy bir surаtdа, qаlb bir qo’mоndоn singаri, tuyg’ulаr esа аskаrlаrdеk, birgаlikdа qаhrаmоnоnа shаkldа mаqsаdi tоmоn yursin. Yo’qsа qаlb, fаqаt o’zini qutqаrish uchun аskаrlаrini tаshlаb yolg’izligichа kеtmоg’i, fахrlаnаdigаn ish emаs, bаlki chоrаsizlikning nаtijаsidir.
To’rtinchi Sаvоl: Sаhоbаlаrdаn o’zni ustun qo’yishlik dа’vоsi qаyеrdаn chiqyаpti? Kim chiqаrаdi? Hоzirgi zаmоndа bu mаsаlа hаqidа bаhs yuritish nеdаndir. Hаmdа Buyuk Mujtаhidlаrgа nisbаtаn tеnglik dа’vоsi qаyеrdаn kеlib chiqmоqdа?
Аljаvоb: Bu mаsаlаni ko’tаruvchilаr ikki tоifаdir. Birinchi tоifа, sоf diyonаt vа ilm аhlidirki, bа’zi hаdislаrni ko’rgаnlаr vа shu zаmоndа tаqvо vа sоlih аmаl аhlini tаshviq vа tаrg’ib qilish uchun bundаy bаhslаr оchаdilаr. Bu tоifа insоnlаrgа qаrshi so’zimiz yo’q. Ulаr zоtаn оzchilikdir vа tеz uyg’оnаdilаr.
Bоshqа tоifа esа g’оyаt mudhish mаg’rur insоnlаrdirki, mаzhаbsizliklаrini Buyuk Mujtаhidlаrgа tеnglik dа’vоsi оstidа yoyishni vа dinsizliklаrini sаhоbаlаrgа tеnglik dа’vоsi оstidа jоriy qilishni istаydilаr. Chunki аvvаlо, u zаlоlаt аhli gunоhlаrgа kirgаn, gunоhlаrgа ko’nikib qоlgаn, gunоhlаrgа mоnеlik qilgаn shаr’iy tаkliflаrni bаjаrоlmаydi. O’zigа bir bаhоnа tоpish uchun dеydiki: "Bu mаsаlаlаr ijtihоdiydir. Bu mаsаlаlаrdа mаzhаblаr bir-birigа muхоlif kеtаdi. Buning ustigа ulаr hаm biz kаbi insоnlаrdir, хаtо qilishlаri mumkin. Shundаy ekаn, biz hаm ulаr kаbi ijtihоd qilаmiz, хоhlаgаnimizchа ibоdаt qilаmiz. Ulаrgа tоbе bo’lishgа nimа mаjburiyаtimiz bоr?" Mаnа bu bаdbахtlаr, shu shаytоniy hiylа ilа bоshlаrini mаzhаblаrning zаnjiridаn chiqаrаdilаr. Ulаrning bu dа’vоlаri nаqаdаr chirik, nаqаdаr аsоssiz.
Ikkinchidаn, shu tоifаdаgi zаlоlаt аhli qаrаsаlаrki, mujtаhidlаr bilаn ish bitmаyotir. Chunki ulаrning zimmаsidа bоr-yo’g’i dinning nаzаriy qismidir. Hоlbuki, bu tоifаdаgi zаlоlаt аhli dinning zаruriy аsоslаrini tаrk etib o’zgаrtirmоq istаydilаr. "Ulаrdаn hаm yахshirоqmiz" dеsаlаr hаm mаsаlаlаri bitmаyotir. Chunki mujtаhidlаr nаzаriy qismdа vа qаt’iy bo’lmаgаn mаydа mаsаlаlаrgа аrаlаshа оlаdi хоlоs. Hоlbuki, bu mаzhаbsiz zаlоlаt аhli dinning zаruriy аsоslаridа hаm fikrlаrni chаlg’itmоq vа o’zgаrtirib bo’lmаydigаn mаsаlаlаrni o’zgаrtirmоq hаmdа Islоmiyаtning qаt’iy ruknlаrigа qаrshi chiqmоq istаgаnlаridаn, аlbаttа dinning zаruriy аsоslаrini tаshuvchilаri vа ustunlаri bo’lgаn sаhоbаlаrgа til tеkkizаdilаr.
Hаyhоt! Bulаr kаbi insоn surаtidаgi hаyvоnlаr u yoqdа tursin, bаlki hаqiqiy insоnlаr vа hаqiqiy insоnlаrning eng kоmillаri bo’lgаn аvliyolаrning buyuklаri sаhоbаlаrning kichiklаrigа tеng kеlоlmаgаni, g’оyаt qаt’iy bir tаrzdа isbоt etilgаndir.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلٰى رَسُولِكَ الَّذِى قَالَ: «لاَ تَسُبُّوا اَصْحَابِى، لَوْ اَنْفَقَ اَحَدُكُمْ مِثْلَ اُحُدٍ ذَهَباً مَابَلَغَ نِصْفَ مُدٍّ مِنْ اَصْحَابِى». صَدَقَ رَسُولُ اللهِ
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
Sаhоbаlаr hаqidаdir.
Mаvlоnо Jоmiy dеgаni kаbi dеymiz:
يَا رَسُولَ اللهَ چِه بَاشَدْ چُونْ سَگِ اَصْحَابِ كَهْف
دَاخِلِ جَنّتْ شَوَمْ دَرْ زُمْرَهءِ اَصْحَابِ تُو؟
اُو رَوَدْ دَرْجَنَّتْ مَنْ دَرْ جَهَنَّمَ كَىْ رَوَاسْت
اُو سَگِ اَصْحَابِ كَهْف مَنْ سَگِ اَصْحاَبْ تُو؟
بِاسْمِهِ سُبْحَانَهُ * وَاِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ اَشِدَّاۤءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاۤءُ بَيْنَهُمْ
(оyаtning охirigаchа)( “Muhammad Allohning rasulidir.U bilan birga bo’lganlar ham kufforga qarshi shiddatli , o’zaro juda marhamatlidirlar.”Fath surasi ,29)
Sаvоl : Bа’zi rivоyаtlаrdа bоrki: "Bid’аtlаrning rivоji hаngоmidа iymоn vа tаqvо аhlidаn bir qism sоlih insоnlаr sаhоbаlаr dаrаjаsidа vа yаnаdа аfzаl bo’lаdilаr," dеyilаdi. Bu rivоyаtlаr sаhihmi (yа’ni ishоnchlimi)? Sаhih bo’lsа hаqiqаtlаri nеdir?
Аljаvоb: Аnbiyolаrdаn so’ngrа insоn nаvining eng аfzаli sаhоbаlаrdir vа Аhli Sunnаt vаl-Jаmоаt ulаmоlаrining shu mаsаlаdа ittifоqi bungа qаt’iy bir hujjаtdir. U rivоyаtlаrning sаhih qismi esа, bа’zi bir fаzilаtlаr hаqidаdir. Chunki bа’zi bir fаzilаtdа vа хususiy kаmоlоtdа, ustun bo’lmаgаn ustun bo’lgаndаn ustun bo’lishi mumkin. Yo’qsа, Surаi Fаthning охiridа Rаbbоniy mаqtоvgа vа Tаvrоt, Injil vа Qur’оnning mаdhu-sаnоsigа sаzоvоr bo’lgаn sаhоbаlаrgа umumiy fаzilаtlаr nuqtаi nаzаridа yеtishib bo’lmаs. Shu hаqiqаtning judа ko’p sаbаb vа hikmаtlаridаn, hоzirchа uch sаbаbni o’zidа jаmlаgаn uch hikmаtni bаyon etаmiz.
Birinchi Hikmаt: Nаbiy (А.S.M.) bilаn suhbаt shundаyin bir dаrmоndirki, ungа yеtishgаn zоt, ko’p yillik sаyru-hаrаkаt nаtijаsidа erishilgаn hаqiqаt nurlаrigа bir dаqiqаdа sаzоvоr bo’lаdi. Chunki suhbаtdа mа’nаviy pоklаnish vа аks оlish bоrdir. Mа’lumdirki, аks оlish vа ergаshishlik ilа Nаbiylikning А’zаmiy Nuri bilаn birgа eng yuyuksаk mаrtаbаgа chiqish mumkin. Bаmisоli bir sultоnning хizmаtkоri ungа yаqinligi tufаyli shundаy bir mаvqеgа chiqаdiki, bir shоh chiqоlmаydi. Mаnа bu sirdаndirki, eng buyuk vаliylаr sаhоbа dаrаjаsigа chiqоlmаydi. Hаttо Jаlоliddin Suyutiy kаbi, uyg’оq hоlidа ko’p mаrtа Nаbiy suhbаtigа sаzоvоr bo’lgаn vаliylаr, Rаsuli Аkrаm (А.S.M.) bilаn hushyor hоllаridа ko’rishsаlаr-dа vа shu оlаmdа suhbаtigа mushаrrаf bo’lsаlаr hаm, bаribir sаhоbаlаrgа yеtishоlmаydilаr. Chunki sаhоbаlаrning suhbаti Nubuvvаti Аhmаdiyа (А.S.M.) nuri bilаndir, yа’ni hаyot vаqtlаridаgi Pаyg’аmbаrlik hоlаtlаri bilаn suhbаtlаshgаnlаr. Аvliyolаr esа, Nаbiy vаfоtidаn so’ngrа, Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni ko’rishlаri, vаlоyаti Аhmаdiyа (А.S.M.) nuri bilаn (yа’ni Pаyg’аmbаrimizning vаliylik jihаti bilаn) suhbаtdir. Dеmаk Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmning, ulаr nаzаrigа ko’ringаn vа bilingаn tаrаfi, Vаlоyаti Аhmаdiyа (А.S.M.) jihаti ilаdir, Nаbiylik e’tibоri bilаn emаs. Mоdоmiki shundаy ekаn, nаbiylik dаrаjаsi vаliylik dаrаjаsidаn nаqаdаr yuksаk bo’lsа, u ikki suhbаt hаm shunchаlik tаfоvut etmоg’i lоzim bo’lаdi.
Nаbiy bilаn suhbаt nаqаdаr nurоniy dаrmоn ekаnligi bundаn аnglаshilаdiki, bir bаdаviy оdаm qizini tiriklаyin ko’mаdigаn dаrаjаdа tоshbаg’r, vаhshiyonа hоlаtdа kеlib, bir sоаt suhbаti Nаbаviyаgа mushаrrаf bo’lgаnidаn so’ng, qаytib chumоlini hаm оyoq bilаn ezmаydigаn bir rаhiymоnа shаfqаt qоzоnаrdi. Hаmdа jоhil, vаhshiy bir оdаm bir kun Nаbiy suhbаtigа sаzоvоr bo’lgаndаn so’ng, Hitoy vа Hind kаbi mаmlаkаtlаrgа kеtаrdi. U mаdаniyаtli qаvmlаrgа hаqiqаtlаrdа muаllim vа kаmоlоtdа rаhbаr bo’lаrdi.
Ikkinchi sаbаb: Sаhоbаlаr, mutlаq аksаriyаt e’tibоri ilа, insоn kаmоlоtining eng а’lо dаrаjаsidаdirlаr. Chunki ulаrning zаmоnidа, u аzim Islоmiy inqilоbdа хаyr vа hаq butun go’zаlligi bilаn, yomоnlik vа bоtil butun chirkinligi bilаn ko’rilgаn vа mоddаtаn his etilgаn. Yomоnlik vа yахshilik o’rtаsidа shundаyin bir fаrq hаmdа yolg’оn vа to’g’rilik o’rtаsidа shundаyin bir mаsоfа pаydо bo’lgаndiki, kufr vа iymоn qаdаr, bаlki Jаhаnnаm vа Jаnnаt qаdаr оrаlаri uzоqlаshib kеtgаndi. Yolg’оn vа yomоnlik vа bоtilning dаllоli vа nаmunаsi - Musаylаmаi Kаzzоb vа uning mаsхаrаоmuz kаlimаlаri bo’lgаni uchun, fitrаtаn оliy hislаr sоhibi vа yuksаk ахlоqlаrgа mаftun hаmdа izzаt vа go’zаllikdаn fахrlаnishgа mоyil bo’lgаn sаhоbаlаr, аlbаttа o’z iхtiyorlаri bilаn, kаzzоblik vа yolg’оngа qo’llаrini uzаtib, Musаylаmаning tubаn dаrаjаsigа tushmаgаnlаr. To’g’rilik vа хаyr vа hаqning dаllоli vа nаmunаsi bo’lgаn Hаbibullоhning (А.S.M.) kаmоlоtning а’lоi illiyinidаgi mаqоmigа bоqib, butun quvvаt vа himmаtlаri ilа u tаrаfgа intilmоqlаri, ахlоqlаrining tаqоzоsidir.
Mаsаlаn, bа’zi dаvrlаrdа bаshаriyаt bоzоridа vа insоnlаrning ijtimоiy do’kоnidа bа’zi nаrsаlаrning bеrgаn mudhish nаtijаlаri vа chirkin аsаrlаri o’ldiruvchi zахаrdеk bo’lаdi. Hаr kim uni sоtib оlish u yoqdа tursin, bаlki bоr quvvаti bilаn undаn nаfrаtlаnib qоchаdi. Vа bа’zi nаrsаlаrning vа mа’nаviy mаtоlаrning bеrgаn go’zаl nаtijаlаri vа qiymаtli аsаrlаri nаf kеltiruvchi bir mаlhаm vа bir brilliаnt kаbi, hаr kimning rаg’bаt nаzаrini o’zigа jаlb etаdi. Hаr kim qo’lidаn kеlgаnchа ulаrni sоtib оlishgа urinаdi. Shungа o’хshаb, Аsri Sаоdаtdа, ijtimоiy hаyot bоzоridа yolg’оn, yomоnlik vа kufr kаbi mоddаlаr аbаdiy hаlоkаt kаbi nаtijаlаrni vа Musаylаmаi Kаzzоbdеk mаsхаrаlаrni kеltirib chiqаrgаnidаn, оliy ахlоqlаr vа shаrаfli vаzifаlаrgа mаftun bo’lgаn sаhоbаlаr undаn o’ldiruvchi zахаrdаn qоchgаndеk qоchishlаri vа nаfrаtlаnishlаri mа’lumdir. Vа аbаdiy sаоdаt kаbi nаtijаni bеrgаn vа Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоm kаbi nurоniy mеvаlаrni ko’rsаtgаn nаrsа, to’g’rilik vа hаq vа iymоn bo’lib, fitrаtlаri sоf vа fе’l-аtvоrlаri yuksаk bo’lgаn u sаhоbаlаr bоr quvvаtlаri bilаn vа hissiyot vа tuyg’ulаri bilаn eng fоydаli bir mаlhаm, eng qiymаtli bir оlmоs kаbi, ulаrgа mushtаri vа mushtоq bo’lishlаri muqаrrаrdir. Hоlbuki u zаmоndаn so’ngrа, bоrgаn sаri to’g’rilik vа yolg’оn o’rtаsidаgi mаsоfа оzаyа-оzаyа yеlkаmа-yеlkа hоlgа kеldi. Bir do’kоndа ikkisi birgа sоtilа bоshlаgаni kаbi, ijtimоiy ахlоq buzildi. Bu zamonda yolg’оngа hаddаn tаshqаri rivоj bеrdi. Yolg’оnning mudhish chirkinligi yаshirinib, to’g’rilikning pоrlоq go’zаlligi ko’rinmаy qоlgаn zаmоndа kimning hаddi bоrki, sаhоbаlаrning аdоlаt vа to’g’rilik vа оliylik vа hаqqоniyаt хususidаgi quvvаtlаrigа, mаtоnаtlаrigа, tаqvоlаrigа yеtishа оlsin vа dаrаjаlаridаn o’tib kеtsin?
Hа, Qur’оni Hаkiymning nurlаri ilа hоsil bo’lgаn o’shа аzim ijtimоiy inqilоbdа, zidlаr bir-biridаn chiqib аyrilgаn bir dаvrdа, хususаn yomоnliklаr butun ergаshuvchilаri, zulmаtlаri vа ikir-chikirlаri bilаn; хаyr vа kаmоlоt esа butun nurlаri vа nаtijаlаri bilаn qаrаmа-qаrshi kеlgаn bir vаziyаtdа vа hаyаjоnli bir dаvrdа, hаr bir zikr vа tаsbеh o’z mа’nоsining butun tаbаqаlаrini ilk bоr vа tаrоvаtli vа yаshnаb turgаn vа yosh bir surаtdа ifоdаlаgаni kаbi, o’shа аzim inqilоbning shоvqin-surоni оstidа qоlgаn insоnlаrning bаrchа hissiyotlаrini, mа’nаviy tuyg’ulаrini uyg’оtib yubоrgаn, hаttо vаhimа vа хаyol vа sir kаbi tuyg’ulаr hushyor vа uyg’оq bir surаtdа ul zikr, u tаsbеhlаrdаgi ko’plаb mа’nоlаrni o’z zаvqlаrigа ko’rа оlib, emаr edilаr.
Хullаs bu hikmаtgа binоаn, bаrchа hissiyotlаri uyg’оq vа tuyg’ulаri hushyor bo’lgаn sаhоbаlаr iymоn nurlаrini vа tаsbеhlаrni o’zidа jаmlаgаn mubоrаk kаlimаlаrni tаlаffuz etgаn vаqtlаri, kаlimаning butun mа’nоlаri bilаn so’ylаrdilаr vа bаrchа his–tuyg’ulаri bilаn hissа оlаrdilаr. Hоlbuki u pоrtlаsh vа inqilоbdаn so’ngrа, bоrgаn sаri tuyg’ulаr uyqugа vа hislаr u hаqiqаt nuqtаsidа g’аflаtgа tushib, u mubоrаk kаlimаlаr, mеvаlаr singаri, bоrа-bоrа ko’nikib qоlish tufаyli lаtоfаtini vа tаrоvаtini yo’qоtаdi. Go’yoki, sаthiylik hаvоsi bilаn quriyotgаndеk, оz bir yаshnоqlik qоlаdiki, аvvаlgi hоlini qаytаrish uchun quvvаtli, tаfаkkuriy bir аmаliyot lоzim bo’lаdi. Mаnа shuning uchundirki, qirq dаqiqаdа bir sаhоbаning qоzоngаn fаzilаti vа mаqоmigа, bоshqа оdаm qirq kundа, hаttо qirq yildа zo’rg’а yеtishа оlаdi.
Uchinchi sаbаb: Nаbiylikning vаliylikkа nisbаti, quyoshning o’zi bilаn оynаlаrdа ko’ringаn quyoshning аksi kаbidir. Ushbu nаbiylik dоirаsi vаliylik dоirаsidаn nаqаdаr yuksаk bo’lsа, nаbiylik dоirаsining хоdimlаri vа u quyoshning yulduzlаri bo’lgаn sаhоbаlаr hаm, vаliylik dоirаsidаgi sоlih insоnlаrdаn shunchаlik ustun bo’lmоg’i lоzim. Vаliylikning eng kаttа dаrаjаsi, Nаbiygа mеrоsхo’r vа sаdоqаtli bo’lgаn sаhоbаlаrning vаliyligidirki, hаttо shu mаqоmni birоn-bir vаliy qоzоnsа hаm, bаribir аvvаlgi sаfdа bo’lgаn sаhоbаlаrning mаqоmigа yеtishоlmаydi. Shu Uchinchi Sаbаbning ko’plаb jihаtlаridаn uchtаsini bаyon etаmiz.
Birinchi Jihаt: Ijtihоddа, yа’ni Qur’оndаn hukmlаr chiqаrishdа, yа’ni Jаnоbi Hаq rоzi bo’lаdigаn аmаllаrni kаlоmidаn аnglаshlikdа, sаhоbаlаrgа yеtib bo’lmаs. Chunki o’shа dаvrdаgi ul buyuk inqilоbi Ilоhiy, Rаbbimiz rоzi bo’lаdigаn аmаllаrni vа Ilоhiy hukmlаrni аnglаsh ustidа jаrаyon etаrdi. Bаrchа zеhnlаr Qur’оndаn hukmlаr chiqаrishgа qаrаtilgаn edi. Bаrchа qаlblаrni: "Rаbbimiz bizdаn nimа istаydi!" dеgаn sаvоl hаyаjоnlаntirаr edi. Dаvrning аhvоli bu hоlni his qilаdigаn vа sеzаdigаn bir tаrzdа jаrаyon etаrdi. Suhbаtlаr bu mа’nоlаrni o’zidа jаmlаgаn hоldа bo’lаrdi. Mаnа shuning uchun, hаmmа nаrsа vа hаr bir hоlаt vа suhbаtu hikоyаlаr, butun shu mа’nоlаrni bir dаrаjа dаrs bеrаdigаn tаrzdа jаrаyon etgаnidаn, hаmdа sаhоbаlаrning istе’dоdini tаkоmillаshtirgаni vа fikrlаrini yoritib turgаnidаn, ijtihоd vа hukm chiqаrishdа istе’dоdi gugurt singаri аlаngа оlishgа tаyyor turgаnidаn, ijtihоd vа hukm chiqаrishdаgi bir kundа vа yoki bir оydа qоzоngаn mаrtаbаsini, u sаhоbаning’ istе’dоd vа zаkоvаti dаrаjаsidа bo’lgаn bоshqа bir оdаm hоzirgi zаmоndа o’n yildа, bаlki yuz yildа qоzоnоlmаydi. Chunki hоzir nаzаrlаr аbаdiy sаоdаt o’rnigа dunyo sаоdаtigа qаrаtilgаn.
Insоnlаrning diqqаt nаzаri bоshqа mаqsаdlаrgа yuzlаngаn. Tаvаkkulsizlik ichrа tirikchilik dаrdi ruhni esаnkirаtgаn hаmdа tаbiаt vа mоddаpаrаstlik fаlsаfаsi аqlni ko’r qilgаnidаn, insоnning ijtimоiy muhiti u shахsning zеhni vа istе’dоdigа ijtihоd хususidа quvvаt bеrmаgаni kаbi, pаrishоn hаm qilаdi, bo’lib tаshlаydi. Yigirmа Yrttinchi So’zning ijtihоd bаhsidа, Sufyon Ibni Uyаynа bilаn uning zаkоvаti dаrаjаsidаgi bir оdаm sоlishtirilgаndа isbоt qilgаnmizki, Sufyonning o’n yildа qоzоngаn mаrtаbаsini bеrigi оdаm yuz yildа qоzоnоlmаydi.
Ikkinchi jihаt: Sаhоbаlаrning Аllоhgа yаqinligi nuqtаsidаgi mаqоmlаrigа vаliylik оrqаli yеtishib bo’lmаydi. Chunki, Jаnоbi Hаq bizgа hаr nаrsаdаn hаm yаqindir. Biz esа Undаn bеnihоyа uzоqmiz. Ungа yаqinlаshish ikki surаt bilаn bo’lаdi.
Biri: Yаqinlikning kаshf bo’lishi bilаndirki, pаyg’аmbаrlikdаgi yаqinlik ungа tааlluqli. Hаmdа pаyg’аmbаr bilаn suhbаt vа ungа mеrоsхo’rlik jihаtidа sаhоbаlаr bu sirgа sаzоvоrdir.
Ikkinchi surаt: Uzоqligimiz nuqtаsidа mаrtаbаlаrni bоsib o’tib bir dаrаjа yаqinlаshmоqdirki, vаliylikdаgi аksаriyаt sаyru-hаrаkаtlаr ungа ko’rа vа nаfsning tаshqi vа ichki оlаmdаn bоshlаb tаrbiyа qilish yo’llаri bu surаtdа jаrаyon etаdi.
Хullаs, birinchi surаt fаqаt ilhоmiydir, kаsb qilib qоzоnilаdigаn emаs. O’zigа jаzb etmоqdir, Rаhmоniy jаzbdir vа mаhbubiyаtdir (yа’ni Аllоh tаnlаgаn vа suygаn bаndаsigа хоsdir). Bu yo’l qisqаdir, birоq o’tа mustаhkаm vа judа yuksаk vа хоlis vа sоyаsizdir. Bоshqаsi kаsbiydir, uzundir, sоyаlidir. Аjоyib хоriqоlаri ko’p bo’lsаdа, qiymаti, Аllоhgа yаqinlik jihаtidа аvvаlgigа yеtishоlmаs.
Mаsаlаn, kеchаgi kungа bugun yеtishmоqning ikki yo’li bоr.
Birinchisi, zаmоnning o’tishigа tоbе bo’lmаy, bir qudsiy quvvаt ilа, vаqt tushunchаsidаn chiqib kеtib, kеchаni bugundеk hоzir ko’rmоqdir.
Ikkinchisi, bir yillik mаsоfаni bоsib o’tib, аylаnib kеchаgi kungа kеlmоqdir; birоq bаribir kеchаgi kunni qo’lidа tutib turоlmаydi, uni tаshlаb kеtаdi. Shungа o’хshаb, zоhirdаn hаqiqаtgа o’tish ikki surаtdа bo’lаdi.
Biri, to’g’ridаn-to’g’ri hаqiqаtning jоzibаsigа bеrilib, tаriqаtning qiyinchiliklаrigа kirmаy, zоhirning o’zidа hаqiqаtni tоpmоqdir.
Ikkinchisi, ko’p mаrtаbаlаrni sаyru-hаrаkаt tаrzidа bоsib o’tmоqdir. Аvliyolаr аhli, gаrchi fаnоi nаfsgа, yа’ni nаfsi аmmоrаsini o’ldirishgа muvаffаq bo’lsаlаr–dа, bаribir sаhоbаlаrgа yеtishоlmаydilаr. Chunki sаhоbаlаrning nаfslаri pоklаnib tаrbiyаlаngаnidаn, nаfsning mоhiyаtidаgi ko’plаb jihоzlаr оrqаli, ibоdаtlаrning bаrchа nаvlаrigа, hаmdа shukr vа hаmdning turli хillаrigа yаnаdа ko’prоq muvаffаq bo’lgаndirlаr. Nаfsni o’ldirgаndаn so’ngrа, аvliyolаrning ibоdаtlаridа оddiylik pаydо bo’lаdi.
Uchinchi jihаt. Fаzilаtli аmаl vа sаvоb ishlаr vа охirаtgа оid fаzilаtlаr jihаtidа sаhоbаlаrgа yеtishilmаs. Chunki, dеylik bir аskаr bа’zi shаrоit ichidа, muhim vа хаvfli bir jоydа, bir sоаt qоrоvuldа turish bilаn bir yil ibоdаt qilgаnchаlik fаzilаt qоzоnishi mumkin vа bir o’q yеyish bilаn, eng kаmidа qirq kundа qоzоnilаdigаn vаliylik dаrаjаsidеk bir mаqоmgа bir dаqiqаdа chiqаdi. Shungа o’хshаb, sаhоbаlаrning Islоmiyаtni tа’sis qilishdаgi vа Qur’оn hukmlаrini yoyishdаgi хizmаtlаri vа Islоmiyаt uchun butun dunyogа jаng e’lоn qilishlаri shunchаlаr yuksаkdirki, bir dаqiqаsigа bоshqаlаr bir yildа yеtishоlmаs. Hаttо, muqаddаs хizmаtdа o’tgаn bаrchа dаqiqаlаri, shаhid bo’lgаn u аskаrning dаqiqаlаri kаbidir dеyish mumkin. Hаr bir sоаtlаri, dаhshаtli bir jоydа bir sоаt nаvbаtdа turgаn bir fidоkоr аskаrning nаvbаti kаbidirki, аmаli оz, аjri ko’p, qiymаti yuksаkdir. Hа, sаhоbаlаr mоdоmiki Islоmiyаtni tа’sis qilishdа vа Qur’оn Nurlаrini yoyishdа аvvаlgi sаfni tаshkil etаr ekаnlаr, ASSABABUL KAL F’AIL sirigа ko’rа, butun ummаtning hаsаnоtlаridаn ulаrgа hissа chiqib turаdi. Ummаtning
صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلٰۤى اٰلِهِ وَاَصْحَابِهِ اَللّٰهُمَّ dеyishi, sаhоbаlаr butun ummаtning hаsаnоtlаridаn hissаdоr ekаnliklаrini ko’rsаtаdi. Yаnа mаsаlаn, bir dаrахtning ildizidаgi kichik bir хislаt, dаrахtning shохlаridа buyuk bir surаt оlаdi, kаttа shохdаn ko’rа kаttаrоq bo’lаdi. Yаnа mаsаlаn, bоshlаnishdа kichik bo’lgаn yuksаk bir nаrsа, bоrgаn sаri bir yаkun tаshkil etаdi. Yаnа mаsаlаn, mаrkаziy nuqtаgа yаqin bir ignа uchi qаdаr bir tеshik, dоirаning chеtidа, bа’zаn bir mеtrgа yаqin bo’lgаn dаrchаgа tеng kеlаdi.
Аynаn shu to’rt misоl kаbi, sаhоbаlаr Islоmiyаt nurоniy dаrахtining ildizlаridаn, аsоslаridаn bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Islоmiyаt binоsining nurоniy chizmаlаrining bоshlаng’ichidа bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Islоmiyаt jаmоаtining imоmlаridаn vа sаnоg’dа аvvаlgilаridаn bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Nаbiylik Quyoshi vа Hаqiqаt Chirоg’ining mаrkаzigа yаqin bo’lgаnlаri tufаyli, оz аmаllаri ko’p o’rnidаdir, kichik хizmаtlаri buyukdir. Ulаrgа yеtishmоq uchun, hаqiqiy sаhоbа bo’lmоq lоzim.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ الَّذِى قَالَ: «اَصْحَابِى كَالنُّجُومِ بِاَيِّهِمْ اِقْتَدَيْتُمْ
اِهْتَدَيْتُمْ». وَ «خَيْرُ الْقُرُونِ قَرْنِى». وَعَلٰۤى اٰلِهِ وَصَحْبِهِ وَسَلِّمْ
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
Sаvоl:. Dеyilаdiki: sаhоbаlаr Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni ko’rdilаr, kеyin iymоn kеltirdilаr. Biz esа ko’rmаsdаn iymоn kеltirdik. Dеmаk, iymоnimiz ulаrnikidаn quvvаtlirоqdir. Buning ustigа, iymоnimizni quvvаtlirоq ekаnigа dаlоlаt qiluvchi rivоyаt bоr?
Аljаvоb: O’shа dаvrdа оlаmdаgi umum fikrlаr Islоm hаqiqаtlаrigа qаrshi vа muхоlif bo’lib turgаndа, sаhоbаlаr Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni yolg’iz insоn surаtidа ko’rib, bа’zаn mo’’jizаsiz o’lаrоq, shundаy bir iymоn kеltirdilаrki, оlаmdаgi umum fikrlаr ulаrning iymоnlаrini buzоlmаsdi. Shubhа tugul, bа’zilаrini vаsvаsаgа hаm tushirоlmаsdi. Sizlаr esа, o’z iymоnlаringizni sаhоbаlаrning iymоnlаri bilаn sоlishtiryаpsiz. Bаrchа umum islоmiy fikrlаr iymоningizgа quvvаt vа hujjаt bo’lgаni hоldа, Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmning pаyg’аmbаrlik tubо dаrахtining dаnаgi bo’lmish insоniy vа jismоniy surаti emаs, bаlki bаrchа Islоmiy nurlаr vа Qur’оn hаqiqаtlаri bilаn bеzаngаn nurоniy, muhtаshаm mа’nаviy shахsini, minglаb mo’’jizаlаr bilаn o’rаlgаnini аql ko’zi bilаn ko’rgаningiz hоldа, bir Оvrupа fаylаsufining so’zidаn vаsvаsа vа shubhаgа tushgаn iymоningiz qаyoqdа-yu! Butun kufr оlаmining vа Nаsrоniy vа yohudiy vа fаylаsuflаrning hujumlаri qаrshisidа buzilmаgаn sаhоbаlаrning iymоnlаri qаyoqdа! Hаmdа, sаhоbаlаrning iymоnlаrining quvvаtini ko’rsаtgаn vа iymоnlаridаn sizib chiqqаn shiddаtli tаqvоlаri vа sоlih аmаllаrdа kаmоlоtlаri qаyoqdа–yu! Ey dаvоgаr! Sеning o’tа zаifligingdаn fаrzlаrni to’liq аdо qilоlmаgаn so’niq iymоning qаyoqdа!
Аmmо, Hаdisdа аytilgаn: "Охirzаmоndа mеni ko’rmаy iymоn kеltirgаn mаqbulrоqdir" mаzmunidаgi rivоyаt, хususiy fаzilаtgа dоirdir. Bа’zi хоs shахslаr hаqidаdir. Bаhsimiz esа, umumiy fаzilаt vа аksаriyаt e’tibоrigа ko’rаdir.
Ikkinchi Sаvоl: Dеydilаrki: Аvliyo аhli vа kаmоlоt sоhiblаri dunyoni tаrk etgаnlаr. Hаttо, Hаdisdа bоrki: "Dunyogа muhаbbаt bаrchа хаtоlаrning bоshlаnishidir. Hоlbuki, sаhоbаlаr dunyogа judа ko’p аrаlаshgаnlаr. Tаrki dunyo u yoqdа tursin, bаlki sаhоbаlаrning bir qismi o’z dаvrining аhli mаdаniyаtidаn аnchа ilg’оrlаb kеtgаnlаr. Qаndаy qilib, bundаy eng оddiy sаhоbаning eng buyuk bir vаliy qаdаr qiymаti bоr dеyаpsiz?
Аljаvоb: Dunyoning Охirаtgа qаrаgаn yuzi bilаn Ilоhiy Ismlаrgа qаrаgаn yuzini sеvmоq, nuqsоnlаrgа sаbаb bo’lmаs, bаlki kаmоlоtgа sаbаbdir vа u ikki yuzdа nаqаdаr ilg’оrlаsа, ibоdаt vа mа’rifаtullоhdа shunchаlik ilg’оrlаydi. Sаhоbаlаrning dunyosi, аnа o’shа ikki yuzdаdir. Dunyoni охirаt ekinzоri dеb, ekib bichgаnlаr. Mаvjudоtni Ilоhiy Ismlаrning оynаsi dеb bilib, mushtоqоnа tаmоshо etib bоqqаnlаr. Dunyoning yomоn tаrаfi esа, uning fоniy yuzidirki, insоnning hаvаslаrigа bоqаdi.
Uchinchi Sаvоl: Tаriqаtlаr hаqiqаtlаrning yo’llаridir. Tаriqаtlаrning eng mаshhuri vа eng yuksаgi hаmdа kаttа yo’l dеb dа’vо qilinаdigаn Nаqshbаndiy tаriqаti hаqidа u tаriqаtning
qаhrаmоnlаridаn vа imоmlаridаn bа’zilаri bundаy
دَرْ طَرِيقِ نَقْشِبَنْدِى لاَزِمْ اٰمَدْ چَارِ تَرْك: تَرْكِ دُنْيَا،
تَرْكِ عُقْبىٰ، تَرْكِ هَسْتِى، تَرْكِ تَركْ.
dеgаnlаr:
Yа’ni, tаriqi Nаqshiydа to’rt nаrsаdаn vоz kеchmоq lоzim.
Hаm dunyoni;
hаm nаfs hisоbigа охirаtni hаm hаqiqiy mаqsаd qilmаslik;
hаm vujudini unutmоq;
hаm ujbgа, fахrgа kirmаslik uchun bu tаrklаrini o’ylаmаslikdir.
Dеmаk, hаqiqiy mа’rifаtullоh vа insоnning kаmоlоtgа erishmоg’i tаrki mоsivо ilа, yа’ni yаrаtilgаn nаrsаlаrning bаrchаsini tаrk qilish bilаn bo’lаdi?
Аljаvоb: Аgаr, insоn fаqаt qаlbdаnginа ibоrаt bo’lsаydi, bаrchа mахluqоtni tаrk qilmоq, hаttо uning ismlаrini vа sifаtlаrini hаm unutmоq, fаqаt Jаnоbi Hаqning zоtigа qаlbni bоg’lаmоq lоzim bo’lаrdi. Birоq insоnning аql, ruh, sir, nаfs kаbi judа ko’p vаzifаdоr his-tuyg’ulаri bоr. Kоmil insоn udirki, bаrchа ul tuyg’ulаrni o’zlаrigа хоs аlоhidа-аlоhidа ibоdаt yo’llаridа, hаqiqаt tаrаfigа yo’llаsh оrqаli, sаhоbаlаrdеk kеng bir dоirаdа, bоy bir surаtdа, qаlb bir qo’mоndоn singаri, tuyg’ulаr esа аskаrlаrdеk, birgаlikdа qаhrаmоnоnа shаkldа mаqsаdi tоmоn yursin. Yo’qsа qаlb, fаqаt o’zini qutqаrish uchun аskаrlаrini tаshlаb yolg’izligichа kеtmоg’i, fахrlаnаdigаn ish emаs, bаlki chоrаsizlikning nаtijаsidir.
To’rtinchi Sаvоl: Sаhоbаlаrdаn o’zni ustun qo’yishlik dа’vоsi qаyеrdаn chiqyаpti? Kim chiqаrаdi? Hоzirgi zаmоndа bu mаsаlа hаqidа bаhs yuritish nеdаndir. Hаmdа Buyuk Mujtаhidlаrgа nisbаtаn tеnglik dа’vоsi qаyеrdаn kеlib chiqmоqdа?
Аljаvоb: Bu mаsаlаni ko’tаruvchilаr ikki tоifаdir. Birinchi tоifа, sоf diyonаt vа ilm аhlidirki, bа’zi hаdislаrni ko’rgаnlаr vа shu zаmоndа tаqvо vа sоlih аmаl аhlini tаshviq vа tаrg’ib qilish uchun bundаy bаhslаr оchаdilаr. Bu tоifа insоnlаrgа qаrshi so’zimiz yo’q. Ulаr zоtаn оzchilikdir vа tеz uyg’оnаdilаr.
Bоshqа tоifа esа g’оyаt mudhish mаg’rur insоnlаrdirki, mаzhаbsizliklаrini Buyuk Mujtаhidlаrgа tеnglik dа’vоsi оstidа yoyishni vа dinsizliklаrini sаhоbаlаrgа tеnglik dа’vоsi оstidа jоriy qilishni istаydilаr. Chunki аvvаlо, u zаlоlаt аhli gunоhlаrgа kirgаn, gunоhlаrgа ko’nikib qоlgаn, gunоhlаrgа mоnеlik qilgаn shаr’iy tаkliflаrni bаjаrоlmаydi. O’zigа bir bаhоnа tоpish uchun dеydiki: "Bu mаsаlаlаr ijtihоdiydir. Bu mаsаlаlаrdа mаzhаblаr bir-birigа muхоlif kеtаdi. Buning ustigа ulаr hаm biz kаbi insоnlаrdir, хаtо qilishlаri mumkin. Shundаy ekаn, biz hаm ulаr kаbi ijtihоd qilаmiz, хоhlаgаnimizchа ibоdаt qilаmiz. Ulаrgа tоbе bo’lishgа nimа mаjburiyаtimiz bоr?" Mаnа bu bаdbахtlаr, shu shаytоniy hiylа ilа bоshlаrini mаzhаblаrning zаnjiridаn chiqаrаdilаr. Ulаrning bu dа’vоlаri nаqаdаr chirik, nаqаdаr аsоssiz.
Ikkinchidаn, shu tоifаdаgi zаlоlаt аhli qаrаsаlаrki, mujtаhidlаr bilаn ish bitmаyotir. Chunki ulаrning zimmаsidа bоr-yo’g’i dinning nаzаriy qismidir. Hоlbuki, bu tоifаdаgi zаlоlаt аhli dinning zаruriy аsоslаrini tаrk etib o’zgаrtirmоq istаydilаr. "Ulаrdаn hаm yахshirоqmiz" dеsаlаr hаm mаsаlаlаri bitmаyotir. Chunki mujtаhidlаr nаzаriy qismdа vа qаt’iy bo’lmаgаn mаydа mаsаlаlаrgа аrаlаshа оlаdi хоlоs. Hоlbuki, bu mаzhаbsiz zаlоlаt аhli dinning zаruriy аsоslаridа hаm fikrlаrni chаlg’itmоq vа o’zgаrtirib bo’lmаydigаn mаsаlаlаrni o’zgаrtirmоq hаmdа Islоmiyаtning qаt’iy ruknlаrigа qаrshi chiqmоq istаgаnlаridаn, аlbаttа dinning zаruriy аsоslаrini tаshuvchilаri vа ustunlаri bo’lgаn sаhоbаlаrgа til tеkkizаdilаr.
Hаyhоt! Bulаr kаbi insоn surаtidаgi hаyvоnlаr u yoqdа tursin, bаlki hаqiqiy insоnlаr vа hаqiqiy insоnlаrning eng kоmillаri bo’lgаn аvliyolаrning buyuklаri sаhоbаlаrning kichiklаrigа tеng kеlоlmаgаni, g’оyаt qаt’iy bir tаrzdа isbоt etilgаndir.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلٰى رَسُولِكَ الَّذِى قَالَ: «لاَ تَسُبُّوا اَصْحَابِى، لَوْ اَنْفَقَ اَحَدُكُمْ مِثْلَ اُحُدٍ ذَهَباً مَابَلَغَ نِصْفَ مُدٍّ مِنْ اَصْحَابِى». صَدَقَ رَسُولُ اللهِ
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
TASHRIFI AHMADIYA (A.S.V)...
…………………………………………………BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM………………………………………………….
Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning tavallud paytida vujudga kelgan xoriqolar va hodisalardir. U hodisalar Uning tavalludi bilan aloqador bir suratda vujudga kelgan.
Ham bi`satdan avval ba`zi hodisalar bo'lganki, to'g'ridan to'g'ri bir mo'jizadir. Bular ko'pdir. Namuna o'laroq, mashhur bo'lgan va hadis imomlari qabul qilgan va sofligi aniqlangan bir necha namunani zikr etib o'tamiz.
* Birinchisi: Tavalludi Nabiy kechasida, ham onasi, ham onasining yonida bo'lgan Usmon ibni Osning onasi, ham Abdurrahmon ibni Avfning onasi ko'rgan azim bir nurdirki, uchchovi ham degan: "Tavallud onida biz shunday bir nur ko'rdikki, u nur mashriq va mag'ribni bizga oydinlatdi."
* Ikkinchisi: U kecha Ka`badagi sanamlarning ko'pi yuztuban qulagan.
* Uchinchisi: Mashhur Kisroning ayvoni (Ya`ni mashhur saroyi) u kechada qimirlab yorilishi va o'n to'rt sharafasining (ustunining) qulashidir.
* To'rtinchisi: Savaning muqaddaslashtirilgan kichik dengizi u kechada yerga shimilib ketishi va Istahr-obodda ming yildan beri uzluksiz yoqib turilgan va so'nmagan, Majusiylar ma`bud qilib olgan otashning, tavallud kechasida so'nishi.
Ushbu uch to'rt hodisa ishoradirki, yangi dunyoga kelgan ul Zot, otashparastlikni tugatadi, Fors saltanatining saroyini parchalaydi, izni Ilohiy bilan bo'lmagan narsalarning muqaddaslashtirishni man qiladi.
* Beshinchisi: Garchi tavallud kechasida bo'lmay, biroq tavalludga juda yaqin bo'lgan jihati bilan, u hodisalar ham Irhosoti Ahmadiyadandir (A.S.M.). Masalan, surai اَلَمْ تَرَ كَيْفَ da qat`iy xabar bilan bayon qilingan "Fil voqeasi" bo'lib, Ka`bani buzish uchun Abraha degan Habash podshohi kelib, Fili Mahmudiy nomli bahaybat bir filni boshlab kelgan. Makkaga yaqin qolganda fil yurmagan. Chora topolmay qaytganlar. Abobil qushlari ularni mag'lub qilgan va tang ahvolga tushib qochganlar. Bu ajib qissa tarix kitoblarida batafsil yozilib mashhur bo'lgandir. Ushbu hodisa, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning payg'ambarlik dalillaridandir. Chunki, tavalludiga juda yaqin bir davrda qiblasi va tug'ilgan joyi va sevikli vatani bo'lmish Ka`bai Mukarrama, g'aybiy va xoriqo bir suratda Abrahaning tahribidan qutulgandir.
* Oltinchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom kichikligida Halimai Sa`diyaning yonidalik davrida, Halima va Halimaning erining shahodatiga ko'ra, quyoshdan behuzur bo'lmasligi uchun, ko'p marta ustida bir bulut parchasining Unga soya solganini ko'rganlar va xalqqa so'ylaganlar va u voqea to'g'riligi bilan shuhrat topgan.
* Ham yana, O'n ikki yoshida Shom tarafiga ketayotgan vaqt, Buhayroi Rohibning shahodatiga ko'ra, bir parcha bulut Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning boshiga soya solganini ko'rgan va ko'rsatgan.
* Ham yana, bi`satdan avval, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom bir marta Xadichai Kubroning Maysara ismli xizmatkori bilan tijoratdan kelayotgan payt, Hadichai Kubro Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning boshida ikki malak (farishtaning) bulut tarzida soya solib turganlarini ko'rgan. O'z xizmatkori bo'lgan Maysaraga aytgan. Maysara ham Hadichai Kubroga degan: "Butun safarimizda men shunday ko'rayotgandim."
* Yettinchisi: Sahih naql ila sobitdirki, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom, bi`satdan avval, bir daraxtning ostida o'tirdi. U yer qurigan edi. Birdan yashillandi. Daraxtning shoxlari Uning boshi uzra egilib soya soldilar.
* Sakkizinchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom bolaligida Abu Tolibning uyida qolardi. Abu Tolib bola-chaqasi bilan U bilan birga ovqatlansalar, qorinlari to'yardi. Qachonki, U zot ovqatlanish vaqtida bo'lmasa to'ymas edilar. Shu hodisa ham mashhurdir, ham qat`iydir.
* Ham yana, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning kichikligida Unga qaragan va xizmat qilgan Ummu Aymon deydi: "Hech bir vaqt Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom ochlik va suvsizlikdan shikoyat qilmadi, na kichikligida va na kattaligida... "
* To'qqizinchisi: Emizgan onasi bo'lmish Halimai Sa`diyaning molida va echkilarining sutida, qabilasidagilarning aksi o'laroq, ko'p barakot va mo'lchilik bo'lganidir. Bu voqea ham mashhurdir, ham qat`iydir.
Ham yana, pashsha uni bezovta qilmasdi. Uning muborak badaniga va libosiga qo'nmasdi. Darvoqe, avlodidan bo'lmish Sayyid Abdulqodir Giyloniyga (Q.S.) ham, bobosidan u xususiyat irsiyat bo'lib o'tgandi.
* O'ninchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom dunyoga kelgandan keyin, boxusus tavallud kechasida, yulduzlarning tushishining ko'payishi bo'lib, shu hodisa O'n beshinchi So'zda qat`iy hujjatlar bilan qilgan isbotimizga binoan, shu yulduzlarning sukuti, shaytonlar va jinlarning g'aybiy xabarlardan kesilishiga alomat va ishoradir. Modomiki, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom vahiy bilan dunyoga chiqdi, albatta yarim yumaloq (chala-yarim) va yolg'onlar bilan qorishiq bo'lgan, qohinlarning va g'oibdan xabar beruvchilarning va jinlarning xabarlariga chek qo'yish lozimdirki, vahiyga bir shubha kelmasin va vahiyga o'xshatilmasin. Ha, bi`satdan avval kohinlik ko'p edi. Qur`on nozil bo'lgandan keyin, ularga xotima berildi. Hatto, ko'p kohinlar iymonga keldilar. Chunki, qaytib jinlar toifasidan bo'lgan xabarchilarini topolmadilar... Demak, Qur`on xotima bergandi. Xuddi eski zamon kohinlari kabi, hozir ham madyumlar suratida yana bir navi kohinlik Ovrupada spiritizmchilarning oralarida bosh ko'targan. Har nima bo'lsa ham...
Alhosil: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning nubuvvatidan avval nubuvvatini tasdiq qildirgan va tasdiqlagan juda ko'p voqealar, juda ko'p zotlar bo'lgan. Ha, dunyoga ma`nan rais bo'ladigan (Izoh) va dunyoning ma`naviy shaklini o'zgartiradigan va dunyoni oxiratga ekinzor qiladigan va dunyoning maxluqotining qiymatlarini e`lon qilajak va jin va insga abadiy saodatga yo'l ko'rsatadigan va foniy jin va insni abadiy yo'qlikdan qutqaradigan va dunyoning yaratilish hikmatini va sirli tilsimini va muammosini ochadigan va koinot Xoliqining maqsadlarini biladigan va bildiradigan va ul Xoliqni tanib, umumga tanitadigan bir Zot, albatta hali kelmasidan, har narsa, har nav, har toifa Uning kelishini sevadi va kutadi va chiroyli qarshi oladi va olqishlaydi va Xoliqi tarafidan bildirilsa, u ham bildiradi. Sobiq ishoralarda va misollarda ko'rdikki, har bir maxluqot navi Uni chiroyli qarshi olayotgandek mo'`jizalarini ko'rsatganlar, mo'`jiza tili orqali nubuvvatini tasdiqlaganlar...
-------------------
Izoh: Ha, SULTONI LAVLAKA LAVLAK shunday bir raisdirki, ming uch yuz ellik yildan beri saltanati davom etmoqda. Birinchi asrdan so'ngra har bir asrda loaqal uch yuz ellik million tobelari va raiyati bor. Yer kurrasining yarmini bayrog'i ostiga olgan va tobelari kamoli taslimiyat ila Unga har kun salavotu salom bilan bay'atlarini yangilab, amrlariga itoat qiladilar.
Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning tavallud paytida vujudga kelgan xoriqolar va hodisalardir. U hodisalar Uning tavalludi bilan aloqador bir suratda vujudga kelgan.
Ham bi`satdan avval ba`zi hodisalar bo'lganki, to'g'ridan to'g'ri bir mo'jizadir. Bular ko'pdir. Namuna o'laroq, mashhur bo'lgan va hadis imomlari qabul qilgan va sofligi aniqlangan bir necha namunani zikr etib o'tamiz.
* Birinchisi: Tavalludi Nabiy kechasida, ham onasi, ham onasining yonida bo'lgan Usmon ibni Osning onasi, ham Abdurrahmon ibni Avfning onasi ko'rgan azim bir nurdirki, uchchovi ham degan: "Tavallud onida biz shunday bir nur ko'rdikki, u nur mashriq va mag'ribni bizga oydinlatdi."
* Ikkinchisi: U kecha Ka`badagi sanamlarning ko'pi yuztuban qulagan.
* Uchinchisi: Mashhur Kisroning ayvoni (Ya`ni mashhur saroyi) u kechada qimirlab yorilishi va o'n to'rt sharafasining (ustunining) qulashidir.
* To'rtinchisi: Savaning muqaddaslashtirilgan kichik dengizi u kechada yerga shimilib ketishi va Istahr-obodda ming yildan beri uzluksiz yoqib turilgan va so'nmagan, Majusiylar ma`bud qilib olgan otashning, tavallud kechasida so'nishi.
Ushbu uch to'rt hodisa ishoradirki, yangi dunyoga kelgan ul Zot, otashparastlikni tugatadi, Fors saltanatining saroyini parchalaydi, izni Ilohiy bilan bo'lmagan narsalarning muqaddaslashtirishni man qiladi.
* Beshinchisi: Garchi tavallud kechasida bo'lmay, biroq tavalludga juda yaqin bo'lgan jihati bilan, u hodisalar ham Irhosoti Ahmadiyadandir (A.S.M.). Masalan, surai اَلَمْ تَرَ كَيْفَ da qat`iy xabar bilan bayon qilingan "Fil voqeasi" bo'lib, Ka`bani buzish uchun Abraha degan Habash podshohi kelib, Fili Mahmudiy nomli bahaybat bir filni boshlab kelgan. Makkaga yaqin qolganda fil yurmagan. Chora topolmay qaytganlar. Abobil qushlari ularni mag'lub qilgan va tang ahvolga tushib qochganlar. Bu ajib qissa tarix kitoblarida batafsil yozilib mashhur bo'lgandir. Ushbu hodisa, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning payg'ambarlik dalillaridandir. Chunki, tavalludiga juda yaqin bir davrda qiblasi va tug'ilgan joyi va sevikli vatani bo'lmish Ka`bai Mukarrama, g'aybiy va xoriqo bir suratda Abrahaning tahribidan qutulgandir.
* Oltinchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom kichikligida Halimai Sa`diyaning yonidalik davrida, Halima va Halimaning erining shahodatiga ko'ra, quyoshdan behuzur bo'lmasligi uchun, ko'p marta ustida bir bulut parchasining Unga soya solganini ko'rganlar va xalqqa so'ylaganlar va u voqea to'g'riligi bilan shuhrat topgan.
* Ham yana, O'n ikki yoshida Shom tarafiga ketayotgan vaqt, Buhayroi Rohibning shahodatiga ko'ra, bir parcha bulut Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning boshiga soya solganini ko'rgan va ko'rsatgan.
* Ham yana, bi`satdan avval, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom bir marta Xadichai Kubroning Maysara ismli xizmatkori bilan tijoratdan kelayotgan payt, Hadichai Kubro Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning boshida ikki malak (farishtaning) bulut tarzida soya solib turganlarini ko'rgan. O'z xizmatkori bo'lgan Maysaraga aytgan. Maysara ham Hadichai Kubroga degan: "Butun safarimizda men shunday ko'rayotgandim."
* Yettinchisi: Sahih naql ila sobitdirki, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom, bi`satdan avval, bir daraxtning ostida o'tirdi. U yer qurigan edi. Birdan yashillandi. Daraxtning shoxlari Uning boshi uzra egilib soya soldilar.
* Sakkizinchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom bolaligida Abu Tolibning uyida qolardi. Abu Tolib bola-chaqasi bilan U bilan birga ovqatlansalar, qorinlari to'yardi. Qachonki, U zot ovqatlanish vaqtida bo'lmasa to'ymas edilar. Shu hodisa ham mashhurdir, ham qat`iydir.
* Ham yana, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning kichikligida Unga qaragan va xizmat qilgan Ummu Aymon deydi: "Hech bir vaqt Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom ochlik va suvsizlikdan shikoyat qilmadi, na kichikligida va na kattaligida... "
* To'qqizinchisi: Emizgan onasi bo'lmish Halimai Sa`diyaning molida va echkilarining sutida, qabilasidagilarning aksi o'laroq, ko'p barakot va mo'lchilik bo'lganidir. Bu voqea ham mashhurdir, ham qat`iydir.
Ham yana, pashsha uni bezovta qilmasdi. Uning muborak badaniga va libosiga qo'nmasdi. Darvoqe, avlodidan bo'lmish Sayyid Abdulqodir Giyloniyga (Q.S.) ham, bobosidan u xususiyat irsiyat bo'lib o'tgandi.
* O'ninchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom dunyoga kelgandan keyin, boxusus tavallud kechasida, yulduzlarning tushishining ko'payishi bo'lib, shu hodisa O'n beshinchi So'zda qat`iy hujjatlar bilan qilgan isbotimizga binoan, shu yulduzlarning sukuti, shaytonlar va jinlarning g'aybiy xabarlardan kesilishiga alomat va ishoradir. Modomiki, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom vahiy bilan dunyoga chiqdi, albatta yarim yumaloq (chala-yarim) va yolg'onlar bilan qorishiq bo'lgan, qohinlarning va g'oibdan xabar beruvchilarning va jinlarning xabarlariga chek qo'yish lozimdirki, vahiyga bir shubha kelmasin va vahiyga o'xshatilmasin. Ha, bi`satdan avval kohinlik ko'p edi. Qur`on nozil bo'lgandan keyin, ularga xotima berildi. Hatto, ko'p kohinlar iymonga keldilar. Chunki, qaytib jinlar toifasidan bo'lgan xabarchilarini topolmadilar... Demak, Qur`on xotima bergandi. Xuddi eski zamon kohinlari kabi, hozir ham madyumlar suratida yana bir navi kohinlik Ovrupada spiritizmchilarning oralarida bosh ko'targan. Har nima bo'lsa ham...
Alhosil: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning nubuvvatidan avval nubuvvatini tasdiq qildirgan va tasdiqlagan juda ko'p voqealar, juda ko'p zotlar bo'lgan. Ha, dunyoga ma`nan rais bo'ladigan (Izoh) va dunyoning ma`naviy shaklini o'zgartiradigan va dunyoni oxiratga ekinzor qiladigan va dunyoning maxluqotining qiymatlarini e`lon qilajak va jin va insga abadiy saodatga yo'l ko'rsatadigan va foniy jin va insni abadiy yo'qlikdan qutqaradigan va dunyoning yaratilish hikmatini va sirli tilsimini va muammosini ochadigan va koinot Xoliqining maqsadlarini biladigan va bildiradigan va ul Xoliqni tanib, umumga tanitadigan bir Zot, albatta hali kelmasidan, har narsa, har nav, har toifa Uning kelishini sevadi va kutadi va chiroyli qarshi oladi va olqishlaydi va Xoliqi tarafidan bildirilsa, u ham bildiradi. Sobiq ishoralarda va misollarda ko'rdikki, har bir maxluqot navi Uni chiroyli qarshi olayotgandek mo'`jizalarini ko'rsatganlar, mo'`jiza tili orqali nubuvvatini tasdiqlaganlar...
-------------------
Izoh: Ha, SULTONI LAVLAKA LAVLAK shunday bir raisdirki, ming uch yuz ellik yildan beri saltanati davom etmoqda. Birinchi asrdan so'ngra har bir asrda loaqal uch yuz ellik million tobelari va raiyati bor. Yer kurrasining yarmini bayrog'i ostiga olgan va tobelari kamoli taslimiyat ila Unga har kun salavotu salom bilan bay'atlarini yangilab, amrlariga itoat qiladilar.
"SHAYTON"DAN PANOH SO'RASHNING SIRRI HIKMATI...(11)
TO'QQIZINCHI ISHORAT: SAVOL: Hizbulloh bo'lgan ahli hidoyat , dastlab anbiyolar va ularning boshida Fahri Olam Alayhissalotu Vassalam , bunchalar inoyat va Ilohiy rahmat va Subhoniy madadga sazovor bo'lganlari holda, nima sababdan ko'p martta , hizbushshayton bo'lmish zalolat ahliga mag'lub bo'lganlar? Ham Hotamul anbiyoning quyosh kabi porloq nabiylik va risolati va obihayot kabi ta'sirli bo'lgan Quroniy mo''jizalar vositasi ila qilgan irshodiga va koinotning barcha jozibalaridan ham jozibador Qur'oniy haqiqatlariga qo'shni va yaqin bo'lgan Madina munofiqlarining zalolatda qattiq turishlari va hidoyatga kelmaganlarining sababi va hikmati nedir?. ALJAVOB: Bu ikki qisim savolni hal qilish uchun chuqur bir asos bayon etmoq lozim bo'ladi..Sunday ki : Shu koinot Holiqi Zuljalolining ham Jamoliy , ham Jaloliy ikki turdagi isimlari bo'lganidan va u Jamoliy va Jaloliy isimlar hukmlarini ayri ayri jilvalarla ko'rsatishni taqazo qilganlaridan, Holiqi Zuljalol koinotda zidlarni bir biriga aralashtirib , birbiriga qarama-qarshi keltirib va birbiriga tajovuz va mudofaa qiladigan bir vaziyat berib, hikmatli va manfaatli bir navi kurash suratini berib ,undan, zidlarni birbirining hududiga o'tkazib ihtiloflar va o'zgarishlar holini maydonga keltirib, koinotni yangilanish va o'zgarish qonuni va taraqqiy va takommul dasturiga tobe qilgani uchun , u yaratilish shajarasining jamlangan bir samarasi bo'lgan inson navida u kurash qonunini yanada ajib bir suratga keltirib , butun insoniyatning taraqqiyotiga mador bo'lgan kurash eshigini ochib , hizbullohga qarshi maydonga chiqa olishi uchun hizbushshaytonga ba'zi jihozlarni bergan.Ushbu nozil sir uchundir ki, anbiyolar ko'p marta ahli zalolat oldida mag'lub bo'ladilar.Va g'oyat zayif va ojiz bo'lgan zalolat ahli, ma'nan g'oyat quvvatli bo'lgan ahli haq ustidan g'olib keladilar va qarshi turadilar.Bu ajib qarshi turishlikning hikmatli sirri shudir ki:Zalolatda va kufrda yo'qlik va tark borki, u juda qulaydir , harakat talab qilmaydi.Ham yana buzg'unchilik borki,juda yengildir va osondir,oz bir harakat yetar.Ham yana tajovuz borki,oz bir amal ila ko'plarga zarar yetkazib,qo'rqitish va fira'vinlik jihatida ularga bir maqom qozontiradi. Ham yana,oqibatni ko'rolmagan va hozr zavqga mubtalo bo'lgan insondagi nabotiy va hayvoniy hislarning qondirilishi , lazzatlanish ining hurriyati bordirki, aql va qalb kabi insoniy tuyg'ularni insoniyatkorona oqibat tashvishida bo'lgan vazifalaridan voz kechiradilar.Ahli hidoyat va boshida ahli anbiyo va boshida Habibi Robbil A'lamin bo'lgan Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalamning muqaddas maslagi ham vujudiy ham subutiy , ham ta'mir , ham harakat ham hududda istiqomat , ham oqibatni o'ylashlik, ham ibodat, ham nafsi ammoraning fira'vinligini , o'z boshimchaligini sindirish kabi muhim asoslardan iborat bo'lgani uchun , Madinai Munavvarada yashagan u zamonning munofiqlari u porloq quyosh oldida ko'rshapalak kabi ko'zlarini yumib , u jozibai azima qarshisida shaytoniy bir zarardan saqlanuvchi hisga burkanib zalolatda qolganlar..
настроение: .
хочется: .
"SHAYTON"DAN PANOH SO'RASH...SIRRI HIKMAT...(12)
TO'QQIZINCHI ISHORAT:ning davomi..Agar deyilsa: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalam modomiki Habibi Robbil Alamindir . Ham qo’lidagi haq va tilidagi haqiqattir.Hamda qo’shinidagi askarlarning bir qismi maloikadir . Hamda bir hovuch suv ila bir qo’shinni to’ydirgandir.Hamda to’rt ho’vuch bug’doy va bir uloqning go’shti ila ming odamni to’ydiradigan bir ziyofat bergandir. Hamda kofirlar lashkarining ko’zlariga bir hovuch tuproq otsa , u bir hovuch tuproqdan har kofirning ko’ziga bir hovuch kirishi bilan ularni qochirgandir. Ham yana bunga ohshash minglab mo’jiza sohibi bo’lgan bir Qo’mondoni Rabboniy , qanday qilib Uhudning so’ngida va Hunayinning boshida mag’lub bo’ladi ?..
Aljavob: Birinchidan: Rasuli Akrom Alayhissalotu Vassalom bashariyatga muqtado( yani yo’l boshlovchi;peshvo) va imom va rahbar o’laroq jo’natilgandir. Toki, insonlar ijtimoiy va shahsiy hayotdagi dasturlarini undan o’rgansinlar va Hakiymi Zulkamolning iroda qilgan qonunlariga itoat qilishga ko’niksinlar va hikmat dasturlariga muvofiq harakat qilsinlar. Agar Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalamning ijtimoiy va shahsiy hayotida doimo g’ayri oddiy holatlarga va mo’jizalarga suyanib ish qilsaydi, u vaqt imomi mutlaq va rahbari akbar bo’lolmas edi .
Ushbu sir uchundir ki, faqatgina da’vosini tasdiq ettirmoq uchun ,ora sira , ehtiyoj bo’lganda munkirlarni inkorini sindirish uchun mo’jizalar ko’rsatar edi. Boshqa vaqtlarda har kimdan ziyoda Ilohiy amrlarga qanchalik itoat qilgan bo’lsa shunchalik Rabboniy hikmat ila va Subhoniy hohish ila ta’sis etilgan odatulloh qonunlariga har kimdan ziyoda rioya va itoat qilardi . Dushmanga qarshi zirh kiyardi . “Handaqqa(okopga)kiringiz” deya amr etardi.Yaralanardi zahmat chekardi. Toki , Hikmati Ilohiya qonunlariga va koinotdagi ulkan fitriy shariatga tamoman rioya va itoatini ko’rsatsin.
Ikkinchidan: O’sha janglarda mushriklar ichida u zamonda Sahobalar safida bo’lgan buyuk sahobalarga istiqbolda muqobil keladigan Hazrati Holid(r.a) kabi ko’p zotlar bo’lganligidan, shonli va sharafli bo’lgan istiqbollari nuqtai nazarinda butunlay izzatlarini sindirmaslik uchun ,Hikmati Ilohiya istiqboldagi hasanotarining bir hozir mukofoti o’laroq mozida ularga bergan, butunlay izzatlarini sindirmagandir. Demak mozidagi Sahobalar ,mustaqbal yani kelajakdagi Sahobalarga qarshi mag’lub bo’lganlar. To u istiqboldagi Sahobalar , chaqmoqdek qilichlarning qo’rqusi bilan emas, balki haqiqat chaqmog’ining shavqi bilan islomiyatga kirsin va u fitriy qahramonliklari ko’p zillat chekmasin..
Aljavob: Birinchidan: Rasuli Akrom Alayhissalotu Vassalom bashariyatga muqtado( yani yo’l boshlovchi;peshvo) va imom va rahbar o’laroq jo’natilgandir. Toki, insonlar ijtimoiy va shahsiy hayotdagi dasturlarini undan o’rgansinlar va Hakiymi Zulkamolning iroda qilgan qonunlariga itoat qilishga ko’niksinlar va hikmat dasturlariga muvofiq harakat qilsinlar. Agar Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalamning ijtimoiy va shahsiy hayotida doimo g’ayri oddiy holatlarga va mo’jizalarga suyanib ish qilsaydi, u vaqt imomi mutlaq va rahbari akbar bo’lolmas edi .
Ushbu sir uchundir ki, faqatgina da’vosini tasdiq ettirmoq uchun ,ora sira , ehtiyoj bo’lganda munkirlarni inkorini sindirish uchun mo’jizalar ko’rsatar edi. Boshqa vaqtlarda har kimdan ziyoda Ilohiy amrlarga qanchalik itoat qilgan bo’lsa shunchalik Rabboniy hikmat ila va Subhoniy hohish ila ta’sis etilgan odatulloh qonunlariga har kimdan ziyoda rioya va itoat qilardi . Dushmanga qarshi zirh kiyardi . “Handaqqa(okopga)kiringiz” deya amr etardi.Yaralanardi zahmat chekardi. Toki , Hikmati Ilohiya qonunlariga va koinotdagi ulkan fitriy shariatga tamoman rioya va itoatini ko’rsatsin.
Ikkinchidan: O’sha janglarda mushriklar ichida u zamonda Sahobalar safida bo’lgan buyuk sahobalarga istiqbolda muqobil keladigan Hazrati Holid(r.a) kabi ko’p zotlar bo’lganligidan, shonli va sharafli bo’lgan istiqbollari nuqtai nazarinda butunlay izzatlarini sindirmaslik uchun ,Hikmati Ilohiya istiqboldagi hasanotarining bir hozir mukofoti o’laroq mozida ularga bergan, butunlay izzatlarini sindirmagandir. Demak mozidagi Sahobalar ,mustaqbal yani kelajakdagi Sahobalarga qarshi mag’lub bo’lganlar. To u istiqboldagi Sahobalar , chaqmoqdek qilichlarning qo’rqusi bilan emas, balki haqiqat chaqmog’ining shavqi bilan islomiyatga kirsin va u fitriy qahramonliklari ko’p zillat chekmasin..
настроение: .
хочется: .
KO'Z YOSHI.
TAFAKKUR,ZIKR,ALLOHDAN QO'RQUV TUFAYLI,XATO,GUNOH VA ISYONLAR UCUN TO'KILGAN BIR TOMCHI KO'Z YOSHINING INSON QALBIGA NAQADAR MUHABBAT,XAYAJON VA NURLI BIR G'ALAYON BERISHI FAQAT QALB AXLIGAGINA MA'LUM.BULBULDAN SO'RANG GULNING ISHQINI....BU SAVDO VA BU ISHQ BO'LMASA,NOZLI BULBUL BUTUN VUJUDI BILAN KUYLAY OLARMIDI?!INSON BULBUL MISOLI ISHQLI VA SAVDOLIDIR.ALLOHGA,ROSULIGA(S.A.V.),VALIY,OLIM VA SHAXIDLARGA MUHABBATI BOR.ALLOHNING RAHMATINI UMID QILIB,AZOBIDAN QURQADI.NAFS VA SHAYTON KABI,ADASHGAN VA SHAVQATSIZ DUSHMANLAR HAR ON UNI ZALOLAT VA OTASH TOMON TORTADILAR.INSON OJIZLIGINI VA ROBBIGA SIGINISHINI KOZ YOSHLARI BILAN IFODA QILADI.KOZ YOSHI OJIZLIKKA ISHORADIR.OJIZLIK ESA BANDALIKDIR.YANI ROBBINING AZAMATI QARSHISIDA OJIZLIGINI ETIROF ETISHI,KIBR VA GURURDAN XALOS BULISHI DEMAKDIR.KOZ YOSH TUKISH GUZAL EKAN,YOSH TUKAYLIK DEB HAR YERDA VA HAR ZAMON YIGLASH TUGRIMI?HAR TURLI IBODATNING ICHIGA FASOD SOLGAN NAFS VA SHAYTON YIGIGA HAM ARALASHSA-CHI?SEVIKLI PAYGAMBARIMIZ(S.A.V.)HAM YOSH TUKKANLAR,FAQAT BUTUN MANBALARNI TAFTISHIMIZDAN SUNG BILINDIKI,PAYGAMBARIMIZ(S.A.V.)YASHIRIN YIGLAGANLAR.YASHIRIN YIGLASHNI TAVSIYA ETGANLAR.CHUNKI OSHKORA YIGIGA KISHINING NAFSI ARALASHISHI MUMKIN.SHU SABABLI ALLOHNING DUSTLARI UZ ASARLARIDA OSHKORA YIGIDAN MAN QILGANLAR.KECHANING YARMIDA TANHOLIK HOLATIDA ISTISNOLIK KURSATGANLAR.
SEVGI HAQIDA...
Bu mavzuga bir daraja his va zavq aralashgan.His va zavqning jo'shqinliklari esa,aqilning dasturlarini, fikirning mezonlarini ko’p tinglamaganlari va tobe bo’lmaganlari uchun bu mavzu mantiq mezonlari bilan tortilmasin.
…BISMILLAHIRRAHMANIRRAHIM…
..KULLU SHAY IN HALIKU ILLA VAJHAHU LAHUL HUKMU VA ILAYHI TURJA’UN..
Oyatini manosini ifoda etgan YA BAQI ANTAL BAQI \ YA BAQI ANTAL BAQI..ikki jumlasi muhim bir haqiqatni ifoda qiladi.Biz bu ikki jumlaning ifodalaydigan ikki muhim haqiqatini bir necha nozik sirlarini bayon etamiz…
BIRINCHI SIR:Bbirinchi ..YA BAQI ANTAL BAQINI ..da bir jarrohlik amaliyoti hukmida qalbni masivodan (yani Allohdan o’zga narsalarga bog’lanishdan) ajratadi, kesadi.
Shundayki:Inson mohiyati mavjudotning hamon aksariyti bilan aloqadordir.Ham insonning hamma mohiyatida hadsiz muhabbat istedodi joylashtirilgandir.Shuning uchun insonda ham umum mavjudotga qarshi bir muabbati bor.Butun dunyoni bir uyi kabi sevadi.Abadiy jannatga bog’chasi kabi muhabbat etadi.Holbuki shu sevgan mavjudoti turmaydilar,ketadilar. Firoqdan doimo azob chekadilar .Uning u hadsiz muhabbati ,hadsiz bir manaviy azobga sabab bo’ladi. U azobni chekmoqdagi qabohat ,qusur unga oiddir. Chunki: qalbidagi hadsiz muhabbat istedodi , hadsiz bir BOQIY JAMOLGA MOLIK bir ZOTga yo'naltirishlik uchun berilgandir.U inson sui istemol qilib (yani hato foydalanib) u muhabbatni foniy mavjudodga sarf etgani jihati ila hato qiladi , hatoning jazosini , firoqning azobi bilan chekadi.
Hullas hatodan tozalanib u foniy mahbubottan aloqani kesmoq , u mahbublar uni tark etmasdan avval u ularni tark etmoq jihati bilan MAHBUBI BOQIYga butun muhabbat nazarini qaratishlikni ifoda qilgan …YA BAQI ANTAL BAQI..bolgan birinchi jumlasi :”HAQIQIY BOQIY BO’LGAN ALLOH yolg’iz sensan .ALLOHdan boshqasi foniydir.Foniy bo’lgan albatta boqiy muhabbatga va azaliy va abadiy bir oshqqa va abad uchun yaratilgan bir qalbning aloqasiga ,bog’lanishiga sabab bo’la olmaydi”.Manosini ifoda etadi “Modomiki u hadsis mahbubot foniydirlar , mani tashlab ketadilar ; ular meni tashlab ketmasdan avval men ularni ..YA BAQI ANTAL BAQI ..deb tashlayman .Yolg’iz sen boqiysan va sening boqiyliging ila mavjudot boqiylikga erishishligini bilib etiqod etaman .Shunday ekan SENing muhabbating bilan ular seviladi. Yoqsa qalbdan bog’lanishlikka loyiq emaslar” demoqdir.
Hullas bu holatta qalb, hadsiz mahbubottan voz kechadi .Husin va jamollar ustida foniylik tamg’asini , muhrini ko’rib , qalbdan bo’lgan aloqani yani bo’g’lanishlikni kesadi…Agar kesmasa , mahbublari sonicha manaviy jarohatlar bo’ladi..
Ikkinchi jumla bo’lgan ..YA BAQI ANTAL BAQI..u hadsiz jarohatlarga .tilingan yaralarga ham marham , ham shifo bahsh dori bo’ladi. Yani:…YA BAQI ..”MODOMIKI SEN BOQIYSAN , YETADI , HARNARSAGA BADALSAN . MODOMIKI SEN BORSAN ; HAR NARSA BOR”
Ha mavjudotda sevishlikga sabab bo’lgan husn, va ehson va kamol , umumiyat bilan BOQIY HAQIQIY BO’LGAN ALLOHNING husn va ehson va kamolotining ishorati va ko’p pardalardan o’tgan zayif soyalaridir; balki ASMOI HUSNO jilvasining soyalarining soyalaridir…
…BISMILLAHIRRAHMANIRRAHIM…
..KULLU SHAY IN HALIKU ILLA VAJHAHU LAHUL HUKMU VA ILAYHI TURJA’UN..
Oyatini manosini ifoda etgan YA BAQI ANTAL BAQI \ YA BAQI ANTAL BAQI..ikki jumlasi muhim bir haqiqatni ifoda qiladi.Biz bu ikki jumlaning ifodalaydigan ikki muhim haqiqatini bir necha nozik sirlarini bayon etamiz…
BIRINCHI SIR:Bbirinchi ..YA BAQI ANTAL BAQINI ..da bir jarrohlik amaliyoti hukmida qalbni masivodan (yani Allohdan o’zga narsalarga bog’lanishdan) ajratadi, kesadi.
Shundayki:Inson mohiyati mavjudotning hamon aksariyti bilan aloqadordir.Ham insonning hamma mohiyatida hadsiz muhabbat istedodi joylashtirilgandir.Shuning uchun insonda ham umum mavjudotga qarshi bir muabbati bor.Butun dunyoni bir uyi kabi sevadi.Abadiy jannatga bog’chasi kabi muhabbat etadi.Holbuki shu sevgan mavjudoti turmaydilar,ketadilar. Firoqdan doimo azob chekadilar .Uning u hadsiz muhabbati ,hadsiz bir manaviy azobga sabab bo’ladi. U azobni chekmoqdagi qabohat ,qusur unga oiddir. Chunki: qalbidagi hadsiz muhabbat istedodi , hadsiz bir BOQIY JAMOLGA MOLIK bir ZOTga yo'naltirishlik uchun berilgandir.U inson sui istemol qilib (yani hato foydalanib) u muhabbatni foniy mavjudodga sarf etgani jihati ila hato qiladi , hatoning jazosini , firoqning azobi bilan chekadi.
Hullas hatodan tozalanib u foniy mahbubottan aloqani kesmoq , u mahbublar uni tark etmasdan avval u ularni tark etmoq jihati bilan MAHBUBI BOQIYga butun muhabbat nazarini qaratishlikni ifoda qilgan …YA BAQI ANTAL BAQI..bolgan birinchi jumlasi :”HAQIQIY BOQIY BO’LGAN ALLOH yolg’iz sensan .ALLOHdan boshqasi foniydir.Foniy bo’lgan albatta boqiy muhabbatga va azaliy va abadiy bir oshqqa va abad uchun yaratilgan bir qalbning aloqasiga ,bog’lanishiga sabab bo’la olmaydi”.Manosini ifoda etadi “Modomiki u hadsis mahbubot foniydirlar , mani tashlab ketadilar ; ular meni tashlab ketmasdan avval men ularni ..YA BAQI ANTAL BAQI ..deb tashlayman .Yolg’iz sen boqiysan va sening boqiyliging ila mavjudot boqiylikga erishishligini bilib etiqod etaman .Shunday ekan SENing muhabbating bilan ular seviladi. Yoqsa qalbdan bog’lanishlikka loyiq emaslar” demoqdir.
Hullas bu holatta qalb, hadsiz mahbubottan voz kechadi .Husin va jamollar ustida foniylik tamg’asini , muhrini ko’rib , qalbdan bo’lgan aloqani yani bo’g’lanishlikni kesadi…Agar kesmasa , mahbublari sonicha manaviy jarohatlar bo’ladi..
Ikkinchi jumla bo’lgan ..YA BAQI ANTAL BAQI..u hadsiz jarohatlarga .tilingan yaralarga ham marham , ham shifo bahsh dori bo’ladi. Yani:…YA BAQI ..”MODOMIKI SEN BOQIYSAN , YETADI , HARNARSAGA BADALSAN . MODOMIKI SEN BORSAN ; HAR NARSA BOR”
Ha mavjudotda sevishlikga sabab bo’lgan husn, va ehson va kamol , umumiyat bilan BOQIY HAQIQIY BO’LGAN ALLOHNING husn va ehson va kamolotining ishorati va ko’p pardalardan o’tgan zayif soyalaridir; balki ASMOI HUSNO jilvasining soyalarining soyalaridir…
настроение: .
хочется: .
HROM NAZARNIG NATIJALARI...
Bir yosh hofizul Qur’on ko’p odamlar qatori shunday dedi:”Menda unituvchanlik hastaligi kuchayib ketyapti , nima qilsam bo’ladi ?” Dedim : “Mumkin qadar nomahramga nazar solma” . Chunki rivoyat bor Imomi Shof’iy (R.A):”Haromga nazar nisyon beradi”degan edi .
Ha ahli islomda harom nazar ziyodalashgan sari havasoti nafsoniya hayajonga kelib , vujudida sui iste’molot ila isrofga kiradi . Haftada bir necha marta g’uslga majbur bo’ladi . Tibban quvvai hofizasiga zaiflik shundan keladi.
Ha bu asirda ochiq-sochiqlik tufayli , hususan bu issiq o’lkada u harom nazardan suiiste’molot ommaviy bir unituvchanlik hastaligini natija berayapti. Har kim oz- ko’p shu shikoyattadir.
Hullas , shu ommaviy hastalikning ko’payishi bilan Hadisi sharif bergan mudhish bir habarning ta’vili aloqali ko’rinyapti Marhamat qilinganki:”Ohirzamonda Qur’on yodlagan qorilarning ko’ksidan Qur’on naz’ etiladi , chiqadi , unutiladi”. Demak bu hastalik dahshatli tus oladi ,hivzi Qur’onga to’siq qo’yiladi va bular hadisning ta’vilini ko’rsatadi…
Ohirzamon fitnasida eng dahshatli ro’lni o’ynagan ayollar toifasi va ularning fitnasi bo’lishlgin hadis rivoyatlaridan anglashiladi . Ha , tarihlarda naqil etilganki , eski zamonlarda “Amazonlar”nomida g’oyat silohshor (jangovar)ayollardan tarkib topgan bir toifai askariya horiqo janglar qilganlari naqil etilgan.Aynan shuningdek ,bu zamonda dinsizlik zalolatining Islomiyatga qarshi muhorabasida , nafsi ammoraning rejasi ila shayton qo’mondonligiga berilgan firqalardan eng dahshatlisi yarim yalang’och ayollardirki, ochiq boldirlari ila dahshatli pichoqlarla ahli iymonga taarruz etib , hujum qilayotirlar .Nikoh yo’lini berkitishga , fohishhona yo’lini kengaytirishga harakat etib, ko’plarning nafslarini birdan asir etib , qalb va ruhlarini kaboir ila yaralayotirlar.Balki u qalblardan bir qismini o’ldirayotirlar. Bir necha yil mobaynida nomahramning havasotiga ko’rsatishning tom jazosi sifatida jahannamning o’tinlari bo’lib eng avval u pichoqli boldirlar yonajaklar; dunyoda ishonch a sadoqatni yo’qotkanligi uchun , hilqatan ko’p istagani va fitratan juda muhtoj bo’lgani , munosib erni topa olmas.Topsada , boshiga balo topar. Hatto bu holning natijasi o’laroq , ohirzamonda ba’zi yerlarda nikohga rag’batsizlik va rioyasizlik tufayi , qirq ayolga bir erkak nazorat etadigan darajada ahamiyatsiz, sohibsiz , qiymatsiz bir holatga kirishlarini hadisning rivoyatidan anglashiladi .
Modomiki haqiqat budir . Va modomiki har go’zal go’zalligini sevadi va qo’lidan kelganicha uni asrab qolishni istaydi va buzilishini istamas .Va modomiki go’zallik bir ne’mattir .Nem’matga shukr etilsa ,ma’nan ziyodalashar . Shukr etilmasa , o’zgarar , hunuklashar ekan , albatta, aqli bo’lsa , husn va jamolini gunohlarni qozonishdan va qozontirishdan , chirkin va zaharli qilishdan va u ne’matni , kufron ila azobga sabab bo’ladigan bir suratga aylantirishdan butun quvvati bilan qochadi. Va u foniy , besh o’n yillik jamolini boqiylashtiroq uchun mashru’ bir tarzda iste’mol etsa , u ne’matga shukr etadi . Yo’qsa keksalikda uzoq vaqt istisqolga (yani so’vuq muomulaga)ma’ruz qolib, mayusona yig’laydi .
Agar islom tarbiyasi doirasida , odobi Qur’on ziynati bilan u jamol go’zallashtirilsa , u foniy husn ma’nan boqiy qolishi va jannatda huriylaning jamolidan ham shirin va porloq bir tarzda o’ziga berilishi hadisda qat’iyyat ila isbot etilgandir. Agar u go’zalning zarracha aqli bo’lsa , bu go’zal va porloq va abadiy natijani qo’ldan chiqarmaydi …
Ha ahli islomda harom nazar ziyodalashgan sari havasoti nafsoniya hayajonga kelib , vujudida sui iste’molot ila isrofga kiradi . Haftada bir necha marta g’uslga majbur bo’ladi . Tibban quvvai hofizasiga zaiflik shundan keladi.
Ha bu asirda ochiq-sochiqlik tufayli , hususan bu issiq o’lkada u harom nazardan suiiste’molot ommaviy bir unituvchanlik hastaligini natija berayapti. Har kim oz- ko’p shu shikoyattadir.
Hullas , shu ommaviy hastalikning ko’payishi bilan Hadisi sharif bergan mudhish bir habarning ta’vili aloqali ko’rinyapti Marhamat qilinganki:”Ohirzamonda Qur’on yodlagan qorilarning ko’ksidan Qur’on naz’ etiladi , chiqadi , unutiladi”. Demak bu hastalik dahshatli tus oladi ,hivzi Qur’onga to’siq qo’yiladi va bular hadisning ta’vilini ko’rsatadi…
Ohirzamon fitnasida eng dahshatli ro’lni o’ynagan ayollar toifasi va ularning fitnasi bo’lishlgin hadis rivoyatlaridan anglashiladi . Ha , tarihlarda naqil etilganki , eski zamonlarda “Amazonlar”nomida g’oyat silohshor (jangovar)ayollardan tarkib topgan bir toifai askariya horiqo janglar qilganlari naqil etilgan.Aynan shuningdek ,bu zamonda dinsizlik zalolatining Islomiyatga qarshi muhorabasida , nafsi ammoraning rejasi ila shayton qo’mondonligiga berilgan firqalardan eng dahshatlisi yarim yalang’och ayollardirki, ochiq boldirlari ila dahshatli pichoqlarla ahli iymonga taarruz etib , hujum qilayotirlar .Nikoh yo’lini berkitishga , fohishhona yo’lini kengaytirishga harakat etib, ko’plarning nafslarini birdan asir etib , qalb va ruhlarini kaboir ila yaralayotirlar.Balki u qalblardan bir qismini o’ldirayotirlar. Bir necha yil mobaynida nomahramning havasotiga ko’rsatishning tom jazosi sifatida jahannamning o’tinlari bo’lib eng avval u pichoqli boldirlar yonajaklar; dunyoda ishonch a sadoqatni yo’qotkanligi uchun , hilqatan ko’p istagani va fitratan juda muhtoj bo’lgani , munosib erni topa olmas.Topsada , boshiga balo topar. Hatto bu holning natijasi o’laroq , ohirzamonda ba’zi yerlarda nikohga rag’batsizlik va rioyasizlik tufayi , qirq ayolga bir erkak nazorat etadigan darajada ahamiyatsiz, sohibsiz , qiymatsiz bir holatga kirishlarini hadisning rivoyatidan anglashiladi .
Modomiki haqiqat budir . Va modomiki har go’zal go’zalligini sevadi va qo’lidan kelganicha uni asrab qolishni istaydi va buzilishini istamas .Va modomiki go’zallik bir ne’mattir .Nem’matga shukr etilsa ,ma’nan ziyodalashar . Shukr etilmasa , o’zgarar , hunuklashar ekan , albatta, aqli bo’lsa , husn va jamolini gunohlarni qozonishdan va qozontirishdan , chirkin va zaharli qilishdan va u ne’matni , kufron ila azobga sabab bo’ladigan bir suratga aylantirishdan butun quvvati bilan qochadi. Va u foniy , besh o’n yillik jamolini boqiylashtiroq uchun mashru’ bir tarzda iste’mol etsa , u ne’matga shukr etadi . Yo’qsa keksalikda uzoq vaqt istisqolga (yani so’vuq muomulaga)ma’ruz qolib, mayusona yig’laydi .
Agar islom tarbiyasi doirasida , odobi Qur’on ziynati bilan u jamol go’zallashtirilsa , u foniy husn ma’nan boqiy qolishi va jannatda huriylaning jamolidan ham shirin va porloq bir tarzda o’ziga berilishi hadisda qat’iyyat ila isbot etilgandir. Agar u go’zalning zarracha aqli bo’lsa , bu go’zal va porloq va abadiy natijani qo’ldan chiqarmaydi …
настроение: .
хочется: .
JANNAT HAQIDA...HURIYLAR...
SAVOL:Hadislarda deyilgan ki: “huriylar yetmish qavat ko’ylak kiyganlari holda , oyoqlarining suyaklaridagi iliklari ko’rinib turadi .” bu nima degani? Nima manosi bor? Qanday g’ozallikdir?
ALJAVOB: Manosi juda go’zaldir va go’zalligi juda shirindir. Shunday ki: Bu chirkin , o’lik , jonsiz va ko’pi po’stlardan iborat bo’lgan dunyoda , husn va jamol faqatgina ko’zga go’zal ko’rinib , unga ko’nikishga to’siq bo’lmasa yetadi. Hokbuki , go’zal, hayotdor , ravnaqdor, butunlay po’stloqsiz va qobiqsiz mag’z bo’lgan JANNATDA esa , ko’z kabi , insonning barcha his -tuyg’ulari latif jinsdan iborat bo’lgan huriylardan hamda huriylardek va yanada go’zal bo’lmish bu dunyoda borgan Jannatdagi dunyo ayollaridan hilma-hil hissai zavqlarini , turli-tuman lazzatlarini olmoq istaydilar. .. Demak eng ustki ko’ylakning go’zalligidan tortib, to suyak ichidagi iliklarga qadar har biri, biror hisning , biror tuyg’uning zavqlantiruvchisi ekaniga HADIS ishora qilmoqda…
Ha , “Huriylarning yetmish ko’ylak kiyganlari va oyoqlarining suyakyaridagi iliklari ko’rinishi” degan ibora bilan Hadisi Sharif ishora qiladiki : Insonda husnparvar va zavqparast va ziynatga maftun va jamolga mushtoq qancha tuyg’ulari va hislari va sezimlari bo’lsa , ularning barchasini to’ydiradigan va har birini alohida-alohida erkalab bahtiyor qiladigan moddiy va ma’naviy har turli ziynat va husni-jamollar huriylarda jamlangandir… Demak huriylar birgina jinsdan iborat bo’lmagani uchun Jannat ziynatlarining yetmish tarzini bir-birini to’sib qolmaydigan suratda kiyganlar ki , o’z vujudlaridan va nafs va jismlaridan , balki yetmish martabadan ziyoda hilma-hil husn va jamolning turlarini namoyon qiladilar..
….VA FIHA MA TASHTAHIHIL ANFUSU VA TALAZZUL A’AYUNU….ishorasining haqiqatini ko’rsatadilar..
Hamda Jannatda keraksiz , po’stloqsiz va be foyda moddalar bo’lmaganidan ;Jannat ahlining yeb ichganidan songra chiqindisi yo’qligini Hadisi sharif bayon etadi. Modomiki , shu past darajali dunyoda , eng oddiy jonzot bo’lgan darahtlar , ko’p oziqlangani holda chiqindisiz bo’ladilaru ;eng yuksak hayot tabaqasi bo’lgan Jannat ahli nega endi chiqindisiz bo’lmasin?...
ALJAVOB: Manosi juda go’zaldir va go’zalligi juda shirindir. Shunday ki: Bu chirkin , o’lik , jonsiz va ko’pi po’stlardan iborat bo’lgan dunyoda , husn va jamol faqatgina ko’zga go’zal ko’rinib , unga ko’nikishga to’siq bo’lmasa yetadi. Hokbuki , go’zal, hayotdor , ravnaqdor, butunlay po’stloqsiz va qobiqsiz mag’z bo’lgan JANNATDA esa , ko’z kabi , insonning barcha his -tuyg’ulari latif jinsdan iborat bo’lgan huriylardan hamda huriylardek va yanada go’zal bo’lmish bu dunyoda borgan Jannatdagi dunyo ayollaridan hilma-hil hissai zavqlarini , turli-tuman lazzatlarini olmoq istaydilar. .. Demak eng ustki ko’ylakning go’zalligidan tortib, to suyak ichidagi iliklarga qadar har biri, biror hisning , biror tuyg’uning zavqlantiruvchisi ekaniga HADIS ishora qilmoqda…
Ha , “Huriylarning yetmish ko’ylak kiyganlari va oyoqlarining suyakyaridagi iliklari ko’rinishi” degan ibora bilan Hadisi Sharif ishora qiladiki : Insonda husnparvar va zavqparast va ziynatga maftun va jamolga mushtoq qancha tuyg’ulari va hislari va sezimlari bo’lsa , ularning barchasini to’ydiradigan va har birini alohida-alohida erkalab bahtiyor qiladigan moddiy va ma’naviy har turli ziynat va husni-jamollar huriylarda jamlangandir… Demak huriylar birgina jinsdan iborat bo’lmagani uchun Jannat ziynatlarining yetmish tarzini bir-birini to’sib qolmaydigan suratda kiyganlar ki , o’z vujudlaridan va nafs va jismlaridan , balki yetmish martabadan ziyoda hilma-hil husn va jamolning turlarini namoyon qiladilar..
….VA FIHA MA TASHTAHIHIL ANFUSU VA TALAZZUL A’AYUNU….ishorasining haqiqatini ko’rsatadilar..
Hamda Jannatda keraksiz , po’stloqsiz va be foyda moddalar bo’lmaganidan ;Jannat ahlining yeb ichganidan songra chiqindisi yo’qligini Hadisi sharif bayon etadi. Modomiki , shu past darajali dunyoda , eng oddiy jonzot bo’lgan darahtlar , ko’p oziqlangani holda chiqindisiz bo’ladilaru ;eng yuksak hayot tabaqasi bo’lgan Jannat ahli nega endi chiqindisiz bo’lmasin?...
настроение: .
хочется: .
SHAYTONDAN PANOH SO'RASH... SHAYTON HAQIDA...(13)
O’NINCHI ISHORAT:
Shaytonni eng muhim bir hiylasi ,o’zini o’ziga ergashganlarga inkor ettirishdir.
Bu zamonda ,hususan moddiyunlarning falsafalari bilan zehni bulg’angan bu yaqqol masalada shubhaga tushganlari uchun shaytonning bu hiylasiga qarata bir ikki so’z so’ylaymiz .Shunday ki:
Insonlar orasida shayton vazifasini bajargan jasadli yomon ruhlar bilmushohada bor bo’lganligi kabi jinlardan ham jasadsiz yomon ruhlar borligi shunchalik qat’iydir.Agar ular moddiy jasad kiysalar edi,bu yommon insonlarning ayni bo’lardilar.Hamda agar bu inson suratidagi odam shaytonlar jasadlarini chiqara olsayidilar, u jinlardan bo’lgan iblislarga aylanib qolardilar .Hatto bu shiddatli munosabatga binoan ,bir botil mazhab:”Inson suratidagi g’oyat fasodchi yomon ruhlar o’lgandan keyin shayton bo’ladi”- deya hukm qilgan .
Ma’lumdirki, a’lo bir narsa buzilsa , oddiy bir narsaning buzilshidan ko’ra ko’proq buziq bo’ladi.Masalan, sut va qatiq aynisa ham yeyilishi mumkin.Yog’ aynisa yeyilmaydi ,ba’zan zahar kabi bo’ladi. Shunga o’hshab ,mahluqotning eng mukarrami ,balki eng a’losi bo’lgan inson agar buzilsa ,buziq hayvondan ham battar buziladi .Badbo’y moddalarning hididan lazzatlanuvchi hashoratlar kabi va chaqib zaharlashdan lazzat olgan ilonlar kabi zalolat botqoqligidagi yomonliklar va yomon ahloqlardan lazzatlanadi va iftihor etadi (yani mahtanadi) hamda zulimning zulmatidagi zararlardan va jinoyatlardan lazzat oladilar, go’yoki shayton mohiyatiga kiradilar. Ha , jin shaytonning borligining qat’iy bir dalili ,odam shaytonning borligidir…
Ikkinchidan : Yigirma Toqqizinchi So’zda yuzlab qat’iy dalillar ila ruhlar va maloikalarning mavjudligini isbot qilgan barcha u dalillar shaytonlarning ham borligini isbotlaydi . Bu jihatdan u Sozga havola qilamiz.
Uchinchidan: koinotdagi hayirli ishlardagi qonunlarning timsoli, vakili hukmida bo’lgan maloikalarning borligi ,dinlarning ittifoqi ila sobit bo’lganidek , yomon ishlarning timsollari va bashoratchilari va u ishlardagi qonunlarning sababchilari bo’lgan shaytoniy va yomon ruhlarning borligi, hikmat va haqiqat tuqtasida qat’iydir..Balki yomon ishlarda ongli bir pardaning bo’lishi juda ham lozim. Cunki har kim har narsaning haqiqiy husnini ko’rolmagani uchun ,zohiran yomonlik va nuqsoniyat jihatida Holiqi Zuljalolga e’tiroz qilmaslik va Rahmatini tuhmatga qo’ymaslik va hikmatini tanqid etmaslik va nohaq ravishda shikoyat qilmaslik uchun yuzaki bir vosita parda qilingan ki , to e’tiroz va tanqid va shikoyat u pardalarga tegib , Holiqi Karim va Hakiymi Mutlaqqa yuzlanmasin.Bamisoli vafot etgan bandaning achchiqlanishidan Hazrati Azroilni(A.S) qutqarish uchun hastaliklarni ajalga parda qilganiga ohshab , Hazrati Azroil(A.S) o’zi ham jonlarni olishda parda qilinganki , to marhamatsizlik deya tavahhum etilgan u holatlardan kelgan shikoyatlar Janobi Haqqa yuzlanmasin.
Shuningdek, yanada qat’iy bir tarzda deyish mumkinki , yomonliklardan va fanoliklardan kelgan e’tiroz va tanqid Holiqi Zuljalolga yuzlanmasligi uchun , hikmati Rabboniya shaytonning mavjud bo’lishini taqazo qilgan .
To’rtinchidan: Inson kichik bir olam bo’lgani kabi , olam ham buyuk bir insondir..Bu kichik inson u buyuk insonning bir mundarijasi va hulosasidir. Insonda bor bo’lgan namunalarning buyuk asillari insoni akbarda albatta bo’lmog’i muqarrardir. Masalan , insonda hotiraning mavjudligi ,olamda Lavhi Mahfuzning mavjudligiga qat’iy dalil bo’lganidek , inson qalbining bir burchagida lummayi shaytoniya deyilgan bir vasvasa quroli va vahima hissining talqinoti ila gapiruvchi bir shaytoniy til va fasodga uchragan vahima hissi kichik bir shayton hukmida bo’lganini va sohiblarining ihtiyoriga zid va orzusiga muholif bir tarzda harakat etganlarini har kim his qilib va sezib o’z nafsida ko’rishi , olamda buyuk shaytonlarning mavjudligiga qat’iy bir dalildir .Hamda bu lummai shaytoniya va vahima hissi bir quloq va bir til bo’lganidan , unga pufagan va uni gapirtirgan horijiy bir yomon shahsning mavjudligini his ettiradilar .
Shaytonni eng muhim bir hiylasi ,o’zini o’ziga ergashganlarga inkor ettirishdir.
Bu zamonda ,hususan moddiyunlarning falsafalari bilan zehni bulg’angan bu yaqqol masalada shubhaga tushganlari uchun shaytonning bu hiylasiga qarata bir ikki so’z so’ylaymiz .Shunday ki:
Insonlar orasida shayton vazifasini bajargan jasadli yomon ruhlar bilmushohada bor bo’lganligi kabi jinlardan ham jasadsiz yomon ruhlar borligi shunchalik qat’iydir.Agar ular moddiy jasad kiysalar edi,bu yommon insonlarning ayni bo’lardilar.Hamda agar bu inson suratidagi odam shaytonlar jasadlarini chiqara olsayidilar, u jinlardan bo’lgan iblislarga aylanib qolardilar .Hatto bu shiddatli munosabatga binoan ,bir botil mazhab:”Inson suratidagi g’oyat fasodchi yomon ruhlar o’lgandan keyin shayton bo’ladi”- deya hukm qilgan .
Ma’lumdirki, a’lo bir narsa buzilsa , oddiy bir narsaning buzilshidan ko’ra ko’proq buziq bo’ladi.Masalan, sut va qatiq aynisa ham yeyilishi mumkin.Yog’ aynisa yeyilmaydi ,ba’zan zahar kabi bo’ladi. Shunga o’hshab ,mahluqotning eng mukarrami ,balki eng a’losi bo’lgan inson agar buzilsa ,buziq hayvondan ham battar buziladi .Badbo’y moddalarning hididan lazzatlanuvchi hashoratlar kabi va chaqib zaharlashdan lazzat olgan ilonlar kabi zalolat botqoqligidagi yomonliklar va yomon ahloqlardan lazzatlanadi va iftihor etadi (yani mahtanadi) hamda zulimning zulmatidagi zararlardan va jinoyatlardan lazzat oladilar, go’yoki shayton mohiyatiga kiradilar. Ha , jin shaytonning borligining qat’iy bir dalili ,odam shaytonning borligidir…
Ikkinchidan : Yigirma Toqqizinchi So’zda yuzlab qat’iy dalillar ila ruhlar va maloikalarning mavjudligini isbot qilgan barcha u dalillar shaytonlarning ham borligini isbotlaydi . Bu jihatdan u Sozga havola qilamiz.
Uchinchidan: koinotdagi hayirli ishlardagi qonunlarning timsoli, vakili hukmida bo’lgan maloikalarning borligi ,dinlarning ittifoqi ila sobit bo’lganidek , yomon ishlarning timsollari va bashoratchilari va u ishlardagi qonunlarning sababchilari bo’lgan shaytoniy va yomon ruhlarning borligi, hikmat va haqiqat tuqtasida qat’iydir..Balki yomon ishlarda ongli bir pardaning bo’lishi juda ham lozim. Cunki har kim har narsaning haqiqiy husnini ko’rolmagani uchun ,zohiran yomonlik va nuqsoniyat jihatida Holiqi Zuljalolga e’tiroz qilmaslik va Rahmatini tuhmatga qo’ymaslik va hikmatini tanqid etmaslik va nohaq ravishda shikoyat qilmaslik uchun yuzaki bir vosita parda qilingan ki , to e’tiroz va tanqid va shikoyat u pardalarga tegib , Holiqi Karim va Hakiymi Mutlaqqa yuzlanmasin.Bamisoli vafot etgan bandaning achchiqlanishidan Hazrati Azroilni(A.S) qutqarish uchun hastaliklarni ajalga parda qilganiga ohshab , Hazrati Azroil(A.S) o’zi ham jonlarni olishda parda qilinganki , to marhamatsizlik deya tavahhum etilgan u holatlardan kelgan shikoyatlar Janobi Haqqa yuzlanmasin.
Shuningdek, yanada qat’iy bir tarzda deyish mumkinki , yomonliklardan va fanoliklardan kelgan e’tiroz va tanqid Holiqi Zuljalolga yuzlanmasligi uchun , hikmati Rabboniya shaytonning mavjud bo’lishini taqazo qilgan .
To’rtinchidan: Inson kichik bir olam bo’lgani kabi , olam ham buyuk bir insondir..Bu kichik inson u buyuk insonning bir mundarijasi va hulosasidir. Insonda bor bo’lgan namunalarning buyuk asillari insoni akbarda albatta bo’lmog’i muqarrardir. Masalan , insonda hotiraning mavjudligi ,olamda Lavhi Mahfuzning mavjudligiga qat’iy dalil bo’lganidek , inson qalbining bir burchagida lummayi shaytoniya deyilgan bir vasvasa quroli va vahima hissining talqinoti ila gapiruvchi bir shaytoniy til va fasodga uchragan vahima hissi kichik bir shayton hukmida bo’lganini va sohiblarining ihtiyoriga zid va orzusiga muholif bir tarzda harakat etganlarini har kim his qilib va sezib o’z nafsida ko’rishi , olamda buyuk shaytonlarning mavjudligiga qat’iy bir dalildir .Hamda bu lummai shaytoniya va vahima hissi bir quloq va bir til bo’lganidan , unga pufagan va uni gapirtirgan horijiy bir yomon shahsning mavjudligini his ettiradilar .
настроение: .
хочется: .
JANNAT HAQIDA...DO'ST, DO'STI BILAN ...(02)
SAVOL: ….ALMAR’U MA’A MAN AHABBA….SIRRIGA KO’RA ;”JANNATDA DO’ST DO’STI BILAN BIRGA BO’LADI.” HOLBUKI ,ODDIY BIR BADAVIY, NABIY BILAN BO’LGAN SUHBATINING BIR DAQIQASIDA UNGA NISBATAN ALLOH UCHUN BIR MUHABBAT PAYDO ETADI. UL MUHABBAT BILAN JANNATDA PAYGAMBAR ALAYHISSALOTU VASSALOMNING YONIDA BOL’MOG’I KERAK .
HOLBUKI,RASULI AKROM ALAYHISSALOTU VASSALAMNING CHEKSIZ FAYZI BIR ODDIY BADAVIYNING FAYZI BILAN QANDAY TENG KELA OLADI?
ALJAVOB: BIR MISOL BILAN BU OLIY HAQIQATGA SHUNDAY BIR ISHORA QILAMIZ . MASALAN, MUHTASHAM BIR ZOT BENIHOYA GO’ZAL VA HASHAMATLI BIR BOG’DA , JUDA ZIYNATLANGAN BIR SAYIRGOHDA G’OYAT BUYUK BIR ZIYOFATNI SHUNDAYIN BIR TARZDA TAYORLAGAN KI , TIL SEZA OLADIGAN BARCHA LAZIZ TAOMLAR JAMLANGAN , KO’ZNI QUVONTIRADIGAN JAMI GO’ZAL NARSALARNI O’Z ICHIGA OLGAN , HAYOLGA KELADIGAN BUTUN YOQIMLI G’AROYIBOTLAR TO’PLANGAN VA HOKAZO…BARCHA ZOHIRIY VA BOTINIY HISLARNI ERKALATIB MAMNUN ETADIGAN HAR NARSANI ICHIGA QO’YGAN . ENDI IKKITA DO’ST BOR . BIRGALIKDA U ZIYOFATGA BORADILAR . BIR HONADA BIR DASTURHON ATROFIDA O’TIRADILAR. BIROQ BIRINING TAM BILISH HISSI JUDA ZAYIFLIGIDAN , OZGINA LAZZAT OLADI . KO’ZI HAM YAHSHI KO’RMAYDI . . HID BILMAYDI . G’AROYIB SAN’ATLARNI TUSHUNMAYDI. HAYROTOMUZ NARSALARNI FARQLAMAYDI. QOBILIYATI NISBATIDA ZO’RG’A SAYIRGOHNING MINGDAN , BALKI MILLIYONDAN BIRIDAN ZAVQLANIB FOYDA OLADI. BOSHQASINIG ESA , BARCHA ZOHIRIY VA BOTINIY HISLARI , AQL, QALB, HIS VA TUYG’ULARI SHUNCHALIK MUKAMMAL VA SHU QADAR OCHILGANKI, U SAYIRGOHDAGI BARCHA NOZIK , GO’ZAL , LATIF VA G’AROYIB SAN’ATLARNI ALOHIDA- ALOHIDA HIS QILIB LAZZATLANGANI HOLDA, UL DO’STI BILAN YONMA-YON BO’LA OLADI.
MODOMIKI, SHU BESARAMJOM, ALAMLI VA TOR DUNYODA BUNDAY BO’LAR EKAN. ENG KICHIK BILAN ENG BUYUK BIRGALIKDA BO’LGANI HOLDA , ORALARIDA ZARRADAN SURAYYOGA QADAR FARQ BOR EKAN , ALBATTA , SAODAT VA ABADIYAT YERI BO’LMISH JANNATDA , BIRINCHI USULGA BINOAN , DO’ST DO’STI BILAN BIRGALIKDA BO’LSA-DA , HAR BIRI ISTE’DODIGA KO’RA RAHMONIR –ROHIMNING DASTURHONIDAN ,ISTE’DODLARINING DARAJASI NISBATIDA HISSALARINI OLADILAR. BOSHQA – BOSHQA JANNATLARDA HAM BO’LSALAR HAM , YONMAYON BO’LISHLARIGA HALAL BERMAYDI. CHUNKI, JANNATNING SAKKIZ TABAQASI , BIRI –BIRIDAN YUKSAK BO’LGANI HOLDA ,HAMMASINING HAM TOMI ARSHI A’ZAMDIR. BAMISOLI, KONUSSIMON TOG’NING ATROFIDA , BIR-BIRINIG ICHIDA JOYLLASHGAN , BIR-BIRIDAN YUKSAK , OSTIDAN CHO’QQISIGA QADAR DEVOR TARZIDAGI DOIRALAR BOR BO’LSA , U DOIRALAR BIR-BIRINING USTIDA BO’LSADA , AMMO BIR-BIRIGA QUYOSHNI KO’RISHDA TO’SIQ BO’LMAYDI ,BIR-BIRIDAN O’TA OLADI ,BIR-BIRIGA QARAB TURA OLADI . SHUNGA OHSHAB , JANNATLAR HAM BUNGA YAQIN BIR TARZDA EKANIGA HADISLARNING HILMA- HIL RIVOYATLARI ISHORA QILADI….
HOLBUKI,RASULI AKROM ALAYHISSALOTU VASSALAMNING CHEKSIZ FAYZI BIR ODDIY BADAVIYNING FAYZI BILAN QANDAY TENG KELA OLADI?
ALJAVOB: BIR MISOL BILAN BU OLIY HAQIQATGA SHUNDAY BIR ISHORA QILAMIZ . MASALAN, MUHTASHAM BIR ZOT BENIHOYA GO’ZAL VA HASHAMATLI BIR BOG’DA , JUDA ZIYNATLANGAN BIR SAYIRGOHDA G’OYAT BUYUK BIR ZIYOFATNI SHUNDAYIN BIR TARZDA TAYORLAGAN KI , TIL SEZA OLADIGAN BARCHA LAZIZ TAOMLAR JAMLANGAN , KO’ZNI QUVONTIRADIGAN JAMI GO’ZAL NARSALARNI O’Z ICHIGA OLGAN , HAYOLGA KELADIGAN BUTUN YOQIMLI G’AROYIBOTLAR TO’PLANGAN VA HOKAZO…BARCHA ZOHIRIY VA BOTINIY HISLARNI ERKALATIB MAMNUN ETADIGAN HAR NARSANI ICHIGA QO’YGAN . ENDI IKKITA DO’ST BOR . BIRGALIKDA U ZIYOFATGA BORADILAR . BIR HONADA BIR DASTURHON ATROFIDA O’TIRADILAR. BIROQ BIRINING TAM BILISH HISSI JUDA ZAYIFLIGIDAN , OZGINA LAZZAT OLADI . KO’ZI HAM YAHSHI KO’RMAYDI . . HID BILMAYDI . G’AROYIB SAN’ATLARNI TUSHUNMAYDI. HAYROTOMUZ NARSALARNI FARQLAMAYDI. QOBILIYATI NISBATIDA ZO’RG’A SAYIRGOHNING MINGDAN , BALKI MILLIYONDAN BIRIDAN ZAVQLANIB FOYDA OLADI. BOSHQASINIG ESA , BARCHA ZOHIRIY VA BOTINIY HISLARI , AQL, QALB, HIS VA TUYG’ULARI SHUNCHALIK MUKAMMAL VA SHU QADAR OCHILGANKI, U SAYIRGOHDAGI BARCHA NOZIK , GO’ZAL , LATIF VA G’AROYIB SAN’ATLARNI ALOHIDA- ALOHIDA HIS QILIB LAZZATLANGANI HOLDA, UL DO’STI BILAN YONMA-YON BO’LA OLADI.
MODOMIKI, SHU BESARAMJOM, ALAMLI VA TOR DUNYODA BUNDAY BO’LAR EKAN. ENG KICHIK BILAN ENG BUYUK BIRGALIKDA BO’LGANI HOLDA , ORALARIDA ZARRADAN SURAYYOGA QADAR FARQ BOR EKAN , ALBATTA , SAODAT VA ABADIYAT YERI BO’LMISH JANNATDA , BIRINCHI USULGA BINOAN , DO’ST DO’STI BILAN BIRGALIKDA BO’LSA-DA , HAR BIRI ISTE’DODIGA KO’RA RAHMONIR –ROHIMNING DASTURHONIDAN ,ISTE’DODLARINING DARAJASI NISBATIDA HISSALARINI OLADILAR. BOSHQA – BOSHQA JANNATLARDA HAM BO’LSALAR HAM , YONMAYON BO’LISHLARIGA HALAL BERMAYDI. CHUNKI, JANNATNING SAKKIZ TABAQASI , BIRI –BIRIDAN YUKSAK BO’LGANI HOLDA ,HAMMASINING HAM TOMI ARSHI A’ZAMDIR. BAMISOLI, KONUSSIMON TOG’NING ATROFIDA , BIR-BIRINIG ICHIDA JOYLLASHGAN , BIR-BIRIDAN YUKSAK , OSTIDAN CHO’QQISIGA QADAR DEVOR TARZIDAGI DOIRALAR BOR BO’LSA , U DOIRALAR BIR-BIRINING USTIDA BO’LSADA , AMMO BIR-BIRIGA QUYOSHNI KO’RISHDA TO’SIQ BO’LMAYDI ,BIR-BIRIDAN O’TA OLADI ,BIR-BIRIGA QARAB TURA OLADI . SHUNGA OHSHAB , JANNATLAR HAM BUNGA YAQIN BIR TARZDA EKANIGA HADISLARNING HILMA- HIL RIVOYATLARI ISHORA QILADI….
настроение: .
хочется: .
SHAYTONDAN PANOH SO'RASH SIRRI..(14)
O’N BIRNCHI ISHORAT.
Ahli zalolatning yomonligidan koinot g’azabga to’lganini va barcha unsurlarning shiddadga kelganlarini va umum mavjudotning g’alayonga kelganini Qur’oni Hakiym mo’jizona bir tarzda ifodalamoqda . Ya’ni , Nuh qavining boshiga kelgan to’fon ila samovot va yerning hujumini , hamda Samud va Od qavmining inkori tufayli havo unsurining shiddatini , hamda Fi’avn qavmiga qarshi suv unsurining va dengizning g’alayonini , hamda Qorunga qarshi tuproq unsurining g’azabini va ahli kufrga qarshi ohiratda ….TAKADU TAMAYYAZU MINAL G’AYIZI…siri ila Jahannamning qizishganini va qahrini , hamda boshqa mavjudotning ahli kufr va zalolatga qarshi shiddatini ko’rsatib , e’lon etib , g’oyat mudhish va mo’jizakorona bir tarzda zalolat va isyon ahlini man qilib qaytaradi .
SAVOL: Nima uchun bunchalik ahamiyatsiz insonlarning ahamiyatsiz amallari va shahsiy gunohlari koinotning g’azabini jalb etadi ? ..
ALJAVOB:Ba’zi risolalarda va sobiq ishoralarda isbot etilganidek , kufr va zalolat mudhish bir tajovuzdir va umum mavjudotga aloqador bir jinoyatdir . Cunku koinot yaratilishining bir a’zamiy natijasi , insonning ibodatidir va Rububiyati Ilohiyaga nisbatan iymon va itoatla javob qaytarishdir .
Holbuki , kufr va zalolat ahli esa kufrdagi inkori ila mavjudotning yaratilishidagi asl g’oyalarni va hayotning sababi bo’lgan u a’zamiy natijani rad qilganlari uchun barcha mahluqotning huquqiga bir navi tajovuz bo’lgani kabi , barcha masnu’otning (Allohning san’tli hunarlari) oynalarida jilvalari ko’ringan va u masnu’otning qiymatlarini oynadorlik jihatida yuksaltirgan Ilohiy isimlarning jilvalarini inkor etganlari uchun u muqaddas isimlarga nisbatan bir haqorat bo’lgani kabi , barcha masnu’otning qiymatini tushirgani uchun u masnu’otga nisbatan bir haqorati a’zimdir. Ham yana , barcha mavjudotning har biri bittadan oliy vazifa bilan vazifalantirilgan ma’muri Rabboniy darajasida ekan , kufr vositasi ila ularni qiymatidan tushirib , jonsiz , foniy , ma’nosiz bir mahluq sifatida ko’rsatgani uchun , barcha mahluqotning huquqiga nisbatan bir navi haqoratdir .
Hullas,zalolat navlarining darajalariga ko’ra ozmi-ko’pmi koinotning yaratilishidagi Hikmati Rabboniyaga va dunyoning baqosidagi Subhoniy maqsadlarga zarar bergani uchun ahli isyonga va ahli zalolatga qarshi koinot va mavjudot shiddat va g’azabga keladi , mahluqot qahrga to’ladi.
Ey jussasi va jismi kichik va jurmi(zarari) va zulmi buyuk hamda ayb va gunohi azim bechora inson !
Koinotning shiddatidan , mahluqotning nafratidan , mavjudotning qahridan qutilishni istasang buning chorasi: Qur’oni Hakiymning muqaddas doirasiga kirmoqdir va Qur’onning muballig’i (yetkazuvchisi) bo’lgan Rasuli Akram Alayhissolatu Vassalomning Sunnati Saniyasiga tobe bo’lmoqdir . Kir va tobe bo’l !...
Ahli zalolatning yomonligidan koinot g’azabga to’lganini va barcha unsurlarning shiddadga kelganlarini va umum mavjudotning g’alayonga kelganini Qur’oni Hakiym mo’jizona bir tarzda ifodalamoqda . Ya’ni , Nuh qavining boshiga kelgan to’fon ila samovot va yerning hujumini , hamda Samud va Od qavmining inkori tufayli havo unsurining shiddatini , hamda Fi’avn qavmiga qarshi suv unsurining va dengizning g’alayonini , hamda Qorunga qarshi tuproq unsurining g’azabini va ahli kufrga qarshi ohiratda ….TAKADU TAMAYYAZU MINAL G’AYIZI…siri ila Jahannamning qizishganini va qahrini , hamda boshqa mavjudotning ahli kufr va zalolatga qarshi shiddatini ko’rsatib , e’lon etib , g’oyat mudhish va mo’jizakorona bir tarzda zalolat va isyon ahlini man qilib qaytaradi .
SAVOL: Nima uchun bunchalik ahamiyatsiz insonlarning ahamiyatsiz amallari va shahsiy gunohlari koinotning g’azabini jalb etadi ? ..
ALJAVOB:Ba’zi risolalarda va sobiq ishoralarda isbot etilganidek , kufr va zalolat mudhish bir tajovuzdir va umum mavjudotga aloqador bir jinoyatdir . Cunku koinot yaratilishining bir a’zamiy natijasi , insonning ibodatidir va Rububiyati Ilohiyaga nisbatan iymon va itoatla javob qaytarishdir .
Holbuki , kufr va zalolat ahli esa kufrdagi inkori ila mavjudotning yaratilishidagi asl g’oyalarni va hayotning sababi bo’lgan u a’zamiy natijani rad qilganlari uchun barcha mahluqotning huquqiga bir navi tajovuz bo’lgani kabi , barcha masnu’otning (Allohning san’tli hunarlari) oynalarida jilvalari ko’ringan va u masnu’otning qiymatlarini oynadorlik jihatida yuksaltirgan Ilohiy isimlarning jilvalarini inkor etganlari uchun u muqaddas isimlarga nisbatan bir haqorat bo’lgani kabi , barcha masnu’otning qiymatini tushirgani uchun u masnu’otga nisbatan bir haqorati a’zimdir. Ham yana , barcha mavjudotning har biri bittadan oliy vazifa bilan vazifalantirilgan ma’muri Rabboniy darajasida ekan , kufr vositasi ila ularni qiymatidan tushirib , jonsiz , foniy , ma’nosiz bir mahluq sifatida ko’rsatgani uchun , barcha mahluqotning huquqiga nisbatan bir navi haqoratdir .
Hullas,zalolat navlarining darajalariga ko’ra ozmi-ko’pmi koinotning yaratilishidagi Hikmati Rabboniyaga va dunyoning baqosidagi Subhoniy maqsadlarga zarar bergani uchun ahli isyonga va ahli zalolatga qarshi koinot va mavjudot shiddat va g’azabga keladi , mahluqot qahrga to’ladi.
Ey jussasi va jismi kichik va jurmi(zarari) va zulmi buyuk hamda ayb va gunohi azim bechora inson !
Koinotning shiddatidan , mahluqotning nafratidan , mavjudotning qahridan qutilishni istasang buning chorasi: Qur’oni Hakiymning muqaddas doirasiga kirmoqdir va Qur’onning muballig’i (yetkazuvchisi) bo’lgan Rasuli Akram Alayhissolatu Vassalomning Sunnati Saniyasiga tobe bo’lmoqdir . Kir va tobe bo’l !...
настроение: .
хочется: .
NAMOZ HAQIDA...
… BISMILLAHIRRAHMANIRRAHIMI…
… ASSALATU I’MADUDDINI…
Namoz naqadar qiymatli va muhim , ham naqadar arzon va oz bir sarfiyot ila qozonilishligini , hamda benamoz odam naqadar telba va zararli ekanini ikki karra ikki to’rt ekanligini bilish darajasida qat’iy anglamoq istasang , bu misoliy hikoyachaga boq, ko’r…
Bir zamon bir buyuk hokim ikki hizmatkorini har biriga yigirma to’rtdan oltin berib , ikki oylik masofa uzoqligidagi hos va go’zal bir go’shaga istiqomat qilishlari uchun yuboradi . Va ularga amr etadi : “Bu pulni yo’l va chipta harajatiga ishlating . Hamda u yerdagi maskaningizga lozim bo’lgan narsalarni sotib oling . Bir kunlik masofadan so’ng bir bekat keladi . Ham mashina , ham kema , ham poyezd , ham tayyora (samolet) bor . Sarmoyangizga qarab mining”…
Ikki hizmatkor dars olganlaridan so’ng yo’lga ravona bo’ladilar.
Biri bahtiyor ediki , bekatga yetgunga qadar bir oltin sariflaydi va shu sarf ichida Hokimiga yoqadigan shunday go’zal bir tijoratni qo’lga kiritadiki , sarmoyasi birdan mingga chiqadi .
Ikkinchi hizmatkor badbaht , betayin bo’lganidan , bekatga qadar yigirma uch oltinini sariflab yuboradi . Qimor –mimorga berib , sarmoyasi zoya ketadi va nihoyat bir dona oltini qoladi . Hamrohi unga deydi : “Ey , sen bu oltiningni bir chiptaga ber , toki bu uzun yo’lda yayov va och qolmagaysan . Ham bizning hokimimiz karamli , balki rahm qilar , qilgan qusuringni afv etar va seni tayyoraga mindirarlar . Bir kunda istiqomat qiladigan maskanimizga yetamiz . Yo’qsa ikki oylik bir cho’lda och , yayov , yolg’iz ketmoqqa majbur bo’lasan”..
Ajabo , bu odam qaysarlik qilib , u bir oltinini hazina kaliti hukmida bo’lgan bir chiptaga bermay , vaqtinchalik bir lazzat uchun kayfu-safoga sarf etsa , go’yat aqilsiz , zararli , badbaht ekanini eng aqilsiz odam ham anglamasmi ?!
Hullas , ey namozsiz odam ! Va ey namozdan hushlanmagan nafsim !
Ul hokim – Rabbimiz . Holiqimizdir.
Uning hizmatkori bo’lgan ul ikki yo’lchi esa , biri –namozini shavq ila ado etuvchi dindor ; ikkinchisi , go’fil namozsiz insonlardir .
Ul yigirma to’rt oltin – yigirma to’rt soat –har kungi umrdir .
Ul go’zal go’sha –jannatdir .
Ul bekat esa – qabrdir .
Ul sayohat –qabirga , qiyomatga , abadiyatga ketiladigan inson safaridir . Amalga ko’ra , taqvo quvvatiga ko’ra ul uzun yo’lni farqli darajalarda bosib o’tadilar . Bir qisim taqvo ahli ming yillik yo’lni yashin kabi , bir kunda kesib o’tadi . Bir qismi esa hayol kabi, ellik ming yillik bir masofani bir kunda kesib o’tadi . Qur’oni Azimushshon bu haqiqatga ikki oyat ila ishorat qiladi .
Ul chipta esa – NAMOZDIR. Besh vaqt namoz uchun , tahorati ila , yolg’iz bir soatgina vaqt kifoya qiladi .
Ajabo , yigirma uch soatini bu qisqagina dunyoviy hayotga sarflagan va ul uzun abadiy hayotga bir soatini ham sarflamagan inson naqadar zarar qiladi, naqadar nafsiga zulm etadi , naqadar aqliga hilof ish tutadi ! Zero , ming odamning ishtirok etgan bir lotoreya qimoriga , garchi yutish ehtimoli mingdan birga teng bo’lsaham , yarim molini tikishni aqli qabul qilsa-yu , ammo yigirma to’rtdan bir molini yuzdan to’qson to’qqiz ehtimol ila yutishi tayin bo’lgan bir abadiy hazinaga bermaslik naqadar aqlga va hikmatga hilof harakat etganini , naqadar aqldan uzoq bo’lishini , o’zini oqil hisoblagan har odam anglamasmi ?..
Holbuki namozda ruhning , qalbning va aqilning buyuk bir rohati bor . Badanga ham u qadar og’ir ish emas .
Ham namoz o’qiganning boshqa muboh bo’lgan dunyoviy amallari go’zal bir niyat ila ibodat hukmini oladi . Bu shaklda butun umr sarmoyasini ohiratga mulk qila oladi , foniy umrini bir jihatda boqiylashtiradi …
… ASSALATU I’MADUDDINI…
Namoz naqadar qiymatli va muhim , ham naqadar arzon va oz bir sarfiyot ila qozonilishligini , hamda benamoz odam naqadar telba va zararli ekanini ikki karra ikki to’rt ekanligini bilish darajasida qat’iy anglamoq istasang , bu misoliy hikoyachaga boq, ko’r…
Bir zamon bir buyuk hokim ikki hizmatkorini har biriga yigirma to’rtdan oltin berib , ikki oylik masofa uzoqligidagi hos va go’zal bir go’shaga istiqomat qilishlari uchun yuboradi . Va ularga amr etadi : “Bu pulni yo’l va chipta harajatiga ishlating . Hamda u yerdagi maskaningizga lozim bo’lgan narsalarni sotib oling . Bir kunlik masofadan so’ng bir bekat keladi . Ham mashina , ham kema , ham poyezd , ham tayyora (samolet) bor . Sarmoyangizga qarab mining”…
Ikki hizmatkor dars olganlaridan so’ng yo’lga ravona bo’ladilar.
Biri bahtiyor ediki , bekatga yetgunga qadar bir oltin sariflaydi va shu sarf ichida Hokimiga yoqadigan shunday go’zal bir tijoratni qo’lga kiritadiki , sarmoyasi birdan mingga chiqadi .
Ikkinchi hizmatkor badbaht , betayin bo’lganidan , bekatga qadar yigirma uch oltinini sariflab yuboradi . Qimor –mimorga berib , sarmoyasi zoya ketadi va nihoyat bir dona oltini qoladi . Hamrohi unga deydi : “Ey , sen bu oltiningni bir chiptaga ber , toki bu uzun yo’lda yayov va och qolmagaysan . Ham bizning hokimimiz karamli , balki rahm qilar , qilgan qusuringni afv etar va seni tayyoraga mindirarlar . Bir kunda istiqomat qiladigan maskanimizga yetamiz . Yo’qsa ikki oylik bir cho’lda och , yayov , yolg’iz ketmoqqa majbur bo’lasan”..
Ajabo , bu odam qaysarlik qilib , u bir oltinini hazina kaliti hukmida bo’lgan bir chiptaga bermay , vaqtinchalik bir lazzat uchun kayfu-safoga sarf etsa , go’yat aqilsiz , zararli , badbaht ekanini eng aqilsiz odam ham anglamasmi ?!
Hullas , ey namozsiz odam ! Va ey namozdan hushlanmagan nafsim !
Ul hokim – Rabbimiz . Holiqimizdir.
Uning hizmatkori bo’lgan ul ikki yo’lchi esa , biri –namozini shavq ila ado etuvchi dindor ; ikkinchisi , go’fil namozsiz insonlardir .
Ul yigirma to’rt oltin – yigirma to’rt soat –har kungi umrdir .
Ul go’zal go’sha –jannatdir .
Ul bekat esa – qabrdir .
Ul sayohat –qabirga , qiyomatga , abadiyatga ketiladigan inson safaridir . Amalga ko’ra , taqvo quvvatiga ko’ra ul uzun yo’lni farqli darajalarda bosib o’tadilar . Bir qisim taqvo ahli ming yillik yo’lni yashin kabi , bir kunda kesib o’tadi . Bir qismi esa hayol kabi, ellik ming yillik bir masofani bir kunda kesib o’tadi . Qur’oni Azimushshon bu haqiqatga ikki oyat ila ishorat qiladi .
Ul chipta esa – NAMOZDIR. Besh vaqt namoz uchun , tahorati ila , yolg’iz bir soatgina vaqt kifoya qiladi .
Ajabo , yigirma uch soatini bu qisqagina dunyoviy hayotga sarflagan va ul uzun abadiy hayotga bir soatini ham sarflamagan inson naqadar zarar qiladi, naqadar nafsiga zulm etadi , naqadar aqliga hilof ish tutadi ! Zero , ming odamning ishtirok etgan bir lotoreya qimoriga , garchi yutish ehtimoli mingdan birga teng bo’lsaham , yarim molini tikishni aqli qabul qilsa-yu , ammo yigirma to’rtdan bir molini yuzdan to’qson to’qqiz ehtimol ila yutishi tayin bo’lgan bir abadiy hazinaga bermaslik naqadar aqlga va hikmatga hilof harakat etganini , naqadar aqldan uzoq bo’lishini , o’zini oqil hisoblagan har odam anglamasmi ?..
Holbuki namozda ruhning , qalbning va aqilning buyuk bir rohati bor . Badanga ham u qadar og’ir ish emas .
Ham namoz o’qiganning boshqa muboh bo’lgan dunyoviy amallari go’zal bir niyat ila ibodat hukmini oladi . Bu shaklda butun umr sarmoyasini ohiratga mulk qila oladi , foniy umrini bir jihatda boqiylashtiradi …
настроение: .
хочется: .
DUO...
SAVOL: MO’MINNING MO’MINGA ENG YAHSHI DUOSI QANDAY BO’LMOG’I LOZIM?...
ALJAVOB:Sabablar doirasida bo’lmog’I lozim. Chunki ,ba’zi sharoit ichida duo qabul bo’ladi. Maqbul sharoitning birlashishligi nisbatida maqbuliyati ziyodalashadi.
Jumladan: Duo qilinadigan vaqt , istig’for ila ma’naviy tozalanishlik kerak , so’ngra maqbul bir duo bo’lgan Salovati Sharifani Shafoatchi kabi zikr qilib va ohirida yana salovat keltirmoq lozim. Chunki , ikki maqbul duoning o’rtasida bir duo maqbul bo’ladi . Ham …BI ZOHRIL G’AYBI …yani : “g’iyoban unga duo qilmoq” ham hadisda va Qur’onda kelgan ma’sur (mashhur) duolar ila duo etmoq.
Masalan: …ALLOHUMMA INNI AS ALUKAL A’FVA VA A’FIYATA LI VALAHU FIDDINI VADDUNYA VAL AHIROTI ….(Allohim , Sendan o’zim va u uchun dinda, dunyoda va ohiratda af va ofiyat istayman)…
ROBBANA ATINA FIDDUNYA HASANATAN VA FIL AHIRATI HASANATAN VA QINA A’ZABANNARI …(“Ey robbimiz , bizga dunyoda go’zallik ber , ohiratda ham go’zallik ber . Bizni jahannam otashidan saqla”)
Kabi jome’ duolar ila dou qilmoq ; ham holis va hushu’ ila (yani qo’rquv ila aralash sevgidan kelgan odobli bir hol) qalbning huzuri ila duo qilmoq ; ham namozning so’ngida , bilhossa bomdod namozidan so’ngra ; ham muborak mavqelarda yerlarda , hususan masjidlarda ; Ham jumada , hususan soati ijobada ; hususan laylatul qadirda duo etmoq qabulga yaqin bo’lishi Rahmati Ilohiyadan quvvatli , shubhasiz o’laroq ma’muldir (yani;umid etilgan)..
Bir hadisi qudsiyda Janobi Haq buyurganki: ..ANA I’NDA ZANNI A’BDI BI …Ya’ni “Qulim meni qanday tanisa , uningla shunday muomula qilaman”…
U maqbul duoni yo aynan dunyoda asari ko’rinadi ;vayohut duo qilinganning ohirati va abadiy hayoti jihatidan maqbul bo’ladi . Demak ayni maqsad ko’rilmasa , duo qabul bo’lmadi deyilmaydi ; balki undan ham yahshi bir suratda qabul etilibdi deyiladi …
ALLOHUMMA SOLLI A’LA SAYYIDINA MUHAMMADIN MINAL AZALI ILAL ABAD..
YO ROBBIY VA YO ROBBAS SAMOVOTI VAL AROZIYN! YO HOLIQIY VA YO HOLIQIY KULLI SHAY!
OSMONNING YULDUZLARI ILA ZAMINNI , ICHIDAGILARI ILA VA BARCHA MAHLUQOTNI BARCHA HOLATLARI ILA BO’YSUNDIRGAN QUDRATING VA IRODANG VA HIKMATING VA HOKIMYATING VA RAHMATING HAQQI NAFSIMNI MENGA MUSAHHAR(BO’YSUNDIR)QIL! VA TALAB –MAQSUDIMNI MENGA MUSAHHAR QIL! QUR’ONGA VA IYMONGA HIZMAT UCHUN INSONLARNING QALBLARINI QUR’ON NURIGA MUSAHHAR QIL! VA MENGA VA BIRODARLARIMGA IYMONI KOMIL VA HAYIRLI OQIBAT BER!
HAZRATI MUSO ALAYHISSALOMGA DENGIZNI
VA HAZRATI IBROHIM ALAYHISSALOMGA OTASHNI
VA HAZRATI DOVUD ALAYHISSALOMGA TOG’NI VA TEMIRNI
VA HAZRATI SULAYMON ALAYHISSALOMGA JIN VA INSONLARNI
VA HAZRATI MUHAMMAD ALAYHISSALOTU VASSALOMGA QUYOSH VA OYNI BO’YSUNDIRGANING KABI , NURUL QUR’ONGA QALBLARNI AQILLARNI BO’YSUNDIR!
VA MENI VA QUR’ON HIZMATKORLARINI VA MO’MINLARNI NAFS VA SHAYTONNING SHARRIDAN VA QABR AZOBIDAN VA JAHANNAM OTASHIDAN MUHOFAZA AYLA VA JANNATUL FIRDAVSDA MAS’UD,BAHTIYOR QIL!
OMIN , OMIN , OMIN …
ALLOHUMMA SOLLI VASALLIM A’LA SAYYIDINA MUHAMMADIN SAYYIDINISHSHAKIRINA VAL HAMIDINA VA A’LA ALIHI VA SOHBIHI AJMA’IN AMIN…
ALJAVOB:Sabablar doirasida bo’lmog’I lozim. Chunki ,ba’zi sharoit ichida duo qabul bo’ladi. Maqbul sharoitning birlashishligi nisbatida maqbuliyati ziyodalashadi.
Jumladan: Duo qilinadigan vaqt , istig’for ila ma’naviy tozalanishlik kerak , so’ngra maqbul bir duo bo’lgan Salovati Sharifani Shafoatchi kabi zikr qilib va ohirida yana salovat keltirmoq lozim. Chunki , ikki maqbul duoning o’rtasida bir duo maqbul bo’ladi . Ham …BI ZOHRIL G’AYBI …yani : “g’iyoban unga duo qilmoq” ham hadisda va Qur’onda kelgan ma’sur (mashhur) duolar ila duo etmoq.
Masalan: …ALLOHUMMA INNI AS ALUKAL A’FVA VA A’FIYATA LI VALAHU FIDDINI VADDUNYA VAL AHIROTI ….(Allohim , Sendan o’zim va u uchun dinda, dunyoda va ohiratda af va ofiyat istayman)…
ROBBANA ATINA FIDDUNYA HASANATAN VA FIL AHIRATI HASANATAN VA QINA A’ZABANNARI …(“Ey robbimiz , bizga dunyoda go’zallik ber , ohiratda ham go’zallik ber . Bizni jahannam otashidan saqla”)
Kabi jome’ duolar ila dou qilmoq ; ham holis va hushu’ ila (yani qo’rquv ila aralash sevgidan kelgan odobli bir hol) qalbning huzuri ila duo qilmoq ; ham namozning so’ngida , bilhossa bomdod namozidan so’ngra ; ham muborak mavqelarda yerlarda , hususan masjidlarda ; Ham jumada , hususan soati ijobada ; hususan laylatul qadirda duo etmoq qabulga yaqin bo’lishi Rahmati Ilohiyadan quvvatli , shubhasiz o’laroq ma’muldir (yani;umid etilgan)..
Bir hadisi qudsiyda Janobi Haq buyurganki: ..ANA I’NDA ZANNI A’BDI BI …Ya’ni “Qulim meni qanday tanisa , uningla shunday muomula qilaman”…
U maqbul duoni yo aynan dunyoda asari ko’rinadi ;vayohut duo qilinganning ohirati va abadiy hayoti jihatidan maqbul bo’ladi . Demak ayni maqsad ko’rilmasa , duo qabul bo’lmadi deyilmaydi ; balki undan ham yahshi bir suratda qabul etilibdi deyiladi …
ALLOHUMMA SOLLI A’LA SAYYIDINA MUHAMMADIN MINAL AZALI ILAL ABAD..
YO ROBBIY VA YO ROBBAS SAMOVOTI VAL AROZIYN! YO HOLIQIY VA YO HOLIQIY KULLI SHAY!
OSMONNING YULDUZLARI ILA ZAMINNI , ICHIDAGILARI ILA VA BARCHA MAHLUQOTNI BARCHA HOLATLARI ILA BO’YSUNDIRGAN QUDRATING VA IRODANG VA HIKMATING VA HOKIMYATING VA RAHMATING HAQQI NAFSIMNI MENGA MUSAHHAR(BO’YSUNDIR)QIL! VA TALAB –MAQSUDIMNI MENGA MUSAHHAR QIL! QUR’ONGA VA IYMONGA HIZMAT UCHUN INSONLARNING QALBLARINI QUR’ON NURIGA MUSAHHAR QIL! VA MENGA VA BIRODARLARIMGA IYMONI KOMIL VA HAYIRLI OQIBAT BER!
HAZRATI MUSO ALAYHISSALOMGA DENGIZNI
VA HAZRATI IBROHIM ALAYHISSALOMGA OTASHNI
VA HAZRATI DOVUD ALAYHISSALOMGA TOG’NI VA TEMIRNI
VA HAZRATI SULAYMON ALAYHISSALOMGA JIN VA INSONLARNI
VA HAZRATI MUHAMMAD ALAYHISSALOTU VASSALOMGA QUYOSH VA OYNI BO’YSUNDIRGANING KABI , NURUL QUR’ONGA QALBLARNI AQILLARNI BO’YSUNDIR!
VA MENI VA QUR’ON HIZMATKORLARINI VA MO’MINLARNI NAFS VA SHAYTONNING SHARRIDAN VA QABR AZOBIDAN VA JAHANNAM OTASHIDAN MUHOFAZA AYLA VA JANNATUL FIRDAVSDA MAS’UD,BAHTIYOR QIL!
OMIN , OMIN , OMIN …
ALLOHUMMA SOLLI VASALLIM A’LA SAYYIDINA MUHAMMADIN SAYYIDINISHSHAKIRINA VAL HAMIDINA VA A’LA ALIHI VA SOHBIHI AJMA’IN AMIN…
настроение: .
хочется: .
SHOxRUH MIRZO,
20-10-2009 14:32
(ссылка)
Mail.ru dan qanday foydalanyabmiz?
Bismillohir rahmonir rahiym! Yozmoqchi bulganlarim barcha mo'min musulmon birodarlarga! Islomni tushunadigan opa singillarimiz va aka ukalarimizga! Hurmatli birodarlar da'vatning XXI asr kurinishini olib boreylik hammamizdan bilaman e-mailimiz bor hammamiz mail.runing miridan uzimizga "dunyo" ochib olganmiz...aytmoqchi bulganim mail.ru orqali islom haqida bulgan barcha bilganlarimizni boshqa birodarlar bilan bulishaylik! Ular biz bilan dustlik taklif qilishsa otmen qilib ya'ni bekor qilib yubormaylik qaerdan bilamiz mehribon ALLOHimiz uning qalbiga hidoyatni biz orqali solib quymoqchi va buning evaziga bizga kupdan kup savobu ajrlar bermoqchidir? Hammamizga ma'lum netga kiradiganlarning kupchiligi vaqtini utkazishlik uchun kiradi... biz unga yozsak ham yozmasak ham uning vaqti utadi bizdan ham epchil va chaqqon qizlar yoki bollar bor uzlariga jalb qiladiga uzlarining shahvoniy suratlarini quyib hammani uziga chalg'itadigan! Shulardan oldini olaylik agar bizga dustlik taklif qilsa keling chiroyli odob bilan muomala qilaylikkim dust bulganiga afsuslanmasin aksincha bizdaqa dustlari kup bulishini istasin! (obshi durzyalarda) kuproq bulib chiqib turaylik? gaplarim kulgilidir lekin qachongacha? uzimiz bilan uzimiz ovora bulib netdan foydalanamiz? Ahir shu netni ham yahshi yullarda ishlatsak buladiku? Yoki bizga usha 2ta yoinki 3-4 ta forumni uzi yetadimi? ushetdagi 200 balkim undan kupdir ishtrokchilarni uzi yetarlimi? safimizni kengaytirmaymizmi? butun mirni qamrab olaylik! Netda utirganlarga ma'lum sal adashib ketsangiz rus qizlarining shaytoniy va shahvoniy suratlari bosilgan saytlar lop etib chiqadi ...biz aksincha islomiy dunyoni kengaytirib usha adashganlarga ...islomiy suratlarni kursatib uzimizga jalb qila olmaymizmi? Bir rivoyat esimga keldadi shu urinda...bir odam bularkan yoshi 100dan utgan, u odamkim biror narsada mazza qilmas non yesa ham suv ichsa ham hatto ayoli bilan birga bulsa ham rohatlanmaskan! u odamni oldiga bir kishi kelib ulishni hohlaysizmi desa yuq deb javob beribdi ahir nega hech nimadan rohat topmasangiz yashashni nima qizigi bor desalar man yahshi odamlarni gaplarini eshtib ham mazza qilaman degan ekan ...Biz uzimizzi guzal hulqimiz bilan (agar u bulsa ) boshqalarga urnak bulaylik! salom deb yozsa vo alekum assalom deb aytaylikkim zero u kishi uyalganidan yanagi safar assalomu alekum deb salomlashsin...men bu bilan hamma bilan dust bulaylik yoki hamma sir beraylik demoqchimasman...shunchaki islomdagi bilimizmizni boshqalar bilan baham kuraylik! Dust buldingiz degani siz u bilan kurishib turadigan yoinki telda gaplashadigan degani emas...shunchaki qaysi ma'noda? ya'ni ilmimizni boshqalar bilan ulashish ma'nosida aytmoqchiman! Zero har bir majlisingizda ALLOHni zikr qiling deyilgan ekan ahir qanchadan qancha majlislarimiz bulyabdi? ALLOHni zikr qilmagan! Yoki uzim namoz uqisam buldi qolganlarni gunohi uzini buynigami? Yo'q! Islomning ustini bulgan to'rt asosiy hadisdan birida "Mo'min kishi uzi yahshi kurgan narsalarni birodari bilan bulishmaguncha haqiqiy mo'min bula olmaydi" deyilgan! Bas shunday ekan uzimiz yahshi kurgan yahshi amallarimiz va bilimlarimizzi boshqalar bilan baham kuraylik. Odamlar kitob uqimay quydi, uning urnini internet va sms lar tezkor vositaga aylanib borar ekan biz ham shu internet orqali odamlar qalbiga yaqinlashaylik. 0960 ga qo'ng'iroq qilib bir kulgili latifa eshtib hadis eshtmasak uzimizzi ustimizdan kuladiganlar topilib qolmaydimi? Hayrulla Hamidov va Avzal Rafiqovlarni ma'ruzalarini nega faqat Ramazon oylarida eshtishimiz kerak? Hech bulmasa internetdan tug'ri foydalanaylik. Internet faqat yomon suzlar va yarim yalong'och qizlar joyi bulib qolmasin uni yahshi amallarimiz va guzal hulqimiz bilan tuldiraylik! Ju"malarda yoki hayit namozlarida qilinvotgan ma'ruza va amri ma'riflarni eshtvotganalar hammaligi amal qivotti deb uylismi? ahir shuncha odamdan loaqal bittasi uziga kerelisini oladiku...qachongacha da'vatni qori okalarimiz yoki shayh hazratlati yohud muftilar qilishi kerak? Fikr bildirish bizdan, hulosa sizdan hidoyat esa yolg'iz ALLOHdan! Mehribon va rahmdil ALLOHim hammamizga kuchli iymon qalblarimizni iymon va mehr muhabbat bilan tuldirishligini basirat kuzlarimizni esa hidoyat nuri bilan ochishligini surab qolaman! Duolaringizda bizni ham qushib duo qilin assalomu alekum va rahmatullohir va barakatuhu! Shohruh Mirzo.
В этой группе, возможно, есть записи, доступные только её участникам.
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу
