Almaz Koshkarbayev,
06-08-2011 16:08
(ссылка)
Ораза тұту пайдалы
Аллаһу та’ала адамдарға зиянды нәрсені әмір етпейді. Мұны медицина мамандары растауда:
Ораза тұтқан адамдарда адреналин және кортизон гармондары қанға бұрынғыдан да оңай араласады. Бұл гармондар рак клеткаларына әсерін тигізеді. Осылай рак клеткаларына қарсы қалқан болады, яғни рак клеткаларының көбеюінің алдын алады.
Ораза тұтқанда дене құрылысы ретке келеді, ішкі мүшелердегі майлар еріп, дененің сергектігі артады, иммунитеті нығаяды, асқазан, бүйрек, қантты диабет, жүрек және бауыр ауруларына қарсы тұру қабілеті артады.
Түрлі міндеттері бар бауырдың ас қорыту міндеті де бар. Ораза кезінде 3-5 сағат демалады, азық жинау жұмысын бір мезгіл тоқтады. Бұл арада қорғану жүйесін күшейтетін глобин белоктарын дайындайды. Асқазандағы бұлшық еттер және секрет бөлетін клеткалар, ораза кезінде бірнеше сағатқа демалады. Қанның көлемі де азайатыны үшін қан қысымы азайып жүрек тынығады. Әсіресе қан қысымы жоғары болған адамдар үшін ораза дәрі секілді пайдалы келеді.
Тамыр бітелуі (Атеросклероз)
Азық қалдықтары жақсы қорытылмағанда тамырларды тоздырады. Қорытылмаған майлар тамырларды тарылтады, тамыр бітелуі деп аталатын ауруға себеп болады. Ораза тұтқанда кешке дейін денеде азық қалмайды. Яғни бүкіл азықтар қорытылып болады. Бұл тұрғыдан да әсіресе «тамыр бітелуі» бар адамдарға басқа айларда да ораза тұтуы кеңес беріледі. Ораза кезінде дененің басқа мүшелері де демалады. Аз тамақтану және ораза тұту деннің саулығы үшін өте маңызды. Зекет – мал мүлктің кірі. Зекет берген адам мал-мүлкін кірден қорғағанындай, ораза тұтқан адам да денесінің зекетін өтеген болады, денесін аурулардан қорғаған болады.
Ораза тұтуда сабыр да бар. Хадис шәрифте «Ораза – сабырдың жартысына тең» деп бұйырылды. (Ибни Маже)
Оразаның сауабы басқа ғибадаттарға қарағанда өте көп. Хадис құдсиде былай бұйырады:
«Әрбір жақсылыққа 10 еседен 700 есеге дейін сауаб беріледі. Бірақ ораза маған тән ғибадат, оның сыйапатын мен беремін»(Бұхари)
Барлық жақсылықтың сауабын Аллаһу та’ала бергенімен, оразаның сауабы үшін бөлек түрде «мен беремін» деп бұйыруының хикметі неде?
Жер жүзінің бәрі Аллаһу та’аланың мүлкі болғанымен Қағбаға «Бәйтуллаһ» яғни «Аллаһтың үйі» деп атауы оған ерекше мәртебе бергені үшін. «Ораза маған тән» деуімен де оразаға ерекше мәртебе берген.
Ораза тұтқан адамға берілетін сауабты салыстырып өлшейтін өлшемі жоқ. Ораза тұтқан адамның жағдайына қарай көп сауаб беріледі.
Басқалар ораза тұтпағанда ораза ұстау өте сауапты. Хадис шәрифте бұйырады:
«Ораза тұтқан адамның жанында ораза тұтпағандар тамақтанғанда періштелер аузы берік адамға дұға етеді.» (Тирмизи)
Сабыр етіп нәпіл ораза ұстай алмағандар, шүкір етуі керек, қонақтарға (жолаушыларға), кедейлерге ас беруі керек.
Шүкір етушілер аз
Хадис шәрифте былай бұйырады:
«Шүкір етіп ас беру, сабыр етіп ораза тұтуға ұқсайды.» (Тирмизи)
Шүкір еткендерге көп сыйапат беріледі. Бірақ құндылықтар аз болғаны секілді шүкір етушілер де аз болады. Құран кәрімде былай бұйырады:
«Шүкір етушілер аз» (Сәбә 13)
Осы секілді аздардың қатарында болуға тырысу керек. Шүкір ету – исламға мойынсұну деген сөз. Имам Раббани хазреттері былай деген:
«Рамазан айында нәпіл ғибадаттарға берілетін сауаб, басқа айларда жасалған парыздар секілді. Бұл айда жасалған бір парыз басқа айларда жасалған 70 парыз секілді. Бұл айға құрметсіздік етіп, бұл айда күнә істеген адамның бүкіл бір жылы күнә істеумен өтеді»
Қасиетті жерлерде жасалған ғибадатқа басқа жердегіден де көп сауаб беріледі. Хадис шәрифте былай бұйырылды:
«Меккеде бір рамазан оразасын тұту, басқа жерде тұтылған мың рамазан оразасынан да абзал болады.» (Бәззар)
Жұма күні жасалған ғибадаттарға да қаншама еселенген сауаб жазылады. Жұма күні жасалған күнәлар да 2 еселеніп жазылады.
WWW.ISLAMDINI.KZ
Lyaila Zhussup,
26-08-2009 13:22
(ссылка)
Ораза ұстаушыға руkсат етілетін нәрселер
1. Ораза ұстаушы кісі мисуакты пайдалана алады. Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) бұл жөнінде: «Егер де үмметіме қиындық туғызбайтын болғанымда, оларға әрбір дәрет сайын мисуакты пайдалануды әмір етер едім»,
– деп айтқаны белгілі (Бұхари, Муслим). Яғни, бұл хадисте «ораза
тұтушы» немесе «тұтпаушы» деп бөліп тұрған жоқ. Демек, намазға дәрет
алған кез-келген кісі, мейлі оның ауызы берік, не ашық болсын – әр
дәрет алған сайын мисуакпен тісін тазалап отыруы жақсы болады.
2. Ораза ұстаушы кісі жүніп күйінде
ояна алады. Яғни, жыныстық жақындықта болған ерлі-зайыптылар сол
күйінде таң атыруына болады. Айша анамыздан жеткен бір хабарда
Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) жұбайымен қосылып, жүніп күйінде таң
атырғаны, сонсоң ғұсыл құйынып, ораза тұтқаны туралы айтылады (Бұхари,
Муслим).
3. Ораза ұстаушы кісі ауызын шая алады
және кеңсірігіне су тарта алады. Себебі, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) ораза
күйінде ауызын да шая беретін және кеңсірігене дейін су тарта беретін.
Алайда, бір кісіге дәрет алуды үйреткен кезінде бұл әрекетте шектен
шығуға тыйым салып: «Суды кеңсірігіңе дейін тереңдете тарт, бірақ ауызың берік кезде олай етпе!», – дейді. (Әбу Дәуд).
4. Ораза тұтушы ерлі-зайыптылар бірін-бірі құшақтап және сүйе алады. Айша анамыздан мынандай риуаят жеткен: «Аллаһтың
елшісі (с.ғ.с.) ауызы берік күйде сүйетін және ауызы берік күйде
құшақтайтын. Бірақ ол сендерге қарағанда өзіне-өзі ұстамды болатын»
(Бұхари, Муслим). Ғалымдардың пікірінше, орта жастан асқан кісілер
болмаса, жастық лебі басылмаған жігіттер ауызы берік кезде бұлай
етпегені жөн. Себебі, Ахмадтың хадистер жинағында келген риуаятта
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Расында жасы келген кісі өз нәпсісін ұстайды ғой», – деп айтқан (Ахмад).
5. Ораза тұтушы кісі қан тапсыра алады
және құрамында қоректік заты жоқ укол қабылдай алады. Себебі, қоректік
зат болып табылмайтын укол ораза тұтушының асқазанына түспейді және
оған күш-қуат бермейді.
6. Ораза тұтушы кісі тісін жұлдыра алады. Себебі ол да оразаны бұзбайды.
7. Ораза тұтушы кісі тағамның дәмін
көре алады. Бірақ ол жұтқыншақтан ары өтпеуі керек. Бұған тіс пастасын
қолдану мәселесін де жатқыза аламыз. Ибн Аббастан (р.ғ.) жеткен мына
хабар оған дәлел болады: «Ораза тұтқан кісінің уксусты не сол сияқты затты тамағына кетірмей дәмін көруінде айып жоқ» (Бұхари).
8. Көзіне сүрме (көз ұнтағын) жаға
алады және көзге тамызатын заттарды пайдалана алады. Бұл секілді
заттардың дәмі көзге сіңген соң жұтқыншақа келіп жетсе де, жетпесе де
оразаны бұзбайды. Бұхари өзінің «Сахихында»: «Әнәс, әл-Хасан және Ибраһим секілді сахабалар: «Ораза күйіндегі кісінің өз көзіне сүрме себуінде тұрған ештеме жоқ», – деген хабар жеткізген.
Дайындаған: http://iman.kerekinfo.kz
– деп айтқаны белгілі (Бұхари, Муслим). Яғни, бұл хадисте «ораза
тұтушы» немесе «тұтпаушы» деп бөліп тұрған жоқ. Демек, намазға дәрет
алған кез-келген кісі, мейлі оның ауызы берік, не ашық болсын – әр
дәрет алған сайын мисуакпен тісін тазалап отыруы жақсы болады.
2. Ораза ұстаушы кісі жүніп күйінде
ояна алады. Яғни, жыныстық жақындықта болған ерлі-зайыптылар сол
күйінде таң атыруына болады. Айша анамыздан жеткен бір хабарда
Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) жұбайымен қосылып, жүніп күйінде таң
атырғаны, сонсоң ғұсыл құйынып, ораза тұтқаны туралы айтылады (Бұхари,
Муслим).
3. Ораза ұстаушы кісі ауызын шая алады
және кеңсірігіне су тарта алады. Себебі, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) ораза
күйінде ауызын да шая беретін және кеңсірігене дейін су тарта беретін.
Алайда, бір кісіге дәрет алуды үйреткен кезінде бұл әрекетте шектен
шығуға тыйым салып: «Суды кеңсірігіңе дейін тереңдете тарт, бірақ ауызың берік кезде олай етпе!», – дейді. (Әбу Дәуд).
4. Ораза тұтушы ерлі-зайыптылар бірін-бірі құшақтап және сүйе алады. Айша анамыздан мынандай риуаят жеткен: «Аллаһтың
елшісі (с.ғ.с.) ауызы берік күйде сүйетін және ауызы берік күйде
құшақтайтын. Бірақ ол сендерге қарағанда өзіне-өзі ұстамды болатын»
(Бұхари, Муслим). Ғалымдардың пікірінше, орта жастан асқан кісілер
болмаса, жастық лебі басылмаған жігіттер ауызы берік кезде бұлай
етпегені жөн. Себебі, Ахмадтың хадистер жинағында келген риуаятта
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Расында жасы келген кісі өз нәпсісін ұстайды ғой», – деп айтқан (Ахмад).
5. Ораза тұтушы кісі қан тапсыра алады
және құрамында қоректік заты жоқ укол қабылдай алады. Себебі, қоректік
зат болып табылмайтын укол ораза тұтушының асқазанына түспейді және
оған күш-қуат бермейді.
6. Ораза тұтушы кісі тісін жұлдыра алады. Себебі ол да оразаны бұзбайды.
7. Ораза тұтушы кісі тағамның дәмін
көре алады. Бірақ ол жұтқыншақтан ары өтпеуі керек. Бұған тіс пастасын
қолдану мәселесін де жатқыза аламыз. Ибн Аббастан (р.ғ.) жеткен мына
хабар оған дәлел болады: «Ораза тұтқан кісінің уксусты не сол сияқты затты тамағына кетірмей дәмін көруінде айып жоқ» (Бұхари).
8. Көзіне сүрме (көз ұнтағын) жаға
алады және көзге тамызатын заттарды пайдалана алады. Бұл секілді
заттардың дәмі көзге сіңген соң жұтқыншақа келіп жетсе де, жетпесе де
оразаны бұзбайды. Бұхари өзінің «Сахихында»: «Әнәс, әл-Хасан және Ибраһим секілді сахабалар: «Ораза күйіндегі кісінің өз көзіне сүрме себуінде тұрған ештеме жоқ», – деген хабар жеткізген.
Дайындаған: http://iman.kerekinfo.kz
хиджаб жане казак дастури.
Хиджаб-араб тилинде "Аллага мойынсуну" деген магынаны билдиреди. Дурыс-ак. бирак казак кызын калай тарбиелеген? Кызга кырык уйден тиым дей отырып, торге отыргызган. Еркелеткен. Оз ойын ашык айта билген. Казак кошпели болган. Сол кезде ерлердин де киимин киген. Жалпы мусылман болганнын жони осы екен- хиджаб киинген кыздарга оз ойымды айткым келеди. Кате айтсам, биреуди окпелетсем алдын-ала кеширим сураймын. Казак кызы орамал такпаган. Казак та беташар деген жаксы дастур бар. Бетине алгаш орамал жауып бетин ашады. Ол келин болганда. Бети ашылган деген соз- кыз емес-айел деген магына. Ал енди Арабтын киимин киип казак ултынын дастурин ягни улттык дастурумизди калай сактаймыз?
менин
менин
Без заголовка
Уа Казагымнын карапайым да казыналы кыздары кайдасындар?! Инабатты да, биязы, онегели де, тарбиели кыздар бугинде бар ма ози? Ай, кайдам куманим бар... Ойткени, казирде Еуропаша журип-турип, женил журисти, арзан арулардан абден мезин шыгады. Арине бари емес... 75 пайыз кыздар алеми солай, ал 25 пайыз тамаша кыздар бар, нагыз ибалы да коргенди келин бола билетин! Сиздер кешириниздер, бул менин жеке пикирим гана! Сиздер не дейсиздер замандас курбылар!
Almaz Koshkarbayev,
27-02-2014 14:22
(ссылка)
Үйленетін қыздарға кеңестер
Еркектер үшін де, әйелдер үшін де ғұмыр бойы тату-тәтті өмір сүру үшін төзімді және сабырлы болуы қажет. Аталарымыз: «Бейнетсіз ниғмет болмайды» деген.
Тату-тәтті, жақсы қарым-қатынаста өмір сүру үшін қиындықтарға төзу керек және үнемі өзінікін дұрыс деп білмеу керек. Менікі дұрыс деп қасарыса беру араздыққа жол ашады.
Тәжірибелі және мұсылман бір ананың ғасырлар бұрын қызына айтқан өсиеті:
Қызым, өзің туып өскен, аялап өсірген әке-шешеңнің ұясынан ұшып, жат жұртқа кетіп бара жатырсың. Мінез-құлқын, әдет-ғұрпын білмейтін адаммен өмір сүресің. Сондықтан,
Сен оған жер бол! Ол саған көк (аспан) болсын!
Сен оған үй бол! Ол саған тірек болсын!
Сен оған күң бол! Ол да саған құл болсын!
Сен оған қиындық туғызба! Саған деген сезімі өшпесін!
Одан алыстап кетпе! Сені ұмытпасын!
Оның көзін, мұрнын, құлағын өзгелерден сақта! Көзі сенен басқаны көрмесін, сенен басқаның иісін сезбесін және сенен үнемі әдемі сөздер естісін!
Үйде отырып үй және қол-өнер жұмыстарымен айналыс!
Үйге азық-түліктен не әкелсе де шын жүрекпен қабыл ал, қанағатшыл бол және анау жоқ, мынау жоқ деп ешқашан шағымданушы болма!
Күйеуіңнің ақысын (құқығын) өзіңнен жоғары ұста!
Күйеуіңнің туған – туыстарына, жақындарына құрмет көрсет! Оларды құрметтегенің, күйеуіңді құрметтегенмен тең.
Тазалыққа, жинақылыққа мұқият бол.
Көршілеріңмен жақсы қарым-қатынаста бол! Олардан келетін қиыншылықтарға сабырлы бол!
Әсіресе көршілердің арасында сөз тасыма! Сөз тасудан ұзақ бол!
Намаздарыңды уақыты кірісімен оқы!
Сұрақ: Жаңа тұрмысқа шыққан қызыма қандай насихат айтсам болады?
Жауап: Төмендегі хат тәжірибелі ананың қызына жазған насихаттары:
Қызым, саған қырық жылдық отбасылық өмірімдегі тәжірибелеріме сүйене отырып, осы насихаттарымды айтпақшымын. Егер айтқан сөздеріме құлақ салып, үнемі жадыңда сақтасаң дүниеде тыныш, бақытты өмір сүретініңдей ахиретте де мәңгілік бақытқа қол жеткізесің.
1) Қанағатшыл бол! Яғни жолдасың үйге алып келген азық-түлік, киім-кешек барлық нәрсені шын жүрекпен қабыл ал! Оған рахмет айтып, алғысыңды білдір! Өйткені, қанағат – көңілді тыныштыққа, бақытқа қауыштырады.
2) Күйеуіңнің сөздерін мұқият тыңда және оның күнә болмаған әмірлеріне мойынсұн!
3) Үйің, айналаң, барлық нәрсең әрдайым таза, жинақы болсын!
4) Күйеуіңнің ұйықтайтын, тамақтанатын кездерін жақсы біл. Ол бұларды қай уақыттарда жасайтын болса, сен сол уақыттарда тамағын әзірлеп, төсегін салып қой. Өйткені, аштық пен ұйқысыздық адамды ашуландырады.
5) Күйеуіңнің дүниесін көзіңнің қарашығындай сақта, ысырапшылдыққа жол берме. Істеген істеріңді, жақсылықтарыңды міндетсінбе! Жақсылыққа жасалған жақсылық тез ұмытылады, ал жаманшылыққа жасалған жақсылық ешқашан ұмытылмайды.
6) Күйеуіңнің туған-туыстарына, жақындарына құрмет көрсет! Күйеуіңнің қателіктерін жалғыз кезінде өзіне жұмсақ тілмен айт!
7) Күйеуіңнің сырларын ешкімге тіс жарып айтпа! Себебі, ерлі-зайыптылардың арасындағы сыр өздерімен бірге қабірге кетуі керек.
8) Күйеуіңнің қайғысы мен қуанышына ортақ бол! Оған барлық жағынан да өмірлік жақсы жар бол! Өтірік – отбасын іштен шірітетін құрт секілді.
9) Өз араларыңдағы мәселені өздерің шешіңдер! Оларды бізге және өзгелерге айтушы болма! Ешкімнің қолдауынан үміттенбе!
10) Күйеуіңнің алуға қиналатын, шамасы жетпейтін нәрселерді алып беруін талап етпе!
11) Әйелінің жақсы мінезді болуы – еріне жаннат ниғметі. Сен жолдасыңа жаннат ниғметі бол! Оған азап шектірме!
12) Бұларды тек оның қалауларын және оның ризалығын алдыңғы қатарға қойғанда ғана орындай аласың. Үнемі алдыңғы қатарға өзіңді, өзіңнің қалауларыңды қойсаң, бұл насихаттың ешбірін орындай алмайсың.
13) Бес уақыт намазыңды шарттарына сай оқымайтын болсаң, бұл саған да, күйеуіңе де, бала-шағаңа да пәлекет ретінде жеткілікті. Бес уақыт намаздың дұрыс болуы үшін ғұсыл және дәрет дұрыс болуы шарт. Бұлардың пайдасын көру үшін сенім (ақида) дұрыс болуы шарт. Дұрыс сенім - әһли сүннет уәл жамағат сенімі. Барлық нәрседен бұрын осыларды үйреніп, жүзеге асыру қажет. Осылар дұрыс болса, қалғандары уақыт өте келе түзеліп кетеді.WWW.ISLAMDINI.KZ
Тату-тәтті, жақсы қарым-қатынаста өмір сүру үшін қиындықтарға төзу керек және үнемі өзінікін дұрыс деп білмеу керек. Менікі дұрыс деп қасарыса беру араздыққа жол ашады.
Тәжірибелі және мұсылман бір ананың ғасырлар бұрын қызына айтқан өсиеті:
Қызым, өзің туып өскен, аялап өсірген әке-шешеңнің ұясынан ұшып, жат жұртқа кетіп бара жатырсың. Мінез-құлқын, әдет-ғұрпын білмейтін адаммен өмір сүресің. Сондықтан,
Сен оған жер бол! Ол саған көк (аспан) болсын!
Сен оған үй бол! Ол саған тірек болсын!
Сен оған күң бол! Ол да саған құл болсын!
Сен оған қиындық туғызба! Саған деген сезімі өшпесін!
Одан алыстап кетпе! Сені ұмытпасын!
Оның көзін, мұрнын, құлағын өзгелерден сақта! Көзі сенен басқаны көрмесін, сенен басқаның иісін сезбесін және сенен үнемі әдемі сөздер естісін!
Үйде отырып үй және қол-өнер жұмыстарымен айналыс!
Үйге азық-түліктен не әкелсе де шын жүрекпен қабыл ал, қанағатшыл бол және анау жоқ, мынау жоқ деп ешқашан шағымданушы болма!
Күйеуіңнің ақысын (құқығын) өзіңнен жоғары ұста!
Күйеуіңнің туған – туыстарына, жақындарына құрмет көрсет! Оларды құрметтегенің, күйеуіңді құрметтегенмен тең.
Тазалыққа, жинақылыққа мұқият бол.
Көршілеріңмен жақсы қарым-қатынаста бол! Олардан келетін қиыншылықтарға сабырлы бол!
Әсіресе көршілердің арасында сөз тасыма! Сөз тасудан ұзақ бол!
Намаздарыңды уақыты кірісімен оқы!
Сұрақ: Жаңа тұрмысқа шыққан қызыма қандай насихат айтсам болады?
Жауап: Төмендегі хат тәжірибелі ананың қызына жазған насихаттары:
Қызым, саған қырық жылдық отбасылық өмірімдегі тәжірибелеріме сүйене отырып, осы насихаттарымды айтпақшымын. Егер айтқан сөздеріме құлақ салып, үнемі жадыңда сақтасаң дүниеде тыныш, бақытты өмір сүретініңдей ахиретте де мәңгілік бақытқа қол жеткізесің.
1) Қанағатшыл бол! Яғни жолдасың үйге алып келген азық-түлік, киім-кешек барлық нәрсені шын жүрекпен қабыл ал! Оған рахмет айтып, алғысыңды білдір! Өйткені, қанағат – көңілді тыныштыққа, бақытқа қауыштырады.
2) Күйеуіңнің сөздерін мұқият тыңда және оның күнә болмаған әмірлеріне мойынсұн!
3) Үйің, айналаң, барлық нәрсең әрдайым таза, жинақы болсын!
4) Күйеуіңнің ұйықтайтын, тамақтанатын кездерін жақсы біл. Ол бұларды қай уақыттарда жасайтын болса, сен сол уақыттарда тамағын әзірлеп, төсегін салып қой. Өйткені, аштық пен ұйқысыздық адамды ашуландырады.
5) Күйеуіңнің дүниесін көзіңнің қарашығындай сақта, ысырапшылдыққа жол берме. Істеген істеріңді, жақсылықтарыңды міндетсінбе! Жақсылыққа жасалған жақсылық тез ұмытылады, ал жаманшылыққа жасалған жақсылық ешқашан ұмытылмайды.
6) Күйеуіңнің туған-туыстарына, жақындарына құрмет көрсет! Күйеуіңнің қателіктерін жалғыз кезінде өзіне жұмсақ тілмен айт!
7) Күйеуіңнің сырларын ешкімге тіс жарып айтпа! Себебі, ерлі-зайыптылардың арасындағы сыр өздерімен бірге қабірге кетуі керек.
8) Күйеуіңнің қайғысы мен қуанышына ортақ бол! Оған барлық жағынан да өмірлік жақсы жар бол! Өтірік – отбасын іштен шірітетін құрт секілді.
9) Өз араларыңдағы мәселені өздерің шешіңдер! Оларды бізге және өзгелерге айтушы болма! Ешкімнің қолдауынан үміттенбе!
10) Күйеуіңнің алуға қиналатын, шамасы жетпейтін нәрселерді алып беруін талап етпе!
11) Әйелінің жақсы мінезді болуы – еріне жаннат ниғметі. Сен жолдасыңа жаннат ниғметі бол! Оған азап шектірме!
12) Бұларды тек оның қалауларын және оның ризалығын алдыңғы қатарға қойғанда ғана орындай аласың. Үнемі алдыңғы қатарға өзіңді, өзіңнің қалауларыңды қойсаң, бұл насихаттың ешбірін орындай алмайсың.
13) Бес уақыт намазыңды шарттарына сай оқымайтын болсаң, бұл саған да, күйеуіңе де, бала-шағаңа да пәлекет ретінде жеткілікті. Бес уақыт намаздың дұрыс болуы үшін ғұсыл және дәрет дұрыс болуы шарт. Бұлардың пайдасын көру үшін сенім (ақида) дұрыс болуы шарт. Дұрыс сенім - әһли сүннет уәл жамағат сенімі. Барлық нәрседен бұрын осыларды үйреніп, жүзеге асыру қажет. Осылар дұрыс болса, қалғандары уақыт өте келе түзеліп кетеді.WWW.ISLAMDINI.KZ
Кадиша Мулдагалиева,
21-10-2009 20:21
(ссылка)
Қазақ қызы қандай болуы керек
Қазірде елімізде неше түрлі діни ұйымдар көкбейіп, жастарымыз соларды түсінбеседе түсінседе қабылдап, сол жаққа ден қойып жатыр.Қаншама қазақ қыздары беттерін жауып дін жолына салынып кетіп жүр.Біз ата-баба салтын ұмытып барамыз ба әлде.Дінді әр халық, әр ұлт өзінше қабылдайды гой.Мысалы бұрындары қазақ қызы бетін жауып, басына орамал салып жүрмеген.Керісінше құндыз бөрік, шашбаумен өріп жүрген.Ал қазіргі бетін жауып жүрген қыздармызға айтарым қателеспей өз салтымызбен жүрейік дегім келеді. Ал сіздердің ойларыныз қандай? Қазақ қаздарының бетін жауып басқаларға еліктегені дұрыспа, ойларынызды білгім келеді.
Almaz Koshkarbayev,
12-01-2014 13:08
(ссылка)
Мәуліт түні мүбәрәк болсын!
Бүгінгі түн, яғни (12.01.2014) жексенбіден (13.01.2014) дүйсенбіге қараған түн – қасиетті мәуліт түні болып табылады.
Әлемдегі
барлық адамдарға пайғамбар ретінде жіберілген, пайғамбарлардың ең
соңғысы және ең үстемі болған Мұхаммед «алейһиссалам» 571 жылы, сәуірдің
20-на сай келген рабиул-әууәл айының 12-сі, дүйсенбі күні, түнде, таңға
жуық Меккеде дүниеге келді. Әр үммет үшін өз
пайғамбарының туылған күні мереке болып есептеледі. Бүгін де
мұсылмандардың мерекесі. Қуаныш пен шаттық күні. Әлемдегі мұсылмандар
тарапынан жыл сайын бұл түн «мәуліт түні» болып тойланады, барлық жерде
мәуліт қасидасы, өлеңдері оқылып, расулуллаһ еске алынады. Мәуліт –
туылған сәт дегенді білдіреді.
Пайғамбарымыз мәуліт түнінде
сахабаларға тағам ұсынып, бала кезінде болған оқиғаларды айтатын.
Хазреті Әбу Бәкір халифа болып тұрған кезде сахабаларды жинап,
Расулуллаһ дүниеге келген кездегі ғажайып оқиғалар туралы айтатын. Бұл
түні пайғамбарымыз туған кездегі байқалған құбылыстарды, мұғжизаларды
айту, тыңдау, үйрену өте сауапты іс болады. Пайғамбарымызды мадақтайтын
түрлі мәуліт қасидалары бар. «Мәуліт оқу» – пайғамбардың дүниеге келуін,
миғражы мен өмірі туралы айту, оны еске түсіру, оны мадақтау дегенді
білдіреді. Мәуліт түні қадір түнінен кейінгі ең қадірлі түн. Бұл түні
пайғамбарымыздың әлемге келгеніне қуанғандар кешіріледі.
Хадис шәрифтерде былай делінген:
«Мені әке-шешесінен, баласынан және барлық адамнан артық жақсы көрмеген адам шынайы иман келтірген бола алмайды».
«Бір нәрсені қатты жақсы көрген адам, әрине оны көп есіне алады».
«Пайғамбарларды еске алу ғибадат болып саналады».
Бұл
түні сазды аспаптар және басқа да харам нәрселерді араластырмай,
еркек-әйел араласпай, Аллаһ ризалығы үшін мәуліт жиындарын ұйымдастыру,
мәуліт оқу, салауат айту, халыққа дәмді тағамдар ұсыну, ораза ұстау,
жақсылықтар жасау мүстахаб (сауапты амал) болады. Бұл күні Құран кәрім
оқу, қаза намаздарын өтеу, садақа беру, дұға оқу және Хақ та’аладан
күнәларымыздың кешірілуін тілеу керек.
Раббымызға қанша шүкір
етсек те аз. Бұл мүбәрәк түнде қауышатын ниғметтер өте үлкен. Әлемдерге
рахмет ретінде жіберілген сүйікті пайғамбарымыз Мұхаммед алейһиссалам
бұл дүние мен әлемді осы түні абыройландырды. Мәуліт түні Қадір түнінен
кейін келетін ең құнды түн. Қадір түні бір айдан қайырлы. Бір ұзын
өмірмен тең. Ол түнді мадақтайтын толықтай бір сүре түскен. Шафии
мазһабында болса, Мәуліт түні Қадір түнінен де құнды. Қадір түнін мұнша
қадірлендіріп тұрған нәрсе – Құран кәрімнің сол түні түсуі. Мәуліт түні
болмағанда, Құран кәрім түспейтін еді, сәйкесінше Қадір түні де
болмайтын еді...
Адамзат тарихының ең қараңғы, ең қиын дәуірі –
алтыншы және жетінші ғасырлар. Адамзат шыңырауға құлап бара жатқан арба
сияқты еді. Оның бұл қауіпті жағдайына тоқта дейтін, оны құтқаратын
ешқандай күш жоқ еді. Күн өткен сайын адамзат әлемі пәлекет батпағына
батып бара жатты. Бұл екі ғасырда адамдар жаратқанын толық ұмытып, тіпті
адамдықтарын да ұмытқан еді. Қайдан келіп, қайда бара жатқанын, адамды
таң қалдыратын мына әлемнің пайда болу себебін ойланғысы да келмейтін.
Адамдар жамандық пен жақсылықты, дұрыс пен бұрысты, хақ пен нахақты ажырата алатын күйде емес еді.
Пайғамбарлардың
сөздері ұмытылған, олар әкелген сәмәуи кітаптарына адам қолы тиіп,
халықтар өздері жазған кітаптарды Құдайдын сөзі деп оқитын.
Адамдар
өз қолдарымен жасаған пұттарына табынып, олардан медет күтетін. Алайда,
ол жансыз пұттың ешқандай пайда әкелмейтінін, олардың тіпті өз орнынан
қимылдауға да күштері жоқтығын жақсы білетін еді.
Бұл екі
ғасырда пұтқа табынатындармен қатар адамдардың бір бөлігі тастарға,
талдарға, жұлдыздарға, айға, күнге және жануарларға табынатын еді.
Арап
жартыаралында зұлымдықтар, арсыздықтар және масқаралықтар шыңырау
шегіне жеткен еді. Адам құқығы, ақысы, әділет деген ұғымдар ұмытылған
еді. Күшті әлсізді езетін, қыз балаларды тірідей топыраққа көметін.
Елдер бұл айуандық әрекеттеріне өкінудің орнына қуанып, зауықтанатын.
Жер беті зұлымдыққа батып өмір сүріп жатқанда Раббымыз бізге жанашырлық
танытып, әлемдерге мейірімділік ретінде сүйікті пайғамбарымызды, осы
мүбәрәк түнде бізге жіберді.
Жер бетіндегі барлық мұсылмандардың
бұл нұрлы түннің құнын жақсы түсініп, қадірін біле алулары керек.
Үлкендерімізді барып көріп, мәулітпен құттықтауымыз керек.
Өткендерімізді зиярат жасап, оқығандарымызды бағыштауымыз қажет.
Балаларымызға бұл түннің маңызын түсіндіріп, өмірге келуіміздің себебі
болған пайғамбарымыздың алейһиссалам махаббатын ұластыруымыз керек.
Бұл
түні қуанған кәпірлер де пайдаға бөленеді. Исламның азулы дұшпандарының
бірі Әбу Ләхаб пайғамбарымыздың туылғанын сүйіншілеген күңді азат етіп,
бостандыққа жібергендіктен, әр дүйсенбі күні азабының жеңілдегенін
бауыры Аббас радиаллаһу анһтың түсіне кіріп айтқан.
Ол түнге
болған сүйіспеншілік, тіпті кәпірлердің өзіне пайда келтіреді. Иман
келтіріп, Оның үмметі болған, Оның махаббатымен көңілін толтырған
мұсылмандар қалайша пайдаға бөленбесін. Оның махаббаты адамзатқа қарай
созылған мейірімді қолдай. Кім оны ұстаса құтылады.
Мәуліт түні баршамызға, барша мұсылмандарға және барша адамзатқа құтты болсын!
WWW.ISLAMDINI.KZ
Әлемдегі
барлық адамдарға пайғамбар ретінде жіберілген, пайғамбарлардың ең
соңғысы және ең үстемі болған Мұхаммед «алейһиссалам» 571 жылы, сәуірдің
20-на сай келген рабиул-әууәл айының 12-сі, дүйсенбі күні, түнде, таңға
жуық Меккеде дүниеге келді. Әр үммет үшін өз
пайғамбарының туылған күні мереке болып есептеледі. Бүгін де
мұсылмандардың мерекесі. Қуаныш пен шаттық күні. Әлемдегі мұсылмандар
тарапынан жыл сайын бұл түн «мәуліт түні» болып тойланады, барлық жерде
мәуліт қасидасы, өлеңдері оқылып, расулуллаһ еске алынады. Мәуліт –
туылған сәт дегенді білдіреді.
Пайғамбарымыз мәуліт түнінде
сахабаларға тағам ұсынып, бала кезінде болған оқиғаларды айтатын.
Хазреті Әбу Бәкір халифа болып тұрған кезде сахабаларды жинап,
Расулуллаһ дүниеге келген кездегі ғажайып оқиғалар туралы айтатын. Бұл
түні пайғамбарымыз туған кездегі байқалған құбылыстарды, мұғжизаларды
айту, тыңдау, үйрену өте сауапты іс болады. Пайғамбарымызды мадақтайтын
түрлі мәуліт қасидалары бар. «Мәуліт оқу» – пайғамбардың дүниеге келуін,
миғражы мен өмірі туралы айту, оны еске түсіру, оны мадақтау дегенді
білдіреді. Мәуліт түні қадір түнінен кейінгі ең қадірлі түн. Бұл түні
пайғамбарымыздың әлемге келгеніне қуанғандар кешіріледі.
Хадис шәрифтерде былай делінген:
«Мені әке-шешесінен, баласынан және барлық адамнан артық жақсы көрмеген адам шынайы иман келтірген бола алмайды».
«Бір нәрсені қатты жақсы көрген адам, әрине оны көп есіне алады».
«Пайғамбарларды еске алу ғибадат болып саналады».
Бұл
түні сазды аспаптар және басқа да харам нәрселерді араластырмай,
еркек-әйел араласпай, Аллаһ ризалығы үшін мәуліт жиындарын ұйымдастыру,
мәуліт оқу, салауат айту, халыққа дәмді тағамдар ұсыну, ораза ұстау,
жақсылықтар жасау мүстахаб (сауапты амал) болады. Бұл күні Құран кәрім
оқу, қаза намаздарын өтеу, садақа беру, дұға оқу және Хақ та’аладан
күнәларымыздың кешірілуін тілеу керек.
Раббымызға қанша шүкір
етсек те аз. Бұл мүбәрәк түнде қауышатын ниғметтер өте үлкен. Әлемдерге
рахмет ретінде жіберілген сүйікті пайғамбарымыз Мұхаммед алейһиссалам
бұл дүние мен әлемді осы түні абыройландырды. Мәуліт түні Қадір түнінен
кейін келетін ең құнды түн. Қадір түні бір айдан қайырлы. Бір ұзын
өмірмен тең. Ол түнді мадақтайтын толықтай бір сүре түскен. Шафии
мазһабында болса, Мәуліт түні Қадір түнінен де құнды. Қадір түнін мұнша
қадірлендіріп тұрған нәрсе – Құран кәрімнің сол түні түсуі. Мәуліт түні
болмағанда, Құран кәрім түспейтін еді, сәйкесінше Қадір түні де
болмайтын еді...
Адамзат тарихының ең қараңғы, ең қиын дәуірі –
алтыншы және жетінші ғасырлар. Адамзат шыңырауға құлап бара жатқан арба
сияқты еді. Оның бұл қауіпті жағдайына тоқта дейтін, оны құтқаратын
ешқандай күш жоқ еді. Күн өткен сайын адамзат әлемі пәлекет батпағына
батып бара жатты. Бұл екі ғасырда адамдар жаратқанын толық ұмытып, тіпті
адамдықтарын да ұмытқан еді. Қайдан келіп, қайда бара жатқанын, адамды
таң қалдыратын мына әлемнің пайда болу себебін ойланғысы да келмейтін.
Адамдар жамандық пен жақсылықты, дұрыс пен бұрысты, хақ пен нахақты ажырата алатын күйде емес еді.
Пайғамбарлардың
сөздері ұмытылған, олар әкелген сәмәуи кітаптарына адам қолы тиіп,
халықтар өздері жазған кітаптарды Құдайдын сөзі деп оқитын.
Адамдар
өз қолдарымен жасаған пұттарына табынып, олардан медет күтетін. Алайда,
ол жансыз пұттың ешқандай пайда әкелмейтінін, олардың тіпті өз орнынан
қимылдауға да күштері жоқтығын жақсы білетін еді.
Бұл екі
ғасырда пұтқа табынатындармен қатар адамдардың бір бөлігі тастарға,
талдарға, жұлдыздарға, айға, күнге және жануарларға табынатын еді.
Арап
жартыаралында зұлымдықтар, арсыздықтар және масқаралықтар шыңырау
шегіне жеткен еді. Адам құқығы, ақысы, әділет деген ұғымдар ұмытылған
еді. Күшті әлсізді езетін, қыз балаларды тірідей топыраққа көметін.
Елдер бұл айуандық әрекеттеріне өкінудің орнына қуанып, зауықтанатын.
Жер беті зұлымдыққа батып өмір сүріп жатқанда Раббымыз бізге жанашырлық
танытып, әлемдерге мейірімділік ретінде сүйікті пайғамбарымызды, осы
мүбәрәк түнде бізге жіберді.
Жер бетіндегі барлық мұсылмандардың
бұл нұрлы түннің құнын жақсы түсініп, қадірін біле алулары керек.
Үлкендерімізді барып көріп, мәулітпен құттықтауымыз керек.
Өткендерімізді зиярат жасап, оқығандарымызды бағыштауымыз қажет.
Балаларымызға бұл түннің маңызын түсіндіріп, өмірге келуіміздің себебі
болған пайғамбарымыздың алейһиссалам махаббатын ұластыруымыз керек.
Бұл
түні қуанған кәпірлер де пайдаға бөленеді. Исламның азулы дұшпандарының
бірі Әбу Ләхаб пайғамбарымыздың туылғанын сүйіншілеген күңді азат етіп,
бостандыққа жібергендіктен, әр дүйсенбі күні азабының жеңілдегенін
бауыры Аббас радиаллаһу анһтың түсіне кіріп айтқан.
Ол түнге
болған сүйіспеншілік, тіпті кәпірлердің өзіне пайда келтіреді. Иман
келтіріп, Оның үмметі болған, Оның махаббатымен көңілін толтырған
мұсылмандар қалайша пайдаға бөленбесін. Оның махаббаты адамзатқа қарай
созылған мейірімді қолдай. Кім оны ұстаса құтылады.
Мәуліт түні баршамызға, барша мұсылмандарға және барша адамзатқа құтты болсын!
WWW.ISLAMDINI.KZ
Жаксы келин ырысымем, Жаман келин кесиримен.
Кыз арулар! Мен сиздерге айтарымды тусину киын болды! Ар макалдын астарына толык шынайы манин угынып карасаныз астарында коп магына жатыр! Кыз кезинде бари жаксы жаман катын кайдан шыкты дегенге, жаман катын жаман байдан шыгады депти! Осы созге толык кара! осы макал алдынгы айтылган макалмен байланысты. Еринин басын корге де торге де суйрейтин айел! Сиздер боска дауласып шаршаманыздар, мен сиздерге жазганым тек бир пайдасы тийерме деп арнадым. Баска тускеде корерсиздер!
Almaz Koshkarbayev,
31-12-2013 12:36
(ссылка)
Рождество жане Жана Жыл
Жаңа жыл мен Рождество екеуі екі бөлек нәрсе. Рождество – христиандардың діни мейрамы. Мұсылмандарға рождествоны тойлау, құттықтау тиым салынған. Қажеттілік (мәжбүр) жағдайда ғана, мысалы екі мемлекет арасында хаттамада, қажеттілік болғаны үшін ғана құттықтауға рұқсат етіледі.
Қажеттілік жағдайда ғана: «Жаңа жыл адамзат үшін, мұсылмандар үшін жақсы болуын тілеу» немесе «Жаңа жылың құтты болсын!» деген адамға «Сенікі де құтты болсын!» деп жауап қайтаруға болады. Бірақ бұл түнді өзгеше мәмілемен өткізуге болмайды, әр түні не істеп жүрген болса, солай өткеру керек. Мысалы үйді шыршамен безендірмеу керек, бұл түнге атап үндік пісірмеу керек. Әсіресе исламның қасиетті түні сияқты мәуліт оқыту, сұхбат өткізу мүлдем дұрыс емес.
«Иса алейһиссалам жер бетінде қысқа уақыт өмір сүріп одан кейін көкке шығарылғандықтан және өзін тек 12 хауарилері ғана танығандықтан Исауилер (христиандар) аз болды. Оның үстіне еврейлермен пұтқа табынушы европалықтардың қысымынан қорқып ғасырлар бойы жасырын өмір сүргендіктен рождество түнінің дәл қай күн болғаны да жайлы да ешқандай сенімді дерек жетіп келмеді. Осының салдарынан халық арасында 25-желтоқсан, 6-қаңтар немесе тағы басқа бір күн рождество болса керек деген нақты белгілі болмаған болжамдар жүр.» (Тақуими Әбуззиа)
«Милади (григориандық) жылсанағында ең аз дегенде 300 жыл кем. Өйткені Иса алейһисалам мен Мұхаммед алейһиссаламның арасындағы уақыт мың жылдан кем емес.» (Бурхани Қати)
«Иса алейһиссалам мен Мұхаммед алейһиссаламның арасындағы уақыт – 963 жыл.» (Мәуаһиби Ләдүнийә)
«Хижри жыл санағы нақты белгілі. Милади жыл санағы дұрыс емес және нақты белгілі емес. Күнінде де, жылында да қателіктер бар.» (Саадәти Әбәдийа) WWW.ISLAMDINI.KZ
Қажеттілік жағдайда ғана: «Жаңа жыл адамзат үшін, мұсылмандар үшін жақсы болуын тілеу» немесе «Жаңа жылың құтты болсын!» деген адамға «Сенікі де құтты болсын!» деп жауап қайтаруға болады. Бірақ бұл түнді өзгеше мәмілемен өткізуге болмайды, әр түні не істеп жүрген болса, солай өткеру керек. Мысалы үйді шыршамен безендірмеу керек, бұл түнге атап үндік пісірмеу керек. Әсіресе исламның қасиетті түні сияқты мәуліт оқыту, сұхбат өткізу мүлдем дұрыс емес.
«Иса алейһиссалам жер бетінде қысқа уақыт өмір сүріп одан кейін көкке шығарылғандықтан және өзін тек 12 хауарилері ғана танығандықтан Исауилер (христиандар) аз болды. Оның үстіне еврейлермен пұтқа табынушы европалықтардың қысымынан қорқып ғасырлар бойы жасырын өмір сүргендіктен рождество түнінің дәл қай күн болғаны да жайлы да ешқандай сенімді дерек жетіп келмеді. Осының салдарынан халық арасында 25-желтоқсан, 6-қаңтар немесе тағы басқа бір күн рождество болса керек деген нақты белгілі болмаған болжамдар жүр.» (Тақуими Әбуззиа)
«Милади (григориандық) жылсанағында ең аз дегенде 300 жыл кем. Өйткені Иса алейһисалам мен Мұхаммед алейһиссаламның арасындағы уақыт мың жылдан кем емес.» (Бурхани Қати)
«Иса алейһиссалам мен Мұхаммед алейһиссаламның арасындағы уақыт – 963 жыл.» (Мәуаһиби Ләдүнийә)
«Хижри жыл санағы нақты белгілі. Милади жыл санағы дұрыс емес және нақты белгілі емес. Күнінде де, жылында да қателіктер бар.» (Саадәти Әбәдийа) WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
16-06-2013 12:06
(ссылка)
Бiреудiн затын (мулкiн) руксатсыз колдану
Сурак: Сенiмдi жакын досымнын затын онын хабарынсыз, одан сурамай колдану немесе жеу жаиз бола ма?Жауап:
Озгенiн мулкiн руксатсыз колдану харам болып табылады. Маселен досыннын
каламын одан руксатсыз алып, ол каламмен хат жазу харам болады.
Досыннын
калтасындагы немесе столындагы конфет сиякты нарселердi жеу де осылай
жаиз болмайды. Бiрак оте сенiмдi, беретiнiне 100% сенiмдi болган достын
мулкiн колдану немесе жеу жаиз болады. Бiрак казiргi танда ондай дос
табу оте киын. Сондыктан суизанга (куман астында калуга) себеп болатын
нарселерден узак журу керек.
Хазретi Фатхи Мусули бiр досынын
уйiне барады. Досы уйiнде жок болады. Кызметшiсi бар едi. Одан сандыктын
кiлтiн сурайды. Кызметшiсi оны таныгандыгы ушiн кiлттi бередi. Хазретi
Фатхи Мусули сандыкты ашып кажетiнше акша алып кетедi. Досы муны
естiгенде катты куанады жане сол мезетте кызметшiсiн (кулын) азат етедi.
Бул
устем дарежелерге жеткен ескi заманнын улылары акша кажеттiлiгi
туындаганда жагдайын достарына бiлдiретiн едi. Достары «Канша керек?»
деп сурамайтын едi, амиянын алып беретiн едi. Достары амияннан керегiнше
алатын. Тiптi кейбiреулерi бiр досы озiнен акша сураса «Неге онын бул
жагдайын (акшага муктаждыгын) бурын байкамадым, неге оны сурауга мажбур
еттiм» деп оз-озiне ренжiп жылайтын едi. Достарынан жиi жиi кандай
кажеттiлiгi бар екенiн сурап туратын едi. Онсыз да доска «Калайсын?» деп
айту, «Кандай кажеттiлiгiн бар болса айт, колымнан келсе комектесейiн»
деген соз. Айтпесе жай соз болсын деп «Калайсын?» деу шынайы достарга
жараспайды.
Озгенiн хатын оку
Сурак: Кейбiр достарымнын
кiммен хат алысып туратынын, не жазатынын бiлгiм келедi. Бiр жолын тауып
немесе паролiн бузып бiреудiн электронды хаттарын, компьютерiндегi
баска да жазуларына, суреттерiне карау куна бола ма, кул акысын жеген
болам ба?
Жауап: Озi руксат берген болса куна болмайды. Руксатсыз
карайтын болса, улкен куна болады, кул акысын жеген болады. Жалпылама
руксат берген болса да, компьютерiнде немесе уялы телефонында жеке
озiнiн заттары болатындыктан кажеттiлiгiн молшерiндей карау керек, баска
не бар, не жок деп iшiн тiнтiп шыгу дурыс емес. Хадис шарифтерде былай
делiнедi:
«Досынын жазуына руксатсыз караган адам, Жаханнам отына караган болады.» (Табарани)
«Досынын хатына руксатсыз караган адам отка караган болады» (Абу Дауд)
«Руксатсыз бiр уйдiн iшiне караган адам харам iстеген болады.» (Абу Дауд, Тирмизи)
«Бiреудiн уйiне руксатсыз караган адамнын козiн шыгарса орынды болады.» (Муслим)
Бiреудiн
жеке заттарына, кужаттарына руксатсыз карау кул акысы болатыны секiлдi,
оны баскага корсету соз тасуга, гайбатка жатады. Булар харам болып
табылады. Бiр адамга электронды хат жiберерде ол хатта оз жазуларымыздан
болек, баска адамдардын жазулары, будан алдын берген жауаптары бар
болса, жасырын (bcc) жiберетiн уяшыкка баска адамдардын да “mail”
адрестерiн жазып оларга да жасырын жiберу ол жазуды баскаларга корсету
болады.
Мундай нарсе iстеген болса, таубе ету керек жане ол адамнан разылыгын сурау (халалдык алу) керек.
Сурак:
Жумыс орнында кенсенiн букiл компьютерлiк жуйесiнен жауапкер кызметкер
ретiнде жумыс iстеймiн. Озгелердiн жазуларына, компьютерлерiне руксатсыз
карау жаиз еместiгiн бiлемiн. Менiн жумысым карауымды талап етедi. Бул
куна бола ма?
Жауап: Кызмет бабымен бiр кажеттiлiк туындаган кезде
карау куна болмайды. Бiрак ешкандай кажеттiлiксiз баскалардын
компьютерлерiне кiрiп, хаттарына- жеке жазуларына карау куна болады.
Сурак: Бiр офистiн iшiнде колданылатын кез-келген электрлi куралды жеке пайдамыз ушiн колдануымыз жаиз бола ма?
Жауап:
Негiзiнде ешбiр куралды руксатсыз колдану жаиз болмайды. Бiрак офиске
зияны тимейтiн болса немесе руксатсыз колдану адет болган нарсе болса,
мысалыга уялы телефонды зарядтау, офистiн электрiнен пайдаланып кырыну,
шай кою, офистiн суымен дарет алу, компьютерде жеке электронды хаттар
жiберу секiлдi нарселердi арнайы руксат сурап отырмай-ак колдану
коптеген жумыс орындарында адет. Басшылар да буны бiлгенi ушiн куна
болмайды.
WWW.ISLAMDINI.KZ
Озгенiн мулкiн руксатсыз колдану харам болып табылады. Маселен досыннын
каламын одан руксатсыз алып, ол каламмен хат жазу харам болады.
Досыннын
калтасындагы немесе столындагы конфет сиякты нарселердi жеу де осылай
жаиз болмайды. Бiрак оте сенiмдi, беретiнiне 100% сенiмдi болган достын
мулкiн колдану немесе жеу жаиз болады. Бiрак казiргi танда ондай дос
табу оте киын. Сондыктан суизанга (куман астында калуга) себеп болатын
нарселерден узак журу керек.
Хазретi Фатхи Мусули бiр досынын
уйiне барады. Досы уйiнде жок болады. Кызметшiсi бар едi. Одан сандыктын
кiлтiн сурайды. Кызметшiсi оны таныгандыгы ушiн кiлттi бередi. Хазретi
Фатхи Мусули сандыкты ашып кажетiнше акша алып кетедi. Досы муны
естiгенде катты куанады жане сол мезетте кызметшiсiн (кулын) азат етедi.
Бул
устем дарежелерге жеткен ескi заманнын улылары акша кажеттiлiгi
туындаганда жагдайын достарына бiлдiретiн едi. Достары «Канша керек?»
деп сурамайтын едi, амиянын алып беретiн едi. Достары амияннан керегiнше
алатын. Тiптi кейбiреулерi бiр досы озiнен акша сураса «Неге онын бул
жагдайын (акшага муктаждыгын) бурын байкамадым, неге оны сурауга мажбур
еттiм» деп оз-озiне ренжiп жылайтын едi. Достарынан жиi жиi кандай
кажеттiлiгi бар екенiн сурап туратын едi. Онсыз да доска «Калайсын?» деп
айту, «Кандай кажеттiлiгiн бар болса айт, колымнан келсе комектесейiн»
деген соз. Айтпесе жай соз болсын деп «Калайсын?» деу шынайы достарга
жараспайды.
Озгенiн хатын оку
Сурак: Кейбiр достарымнын
кiммен хат алысып туратынын, не жазатынын бiлгiм келедi. Бiр жолын тауып
немесе паролiн бузып бiреудiн электронды хаттарын, компьютерiндегi
баска да жазуларына, суреттерiне карау куна бола ма, кул акысын жеген
болам ба?
Жауап: Озi руксат берген болса куна болмайды. Руксатсыз
карайтын болса, улкен куна болады, кул акысын жеген болады. Жалпылама
руксат берген болса да, компьютерiнде немесе уялы телефонында жеке
озiнiн заттары болатындыктан кажеттiлiгiн молшерiндей карау керек, баска
не бар, не жок деп iшiн тiнтiп шыгу дурыс емес. Хадис шарифтерде былай
делiнедi:
«Досынын жазуына руксатсыз караган адам, Жаханнам отына караган болады.» (Табарани)
«Досынын хатына руксатсыз караган адам отка караган болады» (Абу Дауд)
«Руксатсыз бiр уйдiн iшiне караган адам харам iстеген болады.» (Абу Дауд, Тирмизи)
«Бiреудiн уйiне руксатсыз караган адамнын козiн шыгарса орынды болады.» (Муслим)
Бiреудiн
жеке заттарына, кужаттарына руксатсыз карау кул акысы болатыны секiлдi,
оны баскага корсету соз тасуга, гайбатка жатады. Булар харам болып
табылады. Бiр адамга электронды хат жiберерде ол хатта оз жазуларымыздан
болек, баска адамдардын жазулары, будан алдын берген жауаптары бар
болса, жасырын (bcc) жiберетiн уяшыкка баска адамдардын да “mail”
адрестерiн жазып оларга да жасырын жiберу ол жазуды баскаларга корсету
болады.
Мундай нарсе iстеген болса, таубе ету керек жане ол адамнан разылыгын сурау (халалдык алу) керек.
Сурак:
Жумыс орнында кенсенiн букiл компьютерлiк жуйесiнен жауапкер кызметкер
ретiнде жумыс iстеймiн. Озгелердiн жазуларына, компьютерлерiне руксатсыз
карау жаиз еместiгiн бiлемiн. Менiн жумысым карауымды талап етедi. Бул
куна бола ма?
Жауап: Кызмет бабымен бiр кажеттiлiк туындаган кезде
карау куна болмайды. Бiрак ешкандай кажеттiлiксiз баскалардын
компьютерлерiне кiрiп, хаттарына- жеке жазуларына карау куна болады.
Сурак: Бiр офистiн iшiнде колданылатын кез-келген электрлi куралды жеке пайдамыз ушiн колдануымыз жаиз бола ма?
Жауап:
Негiзiнде ешбiр куралды руксатсыз колдану жаиз болмайды. Бiрак офиске
зияны тимейтiн болса немесе руксатсыз колдану адет болган нарсе болса,
мысалыга уялы телефонды зарядтау, офистiн электрiнен пайдаланып кырыну,
шай кою, офистiн суымен дарет алу, компьютерде жеке электронды хаттар
жiберу секiлдi нарселердi арнайы руксат сурап отырмай-ак колдану
коптеген жумыс орындарында адет. Басшылар да буны бiлгенi ушiн куна
болмайды.
WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
29-11-2013 13:54
(ссылка)
Дін қайдан үйреніледі?
Сұрақ: Ислам дініне және Құран кәрімге мойынсұну үшін және дінімізді үйрену үшін Құран кәрімнің аудармасын, тәфсирін оқу керек пе?
Жауап: Ислам дініне, Құран кәрімге мойынсұну үшін және дінді дұрыс үйрену үшін Құран кәрімнің аудармасын, тәфсирін емес, тек төрт хақ мазһабтың біріне мұйынсұну және бұл мазһабқа тән үкімдерді үйрену керек. Адам Құран кәрімнің тәфсирінен түсінгені бойынша әрекет ететін болса исламға мойынсұнған болмайды, керісінше өз ой-пікіріне, қиялына мойынсұнған болады. Құран кәрімдегі үкімдердің барлығын сүйікті пайғамбарымыз дұрыстап ашықтап берген. Расулуллаһқа мойынсұну парыз. Құран кәрімде былай делінген:
«Оларға айт "Аллаһты жақсы көрсеңдер маған бағыныңдар!"» (Али Имран 31)
«Оған бағыныңдар, сонда дұрыс жолды табасыңдар.» (Араф 158)
«Пайғамбарға мойынсұнған адам Аллаһқа мойынсұнған болады» (Ниса 80)
Имам Раббани хазреттері былай деген:
Аллаһу та’ала Құран кәрімде Мұхаммед алейһиссаламға мойынсұнудың, өзіне мойынсұнушылық екендігін білдіруде. Олай болса Оның расулына мойынсұнылмайынша Оған бағынылған болмайды. Аллаһу та’ала мұның өте нақты және қуатты екенін білдіру үшін «Сөзсіз, шүбәсіз осылай» деп, дұрыс түсінбеген адамдардың бұл екі мойынсұнушылықты бір-бірінен бөлек деп қарауларына тосқауыл қойған. Аллаһу та’ала Құран кәрімде «Кәпірлер Аллаһу та’аланың әмірлері мен пайғамбарларының әмірлерін бір-бірінен ажыратқысы келеді. Бір бөлігіне сенеміз, бір бөлігіне сенбейміз деп айтады. Иман мен күпір арасында бір жол ашқылары келеді. Олардың барлығы кәпір. Кәпірлердің барлығына жаһаннам азабын, өте ащы (ауыр) азаптарды дайындадық.» (152 Мәктуб)
Хадис шәрифтердің маңыздылығы
Сүйікті пайғамбарымызға мойынсұнудың маңыздылығы түсінілгенде, Құран кәрімнің ашықтамасы болған хадис шәрифтерге мойынсұну керектігі де түсініледі. Сүннет яғни хадис шәрифтер болмағанда намаздардың қанша рәкат екендігі және қалай оқылатыны, зекеттің өлшемі, оразаның, қажылықтың парыздары және құқық мәселелері білінбес еді. Яғни ешкім бұларды Құран кәрімнен өзі шығара алмас еді. Сол себепті Құран кәрімді түсіну үшін оның ашықтамасы болған хадис шәрифтерге қажеттілік бар. Ал хадис шәрифтерді түсіну үшін ғалымдарға қажеттілік бар. Сондықтан сүйікті пайғамбарымыз исламға, Құран кәрімге мойынсұнғысы келген адамның, бір ғалымға, бір мазһабқа байлануын әмір еткен. «Ғалымдарға мойынсұныңдар!» деп бұйырған. (Дәйләми)
Аллаһу та’ала да ғалымдарға мойынсұнуды әмір етуде, «Ғалымдардан сұраңдар» және «Пайғамбардың әмірлерін орындаңдар, тыйымдарынан сақтаныңдар!» деген. (Нахл 43, Хашр 7)
Ахмед Тахтауи хазреттері «Құран кәрімдегі «Аллаһтың жібіне жармасыңдар» деген әмірі, «Фиқһ ғұламаларының білдіргендеріне мойынсұныңдар» дегенді білдіреді» деп айтқан. (Дурр-ул-Мухтар хашийасы)
Өзінің ауруын және көңіліндегі (жүрегіндегі) аурудың емін білмейтін жаһил адамдардың хадис шәрифтерден өзіне қатыстыларын таңдап алуы мүмкін еместей. Ислам ғалымдары көңілдердің, рухтардың маманы болғандықтан әркімнің денесіне керекті рух дәрілерін хадис шәрифтерден таңдап алып білдірген. Сүйікті пайғамбарымыз дүние атты дәріханаға жүзмыңдаған дәрі дайындаған бас дәрігер болса, әулие, ғұламалар бұл дайын дәрілерді науқастардың ауруның деңгейіне, дәрежесіне қарап дәрі тарататын көмекші дәрегер іспеттес.
Ауруымызды білмей, дәрілерді танымағынымыз үшін жүзмыңдаған хадис шәрифтердің арасынан өзімізге дәрі іздеуге ұрынатын болсақ аллергия, кері әсері пайда болып, сауатсыздығымыздың жазасын тартып, пайданың орнына зиян көреміз. Сол себепті Ислам ғалымдарына мойынсұнуымыз керек. Ғалымдарға мойынсұну, төрт мазһабтың біріне мойынсұну дегенді білдіреді. Ғасырлардан бері бүкіл ислам ғалымдары төрт мазһабтың біріне мойынсұнған және мұсылмандардың да мойынсұнуы керектігін білдірген. Бұларға мойынсұнғанда иджма пайда болады. Иджмадан, жамағаттан, көпшіліктен айырылған адам құриды.
Хадис шәрифтерде былай делінген:
«Екі адам бір адамнан, үш адам екі адамнан жақсы. Олай болса жамағатпен бірге болыңдар! Аллаһтың разылығы, мейірімділігі, жәрдемі жамағатта болады. Жамағаттан айырылған жаһаннамға түседі.» (Ибн Асакир)
«Үмметімнің ғалымдары ешқашан адасушылықта бірікпейді.» (Ибн Мажә)
Хадис шәрифтерді де сахих немесе сахих еместігін білмей айту сахих болса да күнә болады. Мұндай адамдардың хадис шәриф оқуы жаиз емес. Хадис кітаптарынан хадис нақл ету үшін, хадис ғалымдарынан иджазат алған болу керек. Хадис шәрифте: «Білмейтін сөзін хадис ретінде айтқан адам жаһаннамда азапталады» делінген. Сондықтан ғалым болмаған адамның хадис оқып, түсінгені бойынша амал етуі жаиз болмайды. (Бәриқа)
Құран кәрімді тек Расулуллаһ алейһиссалам түсінген және хадис шәрифтермен ашықтаған. Бұл хадис шәрифтерді де тек сахабалар мен мүжтәһид имамдар түсіне алған. Мұсылмандар да ғасырлар бойы осы ғалымдардың түсінгендеріне мойынсұнған.
Олай болса Құран кәрімнен, хадис шәрифтен және бұлардың аудармаларынан дін үйрену мүмкін емес. Әрбір мұсылман дінін Әһли сүннет ғұламаларының кітаптарынан, илмихал (фиқһ, ахлақ) кітаптарынан үйренуі керек!
Фиқһ кітаптары тұрғанда...
Сұрақ: Дінімізді қандай тәфсир және қандай хадис кітабынан үйренген оңай?
Жауап: Ең құнды тәфсир – “Бәйдауи” тәфсирі. Ең құнды хадис кітаптары – “Кутуби ситтә” деп аталатын мәшһүр алты хадис жинағы. Алайда біз сияқтылардың бұл кітаптардан дін үйренуі мүмкін емес.
Мұхаммед Хадими Хазреттері былай дейді:
Тәфсир – Аллаһу та’аланың кәламынан (сөзінен) айтпақшы болған мақсатын түсіну деген сөз. Әркімнің өз көзқарасымен тәфсирлеуі жаиз емес. Хадис шәрифте: «Құран кәрімді өз көзқарасымен (өз түсінігі бойынша)ашықтаған (мағына берген) адам дұрыс болса да қателескен болады» делінген. Хадистерді де хадис кітаптарынан емес, ислам ғұламаларының фиқһ, ахлақ кітаптарынан нақыл етіп, айту немесе жазу керек.(Бәриқа)
Хазреті Имам Шарани былай деген:
Құран кәрім хадис шәрифтермен ашықталады. Хадис шәрифтерді мазһаб имамдары ашықтады (ашып, түсіндірді). Басқа ғалымдар мазһаб имамдарының сөздерін ашықтады. Намаздың қанша рәкат болатыны, руку және сәжделерде оқылатын тәсбихтері, айт және жаназа намаздарының қалай оқылатыны, зекеттің мөлшері, оразаның және қажылықтың парыздарын пайғамбарымыздың ашықтауларынсыз бұларды тікелей Құран кәрімнен түсіну мүмкін емес.
Хазреті Имран бин Хусаин «Бізге тек Құраннан айт!» деген адамға «Ей ақымақ Құран кәрімнен барлық нәрсені түсіну мүмкін бе? Мәселен намаздың қанша рәкат екенін таба аласың ба?» деген. Хазреті Омардан да бір кісі «Парыздар сапарда қанша рәкат қылып оқылады? Құраннан таба алмадық» деп сұрайды. Хазреті Омар «Аллаһу та’ала бізге Мұхаммед алейһиссаламды жіберді. Біз Құран кәрімнен таба алмағандарымызды расулуллаһтан көргеніміздей қылып орындаймыз. Ол сапарда төрт рәкаттық парыздарды екі рәкат қылып оқитын еді. Біз де солай оқимыз» деді. (Мизан-ул-кубра)
Хазреті Абдулғани Наблуси былай деген:
Ислам ғұламалары фиқһ ілімдерін, үкімдерін аяти кәрималардан және хадис шәрифтерден шығарған. Сондықтан бұлар тек фиқһ кітаптарынан және фиқһ ғалымдарынан үйреніледі. Фиқһ кітаптары бола тұра дін білімдерін тәфсирлерден үйренуге тырысу нәпіл ғибадат болады. Парыз айн (әр адамның мойнына тікелей парыз) болған фиқһ кітаптарын оқудың орнына нәпіл болған тәфсирді оқу жаиз емес. Онсыз да мүжтәһид болмаған адамдардың тәфсирден фиқһ білімін үйрене алуы мүмкін емес.
Жаһаннамға кететіні білдірілген жетпіс екі топтың ғалымдары тәфсирлерден қате мағыналар шығарғандары үшін адасты. Ғалымдардың өзі адасқан кезде, ғалым болмағандардың тәфсир оқуы пәлекет болады. Тәфсир кітаптарын түсіне алу үшін дініміздің сексен қосымша ілімдерімен бірге жиырма негізгі ілімдерді білу керек.
Құран кәрімнің шынайы мағынасын үйренуді қалаған адам ислам ғұламаларының кәлам, фиқһ және ахлақ кітаптарын оқуы керек. (Хадиқа)
“Нахл” сүресінің 44-аятында: «Адамдарға ашықтап түсіндіресің деп Құранды саған түсірдік.»делінген. Түсіндіру – аяти кәрималарды басқа сөздермен және басқа көріністе ашықтау дегенді білдіреді. Қарапайым халық былай тұрсын, Құран кәрімді егер үмметінің ғұламалары толық түсіне алғанда және мағынасы жабық (астарлы мағыналы) аяттарды ашықтай алғандарында Аллаһу та’ала пайғамбарымызға“саған уахи жолымен жіберілгендерді адамдарға жеткіз” дер еді, ашықтап түсіндіруін әмір етпес еді.
Расулуллаһ Құран кәрімде қысқаша түрде білдірілгендерді ашықтап түсіндірмегенде және мазһаб имамдары да астарлы түрде білдірілгендерді ашықтап түсіндірмегенде бұларды ешқайсысымыз түсене алмайтын едік. Өте кәміл, жетік ғұлама болған мазһаб имамдары хадис шәрифтерді ашықтаған. Бұл ғалымдар Расулуллаһтың мұрагерлері.
Расулуллаһтың білдіргендерінің хикметтерін, дәлелдерін түсінбесек те, барлығына иман етуіміз және тасдиқ етуіміз (қабылдауымыз, растауымыз) керек болғанындай, мазһаб имамдарымыздың білдірген үкімдерінің дәлелдерін түсінбесек те, барлығына иман етуіміз және тасдиқ етуіміз (қабылдауымыз, растауымыз) керек.
Барлық пайғамбарлардың діндерінде амалға қатысты мәселеде бір-бірлеріне қайшы үкімдер болса да, барлығына иман ету және тасдиқ етуіміз керек. Мазһабтар да осылай.
Мүжтәһид болмаған адам мазһабтар арасында айырмашылықтардың бар екендігін көрсе де, барлығына иман келтіруі және тасдиқ етуі керек. Мүжтәһид болмаған адамның бір мазһабты қате деп көруі ол мазһабтың дұрыс емес екендігін көрсетпейді. Керісінше ол адамның өзінің дұрыс емес екендігін, ақылының нұқсан екендігін көрсетеді. (Мизан-ул-кубра)WWW.ISLAMDINI.KZ
Жауап: Ислам дініне, Құран кәрімге мойынсұну үшін және дінді дұрыс үйрену үшін Құран кәрімнің аудармасын, тәфсирін емес, тек төрт хақ мазһабтың біріне мұйынсұну және бұл мазһабқа тән үкімдерді үйрену керек. Адам Құран кәрімнің тәфсирінен түсінгені бойынша әрекет ететін болса исламға мойынсұнған болмайды, керісінше өз ой-пікіріне, қиялына мойынсұнған болады. Құран кәрімдегі үкімдердің барлығын сүйікті пайғамбарымыз дұрыстап ашықтап берген. Расулуллаһқа мойынсұну парыз. Құран кәрімде былай делінген:
«Оларға айт "Аллаһты жақсы көрсеңдер маған бағыныңдар!"» (Али Имран 31)
«Оған бағыныңдар, сонда дұрыс жолды табасыңдар.» (Араф 158)
«Пайғамбарға мойынсұнған адам Аллаһқа мойынсұнған болады» (Ниса 80)
Имам Раббани хазреттері былай деген:
Аллаһу та’ала Құран кәрімде Мұхаммед алейһиссаламға мойынсұнудың, өзіне мойынсұнушылық екендігін білдіруде. Олай болса Оның расулына мойынсұнылмайынша Оған бағынылған болмайды. Аллаһу та’ала мұның өте нақты және қуатты екенін білдіру үшін «Сөзсіз, шүбәсіз осылай» деп, дұрыс түсінбеген адамдардың бұл екі мойынсұнушылықты бір-бірінен бөлек деп қарауларына тосқауыл қойған. Аллаһу та’ала Құран кәрімде «Кәпірлер Аллаһу та’аланың әмірлері мен пайғамбарларының әмірлерін бір-бірінен ажыратқысы келеді. Бір бөлігіне сенеміз, бір бөлігіне сенбейміз деп айтады. Иман мен күпір арасында бір жол ашқылары келеді. Олардың барлығы кәпір. Кәпірлердің барлығына жаһаннам азабын, өте ащы (ауыр) азаптарды дайындадық.» (152 Мәктуб)
Хадис шәрифтердің маңыздылығы
Сүйікті пайғамбарымызға мойынсұнудың маңыздылығы түсінілгенде, Құран кәрімнің ашықтамасы болған хадис шәрифтерге мойынсұну керектігі де түсініледі. Сүннет яғни хадис шәрифтер болмағанда намаздардың қанша рәкат екендігі және қалай оқылатыны, зекеттің өлшемі, оразаның, қажылықтың парыздары және құқық мәселелері білінбес еді. Яғни ешкім бұларды Құран кәрімнен өзі шығара алмас еді. Сол себепті Құран кәрімді түсіну үшін оның ашықтамасы болған хадис шәрифтерге қажеттілік бар. Ал хадис шәрифтерді түсіну үшін ғалымдарға қажеттілік бар. Сондықтан сүйікті пайғамбарымыз исламға, Құран кәрімге мойынсұнғысы келген адамның, бір ғалымға, бір мазһабқа байлануын әмір еткен. «Ғалымдарға мойынсұныңдар!» деп бұйырған. (Дәйләми)
Аллаһу та’ала да ғалымдарға мойынсұнуды әмір етуде, «Ғалымдардан сұраңдар» және «Пайғамбардың әмірлерін орындаңдар, тыйымдарынан сақтаныңдар!» деген. (Нахл 43, Хашр 7)
Ахмед Тахтауи хазреттері «Құран кәрімдегі «Аллаһтың жібіне жармасыңдар» деген әмірі, «Фиқһ ғұламаларының білдіргендеріне мойынсұныңдар» дегенді білдіреді» деп айтқан. (Дурр-ул-Мухтар хашийасы)
Өзінің ауруын және көңіліндегі (жүрегіндегі) аурудың емін білмейтін жаһил адамдардың хадис шәрифтерден өзіне қатыстыларын таңдап алуы мүмкін еместей. Ислам ғалымдары көңілдердің, рухтардың маманы болғандықтан әркімнің денесіне керекті рух дәрілерін хадис шәрифтерден таңдап алып білдірген. Сүйікті пайғамбарымыз дүние атты дәріханаға жүзмыңдаған дәрі дайындаған бас дәрігер болса, әулие, ғұламалар бұл дайын дәрілерді науқастардың ауруның деңгейіне, дәрежесіне қарап дәрі тарататын көмекші дәрегер іспеттес.
Ауруымызды білмей, дәрілерді танымағынымыз үшін жүзмыңдаған хадис шәрифтердің арасынан өзімізге дәрі іздеуге ұрынатын болсақ аллергия, кері әсері пайда болып, сауатсыздығымыздың жазасын тартып, пайданың орнына зиян көреміз. Сол себепті Ислам ғалымдарына мойынсұнуымыз керек. Ғалымдарға мойынсұну, төрт мазһабтың біріне мойынсұну дегенді білдіреді. Ғасырлардан бері бүкіл ислам ғалымдары төрт мазһабтың біріне мойынсұнған және мұсылмандардың да мойынсұнуы керектігін білдірген. Бұларға мойынсұнғанда иджма пайда болады. Иджмадан, жамағаттан, көпшіліктен айырылған адам құриды.
Хадис шәрифтерде былай делінген:
«Екі адам бір адамнан, үш адам екі адамнан жақсы. Олай болса жамағатпен бірге болыңдар! Аллаһтың разылығы, мейірімділігі, жәрдемі жамағатта болады. Жамағаттан айырылған жаһаннамға түседі.» (Ибн Асакир)
«Үмметімнің ғалымдары ешқашан адасушылықта бірікпейді.» (Ибн Мажә)
Хадис шәрифтерді де сахих немесе сахих еместігін білмей айту сахих болса да күнә болады. Мұндай адамдардың хадис шәриф оқуы жаиз емес. Хадис кітаптарынан хадис нақл ету үшін, хадис ғалымдарынан иджазат алған болу керек. Хадис шәрифте: «Білмейтін сөзін хадис ретінде айтқан адам жаһаннамда азапталады» делінген. Сондықтан ғалым болмаған адамның хадис оқып, түсінгені бойынша амал етуі жаиз болмайды. (Бәриқа)
Құран кәрімді тек Расулуллаһ алейһиссалам түсінген және хадис шәрифтермен ашықтаған. Бұл хадис шәрифтерді де тек сахабалар мен мүжтәһид имамдар түсіне алған. Мұсылмандар да ғасырлар бойы осы ғалымдардың түсінгендеріне мойынсұнған.
Олай болса Құран кәрімнен, хадис шәрифтен және бұлардың аудармаларынан дін үйрену мүмкін емес. Әрбір мұсылман дінін Әһли сүннет ғұламаларының кітаптарынан, илмихал (фиқһ, ахлақ) кітаптарынан үйренуі керек!
Фиқһ кітаптары тұрғанда...
Сұрақ: Дінімізді қандай тәфсир және қандай хадис кітабынан үйренген оңай?
Жауап: Ең құнды тәфсир – “Бәйдауи” тәфсирі. Ең құнды хадис кітаптары – “Кутуби ситтә” деп аталатын мәшһүр алты хадис жинағы. Алайда біз сияқтылардың бұл кітаптардан дін үйренуі мүмкін емес.
Мұхаммед Хадими Хазреттері былай дейді:
Тәфсир – Аллаһу та’аланың кәламынан (сөзінен) айтпақшы болған мақсатын түсіну деген сөз. Әркімнің өз көзқарасымен тәфсирлеуі жаиз емес. Хадис шәрифте: «Құран кәрімді өз көзқарасымен (өз түсінігі бойынша)ашықтаған (мағына берген) адам дұрыс болса да қателескен болады» делінген. Хадистерді де хадис кітаптарынан емес, ислам ғұламаларының фиқһ, ахлақ кітаптарынан нақыл етіп, айту немесе жазу керек.(Бәриқа)
Хазреті Имам Шарани былай деген:
Құран кәрім хадис шәрифтермен ашықталады. Хадис шәрифтерді мазһаб имамдары ашықтады (ашып, түсіндірді). Басқа ғалымдар мазһаб имамдарының сөздерін ашықтады. Намаздың қанша рәкат болатыны, руку және сәжделерде оқылатын тәсбихтері, айт және жаназа намаздарының қалай оқылатыны, зекеттің мөлшері, оразаның және қажылықтың парыздарын пайғамбарымыздың ашықтауларынсыз бұларды тікелей Құран кәрімнен түсіну мүмкін емес.
Хазреті Имран бин Хусаин «Бізге тек Құраннан айт!» деген адамға «Ей ақымақ Құран кәрімнен барлық нәрсені түсіну мүмкін бе? Мәселен намаздың қанша рәкат екенін таба аласың ба?» деген. Хазреті Омардан да бір кісі «Парыздар сапарда қанша рәкат қылып оқылады? Құраннан таба алмадық» деп сұрайды. Хазреті Омар «Аллаһу та’ала бізге Мұхаммед алейһиссаламды жіберді. Біз Құран кәрімнен таба алмағандарымызды расулуллаһтан көргеніміздей қылып орындаймыз. Ол сапарда төрт рәкаттық парыздарды екі рәкат қылып оқитын еді. Біз де солай оқимыз» деді. (Мизан-ул-кубра)
Хазреті Абдулғани Наблуси былай деген:
Ислам ғұламалары фиқһ ілімдерін, үкімдерін аяти кәрималардан және хадис шәрифтерден шығарған. Сондықтан бұлар тек фиқһ кітаптарынан және фиқһ ғалымдарынан үйреніледі. Фиқһ кітаптары бола тұра дін білімдерін тәфсирлерден үйренуге тырысу нәпіл ғибадат болады. Парыз айн (әр адамның мойнына тікелей парыз) болған фиқһ кітаптарын оқудың орнына нәпіл болған тәфсирді оқу жаиз емес. Онсыз да мүжтәһид болмаған адамдардың тәфсирден фиқһ білімін үйрене алуы мүмкін емес.
Жаһаннамға кететіні білдірілген жетпіс екі топтың ғалымдары тәфсирлерден қате мағыналар шығарғандары үшін адасты. Ғалымдардың өзі адасқан кезде, ғалым болмағандардың тәфсир оқуы пәлекет болады. Тәфсир кітаптарын түсіне алу үшін дініміздің сексен қосымша ілімдерімен бірге жиырма негізгі ілімдерді білу керек.
Құран кәрімнің шынайы мағынасын үйренуді қалаған адам ислам ғұламаларының кәлам, фиқһ және ахлақ кітаптарын оқуы керек. (Хадиқа)
“Нахл” сүресінің 44-аятында: «Адамдарға ашықтап түсіндіресің деп Құранды саған түсірдік.»делінген. Түсіндіру – аяти кәрималарды басқа сөздермен және басқа көріністе ашықтау дегенді білдіреді. Қарапайым халық былай тұрсын, Құран кәрімді егер үмметінің ғұламалары толық түсіне алғанда және мағынасы жабық (астарлы мағыналы) аяттарды ашықтай алғандарында Аллаһу та’ала пайғамбарымызға“саған уахи жолымен жіберілгендерді адамдарға жеткіз” дер еді, ашықтап түсіндіруін әмір етпес еді.
Расулуллаһ Құран кәрімде қысқаша түрде білдірілгендерді ашықтап түсіндірмегенде және мазһаб имамдары да астарлы түрде білдірілгендерді ашықтап түсіндірмегенде бұларды ешқайсысымыз түсене алмайтын едік. Өте кәміл, жетік ғұлама болған мазһаб имамдары хадис шәрифтерді ашықтаған. Бұл ғалымдар Расулуллаһтың мұрагерлері.
Расулуллаһтың білдіргендерінің хикметтерін, дәлелдерін түсінбесек те, барлығына иман етуіміз және тасдиқ етуіміз (қабылдауымыз, растауымыз) керек болғанындай, мазһаб имамдарымыздың білдірген үкімдерінің дәлелдерін түсінбесек те, барлығына иман етуіміз және тасдиқ етуіміз (қабылдауымыз, растауымыз) керек.
Барлық пайғамбарлардың діндерінде амалға қатысты мәселеде бір-бірлеріне қайшы үкімдер болса да, барлығына иман ету және тасдиқ етуіміз керек. Мазһабтар да осылай.
Мүжтәһид болмаған адам мазһабтар арасында айырмашылықтардың бар екендігін көрсе де, барлығына иман келтіруі және тасдиқ етуі керек. Мүжтәһид болмаған адамның бір мазһабты қате деп көруі ол мазһабтың дұрыс емес екендігін көрсетпейді. Керісінше ол адамның өзінің дұрыс емес екендігін, ақылының нұқсан екендігін көрсетеді. (Мизан-ул-кубра)WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
21-11-2013 12:05
(ссылка)
Хазреті Әлиге өсиет
Хазреті Әли (радиаллаһу анһ) риуаят еткен. Расулуллаһ алейһиссалам былай деді:
«Йа Әли! Келінді өз үйіңе алып келген кезіңде оның аяғынан шұлығын шеш, аяғын жу. Сол суды үйдің барлық бұрыштарына сеп. Осылай істейтін болсаң, Аллаһу та’ала сенің үйіңнен жетпіс түрлі кедейлікті сыртқа шығарады. Жетпіс түрлі берекетті үйіңе кіргізеді. Жетпіс періштені саған түсіреді. Сол келінмен және оның берекеті үйдің бұрыштарына дейін жеткен болады. Келін ақылдан алжысудан және басқа да аурулардан сақ болады. Йа Әли! Келінді алғашқы аптада айран, қатық ішуден, сірке суы және қышқыл тағамдардан тый!»
Хазреті Әли «Йа Расулаллаһ! Не себептен бұл нәрселерді бермеуім керек?» деп сұрады. Былай жауап берді: «Мұның себебі – маринадталған тағамдар, айран жатырда бала пайда болуына бөгет болады. Үйде бір алашаның болуы бала туа алмайтын әйелден жақсырақ.» Хазреті Әли: «Йа Расулаллаһ! Сірке суының салдары қандай» деп сұрады. «Сірке суын тағамда қолданған әйелдің хайзы (етеккірі) қиын болады, әрі тазалануы ұзайды. Егер Аллаһу та’ала бір нәресте беретін болса, туылуы қиын болады. Бірақ қышқыл алма жеу хайз қанын тоқтатады. Оның артынша басқа аурулар шығады» деп жауап береді.
Бұдан кейін Расулуллаһ алейһиссалам былай деді: «Йа Әли, айдың басында, ортасында және соңында жұбайыңмен қосылма, әйтпесе жұбайыңда және балаңда алапес, ақылдан алжысу және ластық болу қаупі бар.
Йа Әли! Жұбайыңмен екінді (аср) намазынан кейін қосылма. Егер Аллаһу та’ала нәресте нәсіп ететін болса, қыли көзді болады және шайтан қыли көзді балаға қуанады.
Йа Әли! Әйеліңмен қосылған кезде көп сөйлеспе, егер бала көтеретін болса, парақор болады. Әурет жерлеріне қарама. Жақындасу кезінде көздеріңді жұмба, баланың көр болуына себеп болады.
Йа Әли! Өз әйеліңе басқа әйелге деген құмарлықпен (шәһуетпен) жақындама, егер бала көтеретін болса, қыз қылықты бала болады. Әйелдерге ұқсауға тырысатын болады.
Йа Әли! Жүніп болған кезіңде Құран кәрімді мүлдем оқыма, себебі аспаннан от түсіп, сені жағу қаупі бар. Жүніп күйіңде сұхбаттаспа. Сенің су ыдысың болсын, жұбайыңның бөлек су ыдысы болсын. Бөлек су ыдыстарымен тазаланыңдар. Егер екеуің де бір су ыдысынан жуынатын болсаңдар, шәһует шәһует үстіне түседі, араларыңа дұшпандық түседі. Талақ және ажырасумен аяқталу қаупі бар.
Йа Әли! Екеуің де түрегеп тұрып жақындаспаңдар, есектер осылай жақындасады. Егер бала көтерсе, төсекке жіберетін болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен айт күндері жақындаспа! Егер бала көтеретін болса, алты немесе төрт саусағы болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен жеміс ағашы түбінде жақындаспа, егер бала көтерсе, адам өлтіруші, қан төгуші болады, халыққа зұлымдық жасайды. Йа Әли! Айдың жарығында жақындаспа, Егер бала көтеретін болса, кедейліктен өмір бойы құтыла алмайды.
Йа Әли! Азан мен қамат арасында жұбайыңмен жақындаспа, егер бала нәсіп болатын болса, қан төгуге бейім болады.
Йа Әли! Әйелің жүкті кезде онымен дәретсіз күйде қосылма. Егер нәресте туылса надан және бақыл болады.
Йа Әли! Шабан айының ортасында, Бәрат түнінде жұбайыңмен жақындаспа, егер араларыңда бала болса, терісінде, түктерінде және бетінде жаман белгілер болады.
Йа Әли! Жұбайыңа балдызыңа деген құмарлықпен жақындаспа, егер бала көтерсе, ұры болады және халықтың пәлекетке ұшырауы оның кесірінен болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен айналада дуал болмаған жерде қосылма, егер араларында бала болса, екі жүзді, бидғатшы және құмарбаз болады.
Йа Әли! Сапарға шығатын түні әйеліңмен жақындаспа, егер бала көтеретін болса, мүлкін харам жерлерге жұмсаушы болады. Бұдан кейін мағынасы: «Мал-мүлкін шашып тарататындар – шайтанның достары» болған аяти кариманы оқыды. (Исра сүресі, 27 аяти каримасы.)
Йа Әли! Үш күндік сапардан келген түнде жұбайыңмен жақындаспа. Егер бала көтерсе, бала залым болады.
Йа Әли! Дүйсенбі түні жұбайыңмен жақындасатын болсаң, араларыңда бала болса, Құран қариы болады. Аллаһу та’аланың бергеніне разы болады.
Йа Әли! Сейсенбі түні жұбайыңа жақындайтын болсаң, бала көтерсе мүмин болады және жақсы мінезді болады. Көңілі жұмсақ, қолы ашық (жомарт), тілі өтіріктен, жаладан және ғайбаттан пәк болады.
Йа Әли! Бейсенбі түні жұбайыңмен жақындас, бала көтерсе хикметі көп басқарушы болады. Сондай-ақ, ілімі көп ғалым болады және ілімімен амал ететін болады. Бейсенбі күні түске дейін жұбайымен қосылса, егер бала көтерсе оған шайтан өлгенге дейін мүлдем жақындай алмайды. Дүние мен ахиретте саламатта болады. Егер жұма түні жұбайыңмен жақындассаң, бала көтеретін болса, Құран қариы болады. Немесе имам болады. Немесе уағызшы болады. Егер жұма күні жұбайыңмен қосылсаң, бала көтерсе, бұл бала ғалым болады. Діндарлығымен атақты және әйгілі болады. Егер жұма түні құптан намазынан бір сағаттан соң жұбайыңмен жақындассаң, бала көтерсе абдалдар (әулиелер) қатарынан болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен түннің алғашқы уақытында жақындаспа, егер бала көтерсе палшы және сиқыршы болады. Ахиретті тастап, дүниені таңдайды.
Йа Әли! Менің өсиетімді жаттап ал, Аллаһу та’аланың рұқсатымен саған пайдалы болсын» (Мәнақиб-и чихар йары гузин кітабы)WWW.ISLAMDINI.KZ
«Йа Әли! Келінді өз үйіңе алып келген кезіңде оның аяғынан шұлығын шеш, аяғын жу. Сол суды үйдің барлық бұрыштарына сеп. Осылай істейтін болсаң, Аллаһу та’ала сенің үйіңнен жетпіс түрлі кедейлікті сыртқа шығарады. Жетпіс түрлі берекетті үйіңе кіргізеді. Жетпіс періштені саған түсіреді. Сол келінмен және оның берекеті үйдің бұрыштарына дейін жеткен болады. Келін ақылдан алжысудан және басқа да аурулардан сақ болады. Йа Әли! Келінді алғашқы аптада айран, қатық ішуден, сірке суы және қышқыл тағамдардан тый!»
Хазреті Әли «Йа Расулаллаһ! Не себептен бұл нәрселерді бермеуім керек?» деп сұрады. Былай жауап берді: «Мұның себебі – маринадталған тағамдар, айран жатырда бала пайда болуына бөгет болады. Үйде бір алашаның болуы бала туа алмайтын әйелден жақсырақ.» Хазреті Әли: «Йа Расулаллаһ! Сірке суының салдары қандай» деп сұрады. «Сірке суын тағамда қолданған әйелдің хайзы (етеккірі) қиын болады, әрі тазалануы ұзайды. Егер Аллаһу та’ала бір нәресте беретін болса, туылуы қиын болады. Бірақ қышқыл алма жеу хайз қанын тоқтатады. Оның артынша басқа аурулар шығады» деп жауап береді.
Бұдан кейін Расулуллаһ алейһиссалам былай деді: «Йа Әли, айдың басында, ортасында және соңында жұбайыңмен қосылма, әйтпесе жұбайыңда және балаңда алапес, ақылдан алжысу және ластық болу қаупі бар.
Йа Әли! Жұбайыңмен екінді (аср) намазынан кейін қосылма. Егер Аллаһу та’ала нәресте нәсіп ететін болса, қыли көзді болады және шайтан қыли көзді балаға қуанады.
Йа Әли! Әйеліңмен қосылған кезде көп сөйлеспе, егер бала көтеретін болса, парақор болады. Әурет жерлеріне қарама. Жақындасу кезінде көздеріңді жұмба, баланың көр болуына себеп болады.
Йа Әли! Өз әйеліңе басқа әйелге деген құмарлықпен (шәһуетпен) жақындама, егер бала көтеретін болса, қыз қылықты бала болады. Әйелдерге ұқсауға тырысатын болады.
Йа Әли! Жүніп болған кезіңде Құран кәрімді мүлдем оқыма, себебі аспаннан от түсіп, сені жағу қаупі бар. Жүніп күйіңде сұхбаттаспа. Сенің су ыдысың болсын, жұбайыңның бөлек су ыдысы болсын. Бөлек су ыдыстарымен тазаланыңдар. Егер екеуің де бір су ыдысынан жуынатын болсаңдар, шәһует шәһует үстіне түседі, араларыңа дұшпандық түседі. Талақ және ажырасумен аяқталу қаупі бар.
Йа Әли! Екеуің де түрегеп тұрып жақындаспаңдар, есектер осылай жақындасады. Егер бала көтерсе, төсекке жіберетін болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен айт күндері жақындаспа! Егер бала көтеретін болса, алты немесе төрт саусағы болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен жеміс ағашы түбінде жақындаспа, егер бала көтерсе, адам өлтіруші, қан төгуші болады, халыққа зұлымдық жасайды. Йа Әли! Айдың жарығында жақындаспа, Егер бала көтеретін болса, кедейліктен өмір бойы құтыла алмайды.
Йа Әли! Азан мен қамат арасында жұбайыңмен жақындаспа, егер бала нәсіп болатын болса, қан төгуге бейім болады.
Йа Әли! Әйелің жүкті кезде онымен дәретсіз күйде қосылма. Егер нәресте туылса надан және бақыл болады.
Йа Әли! Шабан айының ортасында, Бәрат түнінде жұбайыңмен жақындаспа, егер араларыңда бала болса, терісінде, түктерінде және бетінде жаман белгілер болады.
Йа Әли! Жұбайыңа балдызыңа деген құмарлықпен жақындаспа, егер бала көтерсе, ұры болады және халықтың пәлекетке ұшырауы оның кесірінен болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен айналада дуал болмаған жерде қосылма, егер араларында бала болса, екі жүзді, бидғатшы және құмарбаз болады.
Йа Әли! Сапарға шығатын түні әйеліңмен жақындаспа, егер бала көтеретін болса, мүлкін харам жерлерге жұмсаушы болады. Бұдан кейін мағынасы: «Мал-мүлкін шашып тарататындар – шайтанның достары» болған аяти кариманы оқыды. (Исра сүресі, 27 аяти каримасы.)
Йа Әли! Үш күндік сапардан келген түнде жұбайыңмен жақындаспа. Егер бала көтерсе, бала залым болады.
Йа Әли! Дүйсенбі түні жұбайыңмен жақындасатын болсаң, араларыңда бала болса, Құран қариы болады. Аллаһу та’аланың бергеніне разы болады.
Йа Әли! Сейсенбі түні жұбайыңа жақындайтын болсаң, бала көтерсе мүмин болады және жақсы мінезді болады. Көңілі жұмсақ, қолы ашық (жомарт), тілі өтіріктен, жаладан және ғайбаттан пәк болады.
Йа Әли! Бейсенбі түні жұбайыңмен жақындас, бала көтерсе хикметі көп басқарушы болады. Сондай-ақ, ілімі көп ғалым болады және ілімімен амал ететін болады. Бейсенбі күні түске дейін жұбайымен қосылса, егер бала көтерсе оған шайтан өлгенге дейін мүлдем жақындай алмайды. Дүние мен ахиретте саламатта болады. Егер жұма түні жұбайыңмен жақындассаң, бала көтеретін болса, Құран қариы болады. Немесе имам болады. Немесе уағызшы болады. Егер жұма күні жұбайыңмен қосылсаң, бала көтерсе, бұл бала ғалым болады. Діндарлығымен атақты және әйгілі болады. Егер жұма түні құптан намазынан бір сағаттан соң жұбайыңмен жақындассаң, бала көтерсе абдалдар (әулиелер) қатарынан болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен түннің алғашқы уақытында жақындаспа, егер бала көтерсе палшы және сиқыршы болады. Ахиретті тастап, дүниені таңдайды.
Йа Әли! Менің өсиетімді жаттап ал, Аллаһу та’аланың рұқсатымен саған пайдалы болсын» (Мәнақиб-и чихар йары гузин кітабы)WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
30-10-2013 21:18
(ссылка)
Жүніпке не істеуге болмайды?
Сұрақ: Жүніп болған адамға не істеуге болмайды?
Жауап: Ғұсыл алуы қажет болған адам «жүніп» деп аталады. Жүніп болған адамға Бисмиллаһ айтуға, дұға оқуға, «Лә илаһа иллаллаһ» деп зікір етуге, салауат оқуға болады. Тіпті Фатиха, «Раббанна әтина...» сияқты аяттарды дұға ниетімен оқуына да болады. Құран кәрім кітабын ұстауға болмайды, жаттанды түрде болса да Құран кәрім оқуға болмайды. Мешітке кіре алмайды. Шап маңын қыруы, шаш, тырнақ қырқуы мәкрух болады. Хайз (етеккір) жағдайында бұларды істеу мәкрух болмайды.
Жүніп күйде ішіп-жеу және сәбиді емізу
Сұрақ: Жүніптің бір нәрсе ішіп-жеуі, көшеге шығуы, жүніп болған әйелдің сәбиін емізуі дұрыс па?
Жауап: Ауызын шайғаннан кейін ішіп-жеуі жаиз болады. Көшеге шығу да жаиз. Әйелдің көкірегін жуғаннан кейін сәбиін емізуіне болады. Намаз уақыты шығудан бұрын жуыну керек. Одан артық жүніп болып жүруі харам болады. Намаз оқитын және оқымайтын әркім бір намаз уақытын жүніп күйде өткізетін болса, үлкен азап шегеді.
Жүніптің ішіп-жеуі
Сұрақ: Жүніп болған адамның қолын, ауызын шаймастан ішіп-жеуі жаиз ба?
Жауап: Тәнзиһән мәкрух болып табылады. Жуғаннан кейін ішіп-жеуі мәкрух болмайды, бірақ мәжбүр болмағанша жүніп күйде ішіп-жемеу керек.
Жүніптің тері және мәни
Сұрақ: Ихтилам (поллюция) болғанда және жұбайымен қосылғаннан кейін үстіндегі бүкіл киімдерді шешіп жуу керек пе? Жүніп кезде тер тиген киімдермен намаз оқуға болады ма?
Жауап: Жүніп болған адамның тері нәжіс емес. Ол киімдермен намаз оқуға болады.
Мәни (сперма, ұрық) – Ханафиде нәжіс, басқа үш мазһабта таза. Маликиде, бір қаулы бойынша мәни нәжіс болып табылады.
Ихтилам болған адам киімдерінің бәрін ауыстыруы қажет емес, тек мәни тиген жерді жууы жеткілікті болады. Мәни кеуіп қалған болса, ысқаланса тазаланған болады. Ол киіммен намаз оқуға болады.
Жүніптік және уәсуәса
Сұрақ: Жүніп кезде бір нәрсеге тисем, сол зат лас болды деп ойлап, көп әуре боламын. Бұл уәсуәса ма?
Жауап: Иә, бұл уәсуәса. Жүніп болған адам нені ұстаса да ол нәрсе лас болмайды.
Мешіт ретінде қолданылатын бөлме
Сұрақ: Үйде мешіт ретінде қолданылатын бөлмеге кірерде итикафқа ниет етуге болады ма? Бұл жерге жүніп күйде кіруге болады ма?
Жауап: Мешіт ретінде қолданылатын бөлмеге кірерде итикафқа ниет етуге болады. Бұл жерге жүніп күйде де кіруге болады. Алайда көпшілік баратын мешіттерге жүніп күйде кіруге болмайды.
Жүніптің сәлем беруі
Сұрақ: Жүніп болған адамның сәлем беруіне болады ма және берілген сәлемге де жауап беруге болады ма?
Жауап: Әрине, сәлем беруге де сәлемге жауап беруге де болады. Ешқандай зияны болмайды. Сәлем – өте жақсы дұға. Жүніп болған адам Құран кәрімнен сүре мен аят оқуына болмайды, бірақ дұғаның кезкелген түрін оқуына болады, зікірдің кезкелген түрін айта алады, тіпті Фатиха және «Раббана әтина...» сияқты дұға аяттарын тек дұға ниетімен оқи алады.
Жүніп адам Құран оқи алмайды
Сұрақ: Ислам Ахлақы кітабында «Жүніптің дұшпаннан қорғану үшін бір-екі қысқа аят оқуы жаиз болады» делінген. Осы үкім бойынша «Құл әузу...» сүрелерін оқуға болады ма?
Жауап: «Құл әузу...» сүрелері аят емес, сүре. Бұларды жүніп күйде оқуға болмайды. Қасқа аяттарды оқуға болады. Мысалы, дұшпанның зиянынан және пәлекеттерден құтылу үшін «Лә илаһа иллә әнта субханәкә инни кунту минәззалимин» аяти каримасын оқуға болады.
Жүніптің тырнақ қырқуы
Сұрақ: Жүніп кезде ғұсыл алудан бұрын бет-қолды жуып, содан кейін тырнағын қырққан немесе қырынған адам да мәкрух істеген болады ма?
Жауап: Иә, бет-қолын жуған болса да, мәкрух істеген болады.www.islamdini.kz
Жауап: Ғұсыл алуы қажет болған адам «жүніп» деп аталады. Жүніп болған адамға Бисмиллаһ айтуға, дұға оқуға, «Лә илаһа иллаллаһ» деп зікір етуге, салауат оқуға болады. Тіпті Фатиха, «Раббанна әтина...» сияқты аяттарды дұға ниетімен оқуына да болады. Құран кәрім кітабын ұстауға болмайды, жаттанды түрде болса да Құран кәрім оқуға болмайды. Мешітке кіре алмайды. Шап маңын қыруы, шаш, тырнақ қырқуы мәкрух болады. Хайз (етеккір) жағдайында бұларды істеу мәкрух болмайды.
Жүніп күйде ішіп-жеу және сәбиді емізу
Сұрақ: Жүніптің бір нәрсе ішіп-жеуі, көшеге шығуы, жүніп болған әйелдің сәбиін емізуі дұрыс па?
Жауап: Ауызын шайғаннан кейін ішіп-жеуі жаиз болады. Көшеге шығу да жаиз. Әйелдің көкірегін жуғаннан кейін сәбиін емізуіне болады. Намаз уақыты шығудан бұрын жуыну керек. Одан артық жүніп болып жүруі харам болады. Намаз оқитын және оқымайтын әркім бір намаз уақытын жүніп күйде өткізетін болса, үлкен азап шегеді.
Жүніптің ішіп-жеуі
Сұрақ: Жүніп болған адамның қолын, ауызын шаймастан ішіп-жеуі жаиз ба?
Жауап: Тәнзиһән мәкрух болып табылады. Жуғаннан кейін ішіп-жеуі мәкрух болмайды, бірақ мәжбүр болмағанша жүніп күйде ішіп-жемеу керек.
Жүніптің тері және мәни
Сұрақ: Ихтилам (поллюция) болғанда және жұбайымен қосылғаннан кейін үстіндегі бүкіл киімдерді шешіп жуу керек пе? Жүніп кезде тер тиген киімдермен намаз оқуға болады ма?
Жауап: Жүніп болған адамның тері нәжіс емес. Ол киімдермен намаз оқуға болады.
Мәни (сперма, ұрық) – Ханафиде нәжіс, басқа үш мазһабта таза. Маликиде, бір қаулы бойынша мәни нәжіс болып табылады.
Ихтилам болған адам киімдерінің бәрін ауыстыруы қажет емес, тек мәни тиген жерді жууы жеткілікті болады. Мәни кеуіп қалған болса, ысқаланса тазаланған болады. Ол киіммен намаз оқуға болады.
Жүніптік және уәсуәса
Сұрақ: Жүніп кезде бір нәрсеге тисем, сол зат лас болды деп ойлап, көп әуре боламын. Бұл уәсуәса ма?
Жауап: Иә, бұл уәсуәса. Жүніп болған адам нені ұстаса да ол нәрсе лас болмайды.
Мешіт ретінде қолданылатын бөлме
Сұрақ: Үйде мешіт ретінде қолданылатын бөлмеге кірерде итикафқа ниет етуге болады ма? Бұл жерге жүніп күйде кіруге болады ма?
Жауап: Мешіт ретінде қолданылатын бөлмеге кірерде итикафқа ниет етуге болады. Бұл жерге жүніп күйде де кіруге болады. Алайда көпшілік баратын мешіттерге жүніп күйде кіруге болмайды.
Жүніптің сәлем беруі
Сұрақ: Жүніп болған адамның сәлем беруіне болады ма және берілген сәлемге де жауап беруге болады ма?
Жауап: Әрине, сәлем беруге де сәлемге жауап беруге де болады. Ешқандай зияны болмайды. Сәлем – өте жақсы дұға. Жүніп болған адам Құран кәрімнен сүре мен аят оқуына болмайды, бірақ дұғаның кезкелген түрін оқуына болады, зікірдің кезкелген түрін айта алады, тіпті Фатиха және «Раббана әтина...» сияқты дұға аяттарын тек дұға ниетімен оқи алады.
Жүніп адам Құран оқи алмайды
Сұрақ: Ислам Ахлақы кітабында «Жүніптің дұшпаннан қорғану үшін бір-екі қысқа аят оқуы жаиз болады» делінген. Осы үкім бойынша «Құл әузу...» сүрелерін оқуға болады ма?
Жауап: «Құл әузу...» сүрелері аят емес, сүре. Бұларды жүніп күйде оқуға болмайды. Қасқа аяттарды оқуға болады. Мысалы, дұшпанның зиянынан және пәлекеттерден құтылу үшін «Лә илаһа иллә әнта субханәкә инни кунту минәззалимин» аяти каримасын оқуға болады.
Жүніптің тырнақ қырқуы
Сұрақ: Жүніп кезде ғұсыл алудан бұрын бет-қолды жуып, содан кейін тырнағын қырққан немесе қырынған адам да мәкрух істеген болады ма?
Жауап: Иә, бет-қолын жуған болса да, мәкрух істеген болады.www.islamdini.kz
Almaz Koshkarbayev,
10-11-2012 18:59
(ссылка)
Келін-ене
Бұрынғы өткен
заманда Қытайда Лили атты бір қыз
тұрмысқа шығып, күйеуі, енесі
үшеуі бір үйде өмір сүре бастапты. Бірнеше айдан кейін бітпей кеткен келін мен
ене
арасындағы ұрыс-керістер нәтижесінде
әрі өзі үшін, әрі
әйелімен анасының
ортасында қалған күйеуі үшін де тұрмыс шыдамсыз бір халге келеді. Бір шара
қолдану
керек деп ойлаған келін, тура әкесінің
бұрынғы досы болған емшіге барып
дертін айтады.
Кәрі
адам оған шөптерден бір қоспа дайындайды
және оны үш ай бойы күнде
аз-аздап енесінің тамағына қосып тұруын айтады. Уды аз-аздап берсе, осылайша оны
келіннің өлтіргені белгілі болмайтын еді. Кәрі адам келіншекке ешкімнің және
күйеуінің
де одан күмәнданбауы үшін енесімен
өте жылы қарым-қатынаста болуын, ол
үшін ең дәмді тағамдар пісіруін де айтады.
Қуана
қуана үйіне келген келін айтылғандарды
бұлжытпай орындайды. Әр күн енесіне
ең
дәмді тағамдар дайындап беріп отырады. Онымен
жақсы мәміледе болып, тамағына
да аз-аздан уды тамызып отырады. Біраз күннен кейін енесі де қатты өзгеріп,
келініне
өз қызы сияқты қарай бастайды.
Бұдан былай үйде сыйластық лебі есе
бастайды.
Бұл арада енесін өз анасындай жақсы
көріп қалған келін, істегендеріне
қатты
өкінеді. Кешірілмес қатеге жол бергенін
түсініп, баяғы емшіге қайта
барады. Кәрі адамға, енесіне берген уларды тазалайтын бір дәрі табуын сұрап
жалынады. Көзіне жас толған кәрі адам былай дейді:
“Қымбатты Лили, саған бергендерім тек витамин ғана еді. Нағыз у ол сенің
басыңда еді. Сен оған жақсы мәміледе болған сайын, оның
да саған деген ызасы құрметке айналды. Осылайша сендер
нағыз ана мен қыздай болдыңдар.”
“Гүл берген қолда, гүлдің иісі қалады” дегендері осы болса керек.
WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
14-09-2013 09:32
(ссылка)
Иманның бар болуының белгісі
Әһли хикмет ғұламалар былай деген:Біреу қайтыс болған кезде «Біз Аллаһ үшін жаратылдық, соңында қайтадан Аллаһқа қайтамыз» деген мағынадағы «Инна лиллаһ уә инна илайһи ражи’ун» аяти каримасы айтылады. Бұл өмірге Аллаһтың разылығына қол жеткізу үшін келдік. Нәпіс және шайтанды разы қылу үшін, рахат өмір сүру үшін, яғни Аллаһтан басқа нәрселермен уақыт өткізу үшін келмедік. Оның разылығын ала алмаған адам құриды, жанады. Барлық нәрсені жаратқан, әр сәтте бар қылып ұстап тұратын, ішіп-жегізетін, азықтандыратын, барлық нәрсені атқаратын Аллаһу та’ала, бірақ Оған шүкір етіліп жатқан жоқ. Алайда ниғметке шүкір ету, ниғметтердің Одан келгендігін білу – иманның белгісі.
«Ұстаз, дінге-иманға ешқандай қатысы болмаған адамдар да кейде дұға етеді, шүкір етеді. Олардың да иманы бар ма?» деп сұраған шәкіртіне ұстазы былай жауап береді:
«Балам, иманның бар немесе жоқ екендігі іс-әрекеттерінен белгілі болады. Бұл іс-әрекеттер – харамдардан сақтану, орану, бес уақыт намаз оқу, Аллаһу та’аланың басқа да әмірлері мен тыйымдарына мойынсұну. Осындай адамға иманы бар делінеді. Әйтпесе бұлардан мүлдем хабары болмастан, тек өз ойындағы бір құдайға ғибадат ету, шүкір ету иман емес.»
Еуропалықтар мен Америкалықтар да «Құдайға сенеміз» дейді. Ғылым адамдары да «Барлық нәрсені жаратқан бір жаратушы бар» дейді. Бірақ бұлай айтумен иман пайда болмайды. Иман – Аллаһу та’алаға тән болған сипаттарды біліп, "Әмәнту..."-дегі алты негізге сену арқылы болады. Бұдан басқа жолмен иман келтірілген болмайды. Өйткені иманның негіздері бір бүтін.
Адам өз ақылымен Аллаһу та’аланы тани алмайды, біле алмайды. Сондықтан сенуден басқа шарасы жоқ. Адамдар «Бұл әлемді жаратушы бар» дейді, бірақ ешкім ақылымен Аллаһты таба алмайды. Кәпірлер қиялдарындағы өздері елестеткен кейіпке Құдай дейді. Алайда Аллаһу та’аланың заты белгісіз, сипаттары да тек бір пайғамбар арқылы ғана адамзатқа білдірілген. Өйткені Жәбрейіл алейһиссалам пайғамбарларға Аллаһтың сипаттарын, әмірлері мен тыйымдарын білдірген.
Аллаһтың разылығына қауыштыратыны, жәннатқа апаратыны хабар берілген есепсіз жолдар бар. Бірақ Пайғамбарлар білдіргенінен басқа ешбірі қауыштырушы, құтқарушы емес. Құтылу да тек шынайы және бір болған Аллаһқа сеніп, жіберген дінге, яғни Ислам дініне бағыну арқылы мүмкін бола алады.
WWW.ISLADINI.KZ
«Ұстаз, дінге-иманға ешқандай қатысы болмаған адамдар да кейде дұға етеді, шүкір етеді. Олардың да иманы бар ма?» деп сұраған шәкіртіне ұстазы былай жауап береді:
«Балам, иманның бар немесе жоқ екендігі іс-әрекеттерінен белгілі болады. Бұл іс-әрекеттер – харамдардан сақтану, орану, бес уақыт намаз оқу, Аллаһу та’аланың басқа да әмірлері мен тыйымдарына мойынсұну. Осындай адамға иманы бар делінеді. Әйтпесе бұлардан мүлдем хабары болмастан, тек өз ойындағы бір құдайға ғибадат ету, шүкір ету иман емес.»
Еуропалықтар мен Америкалықтар да «Құдайға сенеміз» дейді. Ғылым адамдары да «Барлық нәрсені жаратқан бір жаратушы бар» дейді. Бірақ бұлай айтумен иман пайда болмайды. Иман – Аллаһу та’алаға тән болған сипаттарды біліп, "Әмәнту..."-дегі алты негізге сену арқылы болады. Бұдан басқа жолмен иман келтірілген болмайды. Өйткені иманның негіздері бір бүтін.
Адам өз ақылымен Аллаһу та’аланы тани алмайды, біле алмайды. Сондықтан сенуден басқа шарасы жоқ. Адамдар «Бұл әлемді жаратушы бар» дейді, бірақ ешкім ақылымен Аллаһты таба алмайды. Кәпірлер қиялдарындағы өздері елестеткен кейіпке Құдай дейді. Алайда Аллаһу та’аланың заты белгісіз, сипаттары да тек бір пайғамбар арқылы ғана адамзатқа білдірілген. Өйткені Жәбрейіл алейһиссалам пайғамбарларға Аллаһтың сипаттарын, әмірлері мен тыйымдарын білдірген.
Аллаһтың разылығына қауыштыратыны, жәннатқа апаратыны хабар берілген есепсіз жолдар бар. Бірақ Пайғамбарлар білдіргенінен басқа ешбірі қауыштырушы, құтқарушы емес. Құтылу да тек шынайы және бір болған Аллаһқа сеніп, жіберген дінге, яғни Ислам дініне бағыну арқылы мүмкін бола алады.
WWW.ISLADINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
06-01-2013 12:17
(ссылка)
Иманды болудың екі шарты
Әһли хикмет ғұламалар былай деген:
«Әмәнту»-дегі алты нәрсеге сену
– иман. Бірақ бұл иманның бір мүминде бар болуы екі шартқа байланысты.
Біріншісі, ғайыпқа иман, яғни көрместен, өз ақылына, біліміне сүйенбей
сену. Екіншісі, хуббы филлаһ пен буғды филлаһ. (Яғни Аллаһу та'аланың
жақсы көргендерін жақсы көру және Аллаһу та’аланың жақсы көрмегендерін
жақсы көрмеу деген сөз.) Осы екі шарт жоқ болса, «Әмәнту»-дегі алты
шартқа сенген адам да мүмин бола алмайды.
Ғұламалар «Кәлимаи шәһәдат
айтқан мұсылман – Раббымыздың әулие құлы» деген. Аллаһу та’аланың әулие
құлын ренжіту Аллаһу та’аланың ашуына себеп болуы мүмкін. Хақ та’алаға
ең жағымды болған ғибадат – мұсылмандардың бір-бірін жақсы көруі.
Намаздың шарты уақыттың кіруі болса, иманның шарты да хуббы филлаһ,
буғды филлаһ. Яғни мұсылмандарды Аллаһ үшін жақсы көру, ал Аллаһ
дұшпандарын Аллаһ үшін жақсы көрмеу. «Ұстазын ренжіткенді жақсы көрген
адам иттен де төмен» делінген. Аллаһқа қарсы болғанды жақсы көрген адам
әлбетте одан да төмен, одан да жаман. Әрине бұл дұшпандық дегеніміз
шабуылдап ұрып-соғу емес, көңілде болған жек көрушілік. Аллаһу та’ала
адамның сыртына емес, көңіліне, ниетіне қарайды.
Сыртқы көріністің
көптеген ниғметтерге қауышуы, ішкі дүниенің де үлкен ниғметке
қауышқандығын көрсетпейді. Көптеген ғибадаттар, өте жақсы қызметтер
атқару Аллаһтың ашуына ұшыраудан қорғамайды. Аллаһтан қорқу Аллаһтың
ашуынан қорғайды. Ең қадірлі мүмин – тек мешітте, ғибадатта ғана емес,
үлкеннің, кішінің немесе әйелінің жанында да, барлық жерде, әр сәтте
Аллаһтан қорққан адам. Мұндай мүмин – Аллаһтың құрметті құлы, оның
көңілі өте қадірлі. Осы көңілді ренжітуден, сындырудан аса сақтану
керек.
Көп сауабым бар деп қуанатын адам, кейбір мүминдерді ренжіткен
немесе берген сөзінде тұрмаған болуы мүмкін. Кейбір адамдарға қабақ
асып қараған немесе оларды тұрғызып күткізген, ренжіткен болуы мүмкін.
Бұлардың бәрі құл ақысына себеп болады. Медреседе ғалымдар шәкірттерін
емтиханда тұрғызатын, бірақ өздері де отырмайтын еді. Олар да түрегеп
тұратын еді.
Сүйікті пайғамбарымыз бір мұсылманды ренжітіп алмайын
деп ешкімге қабақ асып қарамайтын, шақырған адамға мойнын бұрып
сөйлемей, бүкіл денесімен оған бұрылатын еді.
Аллаһу та’ала
қаншалықты заттық немесе рухани ниғмет берсе, құл соншалықты қарапайым
болуға мәжбүр, тіпті міндетті. Әйтпесе бұл бақыт құсы ұшып кетеді. Яғни
Аллаһтың разылығынан және жәннаттан мақрұм қалады. WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
20-07-2013 15:10
(ссылка)
Сұлтан Абдулхамид хан
Сұлтан ІІ- Абдулхамид ханның таққа отырған 1876 жылдан қазіргі күнге дейін ешбір кезеңде өзектігі, беделі түспеді. Түркияда да, шетелдік баспаларда да атқарған еңбектері, қызметтері әлі күнге дейін ел аузында. Осылай жалғасып кете беретіні де сөзсіз.
Сұлтан Абдулхамид ханға батыстың ашуы, өшпенділігі бар. 33 жыл бойы империяның ең әлсіз кезеңдерінде де олардың жолын кесіп отырды. Өздерін жоғары білімді деп санайтын европалықтардан басым түсіп отырды. Онда да аталары секілді әскер күшімен емес, дипломатиялық жолмен...
Яһудилер Израил мемлекетінің құрылуын жарты жүз жылға кешіктіргені үшін оған тістерін қайрауда. Гректер 1897 жылғы соғыста Афина қақпаларына дейін шегінгендері үшін жек көреді, “Megali İdea” (ұлы идея) деп аталатын жоспарларын кешіктірді.
Тағы кімдер не үшін жаман көреді дейсіз бе? Армяндар, Анадолуда “Хамидия” жасақтарын құрып, көтерілісшілердің Ұлы Арменияны құру проектін мәңгілік тарих беттеріне көмгені үшін...
Ағылшындар оның халифалық саясатымен әуреге түскені үшін, Үндістанда әр апта жұма хұтбалары Сұлтан Абдулхамид ханның атына оқылғаны үшін...
Қытайлар ұйғыр, дұнғандардың жаншылуына, азапталуына қарсы шыққаны үшін...
Орыстар “Балкан келісімінің” алдын алғаны үшін...
Сұлтан Абдулхамид хан империяның жинақталуын, құлдырауын тоқтатуға тырысты. Әйтсе де ішкі факторлар түрік империясының құлдырауында сыртқы факторларға қарағанда көбірек әсерін тигізді. Бұл мақсатта сыртқы және ішкі оппозиция әр түрлі жолдарға барды. Жала жабу, өтірік өсектер тарату, кінәлау, қастандық, төңкеріс, көтеріліс ұйымдастыру, бомба жару, тонаушылық т.б... Одан кейінгі билікке келгендер отанын қанға булықтырып, әлсіретіп 10 жылдың ішінде Адриатик теңізінен Үнді мұхитына дейінгі аралықты қамтыған Осман империясын дұшпандардың жемтігіне айналдырып, құлдырауына себепкер болды.
Бүгін түрік халқы ІІ- Сұлтан Абдулхамид ханның қызметтерін, отанына деген сүйіспеншілігін біліп, оны мақтан тұтуда. Оның беделі тарихи тұрғыдан да ашықталып қабыл етілуде... www.islamdini.kz
Almaz Koshkarbayev,
17-07-2013 09:16
(ссылка)
Дүмшелер оразаны «бұзады»
Сұрақ: Кейбір білгіштер «жеңілдетіңдер, қиындатпаңдар» деген хадис шәрифті өздерінше былай түсіндіріп жүр: «Дәрет алғанда ауызға кірген су оразаны бұзбағаны сияқты, ауызға себілетін бүріккіш (спрэй) де оразаны бұзбайды. Мұрындағы тамшы тамаққа барса оразаны бұзбайды. Инемен (укол) немесе телу жасату (прививка) арқылы дәрі қабылдау, клизма жасату, вагинадан свечка қолдану, дәріні тілдің астына қойып сору және құлаққа тамызатын май – оразаны бұзбайды.» Дін реформистерінің бұл айтқандары қате емес пе?
Жауап: Әрине қате. Мұның барлығы төрт мазһабта да оразаны бұзады. Фиқһ кітаптарында оразаны бұзып, каффарат (жаза) керек ететін жағдайлар айтылғанда: “тамақ немесе дәрі-дәрмектен саналатын кез-келген нәрсені жұту” деп аталып көрсетілген. Құм, топырақ, металл сияқты нәрселер, яғни тамақ пен дәріге жатпайтындарды жеу оразаны бұзса да, каффаратты қажет етпейді. (Радд-үл-мухтар)
Тамақ пен дәрі-дәрмектен саналатын нәрселердің инемен (шприц) егу арқылы ағзаға енуі каффарат жасауды керек етпейді, тек қазасын ұстау керек болады. Мысалы: жараның бетіне жағылған май сіңіп кететін болса ораза бұзылады, бірақ каффарат жасауды керек етпейді. Астма ауруымен ауыратындардың тамаққа себетін бүріккіштерінің (спрэй) құрамында дәрі болғандықтан оразаны бұзады. Ауызға кіріп жұтылған нәрсенің аз немесе көп болуының маңызы жоқ. Бір тамшы дәрі немесе бір тамшы су адамның өз қалауымен жұтылса, оразаны бұзып қана қоймай, каффарат жасауды да керек етеді. Дәрет алып жатқанда байқаусызда жұтылса, әдейі жасамағаны үшін каффарат жасауды керек етпейді.
Дәрет алып болғаннан кейін ауызда қалған ылғалды жұту мен мұрынға немесе ауызға тамызатын дәріні жұтуды салыстыруға болмайды. Өйткені дәрет алу – қажеттілік болып табылады. Дәрі де қажеттілік дейтін болса, ораза ұстай алмайтындай дәрежеде ауру болғандарға ораза ұстамауға рұқсат берілген. Ауруынан сауыққаннан кейін ұстайды. Дүмшелердің айтқанындай: “Дәрімді де қабылдай беремін, оразамды да ұстай беремін” деп айту – үлкен қателік.
Төрт мазһабта және бүкіл мүжтәһид имамдардың айтуы бойынша: жараға жағылған май (мазь) ішке сорылып жауфқа, яғни асқазанға дейін баратын болса ораза бұзылады. Шафии мазһабында ми, іш, бауыр, қуық - жауф болып саналады. Мысалы: бас сүйегі жарылса, мұндағы жараға жағылатын май миға баратындықтан ораза бұзылады.
Шафии мазһабында ішке пышақ кірсе, пышақтың ұшы асқазанға, яғни жауфқа кіргендіктен ораза бұзылады. Сау теріден пышақ кіргенде ораза бұзылғаны сияқты, ине (укол) арқылы бұлшық етті немесе тамырды тесіп берілетін дәрі де жауфқа барғанда ораза бұзылады. Қазір медицинада телудің (прививка) қуыққа, миға және дененің барлық ағзасына баратындығы нақты белгілі. Олай болса укол алу төрт мазһабта да оразаны бұзады. Тек қазасын ұстап беру керек болады. Медицина тамырдан немесе бұлшық еттен берілетін дәрінің миға және қуыққа баратынын айтып тұрғанда «уколмен егілген дәрі ми немесе қуыққа бармайды» деп ешкім айта алмайды. Айтса да ғылыми дәлелсіз, өз ойынан шығарған болады. (Жоғарыда жазылған Ханафи мазһабына қатысты мәліметтер Тахтауи, Мәбсут, Бәдаи және сол сияқты кітаптардан алынған. Шафии мазһабына қатысты мәліметтер Маджму, Муғнил-мухтадж, Тухфа, Әнуар, Куммәсра, Баджури, Шәрхи ибни Баджури сияқты сенімді кітаптардан алынған.)WWW.ISLAMDINI.KZ
Жауап: Әрине қате. Мұның барлығы төрт мазһабта да оразаны бұзады. Фиқһ кітаптарында оразаны бұзып, каффарат (жаза) керек ететін жағдайлар айтылғанда: “тамақ немесе дәрі-дәрмектен саналатын кез-келген нәрсені жұту” деп аталып көрсетілген. Құм, топырақ, металл сияқты нәрселер, яғни тамақ пен дәріге жатпайтындарды жеу оразаны бұзса да, каффаратты қажет етпейді. (Радд-үл-мухтар)
Тамақ пен дәрі-дәрмектен саналатын нәрселердің инемен (шприц) егу арқылы ағзаға енуі каффарат жасауды керек етпейді, тек қазасын ұстау керек болады. Мысалы: жараның бетіне жағылған май сіңіп кететін болса ораза бұзылады, бірақ каффарат жасауды керек етпейді. Астма ауруымен ауыратындардың тамаққа себетін бүріккіштерінің (спрэй) құрамында дәрі болғандықтан оразаны бұзады. Ауызға кіріп жұтылған нәрсенің аз немесе көп болуының маңызы жоқ. Бір тамшы дәрі немесе бір тамшы су адамның өз қалауымен жұтылса, оразаны бұзып қана қоймай, каффарат жасауды да керек етеді. Дәрет алып жатқанда байқаусызда жұтылса, әдейі жасамағаны үшін каффарат жасауды керек етпейді.
Дәрет алып болғаннан кейін ауызда қалған ылғалды жұту мен мұрынға немесе ауызға тамызатын дәріні жұтуды салыстыруға болмайды. Өйткені дәрет алу – қажеттілік болып табылады. Дәрі де қажеттілік дейтін болса, ораза ұстай алмайтындай дәрежеде ауру болғандарға ораза ұстамауға рұқсат берілген. Ауруынан сауыққаннан кейін ұстайды. Дүмшелердің айтқанындай: “Дәрімді де қабылдай беремін, оразамды да ұстай беремін” деп айту – үлкен қателік.
Төрт мазһабта және бүкіл мүжтәһид имамдардың айтуы бойынша: жараға жағылған май (мазь) ішке сорылып жауфқа, яғни асқазанға дейін баратын болса ораза бұзылады. Шафии мазһабында ми, іш, бауыр, қуық - жауф болып саналады. Мысалы: бас сүйегі жарылса, мұндағы жараға жағылатын май миға баратындықтан ораза бұзылады.
Шафии мазһабында ішке пышақ кірсе, пышақтың ұшы асқазанға, яғни жауфқа кіргендіктен ораза бұзылады. Сау теріден пышақ кіргенде ораза бұзылғаны сияқты, ине (укол) арқылы бұлшық етті немесе тамырды тесіп берілетін дәрі де жауфқа барғанда ораза бұзылады. Қазір медицинада телудің (прививка) қуыққа, миға және дененің барлық ағзасына баратындығы нақты белгілі. Олай болса укол алу төрт мазһабта да оразаны бұзады. Тек қазасын ұстап беру керек болады. Медицина тамырдан немесе бұлшық еттен берілетін дәрінің миға және қуыққа баратынын айтып тұрғанда «уколмен егілген дәрі ми немесе қуыққа бармайды» деп ешкім айта алмайды. Айтса да ғылыми дәлелсіз, өз ойынан шығарған болады. (Жоғарыда жазылған Ханафи мазһабына қатысты мәліметтер Тахтауи, Мәбсут, Бәдаи және сол сияқты кітаптардан алынған. Шафии мазһабына қатысты мәліметтер Маджму, Муғнил-мухтадж, Тухфа, Әнуар, Куммәсра, Баджури, Шәрхи ибни Баджури сияқты сенімді кітаптардан алынған.)WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
08-07-2013 15:14
(ссылка)
Қалай ораза тұтамыз?
Құрметті оқырман!
Ораза айының жақындауына байланысты күнтізбемізден қалай пайдалану керектігі жөнінде екі ауыз тоқталып кетейік. Ораза тұтуды бастау сағаты ретінде күнтізбемізде «Имсак» (тыйылу) сөзімен берілген бағанадағы сағаттарға қарау керек. Яғни «Имсак» сағаты сол күннің ауыз бекіту уақытын көрсетеді. Сәреге тұрғанда сәре тамағын имсак сағатына дейін ішу мүмкін. Таң намазы уақыты күнтізбеміздегі имсак сағатынан шамамен 20 минут өткен соң басталады. Ауызашар немесе ифтар уақыттары «Ақшам» бағанасындағы сағаттармен көрсетілген. Демек ауыз бекіту және ашу сағаттарында күнтізбедегі «Имсак» және «Ақшам» уақыттарына қаралады.
2013 жылдың намаз және ораза кестелері
http://islamdini.kz/times
Almaz Koshkarbayev,
26-06-2013 15:08
(ссылка)
Аллаһ достарының белгілері
Аллаһу та’аланың сүйікті құлдарының, достарының екі белгісі бар. Осы белгілерге қарап оның Аллаһу та’аланың сүйікті құлы немесе олай емес екенін аңғаруға болады.
Біріншісі, олар Аллаһ үшін өмір сүреді, Аллаһ үшін сөйлейді. Жасаған әрбір істері Аллаһ разылығы үшін. Олар Аллаһу та’аланың әмірлері мен тиымдары үшін бар.
Екіншісі, Аллаһу та’аланың сипаттарымен сипатталған. Мысалы, Аллаһу та’ала сипаттарының бірі – мейірім сипаты. Дінді-дінсіз, жанды-жансыз, өмірде не бар болса барлығында Хақ та’аланың мейірімі, рақымдылығы бар. Бұл әулиелер де Аллаһу та’аланың осы мейірім, рақымдылық сипаттарымен сипатталғаны үшін, ешбір жандыға зиян бермейді, кек алмайды, бірақ олардың қылыштары өте өткір. Қылыштарына өзі барып ұрынбау керек.
Мәулана Халид Бағдади хазреттерінің бір шәкірті бір қателік жасайды. Жүз мың түрлі кешірім сұрағанында Мәулана хазреттері былай дейді: «Менен кешірім сұрағаның жеткілікті ме? Мен ренжігенде, менің ұстазым, оның ұстазы, оның да ұстазы, яғни барлығы ренжіді, қайбірін тауып кешірім сұрайсың?»
Өте қауіпті. Қандай жұмыс істесек істейік, бірақ құрмет пен әдептен артта қалмайық. Өйткені, бұл сондай жол, тасаууфтың шыңына, ғылымның шыңына шықсақ та, үлкен ғұламаларға, әулиелерге қарсы құрметсіздік етсек, бәрі қолымыздан кетеді.
Әдеп, ғылымның басы болғаны сияқты, ортасы мен соңы да әдеп. Әдеп, жөнін, өз орнын біліп, шектен шықпау дегенді білдіреді. Отбасыда, қоғамда, бәрінің бір шегі, шектеуі бар. Барлық қиындық пен келіспеушіліктер шектен асудан туындайды. Әркім өз жөнін біліп, шектен шықпаса, мысалы, үйдегі әйел де, күйеу де өз шекарасын біліп, соған қарай әрекет етсе, ол үй жаннаттай болады. Жаннаттай болған үйден ахиретке көшкендер де, әлбетте жаннатқа барады. Барлық жағдайда дініміз не әмір етсе соны үйреніп, сол бойынша әрекет етілсе, жөнін біліп, шектен шықпаған болады. Сонда ұрыс та, келіспеушілік те, соғыс та болмайды. Өмір гүл бағына, бақ-беркеге айналады. Бәрінің шегін дініміз білдірген. Шектен аспау, ешкімнің шекарасына кірмеу керек. Нәтижеде алдымыздағы адам, ол да Аллаһтың құлы, ренжітпейік. Сүйікті пайғамбарымыз былай деген: «Махшар алаңында күн найза бойындай төмендеген кезде, жеті түрлі адам Арштың астында көлеңкелейді. Олардың бірі, мүминнің жүзіне сүйіспеншілікпен, махаббатпен қараған адам». WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
22-06-2013 13:49
(ссылка)
Бәрат – құтылудың құжаты
Ертеңгі түн, яғни жексенбіден дүйсенбіге қараған, 23-24 маусым аралығындағы түн – қасиетті Бәрат түні болып табылады.
Бәрат немесе Бәраат сөзінің сөздіктегі мағынасы ақталу, кінәдан, жазадан құтылу, бір адамның тағылған кінәдан ұзақ екенін немесе айтылған айыптардың шын мәнінде айып емес екенінің анықталуы дегенді білдіреді. Сонымен қатар, Бәрат – құтылудың құжаты деген мағынаға да келеді.
Аллаһу та'ала төрт адамды төрт нәрсе арқылы айыптан, жаладан бәрат еттірген. Юсуф алейһиссаламды куәгер арқылы, Мұса алейһиссаламды киімін арқалап жүретін тас арқылы, хазіреті Мәриямды баласын сөйлету арқылы, хазіреті Айшаны Нұр сүресінің жиырма алтыншы аяты арқылы бәрат еттірген. Пайғамбарымыз алейһиссалам: «Ахиретте көптеген адам жәннатқа есепке тартылмай кіреді. Оларға мизан, таразы құрылмайды. Оларға берілген парақ беттерінде: “Лә илаһә иллаллаһ, Мухаммәдун расулуллаһ. Бұл – пәленше ұлы түгеншенің жәннатқа кіруінің және жаһаннамнан құтылуының бәраты (құжаты).” деп жазылады.»деген.
Абдуллаһ ибн Омар хазреттері бір күні расулуллаһ алейһиссаламның алдына келгенінде, пайғамбарымыз:«Қиямет күні барлық адамның бәраты, яғни құтылуының құжаты, барлық амалы өлшенгеннен кейін беріледі. Абдуллаһтың бәраты болса, дүниеде берілген.» деді. Себебі сұралғанда: «Өзі уәра және тақуа иесі болғанындай, дұға етіп жатқанында “Йа Раббым! Менің денемді қиямет күні сондай үлкен ете гөр, жаһаннамды тек мен ғана толтырайын. Осылайша жаһаннамды адамдармен толтырамын деген сөзің орындалған болады, Мухаммед алейһиссаламның үмметінен ешкім жаһаннамда жанбасын.” деп дін бауырларын өз жанынан да артық жақсы көретінін көрсетті.» деді.
Бір қажылық маусымында бір адам Әбу Амр әз-Зужажи хазреттерінің жанына келіп:
- Қажылығымды орындадым. Бәратымды беріңіз. Сіздің жолдастарыңыз сізден бәратымды алуға жіберді,- дегенінде Әбу Амр әз-Зужажи хазреттері ол адамның көңілінің таза екенін көреді және оған адамдардың қалжыңдағанын түсінеді. Сосын оған Қағбаның есігі мен Хажәрул-әсуад арасындағы Мултәзимді нұсқап:
- Ана жерге барып “Йа Раббым! Маған Бәратымды бере гөр!” деп тіле!- дейді. Біраз уақыттан кейін әлгі адам қолында бір қағазымен қайтып келеді. Қағазында жасыл түсті жазулармен мынадай қатарлар жазылған еді:«Бисмиллахиррахманиррахим. Бұл пәленше ұлы түгеншенің жаһаннамнан Бәрат (құтылу) қағазы.»
Әр жылы Шабан айының 15-інші Бәрат түнінде сол жылы болатын нәрселер, амалдар, өмірлер, өлім себептері, көтерілулер, құлдыраулар, яғни барлық нәрсе Ләухул махфузға жазылады. Имам Раббани хазреттері қайтыс болардан алты ай бұрын, Шабан айының 15-інші түні болған Бәрат түнін өзінің жеке бөлмесінде өткізеді. Сол түннің жартысынан кейін, әйелі отырған бөлмеге кіреді. Әйелі:
– Мырзам, бұл түн ажалдар мен амалдардың жазылатын түні. Кім біледі, Аллаһу та'ала кімнің дәптеріне «өлім», кімдікіне «өмір» жазды,- дегенінде Имам Раббани хазіреттері:
– Неге тартынып, күмәнмен айтып отырсың? Есімінің дүниеде қалады дегендердің қатарынан өшірілгенін көрген адамның халі не болмақ?- дейді. Сол жылы Имам Раббани хазреттері қайтыс болады.
Мұхаммед Масум хазреттері де қайтыс болатын жылы, Шабан айының 15-інші түні, яғни дұғалардың қабыл болатын, ажалдардың жазылатын Бәрат түнінде шәкірттерінен кейбір оқиғаларды сұрап, жауабын алады. Сосын:
– Бір құтбтың есімі өмір сүретіндердің тізімінен өшірілді- деп, қайтыс болатынына ишара етеді.
Ата бин Йәсар хазреттері былай дейді:
«Шабан айының он бесінде, сол жылы өлетін адамдардың тізімі Әзрейіл алейһиссаламға беріледі. Бұл арада үй салып жатқан, ағаш егіп жатқан және үйленіп жатқан қаншама адамдар бар, әлгі тізімде олардың да аттары болады. Бірақ олар мұны білмейді.»
Шарттарына сай жасалған дұғалардың қабыл болатындығы кітаптарда білдірілген және дұғаның қабыл болатын уақыттары мынадай ретпен берілген:
«Ражаб айының алғашқы жұма түні болған Рағаиб түні, Шабан айының он бесі, яғни Бәрат түні және күндізі, басқа да қасиетті түндер, жұма күні имам мінберде екі хұтба арасында отырған уақытынан намазға дейінгі аралықтағы уақыт, әр түннің соңғы үштен бірінде, яғни сәре уақыты, азан және қамат оқылып жатқанда, әсіресе “Хаййа алал-фәлах” дегеннен кейін, Аллаһ жолында жиһад етіп жатқанда, барлық намаздан кейін, Құран кәрім оқығаннан кейін, әр сәждеден кейін, жамағат арасында, жаңбыр жауып жатқанда, Қағбаны көргенде, зәмзәм суын ішкенде жасалған дұғалар қабыл болады. Қиыншылыққа душар болған адамның, сол уақытта жасаған дұғасы да қабыл болады.»
Қорыта айтқанда, Бәрат – ақталу, құтылу дегенді білдіреді. Аллаһу та’ала Бәрат түні сияқты қасиетті түндерде дұға етіп, жалбарынып, тәубә етіп, күнәлардан құтылып, бәратымызды алуымызды нәсіп етсін.
Мұхаммед Рабхами хазреттерінің айтқанындай:
«Бәрат түнінде көп дұға ету керек, өмірінің аяғының жаман болуынан, имансыз өлуден Аллаһу та'алаға сиыну керек, жаһаннам отынан құтылу бәратын, береке, рахмет (мейірім), мағфирет (кешірім) және амандық тілеу керек.»
WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
20-06-2013 11:04
(ссылка)
Сөз тасу
Сөз тасу – басқа адамдардың естімеуі керек
болған сөздерді өзгелерге жеткізу деген сөз. Мысалы, бір жерде (Ахмет
керең) деп айтылса, Ахмет керең болса да, болмаса да ол сөзді Ахметке барып айту, сөз тасу болып табылады. Сөз тасу – өте жаман мінез. Хадис шәрифте: «Сөз тасыған адам жәннатқа кіре алмайды» делінген. Қабір азабының үштен бірі сөз тасу себебінен болады. Хазреті Мұса алейhиссаламның заманында құрғақшылық болады. Қанша рет Аллаhу та’аладан жаңбыр тілеп дұға етсе де, дұғалары қабыл болмайды. Аллаhу та’ладан Мұса алейhиссаламға: «Араларыңда бір сөз тасушы бар. Ондай адам бар кезде дұғаларыңды қабыл етпеймін» деген хабар келеді. Мұса алейhиссалам: «Йа Раббым, ол адамды бізге білдір, арамыздан шығарайық»,- дейді.
Аллаhу та’ла: «Ей Мұса! Мен сендерді араларыңда сөз тасудан тыя тұрып, қалайша өзім сөз тасимын?»- дейді. Одан кейін барлығы тәубе етеді және олардың дұғалары қабыл болады.
Басқалардан бізге сөз жеткізген адам, бізден де басқаларға сөз жеткізеді. Сондықтан сөз таситын адамнан сенімді болмау керек.
Сөз тасу туралы хадис шәрифтерде былай делінеді:
«Адамдардың арасында сөз таситын кісі адал адам емес.»
«Ең жаман адам – араларыңда сөз таситын, араларыңды
бұзатын және адамдарды бір-бірімен шағыстыратын адам»
Сөз тасу - тек қана адамның айтқан сөзін басқаға жеткізу емес. Сонымен қатар, адамның естігенде ренжитін ісін айту да сөз тасуға жатады. Тек айтылуы діни тұрғыдан
пайдалы болса немесе бір күнә істелуінің алды алынатын болса оны айтудың зияны
жоқ. Бір адам Омар бин Абдулазиз хазреттеріне біреудің сөзін жеткізеді. Сонда
хазреті Омар бин Абдулазиз оған: «Абай бол, егер өтірік айтсаң, Құран кәрімде
“Бұзық адамдардың сөзіне сенбеңдер” деген аятындағы бұзық адамдар қатарынан
боласың, егер дұрыс айтсаң тағы да Құран кәрімде “Сөз тасыған адамдардың сөзін
тыңдамаңдар!” деп бұйырылғанындай өсекшілер қатарынан боласың. Тәубе еткің
келсе, кешіруім мүмкін» дейді. Сөз жеткізген адам тәубе етіп, бұдан соң сөз
тасымады.
WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
16-06-2013 15:05
(ссылка)
Жалаң аяқ намаз оқу
Сұрақ: Әйел адамға жалаң аяқ намаз оқуға болады ма?Жауап: Намаз киімінің етегі ұзын болса, аяқтар көрінбейтін болса ешқандай зияны жоқ. Әйелдердің қолы мен жүзінен басқа барлық жері, білектері, ұзын шаштары және табандары, намаз үшін Ханафиде әурет болып табылады. Қолдарының үстін әурет емес деген ғалымдар да көп. Олардың айтуынша, әйелдердің білектеріне дейінгі қолдарының үсті ашық күйде намаз оқулары жаиз болады. Бірақ, кітаптардың бәріне сай болу үшін әйелдердің қолдарын жабатындай ұзын жеңді намаз киімі немесе кең (үлкен) орамалмен қолдарын жауып оқуы жақсырақ болады. Әйелдердің аяқтары намазда әурет емес деген ғалымдар бар болса да, бұл ғалымдар да намазда жабуы сүннет, ашуы мәкрух деді. (С.Әбәдийа)
Әйелдердің аяқтарының ашық болуына қатысты екі қаулы бар. Бірінші қаулы бойынша мәкрух, екінші қаулы бойынша намаз бұзылады. Әйелдер шұлықпен немесе аяқтарын жабатындай ұзын юбка, көйлек киіп намаз оқу керек! (Мәзаһиби Әрба’а)
Әйелдің тобығы, білегі, мойны немесе шаштары ашық күйде оқыған намазы сахих болмайды. Жұқа болып, астындағы мүшенің бейнесі немесе түсі көрінетін мата негізінде жоқ деп саналады. (Үмдәт-ул-Ислам)
Шафииде әйелдің екі қолы мен жүзінен басқа барлық жері әрдайым әурет.
Тұтқында болмаған еркін әйелдің алақанынан, жүзінен және аяқтарынан басқа бүкіл денесі әурет болып табылады. Аяқтарына әурет деген ғалымдар да болды. Нур сүресіндегі «Әйелдер аяқтарын жерге ұрып жүрмесін, аяқтарындағы жабық әшекейлерінің дауысы естілмесін» мағынасындағы аяти карима, аяқтардың әурет екенін көрсетуде. (Халеби-и кәбир)
Намаз сыртында әурет және әурет емес деген ғалымдар да болған. Осы тұрғыдан намазда және намаз сыртында аяқтарды шұлықпен жабу керек, аяқтары ашық жүргендерге де харам істеп жүр демеу керек.
Сұрақ: Әйелдердің аяқтары әурет болғандықтан жалаң аяқ намаз оқи алмайды. Ер адамның аяғы әурет болмағанына қарағанда, жалаң аяқ намаз оқуы Ханафиде мәкрух па? Тіпті тек тізе мен кіндік арасын жауып оқыса қандай зияны болады?
Жауап: Тек қана кіндік пен тізе арасын жауып оқылған намаз сахих болса да, мәкрух болады. Намаз борышынан құтылатын болса да, намаздан пайда болатын үлкен сауаптарға қауыша алмайды. Фиқһ кітаптарында былай делінген:
1) Намазды таза мәсі немесе аяқ киіммен (шұлықпен) аяқтарын жауып оқу, жалаң аяқ оқудан қаншама есе абзалырақ. Хадис шәрифте жабық аяқпен намаз оқу әмір етілген. (Дуррул мухтар)
2) Расулуллаһ және Асхаби кирам аяқ киіммен намаз оқитын еді. Намазды шұлық немесе мәсімен оқу керек, ғибадаттарын жалаң аяқ орындайтын яһудилерге ұқсамау керек. (Рәддул мухтар)
3) Намазды аяқтарды жауып оқудың сауабы өте көп. (Халеби, Бәриқа, Хадиқа)
4) Еркектердің жалаң аяқтарымен намазға тұрулары мәкрух. Аяқ киім немесе мәсі кір болса, аяққа таза шұлық кию сүннет болады. Намаздың уәжібі сияқты, сүннетін де тәрк ету мәкрух болады. (И. Ахлақы)
5) «Яһудилерге ұқсамау үшін намаздарды аяқ киіммен оқыңдар» хадис шәрифі жалаң аяқ намаз оқудың мәкрух екенін көрсетуде. (С.Әбәдийа)
Сұрақ: Фиқһ кітаптарында «Сәждеде аяқтарды қолмен жабу мәкрух болады» делінген. Неліктен жабу мәкрух болады?
Жауап: Еркектердің жалаң аяқ намаз оқуы мәкрух. Жалаң аяқ намазға тұрған адам, осы мәкрухқа кедергі болу үшін қолдарымен аяқтарын жабуға тырысатын болса, екінші бір мәкрух істеген болады.
Отырған кезде қолын сандарынан алу мәкрух болғандықтан, аяқтың ашық болу мәкрухтығын кетіру үшін екінші мәкрух істемеу керек. «Халеби-и кәбир»-де жазылғанындай, түрегеп тұрғанда, рукуда, сәжделерде және отырғанда қолдарды сүннет болғанындай ұстамау мәкрух болады. «Мәрақил фәлаһ»-та «Сүннетті тәрк ету мәкрух. Сондықтан еркектердің сәждеде жалаң аяқтарының астын қолымен жабуы мәкрух болады» деуі де осы себептен. (С.Әбәдийа)
Сұрақ: Шафииде еркектердің жалаң аяқ намаз оқуы сүннет, ал Ханафиде мәкрух. Әркімнің өз мазһабы бойынша әрекет етуі керек емес пе?
Жауап: Иә. Мазһабтар арасында мұндай бір-бірінен өзгеше үкімдер көп. Мысалы Шафииде имамның артында Фатиха оқу парыз болса, Ханафиде харамға жақын мәкрух. Әркім өз мазһабының үкімі бойынша әрекет етеді. Ханафиде мынадай делінгенде, Шафиилердің де солай жасауы қажет емес.
WWW.ISLAMDINI.KZ
Әйелдердің аяқтарының ашық болуына қатысты екі қаулы бар. Бірінші қаулы бойынша мәкрух, екінші қаулы бойынша намаз бұзылады. Әйелдер шұлықпен немесе аяқтарын жабатындай ұзын юбка, көйлек киіп намаз оқу керек! (Мәзаһиби Әрба’а)
Әйелдің тобығы, білегі, мойны немесе шаштары ашық күйде оқыған намазы сахих болмайды. Жұқа болып, астындағы мүшенің бейнесі немесе түсі көрінетін мата негізінде жоқ деп саналады. (Үмдәт-ул-Ислам)
Шафииде әйелдің екі қолы мен жүзінен басқа барлық жері әрдайым әурет.
Тұтқында болмаған еркін әйелдің алақанынан, жүзінен және аяқтарынан басқа бүкіл денесі әурет болып табылады. Аяқтарына әурет деген ғалымдар да болды. Нур сүресіндегі «Әйелдер аяқтарын жерге ұрып жүрмесін, аяқтарындағы жабық әшекейлерінің дауысы естілмесін» мағынасындағы аяти карима, аяқтардың әурет екенін көрсетуде. (Халеби-и кәбир)
Намаз сыртында әурет және әурет емес деген ғалымдар да болған. Осы тұрғыдан намазда және намаз сыртында аяқтарды шұлықпен жабу керек, аяқтары ашық жүргендерге де харам істеп жүр демеу керек.
Жалаң аяқ намаз оқу мәкрух
Сұрақ: Әйелдердің аяқтары әурет болғандықтан жалаң аяқ намаз оқи алмайды. Ер адамның аяғы әурет болмағанына қарағанда, жалаң аяқ намаз оқуы Ханафиде мәкрух па? Тіпті тек тізе мен кіндік арасын жауып оқыса қандай зияны болады?
Жауап: Тек қана кіндік пен тізе арасын жауып оқылған намаз сахих болса да, мәкрух болады. Намаз борышынан құтылатын болса да, намаздан пайда болатын үлкен сауаптарға қауыша алмайды. Фиқһ кітаптарында былай делінген:
1) Намазды таза мәсі немесе аяқ киіммен (шұлықпен) аяқтарын жауып оқу, жалаң аяқ оқудан қаншама есе абзалырақ. Хадис шәрифте жабық аяқпен намаз оқу әмір етілген. (Дуррул мухтар)
2) Расулуллаһ және Асхаби кирам аяқ киіммен намаз оқитын еді. Намазды шұлық немесе мәсімен оқу керек, ғибадаттарын жалаң аяқ орындайтын яһудилерге ұқсамау керек. (Рәддул мухтар)
3) Намазды аяқтарды жауып оқудың сауабы өте көп. (Халеби, Бәриқа, Хадиқа)
4) Еркектердің жалаң аяқтарымен намазға тұрулары мәкрух. Аяқ киім немесе мәсі кір болса, аяққа таза шұлық кию сүннет болады. Намаздың уәжібі сияқты, сүннетін де тәрк ету мәкрух болады. (И. Ахлақы)
5) «Яһудилерге ұқсамау үшін намаздарды аяқ киіммен оқыңдар» хадис шәрифі жалаң аяқ намаз оқудың мәкрух екенін көрсетуде. (С.Әбәдийа)
Аяқтарды жабу
Сұрақ: Фиқһ кітаптарында «Сәждеде аяқтарды қолмен жабу мәкрух болады» делінген. Неліктен жабу мәкрух болады?
Жауап: Еркектердің жалаң аяқ намаз оқуы мәкрух. Жалаң аяқ намазға тұрған адам, осы мәкрухқа кедергі болу үшін қолдарымен аяқтарын жабуға тырысатын болса, екінші бір мәкрух істеген болады.
Отырған кезде қолын сандарынан алу мәкрух болғандықтан, аяқтың ашық болу мәкрухтығын кетіру үшін екінші мәкрух істемеу керек. «Халеби-и кәбир»-де жазылғанындай, түрегеп тұрғанда, рукуда, сәжделерде және отырғанда қолдарды сүннет болғанындай ұстамау мәкрух болады. «Мәрақил фәлаһ»-та «Сүннетті тәрк ету мәкрух. Сондықтан еркектердің сәждеде жалаң аяқтарының астын қолымен жабуы мәкрух болады» деуі де осы себептен. (С.Әбәдийа)
Жалаң аяқ намаз оқу
Сұрақ: Шафииде еркектердің жалаң аяқ намаз оқуы сүннет, ал Ханафиде мәкрух. Әркімнің өз мазһабы бойынша әрекет етуі керек емес пе?
Жауап: Иә. Мазһабтар арасында мұндай бір-бірінен өзгеше үкімдер көп. Мысалы Шафииде имамның артында Фатиха оқу парыз болса, Ханафиде харамға жақын мәкрух. Әркім өз мазһабының үкімі бойынша әрекет етеді. Ханафиде мынадай делінгенде, Шафиилердің де солай жасауы қажет емес.
WWW.ISLAMDINI.KZ
Almaz Koshkarbayev,
08-06-2013 13:17
(ссылка)
Теңдесі жоқ жалғыз дәрі
Әһли хикмет ғұламалар былай деген:Дүниеде ең пайдалы ем, заттық және рухани тұрғыдан ұқсасы, теңдесі жоқ болған жалғыз дәрі – Құран кәрім. Белгілі-белгісіз, көрінетін-көрінбейтін, заттық-рухани болған барлық аурудың, барлық дерттің дауасы, шипасы Құран кәрім болып табылады. Құран кәрімнің әрбір әрпі жүз мың дертке жүз мың шипа болады.
Мұсылманға неліктен пәлекет келеді? Мұның әртүрлі жауабы бар. Екеуі мынадай:
1) Күнәхар мұсылмандарға күнәларының өтемі ретінде пәлекет, бәле беріледі. Бір мұсылманға қанша көп пәлекет келіп жатса, қанша көп қиыншылық келіп жатса, бұл ахиретте оған ешкім тиіспейді, одан есеп сұралмайды деген сөз. Хадис шәрифте былай делінген: «Үмбетімнің жазасы дүниеде беріледі.»
2) Пайғамбарларға, әулиелерге де көп пәлекет келеді. Оларға неліктен келеді? Аллаһу та’ала оларға дәреже беретін кезде пәлекет жібереді.
Мысалы, Юсуф алейһиссалам құдыққа тасталмағанда сол биік дәрежеге жете алмайтын еді. Сондықтан Аллаһу та’аланың жібергендеріне разы болу керек.
Көп адам Аллаһ дегенде әлемдердің жаратушысы болған Аллаһты емес, миларындағы қиялдарымен жасап алған нәрсені Аллаһ дейді. Қиялдарындағы тәңірдің атынан үкім кеседі. Олар Аллаһтың емес, өз қалауларының артында жүр. Аллаһу та’ала, оның хабибын (сүйіктісін) танымай, оған жасалған амалды да, иманды да қабыл етпейді. Аллаһу та’ала «Хабибымнан өтіп, арада ол болмастан маған келмеңдер, онсыз болған еш нәрсені қабыл етпеймін» дейді.
Аллаһу та’ала өзіне жеткізетін барлық есікті жауып, тек бір есікті ғана ашық қалдырған. Бұл бір есік – сүйікті пайғамбарымыздың жүрегі. Пайғамбарларды да санағанда әрбір адам бұл есіктен өтпегенше Аллаһу та’аланың разылығына қауыша алмайды.
Әулиенің захирі (сыртқы көрінісі) наданның уы. Надан батыннан (ішкі дүниеден) хабары болмағандықтан, сыртқы көрініске қарайды. Әулиеге ақылмен, көзбен, құлақпен барған адам құриды. Мүшриктер де осылай істеген. Әбу Жәһл Мұхаммед алейһиссаламға Әбу Талибтың жетімі ретінде қарады. Әбу Бәкр Сыддық әлемдердің Раббының сүйіктісі ретінде қарады. Оған бәрін пида етті, әр сөзіне «Ол айтқан болса дұрыс» деп толық сенді, сыддық болды. Пайғамбарлардан кейін адамдардың ең үстемі болды. Сондықтан бірі Әбу Жәһл болды, екіншісі Әбу Бәкр Сыддық болды. Бұл нәсіп мәселесі.
Магнит қиыршық тасты тартпайды, арасында гауһары болғанын тартады. Әһли сүннет ғалымдарының кітаптары магнит сияқты. Жүрегінде гауһары болған адамды тартады. Жүрегінде сабан қоқысы болған адамды тартпайды. Әулиелерді де жай тастар жақсы көрмейді. Ішінде гауһар тасы болғандар ғана жақсы көреді.
WWW.ISLAMDINI.KZ
Мұсылманға неліктен пәлекет келеді? Мұның әртүрлі жауабы бар. Екеуі мынадай:
1) Күнәхар мұсылмандарға күнәларының өтемі ретінде пәлекет, бәле беріледі. Бір мұсылманға қанша көп пәлекет келіп жатса, қанша көп қиыншылық келіп жатса, бұл ахиретте оған ешкім тиіспейді, одан есеп сұралмайды деген сөз. Хадис шәрифте былай делінген: «Үмбетімнің жазасы дүниеде беріледі.»
2) Пайғамбарларға, әулиелерге де көп пәлекет келеді. Оларға неліктен келеді? Аллаһу та’ала оларға дәреже беретін кезде пәлекет жібереді.
Мысалы, Юсуф алейһиссалам құдыққа тасталмағанда сол биік дәрежеге жете алмайтын еді. Сондықтан Аллаһу та’аланың жібергендеріне разы болу керек.
Көп адам Аллаһ дегенде әлемдердің жаратушысы болған Аллаһты емес, миларындағы қиялдарымен жасап алған нәрсені Аллаһ дейді. Қиялдарындағы тәңірдің атынан үкім кеседі. Олар Аллаһтың емес, өз қалауларының артында жүр. Аллаһу та’ала, оның хабибын (сүйіктісін) танымай, оған жасалған амалды да, иманды да қабыл етпейді. Аллаһу та’ала «Хабибымнан өтіп, арада ол болмастан маған келмеңдер, онсыз болған еш нәрсені қабыл етпеймін» дейді.
Аллаһу та’ала өзіне жеткізетін барлық есікті жауып, тек бір есікті ғана ашық қалдырған. Бұл бір есік – сүйікті пайғамбарымыздың жүрегі. Пайғамбарларды да санағанда әрбір адам бұл есіктен өтпегенше Аллаһу та’аланың разылығына қауыша алмайды.
Әулиенің захирі (сыртқы көрінісі) наданның уы. Надан батыннан (ішкі дүниеден) хабары болмағандықтан, сыртқы көрініске қарайды. Әулиеге ақылмен, көзбен, құлақпен барған адам құриды. Мүшриктер де осылай істеген. Әбу Жәһл Мұхаммед алейһиссаламға Әбу Талибтың жетімі ретінде қарады. Әбу Бәкр Сыддық әлемдердің Раббының сүйіктісі ретінде қарады. Оған бәрін пида етті, әр сөзіне «Ол айтқан болса дұрыс» деп толық сенді, сыддық болды. Пайғамбарлардан кейін адамдардың ең үстемі болды. Сондықтан бірі Әбу Жәһл болды, екіншісі Әбу Бәкр Сыддық болды. Бұл нәсіп мәселесі.
Магнит қиыршық тасты тартпайды, арасында гауһары болғанын тартады. Әһли сүннет ғалымдарының кітаптары магнит сияқты. Жүрегінде гауһары болған адамды тартады. Жүрегінде сабан қоқысы болған адамды тартпайды. Әулиелерді де жай тастар жақсы көрмейді. Ішінде гауһар тасы болғандар ғана жақсы көреді.
WWW.ISLAMDINI.KZ
В этой группе, возможно, есть записи, доступные только её участникам.
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу
