Откройте свой Мир!

Еркектер үшін де, әйелдер үшін де ғұмыр бойы тату-тәтті өмір сүру үшін төзімді және сабырлы болуы қажет. Аталарымыз: «Бейнетсіз ниғмет болмайды» деген.
Тату-тәтті, жақсы қарым-қатынаста өмір сүру үшін қиындықтарға төзу керек және үнемі өзінікін дұрыс деп білмеу керек. Менікі дұрыс деп қасарыса беру араздыққа жол ашады.
Тәжірибелі және мұсылман бір ананың ғасырлар бұрын қызына айтқан өсиеті:
Қызым, өзің туып өскен, аялап өсірген әке-шешеңнің ұясынан ұшып, жат жұртқа кетіп бара жатырсың. Мінез-құлқын, әдет-ғұрпын білмейтін адаммен өмір сүресің. Сондықтан,
Сен оған жер бол! Ол саған көк (аспан) болсын!
Сен оған үй бол! Ол саған тірек болсын!
Сен оған күң бол! Ол да саған құл болсын!
Сен оған қиындық туғызба! Саған деген сезімі өшпесін!
Одан алыстап кетпе! Сені ұмытпасын!
Оның көзін, мұрнын, құлағын өзгелерден сақта! Көзі сенен басқаны көрмесін, сенен басқаның иісін сезбесін және сенен үнемі әдемі сөздер естісін!
Үйде отырып үй және қол-өнер жұмыстарымен айналыс!
Үйге азық-түліктен не әкелсе де шын жүрекпен қабыл ал, қанағатшыл бол және анау жоқ, мынау жоқ деп ешқашан шағымданушы болма!
Күйеуіңнің ақысын (құқығын) өзіңнен жоғары ұста!
Күйеуіңнің туған – туыстарына, жақындарына құрмет көрсет! Оларды құрметтегенің, күйеуіңді құрметтегенмен тең.
Тазалыққа, жинақылыққа мұқият бол.
Көршілеріңмен жақсы қарым-қатынаста бол! Олардан келетін қиыншылықтарға сабырлы бол!
Әсіресе көршілердің арасында сөз тасыма! Сөз тасудан ұзақ бол!
Намаздарыңды уақыты кірісімен оқы!

Сұрақ: Жаңа тұрмысқа шыққан қызыма қандай насихат айтсам болады?
Жауап: Төмендегі хат тәжірибелі ананың қызына жазған насихаттары:
Қызым, саған қырық жылдық отбасылық өмірімдегі тәжірибелеріме сүйене отырып, осы насихаттарымды айтпақшымын. Егер айтқан сөздеріме құлақ салып, үнемі жадыңда сақтасаң дүниеде тыныш, бақытты өмір сүретініңдей ахиретте де мәңгілік бақытқа қол жеткізесің.
1) Қанағатшыл бол! Яғни жолдасың үйге алып келген азық-түлік, киім-кешек барлық нәрсені шын жүрекпен қабыл ал! Оған рахмет айтып, алғысыңды білдір! Өйткені, қанағат – көңілді тыныштыққа, бақытқа қауыштырады.
2) Күйеуіңнің сөздерін мұқият тыңда және оның күнә болмаған әмірлеріне мойынсұн!
3) Үйің, айналаң, барлық нәрсең әрдайым таза, жинақы болсын!
4) Күйеуіңнің ұйықтайтын, тамақтанатын кездерін жақсы біл. Ол бұларды қай уақыттарда жасайтын болса, сен сол уақыттарда тамағын әзірлеп, төсегін салып қой. Өйткені, аштық пен ұйқысыздық адамды ашуландырады.
5) Күйеуіңнің дүниесін көзіңнің қарашығындай сақта, ысырапшылдыққа жол берме. Істеген істеріңді, жақсылықтарыңды міндетсінбе! Жақсылыққа жасалған жақсылық тез ұмытылады, ал жаманшылыққа жасалған жақсылық ешқашан ұмытылмайды.
6) Күйеуіңнің туған-туыстарына, жақындарына құрмет көрсет! Күйеуіңнің қателіктерін жалғыз кезінде өзіне жұмсақ тілмен айт!
7) Күйеуіңнің сырларын ешкімге тіс жарып айтпа! Себебі, ерлі-зайыптылардың арасындағы сыр өздерімен бірге қабірге кетуі керек.
8) Күйеуіңнің қайғысы мен қуанышына ортақ бол! Оған барлық жағынан да өмірлік жақсы жар бол! Өтірік – отбасын іштен шірітетін құрт секілді.
9) Өз араларыңдағы мәселені өздерің шешіңдер! Оларды бізге және өзгелерге айтушы болма! Ешкімнің қолдауынан үміттенбе!
10) Күйеуіңнің алуға қиналатын, шамасы жетпейтін нәрселерді алып беруін талап етпе!
11) Әйелінің жақсы мінезді болуы – еріне жаннат ниғметі. Сен жолдасыңа жаннат ниғметі бол! Оған азап шектірме!
12) Бұларды тек оның қалауларын және оның ризалығын алдыңғы қатарға қойғанда ғана орындай аласың. Үнемі алдыңғы қатарға өзіңді, өзіңнің қалауларыңды қойсаң, бұл насихаттың ешбірін орындай алмайсың.
13) Бес уақыт намазыңды шарттарына сай оқымайтын болсаң, бұл саған да, күйеуіңе де, бала-шағаңа да пәлекет ретінде жеткілікті. Бес уақыт намаздың дұрыс болуы үшін ғұсыл және дәрет дұрыс болуы шарт. Бұлардың пайдасын көру үшін сенім (ақида) дұрыс болуы шарт. Дұрыс сенім - әһли сүннет уәл жамағат сенімі. Барлық нәрседен бұрын осыларды үйреніп, жүзеге асыру қажет. Осылар дұрыс болса, қалғандары уақыт өте келе түзеліп кетеді.WWW.ISLAMDINI.KZ

Бүгінгі түн, яғни (12.01.2014) жексенбіден (13.01.2014) дүйсенбіге қараған түн – қасиетті мәуліт түні болып табылады.

Әлемдегі
барлық адамдарға пайғамбар ретінде жіберілген, пайғамбарлардың ең
соңғысы және ең үстемі болған Мұхаммед «алейһиссалам» 571 жылы, сәуірдің
20-на сай келген рабиул-әууәл айының 12-сі, дүйсенбі күні, түнде, таңға
жуық Меккеде дүниеге келді. Әр үммет үшін өз
пайғамбарының туылған күні мереке болып есептеледі. Бүгін де
мұсылмандардың мерекесі. Қуаныш пен шаттық күні. Әлемдегі мұсылмандар
тарапынан жыл сайын бұл түн «мәуліт түні» болып тойланады, барлық жерде
мәуліт қасидасы, өлеңдері оқылып, расулуллаһ еске алынады. Мәуліт –
туылған сәт дегенді білдіреді.

Пайғамбарымыз мәуліт түнінде
сахабаларға тағам ұсынып, бала кезінде болған оқиғаларды айтатын.
Хазреті Әбу Бәкір халифа болып тұрған кезде сахабаларды жинап,
Расулуллаһ дүниеге келген кездегі ғажайып оқиғалар туралы айтатын. Бұл
түні пайғамбарымыз туған кездегі байқалған құбылыстарды, мұғжизаларды
айту, тыңдау, үйрену өте сауапты іс болады. Пайғамбарымызды мадақтайтын
түрлі мәуліт қасидалары бар. «Мәуліт оқу» – пайғамбардың дүниеге келуін,
миғражы мен өмірі туралы айту, оны еске түсіру, оны мадақтау дегенді
білдіреді. Мәуліт түні қадір түнінен кейінгі ең қадірлі түн. Бұл түні
пайғамбарымыздың әлемге келгеніне қуанғандар кешіріледі.

Хадис шәрифтерде былай делінген:

«Мені әке-шешесінен, баласынан және барлық адамнан артық жақсы көрмеген адам шынайы иман келтірген бола алмайды».

«Бір нәрсені қатты жақсы көрген адам, әрине оны көп есіне алады».

«Пайғамбарларды еске алу ғибадат болып саналады».

Бұл
түні сазды аспаптар және басқа да харам нәрселерді араластырмай,
еркек-әйел араласпай, Аллаһ ризалығы үшін мәуліт жиындарын ұйымдастыру,
мәуліт оқу, салауат айту, халыққа дәмді тағамдар ұсыну, ораза ұстау,
жақсылықтар жасау мүстахаб (сауапты амал) болады. Бұл күні Құран кәрім
оқу, қаза намаздарын өтеу, садақа беру, дұға оқу және Хақ та’аладан
күнәларымыздың кешірілуін тілеу керек.

Раббымызға қанша шүкір
етсек те аз. Бұл мүбәрәк түнде қауышатын ниғметтер өте үлкен. Әлемдерге
рахмет ретінде жіберілген сүйікті пайғамбарымыз Мұхаммед алейһиссалам
бұл дүние мен әлемді осы түні абыройландырды. Мәуліт түні Қадір түнінен
кейін келетін ең құнды түн. Қадір түні бір айдан қайырлы. Бір ұзын
өмірмен тең. Ол түнді мадақтайтын толықтай бір сүре түскен. Шафии
мазһабында болса, Мәуліт түні Қадір түнінен де құнды. Қадір түнін мұнша
қадірлендіріп тұрған нәрсе – Құран кәрімнің сол түні түсуі. Мәуліт түні
болмағанда, Құран кәрім түспейтін еді, сәйкесінше Қадір түні де
болмайтын еді...

Адамзат тарихының ең қараңғы, ең қиын дәуірі –
алтыншы және жетінші ғасырлар. Адамзат шыңырауға құлап бара жатқан арба
сияқты еді. Оның бұл қауіпті жағдайына тоқта дейтін, оны құтқаратын
ешқандай күш жоқ еді. Күн өткен сайын адамзат әлемі пәлекет батпағына
батып бара жатты. Бұл екі ғасырда адамдар жаратқанын толық ұмытып, тіпті
адамдықтарын да ұмытқан еді. Қайдан келіп, қайда бара жатқанын, адамды
таң қалдыратын мына әлемнің пайда болу себебін ойланғысы да келмейтін.

Адамдар жамандық пен жақсылықты, дұрыс пен бұрысты, хақ пен нахақты ажырата алатын күйде емес еді.

Пайғамбарлардың
сөздері ұмытылған, олар әкелген сәмәуи кітаптарына адам қолы тиіп,
халықтар өздері жазған кітаптарды Құдайдын сөзі деп оқитын.

Адамдар
өз қолдарымен жасаған пұттарына табынып, олардан медет күтетін. Алайда,
ол жансыз пұттың ешқандай пайда әкелмейтінін, олардың тіпті өз орнынан
қимылдауға да күштері жоқтығын жақсы білетін еді.

Бұл екі
ғасырда пұтқа табынатындармен қатар адамдардың бір бөлігі тастарға,
талдарға, жұлдыздарға, айға, күнге және жануарларға табынатын еді.

Арап
жартыаралында зұлымдықтар, арсыздықтар және масқаралықтар шыңырау
шегіне жеткен еді. Адам құқығы, ақысы, әділет деген ұғымдар ұмытылған
еді. Күшті әлсізді езетін, қыз балаларды тірідей топыраққа көметін.
Елдер бұл айуандық әрекеттеріне өкінудің орнына қуанып, зауықтанатын.
Жер беті зұлымдыққа батып өмір сүріп жатқанда Раббымыз бізге жанашырлық
танытып, әлемдерге мейірімділік ретінде сүйікті пайғамбарымызды, осы
мүбәрәк түнде бізге жіберді.

Жер бетіндегі барлық мұсылмандардың
бұл нұрлы түннің құнын жақсы түсініп, қадірін біле алулары керек.
Үлкендерімізді барып көріп, мәулітпен құттықтауымыз керек.
Өткендерімізді зиярат жасап, оқығандарымызды бағыштауымыз қажет.
Балаларымызға бұл түннің маңызын түсіндіріп, өмірге келуіміздің себебі
болған пайғамбарымыздың алейһиссалам махаббатын ұластыруымыз керек.

Бұл
түні қуанған кәпірлер де пайдаға бөленеді. Исламның азулы дұшпандарының
бірі Әбу Ләхаб пайғамбарымыздың туылғанын сүйіншілеген күңді азат етіп,
бостандыққа жібергендіктен, әр дүйсенбі күні азабының жеңілдегенін
бауыры Аббас радиаллаһу анһтың түсіне кіріп айтқан.

Ол түнге
болған сүйіспеншілік, тіпті кәпірлердің өзіне пайда келтіреді. Иман
келтіріп, Оның үмметі болған, Оның махаббатымен көңілін толтырған
мұсылмандар қалайша пайдаға бөленбесін. Оның махаббаты адамзатқа қарай
созылған мейірімді қолдай. Кім оны ұстаса құтылады.

Мәуліт түні баршамызға, барша мұсылмандарға және барша адамзатқа құтты болсын!
WWW.ISLAMDINI.KZ

Жаңа жыл мен Рождество екеуі екі бөлек нәрсе. Рождество – христиандардың діни мейрамы. Мұсылмандарға рождествоны тойлау, құттықтау тиым салынған. Қажеттілік (мәжбүр) жағдайда ғана, мысалы екі мемлекет арасында хаттамада, қажеттілік болғаны үшін ғана құттықтауға рұқсат етіледі.

Қажеттілік жағдайда ғана: «Жаңа жыл адамзат үшін, мұсылмандар үшін жақсы болуын тілеу» немесе «Жаңа жылың құтты болсын!» деген адамға «Сенікі де құтты болсын!» деп жауап қайтаруға болады. Бірақ бұл түнді өзгеше мәмілемен өткізуге болмайды, әр түні не істеп жүрген болса, солай өткеру керек. Мысалы үйді шыршамен безендірмеу керек, бұл түнге атап үндік пісірмеу керек. Әсіресе исламның қасиетті түні сияқты мәуліт оқыту, сұхбат өткізу мүлдем дұрыс емес.
«Иса алейһиссалам жер бетінде қысқа уақыт өмір сүріп одан кейін көкке шығарылғандықтан және өзін тек 12 хауарилері ғана танығандықтан Исауилер (христиандар) аз болды. Оның үстіне еврейлермен пұтқа табынушы европалықтардың қысымынан қорқып ғасырлар бойы жасырын өмір сүргендіктен рождество түнінің дәл қай күн болғаны да жайлы да ешқандай сенімді дерек жетіп келмеді. Осының салдарынан халық арасында 25-желтоқсан, 6-қаңтар немесе тағы басқа бір күн рождество болса керек деген нақты белгілі болмаған болжамдар жүр.» (Тақуими Әбуззиа)                                                                                                                                                
«Милади (григориандық) жылсанағында ең аз дегенде 300 жыл кем. Өйткені Иса алейһисалам мен Мұхаммед алейһиссаламның арасындағы уақыт мың жылдан кем емес.» (Бурхани Қати)
«Иса алейһиссалам мен Мұхаммед алейһиссаламның арасындағы уақыт – 963 жыл.» (Мәуаһиби Ләдүнийә)                                                                                                                                          
«Хижри жыл санағы нақты белгілі. Милади жыл санағы дұрыс емес және нақты белгілі емес. Күнінде де, жылында да қателіктер бар.» (Саадәти Әбәдийа)             WWW.ISLAMDINI.KZ                   

Сұрақ: Ислам дініне және Құран кәрімге мойынсұну үшін және дінімізді үйрену үшін Құран кәрімнің аудармасын, тәфсирін оқу керек пе?
Жауап: Ислам дініне, Құран кәрімге мойынсұну үшін және дінді дұрыс үйрену үшін Құран кәрімнің аудармасын, тәфсирін емес, тек төрт хақ мазһабтың біріне мұйынсұну және бұл мазһабқа тән үкімдерді үйрену керек. Адам Құран кәрімнің тәфсирінен түсінгені бойынша әрекет ететін болса исламға мойынсұнған болмайды, керісінше өз ой-пікіріне, қиялына мойынсұнған болады. Құран кәрімдегі үкімдердің барлығын сүйікті пайғамбарымыз дұрыстап ашықтап берген. Расулуллаһқа мойынсұну парыз. Құран кәрімде былай делінген:
«Оларға айт "Аллаһты жақсы көрсеңдер маған бағыныңдар!"» (Али Имран 31)
«Оған бағыныңдар, сонда дұрыс жолды табасыңдар.» (Араф 158)
«Пайғамбарға мойынсұнған адам Аллаһқа мойынсұнған болады» (Ниса 80)
Имам Раббани хазреттері былай деген:
Аллаһу та’ала Құран кәрімде Мұхаммед алейһиссаламға мойынсұнудың, өзіне мойынсұнушылық екендігін білдіруде. Олай болса Оның расулына мойынсұнылмайынша Оған бағынылған болмайды. Аллаһу та’ала мұның өте нақты және қуатты екенін білдіру үшін «Сөзсіз, шүбәсіз осылай» деп, дұрыс түсінбеген адамдардың бұл екі мойынсұнушылықты бір-бірінен бөлек деп қарауларына тосқауыл қойған. Аллаһу та’ала Құран кәрімде «Кәпірлер Аллаһу та’аланың әмірлері мен пайғамбарларының әмірлерін бір-бірінен ажыратқысы келеді. Бір бөлігіне сенеміз, бір бөлігіне сенбейміз деп айтады. Иман мен күпір арасында бір жол ашқылары келеді. Олардың барлығы кәпір. Кәпірлердің барлығына жаһаннам азабын, өте ащы (ауыр) азаптарды дайындадық.» (152 Мәктуб)

Хадис шәрифтердің маңыздылығы
Сүйікті пайғамбарымызға мойынсұнудың маңыздылығы түсінілгенде, Құран кәрімнің ашықтамасы болған хадис шәрифтерге мойынсұну керектігі де түсініледі. Сүннет яғни хадис шәрифтер болмағанда намаздардың қанша рәкат екендігі және қалай оқылатыны, зекеттің өлшемі, оразаның, қажылықтың парыздары және құқық мәселелері білінбес еді. Яғни ешкім бұларды Құран кәрімнен өзі шығара алмас еді. Сол себепті Құран кәрімді түсіну үшін оның ашықтамасы болған хадис шәрифтерге қажеттілік бар. Ал хадис шәрифтерді түсіну үшін ғалымдарға қажеттілік бар. Сондықтан сүйікті пайғамбарымыз исламға, Құран кәрімге мойынсұнғысы келген адамның, бір ғалымға, бір мазһабқа байлануын әмір еткен. «Ғалымдарға мойынсұныңдар!» деп бұйырған. (Дәйләми)
Аллаһу та’ала да ғалымдарға мойынсұнуды әмір етуде, «Ғалымдардан сұраңдар» және «Пайғамбардың әмірлерін орындаңдар, тыйымдарынан сақтаныңдар!» деген. (Нахл 43, Хашр 7)
Ахмед Тахтауи хазреттері «Құран кәрімдегі «Аллаһтың жібіне жармасыңдар» деген әмірі, «Фиқһ ғұламаларының білдіргендеріне мойынсұныңдар» дегенді білдіреді» деп айтқан. (Дурр-ул-Мухтар хашийасы)
Өзінің ауруын және көңіліндегі (жүрегіндегі) аурудың емін білмейтін жаһил адамдардың хадис шәрифтерден өзіне қатыстыларын таңдап алуы мүмкін еместей. Ислам ғалымдары көңілдердің, рухтардың маманы болғандықтан әркімнің денесіне керекті рух дәрілерін хадис шәрифтерден таңдап алып білдірген. Сүйікті пайғамбарымыз дүние атты дәріханаға жүзмыңдаған дәрі дайындаған бас дәрігер болса, әулие, ғұламалар бұл дайын дәрілерді науқастардың ауруның деңгейіне, дәрежесіне қарап дәрі тарататын көмекші дәрегер іспеттес.
Ауруымызды білмей, дәрілерді танымағынымыз үшін жүзмыңдаған хадис шәрифтердің арасынан өзімізге дәрі іздеуге ұрынатын болсақ аллергия, кері әсері пайда болып, сауатсыздығымыздың жазасын тартып, пайданың орнына зиян көреміз. Сол себепті Ислам ғалымдарына мойынсұнуымыз керек. Ғалымдарға мойынсұну, төрт мазһабтың біріне мойынсұну дегенді білдіреді. Ғасырлардан бері бүкіл ислам ғалымдары төрт мазһабтың біріне мойынсұнған және мұсылмандардың да мойынсұнуы керектігін білдірген. Бұларға мойынсұнғанда иджма пайда болады. Иджмадан, жамағаттан, көпшіліктен айырылған адам құриды.
Хадис шәрифтерде былай делінген:
«Екі адам бір адамнан, үш адам екі адамнан жақсы. Олай болса жамағатпен бірге болыңдар! Аллаһтың разылығы, мейірімділігі, жәрдемі жамағатта болады. Жамағаттан айырылған жаһаннамға түседі.» (Ибн Асакир)
«Үмметімнің ғалымдары ешқашан адасушылықта бірікпейді.» (Ибн Мажә)
Хадис шәрифтерді де сахих немесе сахих еместігін білмей айту сахих болса да күнә болады. Мұндай адамдардың хадис шәриф оқуы жаиз емес. Хадис кітаптарынан хадис нақл ету үшін, хадис ғалымдарынан иджазат алған болу керек. Хадис шәрифте: «Білмейтін сөзін хадис ретінде айтқан адам жаһаннамда азапталады» делінген. Сондықтан ғалым болмаған адамның хадис оқып, түсінгені бойынша амал етуі жаиз болмайды. (Бәриқа)
Құран кәрімді тек Расулуллаһ алейһиссалам түсінген және хадис шәрифтермен ашықтаған. Бұл хадис шәрифтерді де тек сахабалар мен мүжтәһид имамдар түсіне алған. Мұсылмандар да ғасырлар бойы осы ғалымдардың түсінгендеріне мойынсұнған.
Олай болса Құран кәрімнен, хадис шәрифтен және бұлардың аудармаларынан дін үйрену мүмкін емес. Әрбір мұсылман дінін Әһли сүннет ғұламаларының кітаптарынан, илмихал (фиқһ, ахлақ) кітаптарынан үйренуі керек!

Фиқһ кітаптары тұрғанда...
Сұрақ: Дінімізді қандай тәфсир және қандай хадис кітабынан үйренген оңай?
Жауап: Ең құнды тәфсир – “Бәйдауи” тәфсирі. Ең құнды хадис кітаптары – “Кутуби ситтә” деп аталатын мәшһүр алты хадис жинағы. Алайда біз сияқтылардың бұл кітаптардан дін үйренуі мүмкін емес.
Мұхаммед Хадими Хазреттері былай дейді:
Тәфсир – Аллаһу та’аланың кәламынан (сөзінен) айтпақшы болған мақсатын түсіну деген сөз. Әркімнің өз көзқарасымен тәфсирлеуі жаиз емес. Хадис шәрифте: «Құран кәрімді өз көзқарасымен (өз түсінігі бойынша)ашықтаған (мағына берген) адам дұрыс болса да қателескен болады» делінген. Хадистерді де хадис кітаптарынан емес, ислам ғұламаларының фиқһ, ахлақ кітаптарынан нақыл етіп, айту немесе жазу керек.(Бәриқа)
Хазреті Имам Шарани былай деген:
Құран кәрім хадис шәрифтермен ашықталады. Хадис шәрифтерді мазһаб имамдары ашықтады (ашып, түсіндірді). Басқа ғалымдар мазһаб имамдарының сөздерін ашықтады. Намаздың қанша рәкат болатыны, руку және сәжделерде оқылатын тәсбихтері, айт және жаназа намаздарының қалай оқылатыны, зекеттің мөлшері, оразаның және қажылықтың парыздарын пайғамбарымыздың ашықтауларынсыз бұларды тікелей Құран кәрімнен түсіну мүмкін емес.
Хазреті Имран бин Хусаин «Бізге тек Құраннан айт!» деген адамға «Ей ақымақ Құран кәрімнен барлық нәрсені түсіну мүмкін бе? Мәселен намаздың қанша рәкат екенін таба аласың ба?» деген. Хазреті Омардан да бір кісі «Парыздар сапарда қанша рәкат қылып оқылады? Құраннан таба алмадық» деп сұрайды. Хазреті Омар «Аллаһу та’ала бізге Мұхаммед алейһиссаламды жіберді. Біз Құран кәрімнен таба алмағандарымызды расулуллаһтан көргеніміздей қылып орындаймыз. Ол сапарда төрт рәкаттық парыздарды екі рәкат қылып оқитын еді. Біз де солай оқимыз» деді. (Мизан-ул-кубра)
Хазреті Абдулғани Наблуси былай деген:
Ислам ғұламалары фиқһ ілімдерін, үкімдерін аяти кәрималардан және хадис шәрифтерден шығарған. Сондықтан бұлар тек фиқһ кітаптарынан және фиқһ ғалымдарынан үйреніледі. Фиқһ кітаптары бола тұра дін білімдерін тәфсирлерден үйренуге тырысу нәпіл ғибадат болады. Парыз айн (әр адамның мойнына тікелей парыз) болған фиқһ кітаптарын оқудың орнына нәпіл болған тәфсирді оқу жаиз емес. Онсыз да мүжтәһид болмаған адамдардың тәфсирден фиқһ білімін үйрене алуы мүмкін емес.
Жаһаннамға кететіні білдірілген жетпіс екі топтың ғалымдары тәфсирлерден қате мағыналар шығарғандары үшін адасты. Ғалымдардың өзі адасқан кезде, ғалым болмағандардың тәфсир оқуы пәлекет болады. Тәфсир кітаптарын түсіне алу үшін дініміздің сексен қосымша ілімдерімен бірге жиырма негізгі ілімдерді білу керек.
Құран кәрімнің шынайы мағынасын үйренуді қалаған адам ислам ғұламаларының кәлам, фиқһ және ахлақ кітаптарын оқуы керек. (Хадиқа)
“Нахл” сүресінің 44-аятында: «Адамдарға ашықтап түсіндіресің деп Құранды саған түсірдік.»делінген. Түсіндіру – аяти кәрималарды басқа сөздермен және басқа көріністе ашықтау дегенді білдіреді. Қарапайым халық былай тұрсын, Құран кәрімді егер үмметінің ғұламалары толық түсіне алғанда және мағынасы жабық (астарлы мағыналы) аяттарды ашықтай алғандарында Аллаһу та’ала пайғамбарымызға“саған уахи жолымен жіберілгендерді адамдарға жеткіз” дер еді, ашықтап түсіндіруін әмір етпес еді.
Расулуллаһ Құран кәрімде қысқаша түрде білдірілгендерді ашықтап түсіндірмегенде және мазһаб имамдары да астарлы түрде білдірілгендерді ашықтап түсіндірмегенде бұларды ешқайсысымыз түсене алмайтын едік. Өте кәміл, жетік ғұлама болған мазһаб имамдары хадис шәрифтерді ашықтаған. Бұл ғалымдар Расулуллаһтың мұрагерлері.
Расулуллаһтың білдіргендерінің хикметтерін, дәлелдерін түсінбесек те, барлығына иман етуіміз және тасдиқ етуіміз (қабылдауымыз, растауымыз) керек болғанындай, мазһаб имамдарымыздың білдірген үкімдерінің дәлелдерін түсінбесек те, барлығына иман етуіміз және тасдиқ етуіміз (қабылдауымыз, растауымыз) керек.
Барлық пайғамбарлардың діндерінде амалға қатысты мәселеде бір-бірлеріне қайшы үкімдер болса да, барлығына иман ету және тасдиқ етуіміз керек. Мазһабтар да осылай.
Мүжтәһид болмаған адам мазһабтар арасында айырмашылықтардың бар екендігін көрсе де, барлығына иман келтіруі және тасдиқ етуі керек. Мүжтәһид болмаған адамның бір мазһабты қате деп көруі ол мазһабтың дұрыс емес екендігін көрсетпейді. Керісінше ол адамның өзінің дұрыс емес екендігін, ақылының нұқсан екендігін көрсетеді. (Мизан-ул-кубра)WWW.ISLAMDINI.KZ

Хазреті Әли (радиаллаһу анһ) риуаят еткен. Расулуллаһ алейһиссалам былай деді:
«Йа Әли! Келінді өз үйіңе алып келген кезіңде оның аяғынан шұлығын шеш, аяғын жу. Сол суды үйдің барлық бұрыштарына сеп. Осылай істейтін болсаң, Аллаһу та’ала сенің үйіңнен жетпіс түрлі кедейлікті сыртқа шығарады. Жетпіс түрлі берекетті үйіңе кіргізеді. Жетпіс періштені саған түсіреді. Сол келінмен және оның берекеті үйдің бұрыштарына дейін жеткен болады. Келін ақылдан алжысудан және басқа да аурулардан сақ болады. Йа Әли! Келінді алғашқы аптада айран, қатық ішуден, сірке суы және қышқыл тағамдардан тый!»
Хазреті Әли «Йа Расулаллаһ! Не себептен бұл нәрселерді бермеуім керек?» деп сұрады. Былай жауап берді: «Мұның себебі – маринадталған тағамдар, айран жатырда бала пайда болуына бөгет болады. Үйде бір алашаның болуы бала туа алмайтын әйелден жақсырақ.» Хазреті Әли: «Йа Расулаллаһ! Сірке суының салдары қандай» деп сұрады. «Сірке суын тағамда қолданған әйелдің хайзы (етеккірі) қиын болады, әрі тазалануы ұзайды. Егер Аллаһу та’ала бір нәресте беретін болса, туылуы қиын болады. Бірақ қышқыл алма жеу хайз қанын тоқтатады. Оның артынша басқа аурулар шығады» деп жауап береді.
Бұдан кейін Расулуллаһ алейһиссалам былай деді: «Йа Әли, айдың басында, ортасында және соңында жұбайыңмен қосылма, әйтпесе жұбайыңда және балаңда алапес, ақылдан алжысу және ластық болу қаупі бар.
Йа Әли! Жұбайыңмен екінді (аср) намазынан кейін қосылма. Егер Аллаһу та’ала нәресте нәсіп ететін болса, қыли көзді болады және шайтан қыли көзді балаға қуанады.
Йа Әли! Әйеліңмен қосылған кезде көп сөйлеспе, егер бала көтеретін болса, парақор болады. Әурет жерлеріне қарама. Жақындасу кезінде көздеріңді жұмба, баланың көр болуына себеп болады.
Йа Әли! Өз әйеліңе басқа әйелге деген құмарлықпен (шәһуетпен) жақындама, егер бала көтеретін болса, қыз қылықты бала болады. Әйелдерге ұқсауға тырысатын болады.
Йа Әли! Жүніп болған кезіңде Құран кәрімді мүлдем оқыма, себебі аспаннан от түсіп, сені жағу қаупі бар. Жүніп күйіңде сұхбаттаспа. Сенің су ыдысың болсын, жұбайыңның бөлек су ыдысы болсын. Бөлек су ыдыстарымен тазаланыңдар. Егер екеуің де бір су ыдысынан жуынатын болсаңдар, шәһует шәһует үстіне түседі, араларыңа дұшпандық түседі. Талақ және ажырасумен аяқталу қаупі бар.
Йа Әли! Екеуің де түрегеп тұрып жақындаспаңдар, есектер осылай жақындасады. Егер бала көтерсе, төсекке жіберетін болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен айт күндері жақындаспа! Егер бала көтеретін болса, алты немесе төрт саусағы болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен жеміс ағашы түбінде жақындаспа, егер бала көтерсе, адам өлтіруші, қан төгуші болады, халыққа зұлымдық жасайды. Йа Әли! Айдың жарығында жақындаспа, Егер бала көтеретін болса, кедейліктен өмір бойы құтыла алмайды.
Йа Әли! Азан мен қамат арасында жұбайыңмен жақындаспа, егер бала нәсіп болатын болса, қан төгуге бейім болады.
Йа Әли! Әйелің жүкті кезде онымен дәретсіз күйде қосылма. Егер нәресте туылса надан және бақыл болады.
Йа Әли! Шабан айының ортасында, Бәрат түнінде жұбайыңмен жақындаспа, егер араларыңда бала болса, терісінде, түктерінде және бетінде жаман белгілер болады.
Йа Әли! Жұбайыңа балдызыңа деген құмарлықпен жақындаспа, егер бала көтерсе, ұры болады және халықтың пәлекетке ұшырауы оның кесірінен болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен айналада дуал болмаған жерде қосылма, егер араларында бала болса, екі жүзді, бидғатшы және құмарбаз болады.
Йа Әли! Сапарға шығатын түні әйеліңмен жақындаспа, егер бала көтеретін болса, мүлкін харам жерлерге жұмсаушы болады. Бұдан кейін мағынасы: «Мал-мүлкін шашып тарататындар – шайтанның достары» болған аяти кариманы оқыды. (Исра сүресі, 27 аяти каримасы.)
Йа Әли! Үш күндік сапардан келген түнде жұбайыңмен жақындаспа. Егер бала көтерсе, бала залым болады.
Йа Әли! Дүйсенбі түні жұбайыңмен жақындасатын болсаң, араларыңда бала болса, Құран қариы болады. Аллаһу та’аланың бергеніне разы болады.
Йа Әли! Сейсенбі түні жұбайыңа жақындайтын болсаң, бала көтерсе мүмин болады және жақсы мінезді болады. Көңілі жұмсақ, қолы ашық (жомарт), тілі өтіріктен, жаладан және ғайбаттан пәк болады.
Йа Әли! Бейсенбі түні жұбайыңмен жақындас, бала көтерсе хикметі көп басқарушы болады. Сондай-ақ, ілімі көп ғалым болады және ілімімен амал ететін болады. Бейсенбі күні түске дейін жұбайымен қосылса, егер бала көтерсе оған шайтан өлгенге дейін мүлдем жақындай алмайды. Дүние мен ахиретте саламатта болады. Егер жұма түні жұбайыңмен жақындассаң, бала көтеретін болса, Құран қариы болады. Немесе имам болады. Немесе уағызшы болады. Егер жұма күні жұбайыңмен қосылсаң, бала көтерсе, бұл бала ғалым болады. Діндарлығымен атақты және әйгілі болады. Егер жұма түні құптан намазынан бір сағаттан соң жұбайыңмен жақындассаң, бала көтерсе абдалдар (әулиелер) қатарынан болады.
Йа Әли! Жұбайыңмен түннің алғашқы уақытында жақындаспа, егер бала көтерсе палшы және сиқыршы болады. Ахиретті тастап, дүниені таңдайды.
Йа Әли! Менің өсиетімді жаттап ал, Аллаһу та’аланың рұқсатымен саған пайдалы болсын» (Мәнақиб-и чихар йары гузин кітабы)WWW.ISLAMDINI.KZ

Сұрақ: Жүніп болған адамға не істеуге болмайды?
Жауап: Ғұсыл алуы қажет болған адам «жүніп» деп аталады. Жүніп болған адамға Бисмиллаһ айтуға, дұға оқуға, «Лә илаһа иллаллаһ» деп зікір етуге, салауат оқуға болады. Тіпті Фатиха, «Раббанна әтина...» сияқты аяттарды дұға ниетімен оқуына да болады. Құран кәрім кітабын ұстауға болмайды, жаттанды түрде болса да Құран кәрім оқуға болмайды. Мешітке кіре алмайды. Шап маңын қыруы, шаш, тырнақ қырқуы мәкрух болады. Хайз (етеккір) жағдайында бұларды істеу мәкрух болмайды.

Жүніп күйде ішіп-жеу және сәбиді емізу
Сұрақ: Жүніптің бір нәрсе ішіп-жеуі, көшеге шығуы, жүніп болған әйелдің сәбиін емізуі дұрыс па?
Жауап: Ауызын шайғаннан кейін ішіп-жеуі жаиз болады. Көшеге шығу да жаиз. Әйелдің көкірегін жуғаннан кейін сәбиін емізуіне болады. Намаз уақыты шығудан бұрын жуыну керек. Одан артық жүніп болып жүруі харам болады. Намаз оқитын және оқымайтын әркім бір намаз уақытын жүніп күйде өткізетін болса, үлкен азап шегеді.

Жүніптің ішіп-жеуі
Сұрақ: Жүніп болған адамның қолын, ауызын шаймастан ішіп-жеуі жаиз ба?
Жауап: Тәнзиһән мәкрух болып табылады. Жуғаннан кейін ішіп-жеуі мәкрух болмайды, бірақ мәжбүр болмағанша жүніп күйде ішіп-жемеу керек.

Жүніптің тері және мәни
Сұрақ: Ихтилам (поллюция) болғанда және жұбайымен қосылғаннан кейін үстіндегі бүкіл киімдерді шешіп жуу керек пе? Жүніп кезде тер тиген киімдермен намаз оқуға болады ма?
Жауап: Жүніп болған адамның тері нәжіс емес. Ол киімдермен намаз оқуға болады.
Мәни (сперма, ұрық) – Ханафиде нәжіс, басқа үш мазһабта таза. Маликиде, бір қаулы бойынша мәни нәжіс болып табылады.
Ихтилам болған адам киімдерінің бәрін ауыстыруы қажет емес, тек мәни тиген жерді жууы жеткілікті болады. Мәни кеуіп қалған болса, ысқаланса тазаланған болады. Ол киіммен намаз оқуға болады.

Жүніптік және уәсуәса
Сұрақ: Жүніп кезде бір нәрсеге тисем, сол зат лас болды деп ойлап, көп әуре боламын. Бұл уәсуәса ма?
Жауап: Иә, бұл уәсуәса. Жүніп болған адам нені ұстаса да ол нәрсе лас болмайды.

Мешіт ретінде қолданылатын бөлме
Сұрақ: Үйде мешіт ретінде қолданылатын бөлмеге кірерде итикафқа ниет етуге болады ма? Бұл жерге жүніп күйде кіруге болады ма?
Жауап: Мешіт ретінде қолданылатын бөлмеге кірерде итикафқа ниет етуге болады. Бұл жерге жүніп күйде де кіруге болады. Алайда көпшілік баратын мешіттерге жүніп күйде кіруге болмайды.

Жүніптің сәлем беруі
Сұрақ: Жүніп болған адамның сәлем беруіне болады ма және берілген сәлемге де жауап беруге болады ма?
Жауап: Әрине, сәлем беруге де сәлемге жауап беруге де болады. Ешқандай зияны болмайды. Сәлем – өте жақсы дұға. Жүніп болған адам Құран кәрімнен сүре мен аят оқуына болмайды, бірақ дұғаның кезкелген түрін оқуына болады, зікірдің кезкелген түрін айта алады, тіпті Фатиха және «Раббана әтина...» сияқты дұға аяттарын тек дұға ниетімен оқи алады.

Жүніп адам Құран оқи алмайды
Сұрақ: Ислам Ахлақы кітабында «Жүніптің дұшпаннан қорғану үшін бір-екі қысқа аят оқуы жаиз болады» делінген. Осы үкім бойынша «Құл әузу...» сүрелерін оқуға болады ма?
Жауап: «Құл әузу...» сүрелері аят емес, сүре. Бұларды жүніп күйде оқуға болмайды. Қасқа аяттарды оқуға болады. Мысалы, дұшпанның зиянынан және пәлекеттерден құтылу үшін «Лә илаһа иллә әнта субханәкә инни кунту минәззалимин» аяти каримасын оқуға болады.

Жүніптің тырнақ қырқуы
Сұрақ: Жүніп кезде ғұсыл алудан бұрын бет-қолды жуып, содан кейін тырнағын қырққан немесе қырынған адам да мәкрух істеген болады ма?
Жауап: Иә, бет-қолын жуған болса да, мәкрух істеген болады.www.islamdini.kz

Сұлтан ІІ- Абдулхамид ханның таққа отырған 1876 жылдан қазіргі күнге дейін ешбір кезеңде өзектігі, беделі түспеді. Түркияда да, шетелдік баспаларда да атқарған еңбектері, қызметтері әлі күнге дейін ел аузында. Осылай жалғасып кете беретіні де сөзсіз.
Сұлтан Абдулхамид ханға батыстың ашуы, өшпенділігі бар. 33 жыл бойы империяның ең әлсіз кезеңдерінде де олардың жолын кесіп отырды. Өздерін жоғары білімді деп санайтын европалықтардан басым түсіп отырды. Онда да аталары секілді әскер күшімен емес, дипломатиялық жолмен...
Яһудилер Израил мемлекетінің құрылуын жарты жүз жылға кешіктіргені үшін оған тістерін қайрауда. Гректер 1897 жылғы соғыста Афина қақпаларына дейін шегінгендері үшін жек көреді, “Megali İdea” (ұлы идея) деп аталатын жоспарларын кешіктірді.
Тағы кімдер не үшін жаман көреді дейсіз бе? Армяндар, Анадолуда “Хамидия” жасақтарын құрып, көтерілісшілердің Ұлы Арменияны құру проектін мәңгілік тарих беттеріне көмгені үшін...
Ағылшындар оның халифалық саясатымен әуреге түскені үшін, Үндістанда әр апта жұма хұтбалары Сұлтан Абдулхамид ханның атына оқылғаны үшін...
Қытайлар ұйғыр, дұнғандардың жаншылуына, азапталуына қарсы шыққаны үшін...
Орыстар “Балкан келісімінің” алдын алғаны үшін...
Сұлтан Абдулхамид хан империяның жинақталуын, құлдырауын тоқтатуға тырысты. Әйтсе де ішкі факторлар түрік империясының құлдырауында сыртқы факторларға қарағанда көбірек әсерін тигізді. Бұл мақсатта сыртқы және ішкі оппозиция әр түрлі жолдарға барды. Жала жабу, өтірік өсектер тарату, кінәлау, қастандық, төңкеріс, көтеріліс ұйымдастыру, бомба жару, тонаушылық т.б... Одан кейінгі билікке келгендер отанын қанға булықтырып, әлсіретіп 10 жылдың ішінде Адриатик теңізінен Үнді мұхитына дейінгі аралықты қамтыған Осман империясын дұшпандардың жемтігіне айналдырып, құлдырауына себепкер болды.   
Бүгін түрік халқы ІІ- Сұлтан Абдулхамид ханның қызметтерін, отанына деген сүйіспеншілігін біліп, оны мақтан тұтуда. Оның беделі тарихи тұрғыдан да ашықталып қабыл етілуде...  www.islamdini.kz

Сұрақ: Кейбір білгіштер «жеңілдетіңдер, қиындатпаңдар» деген хадис шәрифті өздерінше былай түсіндіріп жүр: «Дәрет алғанда ауызға кірген су оразаны бұзбағаны сияқты, ауызға себілетін бүріккіш (спрэй) де оразаны бұзбайды. Мұрындағы тамшы тамаққа барса оразаны бұзбайды. Инемен (укол) немесе телу жасату (прививка) арқылы дәрі қабылдау, клизма жасату, вагинадан свечка қолдану, дәріні тілдің астына қойып сору және құлаққа тамызатын май – оразаны бұзбайды.» Дін реформистерінің бұл айтқандары қате емес пе?
Жауап: Әрине қате. Мұның барлығы төрт мазһабта да оразаны бұзады. Фиқһ кітаптарында оразаны бұзып, каффарат (жаза) керек ететін жағдайлар айтылғанда: “тамақ немесе дәрі-дәрмектен саналатын кез-келген нәрсені жұту” деп аталып көрсетілген. Құм, топырақ, металл сияқты нәрселер, яғни тамақ пен дәріге жатпайтындарды жеу оразаны бұзса да, каффаратты қажет етпейді. (Радд-үл-мухтар) 
Тамақ пен дәрі-дәрмектен саналатын нәрселердің инемен (шприц) егу арқылы ағзаға енуі каффарат жасауды керек етпейді, тек қазасын ұстау керек болады. Мысалы: жараның бетіне жағылған май сіңіп кететін болса ораза бұзылады, бірақ каффарат жасауды керек етпейді. Астма ауруымен ауыратындардың тамаққа себетін бүріккіштерінің (спрэй) құрамында дәрі болғандықтан оразаны бұзады. Ауызға кіріп жұтылған нәрсенің аз немесе көп болуының маңызы жоқ. Бір тамшы дәрі немесе бір тамшы су адамның өз қалауымен жұтылса, оразаны бұзып қана қоймай, каффарат жасауды да керек етеді. Дәрет алып жатқанда байқаусызда жұтылса, әдейі жасамағаны үшін каффарат жасауды керек етпейді. 
Дәрет алып болғаннан кейін ауызда қалған ылғалды жұту мен мұрынға немесе ауызға тамызатын дәріні жұтуды салыстыруға болмайды. Өйткені дәрет алу – қажеттілік болып табылады. Дәрі де қажеттілік дейтін болса, ораза ұстай алмайтындай дәрежеде ауру болғандарға ораза ұстамауға рұқсат берілген. Ауруынан сауыққаннан кейін ұстайды. Дүмшелердің айтқанындай: “Дәрімді де қабылдай беремін, оразамды да ұстай беремін” деп айту – үлкен қателік.
Төрт мазһабта және бүкіл мүжтәһид имамдардың айтуы бойынша: жараға жағылған май (мазь) ішке сорылып жауфқа, яғни асқазанға дейін баратын болса ораза бұзылады. Шафии мазһабында ми, іш, бауыр, қуық - жауф болып саналады. Мысалы: бас сүйегі жарылса, мұндағы жараға жағылатын май миға баратындықтан ораза бұзылады. 
Шафии мазһабында ішке пышақ кірсе, пышақтың ұшы асқазанға, яғни жауфқа кіргендіктен ораза бұзылады. Сау теріден пышақ кіргенде ораза бұзылғаны сияқты, ине (укол) арқылы бұлшық етті немесе тамырды тесіп берілетін дәрі де жауфқа барғанда ораза бұзылады. Қазір медицинада телудің (прививка) қуыққа, миға және дененің барлық ағзасына баратындығы нақты белгілі. Олай болса укол алу төрт мазһабта да оразаны бұзады. Тек қазасын ұстап беру керек болады. Медицина тамырдан немесе бұлшық еттен берілетін дәрінің миға және қуыққа баратынын айтып тұрғанда «уколмен егілген дәрі ми немесе қуыққа бармайды» деп ешкім айта алмайды. Айтса да ғылыми дәлелсіз, өз ойынан шығарған болады. (Жоғарыда жазылған Ханафи мазһабына қатысты мәліметтер Тахтауи, Мәбсут, Бәдаи және сол сияқты кітаптардан алынған. Шафии мазһабына қатысты мәліметтер Маджму, Муғнил-мухтадж, Тухфа, Әнуар, Куммәсра, Баджури, Шәрхи ибни Баджури сияқты сенімді кітаптардан алынған.)WWW.ISLAMDINI.KZ

Құрметті оқырман! 
Ораза айының жақындауына байланысты күнтізбемізден қалай пайдалану керектігі жөнінде екі ауыз тоқталып кетейік. Ораза тұтуды бастау сағаты ретінде күнтізбемізде «Имсак» (тыйылу) сөзімен берілген бағанадағы сағаттарға қарау керек. Яғни «Имсак» сағаты сол күннің ауыз бекіту уақытын көрсетеді. Сәреге тұрғанда сәре тамағын имсак сағатына дейін ішу мүмкін. Таң намазы уақыты күнтізбеміздегі имсак сағатынан шамамен 20 минут өткен соң басталады. Ауызашар немесе ифтар уақыттары «Ақшам» бағанасындағы сағаттармен көрсетілген. Демек ауыз бекіту және ашу сағаттарында күнтізбедегі «Имсак» және «Ақшам» уақыттарына қаралады.

2013 жылдың намаз және ораза кестелері
http://islamdini.kz/times

Аллаһу та’аланың сүйікті құлдарының, достарының екі белгісі бар. Осы белгілерге қарап оның Аллаһу та’аланың сүйікті құлы немесе олай емес екенін аңғаруға болады.
Біріншісі, олар Аллаһ үшін өмір сүреді, Аллаһ үшін сөйлейді. Жасаған әрбір істері Аллаһ разылығы үшін. Олар Аллаһу та’аланың әмірлері мен тиымдары үшін бар.
Екіншісі, Аллаһу та’аланың сипаттарымен сипатталған. Мысалы, Аллаһу та’ала сипаттарының бірі – мейірім сипаты. Дінді-дінсіз, жанды-жансыз, өмірде не бар болса барлығында Хақ та’аланың мейірімі, рақымдылығы бар. Бұл әулиелер де Аллаһу та’аланың осы мейірім, рақымдылық сипаттарымен сипатталғаны үшін, ешбір жандыға зиян бермейді, кек алмайды, бірақ олардың қылыштары өте өткір. Қылыштарына өзі барып ұрынбау керек.
Мәулана Халид Бағдади хазреттерінің бір шәкірті бір қателік жасайды. Жүз мың түрлі кешірім сұрағанында Мәулана хазреттері былай дейді: «Менен кешірім сұрағаның жеткілікті ме? Мен ренжігенде, менің ұстазым, оның ұстазы, оның да ұстазы, яғни барлығы ренжіді, қайбірін тауып кешірім сұрайсың?»
Өте қауіпті. Қандай жұмыс істесек істейік, бірақ құрмет пен әдептен артта қалмайық. Өйткені, бұл сондай жол, тасаууфтың шыңына, ғылымның шыңына шықсақ та, үлкен ғұламаларға, әулиелерге қарсы құрметсіздік етсек, бәрі қолымыздан кетеді.
Әдеп, ғылымның басы болғаны сияқты, ортасы мен соңы да әдеп. Әдеп, жөнін, өз орнын біліп, шектен шықпау дегенді білдіреді. Отбасыда, қоғамда, бәрінің бір шегі, шектеуі бар. Барлық қиындық пен келіспеушіліктер шектен асудан туындайды. Әркім өз жөнін біліп, шектен шықпаса, мысалы, үйдегі әйел де, күйеу де өз шекарасын біліп, соған қарай әрекет етсе, ол үй жаннаттай болады. Жаннаттай болған үйден ахиретке көшкендер де, әлбетте жаннатқа барады. Барлық жағдайда дініміз не әмір етсе соны үйреніп, сол бойынша әрекет етілсе, жөнін біліп, шектен шықпаған болады. Сонда ұрыс та, келіспеушілік те, соғыс та болмайды. Өмір гүл бағына, бақ-беркеге айналады. Бәрінің шегін дініміз білдірген. Шектен аспау, ешкімнің шекарасына кірмеу керек. Нәтижеде алдымыздағы  адам, ол да Аллаһтың құлы, ренжітпейік. Сүйікті пайғамбарымыз былай деген: «Махшар алаңында күн найза бойындай төмендеген кезде, жеті түрлі адам Арштың астында көлеңкелейді. Олардың бірі, мүминнің жүзіне сүйіспеншілікпен, махаббатпен қараған адам». WWW.ISLAMDINI.KZ

Сөз тасу – басқа адамдардың естімеуі керек 
болған сөздерді өзгелерге жеткізу деген сөз. Мысалы, бір жерде (Ахмет 
керең) деп айтылса, Ахмет керең болса да, болмаса да ол сөзді Ахметке барып айту, сөз тасу болып табылады. Сөз тасу – өте жаман мінез.  Хадис шәрифте: «Сөз тасыған адам жәннатқа кіре алмайды» делінген. Қабір азабының үштен бірі сөз тасу себебінен болады. Хазреті Мұса алейhиссаламның заманында құрғақшылық болады. Қанша рет Аллаhу та’аладан жаңбыр тілеп дұға етсе де, дұғалары қабыл болмайды. Аллаhу та’ладан Мұса алейhиссаламға: «Араларыңда бір сөз тасушы бар. Ондай адам бар кезде дұғаларыңды қабыл етпеймін» деген хабар келеді. Мұса алейhиссалам: «Йа Раббым, ол адамды бізге білдір, арамыздан шығарайық»,- дейді.
Аллаhу та’ла: «Ей Мұса! Мен сендерді араларыңда сөз тасудан тыя тұрып, қалайша өзім сөз тасимын?»- дейді. Одан кейін барлығы тәубе етеді және олардың дұғалары қабыл болады. 
Басқалардан бізге сөз жеткізген адам, бізден де басқаларға сөз жеткізеді. Сондықтан сөз таситын адамнан сенімді болмау керек.
Сөз тасу туралы хадис шәрифтерде былай делінеді:  

«Адамдардың арасында сөз таситын кісі адал адам емес.» 

«Ең жаман адам – араларыңда сөз таситын, араларыңды
бұзатын және адамдарды бір-бірімен шағыстыратын адам»  

Сөз тасу - тек қана адамның айтқан сөзін басқаға жеткізу емес. Сонымен қатар, адамның естігенде ренжитін ісін айту да сөз тасуға жатады. Тек айтылуы діни тұрғыдан
пайдалы болса немесе бір күнә істелуінің алды алынатын болса оны айтудың зияны
жоқ. Бір адам Омар бин Абдулазиз хазреттеріне біреудің сөзін жеткізеді. Сонда
хазреті Омар бин Абдулазиз оған: «Абай бол, егер өтірік айтсаң, Құран кәрімде
“Бұзық адамдардың сөзіне сенбеңдер” деген аятындағы бұзық адамдар қатарынан
боласың, егер дұрыс айтсаң тағы да Құран кәрімде “Сөз тасыған адамдардың сөзін
тыңдамаңдар!” деп бұйырылғанындай өсекшілер қатарынан боласың. Тәубе еткің
келсе, кешіруім мүмкін» дейді. Сөз жеткізген адам тәубе етіп, бұдан соң сөз
тасымады.
WWW.ISLAMDINI.KZ

Сұрақ: Әйел адамға жалаң аяқ намаз оқуға болады ма?Жауап: Намаз киімінің етегі ұзын болса, аяқтар көрінбейтін болса ешқандай зияны жоқ. Әйелдердің қолы мен жүзінен басқа барлық жері, білектері, ұзын шаштары және табандары, намаз үшін Ханафиде әурет болып табылады. Қолдарының үстін әурет емес деген ғалымдар да көп. Олардың айтуынша, әйелдердің білектеріне дейінгі қолдарының үсті ашық күйде намаз оқулары жаиз болады. Бірақ, кітаптардың бәріне сай болу үшін әйелдердің қолдарын жабатындай ұзын жеңді намаз киімі немесе кең (үлкен) орамалмен қолдарын жауып оқуы жақсырақ болады. Әйелдердің аяқтары намазда әурет емес деген ғалымдар бар болса да, бұл ғалымдар да намазда жабуы сүннет, ашуы мәкрух деді. (С.Әбәдийа)
Әйелдердің аяқтарының ашық болуына қатысты екі қаулы бар. Бірінші қаулы бойынша мәкрух, екінші қаулы бойынша намаз бұзылады. Әйелдер шұлықпен немесе аяқтарын жабатындай ұзын юбка, көйлек киіп намаз оқу керек! (Мәзаһиби Әрба’а)
Әйелдің тобығы, білегі, мойны немесе шаштары ашық күйде оқыған намазы сахих болмайды. Жұқа болып, астындағы мүшенің бейнесі немесе түсі көрінетін мата негізінде жоқ деп саналады. (Үмдәт-ул-Ислам)
Шафииде әйелдің екі қолы мен жүзінен басқа барлық жері әрдайым әурет.
Тұтқында болмаған еркін әйелдің алақанынан, жүзінен және аяқтарынан басқа бүкіл денесі әурет болып табылады. Аяқтарына әурет деген ғалымдар да болды. Нур сүресіндегі «Әйелдер аяқтарын жерге ұрып жүрмесін, аяқтарындағы жабық әшекейлерінің дауысы естілмесін» мағынасындағы аяти карима, аяқтардың әурет екенін көрсетуде. (Халеби-и кәбир)
Намаз сыртында әурет және әурет емес деген ғалымдар да болған. Осы тұрғыдан намазда және намаз сыртында аяқтарды шұлықпен жабу керек, аяқтары ашық жүргендерге де харам істеп жүр демеу керек.
 

Жалаң аяқ намаз оқу мәкрух

Сұрақ: Әйелдердің аяқтары әурет болғандықтан жалаң аяқ намаз оқи алмайды. Ер адамның аяғы әурет болмағанына қарағанда, жалаң аяқ намаз оқуы Ханафиде мәкрух па? Тіпті тек тізе мен кіндік арасын жауып оқыса қандай зияны болады?
Жауап: Тек қана кіндік пен тізе арасын жауып оқылған намаз сахих болса да, мәкрух болады. Намаз борышынан құтылатын болса да, намаздан пайда болатын үлкен сауаптарға қауыша алмайды. Фиқһ кітаптарында былай делінген:
1) Намазды таза мәсі немесе аяқ киіммен (шұлықпен) аяқтарын жауып оқу, жалаң аяқ оқудан қаншама есе абзалырақ. Хадис шәрифте жабық аяқпен намаз оқу әмір етілген. (Дуррул мухтар)
2) Расулуллаһ және Асхаби кирам аяқ киіммен намаз оқитын еді. Намазды шұлық немесе мәсімен оқу керек, ғибадаттарын жалаң аяқ орындайтын яһудилерге ұқсамау керек. (Рәддул мухтар)
3) Намазды аяқтарды жауып оқудың сауабы өте көп. (Халеби, Бәриқа, Хадиқа)
4) Еркектердің жалаң аяқтарымен намазға тұрулары мәкрух. Аяқ киім немесе мәсі кір болса, аяққа таза шұлық кию сүннет болады. Намаздың уәжібі сияқты, сүннетін де тәрк ету мәкрух болады. (И. Ахлақы)
5) «Яһудилерге ұқсамау үшін намаздарды аяқ киіммен оқыңдар» хадис шәрифі жалаң аяқ намаз оқудың мәкрух екенін көрсетуде. (С.Әбәдийа)
 

Аяқтарды жабу

Сұрақ: Фиқһ кітаптарында «Сәждеде аяқтарды қолмен жабу мәкрух болады» делінген. Неліктен жабу мәкрух болады?
Жауап: Еркектердің жалаң аяқ намаз оқуы мәкрух. Жалаң аяқ намазға тұрған адам, осы мәкрухқа кедергі болу үшін қолдарымен аяқтарын жабуға тырысатын болса, екінші бір мәкрух істеген болады.
Отырған кезде қолын сандарынан алу мәкрух болғандықтан, аяқтың ашық болу мәкрухтығын кетіру үшін екінші мәкрух істемеу керек. «Халеби-и кәбир»-де жазылғанындай, түрегеп тұрғанда, рукуда, сәжделерде және отырғанда қолдарды сүннет болғанындай ұстамау мәкрух болады. «Мәрақил фәлаһ»-та «Сүннетті тәрк ету мәкрух. Сондықтан еркектердің сәждеде жалаң аяқтарының астын қолымен жабуы мәкрух болады» деуі де осы себептен. (С.Әбәдийа)
 

Жалаң аяқ намаз оқу

Сұрақ: Шафииде еркектердің жалаң аяқ намаз оқуы сүннет, ал Ханафиде мәкрух. Әркімнің өз мазһабы бойынша әрекет етуі керек емес пе?
Жауап: Иә. Мазһабтар арасында мұндай бір-бірінен өзгеше үкімдер көп. Мысалы Шафииде имамның артында Фатиха оқу парыз болса, Ханафиде харамға жақын мәкрух. Әркім өз мазһабының үкімі бойынша әрекет етеді. Ханафиде мынадай делінгенде, Шафиилердің де солай жасауы қажет емес.
WWW.ISLAMDINI.KZ

Сурак: Сенiмдi жакын досымнын затын онын хабарынсыз, одан сурамай колдану немесе жеу жаиз бола ма?Жауап:
Озгенiн мулкiн руксатсыз колдану харам болып табылады. Маселен досыннын
каламын одан руксатсыз алып, ол каламмен хат жазу харам болады.

Досыннын
калтасындагы немесе столындагы конфет сиякты нарселердi жеу де осылай 
жаиз болмайды. Бiрак оте сенiмдi, беретiнiне 100% сенiмдi болган достын 
мулкiн колдану немесе жеу жаиз болады. Бiрак казiргi танда ондай дос 
табу оте киын. Сондыктан суизанга (куман астында калуга) себеп болатын 
нарселерден узак журу керек. 

Хазретi Фатхи Мусули бiр досынын 
уйiне барады. Досы уйiнде жок болады. Кызметшiсi бар едi. Одан сандыктын
кiлтiн сурайды. Кызметшiсi оны таныгандыгы ушiн кiлттi бередi. Хазретi 
Фатхи Мусули сандыкты ашып кажетiнше акша алып кетедi. Досы муны 
естiгенде катты куанады жане сол мезетте кызметшiсiн (кулын) азат етедi.

Бул
устем дарежелерге жеткен ескi заманнын улылары акша кажеттiлiгi 
туындаганда жагдайын достарына бiлдiретiн едi. Достары «Канша керек?» 
деп сурамайтын едi, амиянын алып беретiн едi. Достары амияннан керегiнше
алатын. Тiптi кейбiреулерi бiр досы озiнен акша сураса «Неге онын бул 
жагдайын (акшага муктаждыгын) бурын байкамадым, неге оны сурауга мажбур 
еттiм» деп оз-озiне ренжiп жылайтын едi. Достарынан жиi жиi кандай 
кажеттiлiгi бар екенiн сурап туратын едi. Онсыз да доска «Калайсын?» деп
айту, «Кандай кажеттiлiгiн бар болса айт, колымнан келсе комектесейiн» 
деген соз. Айтпесе жай соз болсын деп «Калайсын?» деу шынайы достарга 
жараспайды. 

Озгенiн хатын оку
Сурак: Кейбiр достарымнын 
кiммен хат алысып туратынын, не жазатынын бiлгiм келедi. Бiр жолын тауып
немесе паролiн бузып бiреудiн электронды хаттарын, компьютерiндегi 
баска да жазуларына, суреттерiне карау куна бола ма, кул акысын жеген 
болам ба?
Жауап: Озi руксат берген болса куна болмайды. Руксатсыз 
карайтын болса, улкен куна болады, кул акысын жеген болады. Жалпылама 
руксат берген болса да, компьютерiнде немесе уялы телефонында жеке 
озiнiн заттары болатындыктан кажеттiлiгiн молшерiндей карау керек, баска
не бар, не жок деп iшiн тiнтiп шыгу дурыс емес. Хадис шарифтерде былай 
делiнедi:
«Досынын жазуына руксатсыз караган адам, Жаханнам отына караган болады.» (Табарани)
«Досынын хатына руксатсыз караган адам отка караган болады» (Абу Дауд)
«Руксатсыз бiр уйдiн iшiне караган адам харам iстеген болады.» (Абу Дауд, Тирмизи)
«Бiреудiн уйiне руксатсыз караган адамнын козiн шыгарса орынды болады.» (Муслим)

Бiреудiн
жеке заттарына, кужаттарына руксатсыз карау кул акысы болатыны секiлдi,
оны баскага корсету соз тасуга, гайбатка жатады. Булар харам болып 
табылады. Бiр адамга электронды хат жiберерде ол хатта оз жазуларымыздан
болек, баска адамдардын жазулары, будан алдын берген жауаптары бар 
болса, жасырын (bcc) жiберетiн уяшыкка баска адамдардын да “mail” 
адрестерiн жазып оларга да жасырын жiберу ол жазуды баскаларга корсету 
болады.
Мундай нарсе iстеген болса, таубе ету керек жане ол адамнан разылыгын сурау (халалдык алу) керек.

Сурак:
Жумыс орнында кенсенiн букiл компьютерлiк жуйесiнен жауапкер кызметкер 
ретiнде жумыс iстеймiн. Озгелердiн жазуларына, компьютерлерiне руксатсыз
карау жаиз еместiгiн бiлемiн. Менiн жумысым карауымды талап етедi. Бул 
куна бола ма?
Жауап: Кызмет бабымен бiр кажеттiлiк туындаган кезде 
карау куна болмайды. Бiрак ешкандай кажеттiлiксiз баскалардын 
компьютерлерiне кiрiп, хаттарына- жеке жазуларына карау куна болады.

Сурак: Бiр офистiн iшiнде колданылатын кез-келген электрлi куралды жеке пайдамыз ушiн колдануымыз жаиз бола ма?
Жауап:
Негiзiнде ешбiр куралды руксатсыз колдану жаиз болмайды. Бiрак офиске 
зияны тимейтiн болса немесе руксатсыз колдану адет болган нарсе болса, 
мысалыга уялы телефонды зарядтау, офистiн электрiнен пайдаланып кырыну, 
шай кою, офистiн суымен дарет алу, компьютерде жеке электронды хаттар 
жiберу секiлдi нарселердi арнайы руксат сурап отырмай-ак колдану 
коптеген жумыс орындарында адет. Басшылар да буны бiлгенi ушiн куна 
болмайды.
WWW.ISLAMDINI.KZ

Әһли хикмет ғұламалар былай деген:
Ертеңге дейін жетуіміз белгісіз, алайда бүгін мүмкіндік қолымызда. Ахиретте пайдасы тиетін іс жасау үшін бүгінгі күннің қадірін білуіміз керек. Ең жақсы дос – адамға ахиретті еске түсіретін кісі. Ал ең жаманы – дін бауырын дүниелікке байлайтын, оған ахиретті ұмыттыратын адам.
Жақсы және рахат өмір сүруді қалайтын адам дүниенің фәни (өткінші) екенін білу керек, ешбір нәрсеге сараң, ашкөзді болмау, басқаның қолындағына көз тікпеу, қомағайланбау керек. Кәпір болған адамнан қомағайланылған болса, онсыз да кәпірде қомағайланатындай, қызығатындай ештеңесі жоқ. Ал егер мұсылман болса, ол да дін бауыры, «Аллаһу та’ала оған одан да жақсырағын, одан да көбірегін берсін» деу керек.
Мүминді қорғайтын екі нәрсе бар: біріншісі ықылас, екіншісі алған дұғалары. Бір ғибадатқа берілетін сауап ғибадатты орындаған адамның ниеті мен ықыласына байланысты. Сүйікті пайғамбарымыз «Аллаһу та’ала сендердің сыртқы көріністеріңе, мал-мүліктеріңе (мансаптарыңа, жақсы амалдарыңа) қарамайды, бұларды қандай ниетпен істегендеріңе қарайды» деген. Әр мүминнің ниеті Раббымыздың разылығы болу керек. Дін бауырымызды өзімізден үстем деп білуіміз керек. Өзін дін бауырынан үстем санаған адамның ықыласы жоқ деген сөз. Ықылас – Аллаһ үшін жасалған нәрселер. Ал ықыластың мәні – өз пайдасын ойламай, дін бауырына пайдалы болу деген сөз. Жеке басының пайдасын дін бауырының пайдасынан жоғары санағандар үлкен қауіпте.
Пайғамбарымыз “салаллаһу алейһи уәсәлләм” «Әр пайғамбар өзіне тән ерекшелігі себебімен пайғамбар ретінде таңдалған» деген кезде, Асхаби кирам «Йа Расулаллаһ, сіз қай амалыңызбен таңдалдыңыз?» деп сұрады. Сүйікті пайғамбарымыз «Исар» деп жауаптады. Исар – өзі мұқтаж болған нәрсені басқа мұқтаж болған бауырына беру деген сөз. Мұны істеу өте қиын болса да, ең болмағанда өмірде бір рет исар жасау керек. Өйткені Аллаһу та’ала «Өмірінде бір рет исар еткен адамнан және исаршы мінезімен маған қауышқан адамнан есеп сұрауға ұяламын» деген.
Бәһлул Дана, халифа Харун Рашидтың өз ақшасымен мешіт соқтырғанын естіген кезде «Бәрекелді, машаллаһ, үлкен жақсылық істеді» дейді де, құрылыс орнына барып, бүкіл кірпіштердің үстіне «Бәһлул» деп жазады. Бұл жағдайдан хабардар болған халифа «Неліктен кірпіштердің үстіне өз есіміңді жаздың?» деп сұрайды. «Несі бар екен, жазсам не болыпты?» деп жауап береді. Халифа «Мен ол мешітті өз ақшама Аллаһ разылығы үшін соқтырып жатырмын» дейді. Сол кезде Бәһлул Дана хазреттері «Егер Аллаһ разылығы үшін соққан болсаң, Бәһлул деп жазылса да, Харун деп жазылса да, бәрібір емес па? Аллаһу та’ала мешітті кімнің соқтырғанын білмейді ме?» деп жауап береді.WWW.ISLAMDINI.KZ

Сұрақ: «Әузу» мен «Бисмиллаһ»-тың мағынасы қандай?
Жауап:
Әузу биллаһи минашшайтанир ражим дегеніміз – Аллаһтың мейірімінен ұзақ болған және ашуына ұшырап, дүние мен ахиретте құрыған шайтаннан Аллаһу та’алаға сиынамын, қорғанамын, жәрдем күтемін.

Ал Бисмиллаһир рахманир рахим дегеніміз – әр бар болған болмысты оны жарату арқылы, болмыста ұстап тұру арқылы, жоқ болудан сақтау арқылы жақсылық жасаған Аллаһу та’аланың жәрдемімен бұл ісімді бастай аламын деген сөз.

(«Әузу» дегеніміз – «Әузу биллаһи минашшайтанир ражим» сөзі, ал «Бисмиллаһ» дегеніміз – «Бисмиллаһир рахманир рахим» деген сөз.» Төменде Бисмиллаһ деп өткен сөздер «Бисмиллаһир рахманир рахим» деген мағынаны береді.)

Бисмиллаһтың қасиеті
Сұрақ: Бисмиллаһтың қасиеті қандай?
Жауап: Ең алғаш жазылған жазу Бисмиллаһ. Адам алейһиссаламға алғаш келген уахи Бисмиллаһ. Мүминдер Бисмиллаһтың жәрдемімен Сырат көпірінен өтеді. Жәннат шақыруының қолтаңбасы Бисмиллаһ.

Хадис шәрифтерде былай делінген:

«Ұстазы балаға Бисмиллаһты (яғни «Бисмиллаһир рахманир рахим» сөзін) оқыса, бала да айтса, Аллаһу та’ала баланың, оның ата-анасының және ұстазының Жәһаннамға кірмеуі үшін құжат жаздырады.» (С.Әбәдийа)

«Құран кәрімнің кілті – Бисмиллаһ.» (С.Әбәдийа)

«Бисмиллаһ – бүкіл кітаптардың кілті.» (Хатиб)

«Бисмиллаһпен желінген тамақ берекетті болады.» (Ибн Мажа)

«Бисмиллаһпен басталмаған әрбір маңызды іс нұқсан болып қалады.» (Бәйһақи)

«Үйге кірерде Бисмиллаһ айтылса, шайтан “Бұл үйге кіруіме мүмкіндік жоқ” деп, бұрылып кетіп қалады.» (Тибйан)

«Амал дәптерінде жеті жүз Бисмиллаһ бар болған адамды Аллаһу та’ала тозақтан шығарады.» (Тәрғиб-ус салат)

«Бисмиллаһпен жазу жазған адамның қажеттіліктеріне жету оңай болады, Аллаһу та’ала да разы болады.» (Дәйләми)

«Ісін Бисмиллаһпен бастаған адамның күнәлары кешіріледі.» (И.Рафии)

«Тамақтануды Бисмиллаһпен бастап, соңында Әлхамдулиллаһ деген адамның әлі дастарханнан тұрмай-ақ күнәлары кешіріледі.» (Табарани)

«Бисмиллаһпен желінген тамақ берекетті болады.» (Ибн Мажа)

«Қиыншылыққа түскен адам “Бисмиллаһиррахманиррахим уә лә хаула уә лә қууата илла биллаһил алийил азим” десе, әртүрлі қиыншылықтардан құтылады.» (Дәйләми)

«Мың рет Бисмиллаһ оқыған адамның төрт мың үлкен күнәсы кешіріледі.» (Тәрғиб-ус салат)

«Бисмиллаһ жазылған бір қағазды жерден көтерген адам сыддықтардан жазылады.» (Тәрғиб-ус салат)

«Бисмиллаһсыз иіссу себінген адам шайтандарға да иіссу сепкен болады.» (Ибн Сүнни)

«Шайтаннан қорғану үшін тамақтануды Бисмиллаһпен бастаңдар!» (Табарани)

«Су ішерде Бисмиллаһ айтыңдар, болғаннан соң Әлхамдулиллаһ деңдер және үш демде ішіңдер!» (Ибн Сүнни)

«Тамақтануды бастарда Аллаһу та’аланың есімін еске алыңдар, яғни Бисмиллаһ айтыңдар! Басында Бисмиллаһ айтуды ұмытқан адам, есіне түскен кезде “Бисмиллаһи алә әууәлиһи уә ахириһи” десін!» (Әбу Дауд, Тирмизи, Хаким)

«Тамақтануды бастаған адам Бисмиллаһи десін. Бисмиллаһ деуді ұмытса, есіне түскен кезде “Бисмиллаһи алә әууәләһу уә ахираһу” десін.» (Ибн Мажа)

«Шайтаннан қорғану үшін тамақтанғанда, демалғанда және түнде ұйықтарда Бисмиллаһ айтыңдар!» (Табарани)

«Дәретханаға кірерде айтылған Бисмиллаһ жындардың көзіне перде болады, әурет жерлерді көре алмайды.» (Тирмизи)

«Есігін Бисмиллаһпен жапқан адам шайтаннан қорғанады. Бір шыбықпен болса да ыдыстарды Бисмиллаһпен жабыңдар!» (И.Хиббан)

«Шайтан Бисмиллаһ айтылмай желінген тамақты өзіне халал деп біледі.» (Мүслим)

«Шайтаннан қорғану үшін үйге кіргенде сәлем беріңдер және тамақты Бисмиллаһпен жеңдер!» (Табарани)

«Үйден шығарда “Бисмиллаһи, тәуәккәлту аләллаһ, лә хаула уә лә қууата илла биллаһ” деген адам қауіптерден қорғанады және шайтан одан ұзақтайды.» (Тирмизи)

«Йа Расулуллаһ, көп тамақ жесек те тоймаймыз, тамақтың берекеті болмайды» делінген кезде, Расулуллаһ: «Тамақты жеке емес, бірге жеп, Бисмиллаһ айтылса, берекетті болады» деп жауап берді. (Ибн Мажа)

Сүйікті пайғамбарымыз Бисмиллаһ айтып суды үш демде ішетін, болғанда Әлхамдулиллаһ дейтін еді. (И.Сүнни)
Сұрақ: Істерімізді бастағанда қысқаша Бисмиллаһ деп айту жеткілікті ме?
Жауап: Жеткілікті. «Һ» әрпі анық белгілі болу үшін «Бисмиллаһи» деу дұрысырақ.

Бисмиллаһпен басталған істі бітірген кезде де «Әлхамдулиллаһ» деу керек, яғни Аллаһу та’алаға шүкір ету керек!

Ибрахим сүресінің «Шүкір етсеңдер әлбетте ниғметімді арттырамын» мағынасындағы жетінші аяти каримасы мен «Кіші немесе үлкен ниғметке қауышқан адам "Әлхамдулиллаһ" десе, Аллаһу та’ала ол адамға бұл ниғметтің жақсырағын береді» және «Ішіп-жегеннен кейін "Әлхамдулиллаһ" деген адамнан Аллаһу та’ала разы болады» хадис шәрифтері ниғметке шүкір етілетін болса, әрі қолдағы ниғметтің жоқ болудан сақталатыны, әрі жаңа ниғметтерге де қолжеткізілетініне себеп болатындығы білдірілуде. (Т.Ғафилин) 

Бисмиллаһпен бастау
Сұрақ: Барлық жақсы істерді Бисмиллаһпен бастау керектігіне қарағанда, хаттарды, электрондық хаттарды Бисмиллаһпен бастау қажет емес пе?

Жауап: Бисмиллаһты Ислам әріптерімен жазу керек. Алайда Бисмиллаһты қазіргі хаттардың аяқасты болып кетуі мүмкін болғандықтан, хаттарда жазбаған дұрысырақ болады. Электрондық хаттарда және қол хаттарда Ислам әріптерімен жазылған түрін латын немесе кирилл әріптерімен сәйкестендіріп жазбау керек. Ислам әріптерімен жазылған қол хаттарды және Ислам әріптерімен жазылған электрондық хаттарды Бисмиллаһпен бастау сүннет. Ұлы Ислам ғалымы Дост Мұхаммед Кандихари хазреттері 29-шы хатында былай деген:

Сүйікті пайғамбарымыз хаттардың басында Бисмиллаһир рахманир рахим деп жазатын еді. Мысалы Дыхия Кәлби арқылы Рим императоры Гераклға жіберген хатын Бисмиллаһпен бастады. Хатты, кәпірге жазылса да, Бисмиллаһпен бастау сүннет. Худәйбийа жорығында хазреті Әлиге Бисмиллаһ жазуын әмір етті.

Барлық жақсы, қайырлы істерді Бисмиллаһпен бастау керек.WWW.ISLAMDINI.KZ

Әһли хикмет ғұламалар былай деген:

Ең
бақытты, ең рахат мұсылман – өзін есепке тарта алатын адам, басқаларды
емес. Өкінішке орай, тек басқаларға ғана қарағанымыз үшін, өзімізді көре
алмаймыз. Алайда бізге өзімізді көре алуымыз үшін айна берілген. Міне
осы айнаға қарап, өзімізге қарауымыз керек. Бұл айна – Имам Раббани
хазреттері сияқты үлкен әулиелеріміздің еңбектері. Сол айнаға қарап,
өзін көргендер, өзін танығандар құтылады. Юсуф алейһиссалам жәннаттың
сұлулығы берілген адамдардың ең әдемісі еді. Ең сүйікті досы оған қонақ
болып келеді. Юсуф алейһиссалам одан:

– Ешқандай сыйлығың жоқ па? – деп сұрайды.

– Әрине бар, сізге лайықты сыйлықты ұзақ іздедім, ақыр соңында таптым.

– Ол қандай сыйлық?

– Ол айна.

– Бұл айна не үшін керек?

– Сіздің сұлулығыңызды біз көреміз, білеміз, бірақ сіз өзіңіз білмейсіз. Біз сұлулығыңыздан шаттанамыз, сіз шаттана алмайсыз...

Құрметтілеріміздің
біз әкелген сыйлықтарға қажеттілігі жоқ, бірақ сыйлық сүйіспеншілікті
арттырады. Ұмытпайық, пайғамбарымыз алейһиссалам да бізден сыйлық
күтеді. Аллаһу та’ала да бізден сыйлық күтеді. Оларға немқұрайдылық
танытудан сақ болайық. Біз Расулуллаһқа қанша салауат айтатын болсақ,
жіберген сыйлығымыз үшін Ол да сол дәрежеде бізден разы болады. Бес
уақыт намазды оқысақ, Аллаһу та’ала да бізден разы болады. Аллаһу
та’аланың құлдарынан күткені – бес уақыт намаз. Намазын оқымаған адам
Хақ та’алаға сыйлық бермеген болады деген сөз. Тыныс алып жатқан болсақ,
намаз оқуға да мәжбүрміз. Егер тыныс алып жатпаған болсақ, демек намаз
оқу міндеті де мойнымыздан алынды деген сөз.

Бір
адам бір имамға келеді, «намазды оқымауыма рұқсат ретінде маған бір
фәтуа берсеңіз, сізге жүз алтын беремін» дейді. Имам «Жарайды, саған бір
емес, бес фәтуа берейін» дейді. «Бұлардың қайбірін жасай алсаң, намаз
оқу міндеті мойныңнан алынады: 1) Хайуан болсаң, 2) Жынды болсаң, 3) Сәби болсаң, 4) Аллаһ сақтасын, мүртәд (кәпір) болсаң, 5)
Өлсең, намаз міндеті сенің мойныңнан алынады. Бұлардың ешбіріне намаз
парыз емес» деп ретімен айтқан кезде, әлгі адам «Ұстаз, бұлар маған
жарамайды» дейді де, намазын оқуға кетеді.

Ұзын
сөздің қысқасы, мүмин, мүмин болып өмір сүрген уақыты бойы намазын оқуы
керек. Имам Жафәр Садық хазреттері өлім жағдайында жатқан кезде орнынан
тұрып: «Бәрің дереу мұнда жиналыңдар, соңғы сөзімді айтамын» дейді.
Бәрі жиналғаннан соң «Намазды тастап кетуден сақ болыңдар. Менің
шәкіртім болса да, туысқаным болса да, сәйид болса да, намазын оқымаған
адамға жаза бар» дегеннен кейін, кәлимаи шәһадат айтып қайтыс болады.

Кемшілікпен
оқылса да, намаз иншаллаһ қабыл болады. Біз ең болмағанда Аллаһқа
бұрылайық. Оның жолында болайық. Намазды барлық жағдай мен шарттарда
оқуға тырысайық. Намаз оқу – ең негізгісі. Қабыл болды ма, болмады ма
деп Аллаһу та’аламен саудаласатын жағдайда емеспіз. Құлдың міндеті –
әмір етілгенді орындау. Қабыл ету немесе қабыл етпеу – Аллаһу та’ала
білетін іс.



WWW.ISLAMDINI.KZ

Сұрақ: Жын мәктубы деген не?

Жауап: Жын мәктубы (хаты) – пайғамбарымыздың мұсылмандарды жындардың
зиянынан қорғау үшін хазреті Әлиге жаздырған хаты. Тұмар қылып тағып
жүргендерге және үйінде осы мәктуб болғандарға бұл махлұқтар зиян бермейді.
Сахабалардан хазреті Әбу Дүжане былай айтып берген:

Үйде жатқан едім. Диірменнің дауысына ұқсаған және ағаш жапырақтарының
дауысы секілді дауыс естідім және үйдің іші найзағай секілді жарқылдады.
Басымды көтергенімде бөлменің ортасына үлкен бір нәрсе көтерілгенін
көрдім. Қолыммен ұстағанымда кірпінің терісіндей болып сезілді. Бетіме
ұшқын секілді нәрселер лақтыра бастады. Дереу Расулуллаһқа барып
болғандарды айтып бердім. Пайғамбарымыз “Ей Әба Дүжане, Аллаһу та’ала
үйіңе жақсылық және береке берсін!” деді де, қалам мен қағаз сұрады.
Хазреті Әлиге бір мәктуб жаздырды. Мәктубты алып үйге бардым. Басымның
астына қойып ұйықтадым. Айқайлап, қиналып жатқан дауыстан ояндым. “Ей
Әба Дүжане, бұл мәктубыңмен бізді өртедің. Сенің иең әлбетте бізден
үстем. Бұл мәктубты біздің алдымыздан алмасаң, біз бұл азаптан құтыла
алмаймыз. Бұдан былай сенің және көршілеріңнің үйіне келе алмаймыз. Бұл
мәктуб бар болған үйлерге келе алмаймыз” деген дауыстар шықты. Оған
“Пайғамбарымыз рұқсат бермейінше бұл мәктубты алмаймын” дедім. Жынның
жылауынан, шырылдауынан ол түн мен үшін ұзақ түн болды. Таң намазын
мешітте оқығаннан кейін жынның сөздерін пайғамбарымызға айттым.
Расулуллаһ алейһиссалам: “Ол мәктубты алып қой. Әйтпесе мәктубтың азабын
қияметке дейін тартады” – деп бұйырды. (Дәлаил-ун-нубууа, Тәзкира-и
Қуртуби)
Бұл мәктубтың арабша нұсқасы төменде:





WWW.ISLAMDINI.KZ

           


Жылан адамды өлтіріп, жанын алуы мүмкін. Ал жаман дос адамның жанын да, иманын
да алып, пәлекетке жетелейді. Өйткені «Адамның діні – досының діні секілді.»
делінген.



            Адам өзінің және күллі болмыстың жаратушысын тануға бейім болып
жаратылған. Жаратушысына ғибадат ету және Оған жақындау деген қалау әрбір адамда
болады. Бірақ, бұл бейімділіктің және қалаудың ешқандай құны жоқ. Өйткені нәпіс,
шайтан және жаман дос адамды алдап жаратылысындағы бұл қасиеттерін бәсеңдетіп,
жойып жібереді.



            Дін ғұламалары былай деген: «Иманның төрт дұшпаны бар: Оң жақта
жаман дос, сол жақта нәпістің қалаулары, алда дүниеге берілушілік және артта
шайтан бар, бәрі де иманды ұрлағысы келеді. Жаман дос дегеніміз адамның тек
мүлкімен ақшасына қол салып, дүниесін алғысы келетіндер емес. Достың ең жаманы,
ең зияндысы – адамның дінін, иманын, әдебін, ұятын, ахлақын бұзуға тырысатындар,
яғни дүниесі мен ахыретіне, мәңгі бақытына шабуыл жасайтындар.”



            Хазреті Ахмед Намық Джами жақсы достың қандай болатынын түсіндіріп
жатып, былай дейді: «Көрісіп, бірге жүрген адамның жақсы дос немесе жаман дос
екенін білудегі маңызды нәрселер мыналар: Көрісіп жүрген адамдарың сендердің
Аллаһу та'аланы еске алуларыңды және ұмытпауларыңды қамтамасыз етіп, мұны
жаңалап, жүректеріңді ояу ұстаса бұл жақсы дос деген сөз. Ал бірге жүрген
адамдарың сендерге Аллаһу та'аланы және Оны зікір етуді ұмыттырып жатса, ол
жаман дос деген сөз. Ондай адамнан жыртқыш аңнан қашқандай қашу керек. Өйткені
жыртқыш аң әрі кетсе адамның жанын алады, бірақ иманына зиянын тигізе алмайды.
Жаман дос болса, адамның иманының да, жанының да кетуіне, оның мәңгі
пәлекеттерге ұшырауына себепкер болады.»



            Жақсы досты тапқан кезде көп шүкір ету керек және әр уақытта жақсы
адамдармен бірге болу керек, сонда қияметте өкініште болмаймыз. Адамның басына
келетін әрбір пәлекет жаман достың себебінен келеді. Ондайлардан аулақ болу
керек.



            Жақсы дос адамды төменнен жоғарыға жетелейді. Жаман дос болса мұның
керісін істейді. Кез-келген адаммен дос болмау керек. Сөйлесіп жатқан адамның
ақылы мен түсінігіне қарай сөйлеу керек.



            Тәкаппарланбау керек және сырын әркімге айта бермеу керек. Әр
адамның сөзіне алданбау керек. Адамдардың сөзіне емес, ісіне қарау керек. Өз-өзіне
пайдасын тигізе алмай жүрген адамнан сақтану керек. Ондай адамның өзгеге қалай
пайдасы тисін. Жаман адаммен дос болған жақсы адам, оны өзіне бұрып, жақсы адам
ете алса керемет болады, егер мұны істей алмай, өзі де сол адам секілді бұзылып
кетсе, ең жаманы міне осы.”


 

            Ибраһим бин Әбу Талиб Бәтаиһидің айтып бергені:


«Хазреті
Әбу Бәкір бин Қаууамның хал-жағдайын сұрайын деп жолға шықтым. Жолда бір
керуенге кездестім, сол керуендегілермен дос болып бірге жол жүріп келдік. Олар
жол бойы арақ-шарап туралы ауыздары суланып әңгімелесіп келді. Әбу Бәкір бин
Қаууам хазреттерінің құзырына барғанымда менен:


–       
Ей Ибраһим бұл халің не? – деп сұрады.


–       


Менің халіме не болыпты, ұстазым?


–       


Қолыңда шарап ұстап тұрған сияқтысың ғой.


–       
 Жолда келе жатып керуендегілермен жолдас болып едім. Олар келгенше шарап
туралы сөйлесті. Демек әңгімелері маған әсер еткен ғой,- дегенімде бұл сөзіме
хазреті Әбу Бәкір бин Қаууам:


–       
Балам жақсы адамдармен бол! Жаман адамдардан қолыңнан келгенше аулақ жүр!
Өйткені олармен сөйлесу дүниеде де, ахыретте де жүзіңді қарайтады,- деп бұйырды.”


 


           Стамбулда жетілген ғұлама-әулиелердің бірі болған Мұхаммед Мурад
хазреттері, өзінің шәкірттеріне үнемі былай насихаттайтын: «Ғұламалар мен
әулиелер мына маңызды жәйтті айтып ескерткен: Мына үш адаммен дос бол. Біріншісі:
Ілімді және қолында өнері бар адаммен дос бол. Дүние мен ахырет бақытына
қауышуың оңай болады. Екіншісі: Көркем (жақсы) мінезді адаммен дос бол. Өйткені
мұндай адамдар достың айыбын көрмегендік танытып жасырады және бұл айыптарды
насихатпен түзетеді. Бұл жолда көп тер төгеді. Үшіншісі: Жаман ниеті болмаған,
дүниеге берілмеген, сенімді, адал және ықыласты адамдармен дос бол.



            Мына үш түрлі адамнан сақтану керек: Біріншісі пасық және азғын,
күнә жасайтын, нәпістеріне еріп Аллаһу та'аланың әмірінен шыққан адамдар. Мұндай
адамдармен дос болу бұл дүниеде рахат таптырмайды және ахыретте де рахметке
қауыштырмайды. Екіншісі: Өтірікші және қиянатшы болғандар. Мұндай адамдармен
достық құру ауыр азапқа және пәлекетке себеп болады. Сенен өзгеге, өзгеден саған
сөз тасиды. Үшінші түрдегі адамдар: Ақымақтар. Мұндай адамдардың сөзіне мән
берілмейді. Бұлардан адамға не пайда келмейді, не адамды зияннан да арашалап
қала алмайды. Олардың жақсы дегендері жаман, жаман дегендері жақсы болады.
Зиянды дегендері – пайдалы болып шығады.»





           Хазреті Фудайл бин Ияд: “Маған жаман мінезді адамның дос болғанынан
гөрі, күнәһәр болса да жақсы мінезді адамның дос болғаны абзал.” деген.



           Дауди Таии хазреттері: “Сенен кемшілік іздейтін, жаман адамдармен дос
болма!” деп ескерткен.



           Қорыта айтқанда жаман достың барлық түрінен сақтану керек. Хазреті
Мухаммед бин Фадлдың айтқанындай: «Жаман дос – өкінішпен қайғы деген сөз.»



 

Жаманменен жолдас болған оңбайды

Жаманменен басыңа бақ қонбайды

Жылан жанның дұшпаны, ал жаман дос

Жанмен қоса иманыңды жалмайды

 

WWW.ISLAMDINI.KZ

Бір
мұсылман өте жетістікті болса, ұстағаны алтын болса, бұл істің түбінде
міндетті түрде ата-ананың разылығы, дұғасы бар деген сөз, оларды қатты
разы қылды деген сөз. Өйткені Расулуллаһ (салаллаһу алейһи уәсәлләм) «Ата-ананың баласына жасаған дұғасы, пайғамбардың үмбетіне жасаған дұғасы сияқты болады, кері қайтарылмайды» деген. Қарғыс та осындай.Бір
бала ата-анасының, бір қызметші де жұмыс берушінің дұғасын, разылығын
ала алмаса, Алллаһтың да разылығын ала алмайды деген сөз. Яғни бізге
келген ниғметтерге себеп болғандарға рахмет айта алмасақ, сол ниғмет
үшін жасаған шүкірімізді Аллаһу та’ала қабыл етпейді. Себебі хадис
шәрифте: «Жақсылық жасаған адамға рахмет айтпаған адам Аллаһқа шүкір етпеген болады» делінген.
Ата-аналарымыз тірі болса, қолдарын сүйіп, көңілдерін аулауға, дұғаларын алуға тырысуымыз керек. Тіпті «Жәннат аналардың аяғының астында»
деген хадис шәрифке мойынсұнып, анамыздың табанын сүюіміз керек. Сонда
бізге де бала-шағамыз керекті құрметті көрсетеді. Адам не егетін болса,
соны жинайды. Не істесе де, өзіне істейді.
Балаларымызға
мал-мүлікті, тасты, жерді емес, намазды өсиет қылып қалдыруымыз керек.
Сүйікті пайғамбарымыздың және бүкіл әулиелердің өсиеті – намаз болған.
Өйткені дұрыс оқылған намаз – барлық дертке дауа. Бір үлкен әулиенің
кіші жастағы ұлына жазған өсиетіндегі екі негіз: «1)
Талып қалу мен есі ауысып қалудың тысында ешбір уақыт өзіне тән болған
намазынсыз өтпеу керек, яғни қазаға қалмау керек. Сондықтан әке хақысы
ретінде саған қалдырар өсиетім – құрлықта да, теңізде де, қайда болсаң
да Аллаһтың әмірі болған намазды тәрк етпе. 2) Егер
жоғарғы оқу орнын бітіріп, бір кәсіпке ие болмасаң, сенен разы
болмаймын. Өйткені мен саған өте жақсы діни тәрбие бердім. Осы діни
тәрбиені алатын дүниелік білімің мен мәдениетпен біріктіретін болсаң
ғана қоғамға пайдалы адам боласың. Діни тәрбие мен дүниелік білім –
адамдағы екі қол, екі аяқ, екі көз сияқты. Бірі кем болса, ол адам
мүгедек болады.»
Жан
тапсыратын сәтінде де ұлына былай дейді: «Балам, кітаптарыңды ал, былай
алдымнан өт! Мен ахиретке кетіп барамын. Аллаһтың алдына барған кезде:
Йа Раббым, мен көздерімді ұлымды білім үйренуге жіберіп жатқанда жұмдым.
– деймін.»
WWW.ISLAMDINI.KZ

Шынайы мұсылман –
жанұясын, отанын және туын сүйеді. Адамдармен жұмсақ мәміледе болады және
бәріне қолынан келгенше көмектеседі. Үлкендерді, әке-шешесін құрметтейді, жастарға
ізет қылып, қамқор болады. Ешкімді ренжітпейді, көңілін қалдырмайды. Тазалыққа
аса мән береді. Жеген, ішкендері, денесі және айналасы әрқашан таза болады.


Шынайы мұсылман
өзінің құл екенін біледі және құлдық міндеттерін толық орындауға тырысады. Еш
өлмейтіндей дүние үшін және ертең өлетіндей ахирет үшін еңбек етеді.
Бала-шағасын жақсы мінезді және үлгілі мұсылман етіп тәрбиелейді. Оған Құран
кәрім оқуды үйретеді және оқытады. Туысқандары, достары, көршілерімен ғана
емес, бүкіл адамдармен жақсы қарым-қатынаста болады.  


Шынайы мұсылман
дінін толық үйреніп, ниғметтерге шүкір етеді. Жеген-ішкені әрқашан халал
болады. Ешкімнің мүлкіне, жанына, арына қол салмайды. Біреудің ақысын жемейді,
жамандық істемейді және өзіне жасалған жамандықтарға сабыр етеді. Қулық, қиянат
етпейді. Көре алмаушылық етпейді, іші тар, тәкаппар емес. Біліп, білмей бір
күнә істесе, дереу тәубе етеді. Ата-бабаларына, қайтыс болған мүминдерге,
достарына және бала-шағаларына әрқашан дұға етеді.


Шынайы мұсылман
істерінде аса ұқыпты болады. Уақытын бос өткізбейді. Еңбек етеді, бірақ ризықты
Аллаһу та’аладан деп біледі. Өзіне жүктелген істі өз уақытында, тіпті одан да
ерте бітіреді. Құл ақысынан қатты қорқады. Құсыр, кемшіліктерді кешіреді.
Ешқашан боғауыз (боқтау) сөздерді қолданбайды, айтпайды, жазбайды, оқымайды.
Ешкіммен таласып-тартыспайды және ешкімнің көңілін қалдырмайды.


Шынайы мұсылман
әрбір істеген істерімен айналасындағыларға үлгі болады. Ешкімді мазақ етпейді,
өтірік айтпайды. Фитна шығарудан қатты тартынады. Ашуын жеңе алады. Мұсылман
ғайбат етпейді, рия ойына да кіріп шықпайды. Жылы сөзді, жылы жүзді, өзі де,
сөзі де дұрыс болады. Өте кішіпейілді және қарапайым болады. Пәк, мейірімді,
жомарт, шыншыл және сыпайы болады. 


Қорыта айтқанда шынайы мұсылман, бүкіл жаман
мінез-құлықтардан ұзақ болып, жақсы мінез-құлықтарға ие болу арқылы дүниеде
рахат және тыныш өмір сүретініндей ахиретте де шексіз бақытқа қауышады.  
WWW.ISLAMDINI.KZ  

Хазреті Азиз Махмуд Худайидің ұстазы хазреті Уфтада бір
күні медреседе уағыз айтып отырып: «Жаңа піскен жүзім болса, соны
жесек... Кім барып баудан жүзім жинап әкеледі?» дейді. Қыс мезгілі еді,
сыртта қар тізеге дейін. Шәкірттері: «Мынадай қыстың ызғарында жүзім
болмайды ғой... Ұстазымызға бір нәрсе болды-ау, Истиғрақ халі көрінген
болса керек, не болса да біраздан кейін өтер.» деп ойлайды. (Истиғрақ –
Аллаһ махаббатымен дүниені ұмытып өзінен кету деген сөз.)
Осы кезде
шәкірттерінің бірі Қазы Махмуд, «Мұның бір хикметі бар, біз үшін
ұстазымыздың сөзі маңызды» деп ойлайды. Рұқсат сұрап, бауға кетеді.
Бұтақтарының бірін сілкиді, қар төгілгеннен кейін бұтақтан шоқ шоқ жүзім
көреді. «Бұл ұстазымның кереметі» деп, бір себет жүзім жинап медресеге
қайтып бара жатқанында шұңқырға құлап түседі. Шұңқырда тамағына дейін
суға батады. Айналада ешкім жоқ. Себет суланбасын деп жоғарыда ұстап,
Аллаһу та'алаға жалбарынып жатқан кезде, шұңқырдың бас жағынан дауыс
естіледі: «Ей Махмуд! Қолыңды әкел жоғары тартайын!» дейді. Басын
көтергенінде бір адамның оған күлімдегенін көреді. Қолын созады. Жоғары
шыққан сәтінде ол адамды көре алмай қалады. Қайтадан себетін иығына
асынып, асыға медресеге келеді.
Достары қызыға жүзімге қарап жатқан кезде, хазреті Уфтада:
«Балаларым,
білемін, бұл мезгілде жүзім болмайды. Мақсатым жүзім емес, менің сөзіме
ме, әлде жүзімге ме мән беретіндіктеріңді түсіну еді. Жүзімді
көздегендер жоғалтады, еш жерден жүзім таба алмайды. Сөзімізді «жарайды»
деп құптағандар, тапса да ұтады, таппаса да ұтады. Осыны ұмытпаңдар,
дінге қызмет етуде, ұстазына қызмет етуде көптеген қиындықтар болады.
Достарыңның шұңқырға түсіп, оны Хызырдың (Қыдыр ата) құтқаруы сияқты...
Қиыншылығы көп, бірақ сауабы да көп» деді.
Осылайша Қазы Махмуд ұстазының сөзіне мән беріп Қазы Махмуд болып жүріп хазреті Азиз Махмуд Худайи болды.
WWW.ISLAMDINI.KZ

Әһли хикмет ғұламалар былай
деген:



Иманды сақтап қалу қиын болып қалды. Аллаһ сақтасын,
адам бір қате сөз айтса, бір қате іс жасаса немесе бір қате нәрсеге сенсе,
күпірге түседі, мүртәд болады. Сол кезге дейін жасаған бүкіл ғибадаттарының
сауабы жоқ болады, иман кеткеннен кейін неке де кетеді. Иманды жоғалту –
ақылға симайтындай үлкен пәлекет. Адамның бұл жағдайдан құтылуға тырысуы үшін
сол жағдайға түскенін білуі қажет. Көбі мұны білмейді, бұдан хабары да
болмайды. «Ширктен сақтаныңдар! Ширк –
құмырсқаның басқан қадамының дыбысынан да жасырын» хадис шәрифі
ширкке түскен адамның мұны оңайшылықпен түсіне алмайтынына ишара болып
табылады.



Имансыз өлу – мәңгі-бақи тозақтық болу деген сөз.
Мәңгіліктің не екенін елестете аламыз ба? Біреуге бір бөлменің ішіне елу жылға
қамау жазасы берілсе, ол жерде бұдан басқа ешқандай жаза берілмесе де адам
қиналады. Міне осы себептен күпірге түспеу үшін Әһли сүннет ғалымдарының кітаптарынан
иманға зиян беретін сөздерді, істерді және үлкен күнәларды, жүрек (көңіл)
ауруларын, яғни дінімізді жақсылап үйренуіміз қажет. Бұл тақырыптар Ислам Ахлақы кітабында өте жақсы
баяндалған. Бүкіл ғибадаттар, сауаптар, сүйіншілер иманды болғандарға тән.
Иман кететін болса бәрі бітеді. Сол себептен Сәйид Абдулхаким Аруаси
хазреттері «Аллаһу та’ала бір құлына иман
берген болса, оған не бермепті? Оған иман бермеген болса, басқа не беріпті?»
деген. Сондықтан күпірге түсуден қатты қорқуымыз қажет.



Бұл заманда бір адамға беру мүмкін болған ең жақсы
сыйлық – күлімдеген жүз бен жылы сөз. Бәрінің бұған мұқтаждығы бар. Күлімдеген
жүз бен жылы сөз – осы заманның жиһады және сәттіліктің сыры. Ашуланбау
керек, мүлдем дөрекілік танытпау керек. Бұл күндері көпшілік ашушаң
болып қалған. Ұрыс-керіс, қылмыстар, жанұя ішіндегі қиындықтар, барлығы
осының кесірі.



Біз бұл дүниеде аманат сақтаушымыз. Мал-мүлік, білім,
бала-шаға, бүкіл иелігіміз – бізге жеке-жеке аманат. Бұл аманаттарға
қиянат жасау оларды пәлекетке тастау болады. Хақ та’ала аманат ретінде берген
денені Ол әмір еткен жерлерде және орынды қолдану керек. Ақша аманат еткен
болса, жаман жерге емес, қайырлы жерлерге жұмсау қажет. Білім берген болса,
Аллаһ жолында қолдану керек. Білімді, ақшаны сақтамау керек, оны қолданбай
сақтап, жинап қою дұрыс болмайды. Жинаған адамды Хақ та’ала жақсы
көрмейді. Бала-шаға деген аманатқа Ислам тәрбиесін беру керек. Оларды өз
қолымызбен отқа тастамауымыз керек. Әйел де аманат, оны ренжітпеу керек және
күнәдан сақтау керек. Қолдан келгенше ғибадаттарды ықыласпен орындауға және
адамдарды қуантуға тырысу керек, осылайша аманаттарды қорғаған боламыз.



 







Ахирет – дүниенің терісі. Дүние қиыншылық, ал ахирет
рахаттық жері. Жәннатта көздер көрмеген, құлақтар естімеген, ақыл түсінбейтін
ниғметтер бар. Дүниеде халалдың шегінен шығып, зауық пен рахаттыққа берілген
адам ахиретте бұлардан мақрұм қалады. Дүниеде Аллаһу та’аладан қорқпаған адам
ахиретте өте қатты қорқады. Дүние өткінші, ал ахирет мәңгі.



Адам не дүниені, не ахиретті таңдайды. Дүниені таңдаған
адам ахиретті тәрк етіп, тек дүниеге байланған болса, тек қана дүниеге
қолжеткізу үшін тырысатын болса, тек дүниеге табынатын болса, бұл адамда бәрі
бітті деген сөз. Алайда ахиретті тәрк етпестен, нәпсіне алданғаны үшін
дүниеге көңілі ауған мүминнің құтылуына үміт бар.



Дүниенің өзі жаман емес, оны жақсы көру жаман. Бір
жүректе екі махаббат болмайды. Бір адам бір уақытта екі жаққа, мәселен әрі
Меккеге, әрі Парижге бара алмайды. Кезкелген адам я ахирет, яки дүние жолаушысы.
Ахирет жолаушысы болған адам ең үлкен күнәларды істесе де, егер өкініп тәубе
етсе, Аллаһу та’ала оны кешіреді. Тәубе етпей өлетін болса, сонда да кешірім
мен шапағатқа қауышуы мүмкін. Қауыша алмаса да өлім, қабір, махшар және
соңында тозақ азаптарымен кешіріледі. Себебі иманы бар. Егер де дүниені
таңдап, ахиретті толығымен тастап кәпір болып өлетін болса, онда оның құтылуына
ешқандай мүмкіндігі жоқ.



Адамдарға Аллаһты және Расулын таныту, ахиретті
еске түсіру, дұрыс кітап беріп Ислам дінін үйрету қажет. Ғибадат ету тек иманы
бар болғандарға ғана парыз болады. Имансызға ғибадат парыз емес. Осы себептен
ең көп көңіл бөлу керек болған нәрсе – иман. Өмір ағашының негізгі тамыры
осы. Діңгегі, бұтақтары және жемістері, яғни ғибадаттар одан кейінгі орында
тұрады. Ғибадаттар міндетті түрде қажет, бірақ иман, яғни тамыры жоқ болса,
ағаш тамырсыз бола алмайды. Осы себептен Сәйид
Абдулхаким Аруаси хазреттері «Біздің асыл дертіміз, негізгі
мақсатымыз – иманды қорғау. Күпір Әмудария өзені сияқты ағуда. Алайда өте
күшті сел бір шынар ағашының қуысына кірген сабан шыбығын әкете алмағанындай,
Имам Раббани хазреттері сияқты әулиенің, осындай ұлы шынардың қуысына кірген
мұсылмандарды да әкете алмайды, олар құтылады. Әйтпесе бұл ағысқа төтеп беру,
бұл ағыстан құтылу мүмкін болмайды» деген.



Бұл әулиелерді таныған, жақсы көрген, кітаптарына
қос қолымен жабысқан, бір кітабын алып оқыған адам күпір ағысының алып
кетуінен құтыла алады. Сондықтан олардың кітаптарын барлық жерге жеткізуге,
осылайша өзіміздің және көптеген адамдардың құтылуына тырысуымыз қажет.

WWW.ISLAMDINI.KZ