Все игры
Обсуждения
Сортировать: по обновлениям | по дате | по рейтингу Отображать записи: Полный текст | Заголовки

1433 Новый год у мусульман






Начало нового 1433 года по мусульманскому календарю.
Правоверные мусульмане встречают Новый год 2012 молитвой на закате, 26 ноября,
так как сутки у мусульман заканчиваются с заходом солнца. За два дня до
священной ночи мусульмане начинают поститься, и такое голодание прекращается
только за два дня после встречи Нового года. В эти дни мусульманин должен
славить Аллаха и благодарить его за прошедший год. Начало года по лунному
календарю верующие мусульмане встречают постом и молитвами. Этот день
приходится на конец декабря по григорианскому календарю. А вот мусульмане
считают, что это 1 мухаррама. Этот день совпадает с переломным моментом в
истории этого вероучения: переезд пророка Мухаммеда с последователями в Медину,
так как на самого пророка охотились идолопоклонники. Есть также специальное
название этого события — Хиджра.


Освещаем то, что твориться в мире, а также какие мероприятия
будем проводить. В том числе от людей ждем предложений и комментариев.


http://vkontakte.ru/rafis_kashapov




Мечеть Джамиг - приглашаем на митинг!



Уважаемые челнинцы!
Строительство самой большой мечети Татарстана Джамиг приостановилось. Челнинцы теряют надежду на завершение строительства. Мы активисты Татарского Общественного Центра (ТОЦ) обеспокоены этим, обращаемся к народу республики, а особенно к нашим горожанам. Около 20 лет назад в центре города, рядом с мэрией была дана земля под строительство мечети. В прошлом за строительство дома Аллаха взялось татарское национальное движение, а сейчас это святое дело продолжают мухтасибат, руководство города, государственные предприятия и частные предприниматели. Пусть Всевышний благословит их во всех добрых делах!
В мечети будет четыре минарета. Соборная мечеть будет уникальной и тем, что она вместит одновременно 3200 прихожан, 500 мест из которых предназначено для женщин. Помимо мечети будет построено учебное заведение на 200 учащихся, небольшая гостиница, халяль кафе, магазины с халяль продукцией. Возле мечети на площади во время праздников смогут уместиться до 15-20 тысяч верующих.
По воле Всевышнего, если мы построим мечеть, то это будет гордостью и престижем для нашего города, а так же поднимет дух у татар мусульман и представителей других национальностей.

Обращение!
Уважаемые челнинцы, в городе работают подпольные казино, ночные клубы для проституток, притоны для наркоманов. Днём и ночью работают магазины, супермаркеты, которые продают спиртные напитки, пиво, табачные изделия. Только недавно у берега реки Кама начали стройку городка под названием “Чаллы Яр”. Для местных богачей города строят коттеджи из дорогостоящих материалов. В состав поселка входят бассейны, кафе, рестораны, бильярд–клубы, теннисные корты, собственный песчаный пляж, зоны сервиса и др. По словам специалистов, на эту стройку уйдет миллиарды. «Чаллы Яр» будет равен Московской «Рублёвке». А в это время город не может найти деньги для строительства мечети. Богачи оправдываются и говорят, что у них кризис и что положение у них тяжёлое. Для примера: для строительства мечети помогли представители других наций, т. е. армяне, русские, грузины, чуваши, а на какую Каабу смотрит наш город с населением 250 000 татар?! В городе живут 1173 миллионеров и один миллиардер, только за один год их число увеличилось до 365. Должны ли они помогать духовной жизни города?
Дорогие соотечественники, молодежь нашего города перед нашими глазами разлагается, употребляя спиртные напитки, наркотики, занимаясь развратом. Мы видим последствия этих действий: сколько рождаются дети-инвалиды, молодожены разводятся, убийства, СПИД, сифилис, наркомания. Спасение только одно: принять Ислам! И мечеть Джамиг поможет нам на этом пути.
5 сентября 2011 года (понедельник) в 18.00 в парке Победы пройдет митинг в поддержку строительства мечети Джамиг. Соотечественники, если нас будет много, мы будем едины и сможем сказать своё слово, то по воле Всевышнего, мы сможем добиться своего! Аминь!
Обращение принято на общегородского собрании Набережночелнинского Татарского Общественного Центра. Все пожелания и предложения по будущему митингу вы можете передать по телефону: 8-906-330-47-73, Рафис Кашапов.
Пойдете ли вы на митинг? http://my.mail.ru/community...
MILLIET: http://tatar-centr.blogspot...

Скандалы вокруг мечетей

Скандалы вокруг мечетей, исламофобия или самооборона? Поддержите строительство мечети в Москве, можете и оставить комментарии: http://www.open-letter.ru/l... Поддержим мусульман Москвы! Председатель ТОЦ Рафис Кашапов. Татарстан, Наб. Челны.

Как легко мусульмане впали в неверие

Во Имя Аллаха, Величайшего, Могущественнейщего, и Знающего все Тайное и Явное!!!
Ассаляму алейкум уа рахматуЛлахи,уа баракятуху,уа ридвануху,уа магьфиратуху,уа джаннатуху о мусульмане!


Как легко мусульмане впали в неверие

Все мусульмане хорошо знают, что если не подчиняются приказам Аллаха, то впадают в куфр, т.е. неверия! Это касается в первую очередь аятов Корана! А мы читая эти аяты, не обращаем на них внимание, постоянно и нагло игнорируем их, стараемся любыми способами походить на неверующих – иудеев, христиан и язычников по наущению шайтана. Безграмотные люди, особенно ваххабиты, прочитав эти строки, могут подумать: «а где далилы, что станем неверующими?» ВОТ ВАМ ВСЕМ ДАЛИЛ ОТ САМОГО АЛЛАХА: «Те же, которые не принимают решений в соответствии с тем, что ниспослал Аллах, являются неверующими» (5:44).
В Коране Всевышний Аллах приказывает всем мусульманам: «Не поклоняйтесь солнцу и луне, а поклоняйтесь Аллаху, который сотворил их, если вы Его почитаете!» (41:37). «Мечети принадлежат Аллаху. Не взывайте же ни к кому наряду с Аллахом» (72:18). А что делают наши полуграмотные муфтий, имамы и т.п. специалисты по Исламу?! Они вместо того, чтобы оградить малограмотных верующих от наущений шайтана, наоборот, подталкивают их к куфру со своей безграмотностью! Они всем говорят, чтобы они боялись Аллаха, а сами даже не думают бояться Всевышнего! Вот что говорит Аллах по этому поводу: "Боятся Аллаха среди Его рабов только обладающие знанием. Воистину, Аллах - Могущественный, Прощающий" (35:28). Аллах сказал: «Неужели вы станете призывать людей к добродетели, предав забвению самих себя, ведь вы же читаете Писание? Неужели вы не образумитесь?» (2:44). Посланник Аллаха (мир ему и благословение Аллаха) говорил: «Поистине, я боюсь для своей общины имамов, вводящих в заблуждение!» Абу Дауд, ат-Тирмизи, Ибн Маджах, Ибн Хиббан, аль-Хаким. Пророк (мир ему и благословение Аллаха) также сказал: “То, что больше всего меня пугает в вас - это ошибки алимов и споры лицемеров по поводу Корана и мирского - это ваша погибель».
Во времена пророка (мир ему и благословение Аллаха) мечети были маленькими и с низкими потолками, на полу не было ковриков – намаз читали на земле, на стенах не были нарисованы аяты с Корана, не были всякого рода орнаменты на стенах и никто не разукрашивал мечети! Посланник Аллах (мир ему и благословение Аллаха) сказал: «Если вы станете украшать мечети и разукрашивать коранические свитки, то вас постигнет погибель!» и «Поистине, вы будете украшать мечети, как иудей и христиане украшают свои храмы». Пророк (мир ему и благословение Аллаха) резко ответил Усману, когда тот предлагал разукрасить новый мечеть орнаментами как у иудеев и христиан: «Аллах мне запретил разукрашивать мечети»! Мусульманам запрещено подражать иудеям и христианам! Вот что мусульманам приказывает Аллах Тагаля: «О те, которые уверовали! Не считайте иудеев и христиан своими помощниками и друзьями, поскольку они помощники и друзья друг для друга. Если же кто-либо из вас считает их своими помощниками и друзьями, то он сам является одним из них» (5:51). А вот что нам сказал Посланник Аллаха (мир ему и благословение Аллаха): «Кто подражает христианам и иудеям, тот не из нас!» Аллах приказывает нам слушать Своего пророка (мир ему и благословение Аллаха): «О вы, которые уверовали! Повинуйтесь Аллаху и повинуйтесь посланнику и обладателям власти среди вас» (4:59). «И повинуйтесь Аллаху и Его посланнику и не препирайтесь, а то ослабеете, и уйдет ваша мощь», (8:46). «... бойтесь же Аллаха, упорядочите между собой и повинуйтесь Аллаху и Его посланнику, если вы веруете!» (8:1). Но наши безграмотные имамы слушают шайтана: «Он делает то, что подбрасывает дьявол, искушением для тех, чьи сердца поражены недугом и чьи сердца ожесточены. Воистину, беззаконники находятся в полном разладе с истиной» (22:53).
Зияд ибн Худайр рассказывал: “Однажды ‘Умар ибн аль-Хаттаб спросил меня: “Знаешь ли ты, что разрушает Ислам?” Я ответил: “Нет”. Он сказал: “Его разрушают ошибки ученых, споры лицемеров о Книге Аллаха и решения вводящих в заблуждение имамов” (ад-Дарими 1/71). Благодаря таким безграмотным имамам и специалистам по религий, знак язычества «ПОЛУМЕСЯЦ» стоит на куполе каждой мечети – дома Аллаха! Наши имамы уподобляясь иудеям и христианам превратили дом Аллаха в проходной двор! Наши мечети ничем не отличаются от церквей и храмов – у всех купола, на куполах знаки язычества – у христиан кресты с полумесяцем, а у мусульман полумесяцы, на стенах мечетей красивые орнаменты и аяты с Корана, как у кафиров всякого рода рисунки и орнаменты на стенах храмов! Стараемся любыми способами походить на неверующих, копируя их деяния! Полумесяц использовуется даже у язычников-индусов – у Шивы на прическе! Этот полумесяц используется также христианами (цата) в нижней части креста на куполах церквей! Многие исламские государства свои флаги украшают знаком полумесяца, даже у Красного Креста есть полумесяц! Наши нынешние муфтий и имамы пошли еще дальше, разукрасив языческим знаком свои халаты в области сердца и свои чалмы на головах - вместо того, чтобы задуматься и открыть свои глаза пошире к истине, слепо следят за своими заблудшими предками и повторяют их заблуждения. Кругом одни суеверия, а суеверия от шайтана!!! Аллах сказал: «Когда им говорят: “Придите к тому, что ниспослал Аллах, и к Посланнику”, они отвечают: “Нам достаточно и того на чем мы застали наших отцов! А что если их отцы не о чем не ведали и не следовали прямым путем!? (5:104). В хадисе от Абу Са ида аль-Худри (да будет доволен им Аллах), который рассказал, что Пророк (да благословит его Аллах и приветствует) сказал: «Вы определенно последуете путями тех, кто был до вас, пядь за пядью, локоть за локтем, и даже если они полезут в нору ящерицы, вы последуете за ними...». Посланник Аллаха (мир ему и благословение Аллаха) говорил: «Остерегайтесь Сатаны для безопасности вашей религии. Он потерял всякую надежду, что когда-либо будет способен увести вас (с Пути истинного) в больших вещах, так остерегайтесь же его в мелочах».
Таким образом наши малограмотные имамы не только сами делают ширк, но и заставляют делать ширк малограмотным мусульманам своим невежеством, ставя какой-то знак шайтана выше всех знаков, поверив суевериям от сатаны!
Некоторые люди меня обвиняют, что я часто критикую имамов и всем показываю их безграмотность. Такое может сказать только тот, кто не понимает и не знает, что в религии занимает первоочередное место. Опровержение заблудших и приверженцев нововведений является джихадом на пути Аллаха, как сказал об этом посланник Аллаха (мир ему и благословение Аллаха): «Какого бы пророка ни направлял Аллах до меня к тому или иному народу, у него всегда были апостолы и сподвижники, которые следовали его Сунне и выполняли его веления. Затем на смену им приходили люди, говорившие то, чего не делали сами, и делавшие то, что им не было велено делать. И тот, кто совершает джихад против них рукой, является верующим, и совершающий против них джихад своим языком является верующим, и совершающий против них джихад своим сердцем является верующим, а за этим нет веры (иман) и на вес горчичного зерна!» (Муслим 50).

В конце слушайте пожалуйста внимательно слова всевышнего Аллаха: «Воистину, никогда не будет принято покаяние тех, кто впал в неверие после того, как уверовал, а потом проявил неверие в еще большей степени» (3:90).
Фотографий можете посмотреть по этой сслыке - http://my.mail.ru/community...

Владелец сайта http://www.religia.kz/ Мейрханов Мейрам
ССЫЛКА НА САЙТ ОБЯЗАТЕЛЬНО ПРИ РАЗМЕЩЕНИЙ В ДРУГИХ САЙТАХ И СООБЩЕСТВАХ!!!



Поездка в Булгары!

Ежегодно тысячи мусульман со всех концов мира в начале лета отправляются в древние Булгары (республика Татарстан) с целью посетить места принятия и распространения Ислама нашими праведными предками и помолиться за их души.
Вне всякого сомнения, древний город Булгар – колыбель Ислама в Центральной части Евразии, отсюда начал распространяться Ислам, выведший народ из состояния духовного сна, поднять его на борьбу за лучшее будущее.
Цель экскурсии – ознакомление, направленные на возрождение духовности, воспитание уважения к культурному наследию – к общечеловеческим ценностям. Ведь тот, кто не знает свою историю, тот не имеет будущего.
Полностью прочитать текст можно здесь: http://tatar-centr.blogspot...
Председатель Татарского общественного центра (ТОЦ) - Рафис Кашапов.

СИТУАЦИЯ НА БЛИЖНЕМ ВОСТОКЕ ВОЗЗВАНИЕ К ИЗРАИЛЬТЯНАМ

СИТУАЦИЯ НА БЛИЖНЕМ ВОСТОКЕ ВОЗЗВАНИЕ К ИЗРАИЛЬТЯНАМ
Ближний Восток сегодня вновь стал ареной дикости и зверства Израиля по отношению к Палестине. Израильская армия безжалостно бомбит палестинские мирные поселения, открывает огонь по детям и женщинам, пытаясь сделать невыносимой жизнь на землях Палестины. С другой стороны, палестинские экстремисты избирают своей мишенью мирное население Израиля, палестинские смертники уносят с собой жизни ни в чем не повинных людей, женщин, детей и стариков.
Мы, мусульмане, молим только о том, чтобы утихла ненависть и гнев в сердцах представителей каждой из сторон, прекратилось бессмысленное и жестокое, бесконечное кровопролитие и на многострадальные земли Ближнего Востока пришел период доброй воли и осознанного желания мира. Мусульмане против бесчеловечных бомбардировок невинных людей израильтянами, против жестоких убийств израильтян палестинскими радикалами.
Мы полагаем, что прекращение этой слепой и бессмысленной бойни, установление действительного мира на Ближнем Востоке возможно только в том случае, если обе стороны, преодолев ненависть в сердцах, обратятся с чистым намерением к Богу, к своей вере, глубоко осознают заповеди веры и буду неукоснительно следовать законам, ниспосланным им. Ибо сегодня конфликт Израиля и Палестины целиком и полностью принял форму "религиозного столкновения" между иудеями и мусульманами. Но между представителями двух конфессий нет никакой причины развязывать и продолжать эту войну. Мусульмане и иудеи веруют в Единого Бога, принимают и почитают всех пророков, которые были ниспосланы к этим народам Всевышним, нравственные принципы, исповедуемые их верой, едины. Они не могут быть врагами друг другу; наоборот, все верующие люди должны стать единомышленниками в мире, где повсеместно распространяется атеизм, отрицание божественных заповедей и материализм.
Исходя их этих единых Божественных заповедей, основных принципов нашей веры, мы обращаемся ко всем израильтянам (и ко всем иудеям):
1) Мусульмане и иудеи веруют в Единого Бога, Творца нашей Вселенной и всего сущего на Земле. Мы служим Единому Господу и к Нему нам предстоит вернуться. Тогда как же мы можем так враждовать друг с другом? Да, Священные Книги, в которые мы веруем и согласно которым мы живем, различны, но все мы едины, ибо веруем, что Книги эти есть откровением Единого Господа. Тогда как мы можем быть врагами и убивать друг друга?

2) Неужели израильтяне (иудеи) предпочли бы существовать в мире безбожников, атеистов и идолопоклонников, вместо мира с верующими в Одного Бога мусульманами? Тора полна повествованиями о чудовищных унижениях и угнетении иудеев язычниками и безбожниками. ХХ век стал ареной чудовищного, бесчеловечного геноцида и угнетения евреев со стороны атеистов и безбожников (неужели не был поучителен горький пример нацистов, расистов и антисемитов или сталинского режима в коммунистической СССР). Эти безбожные, бесчеловечные силы испытывали ненависть к иудеям только за их глубокую веру в Бога и стремились всеми силами искоренить их веру, вплоть до полного истребления народа. Разве не в одном строю стоят представители обеих конфессий в борьбе против упомянутых, враждебных к вере атеистическим, коммунистическим и расистским силам, стремящимся всеми силами истребить веру, как среди мусульман, так и среди иудеев?

3) Мусульмане и иудеи почитают и любят единых пророков. Все мы почитаем ниспосланных нам пророков Ибрахима (Авраама), Исхака (Исаака), Йусуфа( Иосифа), Мусу (Моисея), Дауда (Давида), да пребудет над ними мир. Земли, на которых жили и исполняли возложенную на них Всевышним миссию наши пророки, священны и для иудеев, и для мусульман. Тогда как мы можем позволить этим землям захлебнуться кровью и слезами?

4) Иудейские святыни святы и хранимы и нами, мусульманами. Слово "Израиль" было именем достопочтенного Пророка Йакуба (Иакова), мир ему, чье имя с высшими похвалами упомянуто Всевышним в Коране и который почитаем всеми мусульманами. Шестиконечная звезда пророка Дауда, мир ему, является символом пророка и для мусульман. В Коране мусульманам повелевается оберегать и охранять все молельные дома, мечети, синагоги и церкви, где поминается и восхваляется Имя Единого Бога. ( Сура "Хадж", аят 40) Тогда почему люди этих вероисповедания не могут жить вместе, в мире и уважении?
Мусульмане и иудеи веруют в Единого Бога, Творца нашей Вселенной и всего сущего на Земле. Истинно уверовавшие военные израильской армии никогда не должны забывать о том, что Всевышний Господь запретил убийство людей, запретил насилие и несправедливости, но повелел быть терпимыми, добронамеренными и миролюбивымиНа землях благословенной Палестины расположены священные места почитания для представителей всех трех Божественных вероисповеданий. Установление на этих землях любви, веротерпимости, милосердия и мира, вместо царящих суже долгие годы бесконечных слез, страданий и крови - это обязанность каждого человека, верующего во Всевышнего Господа.
Тора повелевает иудеям не захватывать чужих земель и не проливать невинную кровь, но обеспечивать и сохранять мир и благоденствие. Род Израиля описан в Торе как "свет над родом человеческим". Как сказал раввин Довид Вайсс (США); Бог, Обладающей Беспредельной Волей, повелел народу Израиля жить в мире со всеми людьми и народами на Земле. Наш долг очень прост: беспрестанно смиренно служить Создателю. Как иудеи, верующие в Тору, мы ответственны за проявление чувства милосердия в душе к каждому человеку или народу, испытывающему страдания.1
Если Израильтяне будут продолжать чинить эту бесчеловечную дикость по отношению к палестинцам, то они никогда не смогут оправдать себя и дать ответ за это перед Богом. Разве не обязаны обе стороны перед Единым Богом, перед Его повелениями прекратить эти кровопролития, в которые они вовлекаются дьявольской силой?
Мы призываем иудеев задуматься над этими истинами. Всевышний Господь повелел нам мусульманам, иудеям и христианам призывать людей "к Единому Слову":
Скажи: " О обладатели Писания!
Давайте к слову равному для нас и вас придем:
Чтоб нам не поклоняться никому, кроме Аллаха,
Других божеств к Нему не измышлять,
И средь себя не воздвигать
Других владык, помимо Бога"

(Сура "Семейство Имран", аят 64)
Мусульмане, истинно верующие иудеи и христиане Палестины молят Всевышнего о том, чтобы на этих многострадальных землях установился мир и спокойствие
Наш призыв к иудеям, обладателям Писания таков: Как люди, верующие в Единого Бога и Его откровения, давайте сплотимся со словом "верую" и будем почитать и любить Единого Творца, следовать Его заповедям и молиться о том, чтобы Всевышний даровал нам мудрость сердца, дабы достичь истинного пути. Мы созданы для того, чтобы нести своими молитвами любовь, милосердие и мир, но не для ненависти, слез и кровопролития.
Решения палестинской проблемы, как и многих других кровоточащих проблем на Земле, заключено в истинной вере.
Так давайте же все вместе придем к этому решению. Убийства и страдания стольких невинных людей каждый день напоминают нам о неотложности исполнения нашего долга перед Богом.
Где же выход из палестинской проблемы?
Иерусалим - священный город и "религиозный центр" всех трех Божественных вероисповеданий - должен стать свободным городом, в котором все верующие могли бы вместе в мире и уважении исполнять свои религиозные богослуженияДостичь решения ближневосточной проблемы, длящейся уже более полувека, возможно лишь на принципах истинной добронамеренности, терпимости и взаимного уважения. Мир, который может быть достигнут только на этих принципах, должен, на наш взгляд, быть основан на двух непременных условиях:
1) Израиль должен вернуть все территории, захваченные в ходе войны 1967 года и прекратить оккупацию земель, продолжающуюся до сих пор.

Это долг Израиля как перед международным правом и резолюциями Совета Безопасности ООН, так и перед лицом справедливости. Весь Западный Берег реки Иордан и сектор Газа должны быть признаны территориями независимого государства Палестина.
2) Иерусалим должен находиться под управлением международной комиссии, подконтрольной ООН.

В составе этой комиссии в равном числе должны присутствовать мусульмане, иудеи и христиане. Этот священный город является "религиозным центром" и важнейшей святыней для всех трех Божественных религий. Таким образом, Иерусалим не может быть столицей ни одного государства. Каждый иудей, мусульманин или христианин может признавать Иерусалим своей духовной столицей, но все претензии на обладание городом как политической столицей, по меньшей мере, некорректны. Иерусалим должен быть разоружен и стать свободным городом, в котором последователи всех трех религий могут вместе в мире и уважении исполнять свои религиозные богослужения.
3) Только после принятия этих условий, как израильтяне, так и палестинцы признают право друг друга на свободную жизнь. Земли Палестины будут поделены, а самый большая спорная проблема - статус Иерусалима будет решен в самой приемлемой форме для последователей всех трех конфессий

Без заголовка

Письмо Макарема Ширази муфтию Саудовской Аравии
Во имя Аллаха Милостивого и Милосердного.

С пожеланиями мира.

Уважаемый шейх! Выразив свое последнее мнение о шиитах, вы назвали их «сефевидами-огнепоклонниками» и врагами мусульман, используя при этом оскорбительные и резкие выражения, что не украшает ученого человека. Такое происходит не впервые. Уже не раз мы слышали от ваххабитских ученых клевету и необоснованные обвинения, которые сеют разногласия между мусульманами и радуют их врагов. Ваши оскорбления в адрес Имама Махди (да будут наши души жертвой за него) и в адрес шиитов в связи с их верой в имама времен (да ускорит Аллах его пришествие) являются еще одной гнусной выходкой с вашей стороны. Все это свидетельствует о том, что ваххабитские муфтии избегают разумного открытого диалога и всегда прячутся за клеветой, оскорблениями и руганью.

Позволю себе напомнить вам ряд важных моментов:

1. Нас удивляет ваша позиция. Почему вы предали забвению учение Священного Корана, предписывающее призывать к Аллаху вежливо и с добрыми увещеваниями? Вместо этого вы прибегаете к оскорблениям, клевете, лжи, что порицается исламской религией.

2. К сожалению, вы не обладаете достаточными познаниями в истории Ислама и даже в собственных сборниках хадисов. Последователей Али (да будет мир с ним) шиитами назвал сам Посланник Аллаха (да благословит Аллах его и его род). И это название закрепилось за ними еще при его жизни. Было бы очень хорошо, если вы ознакомились с историей Ислама. За много столетий до династии Сефевидов шииты Али (да будет мир с ним) жили в Мекке и Медине, Ираке и Шаме, Египте и Иране, и даже создавали свои государства.

3. Вы, главный ваххабитский муфтий, подзабыли, что если бы не шииты Ирана и Ливана, то Израиль и США давно завладели бы всем Ближним Востоком. И неизвестно, что бы тогда делали ваши муфтии и где бы они были?!

4. Когда Израиль предавал смерти мусульман Сектора Газа, которые являются последователями суннизма, шииты Ирана и шииты других государств более других выступили в их защиту. Если бы не они, то Израиль до сих пор продолжал бы это преступление.

5. Было бы хорошо, если ваххабитские ученые ознакомились с историей возникновения различных исламских наук. Они бы непременно узнали, что у истоков большинства исламских наук стояли шииты ахль аль-бейт (да будет мир с ними). Их научные и исследовательские труды имеются во всех известных библиотеках мира, кроме ваших библиотек!

6. Не упускайте из виду того, что ваша безосновательная клевета и обвинение в неверии в адрес шиитов играет на руку врагам Ислама, в особенности США и Израилю. Ведь все это вызывает ответную реакцию шиитов в виде презрения и антипатии к ваххабитам. Этого и ждут враги Ислама, которые желают, чтобы среди мусульман возникли мазхабные войны, а они в это время захватят богатства наших земель.

7. Уважаемый шейх! Не нужно забывать, что не раз ваххабитские ученые выносили вердикт о неверии шиитов. Такие вердикты подобны старому и бесполезному оружию. Они никоим образом не ослабляют шиитов. Более того, день ото дня можно наблюдать их культурный рост и развитие в исламском мире.

Мы неоднократно предлагали вам провести встречу, на которой обсудили бы разные вопросы. Мы показали бы вам ваши ошибки и привели бы доводы из ваших собственных книг, чтобы вы не причинили еще большего вреда единству мусульманской общины, что является причиной радости наших врагов.

Давайте вооружимся здравомыслием, оставим клевету, оскорбления и обвинения в неверии. Давайте протянем друг другу руку дружбы, и задумаемся о развитии и величии Ислама и мусульман.

Да пребудет мир над теми, кто следует истине
месяц джумади ас-сани, 1432 год по лунной хид

Построим мечеть «Джамиг» вместе!


Президенту Республики Татарстан
Минниханову Р.Н.
Государственному Советнику
Республики Татарстан Шаймиеву М.Ш.
Муфтию ДУМ Республики Татарстан Файзову И. А.

Мы активисты Татарского общественного центра города Набережные Челны обращаемся к вам с открытым письмом от имени жителей города Набережных Челнов, Елабуги, Менделеевска, Нижнекамска и близлежащих районов. Мы обращаемся к вам по вопросу, имеющему большое значение для нашего города и в целом для Татарстана и исламского мира. Речь пойдет о соборной мечети «Джамиг», строительство которого из-за нехваток финансирования на грани срыва.
В Набережных Челнах в начале 1992 года в концертном зале мэрии им. Сары Садыковой с участием широкой общественности более 700 человек, открытым голосованием было принято решение о строительстве главной мечети города - Соборной мечети «Сююмбике». Позже был выделен земельный участок, выполнен проект привязки всех сооружений комплекса мечети в генеральном плане города.
22 июля 1992 года в Набережных Челнах состоялось торжественное открытие мечети «Таубе» («Покаяние»), на второй день 23 июля на месте строительство мечети «Сююмбике» с участием широкой общественности был совершен коллективный намаз, с участием имамов всех мечетей города и представителей 48 зарубежных исламских стран, в том числе посла Королевства Саудовской Аравии. Было принято решение о строительстве главной мечети города - Соборной мечети «Сююмбике». Однако в то время мэр города Рафгат Алтынбаев вышел против строительства мечети. Многих это возмутило.
2 апреля 1993 года у парадного хода мэрии многотысячная масса людей после пятничного намаза за считанные минуты с помощи тяжелой техникой снесли железобетонные заборы, которые окружали территорию будущей мечети и установили временный импровизированный минарет и строительный вагон.
Начались строительные работы. Были случаи поджогов техники, но на такие провокации никто внимания не обращал. Однако после возведения фундамента строительство прекратилось из-за нехватки денег.
В конце 2005 года площадью 5 га. в собственность мечети «Сююмбике» было тайно продана местным татарским бизнесменам, после чего 2 февраля 2006 года Татарский общественный центр выступил с заявлением, осуждающем продажу земли, предназначавшейся для строительства соборной мечети «Сююмбике» и обратился президенту Татарстана Шаймиеву М.Ш., копия заявлении было опубликовано в газеты «Звезда Поволжья». Отрывки из заявления: «Уважаемый Минтимер Шарипович!
Продажа земли произведена скрытно от общественности города, мы узнали позже об этом лишь из газеты. Эта земля вакуфная и ни в коем случае не подлежит продаже, по канонам Ислама эта продажа является святотатством, особенно в месяце Рамазан, когда следует совершать добрые дела, угодные Аллаху.
1. Признать продажу вакуфной земли, принадлежащей соборной мечети «Сююмбике» коммерческим структурам, незаконной.
2. Вернуть проданную землю площадью 5 га в собственность мечети «Сююмбике».
3. Без промедления начать строительство мечети «Сююмбике». Мы обращаемся к Вам как гаранту прав и свобод граждан Татарстана, в том числе мусульман».
Руководство Татарстана приняло положительное решение, земля под строительство мечети было возвращено. Изначально мечеть «Сююмбике» собирались строить по проекту архитектора Маркиза Басырова. Но почему-то позже был утвержден другой вариант. На всё воля Всевышнего!
Начался новый этап строительство мечети под другим названием, первый камень под фундамент мечети «Джамиг» ("Соборная") был заложен в торжественной обстановке в ноябре 2009 года. К строительству самой большой мечети в Татарстане приступили в Набережных Челнах.
В торжественной церемонии закладки первого блока мечети приняли участие мэр Набережных Челнов Ильдар Халиков, сотрудники мэрии, а также имам казанской мечети Кул Шариф, заместитель председателя ДУМ РТ Рамиль Юнусов.
На строительство мечети уйдет около 300 миллионов рублей. Но возможно, по ходу реализации проекта эта сумма увеличится. По проекту, городская соборная мечеть будет находиться возле здания мэрии города со стороны проспекта Сююмбике.
Мечеть «Джамиг» должна стать новой частью архитектуры нашего города. Она будет иметь два 78-метровых и два 45-метровых минарета, что позволит видеть ее и с берега Камы, и на подъездах к городу. Проектировал мечеть заслуженный архитектор РТ Айвар Сатаров. Объект строится из монолитного железобетона, а снаружи будет облицован мрамором. Внутри мечети все будет устроено по последнему слову техники, включая лифты и кондиционеры.
По словам имама-мухтасиба Набережных Челнов Альфаса Гайфуллина, мечеть «Джамиг» будет самой большой из всех мусульманских мечетей Татарстана. Главный вестибюль должен вмещать 3200 человек. В 4-хэтажной мечети будут находиться медресе, библиотека и торговые ряды с продукцией халяль, а также комната для никаха.
Впрочем, мечеть «Джамиг» по-сути уже функционирует. Малик хазрат Ибрагимов, имам-хатыйб соборной мечети «Джамиг». Во временном здании совершают пятничные намазы. Как отмечает имам мечети, последнее месяцы, количество верующих значительно выросло.
В октябре 1552 года во время штурма Казани войсками Ивана Грозного, соборная мечеть татар-мусульман была разрушена. Соборная мечеть полвека тому назад служила своему народу и украшала столицу Казанского ханства, поражая всех своим великолепием, изящностью, красотой и богатой библиотекой. В июне 2005 года в Казани открылась воссозданная мечеть Кул-Шариф. Открытие мечети было приурочено к торжествам, посвященным 1000-летию столицы Татарстана. Мечеть был назван в честь её последнего имама сеида Кул-Шарифа, одного из предводителей обороны Казани. Мы активисты Татарского общественного центра надеялись, что и в Набережных Челнах будет построена Соборная мечеть «Сююмбике». Образ царицы Сююмбике сохранился в памяти народа и до сих пор еще в народе живут легенды.
Если бы наше желание сбылось, тогда в городе Казани Соборная мечеть «Кул-Шариф» и Соборная мечеть «Сююмбике» в Набережных Челнах были бы символами наших городов и народы городов духовно объединились бы. Мы не должны забыть о духовном возрождении, а именно потребности в принадлежности к своему народу, к его религии, истории, языку и культуре, потребности народа в уважении и самоуважении, потребности веры во Всевышнего, а также любви к Родине и в реализации себя служению народу.
Мы татары, пройдя через все национальные унижения, беды, лишения и страдания, должны найти в себе духовное начало и утвердиться в нем - постигнуть и принять свое духовное естество и призвание. Только в процессе обретения своего духовного начала татарский народ обретет надежду на будущее. Именно Ислам для нас является нашим духовным началом. Преображение через идеалы гуманизма, добра и милосердия - вот та дорога, которая ведет нас к спасению и духовному возрождению.
Мы уверены, оказывая помощь строительству мечети «Джамиг», вы помогаете процветанию будущего нашего народа!
Настоящее обращение принято на еженедельном общегородском собрании ТОЦ.
Председатель собрания,
председатель ТОЦ Рафис Кашапов.
Секретарь собрания Сания Вахитова.

Пайғамбаримиз

Пайғамбаримиз Муҳаммад соллоллоху алейхи васалалм озод қилган қуллари Савбон р.а. Расули
Акрамни қаттиқ яхши курар, фироқларига сабр қилолмас эди. Бир куни
Савбан Расули Акрам ҳузурларига юзлари қизарган ва титраган ҳолда кириб
келди. У зот Савбоннинг бу ҳолатини к риб сабабини с радилар. Шунда
Савбон: "Бетоб эмасман, аммо озгина вақт сизни курмай қолсам, даҳшатга
тушаяпман. Мана ҳозиргина охиратни эсладим. Шубҳа й қки, сиз жаннатда
пайғамбарлар билан бирга б ласиз. Мен, гарчи Аллоҳ раҳмат қилиб
жаннатга кирсам ҳам, сиз билан булолмайман. Чунки сизнинг манзилингиз
баланд. Агар жаннатга киролмайдиган б лсам, кейин сизни ҳеч қачон к ра
олмайман. Охиратда ҳолим не кечишини уйлаб титраб кетаяпман", деди.
Шунда ушбу оят нозил булди: "Кимда ким
Аллоҳ ва Пайғамбарига итоат этса, ана ушалар Аллоҳ инъомларига сазовор
булган зотлар - пайғамбарлар, сиддиқлар (ҳақ рост имон эгалари),
шаҳидлар ва солиҳлар билан бирга булурдар. Ана шалар энг яхши
ҳамроҳлардир". (Нисо сураси, 69 оят)


Дарҳақиқат, Расулуллоҳ саллоллоху алейхи васаллам даражаларига ҳеч ким ета олмайди. Лекин
раҳмати кенг, авфи улуғ Аллоҳ суюкли Расулига илҳом берди. Аллоҳнинг
ҳабиб Расули эса бу хушхабарни умматларига етказди. Анас ибин Моликдан
ривоят қилинади: Бир аъробий Пайғамбар соллолоху алейхи васаллам ҳузурига келиб суради:
"Қиёмат қачон булади?", "У кун учун нима ҳозирладинг?", дедилар Расули
Акрам.


"Аллоҳ ва Расулига муҳаббат!", дея жавоб берди аъробий. Шунда
Расулуллоҳ с.а.в.: "Жаннатда ҳам яхши курганларинг билан бирга
буласан!", дедилар. (Муттафақун алайҳ)


Демак, айни муҳаббат туфайли биз Аллоҳ таолонинг дийдорига,
Пайғамбаримиз с.а.в. билан абадий бирга булиш саодатига эришамиз.
Шундай экан, савол туғилади: "Бу муҳаббат қандай ҳосил булади, қандай
кучаяди?..."


Келинг мазкур ҳадисга яна бир бор мурожаат қилайлик. Аъробий Аллоҳ
Расулидан қиёмат вақтини суради. Расулуллоҳ ажиб бир ҳикмат билан бизга
ибрат буладиган тарзда суровчининг эътиборини суралаётган нарсадан
муҳимроқ ишга қаратдилар.


Дарвоқеъ, куп маълумотлар туплаб, куп билгандан кура, оз билиб, куп
амал қилган фойдалироқ. Шунинг учун ҳам Аллоҳнинг расули умматга беҳуда
сузни унуттирдилар, хайрли рағбат уйғотдилар. Зеро, ҳақиқий муҳаббат
амалда зоҳир б улади, амалда синалади, амал билан кучаяди. Бугун биз
пайғамбарлар ҳақида уқияпмиз. Тарихларини урганаяпмиз. Сийратлари билан
танишаяпмиз. Ҳар куни билганларимизга нимадир қ ушилади, билимимиз
ошади. Даъволаримиз ҳам шунга яраша. Фахр бор, аммо фаҳм й уқ. Ақл
жойида, аммо афсуски хуш йуқ. Дунёнинг бебақолиги-ю, чивининг қанотича
қадри й қлиги хусусида соатлаб мажлис қ урамиз, саҳобалар ҳолатидан
ҳайратланиб тонглар оттирамиз. Афсус, эрталаб умримизнинг энг ғайратга
тула дамларини охират учун эмас, дунё учун мусобақалашиб утказамиз. Энг
керакли пайтда қани биз у рганган тақво? Қани у биз билган ғам? Наҳотки
барчаси ёлғон?! Балки бугун қорин туқу, кузлар оч. Ноз неъматлар
бисёру, барака йуқ. Жамоат жаму, файз кам булиши шунданмикин?


Расулуллоҳ с.а.в. шундай дедилар: "Аллоҳга
қасамки, мени ота онангиз, фарзандларингиз ва мол дунёларингиздан к ра
яхши курмагунингизча ҳақиқий мумин була олмайсизлар".


Саҳобалар ҳақиқий мумин булиш иштиёқида муҳаббатни намойиш қилиш билан эмас, балки муҳаббат билан банд эдилар. Бунга мисол куп.


Уҳуд жангида Муҳаммад улдирилди", деган гап тарқалди. Баъзилар Мадинага
қараб қочди. Пайғамбар с.а.в. суйган ансория аёллар "Расулуллоҳ
қаерда?",
дея у зотни қидира бошлашди. Улар ҳатто " уғлинг шаҳид булди", "отанг
улди", "эринг ҳалоқ булди", деган гапларга эътибор беришмади. Муҳаммад
Мустафо с.а.в.ни излашди.


Пайғамбар с.а.в. дунёдан утганларидан кейин бир аёл келиб Оиша
онамиздан Расулуллоҳ қабрларини курсатишларини илтимос қилди. Оиша
онамиз муборак қабрни курсатганларидан кейин у аёл қабр ёнига борию,
қабрни упган ҳолда жон таслим қилди...


Билол ҳабаший Расулуллоҳ вафотларидан кейин азон айта олмадилар. "Ашҳаду
анна Муҳаммадан Расулуллоҳ", дейишлари билан ҳушдан кетавердилар...


Аллоҳ ва Расулига булган муҳаббат қалб сиридир... бу сир қанча ичкарида
б лса, муҳаббат шунча кучли б лади. Амаллар бу сирни яширади. С злар
ошкор қилади. Аллоҳ учун қилаётган амалимизни зи билса бас. Чунки
Пайғамбар с.а.в. шундай деганлар. У зотга муҳаббатимиз чин булса,
суннатлари билан яшаб, сийратлари билан сифатланайлик. Аллоҳ бизни ҳам
Расулини севганлар билан бирга жаннатда бирга қилсин.

халиф

Такими будут наши халифы: Умар ибн Абдуль Азиз
№ 282-283 .Родился Умар ибн Абдуль Азиз в шестьдесят третьем году по хиджре, в тот год, когда умерла Маймуна, жена Пророка (да благословит его Аллах и приветствует). Его полное имя Умар ибн Абдуль Азиз ибн Марван ибн аль-Хакам ибн аль-Аас ибн Абд Шамс. Говорится, что когда Абдуль Азиз ибн Марван хотел жениться на матери Умара ибн Абдуль Азиза, то заявил: «Соберите мне четыреста динаров, я хочу жениться на девушке из семьи Пророка, ведь они праведные». Так он женился на матери Умара ибн Абдуль Азиза. Ее звали Умм Асим бинт Асим ибн Умар ибн аль-Хаттаб. Её отец Асим женился на девушке, не захотевшей добавлять воду в молоко, когда ее мать велела ей сделать это. Тогда она сказала матери своей: «Если Умар не видит нас, то Аллах видит нас». Умар ибн аль-Хаттаб (да будетдоволен им Аллах), услышав это, приказал своим сыновьям жениться на ней, и женился на ней Асим.

Свидетельствовал Посланник Аллаха (да благословит его Аллах и приветствует) о том, что Умар ибн Абдуль Азиз является самым лучшим человеком своего времени. Передает Аббас ибн Рашид: «Посетил Умар ибн Абдуль Азиз моего господина. Затем он хотел уходить. Мой господин мне сказал: «Выйди и проводи его». Когда мы вышли, натолкнулись на мертвую черную змею. Умар слез с коня, взял змею и похоронил ее. И вдруг мы услышали кличущего человека, он кричал: «Подождите, подождите, я слышал, что Посланник Аллаха (да благословит его Аллах и приветствует) говорил этой змее: «Ты умрешь на песочной земле, и тебя похоронит лучший человек на тот день». Умар сказал: «Заклинаю тебя Аллахом, если ты тот, кто появляется, чтобы угодить мне». Он сказал: «Я из девяти человек, которые дали присягу Посланнику Аллаха (да благословит его Аллах и приветствует) в этой долине. И я услышал, как он говорил это змее». Тогда Умар заплакал так, что чуть не потерял сознание. Потом Умар сказал: «О Рашид, заклинаю тебя Аллахом, не говори это никому, пока я не умру».

Умар ибн Абдуль Азиз приехал в Медину и остановился у Марвана, после полуденной молитвы он вызвал к себе десятерых ученых, когда они пришли к нему он сказал им: «Я пригласил вас на собрание, за которое будет вознаграждение, и будете моими помощниками в истине. Я не хочу делать что-то без вашего мнения или мнения тех, кто присутствовал. Если вы увидели кого-то, кто нарушает права, или кто-то из моих помощников чинит несправедливость, то сообщайте мне немедленно». Когда они вышли от него, они говорили: «Да вознаградит его Аллах лучшим». Умар посещал халифа Аль-Валида, и давал ему наставления, выходил против действий Хаджадж, что породило вражду между ним и хаджаджами. Умар ибн Абдуль Азиз объединил вокруг себя Омейядов, громко говоря правду, прося прощения за эпоху Омейядов, несправедливость и грехи, совершенные ими, кидая вызов грешникам и тиранам-омейядам, во главе которых был Хаджадж ибн Юсуф Сакафий. Хотя Омейяды все, без исключения, почитали Ислам и уважали его чудо, но они не придерживались правильного пути. Хаджаджи строили заговоры и интриги против Умара, они ходили к халифу Аль-Валиду, жаловались на Умара, и на то, что халиф назначил его валием Хиджаза. Как Умар ибн Абдуль Азиз противостоял хаджаджам, он также осуждал и Омейядов. Халиф вызвал Умара ибн Абдуль Азиза и сказал ему: «Что ты скажешь о том, кто ругает халифов? Убить его?». Умар молчал, халиф, рассердившись, спросил снова: «Что ты скажешь о том, кто ругает халифов? Убить его?».

Непоколебимый в истинной вере, без беспокойства за последствия Умар ибн Абдуль Азиз сказал: «Убил ли он кого-нибудь незаконно, о повелитель правоверных?».

Аль-Валид сказал: «Нет, но оскорбляет халифов, и разрешил их запретное». Умар спокойно сказал: «Если нарушены запреты, и не убиты, то наказывается по заслуге за то, что нарушил из запретного, и не убивается». Рассерженный халиф Аль-Валид указал пальцем, подразумевая, что встреча закончена, и чтобы Умар уходил. Умар вышел спокойно от халифа и ушел, ожидая, что халиф пошлет кого-нибудь за ним. Он говорил: «Я ушел от него, и ждал гонца от него, а когда кто-то приходил, я думал, что вот гонец от халифа». Потом халиф снял его с должности валия Хиджаза, и Умар ибн Абдуль Азиз покинул Медину. Уезжая из Медины, он сказал своему товарищу Мухазиму: «O Мухазим, я боюсь, как бы мы не были из тех, кого отвергла Медина», указывая на слова Пророка (да благословит его Аллах и приветствует), что Медина отвергает зло, находящееся в ней. Музахим отдалил от него эти мысли. Они продолжали путь, пока не добрались до района Сувайда в Шаме, и здесь Умар ибн Абдуль Азиз прожил период смещения. Он вспомнил слова отца Абдуль Азиза ибн Марвана: «Бойся Аллаха и исправь свои намерения в поступках, так как нет религии у того, кто не имеет намерения. Правильно устраивай и будь бережен к деньгам, ведь, поистине, нет денег у того, у кого нет бережливости и устроения. Проявляй доброту к тем, с кем имеешь дела, так как нет жизни без доброжелательства. Женись, когда есть страсти, так как нет ума у того, кем овладели страсти». Умар подготовился к уединенной жизни, к удержанию себя от мирских благ, аскетизму и джихаду на пути правды. После смерти Аль-Валида Халифат унаследовал его брат Сулейман. Он был лучше, чем его брат Аль-Валид. Несмотря на большое уважение и любовь Сулеймана к Умару ибн Абдуль Азизу, он боялся назначить его валием, и решил сохранить братство и не больше этого, а если в чем-то и больше, то только в совете.

В один из дней халиф пригласил Умара ибн Абдуль Азиза посетить некоторые военные лагеря. При обходе халиф, показав на армию, спросил: «Что скажешь, о Умар?». Умар ибн Абдуль Азиз сказал: «Я вижу, как мирские блага поедают друг друга, а ты несешь за это ответственность».

Когда болезнь Сулеймана ибн Абдуль Малика усилилась, он пожелал оставить наместника, но его дети были маленькими. Он посоветовался с Раджа ибн Хайва и спросил его: «Кто самый подходящий на эту должность?». Раджа ибн Хайва сказал: «Умар ибн Абдуль Азиз – самая подходящая кандидатура». Сулейман согласился с ним и сказал: «Я заключу такой договор, в котором нет доли шайтана».

Умар ибн Абдуль Азиз увидел во сне Посланника Аллаха (да благословит его Аллах и приветствует), как он говорит: «Значит, ты стал правителем, о Умар, так действуй же, как действовали те двое». Умар ибн Абдуль Азиз сказал: «А эти двое?». Печать пророков (мир ему и его семье) сказал: «Это Абу Бакр и Умар».

Его отношения к знаниям.

Умар ибн Абдуль Азиз, всегда был в поисках знаний, спрашивал ученых, советовался с ними. Рассказывали, что его отец Абдуль Азиз послал его в Медину для воспитания, и написал Салеху ибн Кисану письмо, где договаривался с ним о том, чтобы он обязал его молиться и учить все, что касается религии и мирских дел. Он также обучался у Убайдуллаха ибн Абдуллаха ибн Утбы. Умар ибн Абдуль Азиз говорил: «Я дружил со справедливыми людьми, а знания брал у богобоязненных знатных. А когда я принял правление людьми, я стал нуждаться в пустяковых знаниях. Поэтому учите также хорошие пустяковые науки».

Говорится, что Умар, когда был мальчиком, заплакал, он уже знал Коран наизусть, и тогда его мать спросила: «Что заставляет тебя плакать?». Он сказал: «Я вспомнил Коран и заплакал». И тогда его мать тоже заплакала. Когда он вырос, он стал валием Медины. Он был грубым, крупного телосложения. А когда стал халифом, к нему зашел Мухаммад ибн Каъб Каразий. Увидев Умара, он сказал ему: «Что с тобой? Интересно, что с тобой случилось, с твоим здоровьем, цветом, волосами, на тебе лица нет?». Умар сказал: «Если ты видел бы меня в могиле, о Ибн Каъб, через годика три, когда вместо глаз дырки, щеки мои текут, капли гноя из ноздрей и рта, нос отвалился, черви… ты бы сильнее отпрянул от меня». Когда Умар стал халифом, он вызвал к себе Салима ибн Абдуллаха, Мухаммада ибн Каъба Каразий и Раджа ибн Хайва, и сказал им: «Я изнурился этим делом, посоветуйте мне». Тогда Салим сказал ему: «Если ты хочешь спастись от наказания Аллаха, то пусть старики-мусульмане будут у тебя на уровне отца, взрослые – на уровне брата, а маленькие – как сыновья. И уважай отца, будь щедр к брату и будь сострадательным и нежным к ребенку». И сказал ему Раджа ибн Хайва: «Если хочешь спастись от огня, то желай для мусульман то, что желаешь для себя, а что ненавидишь для себя, то ненавидь и для них, после чего можешь и умирать, если хочешь».

Из того, что он достиг в науке, также иснад-аль-хадис (цепочка передатчиков хадиса). Он передал хадисы от группы сподвижников и от группы последователей (табиинов), в числе которых были: Анас ибн Малик, Абдуллах ибн Умар, Абдуллах ибн Джафар, Ибн Абу Салама аль-Махзумий, Саиб ибн Язид, Абдуллах ибн Салами другие. Его молитва была похожа на молитву Посланника Аллаха (да благословит его Аллах и приветствует). Анас ибн Малик сказал о нем: «Я не видел имама, молитва которого была бы так похожа на молитву Посланника Аллаха (да благословит его Аллах и приветствует), чем этот ваш имам». Умар не продлевал чтения, затягивал поясной и земной поклон, он облегчал молитву. Он был красноречивым, ученым. Маймун ибн Мехран сказал: «Мы пришли к Умару ибн Абдуль Азизу, думая, что он нуждается в нас, но увидели перед собой учителя, а себя ощутили учениками. Скорее он учитель ученых».

Становление халифом.

Умар ибн Абдуль Азиз стал халифом в девяносто девятом году хиджры, в день смерти Сулеймана ибн Абдуль Малика, который завещал правопреемство Умару после того, как его постигла лихорадка. Его сын Айюб был еще несовершеннолетним, а сын Дауд пропал в Константинополе. Никого, кроме Умара ибн Абдуль Азиза не было, и он завещал ему. Вот текст завещания: «Во имя Аллаха Милостивого Милосердного. Это письмо от раба Аллаха Сулеймана, амира мусульман, Умару ибн Абдуль Азизу. Поистине, я назначаю его халифом после меня, а после него Язида ибн Абдуль Малика. Слушайтесь и повинуйтесь ему, и бойтесь Аллаха, не разделяйтесь между собой – станете плачевными». Когда Сулейман умер, Умар завернул его в саван и прочитал молитву джаназа. Когда он был похоронен, Умару подали карету халифа и коня. Он сказал: «Что это значит?». Они сказали: «Это карета халифа». Умар сказал: «Зачем она мне, и какое отношение я имею к ней? Приведите мне моего мула». Сев на него, он вернулся в свой дом обеспокоенным. Слуга сказал ему: «Вы чем-то озабочены». Он сказал: «Дело, которое взвалилось на меня (халифат), беспокоит меня. Поистине, из Уммы Мухаммада, где бы они ни были, на востоке и западе, нет никого, кто не имел бы право, которое я должен выполнить для него, а он не пишет и не требует своего права. Как я узнаю о нем, чтобы выполнить?». В другом риваяте, от его жены говорится: «Однажды, когда наступил вечер, и он освободился от их дел, он зажег лампу, которую он зажигал из своего имущества, затем, прочитав два ракята, он присел, положив руку на подбородок, и по его щекам начали литься слезы. И так продолжалось, пока не вышла заря, и он встретил новый день постящимся. Я его спросила: «О амир-уль-муминин! Что-то произошло, почему ты провел сегодняшнюю ночь вот так?». – «Да. Я увидел себя, что назначен покровителем дел этой Уммы. И я вспомнил незнакомого, довольствующегося малым, блуждающего, бедного, нуждающегося, угнетенного пленника, и им подобных на окраинах земли. А также я узнал, что Всевышний Аллах спросит меня за них и что Мухаммад (да благословит его Аллах и приветствует) будет свидетелем против меня в отношении них, и я побоялся за себя».

Его пятничная проповедь, после вступления на пост халифа.

Пятый халиф из праведных халифов, зайдя в мечеть, поднялся на минбар и сказал: «О люди, это дело взвалилось на меня без моего мнения, без моего требования, и без совета мусульман, и я снимаю с ваших шей договор (байат) со мной, выберите для себя». Люди все хором закричали: «Мы уже выбрали тебя, о правитель верующих, и довольны тобой, управляй нами с легкостью и благословением».

Так же приводится, что когда Умар стал халифом, он поднялся на минбар и сказал: «О люди, поистине, меня не спрашивали в этом деле, и вам не давали выбора». И спустился с минбара. Тогда люди крикнули одним голосом: «Мы выбрали тебя, о правитель верующих, и мы довольны тобой». Потом Умар поднялся на минбар, восхвалив Аллаха и помолившись за Пророка (да благословит его Аллах и приветствует), сказал: «Я советую вам бояться Аллаха, поистине, за всем стоит страх перед Аллахом. Работайте ради последующей жизни, поистине, кто работал для последней жизни, тому Аллах достаточной сделает эту жизнь. Исправляйте ваше сокрытое и Аллах исправит ваше открытое. Помните о смерти и делайте хорошую подготовку к ней, прежде чем она навестит вас. Эта Умма не разногласит в вере в Аллаха Всемогущего или в Пророка (да благословит его Аллах и приветствует), и не в своей Книге, но они противоречат в динарах и дирхемах, и я, клянусь Аллахом, никому не дам ложного, и ни у кого не заберу его право». Потом повысил голос и сказал: «О люди, кто повиновался Аллаху, необходимо повиноваться Ему, а кто ослушается Аллаха, нет ему подчинения. Повинуйтесь мне, пока я повинуюсь Аллаху, и если я ослушаюсь Аллаха, то не слушайтесь меня».

Спустившись с минбара, он зашел в резиденцию и приказал продать все, что там было из одежды и украшений халифа, а деньги добавить в мусульманскую казну. Также он приказал глашатаю огласить людям о том, что если у кого есть жалоба, то пусть обратится с нею. И таким образом он вернул все, что было у Сулеймана и его помощников, удовлетворив каждую жалобу по отдельности. Люди очень сильно обрадовались и были довольны правлением Умара. Когда о том, что Умар удовлетворил все жалобы, услышали аль-хаваридж, они собрались и сказали: «Мы не должны бороться с этим человеком».

После окончания своей проповеди правитель верующих зашел к себе, чтобы немного отдохнуть, и к нему пришел его сын Абдуль Малик и спросил: «О правитель верующих, что вы хотите делать?». Правнук Фарукъа (Умара ибн аль-Хаттаба) сказал: «Хочу немного поспать, сынок». Тогда Абдуль Малик ибн Умар сказал: «Спишь и не отвечаешь на жалобы?». Пятый праведный халиф сказал: «Сынок, вчерашний вечер я провел в доме твоего дяди Сулеймана и не спал. Посплю, потом прочитаю полуденную молитву и начну рассматривать жалобы». Сын сказал ему: «О правитель верующих, тебе кто-то сказал о том, что ты доживешь до полудня?». Тогда Умар ибн Абдуль Азиз сказал своему сыну Абдуль Малику: «Подойди ко мне ближе, о сын мой». Сын подошел к отцу, он пригнулся к нему, и, поцеловав между его глазами, сказал: «Хвала Аллаху, который вывел из моего потомства того, кому не безразлична моя религия».

Умар ибн Абдуль Азиз из праведных, наставляющих на истинный путь халифов.

Сказал Али ибн Аль Хусейн, что наставляющих на истинный путь семеро. Пятеро из них уже были, остались двое из них. Были Абу Бакр, Умар, Усман, Али и Умар ибн Абдуль Азиз. Аль-Хасан сказал: «Если говорить о Махди, то это Умар ибн Абдуль Азиз, так как нет больше Махди, кроме Исы – сына Марьям». Суфьян ас-Саврий сказал: «Халифов было пять: Абу Бакр, Умар, Усман, Али и Умар ибн Абдуль Азиз (да будет Аллах ими доволен)». Ахмад ибн Ханбаль сказал: «Поистине, Аллах каждые сто лет посылает одного человека, который исправляет религию этой Уммы. Посмотрев внимательно, мы увидели, что в первом столетии это был Умар ибн Абдуль Азиз, а во втором – Шафии».

Умар, да помилует его Аллах, был справедливым, и люди чувствовали эту справедливость, видели ее и говорили о ней. Малик ибн Динар сказал: «Когда Умар стал халифом, пастухи в горах сказали: «Что это за справедливый халиф встал у власти?». Им было сказано: «А откуда вы знаете?». Они сказали: «Когда над людьми становится праведный халиф, тогда волки и львы перестают нас беспокоить». Другой пастух, когда его спросили о волках, которые не трогают их овец и не вредят, сказал: «Если голова праведная, то тело не хворает».

Умар говорил людям: «Отправляйтесь в ваши страны, иначе я могу забыть про кого-то здесь. Так как я назначил там над вами амилов, о которых не скажу, что они лучшие из вас, но если кто-то из вас будет угнетен амилом, то я не позволю ему ничего, пока не рассмотрю жалобу. Я, клянусь Аллахом, если позволю себе или моей семье что-то из денег, а на вас поскуплюсь, то считайте меня очень жадным». Говорят, к Умару пришел бедуин и сказал: «О правитель правоверных, привела меня к тебе нужда и страдания, Аллах спросит у тебя обо мне в день Воскресения». Умар сказал: «Горе тебе, повтори, что ты сказал». Бедуин повторил все, что он сказал. Тогда Умар, отпустив голову, начал плакать так, что слезы намочили землю, а затем, подняв голову, спросил: «Сколько вас?». – «Я и восемь девочек». Умар назначил ему триста, и сто дирхемов девушкам, потом дал ему сто дирхемов, сказав ему: «Это из моих денег, это не из казны мусульман, иди и трать, пока не выдадут положенное мусульмане». Умар, да помилует его Аллах, отправлял своих работников к бедуинам для изучения их реальности, чтобы знать, как распоряжаться финансами по отношению к ним. Рабах ибн Хиббан, который был одним из амилов в Медине, сказал: «Все сообщения, которые приходили к нам от Умара ибн Абдуль Азиза, были связаны только с оживлением Сунны или делением денег для мусульман, или чтобы сделать что-нибудь хорошее. Он спрашивал о положении мусульман всегда». Как-то раз к нему прибыли люди из Медины, он сказал им: «Что случилось с бедными, которые сидели там-то и там-то?». Они сказали: «О повелитель верующих, их там уже нет, они разбогатели тем, что вы давали им из Байтулмала». Говорится, что паломники как-то написали Умару, чтобы он приказал накрыть стены священной Каабы, как делалось прежде него. Он писал им: «Я вижу, что лучше это делать для голодных людей, они больше нуждаются, чем священный дом». Он посылал деньги для распределения их между бедными, но деньги возвращались, и не находились нуждающиеся в них люди. Умар ибн Абдуль Азиз обогатил людей. Были отчеканены деньги, во время Умара на них было написано: Аллах приказал верность и справедливость.

Было сказано, что Удай ибн Артут написал Умару, сказав: «Люди из работников до меня взяли из богатства Всемогущего большие деньги, и я не в состоянии забрать у них деньги обратно, но могу их как-то наказать, если правитель правоверных прикажет мне». Ответил Умар и сказал: «Удивительно, очень даже удивительно, ты спрашиваешь у меня разрешение на наказание человека так, как будто у тебя есть щит от наказания Аллаха, и как будто мое разрешение спасет тебя от наказания Аллаха. Посмотри, если есть на ком-то из них явные доказательства, то возьми у них положенное, а кто отрицает, то заставь его поклясться Аллахом и отпусти, пусть идет. Клянусь Аллахом, встретить Его с их хитростью намного лучше, чем предстать перед Аллахом с их кровью!». Умар ибн Абдуль Азиз написал своему работнику: «Бойся Аллаха, поистине, богобоязненность – это то, что принимается, и прощаются только те, кто обладает ею, и вознаграждаются только за нее. Много проповедников, говорящих о ней, но мало кто обладает ею». Другому работнику он написал: «Прикажи ученым распространиться по мечетям для оживления Сунны, поистине, она омертвлена». Другому написал: «Придержи свои руки от крови мусульман, а живот свой от их имущества, и язык свой от их чести, а если вы делаете это, то для вас:

إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَيَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ ۚ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ

«Укора заслуживают только те, которые поступают несправедливо с людьми и бесчинствуют на земле без всякого права. Им уготованы мучительные страдания» (42:42).

Вот таким образом Умар наставлял и отчитывал своих работников, следил за их работой и приказывал им блюсти добро и справедливость между людьми. Он написал Абдуль Хамиду ибн Абдурахману: «Народ Куфы пострадал от бедствия, а также от своих правителей, несмотря на то, что их религия призывает к справедливости и милосердию. Наиболее важная вещь это твоя душа, так подчини ее Аллаху».

Говорится, что он написал работнику в Йемен следующее: «После того, как я написал тебе, я приказываю тебе ответить на жалобы мусульман. И ответь мне. Ты знаешь дальность расстояния между нами, но не знаешь расстояния между тобой и приносящим смерть. Смотри, и занимайся жалобами мусульман, а на мое письмо можешь не писать ответа. И наказывайте людей только по степени их греховности, даже если наказание в один кнут, и не вздумайте бить больше ограничения Аллаха».

В эпоху правления халифа Умара ибн Абдуль Азиза не осталось ни одного бедного, кому можно было дать милостыню. Рассказывает Яхья ибн Саид: «Умар ибн Абдуль Азиз отправил меня с милостынями в Африку. Мы отправились туда в поисках бедных, чтобы раздать им эту милостыню. Однако мы не нашли ни одного бедного. Умар сделал всех богатыми. Тогда купили мы рабов, чтобы освободить их под покровительство мусульман».

Аскетизм Умара в этом мире.

Говорится, что после того, как он стал халифом, как-то раз во дворе был слышен плач. Когда спросили об этом, было сказано, что Умар поставил выбор жене: жить у нее дома или в доме ее отца, и сказал ей, что ему не до женщин в виду того, что взвалилось на его шею. И она заплакала, а вместе с ней и ее прислуги. Когда спросили Фатиму, дочь Абдуль Малика об Умаре, она сказала: «Я не помню, чтобы он купался от джанаба или ихтилям после того, как, по воле Аллаха, он стал халифом».

Один из охранников Умара сказал: «Я видел Умара перед тем, как он стал халифом. Он был здоровым, с хорошим цветом лица, в дорогой одежде. Но когда я зашел к нему после того, как он стал халифом, я увидел почерневшего Умара, худого до такой степени, что между кожей и костями небыло мяса, на нем была старая помытая одежда, и он дал мне денег, чтобы давать милостыню, и сказал: «Дай каждому, кто протягивает руку к тебе».

Однажды, когда благочестивый халиф вернулся к себе домой после вечерней молитвы, он встретил дочерей и поприветствовал их как обычно. Но вместо ответной любви, как это было всегда, они прикрыли рты и направились к двери. Он, интересуясь, спросил: «В чем дело?». Его дочери сказали: «Дома нечем было поужинать, кроме хлеба и лука, и мы не хотим, чтобы ты почувствовал запах наших уст». Праведный халиф заплакал и сказал: «О мои дочери, чем вам поможет красивая жизнь, которая приведет вашего отца в огонь?». Одна из дочерей Умара ибн Абдуль Азиза увидела у своей подруги красивые бриллиантовые серьги. Придя к отцу, она сказала ему: «Купи мне такие серьги». Тогда повелитель правоверных позвал своего работника Музахима и велел ему принести два раскаленных угля. Когда Музахим принес угли, Умар сказал дочери: «Если ты сможешь выдержать эти два раскаленных угля в твоих ушах, то я куплю тебе два таких бриллианта».

Он отказался от наследия своего отца, которое составляло сорок тысяч динаров, и отдал эти деньги в казну мусульман. Праведный халиф довольствовался из всех мирских благ куском земли, который он купил на свои деньги, он получал оттуда не более двухсот динаров в год, на которые жили он и его семья.

Смиренность праведного халифа.

Однажды Умар сказал своей рабыне: «Помаши мне веером». Когда она махала ему веером, уснула, а он взял веер и начал махать ей. Заметив, она проснулась и воскликнула. Он сказал ей: «Поистине, ты человек такой же, как и я, тебя постигла жара так же, как и меня, и я хотел помахать тебе так же, как и ты мне махала». Умар ибн Абдуль Азиз сказал Умару ибн Мухаджиру: «О Умар, если ты увидишь меня отдаляющимся от праведного пути, то возьми меня за шиворот, тряхни и скажи: «Что ты творишь?».

Как прекрасны слова Умара ибн АбдульАзиза, да смилуется над ним Аллах, указывающие на исход искренности ради Всевышнего Аллаха: «Поистине, степень помощи Аллаха людям по степени намерений. И тот, у кого намерение будет полным, полной будет для него и помощь Аллаха, и тот, чье намерение будет неполным, то и помощь Аллаха ему будет неполной».

Умар ибн АбдульАзиз (да смилуется над ним Аллах) сказал: «Тот, кто халатен по отношению к намазу, тот более халатен к другим шариатским приказам».

Его прощения и кротость.

У Умара был сын от Фатимы. Однажды он вышел играть с мальчиками, и один из мальчиков был ранен до крови, поле чего его и сына Умара понесли к Фатиме. Умар услышал громкие крики, и, выйдя, увидел женщину, которая сказала: «Это мой сын, он сирота». Умар сказал ей: «Получает ли он деньги из Байтулмала?». Она сказала: «Нет». Он сказал: «Припишите его к моему потомству». Фатима сказала: «Аллах сделал бы это, даже если мой сын не ранил его». Умар сказал: «Вы испугали его».

Говорится, что Умар рассердился на одного человека очень сильно и послал за ним. Когда его привели, раздели по пояс и подготовили кнут, все думали, что Умар побьет его сам, но потом он сказал: «Отпустите его», – и прочитал следующие слова Аллаха:

الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ

«…сдерживают гнев и прощают людей. Воистину, Аллах любит творящих добро» (3:134).

Как-то раз Умар шел ночью вместе со своими охранниками, вошел в мечеть, прошел возле спящего человека в темноте, и споткнулся об него. Человек сказал: «Ты что сумасшедший?». Охранники сразу заинтересовались им, Умар сказал им: «Подождите, он спросил меня, сумасшедший ли я, я сказал ему, что нет». Говорится, что этот человек наговорил Умару ибн Абдуль Азизу плохие слова, а Умар сказал ему: «Ты хотел, чтобы шайтан спровоцировал меня славой султана, и я спрошу с тебя сегодня, а с меня спросят в Судный день?». И Умар простил его.

Пришел к Умару один человек, когда он находился на минбаре, исказал: «Я свидетельствую, что ты грешник». Умар сказал ему: «Ты откуда знаешь, ты ведь лжесвидетель, твои показания не принимаются».

Поклонения и покорность Умара.

Умар ибн Абдуль Азиз имел сундук, где хранил свою куртку из шерсти, также у него было место в середине дома, где он молился, туда никто не входил. Когда наступала ночь, он открывал сундук, надевал куртку и молился и плакал до рассвета. Умар выполнял все Сунны, и если читал витр, то ни с кем не разговаривал, он постился по понедельникам и четвергам, в Ашура и Арафа, каждый день читал Коран, но немного.

Плач и богобоязненность Умара.

Однажды человек по имени Ибн Аль-Ихтам зашел к Умару ибн Абдуль Азизу, и продолжал проповедовать, пока Умар не заплакал и не потерял сознание. Умар, если читал Коран, плакал, и говорят, что когда он плакал, Фатима плакала вместе с ним. Плакали все люди в доме, и эти не знали, почему плачут те, а потом Фатима спрашивала: «О повелитель верующих, почему ты плакал?». Он сказал: «О Фатима, я вспомнил группы людей, представших перед Аллахом: группа в Раю, и группа в Огне». Потом он закричал и упал в обморок. Умар собирал каждую ночь ученых, и они рассказывали о смерти и Дне воскресения, затем все плакали так, как будто у них похороны. Когда перед Умаром вспоминали о смерти, он вздрагивал как птица и плакал так, что борода становилась мокрой.

Работник Умара ибн Абдуль Азиза сказал: «Однажды он проснулся ночью в слезах, и плакал, пока не проснулся я. Я сказал: «О правитель верующих, что заставляет тебя плакать?». Он сказал: «О сынок, я вспомнил, как я буду стоять перед Аллахом». Тогда он потерял сознание и не проснулся, пока не настал день». Работник сказал: «После этого я не видел его улыбающимся до его смерти». Говорится, что когда к нему зашел его сын Абдуль Малик и спросил: «O отец, что заставляет вас плакать?». Он сказал: «Сын мой, твой отец так желал, чтобы он не узнал этот мир, и мир не знал бы о нем. Клянусь Аллахом, сын мой, я боялся, что пропаду. Клянусь Аллахом, сын мой, я боюсь быть одним из обитателей Ада».

Его любовь к животным.

Доброта Умара охватила не только людей, но и животных. У него был молодой работник, который работал на его муле, приносил к нему из заработных денег полтора дирхама каждый день и в один из дней мальчик принес три дирхема. Умар ибн Абдуль Азиз спросил его: «Что с тобой случилось?». Мальчик сказал: «Я заполнил рынок». Человечный халиф сказал: «Но ты замучил мула», – и велел мальчику оставить мула отдыхать в течение трех дней. И запретил повелитель правоверных людям затягивать уздечки на лошадях, чтобы им не было больно, также запретил использование заостренных палок для битья зверей. Запретил скачки без права, чтобы не быть обременительным для животных, запретил приводить овец в бойню. Запретил точить нож перед животным, которого собираются резать. Справедливый халиф написал губернатору Египта: «Я слышал, что на некоторых верблюдов грузят по тысяче фунтов. Если это письмо дойдет до тебя, то прикажи чтобы грузили на них не более пятисот фунтов».

Смерть Умара и его наставление своим детям.

К Умару ибн Абдуль Азизу перед смертью вошел его двоюродный брат и зять Маслама ибн Абдуль Малик и сказал ему: «О повелитель верующих, ты отнял из уст своих детей эти деньги и оставил их зависимыми, и должно быть что-то, что исправит это положение. И если бы ты порекомендовал им меня или подобного мне из твоей семьи, то они были бы в достатке, если будет угодно Аллаху». Умар сказал: «Поднимите и посадите меня». И когда его посадили, он сказал: «Хвала Аллаху, заклинаю вас Аллахом, о мусульмане, вы пугаете меня. Что касается твоих слов о том, что я отнял деньги моих детей и оставил им бремя, то я не запретил им то, что по праву, и не давал им то, что по праву принадлежит другим. Ну а что касается твоего опекунства или тебе подобных из моей семьи, то их опекуном является Аллах, который ниспослал Книгу, и оберегает праведников. И дети Умара одни из двух видов людей: человек, который боится Аллаха, Аллах облегчит для него, и предоставит ему удел оттуда, откуда он не ожидает. Либо человек склонный совершать грехи, то, в таком случае, я не буду первым помощником ему деньгами в совершении греха перед Аллахом». Потом Умар ибн Абдуль Азиз сказал: «Пригласите ко мне детей». Пришло больше десяти человек, он начал увещевать, а затем сказал: «О дети мои, я стою перед выбором: либо вы станете богатыми и ваш отец войдет в Ад, либо вы останетесь бедными и ваш отец войдет в Рай. И лучше вы останетесь бедными, и ваш отец войдет в Рай, чем вы будете богатыми, а ваш отец войдет в Ад. Вставайте, дети мои, пусть Аллах сохранит вас от греха и наделит вас лучшим».



Умм Мухаммад Аль-Хатиб – Палестина

реальность

Запад ожидает, что мусульмане изменят мировую систему
№ 282-283 .Эти слова выявляют ненависть западных политиков, интеллектуалов и востоковедов, но это является абсолютной истиной, так как Ислам является религией Истины. И естественно то, что приверженцы лжи ненавидят истину. Всевышний Аллах говорит:

قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ

«Ненависть уже проявилась у них на устах, но в их сердцах кроется еще большая ненависть. Мы уже разъяснили вам знамения, если вы только разумеете!» (3:118).

Пастор Симон: «Реальная угроза для нашей цивилизации в том, что могут сделать мусульмане при изменении структуры мира. Исламское единство объединяет надежды мусульманских народов, и помогает им избавиться от Европейского правления. И миссионерские движения являются важным фактором в уничтожении этих надежд, поэтому мы должны усилить миссионерство против мусульман и исламского единства».

Когда министр иностранных дел Англии Керзон выступил в британской Палате общин с речью, в которой он говорил о том, что произошло с Турцией, среди депутатов прокатилась волна возмущения. Они выразили удивление, как это Англия признала независимость Турции, которая может собрать вокруг себя исламские страны в очередной раз и напасть на Запад. Керзон ответил: «Мы уничтожили Турцию, которой нет существования после сегодняшнего дня. Потому что мы уничтожили ее силу, воплощенную в двух вещах: Ислам и Халифат». И все английские депутаты зааплодировали, а оппозиция замолчала.

Моро Бергер: «Страх перед арабами и наш интерес к арабской нации не из-за наличия большего количества нефти у арабов, а из-за ислама. Необходимо воевать против ислама, чтобы предотвратить арабское единство, так как сила арабов всегда сопровождается силой ислама, его славой и распространением. Поистине, нас пугает ислам, когда мы видим его легко распространяющимся на африканском континенте» (книга Моро Бергера «Современный арабский мир»).

Лоренс Браун: «Наши лидеры пугали нас разными народами, но после исследования мы не нашли оправдание для таких опасений. Они пугали нас евреями, японцами (желтая угроза), большевистской опасностью. Но мы обнаружили, что евреи являются нашими друзьями, большевики, коммунисты являются нашими союзниками, а японцы – то там есть большие демократические государства, которые обеспечивают противостояние. Но мы обнаружили, что реальная опасность для нас существует в Исламе, а также в его возможности расширения и подчинения, и удивительной живучести».

Рандольф Черчилль: «Освобождение Иерусалима от господства Ислама есть мечта христиан и евреев. Христиане рады не меньше иудеев, что Иерусалим вышел из-под контроля мусульман. Еврейский Кнессет принял три резолюции о присоединении Кудма к еврейскому Иерусалиму, и что он никогда не вернется к мусульманам в любых будущих переговорах между мусульманами и евреями».

Уолт Ростоу: «Мы должны признать, что различия между нами и арабскими народами это не различия между странами и народами, а различия между исламской и христианской цивилизациями. Конфликт между христианством и Исламом продолжается уже со времен средневековья и до этого момента разными способами. И уже полтора столетия прошли, как Ислам находится под контролем Запада, а исламские наследия перешли в христианские наследия. Исторический факт подтверждает, что Соединенные Штаты являются неотъемлемой частью западного мира и его философией, доктриной и его системой, и это делает их позицию враждебной к восточному мусульманскому миру, его философии, доктрине, воплощенной в религии Ислам. Америка вместе с западным миром и сионистским государством может отстаивать только позицию, олицетворяющуюся в борьбе против Ислама, так как если будет наоборот – она игнорирует свою философию, культуру, просвещение и свои основы» (У. Ростоу, руководитель государственного департамента США, помощник государственного секретаря и советник президента Джонсона на Ближнем Востоке до 1967 года). У. Ростоу указывает, что целью колониализма на Ближнем Востоке является уничтожение исламской цивилизации, и создание Израиля является частью этого плана, и что это лишь продолжение крестовых походов).

«Мы должны удалить Коран из их жизни, и вырвать арабский язык с их языков для того, чтобы победить их» (французский губернатор в Алжире).

Миссионер Лоренс Браун: «Если мусульмане объединятся в Арабской империи, они могут стать проклятием для всего мира и представлять опасность, а могут также быть благословением для мира. Но если они останутся разделенными, то, по-прежнему, не будут представлять никакого веса и влияния. Необходимо разделять арабов и мусульман, чтобы они оставались без власти и влияния».

Монтгомери Уотт (британский востоковед): «Если появится подходящий командир, который говорит соответствующие слова об исламе, то эта религия может снова стать в этом мире одной из политических сил».

Франции Аното (бывший министр иностранных дел): «Не существует места на земле, в котором не побывал бы Ислам и не распространился бы там; это единственная религия, которую люди принимают и склонны к ней сильнее, чем к любой другой религии».

Лакост (министр французских колоний в 1962г): «Что я должен делать, если Коран сильнее Франции».

К. Смит (американский востоковед и эксперт): «Если мусульмане получат свободу в исламском мире и будут жить в условиях демократической системы, то Ислам восторжествует в этой стране, и только диктатура может справиться с исламской религией и её народами».

Арнольд Тойнби: «Поистине, исламское единство спит, но следует иметь в виду, что спящий может проснуться».

Mmermadjok Bactul: «Мусульмане могут распространить свою цивилизацию в мире в настоящее время так же быстро, как это было ранее при условии, если они вернутся к той их нравственности, которая была у них, когда они в первый раз выполняли свою миссию, потому что это мир пуст и не сможет выдержать дух исламской цивилизации».

Alber Mchador: «Кто знает? Может быть вернется тот день, когда западные страны будут под угрозой мусульман, которые спустятся с небес, чтобы покорить мир снова в подходящее время».

Бен-Гурион: «Я боюсь того, что нас всегда устрашало – это появление в арабском мире нового Мухаммеда».

Недавние волнения на почве национальной розни



На сайте по адресу:
http://mtss.ru/im6/ в День Конституции РФ начат сбор подписей в поддержку
нижеследующего Обращения, протестующего против нарушений Основного закона в
сфере национальной политики. Недавние волнения на почве национальной розни,
произошедшие в столице, несомненно являются следствиями подобных
безответственных действий, ведущих к развалу Федерации.


Всех, кому дорого будущее страны, просим поддержать наши
требования!


 


ОБРАЩЕНИЕ


 


Требуем сохранить
посты президентов и восстановить их выборность в национальных республиках!



Правительство России ведет активную атаку на Конституцию
Российской Федерации. В нее вносятся изменения сомнительного характера. Причем,
делается это в обход воли народов, принявших его на референдуме. Исполнительная
власть, подмяв под себя депутатов парламента и Конституционный суд, покушается
на статьи 3,13,14,26,43,68,77,81 Конституции РФ, определяющие государственное
устройство России, право народов на выбор своих руководителей, сроки их
правления, а также лишила национальные республики многих атрибутов
государственности (ст.5). А сейчас дело идет к отмене статей 5, 65, 68 и 77
полностью.


Очевидно, по мнению вождя Единой России, народы России,
кроме русских, не могут иметь государственности на своей исконной территории.
Даже в составе РФ. Это типичный этноцид. Неуважение к иноверцам и инородцам
очевидно. Даже большевистский диктатор Сталин неукоснительно соблюдал право
народов на свою государственность. Более того, Международный пакт о гражданских
правах, принятый Генеральной Ассамблеей ООН 19 декабря 1966 года гласит: «Все
народы имеют право на самоопределение… Все участвующие в настоящем Пакте
государства… должны в соответствии с положением Устава ООН, поощрять
осуществление права на самоопределение и уважать это право».


Считаем, в Конституцию РФ, принятую на общероссийском
референдуме, допустимо вносить изменения только путем проведения аналогичного
референдума. Если решения принимаются кулуарно, то эти решения ничтожны, т.е.
нелегитимны. При этом, когда вопрос касается отдельной нации или группы, то
только по волеизъявлению каждого народа на референдуме допустимы, поправки в
Основной закон. Мы убеждены, что татары, балкарцы, карачаевцы, кабардинцы,
адыгейцы, дагестанцы, башкиры, чуваши, удмурты, марийцы, мордвины, якуты,
тувинцы, хакасы и др. народы никогда не согласятся с ликвидацией их республик
(национальных образований). Требуем незамедлительного восстановления права
выбора своего руководителя – Президента в национальных республиках, а также
справедливого (в пользу городов, краев, областей, республик...) договорного
дележа налогов и прочих сборов с Москвой! Мы также считаем, что настала пора,
как во многих странах, выплачивать каждому коренному жителю РФ ренту за
использование природных ресурсов – богатства страны.

Добро пожаловать на сайт мусульман!







Бисмилляхи Рахмани Рахим!



Представляем сайт http://islamtatar.ru/  Данный информационный портал призван в
оперативном режиме освещать основные события современного исламского сообщества
в Набережных Челнах, а так же Татарстана, России, Исламского мира.


Сайт имеет активную, ежедневно
обновляемую новостную ленту, где публикуются татарские, российские, так же
актуальные зарубежные новости. Помимо новостной ленты на сайте регулярно
публикуются интересные интервью, комментарий, аналитические материалы.


Создатели сайта ставят перед
собой задачи повышения элементарной грамотности среди мусульманской уммы, в
связи, с чем разработаны такие рубрики как «Статьи», «Вопросы». Так же на сайте
можно многое узнать многое о Мухтасибате г. Набережные Челны, халяль продукции,
аудио и видео проповедях.

Московским мусульманам нужны мечети!

Сегодня в Москве катастрофически не хватает мечетей. Это проблема не только мусульман – но и всей столицы. Ведь десяткам тысяч людей приходится молиться на тротуарах и даже на проезжей части. Что создает пробки и неудобства для всех жителей Москвы. Это повышает и уровень исламофобии, который и без того достаточно высок.

Мы не просим особого отношения к мусульманам, к их возможности цивилизованно и пристойно совершать необходимые религиозные обряды, предписанные исламом (и это право записано в нашей Конституции). Мы хотим отношения равного, хотим понимания того, что и наша вера, как и все другие, только благо для общества и государства.

Мы полагаем, что всякий храм укрепляет веру, укрепляет страну и повышает чувство собственного достоинства. А какое может быть достоинство у гражданина страны, если его принуждают поклоняться Богу в луже?

В связи с этим мы предлагаем Вам обратиться к президенту России Дмитрию Медведеву, на которого в соответствии с Конституцией возложена обязанность по защите прав и свобод человека и гражданина.

Обращение к Президенту Российской Федерации
Уважаемый Дмитрий Анатольевич!

Все россияне, почитающие Всевышнего, с благодарностью восприняли Ваши слова, произнесенные на совместной пресс-конференции с президентом ФРГ К. Вульфом. Вы заявили о том, что государство будет создавать необходимые условия для беспрепятственного соблюдения требований своей религии представителями всех конфессий.

Мусульмане Москвы на сегодняшний день де-факто имеют всего 4 мечети, которых явно недостаточно. По пятницам и в праздничные дни возникают очень непростые ситуации, и огромное скопление верующих причиняет неудобство москвичам. Ведь тысячи людей просто вынуждены и совершать коллективные богослужения, сидя на асфальте под открытым небом. Это мешает движению, вызывает резкое недовольство горожан.

Решить этот вопрос, значит – устранить недовольство, как и мусульман, так и всех жителей города. Ведь государство не просто создаст необходимые условия для беспрепятственного соблюдения требований своей религии, но и устранит причины взаимных претензий и подозрений. Это путь к гармонизации общества и его единству на пути к Богу.

В связи с эти, убедительно просим Вас оказать содействие строительству мечети на Волжском бульваре и в других районах...
По официальным данным, в Москве проживают около 2 млн мусульман, а всего работает 4 мечети. В то же время в городе находится около 800 православных храмов. Разница на лицо. Будущим кандидатам в президенты России стоит об этом подумать. А новому мэру Москвы уже начинать исправлять те проблемы, которые не смог решить Лужков Юрий Михайлович. 
Поддержим мусульман Москвы:
http://www.me4et.ru/ 

Председатель ТОЦ Рафис Кашапов.
Татарстан, Наб. Челны.

Muslima.... ..., 27-07-2010 12:51 (ссылка)

ҲУЗАЙФА ИБН АЛ-ЯМОН РОЗИЯЛЛОҲУ АНҲУ

Қаҳрамонимиз Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳунинг
бошқа саҳобалардан фарқли бир фазллари бор. У кишини баъзи уламоларимиз
муҳожирлардан ҳисоблайдилар, бошқалари эса ансорийлардан ҳисоблайдилар.
Аслида эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари кишига қайси
гуруҳни истасалар ўшанга қўшилиш ихтиёрини берганлар.


Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳунинг ўзлари Бани
Абс қабиласидан бўлганлар. Аммо ансорларнинг Бани Абдулашҳал қабиласига
қўшиладилар. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишига:
«Хоҳласанг ансорлардан бўл, хоҳласанг муҳожирлардан бўл», деганлар.
Ўшанда Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу:

«Ансорлардан бўламан», деганлар.

«Сен улардансан», деганлар Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам

Хўш, нима учун бундоқ бўлди, деган савол туғилади. Бу саволга жавоб
топиш учун Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳунинг насабларига, у
кишининг оиласи тарихига назар солиш керак бўлади.

Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳунинг тўлиқ исмлари Абу Абдуллоҳ
Ҳузайфа ибн Ямон ибн Жобир ал-Абсий, ал-Маккий, ал-Ямонийдир. Ҳузайфа
ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳунинг оталарининг исми аслида Ҳисл бўлган. Ўша
Ҳисл бир одамни ўлдириб қўйиб Мадийнага қочиб келган. У ерда Ҳисл Бани
Абдулашҳал билан шартнома тузган. Унинг қавми Бани Абдулашҳал ни
«ямонийлар» деб аташар эди. Шунинг учун ҳам Ҳислни улар билан шартнома
тузгани ва ҳимояларида яшагани учун Ямон деб атай бошладилар.

Ўша Ямон Бани Абдулашҳал қабиласидан Рибоб бинти Каъб ал-Ашҳалия деган
аёлга уйланди. Икковларига Аллоҳ таоло Ҳузайфа, Саъд, Сафвон, Мудлаж ва
Лайло деган фарзандларни берди. Рибоб мусулмон бўлиб Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи васалламга байъат қилди.

ИСЛОМГА КИРИШЛАРИ


Аввал Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳунинг
оталари Ямон Исломга кирди. У киши Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи
васалламнинг хабарларини эшитиши билан ўз қавмнинг бир неча одамлари
билан тезда Маккага борди ва Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан
кўришиб мусулмон бўлди. Сўнгра Ямон Мадийнага қайтди. Унинг аҳли ва
яқинлари ҳам мусулмон бўлдилар.

Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу Мусулмон оилада ўсдилар. У киши
оталари ва қавмининг баъзи кишилари билан Маккага бориб Набий соллаллоҳу
алайҳи васалламга байъат қилиб келдилар. У киши Ислом таълимотлари
остида саодатли ҳаёт кечиришни бошладилар.

ҲИЖРАТДАН КЕЙИН


Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадийнага
ҳижрат қилиб келганларидан кейин Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳунинг
қалблари қувончга тўлди ва у зотнинг мажлисларида доимий равишда
ишитирок этиб баҳраманд бўла бошладилар. У киши набавий дорулфунуннинг
мухлис талабасига айландилар. Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу
набавий дорулфунунда Қуръони Карим, шаръий илмлар билан бир қаторда
олиймақом инсоний фазийлатларни ҳам ўзарига пухта сингдирдилар. У киши
ҳақ йўлида бақувват, ҳаким, нифоқ ва алдамчиликни ёмон кўрадиган,
ростгўй ва шижоатли инсон бўлиб бордилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам муҳожир ва ансорларни
биродарлаштирганларида Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳуни Аммор ибн
Ясир розияллоҳу анҳу билан биродар қилиб қўйдилар.

ҒАЗОТЛАРДА


Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу Бадр ғазотида
қатнаша олмадилар. Бунинг ўзига яраша сабаби бор эди. Бу сабабни Ҳузайфа
ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳунинг ўзлари Имом Муслим кетирган ривоятда
қуйидагича тушунтирадилар:

«Мени Бадрда ҳозир бўлишдан ҳеч нарса ман қилгани йўқ. Илло мен отам
билан сафарга чиккан эдим. Қурайш кофирлари бизни тутиб олдилар. Улар
бизга:

«Сизлар Муҳаммаднинг олдига кетаётибсизлар», дедилар.

«Биз Мадийнага кетмоқдамиз», дедик.

Улар биздан Аллоҳнинг номи ила, фақат Мадийнага кетмоқдамиз, унинг
ёнида туриб қитол қилмаймиз, деган аҳдни олдилар. Набий соллаллоҳу
алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб хабарни айтдик.

Шунда у зот алайҳиссалом:

«Уларга берилган аҳдга вафо қиламиз. Уларга қарши Аллоҳдан ёрдам
сўраймиз», дедилар».

Бу ишни қилиш учун Ислом бўлиши керак.

Бу ишни қилиш учун Иймон бўлиши керак.

Бу ишни қилиш учун Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам бўлиши керак.

УҲУД ҒАЗОТИДА


Уҳуд ғазоти Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу
иштирок этган биринчи жанг бўлди. Бу куни у кишининг оталари Ямон
розияллоҳу анҳу қатл бўлдилар. У кишини жанг тўпалонида, билмасдан
мусулмонлар ўлдириб қўйдилар.



Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Уҳуд куни бўлганида мушриклар очиқ-ойдин мағлубиятга учрадилар.
Шунда Иблис:
«Эй Аллоҳнинг бандалари, орқадагиларга қаранг!» деди. Бас, уларнинг
олдиндагилари орқадагиларига қайтиб келди. Улар орқадагилар билан
кучландилар. Ҳузайфа назар солиб бирдан отасини кўриб қолди ва:

«Эй Аллоҳнинг бандалари, отам! Отам!» деди.

Бирпасда уни қатл қилдилар. Шунда Ҳузайфа:
«Аллоҳ сизларни мағфират қилсин», деди.

Урва айтади:
«Токи Аллоҳ азза ва жаллага йўлиққинича Ҳузайфада ўша нарсадан бир
хайр боқий қолди
».
Бухорий ривоят қилган.

Уҳуд уришида ҳаёт мамот жанги бўлди Куннинг биринчи ярмида мусулмонлар
кофирларга ғолиб келишди. Мушрикларнинг бошлиқларидан етмиш киши қатл
этилди. Улар енгилиб, ортга қараб қоча бошладилар. Қочиб-қочиб аёллари
турган жойгача бордилар. Аёллар ҳам қочишга тайёрланиб, кийимларини
йиғиштира бошладилар.

Мушрикларнинг енгилиб қочаётганини кўрган камончилар, Пайғамбар
алайҳиссалом қимирламай туришни тайинлаб қўйган жойларини ташлаб
кетдилар.

Улар бир-бирларига:

«Қаранглар, ўлжа, ўлжа!» деб қичқиришди.

Амирлари Пайғамбар алайҳиссаломнинг шартларини эсларига солса ҳам,
кўнмадилар. Мушриклар батамом енгилиб бўлди, деб гумон қилиб, ўлжа
йиғишга киришиб кетдилар ва Уҳуд томонни очиқ қолдирдилар.

Шу пайт Холид ибн Валид фурсатни ғанимат билиб, мушрикларнинг
отлиқларини худди ўша ерга бошлади. У ердан ўтиб мусулмонларнинг орқа
томонларидан бостириб кирди. Холид ибн Валид бошлиқ отлиқлар мусулмонлар
устига бостириб келганини кўрган, қочиб кетаётган мушриклар ҳам
ўзларини ўнглаб, яна уруш майдонига юзландилар. Натижада мусулмонлар
қуршовда қолдилар.

Ана ўша ҳолатни биз ўрганаётган ривоятда:

«Бас, уларнинг олдиндагилари орқадагиларига қайтиб келди. Улар
орқадагилар билан кучландилар», деб айтилмоқда.

Ҳамма нарса тескарисига айланиб, мусулмонлар енгила бошладилар.
Уларнинг сафида саросима бошланди. Қўрқув ҳукм суриб, тартибсизлик
бошланди. Бундай бўлишини ҳеч ким кутмаган эди.

Тўс-тўполоннинг ичида ким нима қилаётганини билиб бўлмай қолди. Ана
ўша тўполон орасида,

«Ҳузайфа назар солиб бирдан отасини кўриб қолди»

Унинг отасига мусулмонлар ҳамла қилаётган эдилар. Бу ҳолни кўрган
Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу Жон-жаҳдлари билан:

«Эй Аллоҳнинг бандалари, отам! отам!» деди».

Лекин қирғин барот жангда унинг гапига ким қулоқ солар эди.

«Бирпасда уни қатл қилдилар».

Мусулмон отаси ўз сафдошлари, диндошлари томонидан қатл қилинган бўлса
ҳам Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу қотиллардан хафа бўлмадилар.
Балки уларнинг ҳақларига дуо қилдилар:

«Шунда Ҳузайфа:

«Аллоҳ сизларни мағфират қилсин», деди».

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу
анҳу хато йўли билан қатл қилингани учун отасининг хунини бердилар.
Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу бу хунни мусулмонларга садақа қилиб
юбордилар. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишининг бу ишлари
учун яна ҳам яхши кўрдилар ва ўзларига жуда ҳам яқин тутадиган бўлдилар.
Мусулмонлар ҳам Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу бу мардликларини
муносиб тақдирладилар. У кишини ҳаммалари алоҳида ҳурмат қиладиган
бўлдилар.

«Урва айтади:

«Токи Аллоҳ азза ва жаллага йўлиққинича Ҳузайфада ўша нарсадан бир
хайр боқий қолди».

АҲЗОБ ҒАЗОТИДА


Мусулмонларни таг-томирлари билан қириб ташлаш
ниятида тўпланиб келган турли аҳзоблар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васаллам бошлиқ Ислом лашкарини йиширма кундан ортиқ қамал қилиб
турдилар.

Вазият ғоятда оғир эди. Душман ичига бориб уларнинг хабарларини билиб
келиш зарур бўлиб қолди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга душман орасида ихтилоф пайдо
бўлгани, Аллоҳ уларнинг бирлигини бузгани ҳақида хабар етганидан сўнг,
кечаси Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳуни нима бўлаётганини билиб келиш
учун уларнинг ичига юбордилар.

Бу ҳақда Ибн Исҳоқ Муҳаммад ибн Каъб ал-Қаразийдан келтирган ривоятда
Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу қуйидагиларни айтадилар:

«Аллоҳга қасамки, Хандақда иштирок этдим. Набий соллаллоҳу алайҳи
васаллам кечаси бир муддат намоз ўқидилар. Сўнгра бизга бурилиб қараб:

«Ўрнидан туриб бориб анави қавм нима қилаётганига назар солиб қайтиб
келадиган ким бор? Ким шу ишни қилса Аллоҳдан уни жаннатда менинг
рафиқим қилишини сўрайман!» дедилар.

Хавфнинг кулилигидан, очлик шиддатиан ва совуқнинг қаттиқлигидан ҳеч
ким турмади. Бирор киши турмаганидан кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васаллам менга:

«Эй Ҳузайфа, анави қавмнинг ичига бориб, нима қилаётганларига назар
сол. Бизга қайтиб келгунингча, ҳеч нарса қилма», дедилар.

Туриб бордим ва қавмнинг ичига кирдим. Шамол ва Аллоҳнинг лашкарлари
нима қилса, қилаётган эди. Шамол уларнинг қозонини ҳам, оловини ҳам,
чодирини ҳам жойида қўймас эди. Абу Суфён ўрнидан туриб:

«Эй Қурайш жамоаси, ҳамма ёнидаги одамга қарасин», деди. Мен ёнимдаги
одамни ушлаб:

«Сен кимсан?!» дедим.

«Мен Фалончи ибн Пистончиман», деди у.

Сўнгра Абу Суфён:

«Эй Қурайш жамоаси! Туриб бўлмайдиган ҳолатда қолдингиз. Туя ва отлар
ҳалокатга учради. Бани Қурайза сизга хиёнат қилди. Улардан бизга ўзимиз
ёмон кўрган нарса етди. Шамолнинг зўридан нима бўлаётганини ҳам кўриб
турибсиз. Қозонимиз жойида турмайди. Олов ёнмайди. Чодирларимиз тик
турмайди. Қани, жўнанглар, мен жўнадим», деди.

Сўнгра бориб, туясига миниб, уни урган эди, уч оёқлаб сакраб турди.
Бир оёғи буклаб боғланган экан. Аллоҳга қасамки, у туянинг оёғини тик
турғазиб ечди. Агар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг менга:

«Бизга қайтиб келгунингча бир нарса қилма», деган амрлари бўлмаганида,
уни ўлдирар эдим».

Ғатафонга Қурайшнинг нима қилгани хабари етиб борганда улар ҳам ўз
юртларига жўнаб қолдилар. Ўша пайтда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васаллам намоз ўқиётган эдилар.

Мислсиз қаҳрамонлик кўрсатган Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу келиб У
зотга хабарни етказди. Тонг отгач Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам
ҳам Мадинага қайтдилар.

Шундай қилиб, Аҳзоб уруши тугади. Исломни ва мусулмонларни таг-томири
билан суғуриб ташлаш ниятида тўпланган кофир ва мушрик гуруҳлар ёвуз
мақсадларига ета олмади. Аллоҳ таоло мусулмонларга нусрат берди.

ТАБУК ҒАЗОТИДА


Табук ғазотида қайтиш пайтида Расулуллоҳ соллаллоҳу
алайҳи васалламни мунофиқларнинг суиқасдидан сақланиб қолишларида
Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу ҳам иштирок этганлар.

Имом Аҳмад розияллоҳу анҳу Абу Туфайл розияллоҳу анҳудан қуйидагиларни
ривоят қиладилар:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Табук ғазотидан
қайтаётганларида жарчига буюриб:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тепалик йўлига юрдилар, ҳеч ким
у йўлга юрмасин», деб жар чақиртирдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васаллам уловларини Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу етаклаб, Аммор
ҳайдаб кетишаётган эди, тўсатдан бир гуруҳ юзини беркитиб олган отлиқлар
тезлаб келиб, Аммор розияллоҳу анҳуни ўраб олишди. Аммор розияллоҳу
анҳу ҳалиги отларнинг юзига уриб ҳайдай бошлади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ҳузайфага:

«Етакла, етакла!!!» дедилар.

Сўнгра уловдан тушиб олдилар. Аммор қайтиб келди. Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Эй Аммор! Ҳалиги одамларни танидингми?» дедилар.

Аммор розияллоҳу анҳу:

«Ҳамма отлиқларни билардим. Аммо булар юзларини беркитиб олган
эканлар», деди.

Расулуллоҳ алайҳиссалом:

«Нима қилишмоқчи бўлганларини билдингми?» дедилар. Аммор:

«Аллоҳ ва Унинг Расули билади», деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Улар Расулуллоҳнинг минган уловини олиб қочиб, сўнгра уни йиқитмоқчи
бўлдилар», дедилар.

Шунда Аммор розияллоҳу анҳу Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи
васалламнинг саҳобаларидан бирига:

«Аллоҳ учун ростини айт, тепаликдаги ўтган одамлар нечта эди?» деб
савол берди.

У киши:

«Ўн тўрт киши эди», деб жавоб берди.

Аммор розияллоҳу анҳу эса:

«Агар сен ҳам улар билан бўлсанг, ўн бешта экан», деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам улардан учтасини (номини айтиб)
санадилар.

Улар:
«Аллоҳга қасамки, биз Расулуллоҳнинг жарчиларини эшитмабмиз, ҳалиги
одамларнинг ниятидан ҳам бехабар эдик», дейишди.

Аммор розияллоҳу анҳу:

«Гувоҳлик бераманки, қолган ўн иккитаси бу дунёю у дунёда Аллоҳга ва
Унинг Расулига уруш очганлардир», дедилар».

Кўриниб турибдики, мунофиқлар пайтини топсалар, ҳатто Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи васалламга суиқасд қилишдан ҳам тоймайдилар.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг вақтларида мунофиқлар бир
неча бор куфр гапларни айтганларидан кейин тониб, айтганимиз йўқ, деб
қасам ичишган.

Ана шу тариқа Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи васалламнинг барча ғазотларида фаол иштирок этдилар.

НАБИЙ АЛАЙҲИССАЛОМ ЁНЛАРИДА


Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу фақат
ғазотларда эмас, бошқа вақтларда ҳам Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи
васаллам билан бирга бўлар эдилар. Агар баъзи ишлар билан машғул бўлиб у
зот бир оз узоқлашсалар оналаридан тенбиҳ эшитар эдилар.

Имом Термизий Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар:

«Онам мендан:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни охирги марта қачон кўрган эдинг?»
деб сўради.

«Фалон вақтдан бери у зотни кўрганим йўқ», дедим.

У киши мени нолиди. Шунда мен унга:

«Шошмай туринг, Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига
бориб, у зот билан Шом намозини ўқийман ва менга ҳам, сизга ҳам истиғфор
айтишларини сўрайман», дедим.

Бас, сўнгра бордим. У зот билан Шомни ўқидим. У зот Хуфтонни ҳам
ўқиганларидан кейин чиқиб юрдилар. Мен ортларидан эргашдим. У зот
овозимни эшитдилар ва:

«Бу ким? Ҳузайфами?» дедилар.

«Ҳа», дедим.

«Нима ҳожатинг бор? Аллоҳ сени ҳам, онангни ҳам мағфират қилсин»,
дедилар. Сўнгра сўзларида давом этиб:

«Манави фаришта ер юзига бу кечадан олдин ҳеч ҳам тушмаган эди. У ўз
Роббисидан изн олиб менга салом бергани ва Фотима аҳли жаннат аёлларнинг
саййидаси экани ҳамда Ҳасан ва Ҳусайн ҳли жаннат ёшларнинг саййидалри
экани башоратини бергани келибди», дедилар».

Ушбу ҳадиси шарифдан бир неча муҳим нарсаларни ўрганамиз.

Ҳузайфа розияллоҳу анҳунинг оналари ўта зукко ва оқила аёл эканлари. У
киши ўз ўғилларини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг
ҳузурларига қачон борганин суриштириб туришлари шуни кўрсатади.

Ҳузайфа розияллоҳу анҳунинг ўзлари ҳам оналари каби закий ва оқил
инсон эканлари. У кишини оналари сўроққа тутиб койишлари билан дарҳол
хатоларини тузатишга ўтдилар. Оналарини тинчлантириб, биринчи келадиган
намозни Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам билан ўқиб ҳам ўзига ва ҳам
онасига у зотдан дуо олишни ваъда қилдилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўта сезгир эканлари ва
ўзларига айтилмаган нарсаларни ҳам билиб олишлари. Ортларидан эргашиб
келаётган одам Ҳузайфа эканини ва унинг ўзига ва онасига дуо олиш нияти
бор эканини билдилар. Шубилан бирга гапни чўзмасдан унинг ҳожатини
чиқардилар.

Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга Фаришталар ҳам Аллоҳ таолодан
изн олиб келиб салом бериб туришлари.

Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васаллам билан бирга бўлганларида эса кўп нарсаларни ўрганар эдилар.

Муслим, Абу Довуд ва Насаийлар Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят
қиладилар:

«Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга таомда ҳозир бўлсак,
токи Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бошламасларидан олдин қўл
чўзмас эдик. Биз бир марта У зот билан бирга таомга ҳозир бўлдик.

Бас, бир жория, худди уни биров қуваётгандек шошилиб келди ва таомга
қўлини узата бошлади. Шунда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам уни
қўлидан тутдилар.

Сўнгра бир аъробий, худди уни биров қуваёгандек шошилиб келди. Шунда У
зот уни ҳам қўлидан тутдилар ва:

«Албатта, шайтон Аллоҳнинг исми зикр қилинмаган таомни ўзига ҳалол
ҳисоблайди. У мана бу жорияни, у ила ўзига ҳалол қилиб олиш учун
келтирди. Бас, мен унинг қўлидан тутдим. Сўнг манабу аъробийни у ила
ўзига ҳалол қилиб олиш учун келтирди. Бас, мен унинг ҳам қўлидан тутдим.
Менинг жоним қўлида бўлган зот билан қасамки, албатта, унинг қўли
жориянинг қўли ила менинг қўлимга тушди»-дедилар».

Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу ўзларининг ихлослари, заковотлари
ва бошқа олиймақом хислатлари ила Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васалламнинг ишончларига кирдилар. У зот алайҳиссалом Ҳузайфа ибн
ал-Ямон розияллоҳу анҳуга бошқаларга ишонмаган нарсаларни ишондилар ва
бошқаларга қилинмаган илтифотларни қилдилар.



Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Эй Аллоҳнинг Расули, халифа таъйин қилсангиз эди», дедилар.

«Агар сизларга халифа таъйин қилсаму сиз унга осий бўлсангиз, албатта,
азобланурсиз. Аммо модомики сизга Ҳузайфа сўзласа, уни тасдиқланг.
Модомики, Абдуллоҳ сизга ўқитса, уни ўқинг», дедилар».
Термизий ривоят қилган.

Бу ҳадиси шарифда васф қилинаётган ҳолта ва суҳбат Набий соллаллоҳу
алайҳи васалламнинг вафотларидан олдинги беморликларида бўлган. У зот
ўзларидан кейин мусулмон давлатига ким раҳбар бўлишини таъйин қилишни
хуш кўрмаганлар. Бунинг ўрнига Ислом уматига Ҳузайфа ибн ал-Ямон
розияллоҳу анҳу нима десалар шуни тасдиқлашни васият қилганлар.

Албатта, бундан зиёда фазл ва фахр бўлиши мумкин эмас.

Рвоятда зикр қилинган «Абдуллоҳ»дан мурод Абдуллоҳ ибн Масъуд
розияллоҳу анҳудирлар.

ҲАЗРАТИ АБУ БАКР ДАВРИДА


Биринчи халифа Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг
даврларида Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу фатҳ ишларида фаол
қатнашдилар. Ўша пайтда мусулмон фотиҳларнинг дунёга Ислом нурини
таратиш учун қилган зафарли юришлари бошланган эди. Ҳузайфа ибн ал-Ямон
розияллоҳу анҳу арабистон ярим оролидаги ҳануз мусулмон бўлмаган
ерларини, Ироқ ва Шом ерларини фатҳ қилишда жонбозлик кўрсатдилар.

ҲАЗРАТИ УМАР ДАВРЛАРИДА


Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида
мусулмонларнинг энг кўп ташвишга солган масалалардан бири мунофиқлар
масаласи эди. Энг мушкили ким мунофиқ эканлигини билиб олиш қийин эди.
ҳамма бу муаммодан ҳайрон эди.

С-к.лардан фақат бир киши бу сирдан воқиф эди. Ўша нодир саҳобий
бизнинг қаҳрамонимиз Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу эдилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу
анҳуга мунофиқларнинг исмларини бирма бир айтиб берган эдилар. шу билан
бирга бу сир бирор кишига айтмасликни тайинлаган эдилар. Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи васаллам Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳуга
мунофиқларнинг ҳаракатларини кузатиб бориш, уларнинг Ислом ва
мусулмонларга келтирадиган хатарларини олдини олиш ишларини ҳам топишган
эдилар.

Имом Муслим Аммор ибн Ясин розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар:

«Менга Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу қуйидагиларни айтди:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам менга:

«Саҳобаларим ичида ўн иккита мунофиқ бор. Улардан саккизтаси туя
игнанинг тўшигидан ўтмагунча жаннатга кирмаслар», дедилар».

Ўшандан бошлаб Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу саҳобалар ичида,
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сирлари соҳиби», лақабини
олган эдилар ва у кишининг оғизларига тасарруфларига қараб мунофиқ
кимлигини билиб олишга ҳаракат қилар эдилар ҳамда ўзлари ўша
мунофиқлардан эмасликлари ҳақида саволлар берар эдилар.

Жумладан Умар розияллоҳу анҳу ҳам Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу
анҳудан мунофиқлар ҳақида сўраб юрар эдилар. У киши мунофиқ шубҳасида
бўлган кишилардан бирортаси ўлса, Умар розияллоҳу анҳу Ҳузайфа ибн
ал-Ямон розияллоҳу анҳуга қарар эдилар. Агар Ҳузайфа ибн ал-Ямон
розияллоҳу анҳу жанозага келмасалар, Умар розияллоҳу анҳу ҳам келмас
эдилар.

Умар розияллоҳу анҳу бир куни Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳудан:

«Менинг омилларим ичида бирорта мунофиқ борми?» деб сўрадилар.

«Битта», дедилар Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу

«Уни менга кўрсат», дедилар Умар розияллоҳу анҳу

«Ундоқ қилмайман», деди Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу

Аммо Умар розияллоҳу анҳу ўз фаросатлари билан ўша одамни ишдан
бўшатиб юбордилар.

Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васалламнинг денгиз мавжидек мавжланадиган фитна ҳақидаги ҳадиси
шарифларини ҳам яхши билар эдилар.

Имом Бухорий, Муслим ва Термизийлар Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят
қиладилар:
«Умар:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг фитна ҳақидаги ҳадисларини
ким ёддан билади?!»-деди.

Ҳузайфа:

«Мен, у зотнинг:

«Кишининг аҳлидаги, молидаги ва қўшнисидаги фитнасини намоз, рўза ва
садақа ювиб юборади, деганларини эшитганман»-деди.

«Мен бунинг ҳақида сўраётганим йўқ. Мен денгиз мавжидек мавжланадиган
(фитна) ҳақида сўраяпман»-деди Умар.

«Унинг қаршисида ёпилган эшик бор»-деди у.

«Ул очилурми, синдирилурми?»

«Синдирилур».

«Ундоқ бўлса қиёмат кунигача ёпилмас эканда».

Биз Масруқга:

«Ундан сўрачи, Умар эшик ким эканлигини билар эканми?»-дедик.

У сўради. Ҳузайфа:

«Ҳа, эртадан олдин кечаси бўлишини билгандек билар эди»-деди».

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам келажакда мусулмонлар ичидан
фитна чиқиб урушлар, келишмовчиликлар ва нохушликлар бўлиши ҳақида баъзи
ҳадисларни айтган эдилар.

Ҳазрати Умар ҳам бу нарсадан хабардор эдилар. Шу билан бирга мазкур
фитна менинг вақтимда чиқмасмикан, унга мен аралашиб қолмасмиканман?
деган хаёл билан юрар эдилар.

Шунинг учун ҳам Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг мазкур
фитна ҳақидаги ҳадисларини яхши билган кишилардан сўраб суриштириб юрар
эдилар. Кунлардан бир кун ушбу ривоятда зикр қилинган ҳодиса бўлиб ўтди.

«Умар, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг фитна ҳақидаги
ҳадисларини ким ёддан билади?»-деди.

Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг бу саволларига жавобан Ҳузайфа
розияллоҳу анҳу:

«Мен У зотнинг, Кишининг аҳлидаги, молидаги ва қўшнисидаги фитнасини
намоз, рўза ва садақа ювиб юборади, деганларини эшитганман»-деди.

Кўриниб турибдики, Ҳузайфа розияллоҳу анҳу фитнадан, кичик маънодаги
фитна, синов ва бир хил нарсаларга чалғиб ибодатда камчиликка йўл қўйиш
маъносини тушунганлар. Шунинг учун ҳам молу-дунё, аҳли-аёл ва қўни-қўшни
туфайли содир бўлган гуноҳларни намоз, рўза ва садақа ювиб юбориши
ҳақидаги ҳадисни айтдилар.

Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу бўлсалар ўз саволларида катта фитнани,
мусулмонлар орсида чиқадиган келишмовчиликлар, уруш жанжаллар ва жанглар
фитнаси ҳақида сўраган эдилар.

Шунинг учун ҳам, Ҳузайфа розияллоҳу анҳунинг гапларидан кейин:

«Мен бунинг ҳақида сўраётганим йўқ. Мен денгиз мавжидек мавжланадиган
(фитна) ҳақида сўраяпман», дедилар.

Мусулмонлар орасида чиқадиган фитнани денгиз мавжидек мавж уришини
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтган эдилар.

Ҳазрати Умар Ҳузайфа розияллоҳу анҳуга ўша васфни эслатдилар. Ҳузайфа
розияллоҳу анҳу у ҳадисни ҳам яхши билар эдилар. У киши Ҳазрати Умар
нима учун у фитна ҳақида сўраётганларини ҳам тушуниб етдилар.

Шунинг учун у кишини тинчлантириб:

«Унинг қаршисига ёпилган эшик бор», деди.

Яъни, эй, Умар, ўша денгиз мавжидек мавж урадиган фитнага мен аралашиб
қоламанми, деб қўрқмагин, у билан сенинг орангда ёпиқ эшик бор,
деганлари эди. Бу эшик, шахс эканлигини ҳадиснинг давомидаги,

«Умар эшикнинг ким эканлигини билар эканми?» деган жумладан ҳам билиб
оламиз. Шунинг учун ҳам ҳазрати Умарнинг Ҳузайфа розияллоҳу анҳуга:

«У очилурми, синдирилурми?-деб берган саволларининг маъноси, ўша
ёпилган эшик бўлган шахс ўзи вафот этадими ёки бошқалар томонидан
ўлдириладими, дегани эди.

Бу саволга Ҳузайфа розияллоҳу анҳу «синдирилур»- дедилар. Яъни, ўша
фитнага эшик бўладиган шахс ўлдирилади, дегани эди.

Ҳазрати Умар тушуниб етдилар ва:

«Ундоқ бўлса, қиёмат кунигача ёпилмас эканда»- дедилар.

Ушбу ҳадисни Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан эшитиб ўтирган кишилар фитнага
эшик бўлиб турган одам кимлигини ҳазрати Умар билармидилар, йўқми?
деган хаёлга бордилар ва машҳур тобеъинлардан Масруқ раҳматуллоҳи
алайҳдан бу ҳақда Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан сўрашни таклиф қилдилар.
Улар бу ҳақда:

«Биз Масруқга ундан сўрачи Умар эшик ким эканини билар эканми?-дедик»,
дейдилар.

Масруқ Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан бу саволни сўради. Ҳузайфа
розияллоҳу анҳу бу саволга жавоб бериб:

«Ҳа эртадан олдин кечаси бўлишини билгандек билар эди»-деди.

Демак, ҳазрати Умарнинг ўзлари билиб туриб яна сўрашларидан мақсадлари
бошқаларни ҳам хабардор қилиш ва бу масалани яна ҳам таъкидлаб олиш
экан.

Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳунинг фотиҳлик қобилиятлари иккинчи
халифа ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг даврларида яққол намоён бўлди.

Умар розияллоҳу анҳу халифа бўлиб сайланганларида Ҳузайфа ибн ал-Ямон
розияллоҳу анҳу машҳур Ярмук жангида душманга қарши жанг қилаётган
эдилар. У киши ўша ердан яна ўз жиҳодларида давом этдилар.

КУФА ШАҲРИНИ ҚУРИШ


Мусулмонлар Кисронинг пойтахти Мадоин шаҳрини фатҳ
қилганларидан кейин уни ўзларига марказ қилиб олган эдилар.

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу у шаҳарда истиқомат қилаётган
мусулмонларнинг ранглари сарғайиб, ўзлари заифлашиб бораётганларини
мулоҳаза қилдилар. У киши Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳуга мактуб
юбориб, Салмони Форсий билан Ҳузайфа ибн Ямонни ер танлашга юбор. Ҳам
қуруқлик, ҳам денгизга яқин, мен билан сизларнинг орангизда сув ҳам,
кўприк ҳам йўқ ерни топсинлар, деб амр қилидлар.

Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳу икковларини ўша вазифани бажариш
учун юборди. Улар икки томонган кетиб, ер танлаб келиб Куфа-тўгарак
қумлик, деган жойда учрашдилар. У ерда намоз ўқиб, Аллоҳ бу ерни сабот
манзили қилсин, деб дуо қилдилар. Кейин Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу
анҳу олдига бори хабар бердилар.

Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳу Қаъқоъ ва Абдуллоҳ ибн Мўътам
розияллоҳу анҳумоларга одам юбориб, ўринларингизга бошқани қўйиб,
ўзингиз ҳозир бўлинглар, деб амр қилди.

Ана шу тариқа мусулмон оламининг энг машҳур шаҳарларидан бири бўлган
Кўфа шаҳрининг тасис этилишида Ҳузайфа ибн ал-Ямон розияллоҳу анҳу
асосий ўрин тутган кишилардан бири бўлдилар.

НАҲОВАНД ЖАНГИ


Мусулмон фотиҳларлар Ноҳавандга етиб бориб чодирлар
қурдилар. Аввал жангга таёргарлик кўрилди. Сўнг жанг бошланди.
Чоршанба, Пайшанба кунлари жанг бўлиб, Жума куни форслар хандақларига
тушиб беркиниб олдилар.

Мусулмонлар маслаҳат қилиб, Қаъқоъ ўз аскарлари билан душман устига
бостириб бориб, кейин уларни алдаш учун ортга қочиши, душман қувиб
чиққанда ҳамма бирдан ҳамла қилишига қарор қилдилар.

Қаъқоъ ибн Амр розияллоҳу анҳу ўз одамлари билан топширилиган вазифани
аъло даражада бажардилар.

Умрида мусулмонларнинг қочганини кўрмаган форслар ховлиқиб уларни
қувишга турдилар.

Нўъмон розияллоҳу анҳу Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам яхши
кўрадиган вақтгача лашкарга жангга киришга амр бермай турди.

Қуёш заволга кетиши билан у киши такбир айтди. Исломнинг музаффар
фотиҳлари «Аллоҳу акбар!» садолари остида душман устига арслонлар каби
ташландилар.

Биринчилардан бўлиб уларнинг амирлари Нўъмон розияллоҳу анҳу, агар мен
шаҳид бўлсам, ўрнимга Ҳузайфа амир бўлади, деб ёвга ҳамла қилди.

Тарих кўрмаган жанг бўлди. Қодисияда ҳам бунчалик бўлмаган эди. Жанг
давомида Нўъмон розияллоҳу анҳу шаҳид бўлди. Укаси Нуъайм унинг жасадини
биров кўрмасин деб беркитиб қўйиб ўзи жангни давом эттирди.

Байроқни Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу олди. Жанг қоронғу тушгунча
давом этди. Форслар ўт ёниб турган ибодатхоналари томон қочдилар.
Мусулмонлар уларни қувиб бордилар.

Форсларнинг Моҳийн номли бошлиғи сулҳ сўради. Уларнинг талаби бўйича
қуйидаги аҳднома ёзилди.

Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм

Ушбу Ҳузаўфа ибн Ямоннинг Моҳдинор аҳлига берганидир. У уларга
жонлари, моллари ва ерлари учун омонлик берди. Улар ўз миллатларида
ўзгартирилмадилар. Улар билан шариатлари ораси тўсилмайди. Модомики улар
жизяни адо қилар эканлар улар ҳимояда бўлурлар. Ҳар йили уларга волий
бўлган шахсга ҳар бир балоғатга етганнинг молидан ва жонидан тоқатига
қараб (олинади). Модомики, Мусофирларни тўғри йўлга солсалар, йўлларни
тузатсалар, ўз олдиларидан ўтган мусулмон аскарларни бир кечаю бир
кундуз меҳмон қилсалар, вафо қилсалар ва насиҳат қилсалар. Агар
алдасалар ва ўзгартсалар, бизнинг зиммамизда улар учун ҳеч нарса йўқ».

Қаъқоъ ибн Амр, Нуъайм ибн Муқаррин ва Сувайд ибн Муқарринлар гувоҳ
бўлдилар. 19 ҳижрий сананинг Муҳаррамида ёзилди».

Сўнгра мусулмонлар ўз жойларига қайтдилар. Наҳованд фатҳини
мусулмонлар «Фатҳларнинг фатҳи» деб номладилар. Чунки бу фатҳдан кейин
Форснинг иши умуман ўнгланмади.

Ҳазайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу Соиб ибн ал-Ақраъ розияллоҳу анҳуни
хушхабарчи қилиб Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ҳузурларига йўллади. У
Мадинага яқинлашиб келганда ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу шаҳар
ташқарисида хабар кутиб, безовта бўлиб юрар эди. У киши Соиб розияллоҳу
анҳуни кўришлари билан:

«Ортингда не бор?» деди.

Соиб ибн ал-Ақраъ розияллоҳу анҳу:

«Яхшилик! Эй мўминларнинг амири, Аллоҳ сенга фатҳ берди! Улкан фатҳ!
Нўъмон ибн Муқаррин шаҳид бўлди», деди.

Умар:

«Иннаа лиллаҳи ва иннаа илайҳи рожиъун!» деди-да, йиғлаб юборди.
Йиғининг кучидан унинг икки курагининг уст қисми кўтарилиб туша бошлади.
Буни кўрган Соиб:

«Эй мўминларнинг амири, ундан кейин мусийбатга учраганларнинг ҳам
юзини таниб бўлмади», деди.

У киши:

«Улар заифҳол мусулмонлардир. Лекин уларни шаҳидлик ила мукаррам
қилган Зот юзларини ҳам, насабларини ҳам билади. Уларга Умарнинг
билишининг нима кераги бор», деди.

Ноҳавандда мусулмонларга тушган ўлжалар ичида икки идишда Кисронинг
нафис жавҳарлари ҳам бор эди. Ҳузайфа розияллоҳу анҳу ўшаларни Соиб
розияллоҳу анҳу орқали Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳуга юборган эди.
Соиб уларни ҳазрати Умар розияллоҳу анҳуга берганда, уларни байтулмолга
қўйиб лашкарингнинг олдига жўна, деди.

У уловини миниб кетди. Умар унинг ортидан пойлоқчи юборди. У Соибни
Куфадан қайтариб келди. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу уни кўриши
билан:

«Мен билан Соиб орамиздаги шулки, сен чиққан кечаси мен уйқуга кетдим.
Фаришталар мени ичида олов ёниб турган икки идиш томон, агар уларни
мусулмонларга тақсимламасам, ўтини менга босмоқчи бўлиб судрай
бошладилар. Бу икки идишни ол-да, мусулмонларнинг ризқи учун сотиб
юбор», деди.

Икки идишдаги жавоҳирлар Куфа бозорида сотилди ва тушган маблағ
мусулмонларга сарф қилинди.

ҲАМАДОН ФАТҲИ


Ҳузайфа розияллоҳу анҳу Ноҳаванд фатҳидан қайтиб
келаётиб Ҳамадон аҳли сулҳни бузганлари ҳақидаги хабарни эшитди. У киши
бу кўнгилсиз хабарни ҳазрати Умар розияллоҳу анҳуга етказди.

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу у томонга Нуъайм ибн Муқарринни
юборишни амр қилдилар. У йўлдан қайтиб ўша томон юрди. Ҳамма тарафларни
эгаллаб шаҳарни қамал қилди. Душман сулҳ талаб қилди.

МАДОИН ВОЛИЙСИ


Улар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу Мадоинга Ҳузайфа
ибн Ямон розияллоҳу анҳуни волий этиб таъйинладилар. Мадоин аҳолиси
ўзларига янги волий бўлган зот ҳақида жуда кўп гаплар эшитган эдилар.
Уларнинг тасаввурларида Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу афсоналарда
зикр қилинган қаҳрамонлардан бир неча марта юқорироқ турар эдилар.

Янги волийнинг тезоқ келишини шафқу завқ билан кутган Мадоин аҳолиси
сабрлари чидамай у кишининг одамлари билан келишларини кутиб олиш учун
чиқдилар. Улар афсонавий қаҳрамон волийни ўзларига яраша улуғворлик
билан кутиб олиш ниятида эдилар. Ҳадеганда янги волийнинг карвони
кўринавермади. Атрофда шов-шув ёки чанг тўзон ҳам кўтарилавермади.

Аммо бир истараси иссиққина одам эски тўқим ташланган эшакда оёқларини
осилтириб олиб кела бошлади. У бир қўлида нон, иккинчисида туз тутиб
олиб кавшаниб келар эди.

Ҳалиги киши кутиб олувчиларнинг оралаб уларнинг яримидан ўтиб бўлди.
Анашунда баъзи кишилар унинг Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу эканлигини
билиб қолдилар. Уларнинг бошларидан хушлари учиб кетди! Наҳотки,
афсонавий янги волий шу киши бўлса!

Одамлар у кишини ўраб олдилар. Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу
бўлсалар пинагларини бузмай йўлда давом этдилар. Одамлар у кишидан бирор
нарса эшитишга ошиқар эдилар. Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу бу ҳолни
англадилар ва уларга хитоб қилиб:

«Фитна жойлардан сақланиглар!» дедилар.

«Фитна жойлар нима, эй Абу Абдуллоҳ?!» дейишди.

«Амирларнинг эшиклари. Сизлардан бирингиз амир ёки волийнинг олдига
кириб, уни ёлғонини тасдиқлайди ва унинг ўзида йўқ нарсалар ила мадҳ
қилади», дедилар.

Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу ўзлари катта аскарбоши ва волий
бўлсалар ҳам халифанинг маслаҳатлари ила иш тутар эдилар.

Ибн Саъд роҳматуллоҳи алайҳи Ҳасан розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:

«Умар розияллоҳу анҳу Ҳузайфа розияллоҳу анҳуга, одамларга атоларини
ва ризқларини бер», деб ёзди.

У жавобига:

«Биз бажо келтирдик. Яна кўп нарса ортиб қолди», деб ёзди. Умар унга:

«Албатта, у уларнинг Аллоҳ берган пайларидир. У Умарники ҳам Оли
Умарники ҳам эмас. Уни уларга тақсимлаб бер!» деб ёзди».

Умар розияллоҳу анҳу Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳуни инсон сифатида
юқори баҳолар, у кишини бутун дунёнинг бойликларига ҳам алишмас эдилар.

Имом Бухорий «Тарихи сағир»да Зайд ибн Аслам розияллоҳу анҳудан у киши
Убай розияллоҳу анҳу қилган ривоятда қуйидагилар айтилади:

«Умар ибн Хаттоб ўз соҳибларига:

«Орзу қилинглар!» деди.

«Мен бир уй тўла дирҳамларим бўлиши ва уларни Аллоҳнинг йўлида инфоқ
қилишни орзу қилурман», деди бири.

«Орзу қилинглар!» деди у яна.

«Мен мана шу уй тўла олтинларим бўлиши ва уларни Аллоҳнинг йўлида
инфоқ қилишни орзу қилурман», деди бошқаси.

«Орзу қилинглар!» деди у яна.

«Мен манашу уй тўла жавҳарларим бўлиши ва уларни Аллоҳнинг йўлида
инфоқ қилишни орзу қилурман», деди яна бири.

«Орзу қилинглар!» деди у яна.

«Бундан бошқа орзумиз йўқ», дейишди улар.

Шунда Умар:

«Аммо мен манашу уй тўла Абу Убайда ибн Жарроҳ, Муоз ибн Жабал ва
Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳумлар каби одамлар бўлишини ва уларни
Аллоҳнинг тоати учун омил қилишни орзу қилар эдим», деди.

Сўнгра у Ҳузайфага мол юборди ва:

«Назар солинглар нима қилар экан», деди.

У молни тақсимлаб юборди.

Сўнгра у Муоз ибн Жабалга мол юборди ва:

«Назар солинглар нима қилар экан», деди.

У молни тақсимлаб юборди.

Сўнгра у Абу Убайдага мол юборди ва:

«Назар солинглар нима қилар экан», деди.

У молни тақсимлаб юборди.

«Ана, сизларга айтмабмидим!» деди Умар».

Умар розияллоҳу анҳу умрларининг охиригача Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу
анҳу билан яхши муносабатда бўлдилар.

Амр ибн Маймун розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади::

«Умарни мусийбатга учрашидан бир неча кун олдин кўрдим. У Ҳузайфа ва
Усмон ибн Ҳунайфни тўхтатиб:

«Икковингиз нима қилдингиз? Ерга унинг тоқати етмайдиган нарсани юклаб
қўймадингизми тағин?» деди.

«Биз унга тоқати етадиган нарсани юкладик. Кўп ортиқлиги йўқ»,
дейишди.

«Яхшилаб назар солинглар, яна ерга у тоқат қила олмайдиган нарсани
юклаб қўйманглар», деди.

«Йўқ», дейишди.

«Аллоҳ саломат қилса, Ироқнинг тул аёлларини мендан кейин ҳеч кимга
ҳожати тушмайдиган қиламан», деди».

Бу суҳбатда Умар розияллоҳу анҳу ўзларининг омилларидан бўлган Ҳузайфа
ибн Ямон розияллоҳу анҳунинг ўзларига топширилган вилоятдаги кишиларга
раҳим шафқатли бўлишга чорлаган эдилар.

ҲАЗРАТИ УСМОН ДАВРЛАРИДА


Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳунинг давларида Ҳузайфа
ибн Ямон розияллоҳу анҳу жиҳод жабҳаларида фатҳ ишларида иштирокларини
давом этдирдилар. Ҳазрати Умон розияллоҳу анҳунинг даврларида ҳам турли
ўлкаларни фатҳ қилиш давом этди.

Жумладан, Саъид ибн Осс розияллоҳу анҳу Тобаристонни фатҳ қилди. У
киши билан бирга бу ишда ҳазарати Али розияллоҳу анҳунинг икки ўғиллари
имом Ҳасан ва имом Ҳусайнлар, Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу,
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳу, Абдуллоҳ ибн Амр ибн Осс розияллоҳу
анҳу, Абдуллоҳ ибн Зубайр, Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу ва бошқа
кўпгина катта саҳобийлар қатнашдилар. Тобаристонлик аввал жанг қилишди,
кейин сулҳ сўрашди. Улар билан сулҳ тузилди.

Кейин Саъид ибн Осс ва Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳулар Абдурраҳмон
ибн Робийъага ёрдам бериш учун Боб томон юришди. Озарбайжонга
етганларига Саъид ибн Осс Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳуни олдинга
юбориб ўзи орқани қўриқлаб турди.

Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу Абдурраҳмон билан фатҳни охирига
етгазгандан кейин қайтиб келиб Саъид ибн Оссга қўшилди.

Кўфанинг волийси Саъид ибн Осс розияллоҳу анҳу Абдурраҳмон ибн
Робийъанинг ўрнига унинг укаси Саломонни Бобни фатҳ қилувчи лашкарга
амир қилди. Аҳли Кўфа лашкарига Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳуни
бошлиқ қилди.

Ўша ерда, яъни, Озарбайжонни фатҳ қилиб юрганларида Ҳузайфа ибн Ямон
розияллоҳу анҳу фатҳ ишларини ташлаб Мадийнага қайтишга мажбур бўлиб
қолдилар. Мусулмонларнинг пойтахти Мадийнада у киши учун фатҳ ишларидан
ҳам муҳимроқ иш чиқиб қолган эди.

Вақт ўтиши билан Ислом давлатининг чегараси кенгайиб, кўплаб халқлар
ҳам мусулмонликни қабул қилиб, мусулмонларнинг сони кўпайгандан сўнг
Қуръонни ўқишда турлича келишмовчиликлар чиқа бошлади. Орада қатта фитна
чиқиш хавфи туғилди.

Бу хавфни биринчи бўлиб Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу англаб
етдилар. У киши бундан халифани огоҳ қилиб, фитнанинг олдини олиш учун
чора кўришни таклиф қилмоқчи бўлдилар.

Бу ҳақда имом Бухорий ўзларининг «Саҳиҳ»ларида Ибн Шиҳобдан у киши Анс
ибн Молик розияллоҳу анҳудан қилган қуйидаги ривоятни келтирадилар:

«Ҳузайфа ибн Ямон Усмоннинг олдига келди. У аҳли Шом билан Армения
фатҳида, аҳли Ироқ билан Озарбайжон фатҳида ғазотда эди. Ҳузайфани
уларнинг қироатдаги ихтилофлари қўрқинчга солган эди. Ҳузайфа Усмонга:

«Бу умматни Китоб тўғрисида Насоро ва Яҳудларнинг ихтилофига ўхшаш
ихтилоф қилишининг олдини ол!» деди.

Бас, Усмон Ҳафсага одам юбориб, бизга саҳифаларни, бериб тур ундан
мусҳафларга нусха кўчириб олайлик, кейин уларни ўзингга қайтариб
берамиз, деди.

Ҳафса уларни Усмонга юборди. У Зайд ибн Собит, Абдуллоҳ ибн Зубайр,
Саъид ибн Осс ва Абдурраҳмон ибн ал-Ҳорис ибн Ҳишомларга амр қилди. Улар
мусҳафларга нусха кўчирдилар. Усмон қурайшлик учлик гуруҳга:

«Агар сизлар Қуръоннинг бирор нарсасида Зайд ибн Собит ила ихтилоф
қилиб қолсангиз, ўшани Қурайш лисони ила ёзинглар. Чунки у уларнинг
лисонида нозил бўлгандир», деди.

Улар амрни бажо келтириб саҳифалардан мусҳафларга нусхалар кўчирдилар.
Усмон саҳифаларни Ҳафсага қайтариб берди. Улар насх қилганлардан ҳар
томонга биттадан мусҳаф юборди. Ундан бошқа саҳифаларда ва сусҳафда
Қуръондан бўлса, куйдириб юборишга амр қилди».

Халифа ҳазрати Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳунинг бу ишларини барча
Ислом уммати катта қувонч ва қўўлаб қувватлаш билан кутиб олди ва унга
катта ғайрат билан амал қилишга киришди. Фақат Абдуллоҳ ибн Масъуд
розияллоҳу анҳу ўзларининг шахсий мусҳафларини ёки юборишга бир оз
кўнмай турдилар. Кейин Аллоҳ таоло кўнгилларига солиб у киши ҳам
жумҳурга қўшилдилар.

Шундоқ қилиб Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу Аллоҳ таолонинг китобини
асл ҳолида соқлаб қолиш бўйича мисли йўқ ажойиб иш қилдилар.

ИЛМЛАРИ


Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу илм бобида ҳам
тенги зот эдилар. У киши бу соҳада ҳам ҳаммага ўрнак бўлар эдилар.

Имом Бухорий ва Насаий ривоят қиладилар:
«Ҳузайфа рукуъ ва саждани батомом қилмаган бир кишини кўриб:

«Намоз ўқимадинг! Агар ўлсанг, Аллоҳ Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи
васалламни халқ қилган табиатидан бошқа табиатда ўласан!»-деди».

Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу машҳур саҳобалардан, у киши
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан бир нарсани эшитиб,
билмасалар гапирмайдилар. У киши розияллоҳу анҳу рукуъни ва саждани
тўлиқ қилмай, бошқа ривоятда айтилишича, худди қарға ерни чўқигандек
қилиб, намоз ўқиган одамни кўриб унга танбеҳ бердилар. Танбеҳ берганда
ҳам, ашаддий танбеҳ бердилар. Бу ўқиган намозинг намоз эмас. Агар доим
шундоқ қилиб намоз ўқиб юрган бўлсанг ишинг чатоқ. Мабода ўладиган
бўлсанг Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг миллатларидан бошқа
миллатда ўласан, деган маънодаги гап айтдилар. Бу кофир ҳолингда ўласан,
маъносини бошқа лафзлар ила ифода этилиши эди.

Имом Абу Довуд ва Термизийлар Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят
қиладилар:

«У киши Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга намоз ўқиган.
У зот рукуъларида «Субҳана Роббиял Азийм», ва саждаларида «Субҳана
Роббиял Аъло» дер эдилар. Қачон раҳмат оятидан (ўқиб) ўтсалар, тўхтаб,
сўрар, ва азоб оятидан (ўқиб) ўтсалар, тўхтаб паноҳ тилар эдилар».

Имом Бухорий, Муслим ва Насаийлар ривоят қиладилар:

«Ҳузайфа розияллоҳу анҳу Мадоинда эди. Ичимлик келтиришларини сўради.
Қишлоқнинг оқсоқоли кумуш идишда сув келтирди. У идишни олиб, келтирувчи
қараб отди ва:

«Мен уни қайтарсам ҳам яна шу идишда олиб келгани учун уни ўзига қараб
отдим. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Тилло ва кумуш идишларда ичманглар. Ипак ва дебожни кийманглар.
Чунки, ўшалар бу дунёда уларга, охиратда сизларга»-деганлар», деди».

Бошқа бир ривоятда:

«Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам бизларни тилло ва кумуш
идишларда ичимлик ичмоқ ва таом емоқдан ҳамда ипагу дебожни киймоқ ва
устига ўтирмоқдан қайтарганлар», дейилган.

Мадоин ўша пайтда Форс юртига қарашли машҳур шаҳалардан бири бўлган.
Биз, қишлоқ оқсоқоли, деб таржима қилиган ибора, «Деҳқон», деб келган.
Араблар ўша пайтда қишлақ бошлиқларини шундоқ атаган эканлар.

Ушбу ривоятда саҳобаларнинг бошқа мусулмонлрга Пайғамбар соллаллоҳу
алайҳи васалламдан олган таълимотларини, шариат аҳкомларини қандоқ
ўргатганлари худди кўргазмали дарсдек аён бўлиб турибди.

«Ҳузайфа розияллоҳу анҳу Мадоинда эди. Ичимлик келтиришларини сўради».

Машҳур саҳобий Ҳузайфа розияллоҳу анҳу Мадоин шаҳрида турганларида
кунлардан бир кун сув ичкилари келиб ўша ерда турганлардан сув
келтиришларини сўрадилар.

«Қишлоқнинг оқсоқоли кумуш идишда сув келтирди».

Ҳузайфа розияллоҳу анҳу катта саоҳобий ва катта вилоят волийси
бўлганларидан ҳурматларини жойига қўйиш мақсадида бировга амр қилмасдан
қишлоқнинг оқсоқоли ўзи у кишига сув тутди. Аммо унинг сув келтирган
идиши кумушдан бўлган идиш эди. Ҳузайфа розияллоҳу анҳу қишлоқ оқсоқоли
қўлидан сувли идишни олдилар, аммо идиш кумушдан эканлигини
кўрганларида…

«У идишни олиб, келтирувчи қараб отди»

Албатта, Ҳузайфа розияллоҳу анҳунинг қишлоқ оқсоқолига нисбатан бундоқ
муомала қилишлари ўша ерда турганларни ажаблантириши турган гап эди.
Шунинг учун у киши дарҳол ўзлари қилган иш юзасидан кишиларга тушунтириш
баёноти ҳам бердилар.

«Мен уни қайтарсам ҳам яна шу идишда олиб келгани учун уни ўзига қараб
отдим».

Яъни, бундан олдин ҳам шунга ўхшаш ҳодиса бўлган, Ҳузайфа розияллоҳу
анҳуга худди шу қишлоқ оқсоқолининг ўзи кумуш идишда сув тутган, у киши
кумуш идишда сув ичмоқ мусулмон киши учун ҳаром эканини баён қилиб
берган эканлар. Лекин қишлоқ оқсоқоли бу гапларга эътибор бермай яна
кумуш идишда қайтадан сув олиб келгани учун Ҳузайфа розияллоҳу анҳу
ибрат бўлсин учун унга юқорида зикр этилган муомалани қилган эканлар.

Аммо Ҳузайфа розияллоҳу анҳу ўз сўзлари сингани учун бундоқ муомалага
ўтган эмас эдилар. Балки, мазкур қишлоқ оқсоқоли ўзининг нотўғри
тасарруфи ила Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сўзларини
синдирган эди. Шунинг учун Ҳузайфа розияллоҳу анҳунинг қаттиқ аччиқлари
чиқди ва сўзлари давомида:

«Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Тилло ва кумуш идишларда ичманглар. Ипак ва дебожни кийманглар.
Чунки, ўшалар бу дунёда уларга, охиратда сизларга»-деганлар», деди».

Худди шу жумлалар «Таом ва шароб китоби»да келган ва ўша ерда бу
масалани батафсил шарҳ қилганмиз.

Бошқа бир ривоятда:

«Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам бизларни тилло ва кумуш
идишларда ичимлик ичмоқ ва таом емоқдан ҳамда ипагу дебожни киймоқ ва
устига ўтирмоқдан қайтарганлар», дейилган».

«Ипак» ингичка арқоқли майин шойи бўлиб, «дебож» йирик арқоқли
майинлиги ипакникичали даражада бўлмаган шойидир.

Ушбу ривоятда тўрт нарсадан тўрт мақсадда фойдаланмоқ ман қилинмоқда.

Тилло ва кумуш идишлардан ичимлик ичмоқ ва таом емоқ мақсадида
фойдаланиш ман қилинган бўлса, ипак ва дебожни кийим қилиб киймоқ ёки
тўшаб устига ўтиришдан ман қилинмоқда.

Имом Бухорий ва Термизий -Абдурроҳман ибн Язид розияллоҳу анҳудан
ривоят қиладилар:

«Ҳузайфадан ўрнак олишимиз учун, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васалламга гўзал ҳайъати ва юриш туриши энг яқин киши ҳақида сўрадик.
Бас, у киши:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга Ибн Умму Абддан кўра гўзал
ҳайъати, юриш туриши ва сийрати энг яқин кишини билмайман», деди».

Саҳобаларлар орасида Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳунинг обрўлари
жуда ҳам юқори эди. У кишининг илмларига ҳавас қилар эдилар. Ҳатто Абу
Дардаа розияллоҳу анҳуга ўхшаш катта саҳобийлар ҳам бу ҳақиқатни тан
олар эдилар.

Имом Бухорий Алқама розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар:

«Шомга кирдим. Бас, икки ракъат намоз ўқиб:

«Эй Аллоҳим, менга бир солиҳ суҳбатдошни муяссар қилгин!» деб дуо
қилдим. Бас, бир шайхни мен томон келаётганини кўрдим. У менга
яқинлашганда:

«Аллоҳ (дуоимни) ижобат қилди, деган умиддаман», дедим.

«Сен қаердансан?» деди у.

«Куфа аҳлиданман», дедим.

«Икки ковуш, ёстиқ ва таҳоратдон соҳиби сизларнинг ичингизда эмасми?

Шайтондан соқланган сизнинг ичингизда эмасми?

Ўзидан бошқа билмайдиган сирнинг соҳиби сизнинг ичингизда эмасми?

Ибн Умму Абд «Валлайли изаа яғшаа»ни қандоқ қироат қилди?» деди.

«Валлайли, изаа яғшаа. Ваннаҳари, изаа тажаллаа. Ваззакари, вал
унсаа», деб қироат қилдим.

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни менга оғизларини оғзимга
қўйиб туриб ўқитган эдилар. Улар мени қайтарай деди-я!» деди шайх».

Ушбу ривоятни яхшироқ англашимиз учун бир оз шарҳга эҳтиёжимиз тушади.


Ровий Алқама розияллоҳу анҳунинг «Шомга кирдим», деганлари Димашққа
кирдим деганларидир. Қадимда Димашқ шаҳарини ҳам Шом деб аташган.

У киши Шомнинг пойтахти Димашқ шаҳридаги масжидлардан бирида икки
ракъат намоз ўқиб:

«Эй Аллоҳим, менга бир солиҳ суҳбатдошни муяссар қилгин!» деб дуо
қилганлар.

Бир оздан сўнг ўзлари томон шайхни келаётганини кўрганлар ва у
ўзларига яқинлашганда:

«Аллоҳ (дуоимни) ижобат қилди, деган умиддаман», деганлар. Ўшанда шайх
улуғ саҳобий Абу Дардаа розияллоҳу анҳу бўлганлар. У киши Алқама р-уга
савол бериб:

«Сен қаердансан?» дедилар.

«Куфа аҳлиданман», деб жавоб бердилар у киши.

Шунда Абу Дардаа розияллоҳу анҳу:

«Икки ковуш, ёстиқ ва таҳоратдон соҳиби сизларнинг ичингизда эмасми?»
дедилар.

Бу Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу сизларнинг ичингизда эмасми,
деганлари. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу доимо Пайғамбар
соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ковушларини, ёстиқ ва таҳорат идишларини
кўтариб юриб хизматларини қилганларидан анашундоқ номланар эдилар.

Абу Дардаа розияллоҳу анҳунинг бу гаплари остида ичингизда Абдуллоҳ
ибн Масъуд розияллоҳу анҳудек одам туриб Аллоҳ таолодан солиҳ суҳбатдош
сўраб дуо қилганинг нимаси, деган маъно бор эди.

Абу Дардаа розияллоҳу анҳунинг «Шайтондан соқланган сизнинг ичингизда
эмасми?» деганлари Аммор ибн Ясир сизнинг ичингизда эмасми?»
деганларидир. Чунки, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг дуолари
ила Аммор ибн Ясир розияллоҳу анҳу шайтондан соқланган эдилар.

Абу Дардаа розияллоҳу анҳунинг «Ўзидан бошқа билмайдиган сирнинг
соҳиби сизнинг ичингизда эмасми?» деганлари Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу
анҳу сизнинг ичингизда эмасми?» деганларидир. Чунки Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишига мунофиқларнинг исмларини айтиб
берган ва буни сир соқлаб ҳеч кимга айтмасликни амр қилган эдилар.

Аммо Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу одамларга ўргатиш лозим бўлган
илмларни ҳеч эринмай, биров сўрамаса ҳам ўргатар эдилар.

Имом Бухорий, Насаий, Ибн Абу Шайба ва Абдурраззоқлар Зайд ибн Ваҳбдан
ривоят қиладилар:

«Ҳузайфа розияллоҳу анҳу масжидга кирса бир киши руркуъ ва сужудларни
батамом қилмай намоз ўқиётган экан. Намоз тамом бўлгандан кейин Ҳузайфа
розияллоҳ анҳу унга:

«Қачондан бери намозинг шундоқ?» деди.

«Қирқ санадан бери», деди у.

Шунда Ҳузайфа розияллоҳу анҳу унга:

Қирқ йилдан буён намоз ўқимапсан. Агар намозинг шундоқ ҳолида ўлсанг
М-м.нинг фитратларидан бошқа фитратда ўласан», деди ва унга намоз ўқишни
ўргата бошлади.

«Одам намозни енгил ўқийди. Рукуъ ва сужудни тўлиқ қилади», деди».

КАМТАРЛИКЛАРИ


Ибн Саъд р-ҳ Муҳаммад ибн Сирийн розияллоҳу анҳудан
р-р:

«Умар розияллоҳу анҳу қачон бирор омилни юборадиган бўлсалар унинг
аҳдномасига, модомики ичингизда адолат ўрнатар экан унга қулоқ осинглар
ва итоат қилинглар, деб ёзар эди.

У киши Ҳузайфа розияллоҳу анҳуни Мадоинга омил қилганида унинг
аҳднимасига, у сиздан сўраса унга қулоқ осинглар ва итоат қилинглар, деб
ёзди.

Ҳузайфа Умарнинг олддан ўзи бир эшакка миниб, юкини бир эшакка ортиб
чиқди. Мадоинга етиб келганида уни юрт аҳи ва бошлиқлари кутиб олдилар. У
бир қўлида нон ва парча гўшт билан эшакка миниб етиб борди ва ўз
аҳдномасини уларга ўқиб берди. Шунда улар:

«Биздан хоҳлаган нарсангни сўра!» дедилар.

«Мен сизлардан модомики сизнинг ичингизда турар эканман, ўзим егани
таом ва эшагимга ем сўрайман», деди.

Ҳузайфа уларнинг ичида аллоҳ хоҳлаганича турди. Сўнгра Умар унга, кел,
деб ёзди. Умарга унинг келаётгани ҳақида хабар етганда йўлга унга
кўринмайдиган жойга пистирма қўйиб қўйди.

Умар уни ўз одидан қандоқ чиқиб кетган бўлса шундоқ қайтиб келганини
кўрганда қувонди ва уни маҳкам қучиб:

Сен биродаримсан! Мен биродарингман!» деди».

ЖАННАТ ИСТАЙМАН


Ҳижрати набавийнинг ўттиз олтинчи санаси. Мадоин
шаҳри. У ерга ҳазрати Усмон Розияллоҳу анҳунинг шаҳид бўлганлари
ҳақидаги хабар етиб келди.

Имом Бухорий Холид ибн Робийъдан р-р:

«Ҳузайфа розияллоҳу анҳу оғирлаиш қолганда унинг одамлари ва ансорлар
эшитиб кечаси. Тонгга яқин етиб келишди. Бас, у:

«Ҳозир соат қанча?» деди.

«Кечаси, тонгга яқин», дедик.

«Олов сабоҳидан Аллоҳ паноҳини сўрайман. Мени кафанлайдиган нарса олиб
келдингизми?» деди.

«Ҳа», дедик.

«Кафанларга ортиқча сарф қилманглар. Чунки Аллоҳнинг ҳузурида мен учун
яхши нарса бўлса ундан яхши нарсага эришган бўламан. Агар бошқаси
бўлса, мендан уни шилиб олинади», деди.

Мадоиннинг улуғи Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу оғир бемор ҳолларида
ётибдилар. Кишилар кетма-кет у кишини кўргани келмоқдалар. Баъзилари
юрак ютиб беморнинг кўнглини кўтариш учун ҳол сўраб ҳам қўйишади.
Ўшалардан баъзилари:

«Нимани истайсиз?» деб сўради.

«Жаннатни истайман», деди бемор.

«Нимадан шикоятингиз бор?» деди сўровчи.

«Гуноҳлардан», деди бемор.

«Сизга табиб чақирайликми?» деди сўровчи.

«Табибнинг ўзи бемор қилди», деди бемор.

Ўлим лаҳзаси келганда Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу:

«Марҳабо ўлим, хуш келдинг. Марҳабо камбағалликда келган ҳабибга. Ким
надомат қилса, нажот топмабди.

Эй Аллоҳим! Мен дунёни қудуқ қазиш, дарахт экиш учун суйганим йўқ. Мен
уни кечаси бедор бўлиш, иссиқда чанқаш, кўп рукуъ ва сажда қилиш, Аллоҳ
азза ва жалланинг зикрини қилиш, Унинг йўлида жиҳод қилиш ва уламолар
ҳузурида тиз чўкиш учун севдим», дедилар.

Ҳузайфа ибн

Если вы уверовали в Аллаха

Если вы уверовали в Аллаха

Во имя Аллаха милостивого, милосердного!

9: 103. Возьми с имуществ их милостыню, которой ты очистишь и оправдаешь их. И молись над ними, ведь твоя молитва - успокоение для них, а Аллах - слышащий, знающий!
8:41. И знайте, поистине что вы добыли, из чего то поистине пятая часть принадлежит Аллаху, и принадлежит посланнику(1/5), и принадлежит родственникам(1/5) сиротам, и нищим и путнику, если вы уверовали в Аллаха и в то, что Мы низвели Нашему рабу в день различения, в день, когда стояли друг против друга два сборища. Поистине, Аллах соразмерил  всякую вещь!
9:60. Милостыни - только для бедных, нищих, работающих над этим, - тем, у кого сердца привлечены , на выкуп рабов, должникам, на пути Аллаха, путникам, - по становлению Аллаха. Аллах - знающий, мудрый!
8:1. Они спрашивают тебя о добыче. Скажи: "Добыча принадлежит Аллаху и посланнику; бойтесь же Аллаха, упорядочите между собой и повинуйтесь Аллаху и Его посланнику, если вы веруете!"
(Коран,перевод с арабского.академика И.Ю.Крачковского)

ALLOH UCHUN SEVISHLIKNING OHIRATDAGI NATIJALARI...

................BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM.............


Endi bu mаhbublаrning bоqiy diyordаgi, охirаt оlаmidаgi, Qur`оni Hаkiym оchiq-оydin оyаtlаri ilа ishоrа qilgаn nаtijаlаrini eshitishni vа аnglаshni istаsаng, аnа shu turdаgi hаlоl muhаbbаtlаrning dоrul охirаtdаgi nаtijаlаrini bir "Muqаddimа" vа "To’qqiz Ishоrа" bilаn yuzdаn bir fоydаsini ijmоlаn ko’rsаtаmiz.




MUQАDDIMА
Jаnоbi Hаq jаlil (hаybаtli) uluhiyаti ilа, jаmil (go’zаl) rаhmаti ilа, ulkаn rububiyаti ilа kаrаmli mаrhаmаti ilа, аzim qudrаti ilа, lаtif hikmаti ilа shu kichkinа insоnning vujudini, shu qаdаr hаvаslаr vа hissiyotlаr bilаn, shu dаrаjа а’zоi bаdаn vа jihоzlаr ilа vа turli-tumаn а’zоlаr ilа vа хilmа-хil hislаr vа mа`nаviyаtlаr (mа`nаviy tuyg’ulаr) ilа jihоzlаgаn vа ziynаtlаgаnki, tо хilmа-хil vа g’оyаt ko’p а’zоlаr yordаmidа nе’mаtlаrining hаdsiz nаvlаrini, ehsоnlаrining хillаrini, rаhmаtining tаbаqаlаrini u insоngа his ettirsin, bildirsin, tоttirsin, tаnittirsin, sеvdirsin. Insоndаgi u ko’pdаn-ko’p а’zоlаr vа jihоzlаrning hаr birining o’zgаchа хizmаti vа ibоdаti bo’lgаnidеk, o’zgаchа lаzzаti, аlаmi, vаzifаsi vа mukоfоti bоr.

Mаsаlаn, ko’z surаtlаrdаgi go’zаlliklаrni vа bu yorug’ dunyodаgi qudrаt mo’`jizаlаrining go’zаl nаvlаrini tоmоshа qilаdi. Vаzifаsi – ibrаt nаzаri ilа Sоnе’igа shukrоnаlаr аytishdir. Ko’rishgа хоs bo’lgаn lаzzаt vа аlаm mа`lumdir, tа`rifgа hоjаt yo’q.

Mаsаlаn, qulоq sаdоlаrning nаvlаrini, lаtif nаg’mаlаrini vа tоvushlаr оlаmidаgi Jаnоbi Hаqning rаhmаtining lаtоfаtlаrini his etаdi. O’zigа хоs bir ibоdаti, o’zgаchа bir lаzzаti, o’zgаchа bir mukоfоti bоr.
Mаsаlаn, quvvаi shоmmа (hid bilish tuyg’usi) hidlаr tоifаsidаgi rаhmаtining lаtоfаtlаrini his etаdi. O’zigа хоs bir shukr vаzifаsi, bir lаzzаti bоr. Аlbаttа, mukоfоti hаm bоr.

Mаsаlаn, tildаgi quvvаi zоiqа (tаm bilish sеzimi) bаrchа tаоmlаrning zаvqlаrini аnglаsh оrqаli, g’оyаt хilmа-хil bir mа`nаviy shukr vаzifаsini bаjаrаdi. Vа hоkаzо... Insоnning bаrchа jihоzlаrining, jumlаdаn qаlb vа аql vа ruh kаbi buyuk vа аhаmiyаtli tuyg’ulаrning shu singаri хilmа-хil vаzifаlаri, lаzzаtlаri bоr.

Хullаs, Jаnоbi Hаq vа Hаkiymi Mutlаq bo’lgan Alloh bu insоndа хizmаt etdirаyotgаn bu jihоzlаrning, аlbаttа hаr birining o’zigа lоyiq hаqlаrini bеrаdi. O’shа ko’plаb muhаbbаt nаvlаrining yuqоridа bаyon etilgаn dunyodаgi nаqd nаtijаlаrini hаr kim vijdоnаn his etаdi. Vа qаt`iy bir ishоnch ilа isbоt etilаdi. Охirаtdаgi nаtijаlаri esа, qаt`iyаn mаvjudliklаri vа hаqiqаtlаri, isbоt etilgаn. Tаfsilоti esа, …

ASDAQUL KALAMI VA ABLAG’UNNIZAMI KALAMULLOHIL MALIKIL A’ZIZIL A’LLAMI ….(So’zning eng to’grisi , nizomning eng yetugi ,barcha mulkning haqiqiy moliki bo’lgan , qudrati harnarsaga go’lib bo’lgan va ilmi harnarsani qamragan Allohning kalomidir.)


bo’lgаn Qur`оni Hаkiymning quyosh kаbi rаvshаn оyаtlаrining оchiq mа`nоsi hаmdа kinоyа vа rаmz vа ishоrаlаri bilаn qаt`iyаn sоbitdir. Bundаn uzun hujjаtlаrni kеltirishgа hоjаt yo’q.

BIRINCHI ISHОRА: Lаziz tаоmlаrgа, yoqimli mеvаlаrgа shоkirоnа shаr`iy muhаbbаtning охirаtdаgi nаtijаsi, Qur`оnning хаbаrigа ko’rа, jаnnаtgа lоyiq tаrzdаgi lаziz tаоmlаr, go’zаl mеvаlаrdir. Vа ul tаоmlаrgа vа ul mеvаlаrgа ishtаhа bеruvchi bir muhаbbаtdir. Hаttо dunyodа yеgаn mеvаning ustidа "Аlhаmdulillоh" kаlimаsini аytgаn bo’lsаng, bu kаlimа jаnnаt mеvаsi o’lаrоq mujаssаmlаshtirilib, sеngа tаqdim etilаdi. Bu yеrdа mеvа yеysаn. U yеrdа "Аlhаmdulillоh" yеysаn. Vа nе’mаtdа vа tаоm ichrа Ilоhiy in’оmni vа Rаhmоniy iltifоtni ko’rgаning uchun bu lаzzаtli mа`nаviy shukr, Jаnnаtdа g’оyаt lаziz bir tаоm surаtidа sеngа bеrilishi, Hаdisning хаbаri bilаn, Qur`оnning ishоrаlаri bilаn vа Hikmаt vа Rаhmаtning tаqоzоsi bilаn sоbitdir.

IKKINCHI ISHОRА: Dunyodа shаr`iy bir tаrzdа nаfsigа bo’lgаn muhаbbаt, yа`ni go’zаlliklаrigа binо qilingаn muhаbbаt bilаn emаs, bаlki nuqsоnlаrini ko’rib, tаkоmillаshishgа binо qilingаn shаfqаt bilаn uni tаrbiyа qilish vа uni хаyrgа chоrlаsh tаrzidаgi muhаbbаtning nаtijаsi – ul nаfsgа lоyiq mаhbublаrning jаnnаtdа bеrilishidir. Nаfs, mоdоmiki dunyodа оrzu-hаvаsini Jаnоbi Hаq yo’lidа husni istе`mоl qilgаn ekаn. А`zоlаrini, tuyg’ulаrini go’zаl surаtdа ishlаtgаn ekаn. Kаriymi Mutlаq bo’lgan Alloh dunyodаgi shаr`iy vа ibоdаtkоrоnа muhаbbаtining nаtijаsi o’lаrоq – jаnnаtdа jаnnаtning yеtmish хil turli-tumаn ziynаt vа lаtоfаt nаvlаrining nаmunаlаri bo’lmish yеtmish хil libоsni kiydirib, nаfsdаgi bаrchа his-tuyg’ulаrni mаmnun qilаdigаn, erkаlаydigаn yеtmish хil husn ilа vujudini bеzаb, hаr biri ruhli kichik bir jаnnаt hukmidа bo’lgаn huriylаrni, ul bоqiy diyordа bеrishi judа ko’p оyаtlаr ilа yoritilgаn vа isbоt etilgаn.

Hаm yаnа, dunyodа yoshlikkа bo’lgаn muhаbbаtning, yа`ni yoshlik quvvаtini ibоdаtgа sаrf etishning nаtijаsi – dоri sаоdаtdа аbаdiy bir yoshlikdir.

UCHINCHI ISHОRА: Rаfiqаi hаyotigа shаr`iy dоirаdаgi, yа`ni lаtif shаfqаtigа, go’zаl хislаtigа, chirоyli хulq-аtvоrigа binоаn sаmimiy muhаbbаt ilа sеvishning, rаfiqаi hаyotini esа, nоshizаlikdаn (yа`ni erdаn ustun kеlishgа urinishdаn) vа bоshqа gunоhlаrdаn muhоfаzа etishning охirаtdаgi nаtijаsi - Rаhiymi Mutlаq ul rаfiqаi hаyotini sаоdаt diyoridа ungа huriylаrdаn hаm go’zаl bir surаtdа vа yаnаdа ziynаtli bir tаrzdа, yаnаdа jоzibаdоr bir qiyofаdа аbаdiy bir rаfiqаi hаyot qilib, dunyodа o’tgаn mоjаrоlаrni bir-birigа lаzzаtli tаrzdа nаql etib, eski хоtirаlаrni bir-birigа eslаtаdigаn munis, lаtif, аbаdiy bir hаmrоh, suyukli zоt vа mаhbub sifаtidа bеrilishini vа’dа qilgаn. Аlbаttа, vа’dа qilgаn nаrsаsini qаt`iy bеrаjаk.

TO’RTINCHI ISHОRА: Оtа-оnа vа fаrzаndlаrgа shаr`iy muhаbbаtning nаtijаsi – Qur`оnning хаbаrigа ko’rа, Jаnоbi Аrhаmur Rоhimiyn ulаrning mаqоmlаri bоshqа-bоshqа bo’lsа hаm, ul mаs’ud оilаgа sоf hоldаgi suhbаt lаzzаtini jаnnаtgа lоyiq go’zаl bir muоmаlа surаtidа bоqiy diyordаgi аbаdiy mulоqоtni ehsоn etаdi. Vа o’n bеsh yoshgа kirmаy, yа`ni bаlоg’аt yoshigа yеtmаy vаfоt etgаn bоlаlаr,… VILDANUN MUHOLLADUNA …

(“Abadiyyan keksaymaydigan bolalar”. Voqea surasi ;19)

dеyа tа`birlаngаn jаnnаt bоlаlаri shаklidа vа jаnnаtgа lоyiq bir tаrzdа, g’оyаt bеzаkli vа sеvimli bir surаtdа, ulаrni jаnnаtdа yаnа pаdаr vа vоlidаlаrining quchоqlаrigа bеrаdi. Bоlа suyishlik hislаrini mаmnun qilаdi, ulаrgа аbаdiy bo’lgаn ul zаvqni vа ul lаzzаtni bеrаdi. Zеrо, bоlаlаr bаlоg’аt yoshigа yеtmаgаnlаri bоis, tо аbаd sеvimli, shirin bоlа hоlidа qоlаdilаr. Dunyodаgi hаr lаzzаtli nаrsаning eng а’lоsi jаnnаtdа bоr. Birоq judа shirin bo’lgаn fаrzаndpаrvаrlik, yа`ni bоlаlаrini suyib erkаlаtish zаvqi, jаnnаt nаsl ko’pаytirish jоyi bo’lmаgаni uchun, jаnnаtdа yo’q dеb o’ylаnаr edi. Mаnа bu shаkldа u hаm bоr ekаn. Hаm eng zаvqli vа eng shirin bir tаrzdа bo’lаdi. Bu esа bаlоg’аtgа yеtmаgаn fаrzаndi vаfоt etgаnlаrgа хushхаbаr!..

BЕSHINCHI ISHОRА: Dunyodа "аl-hubbi fillоh" hukmigа binоаn, sоlih do’st-yorlаrgа muhаbbаtning nаtijаsi – jаnnаtdа,

..A’LA SURURIN MUTAQOBILINA …(Qarama qarshi qo’yilgan kursilarida ;Hijr surasi ,47,Saffat surasi 44)

dеyа tа`birlаngаn, qаrаmа-qаrshi qilib o’rnаtilgаn jаnnаt kursilаridа o’tirib, хush, shirin, tоtli bir hоlаtdа dunyo mоjаrоlаrini, qаdimgi хоtirаlаrini bir-birlаrigа nаql etib, ko’ngil оchishlаri surаtidаgi firоqsiz, sоf bir muhаbbаt vа suhbаt tаrzidа do’st-yorlаri bilаn ko’rishtirishi Qur`оnning хаbаrigа ko’rа sоbitdir.

ОLTINCHI ISHОRА: Аnbiyo vа аvliyolаrgа Qur`оn tа`riflаgаn tаrzdа muhаbbаt ko’rsаtishning nаtijаsi shuki, u аnbiyo vа аvliyolаrning shаfоаtlаridаn qаbrdа, qiyomаt kunidа istifоdа etish bilаn birgа g’оyаt yuksаk vа ulаrgа lоyiq mаqоm vа fаyzlаridаn ul muhаbbаt vоsitаsi ilа fаyz оlmоqdir. Hа, …AL MARU MA’A MAN AHABBA …(“Kishi sevggani bilan birgadir”) . sirrigа ko’rа, оddiy bir оdаm eng yuksаk bir mаqоmgа o’zi sеvgаn оliy mаrtаbаli bir zоtgа ergаshish bilаn erishmоg’i mumkin.

YЕTTINCHI ISHОRА: Go’zаl nаrsаlаrgа vа bаhоrgа shаr`iy muhаbbаtning, yа`ni "Nа qаdаr go’zаl yаrаtilgаn!" nаzаri bilаn u аsаrlаrning оrqаsidаgi fаоliyаtlаrning go’zаlligini vа intizоmini, fаоliyаtlаr intizоmining оrqаsidаgi go’zаl ismlаrning jilvаlаrini vа u go’zаl ismlаr оrqаsidаgi sifаtlаrning jilоlаrini vа hоkаzоlаrni sеvmоqning nаtijаsi – bоqiy diyordа, sеn go’zаl dеb bilgаn bu yаrаtilgаn sаn’аtlаrdаn ming bоr go’zаlrоq bir tаrzdа ismlаrning jilvаsini, ismlаr ichidаgi jаmоl vа sifаtlаrini jаnnаtdа ko’rmоqdir. Hаttо Imоmi Rаbbоniy (r.а.) dеgаnki: "Jаnnаt lаtоfаtlаri, ismlаr jilvаsining аkslаridir". Tаqqоslаb ko’r!..

SАKKIZINCHI ISHОRА: Dunyodа, dunyoning охirаt ekinzоri vа Ilоhiy Ismlаrning оynаsi bo’lmish ikki go’zаl yuzini tаfаkkur birlа sеvishning охirаtdаgi nаtijаsi shudirki, dunyo kаbi kаttа, аmmо fоniy dunyodеk fоniy emаs, bоqiy bir jаnnаt bеrilаjаkdir. Hаm, dunyodа zаif sоyаlаriginа ko’rsаtilgаn ismlаr ul jаnnаtning оynаlаridа eng dаbdаbаli bir surаtdа ko’rsаtilаjаkdir. Hаm, dunyoni охirаt ekinzоri bo’lgаn yuzini sеvishning nаtijаsi – dunyo uning ko’chаtzоri bo’lgаn, yа`ni ko’chаtlаrni o’zidа bir dаrаjа yеtishtirgаn hаmdа uning kichik bir ekinzоri bo’lgаn shundаy bir jаnnаtni bеrаdiki, dunyodа insоnning his vа tuyg’ulаri kichik nihоllаr bo’lgаni hоldа, jаnnаtdа eng mukаmmаl bir surаtdа оchilishi, dunyodа urug’lаr hukmidа bo’lgаn istе`dоdlаrni lаzzаt vа kаmоlоt nаvlаri bilаn nihоllаnish shаklidа ungа bеrilishi, rаhmаtining vа hikmаtining tаqоzоsi bo’lgаnidеk, hаdisning хаbаrlаri vа Qur`оnning ishоrаlаri ilа sоbitdir.

Hаm yаnа, mоdоmiki hаr хаtоning bоshi dеyilgаn, dunyoning yomоn tаrаfigа muhаbbаt qo’ymаy, bаlki ismlаrgа vа охirаtgа qаrаgаn ikki yuzini ismlаr vа охirаt uchun sеvgаn hаmdа tаfаkkuriy ibоdаt ilа u yuzlаrni yuksаltirgаn, go’yo butun dunyosi ilа ibоdаt qilgаndеk bo’lаdi. Аlbаttа bundаy ibоdаt qilgаn оdаmning dunyodеk bir mukоfоt оlishi, rаhmаt vа hikmаtning tаqоzоsidir. Hаm yаnа, mоdоmiki охirаtning muhаbbаti ilа uning bu ekinzоrini sеvgаn vа Jаnоbi Hаqning muhаbbаti ilа ismlаrining оynаsini sеvgаn ekаn, аlbаttа dunyodеk bir mаhbubni istаydi. U hаm bo’lsа dunyodеk kаttа bir jаnnаtdir.

Sаvоl: Bu qаdаr kаttа vа хоli bir jаnnаt nimаgа yаrаydi?

Аl-jаvоb: Dеylik, аgаr mumkin bo’lsаydi, хаyol tеzligidа zаminning аtrоfini vа yulduzlаrning аksаriyаtini kеzsаng, "Butun оlаm mеnikidir," dеyа оlаsаn. Mаlоikа vа insоn vа hаyvоnlаrning ishtirоklаri sеning u hukmingni buzmаydi. Хuddi shuningdеk, u jаnnаt to’lа bo’lsа hаm, "U jаnnаt mеnikidir," dеyishing mumkin.

TO’QQIZINCHI ISHОRА: Iymоn vа muhаbbаtullоhning nаtijаsi, аhli kаshf vа tаhqiqning ittifоqi ilа, dunyoning ming yillik mаs’udоnа hаyoti bir sоаtigа аrzimаydigаn jаnnаt hаyoti... vа jаnnаt hаyotining hаm ming yili bir sоаtlik jаmоligа bоqishgа аrzimаydigаn bir muqаddаs, pоk jаmоl vа kаmоl sоhibi bo’lmish Zоti Zuljаlоl bo’lgan Allohni mushоhаdа vа ko’rishdirki,(Izоh) аniq Hаdisgа ko’rа vа Qur`оnning хаbаrigа ko’rа sоbitdir.

––––––––––––––––––
(Izоh): Hаdisning хаbаrigа ko’rа: "Ul shuhud (ko’rish) jаnnаt lаzzаtlаrining bаrchаsidаn shunchаlаr ustundirki, ulаrni unuttirib yubоrаdi. Vа shuhuddаn kеyin аhli shuhudning husni jаmоli shu qаdаr ziyodаlаshаdiki, u yеrdаn qаytgаnlаridа sаrоylаridаgi оilаlаri ulаrni zo’rg’а, judа diqqаt qilibginа tаniy оlаdilаr," dеgаn rivоyаt hаdisdа vоrid bo’lgаn.

Hаzrаti Sulаymоn аlаyhissаlоmdеk, muhtаshаm bir kаmоli ilа mаshhur bir zоtni ko’rishgа ishtiyoqli bir qiziqish, Hаzrаti Yusuf Alаyhissаlоmdеk bir jаmоl ilа mumtоz bir zоtni ko’rishgа tаshnа bir ishtiyoqni hаr kim vijdоnаn his etаdi. Аjаbо, dunyoning jаmiki go’zаlliklаridаn vа kаmоlоtidаn minglаb dаrаjа yuksаk bo’lgаn jаnnаtning jаmiki go’zаlliklаri vа kаmоlоti, jаmоli vа kаmоlining bir jilvаsi bo’lmish bir Zоt bo’lgan Allohni ko’rish nаqаdаr mаrg’ub, mаrоqli; shоhidi bo’lish qаnchаlаr mаtlub vа ishtiyoqli ekаnini qiyoslаy оlsаng, qiyoslаb ko’r...

ALLOHUMMARZUQNA FIDDUNYA HUBBAKA VA HUBBA MA YUQORRIBUNAKA ILAYKA VAL ISTIQOMATA KAMA AMARTA VA FIL AHIROTI ROHMATAKA VA RU’YATAKA… (Allohim! Bizni dunyoda sening muhabbating bilan va bizni Senga va Sening amrqilganing shakilda istiqomatga yaqinlashitrajak narsalarning muhabbati ila ,ohiratda ham rahmating va jamoling bilan rizqlantir.) Amin…

Muslima.... ..., 31-03-2010 19:42 (ссылка)

Зайд ибн Ҳорисанинг фазли (1)

Бароо розияллоҳу анҳу айтдилар:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Сен биродармиз ва мавломизсан», дедилар».
Бухорий ривоят қилган.


Шарҳ: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу
гапларни ушбу сатрларимиз қаҳрамони Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳуга
қарата айтганлар.

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг биродари бўлиш шарафига эга бўлган зот ким ўзи?!

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг мавлолари бўлиш шарафига сазовар бўлган зот ким ўзи?!

Ушбу ва бунга ўхшаш бошқа саволларга жавоб олиш учун қаҳрамонимиз Зайд
ибн Ҳориса ибн Шуроҳийл ибн Каъб ал Калбийнинг ҳақларида келган
ривоятларни бирма бир синчклаб ўрганиб чиқишга, у кишини босиб ўтган
ҳаётий йўлларини қайта босиб чиқишга тўғри келади.

Жоҳилият даври.

Яман диёри.

Бани Калб қабиласи ерлари.

Бу қабиланинг аъзоларидан бири Ҳориса ибн Шуроҳийл ўз аёли Сўъда бинти
Саълабани сафарга кузатиб қўймоқда. Сўъда эридан изн олиб ўз қабиласи
бўлмиш Той қабиласи ерлари томон қориндошлари зиёратига кетмоқда. У ўзи
билан бирга ўғли Зайдни олиб кетмоқда.

Она-бола Той қабиласидаги ўзларининг уруғлари Бани Маън уруғига етиб
ҳам бордилар. Сўъда анчадан буён кўришмаган яқинлари билан кўришиб
тўйиб-тўйиб суҳбатлашар эди. Унинг ўғли Зайд эса қориндош болалар билан
саҳронинг соф ҳавосида маза қилиб ўйнар эди. уларнинг икковлари ҳам,
қориндошлари ҳам, Ҳориса ҳам жоҳилиятнинг жаҳолати ўзларига етказадиган
мусибат ҳақида ўйлаб ҳам қўйишмас эди.

Бирдан Бани Айн ибн Жиср уруғига мансуб жоҳил отлиқлар гуруҳи Бани Маън
устига ғарот қилиб, келиб қолди. Бир пасда ҳаммаёқни шовқин сурон
босди. Хотин халажнинг дод-войи осмону фалакни тўлдирди.

Босқинчилар кўзларига кўринган нарсани ўзлари билан олиб кетишга
ҳаракат қилар эдилар. Отлиқлардан бири чанг тўзон ичида нима қилишини
билмай довдираб қолган кичик Зайдни олиб қочди. Зайд босқинчининг кучли
қўлларида типирчилай-типирчилай дод солиб ўз онаи меҳрибонидан, она
юртидан узоқлашиб борар эди.

Жигаргўшасидан айрилган бечора Сўъда қон йиғлаб қолди. Кечаю кундуз
унинг кўз ёшлари тинмас эди. Ҳаммасидан ҳам ўғлининг ўлигининг ҳам
тиригининг ҳам хабари йўқлиги уни қаттиқ қийнар эди.

Сўъда эри Ҳорисанинг олдига овозининг борича дод солиб кўзларининг
қорачиғи Зайддан ажраб қолганларини айтиб кириб борди. Бу машъум
хабарни эшитиб Ҳорисанинг кўзига дунё қорнғу бўлиб кўринди.

Хотинидан бўлиб ўтган ҳодисанинг тафсилотини эшитиши билан сафар
анжомларини олиб ўғлини қидириш мақсадида йўлга тушди. Ҳориса ўз ўғлини
қидириб кўзида ёши билан тоғу тошларни, дала адирларни, дара водийларни
ва шаҳар қишлоқларни тинмай кезар эди.

Бола куйитига учраган бечора ота ўзи билмаган ҳолда ҳассос шоирга
айланган эди. У юрган йўлида ўз ўғли Зайдга ва унинг фироқига атаб
шеърлар айтар эди. Ўша пайтларда Ҳориса куйитда айтилган араб
шеърларининг гултожи бўлиб қолажак байтларни айтаётганини хаёлига ҳам
келтирмас эди.

Ҳа, жигарбандини излаб гирён уриб юрган Ҳориса ибн Шуробийл шеър айтар эди:

Зайдга йиғларман, не бўлганин билмасман.

Тирикми ёки ажали етганмикин билмасман.

Аллоҳга қасам, сўрарман аммо билмасман.

Ер ютдими сани ёки тоғ ютдими билмасман.

Қани билсам бир замон менга қайтишингни.

Қайтганингда бу дунёда менга етишингни.

Чиққанида қуёш менга уни мудом эслатур.

Ботганида қуёш менга хотирасин эслатур.

Эсганида шамоллар менга зикрини эслатур.

Узайганда хафалигим хавф хатарни эслатур.

Қистарман тинмай юрмоққа ер юзида туяни.

Айланмоқдан безмасман бездирмасман туяни.

Хоҳ тирикман, хоҳ менинг ажалим етадир.

Барча фонийдир гар умиди узоққа тортадир.

Қайсга, Амрга васият қилурман уни қидирадир.

Язидга, Жабалга васият қилурман қидирадир.


Ҳориса ибн Шуробийлнинг ўз ўғли Зайднинг фироқида
айтган ушбу «Қасидаи мимийя»да номлари келган Қайс, Амр, Язид ва
Жабалалар Зайл ибн Ҳорисанинг акаларидир.
Ҳориса ибн Шуробийл
ғаротчи қабийла одамлари қўлига тушгандан сўнг дом дараксиз кетган ўғли
Зайдни қидириб йиғлаб ер юзини кезиб турсин. Энди гапни Зайднинг ўзига
бурайлик.

Бани Айн ибн Жиср уруғи одамлари Бани Маъндан ўлжага олган нарсаларидан
баъзиларини сотгани жоҳилиятнинг Макка яқинидаги машҳур бозори Укозга
олиб бордилар. Савдога қўйилган матоҳлар ичида бизнинг қаҳрамонимиз
саккиз ёшлар чамасидаги қорачадан келган бурни пачоқ бола Зайд ибн
Ҳориса ҳам бор эди.

Ўша куни Қурайшнинг кўзга кўринган зодагонларидан бири Ҳаким ибн Ҳизом
ибн Хувайлид ҳам бозорга тушган эди. Унинг бир неча қул сотиб олиш
нияти бор эди. Ҳаким ибн Ҳазам сотиб олган ғуломлар ичида саккаиз ёшли
Зайд ибн Ҳориса ҳам бор эди. Янги хўжайин уни ҳам бошқа қулларга қўшиб
Маккага ўз уйига олиб кетди.

Ҳаким ибн Ҳазамнинг Укоздан келганини эшитган аммаси Хадийжа бинти
Хувайлид унинг зиёратига келди. Қориндошлар бир оз гаплашиб ўтирдилар.
Вақти соати келиб меҳмон амма қайтишга ҳозирланганда Ҳаким ибн Ҳазам:

«Амажон! Укоз бозоридан бир тўп ғуломларни сотиб олиб келдим. Улардан
бирини сизга ҳадия қилмоқчиман, хоҳлаганингизни танлаб олинг», деди.

Хадийжа бинти Хувайлид хоним ғуломларга синчковлик билан назар солиб
чиқдилар. У кишига ўзи қорачадан келган бурни пачоқ бўлса ҳам истараси
иссиқ бўлган Зайд ёқиб қолди. Охири Хадийжа бинти Хувайлид хоним Зайдни
ўзлари билан олиб уйларига қайтдилар.

Зайд ҳушёр, зеҳинли ва ихлосли чиқиб қолди. У ўзининг яхши сифатлари
ила хожа ойимига ёқиб қолди. Кишиларнинг кимлигини ва қадрини яхши
биладиган Хадийжа хонимнинг ишонган хизматкорига айланди.

Вақти соати етиб эридан ажрагандан кейин ўзига совчи қўйган манман
деган задогонларни қайтариб юрган Хадийжа бону ўзи одам қўйиб Муҳаммад
ибн Абдуллоҳ номли камбағал йигитга турмушга чиқди. Ўзидан ёши катта ва
бой бадавлат хотинга уйланган камбағал куёв ёстиқдошининг уйига келиб
яшай бошлади.

Хадийжа хоним эрининг келажакда катта ишларга соҳиб бўлишига қаттиқ
ишонар эди. Зотан шу нарсага далолат қилувчи аломатларни кўргандан
кейин у киши билан бир ёстиққа бош қўйишга қарор қилган эди. Шу боис бу
заковатли хоним ўз эрининг кўнглини олиш учун барча чораларни ишга
солар эди. Хадийжа бинти Хувайлид ўз жуфти ҳалоли Муҳаммад ибн
Абдуллоҳга арзигулик бир совға қилмоқчи бўлди. Ўйлаб-ўйлаб ўзининг энг
афзал қули Зайддан яхшироқ совға бўлиши мумкин эмаслигига қаноат ҳосил
қилди ва уни ўз турмуш ўртоғига совға қилди. Шу тариқа Зайд Муҳаммад
ибн Абдулоҳ қарамоғига ўтди.

Зайднинг янги хожаси жуда яхши одам эди. Бошқа хўжайинларга мутлақо
ўхшамас эди. Уларнинг иккисини одам хўжа ва ғулом деб эмас, икки дўст
деб ўйлаши турган гап эди.

Ҳаж мавсумларидан бирида кишилар жоҳилият даври ҳажини адо этмоқда
эдилар. Зайд ўз қавмидан ҳаж учун келган бир гуруҳ одамларни учратиб
қолди. Уларни уни танидилар. У уларни таниди. Икки орада узоқ
кўришмаган ҳам қабилаларнинг суҳбати бўлиб ўтди. Зайд таниш ҳожилар
орқали ота-онасига салом айтиб юборди. Ҳожилар юртларига қайтиб
боришлари билан Зайднинг отаси Ҳорисага хушхабарни айтиб суюнчи олишди.

Ҳориса йиллар давомида ўзи кутиб юрган қувончли хабарни эшитиши билан
уловини йўлга ҳозирлади. Севикли ўғлини қулликдан озод қилишга етгулик
маблағ ҳам олди. У ўзи билан укаси Каъбни ҳам олиб Макка томон йўлга
тушди. Ака ука кечаб кундуз тиниб билмай, тезлаб юриб келиб Маккада
Муҳаммад ибн Абдуллоҳни топдилар ва:

«Эй Муҳаммад, албатта, сизлар Байтуллоҳнинг аҳлисизлар, асирга
тушганларни озод қиласизлар, асирга таом берасизлар. Менинг ўғлим
сизнинг ҳузурингизда экан, уни бизга беринг, унинг тўлови ҳақида бизга
яхшилик қилинг. Албатта, сиз ўз қавмининг улуғи бўлган одамнинг
зурриётисиз. Унинг тўловига нимани истасангиз, берамиз», деди.

«Сен айтаётган ўғил ким ўзи?» деди Муҳаммад ибн Абдуллоҳ.

«Сенинг ғуломинг, Зайд ибн Ҳориса», деди.

Шунда Муҳаммад ибн Абдуллоҳ:

«Мен сизларга бундан ҳам яхшироқ нарсани бераман», деди.

«У нарса нима?» деб сўрашди.

«Ҳузурингизда уни ўз ихтиёрига қўяман. Агар у сизларни ихтиёр қилса,
уни тўлов бермай, олиб кетаверасизлар. Агар у мени танлайдиган бўлса,
мен ўзимни ихтиёр қилган киши учун тўлов оладиган одам эмасман», деди.

«Жуда яхши қиласан! Аллоҳ сенга яхши мукофотлар берсин!» дейишди.

Сўнгра Муҳаммад ибн Абдуллоҳ Зайдни чақириб:

«Эй Зайд! Анавиларни танийсанми?» деб сўради.

«Ҳа, буниси отам, ана униси амаким», деди.

Муҳаммад ибн Абдуллоҳ:

«Эй Зайд! Бу отанг. Бу амакинг. Мен ўзинг билган одамман. Биздан кимни хоҳласанг, танла», деди.

Шунда Зайднинг кўзларидан ёш оқа бошлади ва:

«Мен сиздан бошқа ҳеч кимни ҳеч қачон ихтиёр қилмайман. Сиз мен учун ҳам ота, ҳам амаки ўрнидасиз», деди.

Отаси билан амакиси:

«Ҳой Зайд! Ҳурликни қўйиб, қулликни танлайсанми?!» дейишди.

Зайд уларга:

«Албатта. Мен бу одамдан шунчалар яхшилик кўрдимки, энди ундан ажрай
олмайман. Мен ҳеч қачон ундан бошқа одамни ихтиёр қила олмайман», деди.

Сўнгра Муҳаммад ибн Абдуллоҳ Зайдни қўлидан олиб етаклаб байтуллоҳга
чиқди. Тўғри Каъбанинг олдига бориб ҳижри Исмоилда турди ва:

«Гувоҳ бўлинглар! Зайд менинг ўғлимдир. Мен унга меросхўрман, у ҳам менга меросхўрдир», деди.

Зайднинг Муҳаммад ибн Абдуллоҳ ҳузурида қанчалик икром-эъзозга эга
эканини кўрган отаси ва амакиси кўнгиллари таскин топиб, ортга
қайтдилар. Шундан бошлаб Зайд ибн Ҳорисани Зайд ибн Муҳаммад, деб
чақирилиб юрди».

БИРИНЧИ МУСУЛМОНЛАРДАН


Ушбу ҳодисадан кейин Муҳаммад ибн Абдуллоҳ Зайдни
яна ҳам яхши кўриб қолди. Зайд ҳам бу муҳаббатга яраша бўлди. Инсоният
тарихида беназир бўлган бу ҳодиса бежиз эмаслигини ҳамма кейинроқ
тушуниб етди. Зайд ўз ота-онаси ва қориндош уруғидан устун кўрган зот
келажакда охирзамон пайғамбари бўлиб чиқди.
Аллоҳ таоло Ислом нури
билан ер юзини мунаввар қилиб, Жиброил алайҳиссалом Муҳаммад соллаллоҳу
алайҳи васалламга Қуръони каримнинг биринчи оятлари олиб келган пайтда
Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу у кишига биринчилардан бўлиб иймон
келтирди. Кечаги қулнинг қалби бугун иймон нури ила нурафшон бўлди. У
Ислом даъватининг биринчи кунларидан бошлаб Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи
васалламнинг ёнларида бўлди. Аллоҳ таолонинг динига кишиларни даъват
қилишда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дучор бўлган
машаққатларга шерик бўлди. Ҳар қандай қийинчилаклар бўлса ҳам сабр ила
у зотнинг ёнларида мухлис хизматкор бўлди.

Ислом даъватининг барча машаққатларини бирга торттишди. Мушрикларнинг
душманликларига, озорларига бирга чидашди. Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи
васалламнинг пайғамбар бўлганларига ўн йил тўлди. Ўша йили у зотга
асосий ҳомий бўлиб турган икки киши; амакилари Абу Толиб ва жуфти
ҳалоллари Хадийжа онамиз вафот этдилар.

ТОИФ САФАРИ


Пайғамбарликнинг ўнинчи йили.

Маҳзунлик йили.

Шаввол ойи.

Сарвари олам Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз мавлолари,
вафодор дўстлар, мухлис шогирдлари Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳунинг
ҳамроҳликларида ўзлари гўдакликларида эмиш, кўксиларининг ёриб тозалаш
ва ундан кейинги бир муддатни ўтказган Бани Саъд қабиласи ерлари орқали
Тоиф томон кетмоқдалар. Улар шояд Тоифдан бирор ёруғлик чиқса,
маҳзунлик ариса, даъват ишлари юришиб кетса деган умиддалар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Тоифга етиб борганларидан кейин
диёр аҳолиси асосини ташкил қилувчи Сақиф қабиласи аъёнлари билан
учрашдилар. Улар билан мажлис қуриб Исломга даъват қилдилар.

Аммо уларнинг жавоби энг ёмон жавоб бўлди. Улар У зот алайҳиссаломни
масхара қилдилар. Бу ҳам етмаганидек ўзларининг эси пастлари, қуллари
ва бевош болаларини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни сўкишга,
ортларига қичқиришга ва тош отишга чорладилар. Тоифликлар йўлнинг икки
четига туриб олиб У зот олдиларидан ўтаётганда аёвсиз тошбўрон
қилдилар. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оёқлари қонга,
қалблари эса дарду аламга тўлди. Тиллари Аллоҳ таолога илтижога-дуога
тўлди:

«Эй бор Худоё!

Ўзингга қувватим заифлигидан, ҳийлам озлигидан, одамлар олдида ожизлигимдан шикоят қилурман!

Эй раҳмлиларнинг раҳимлиси!

Сен заифҳолларнинг Роббисисан!

Сен Роббимсан!

Мени кимга қўюрсан?!

Мени ёқтирмайдиган нотанишгами?!

Ёки ишимни душманга топширдингми?!

Агар менга ғазаб қилмаган бўлсанг, буларга эътибор бермайман!

Фақат Сенинг офиятинг мен учун кенгдир!

Зулмотларни ёритган ва бу дунё ва охират ишини салоҳиятли қилган юзинг
нури ила, менга ғазабинг нозил бўлишидан ва қаҳринг тушишидан паноҳ
тиларман.

Токи рози бўлгунингча узр.

Фақат Аллоҳдагина имкон ва қувват бордир».

Аллоҳ таоло Ўз пайғамбарининг бу дуоларини дарҳол қабул қилди. Шу ондан ишлар аста-секин юриша бошлади.

Шунда Аллоҳ таоло У зотнинг ҳузурларига тоғ фариштасини юборди. У келиб
икки тоғни бир-бирига қўшиб юбориш ила аҳли Тоифни ҳалок қилишга изн
сўради. Лекин Аллоҳ таоло томонидан оламларга раҳмат этиб юбориган зот
бу ишга изн бермадилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тоғ
фариштасига:

«Уларнинг сулбидан Аллоҳнинг ёлғиз Ўзига ибодат қиладиган, Унга ҳеч
нарсани ширк келтирмайдиган кишилар чиқишини умид қилурман», дедилар.

Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бундоқ ҳолда кўрган
Утба ибн Робийъа ва Шайба ибн Робийъаларнинг раҳмлари келди. Ўзларининг
Аддос номли носроний ғуломларини чақириб:

«Узилган узумдан олиб, манаву табаққа солгинда анави одамга олиб боргин. Ундан есин», дедилар.

Аддос узумни олиб келиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига қўйди ва У зотга:

«Егин», деди.

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам қўлларини узатиб, бисмиллаҳ, дедиларда узумдан олиб едилар. Аддос ажабланиб:

«Валлоҳи, бу гапни ушбу диёр аҳли айтмайдилар», деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга:

«Сен қайси юртдансан? Қайси диндасан?» дедилар.

«Насронийман. Найнаводанман», деди у.

«Солиҳ киши Юнус ибн Муттонинг қишлоғиданмисан?» дедилар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам

«Юнус ибн Муттони сенга нима билдирди?» деди Аддос.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«У биродарим. У набий эди. Мен ҳам Набийман», дедилар.

Шунда Аддос ўзини отиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бошлари, оёқ қўлларидан ўпа бошлади. У мусулмон бўлди.

Сўнг Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу ҳамроҳлигида Макка томон йўл олдилар.

Йўлда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам кечаси намоз
ўқиётганларидаги қироатни эшитиб бир гуруҳ жинлар У зотга иймон
келтирдилар ва ўз қавмларини Исломга даъват қилиш учун шошилиб
кетдилар. Бу ҳақда Аллоҳ таоло Аҳқоф ва Жин сураларида хабар берган.

Бу ҳодисани оғир пайтда юз бериши алоҳида ҳикматга молик эди. Одамлар
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламни инкор қилиб турганларида жинлар
ўзларидан ўзлари иймон келтиришлари катта гап эди.

Икковлари Маккага яқинлашганларида Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу:

«Эй Аллоҳнинг Расули уларнинг олдига қандоқ кирасиз? Ахир улар сизни чиқардиларку?!» деди.

«Эй Зайд! Албатта, Аллоҳ сен кўриб турган нарсага кушойиш берур.
Албатта, Аллоҳ Ўз динига нусрат берур. Ўз набийсини зоҳир қилур»,
дедилар У зот.

Сўнгра Хузоъа қабиласидан бир одамни Мутъам ибн Адийга юбориб Маккага
унинг ҳимоясида кираётганликларини хабар қилдилар. Мутъам ибн Адий рози
бўлди. У зот алайҳиссалом Маккага кирдилар.

Ислом тарихидаги мана шундоқ ҳассос ва ўта хавфли босқичда Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ёнларида ёлғиз Зайд ибн Ҳориса
розияллоҳу анҳунинг бўлиши у киши учун шону шарафдир. Фақат ушбу Тоиф
сафарининг шону шарафи бир неча минг кишиларга улашиб берилса ортиб
қоладиган бир шарафдир. Аммо мазкур шарафга фақат бир киши, кечаги қул
Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу мушарраф бўлди.

П-с. ўзларининг маҳбублари Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳуни ўзларининг
энагалари Умму Айман розияллоҳу анҳога уйлаб қўйган эдилар. Бу ҳам ўша
вақтнинг ўлчовида катта иш эди. Қулни уйлаб қўйиш ҳали бировнинг
хаёлига келмаган бир иш эди.

ҲИЖРАТ


Аллоҳ таоло Ўзининг мўмин бандаларига дину диёнат
йўлида ҳижрат қилишга изн берди. Мусулмонлар аста-секин Маккадан
Мадийнага ҳижрат қила бошладилар. Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу ҳам
биринчилар қатори ҳижрат қилдилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васаллам ўзлари ҳам ҳижрат қилиб Мадийнаи Мунавварага етиб келдилар.
Аммо у кишининг оила аъзолари Маккада қолган эдилар. Кофирлар пайт
пойлашар эди. Оила аъзоларини олиб кетишга Мадийнадан келиши мумкин
бўлганларни ушлаб олиб нима қилсалар қилишлари ҳеч гап эмас эди.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз оила аъзоларини Маккадан олиб келиш
учун энг ишончли ва кўпгина камолот талабларига жавоб бера оладиган
шахсни танлашлари керак эди. Ана ўша одам у зотнинг энг ишонган
кишилари сифатида Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу бўлиб чиқди. У киши
Маккага бориб аввал мўминларнинг онаси Савдаа онамизни, Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қизлари Фотима ва Умму Кулсум розияллоҳу
анҳоларни ва ўз аёллари Умму Айманни олиб келдилар. Бир муддат кейин
яна қайтиб бориб Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бошқа қизлари
Зайнаб розияллоҳу анҳони Мадийнага олиб келдилар.

Албатта, мушриклар кўз-қулоқ бўлиб турган бир пайтда бу ҳажмдаги муҳим
топширини бажариш учун мислсиз жасорат, шижоат ва ихлос керак эди. Ўша
нарсаларнинг ҳаммаси ва улардан бошқа фазийлатлар ҳам Зайд ибн Ҳориса
розияллоҳу анҳуда керагидан ортиқчаси билан топилди. Ушбу ўта муҳим
топшириқни адо этиш давомида Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳунинг
баҳодирлик, мардлик, чапдастлик, Аллоҳ таоло ва Пайғамбар соллаллоҳу
алайҳи васалламнинг розиликлари йўлида ўлимнинг кўзига тик боқа олишлик
каби сифатлари ёрқин намоён бўлди.

ЯНА БИР СИНОВ


Афтидан Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳунинг
қориндошлари Яманда юриб у кишини соғинишар ва қандоқ қилиб бўлса ҳам
ўз юртларига қайтариб олиб кетиш ҳақида фикр қилган бўлсалар керак. Бу
маънони қуйидаги ривоятни ўрганиш орқали тушуниб оламиз.

Жабала ибн Ҳориса розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келдим ва:

«Эй Аллоҳнинг Расули, мен билан укам Зайдни юборинг», дедим.

«Ана у, агар сен илан кетадиган бўлса мен ман қилмайман», дедилар.

«Эй Аллоҳнинг Расули, сизга ҳеч кимни алмашмайман!» деди Зайд.

Укамнинг фикри менинг фикримдан афзал эканини кўрдим».

Термизий ривоят қилган.

Шарҳ: Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳунинг акалари тўғри айтади. Унинг
укаси Зайд розияллоҳу анҳу ўта фикрли одам. Унинг Аллоҳ таолонинг
шундоқ қилган. Агар Аллоҳ таолонинг инояти бўлмаса инсон боласи ўзича
бундоқ ишни қила олмайди. Ҳа, Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳунинг
Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга муҳаббатли қилиб қўйган зот Аллоҳ
таолонинг Ўзи эди. Худди шунингдек, Аллоҳ таоло Муҳаммад соллаллоҳу
алайҳи васалламни ҳам Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳуга муҳаббатли
қилиб қўйган эди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайд ибн Ҳориса
розияллоҳу анҳуга нисбатан бошқача муҳаббатда эканликларини барча
осонлик билан мулоҳаза қила олар эди. Шунинг учун ҳам саҳобаи киромлар
Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳуни, «ҳиббур Расул»-Расулнинг маҳбуби деб
аташар эдилар.

Имом ал-Ҳоким ўзларининг «Мустадрак» номли китобларида Қайс ибн Абу Ҳозимдан ривоят қиладилар:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Зайднинг муҳабати учун бизни маломат қилманглар», дедилар».

БАДРДА


Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобалари
билан Бадр томон йўлга чиққанларида Рамазон эндигина кирган эди.
Мусулмонларда бор-йўғи етмишта туя бўлиб, навбат билан миниб келишар
эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам, Ҳазрати Али ибн Абу Толиб
ва Марсад ибн Абу Марсадлар бир туяни, Ҳамза ибн Абдулмутталиб, Зайд
ибн Ҳориса, Абу Кабша ва Онисалар биргаликда бошқа биттасини, Ҳазрати
Абу Бакр, Ҳазрати Умар ва Абдуроҳман ибн Авф учовлон яна бир туяни
навбат ила минишар эди.
Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу Бадр
жангида бутун куч ва имкониятларини ишга солиб душманга қарши
урушдилар. У киши жанг майдонини бир лаҳза ҳам тарк этмадилар. Зайд ибн
Ҳориса розияллоҳу анҳу доимо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни
яқинларида бўлишга ҳаракат қилдилар.

Аллоҳ таолонинг ёрдами ила мусулмонлар бу тарихий жангдан душман
устидан ғалаба қозондилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу
зафарнинг хушхабарини мусулмонлар оммасига етказиш учун хабарчилар
юборишга қарор қилдилар. У зот Абдуллоҳ ибн Ровоҳа розияллоҳу анҳуни
Аволийга-Мадийнанинг атрофидаги қишлоқларга юбордилар. Зайд ибн Ҳориса
розияллоҳу анҳуни эса Мадийнаи Мунавваранинг ўзига юбордилар.

Икки хушхабарчи Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг туяларига
миниб овозларини борича қичқириб ўзларига биркитилган жойларга кириб
бордилар. Аҳолининг барчаси кўчаларни тўлдириб қувоч билан уларни кутиб
олдилар. Бирпасда ҳаммаёқни «Аллоҳу акбар» овозлари тўлдирди.

ЗАЙД ҚУРЪОНДА


Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга юз мингдан
кўпроқ одам саҳобий бўлиш бахтига сазовор бўлди. Уларнинг ичида турли
шарафларга соҳиб бўлган кишилар кўп эди. Ана ўша зотларнинг
баъзиларининг шахслари ва фазллари билан танишиб ҳам чиқдик, Аллоҳ
таолонинг ёрдами ва тавфиқи ила яна бошқалари билан танишармиз ҳам.
Саҳобаи киромларнинг сонлари кўп. У зотларнинг фазллари ундан ҳам кўп.
Аммо бир фазл борки, у фақтгина бир кишига насиб этган. Ўша бир киши
Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳудирлар. Ўша бир фазл Қуръони каримда
номи зикр қилинишдир.
Бешинчи ҳижрий сананинг Зулқаъда ойида бўлиб
ўтган баъзи ҳодисалардан кейин Аллоҳ таоло ўша ишларга оид оятларни ўз
ичига олган «Аҳзоб» сурасини ниозил қилди.

«Аҳзоб» сураси Аллоҳ таолонинг Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи
васалламни Аллоҳга тақво қилишга, кофир ва мунофиқларга итоат
этмасликка буюриши билан бошланади. У зоти бобаракот ўзларига келган
ваҳийга эргашишлари ва Аллоҳга таваккал қилишлари лозимлиги уқтирилади.


Сўнгра жоҳилий урф-одатларнинг ботил жиҳатлари очиб ташланади. Ақлли,
зийрак одамнинг иккита қалби бўлади, деган тасаввурнинг ва бошқа
одатларининг ботиллиги айтиб ўтилади.

Жоҳилий арабларда «зиҳор» деб номланган ҳукм бор эди. Унга кўра, ким ўз
хотинига «Сен мен учун онамнинг орт қисми кабисан», деса, унга хотини
худди онасидек бўлиб қолади, деб ҳисобланарди. Сурада ўша ҳукм ботил
этилади.

Шунингдек, фарзанд асраб олиш бўйича улар жорий этган ҳукмлар ҳам бекор
қилинади. Сурада Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Ислом
умматига ҳаммадан афзал валий эканликлари, у зотнинг завжаи
мутоҳҳаралари мўминлар учун маънавий она саналишлари ҳақидаги оятлар
ҳам бор.

Келинг масалани кенгроқ ва чуқурроқ англаб олишимиз учун ўша оятлари
батафсилроқ ўрганиб чиқайлик. Чунки бу оятлар бевосита бизнинг
қаҳрамонимиз Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳуга тегишлидир.

«Аллоҳ бирон кишининг ичида иккита қалб қилган эмасдир. Ўзларингиз
зиҳор қилаётган хотинларингизни сиз учун она ҳам қилган эмас ва асранди
болаларингизни сизга фарзанд қилган эмас. Буларингиз оғзингиз билан
айтган гапларингиздир. Аллоҳ эса ҳақни айтур ва У тўғри йўлга ҳидоят
қилур».

Бу оятда жоҳилият тузумининг учта ҳукми ҳақида сўз кетмоқда. Булар:

Ақлли ва зийрак кишиларнинг қалби иккита бўлади, деган тасаввур;

Ким хотинидан зиҳор қилса, хотини онаси бўлиб қолади, деган ақийда;

Ким бирор бола асраб олса, ўз сулбидан бўлган боланинг ўрнида ўтади, деган ҳукм.

Бу уч ҳукмга кофир ва мунофиқлар тўла ишонишар ва амал қилишар эди.

Шу билан бирга, мўмин-мусулмонларнинг ҳам бу ҳукмларига итоат
этишларини талаб қилишарди. Ким амал қилмаса, маломатга қоларди. Мана
шу оят мусулмонлар олдига Аллоҳга тақво қилиш, У зот юбораётган ваҳийга
эргашиш, фақат Яратганнинг Ўзига суяниш ва кофиру мунофиқларга
эргашмаслик вазифасини амалий равишда қўйди.

«Аллоҳ бирон кишининг ичида иккита қалб қилган эмасдир».

Араб мушриклари баъзи одамларнинг иккита қалби бўлади, деб эътиқод
қилишарди. Жумладан, Жамил ибн Маъмор ал-Феҳрий исмли одамнинг иккита
қалби бор, дейишарди.

Унинг ўзи ҳам:

«Менинг ичимда иккита қалбим бор. Уларнинг ҳар бири билан Муҳаммаддан кўра яхшироқ ақл юритаман», дер эди.

Ушбу ояти карима ўша Жамилнинг ёлғончи эканини, мушрикларнинг бу
маънодаги тушунчалари ботиллигини баён қилмоқда. Шу билан бир вақтда,
ҳеч бир одам ҳеч қачон иккита қалбли бўлмаслигини, уларнинг бири билан
иймон, иккинчиси билан куфр келтира олмаслигини, бир одам ҳам
ростгўйлик, ҳам ёлғончилик қилолмаслигини, ҳам диндор, ҳам динсиз бўла
олмаслигини, динга ҳам ихлос, ҳам адоват кўрсатолмаслигини уқдирмоқда.
Аллоҳ таоло ҳар бир одамга битта қалб берган. У қалбга бир нарса
сиғади. Ё иймон, ё куфр, ё нифоқ. Иймонли қалб эгаси доимо ростгўй,
диндор, ихлосли, тақволи, ибодатли, ҳамма ҳолатда Аллоҳнинг амрига
мувофиқ иш қиладиган, шариат бўйича йўл тутадиган бўлади. Унинг
айтаётган сўзидан, қилаётган ишидан иймонли қалб эгаси экани билиниб
туради.

Ўз навбатида, кофир қалб эгаси ёлғончи, динсиз, ихлоссиз, фисқу фужурга
берилган, ҳаромхўр, ибодатсиз, Аллоҳнинг буюрганини қўйиб, бошқанинг
айтганидан юрадиган бўлади. Кофир ҳам гап-сўзидан, қилаётган ишидан
таниб олинади.

Мунофиқ эса, ичи бошқа, усти бошқа одамдир. У сиртидан мусулмон бўлиб
кўринади. Ичи эса, кофир бўлади. Мусулмонларни кўрса, мусулмонман,
дейди, Ислом амалларини бажаради. Ўзи қолса ё кофирларга қўшилса, Ислом
амалларини тарк этиб, куфр ишларини қилади. Уни ҳам гап-сўзи,
юриш-туришидан билиб олса бўлади.

Демак, инсон фақат бир хил бўлиши мумкин, холос. Чунки Аллоҳ таоло
унинг ичида фақат битта қалб яратган. Ўзининг шахсий ишларига алоҳида
қалб, жамиятдаги ишларига яна бошқа бир қалб берган эмас. Диний ишлар
учун алоҳида бир қалб, дунёвий ишларга яна бошқа бир қалб яратган эмас.
Худо учун қиладиган муомаласига ҳам бошқа битта қалб берган эмас. Аллоҳ
таоло ҳар бир одамга ягона қалб берган. Ҳар бир одам шахсий юмушларида
ҳам, жамият ишларида ҳам, дину диёнатда ҳам, Худо ва банда билан
бўладиган алоқада ҳам бир қалб билан, бир йўл билан–Аллоҳ кўрсатган йўл
билан юриши керак.

«Ўзларингиз зиҳор қилаётган хотинларингизни сиз учун она ҳам қилган эмас...»

«Зиҳор» арабларга хос истилоҳ бўлиб, жоҳилият қоидаларига кўра, ким ўз
хотинига: «Сен мен учун худди онамнинг орт қисми кабисан», деса, хотини
онасига «айланиб» қоларди. Яъни, худди онасига ўхшаб, никоҳи ҳаром
бўлар ва бошқа ҳукмлар ҳам жорий қилинар эди. Зиҳор ҳақидаги тушунча ва
унга тегишли ҳукмлар Мужодала сураси ва унинг тафсирида батафсил
келтирилган. Бу оятда эса, зиҳор нотўғри экани эълон қилинмоқда. Худди
бир одамнинг ичида иккита қалби борлиги беҳуда ва мантиқсиз гап
бўлганидек, эркак киши, мен сени зиҳор қилдим, дейиши билан хотини унга
она ўрнига ўтиб қолиши ҳам мантиқсиз экани баён этилмоқда.

«...ва асранди болаларингизни сизга фарзанд қилган эмас».

Арабларда бола асраш, хусусан, ўғил болаларни асраб, ўзига ўғил қилиб
олиш одати бор эди. Бу ҳолат, айниқса, урушда аср тушганларни ўғил
қилиб олиш борасида кўпроқ содир бўларди. Жоҳилият арабларидан ҳар бири
бошқа бир одамнинг ўғлини ўзиники қилиб олиши мумкин эди. Бу ҳолат жуда
кенг тарқалган эди.

Бир одам бировнинг боласига:

«Сен менинг ўғлимсан, мен сенга меросхўрман, сен менга меросхўрсан»,
деса ва бола буни қабул қилса, иш битди ҳисоб. Бола унга ўз сулбидан
бўлган ўғлидек бўлар, мерос, никоҳ, талоқ ва бошқа ҳукмларда ўз ўғлига
нима муомала қилинса, асранди болага ҳам шу муомала қилинар эди.

Аллоҳ таолонинг иродасидаги ҳикматга биноан Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи
васаллам ҳам Пайғамбар бўлишларидан олдин араблар одати бўйича, аввал
айтиб ўтганимиздек, Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳуни асранди ўғил
қилиб олган эдилар.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайд ибн Ҳорисани, аввал
айтилганидек, Аллоҳ таоло ирода қилган бир ҳикмат билан асранди ўғил
қилиб олганларини ёдимизда тутайлик-да, яна жоҳилият аҳлининг бошқа
бировнинг боласини ўзига фарзанд қилиб олишдек номаъқул одатига
қайтайлик.

Аллоҳ таоло ушбу оят билан бу одатнинг ботил эканини баён қилди.
Эътибор берадиган бўлсак, Аллоҳ таоло бир оятда бир йўла жоҳилиятнинг
уч одатини ботилга чиқармоқда. Бир кишининг икки қалбли бўлиши
мумкинлиги ҳақидаги хурофий тасаввурни; зиҳор қилинган хотин эрига она
бўлиши ҳақидаги ҳукмни; бировнинг боласини бошқа одам ўзига фарзанд
қилиб олиш одатини бекор деб эълон қилмоқда. Сўнгра оятнинг давомида:

«Буларингиз оғзингиз билан айтган гапларингиздир», дейилмоқда.

Ҳар кимнинг оғзидан чиққан гап қонун бўлавермайди. Беҳудадан беҳудага
оғзингизни тўлдириб гапириб юрган гапингиз, холос, бу ишлар. Сизнинг
гапингиз ноҳақдир.

«Аллоҳ эса, ҳақни айтур ва у тўғри йўлга ҳидоят қилур».

Аллоҳ бу уч масалада ҳақни баён қилиб қўйди. Бир кишининг икки қалби
бўлмайди. Зиҳор қилинган хотин эрига она бўлмайди. Тутинган ўғил
фарзанд ўрнига ўтмайди. Аллоҳгина тўғри йўлга ҳидоят қилур, шунинг учун
доимо У кўрсатган йўлдан юриш керак.

Аллоҳ асранди фарзандлар ҳақида қуйидаги йўлни кўрсатади:

«Уларни ўз оталари номи билан чақиринглар. Ана шу Аллоҳнинг наздида
тўғридир. Агар оталарини билмасангиз, улар сизнинг дин қардошларингиз
ва дўстларингиздир. Билмасдан қилган хато нарсангиз учун сизга гуноҳ
йўқ. Аммо дилдан қасд қилган бўлсангиз, Аллоҳ ўта мағфиратли ва ўта
раҳмли зотдир».

Бу оятлар нозил бўлгунча, одамлар бировнинг боласини ўғил қилиб олиб
юрганлар. Инсонлар жамиятдаги мавжуд тушунча, урф-одатлар ила иш
тутишган. Энди эса, оят нозил бўлиб, бу одатни ботил қилди. Ўз-ўзидан
одамларда, нима қилиш керак, аввал асраб олинган фарзанд хусусида нима
қиламиз, олдинги ишларимиз учун ҳам жавоб берамизми, каби саволлар
пайдо бўлади. Ушбу ояти карима ана шу саволларга жавоб бермоқда.

«Уларни ўз оталари номи билан чақиринглар. Ана шу Аллоҳнинг наздида тўғридир».

Яъни, асраб олинган фарзандларни асраб олган одамнинг номи билан эмас, ўзининг ҳақиқий отаси номи билан чақиринглар.

Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади::

«Расулуллоҳнинг мавлолари Зайд ибн Ҳорисани фақат «Зайд ибн Муҳаммад»
деб чақирар эдик. Қуръоннинг «Уларни ўз оталари номи билан чақиринглар.
Ана шу Аллоҳнинг наздида тўғридир» ояти нозил бўлганича».

Муслим ва Термизий ривоят қилган.

Шарҳ: Мазкур ояти карима нозил бўлганидан кейин эса ҳар кимни ўз
насабий отаси номи билан чақириш лозим бўлди. Чунки ояти карима шунга
амр қилди. Баъзи вақтларда насабий отанинг кимлиги номаълум бўлиб қолса
нима қилиш кераклигини оятда қуйидагича байён қилинди.

«Агар оталарини билмасангиз, улар сизнинг дин қардошларингиз ва дўстларингиздир».

Мабодо, асраб олинган боланинг ҳақиқий отаси ким эканлиги маълум
бўлмаса, улар сизга Ислом дини бўйича қардош бўладилар. Дин қардошим,
деб мурожаат қилинглар. Ёки мавло-дўстларинг бўладилар. Эй дўстим, деб
мурожаат қилинглар. Аммо зинҳор, ўғлим, фарзандим, деб мурожаат
қилманглар.

Ушбу оятлар тушгунча бировнинг боласини ўз фарзандим деб, унга ўз
сулбидан бўлган фарзандига қилган муомалани қилиб юрганлар бу ҳақдаги
илоҳий ҳукмни билмаган эдилар.

«Билмасдан қилган хато нарсангиз учун сизга гуноҳ йўқ».

Шунинг учун бу оятлар тушгунча қилган ишларингизни ўйлаб, хижолат бўлманг, энди ҳукмни билдингиз, унга амал қилишга ўтинг.

«Аммо дилдан қасд қилган бўлсангиз...»

Аммо ўша ишни билмасдан эмас, билиб туриб қилган бўлсангиз, гуноҳга
қоласиз. Бировнинг боласини ўз болам деб даъво қилиш гуноҳ эканини
билиб туриб шу ишни қилсангиз, гуноҳ бўлади.

«Аллоҳ ўта мағфиратли ва ўта раҳмли зотдир».

Билмай қилинган хатоларни кечиради ва Ўзи тўғри йўлни лутф билан кўрсатади.

Қуръони Карим инсонларни аста-секин тарбиялаб, мустаҳкам шахсларни ва
мусулмон жамиятини етиштиришни буюрган. Одамларни жоҳилият ботқоғидан
чиқариб, Ислом нурига рўбарў қилган. Жамиятни шакллантириб, илоҳий
қоида-қонунлар асосида яшашни ўргатиб келган.

Юқоридаги оятларда инсонларнинг насабга, никоҳга тегишли ўзаро
алоқаларининг илоҳий ҳукмга тўғри келадиган-келмайдиган жиҳатлари баён
қилиб ўтилди. Энди навбатдаги оятларда мусулмонларнинг, Пайғамбар
соллаллоҳу алайҳи васалламга, у кишининг завжаи мутоҳҳараларига ва
бир-бирларига нисбатан муносабатлари қандай бўлиши кераклиги баён
этилади:

«Набий мўминлар учун ўзларидан кўра ҳақлидир. Унинг аёллари эса,
уларнинг оналаридир. Аллоҳнинг Китобида қариндошлар бир-бирларига бошқа
мўминлардан ва муҳожирлардан ҳақлидирлар. Фақат дўстларингизга яхшилик
қилмоғингиз мустаснодир. Бу Китобда сатрлар ила битилмиш».

Маълумки, бундан олдинги оятлар ҳукми ила фарзанд асраш ҳукми бекор
қилинди. Тўғрироғи, бу жоҳилий ҳукмнинг ботил экани баён қилинди. Ўша
баёнга биноан, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ва Зайд розияллоҳу
анҳу ораларидаги тутинган ота-болалик алоқаси ҳам узилди. Зайд
розияллоҳу анҳу эса, бу алоқа билан фахрланиб юрар эдилар. Шу боисдан,
ҳатто отаси ва амакисидан ҳам воз кечган эди. Табиийки, бу ҳолат унинг
руҳий-маънавий дунёсига таъсир қилган. У киши ўзларида қандайдир
ваҳшат-ёлғизлик ҳис этган бўлишлари мумкин. Шунингдек, бошқа
мусулмонларда ҳам, ҳатто мусулмон эмасларда ҳам шу каби ҳолатлар
кўрилгандир. Натижада, Пайғамбар мўминларга нисбатан қандай мақомда
бўлади, деган савол туғилган бўлиши керак.

Ушбу оятнинг аввалида Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳунинг кўнгиллари
кўтарилмоқда ва уйғониши мумкин бўлган мазкур саволларга жавоб
берилмоқда:

«Набий мўминлар учун ўзларидан кўра ҳақлидир».

Яъни, Пайғамбарнинг мўминлар учун тутган ўрни шунчалик улуғки, у асраб
олган отадан ҳам, сулбий отадан ҳам, ҳатто ҳар бир мўминнинг ўз
нафсидан ҳам юқори даражададир. Унинг бу даражаси доимий ва боқийдир.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар бир нарсада мўминлар учун
ҳаммадан, ҳатто ўзларидан ҳам устун мақомдадир.

Бу ғоятда олий мақомдир. Бу дунёда Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи
васалламдан бошқа инсонга берилмаган мақомдир. Бу мақомнинг улуғлигини
янада чуқурроқ тушунишимизга ҳадиси шарифлар ёрдам беради.

Имом Бухорий ривоят қилган ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қуйидагиларни айтадилар:

«Менинг нафсим қудрат қўлида бўлган зот билан қасамки, сизлардан
бирортангиз мен то унга ўзидан, молу дунёсидан, боласидан ва барча
одамлардан маҳбуброқ бўлмагунимча, мўмин бўла олмайди».

Қуйида келадиган ояти карималарнинг нозил бўлишига, барча мусумонларга
қиёматгача ўзи ибодат учун тиловат қилинадиган ва ҳукига амал
қилинадиган бўлишига Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу саба бўлганлар.

«Ҳеч бир мўмин эркак ва ҳеч бир мўмина аёл учун Аллоҳ ва Унинг Расули
бир ишга ҳукм қилганида, ўз ишларини ўзларича ихтиёр қилмоқ йўқ. Ким
Аллоҳга ва унинг Расулига осий бўлса, бас, батаҳқиқ, очиқ адашиш-ла
адашибди».

Барча мўмин-мусулмонлар учун Аллоҳ таолонинг амри, Пайғамбаримиз
соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳукмлари ҳамма нарсадан устун туради.
Аллоҳнинг кўрсатмаси, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг
айтганлари турганида, мўмин киши, хоҳ эркак бўлсин, хоҳ аёл, ўзича бир
иш қила олмайди. Мумкин эмас. Ким Аллоҳнинг ва Унинг Расулининг ҳукмини
қўйиб, ўзича иш тутса, Аллоҳ таборака ва таолога ва Унинг Расули
соллаллоҳу алайҳи васалламга осий бўлади.

«Ким Аллоҳга ва Унинг Расулига осий бўлса, бас, батаҳқиқ, очиқ адашиш-ла адашибди».

Очиқ адашганларнинг ҳоли нима бўлиши ҳаммага маълум.

ал-Авфий Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан қуйидагиларни ривоят
қилади: «Ҳеч бир мўмин эркак ва ҳеч бир мўмина аёл учун...» ояти
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу
учун совчиликка борганларида нозил бўлган. У зот соллаллоҳу алайҳи
васаллам Зайнаб бинти Жаҳш ал-Асадия олдиларига кириб, совчилик қилиб,
розилигини сўрадилар.

У (Зайнаб):

«Мен унга (Зайдга) тегмайман», деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Хўп де, унинг никоҳига кўнавер», дедилар.

«Эй Аллоҳнинг Расули, менга ўз нафсимда ҳам амр қилинадими?!» деди у.

Икковлари гаплашиб туришганида Аллоҳ таоло:

«Ҳеч бир мўмин эркак ва ҳеч бир мўмина аёл учун...» оятини нозил қилди.

Шунда Зайнаб розияллоҳу анҳу:

«Эй Аллоҳнинг Расули, менга уни никоҳга олувчи деб рози бўлдингизми?» деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Ҳа» дедилар.

Зайнаб розияллоҳу анҳо:

«Ундай бўлса, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга осий бўлмайман, ўз нафсимни унинг никоҳига топширдим», деди.

Оятнинг нозил этилишига сабаб бўлган ривоятдан кўриниб турибдики,
Зайнаб бинти Жаҳш розияллоҳу анҳу бу никоҳга ўз иродасига қарши,
Аллоҳнинг оятини эшитиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг
рағбатлари туфайлигина розилик бердилар.

Чунки Аллоҳ ва Унинг Расули ҳукм қилган ишга ҳеч бир мўмин ва мўмина
қарши чиқиши мумкин эмас. Мусулмонлар ушбу эътиқодда мустаҳкам турган
пайтларида, фақат Аллоҳ таолонинг ва Расулининг ҳукми ила иш
юритганларида дунёнинг пешқадам уммати бўлганлар.

Жоҳилиятнинг ботил қонун-қоида ва урф-одатлари йўқотилиб, ўрнига
Исломий қонун-қоида ва урф-одатлар жорий этиларди. Маълумки, жоҳилиятда
турли инсоний табақалар мавжуд бўлиб, ҳар кимнинг қадр-қиймати
табақасига қараб белгиланар, шунга кўра муомала қилинар эди. Хусусан,
қуллар ёки қулликдан озод бўлганлар одам ўрнида кўрилмасди. Ислом
ҳамманинг тенг эканини, оқ билан қора, араб билан ажам, бой билан
камбағал, подшоҳ билан гадо орасида ҳеч қандай фарқ йўқлигини,
бўлганида ҳам, фақат тақвога кўра бўлиши мумкинлигини қатъий низом
асосида қўйди. Бу ҳақда оят ва ҳадислар жуда ҳам кўп.

Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу оламшумул таълимотларни
амалда татбиқ қилишни истадилар. Бу ишни ўз яқинларидан бошладилар.
Ўзларининг мавлолари–озод қилган қуллари Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу
анҳу номидан аммалари Умайма бинти Абдулмуттолибнинг қизлари Зайнаб
бинти Жаҳш ал-Асадияга совчи бўлиб бордилар. Бу билан Исломда асли қул
ҳам, Бани Ҳошимдан бўлган оқсуяк ҳам баробарлигини кўрсатмоқчи эдилар.
Шундай бўлди ҳам. Зайд ибн Ҳориса ва Зайнаб бинти Жаҳшлар розияллоҳу
анҳу оила қурдилар.

Лекин турмушлари унча келишмади. Эру хотин тотув яшай олмадилар. Зайд
хотинидан норози бўлиб, унинг устидан шикоят қилиб, Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига қайта-қайта келди.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам эса, унга насиҳат қилиб,
сабрга чақириб, оиласига қайтарар эдилар. Кейинроқ Зайд розияллоҳу анҳу
хотини Зайнаб розияллоҳу анҳони талоқ қилиш ниятида эканини айта
бошлади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга талоқ қилмай
туришни маслаҳат берардилар. Сўнгра иш умуман бошқача тус олиб кетди.

Келгуси ояти каримада ана шулар ҳақида сўз кетади:

«Эсла, сен Аллоҳ неъмат берган ва сен ҳам неъмат берган шахсга:
«Жуфтингни ўзинг ила тутиб тур ва Аллоҳга тақво қил», дер эдинг. Ва
ичингда Аллоҳ ошкор қилгувчи бўлган нарсани махфий тутардинг ва
одамлардан қўрқардинг, ҳолбуки, Аллоҳдан қўрқмоғинг ҳақлироқ эди.
Қачонки Зайд ундан ўз ҳожатини адо этгач, Биз сени унга уйлантирдик.
Токи мўминларга ўз асранди болалари хотинларида улардан ҳожатларини адо
қилишгач, танглик бўлмасин деб. Ва Аллоҳнинг амри амал қилиниши лозим
бўлгандир».

Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло ушбу ояти каримада Расулуллоҳ соллаллоҳу
алайҳи васалламга у зот ўзлари озод қилган қуллари Зайд ибн Ҳорисага
нималар деганларини эслатиш билан сўз бошламоқда:

«Эсла, сен Аллоҳ неъмат берган ва сен ҳам неъмат берган шахсга...»

Бу жумлада Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳунинг сифатлари келтирилмоқда.

«Аллоҳ неъмат берган...»

Аллоҳ Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳуга иймон-Ислом неъматини ва
Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашиш саодатини берган эди.

«...сен ҳам неъмат берган...»

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайд розияллоҳу анҳуни қулликдан
озод этган, унга кўплаб яхшиликлар қилган эдилар. Шу сабабли у жамиятда
обрў-эътиборли, ҳамма ҳурмат қиладиган шахсга айланган. Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайд розияллоҳу анҳуни ўта яхши
кўрганларидан у киши «Расулуллоҳнинг маҳбуби» лақабини олди.

Оиша онамиз: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзлари иштирок
этмаган юришларга Зайдни юборадиган бўлсалар, фақат амр қилиб юборар
эдилар. У зот соллаллоҳу алайҳи васалламдан кейин қолганида Зайдни
ўзларига халифа қилар эдилар», дердилар.

Ана ўшандай одам Зайнаб бинти Жаҳшдан шикоят қилиб келганида:

«...Жуфтингни ўзинг ила тутиб тур ва Аллоҳга тақво қил», дер эдинг».

Аввал айтиб ўтилганидек, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзлари
совчи бўлиб, ўртада туриб, Зайд ва Зайнаб икковларини никоҳлаб қўйган
эдилар. Зайнаб розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васалламнинг аммалари Умайма бинти Абдулмуттолибнинг қизи эди. Унинг
маҳрига ўн динору олтмиш дирҳам пул, бир рўмол, бир чойшаб, бир кўйлак,
саксон мудд таом ва ўн мудд хурмо берилган эди.

Муқотил ибн Ҳиббоннинг айтишича, Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу ва
Зайнаб розияллоҳу анҳолар бир йил ёки ундан сал кўпроқ бирга яшаганлар.
Сўнгра Зайд розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга
хотинидан шикоят қилиб кела бошлади. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам
эса, унга: «Жуфтингни ўзинг ила тутиб тур ва Аллоҳга тақво қил», дер
эдилар.

«Ва ичингда Аллоҳ ошкор қилгувчи бўлган нарсани махфий тутардинг...».

Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг кўнгилларига
Зайд Зайнабни талоқ қилганидан кейин унга уйланиш ниятини солган эди.
Аниқ амр бўлмаган эди-ю, аммо кўнгилларига тушган эди. Шунинг учун Зайд
розияллоҳу анҳуга «Жуфтингни ўзинг ила тутиб тур», деб айтаётганларида,
хаёлларининг бир четида бу фикр бўлиб, Аллоҳдан амр келишини
кутардилар. Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг
хаёлларида кечган шу гапни ҳам эслатмоқда. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
васалламнинг «Аллоҳ ошкор қилгувчи бўлган нарсани» махфий
тутганларининг сабаби кейинги жумлада келади:

«...ва одамлардан қўрқардинг, ҳолбуки, Аллоҳдан қўрқмоғинг ҳақлироқ эди».

Одамлар, Муҳаммад ўзининг асранди ўғли талоқ қилган хотинга уйланибди,
деб айтишларидан қўрқар эдилар. Чунки ўша вақтнинг урф-одатига биноан,
асранди ўғилга худди ўз ўғлидек муомала қилинарди. Ўз ўғлининг талоқ
қилган хотинига уйланиш ҳаром бўлганидек, асранди ўғилнинг талоқ қилган
хотинига ҳам уйланиш ҳаром ҳисобланарди. Расули акрам ушбу мулоҳазалар
билан Аллоҳ кўнгилларига солган ишни–Зайд талоқ қилганидан кейин
Зайнабга уйланиш ниятини махфий тутар эдилар. Таъкидлаб айтиш керакки,
бу фақат кўнгилга тушган фикр эди. Агар Аллоҳнинг очиқ-ойдин амри
бўлса, ҳеч қачон махфий тутмас эдилар. Балки уни дарҳол ошкор
қилардилар. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳнинг амридан
бирор сўзни ҳам махфий тутишга ҳақлари йўқ эди. Бундай қилмаганлари
маълум ва машҳурдир.

Ибн Жарир ат-Табарий раҳматуллоҳи алайҳи Омир розияллоҳу анҳудан қилган
ривоятда Ойиша онамиз розияллоҳу анҳо қуйидагиларни айтадилар:

«Агар Расулулоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларига ваҳий қилинган
Аллоҳнинг китобидан бирор нарсани беркитадиган бўлсалар, «Ва ичингда
Аллоҳ ошкор қилгувчи бўлган нарсани махфий тутардинг ва одамлардан
қўрқардинг, ҳолбуки, Аллоҳдан қўрқмоғинг ҳақлироқ эди» оятини беркитар
эдилар».

Ҳа, Расулуллоҳ Аллоҳнинг амрига итоат этиб, ҳеч нарсани беркитмадилар.
Бу гапларни ҳам оят бўлиб нозил қилинганидан кейин ҳаммага ўқиб
бердилар. Мана, асрлар давомида ўқилиб келмоқда.

Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло ҳар бир ишни ҳикмат ила қилади. Бу ҳақиқат
суранинг аввалида асранди болаларга ўз фарзандидек муомалада бўлишни
ботил қилган оятлар ҳақидаги баёнда ҳам айтилган эди. Пайғамбаримиз
соллаллоҳу алайҳи васаллам Пайғамбар бўлгунларича ҳам жоҳилиятнинг
ботил урф-одатларидан четда турганлар. Аллоҳ таоло у зот соллаллоҳу
алайҳи васалламни Ўзи сақлаган. Фақат бола асраш бобида Аллоҳ ирода
қилган ҳикмат юзасидан Зайд ибн Ҳорисани ўғил қилиб олганлар. Мана,
энди ҳикмати юзага чиқмоқда. Аллоҳ таоло шу одатни ва унга қўшиб,
асранди ўғилнинг талоқ қилган хотинига уйланиб бўлмайди, деган жоҳилият
қонунини ботил қилиш учун чиқарган ҳукмни ўз Расули соллаллоҳу алайҳи
васаллам ҳаётида тадбиқ этишни хоҳлаган экан. Чунки шунда ҳукм
таъсирлироқ бўлади. Ҳамма ҳеч иккиланмай, қабул қилади. Худди шу
ҳикматга биноан, Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам аммаларининг
қизи бўлмиш Зайнаб бинти Жаҳш розияллоҳу анҳони норози бўлишларига
қарамай, Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳуга никоҳлаб берган эканлар.
Худди шу ҳикмат юзасидан «Ҳеч бир мўмин эркак ва ҳеч бир мўмина аёл
учун Аллоҳ ва Унинг Расули бир ишга ҳукм қилганида, ўз ишларини
ўзларича ихтиёр қилмоқ йўқ» ояти нозил бўлган экан.

Мазкур ишларнинг асл моҳияти, улардан кўзланган ҳикмат энди юзага чиқмоқда ва Аллоҳ таоло Ўз Пайғамбарига:

«Қачонки Зайд ундан ўз ҳожатини адо этгач, Биз сени унга уйлантирдик», демоқда.

Яъни, Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу Зайнаб бинти Жаҳшдан ҳожатини адо
этиб, уни талоқ қилгач, Биз ўзимиз сенга уни завжа-хотин қилиб бердик,
демоқда.

Шундай бўлиши керак эди. Аллоҳ таолонинг иродаси шу эди. Аллоҳ
субҳонаҳу ва таоло Зайнаб бинти Жаҳш розияллоҳу анониу Пайғамбаримиз
соллаллоҳу алайҳи васалламга Ўзи никоҳлаб қўйди. Бу ерда валий ҳам,
маҳр ҳам, гувоҳ ҳам йўқ. Ҳаммасининг ўрнига Аллоҳнинг амри бор.

Зайнаб бинти Жаҳш онамиз бундай никоҳ билан фахрланиб юрар эдилар.

Имом Бухорий Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан қилган ривоятда бу ҳақда шундай дейилади:

«Зайнаб бинти Жаҳш розияллоҳу анҳо Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи
васалламнинг бошқа аёлларига фахрланиб: «Сизларни аҳлларингиз никоҳлаб
берган, мени Аллоҳ таоло етти осмоннинг устидан никоҳлаб берган», дер
эди».

Кейинги жумлада бу ишнинг ҳикмати очиқ баён этилади:

«Токи мўминларга ўз асранди болалари хотинларида улардан ҳожатларини адо қилишгач, танглик бўлмасин деб».

Бировнинг асранди боласи хотинидан ўз ҳожатини адо этиб, уни талоқ
қилса, уни асраб олган киши ҳалиги аёлга уйланиши–мумкин эмас, деган
ғирт мантиқсиз, хато жоҳилият қонунини энди Аллоҳ таолонинг Ўзи
тўғирлади. Бу ишда намуна тариқасида Пайғамбари Муҳаммад соллаллоҳу
алайҳи васалламнинг шахсан ўзларини танлади.

«Ва Аллоҳнинг амри амал қилиниши лозим бўлгандир».

Бўлмасдан иложи йўқ. Шунинг учун ҳам, Аллоҳ таолонинг бу борадаги
амрига ҳам амал қилинди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайнабга
уйландилар. Шу билан жоҳилиятнинг одамлар ҳаётига ва онгига қаттиқ
сингиб кетган одатларидан бири–асранди ўғилнинг талоқ қилган хотинига
уйланиш ҳаром, деган қонуни ботил бўлди. Мўминлардан яна бир танглик
кўтарилди.

«Набийга Аллоҳ унга фарз қилган нарсада бирон танглик бўлмас. Бу -
олдин ўтганлар ҳақида ҳам Аллоҳ тутган йўлдир. Аллоҳнинг амри
белгиланган қадар бўлди».

Модомики Аллоҳ таоло бир нарсани фарз қилар экан, ундан ҳеч уялмаслик,
қандайдир танглик ҳис этмаслик керак. Аллоҳ ҳар бир нарсани Ўзи билиб
қилади. Пайғамбар ҳам Аллоҳнинг бандаси, унинг амрига бўйсуниши лозим.

«Набийга Аллоҳ унга фарз қилган нарсада бирон танглик бўлмас».

Шунинг учун Зайнабга уйланиш борасида ҳам Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи
васалламга ҳеч қандай танглик бўлмаслиги керак. Одамлар у дейди, бу
дейди, деган мулоҳазалар ҳам бўлмаслиги керак. Қолаверса, бу амр фақат
Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ёлғиз ўзлари учун бўлмаяпти.

«Бу–олдин ўтганлар ҳақида ҳам Аллоҳ тутган йўлдир».

Аввал ўтган Пайғамбарлардан ҳам кўп хотинлилари бўлган. Мисол учун,
Довуд алайҳиссаломнинг юзта хотинлари бўлган. Сулаймон алайҳиссаломнинг
уч юзта хотинлари бўлган. Аллоҳ шуни ирода қилган, шундай бўлган.

«Улар Аллоҳнинг элчилигини етказадиган, Ундангина қўрқадиган, Аллоҳдан
бошқа ҳеч кимдан қўрқмайдиган зотлардир. Аллоҳнинг Ўзи ҳисоб
қилгувчиликка кифоядир».

Аллоҳнинг йўлига ҳеч қандай тангликсиз эргашиб юрган зотлар, Набийлар қуйидаги сифатларга эга бўлганлардир:

«Улар Аллоҳнинг элчилигини етказадиган» зотлардир.

Аллоҳ уларни ўз элчиси–Пайғамбари қилиб юборган. Улар-Пайғамбар,
одамларга Аллоҳнинг хабарларини етказувчилар. Сен ҳам, эй Муҳаммад
соллаллоҳу алайҳи васаллам, ўшаларга ўхшаб, Аллоҳнинг элчилигини
одамларга етказадиган зотсан.

«...Ундангина қўрқадиган, Аллоҳдан бошқа ҳеч кимдан қўрқмайдиган зотлардир».

Яъни, илгари ўтган Пайғамбарлар фақат Аллоҳ таолодангина қўрққанлар,
Аллоҳдан бошқа ҳеч кимдан қўрқмаганлар. Шунинг учун Аллоҳ уларга нимани
амр этса, ўйлаб ўтирмай, дарҳол бажарганлар. Сен ҳам, эй Муҳаммад
соллаллоҳу алайҳи васаллам, Зайнабга уйланиш масаласида Аллоҳнинг
айтганини қил, одамларнинг гапига эътибор берма.

«Аллоҳнинг Ўзи ҳисоб қилгувчиликка кифоядир».

Охиратда ҳисоб-китобни Аллоҳ таолонинг Ўзи қилади. Оғзига кучи етмаган одамлар эмас.

Ҳар бир нарсани ҳикмат билан қилувчи зот Аллоҳ таолонинг бир
никоҳ–Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Зайнаб бинти Жаҳш
онамиз розияллоҳу анҳога никоҳлари масаласига бунчалик эътибор бериб,
шунча оятларни нозил этиши бежиз эмас. Аввало, бу ерда гап жоҳилият
даврида кенг тарқалган, одамлар қонига ва онгига сингиб кетган катта
бир нотўғри урфни, қонун-қоидани ҳаётдан сиқиб чиқариш ҳақида кетмоқда.
У ҳам бўлса, асранди бола тутиш, унинг талоқ қилган хотинини ўгай ота
никоҳлаб ололмаслиги масаласидир. Бу ботил ҳукм туфайли жамиятда
қанчалик ноқулайликлар, ҳаром-ҳариш ишлар келиб чиқиши мумкинлиги
ҳақида аввал ҳам гапирилди. Жоҳилий жамиятда жорий этилган
урф-одатларни йўқ қилишдек оғир ва машаққатли вазифани бажаришда намуна
қилиб бу сафар Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг
ўзларини жалб этди. Эҳтимол, бу йўл ила бу ҳукмнинг таъсири анада
орттирилгандир.

Қолаверса, аввалги оятларда ҳам айтилганидек, бу ерда гап киши ўз
нафсига, ўз хоҳишига қарши ўлароқ, Аллоҳ таолонинг амрини сўзсиз қабул
қилиши ҳақида кетмоқда. Пайғамбаримизнинг ўзлари бу ишда ҳам гўзал
намуна бўлишлари керак эди. Шунинг учун ҳам одамлар гап қиладиган,
турли-туман миш-мишлар тарқатадиган ишга у зот соллаллоҳу алайҳи
васаллам дучор бўлдилар.

Бу хусусда айтилган гаплар етарлидир. Аммо қадимда ҳам, ҳозирда ҳам бу
масала Ислом душманлари ва баъзи тушуниб етмаган кишилар томонидан
қайта-қайта қўзғатилиб, Исломга ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи
васаллам шахсларига таъна етказишга ҳаракат бўлгани учун, ҳатто баъзи
исломий китобларга, баъзи тафсирларга ҳам нотўғри тушунчалар кириб
қолгани учун уламоларимиз бу масалага алоҳида эътибор билан қарайдилар.
Бу хусусда душманлар томонидан тўқилган ботил ривоятларга раддия
берадилар. Ана шундай ботил ривоятлардан бири қуйидагича: Эмишки,
Зайнаб бинти Жаҳш розияллоҳу анҳо ҳали Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу
билан яшаб юрганида унга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг
кўзлари тушиб, яхши кўриб қолибдилар ва «Субҳана муқаллибал
қулуб–қалбларни айлантириб тургувчи зот пок бўлди», дебдилар. Зайнаб
буни эшитиб, гап нимада эканини англабди ва Зайдга айтибди. Ана шундан
кейин Зайд Зайнабни талоқ қилиш ҳақида ўйлаб қолибди ва Пайғамбар
соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бориб, бу ҳақда сўз очибди.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам эса, жуфтингни ўзинг ила тутиб
тур, дебдилар ва ҳоказо.

Бу гаплар туҳмат ва бўҳтон экани аниқдир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу
алайҳи васаллам аммаларининг қизи Зайнабни ундан олдин кўрмаган
эдиларми? Зайнабга ўзлари совчи бўлиб, Зайдга олиб бермаган эдиларми?
Наҳотки Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васалламдек зот бировнинг
хотинига бошқача кўнгил билан қарасалар?!

Ҳамма нарсани олдиндан билгувчи Аллоҳ таоло, душманларнинг бу хусусда
бўҳтон ва туҳматлар тўқишларини ҳам олдиндан билган. Шунинг учун унга
тааллуқли гапларни олдиндан очиқ-ойдин баён қилган. Қуръони Карим шахс,
жой, вақтни аниқ айтиш услубини қўлламайди. Бу унинг умумийлигини, ҳар
замон, ҳар макон ва ҳар жамиятга лойиқ лигини орттиради. Қуръони
Каримда бирорта саҳобийнинг исми зикр қилинмаган. Аммо ушбу масалага
алоқадор зотлардан бири бўлган Зайд розияллоҳу анҳунинг исмини
очиқ-ойдин «қачонки Зайд ундан ўз ҳожатини адо қилгач» деб келтирилган.
Бу ишнинг, яъни, Зайнабга Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам
уйланишларининг ҳам сабабини очиқ-ойдин келтирган: «Токи мўминларга ўз
асранди болалари хотинларида улардан ҳожатларини адо қилишгач, танглик
бўлмасин деб».

Қуйидаги оят ҳам худди шу масалани ёритади:

«Муҳаммад сизлардан бирон эркакнинг отаси бўлган эмас. Лекин Аллоҳнинг
Расули ва Пайғамбарларнинг сўнггисиди

Без заголовка

ASSALOMU ALEYKUM HAMMA MUSULMON VA MUSLIMALARGA, SIZLARGA SAVOLIM BOR EDI,BIROR BIR BILGAN INSON SAVOLIMGA QISMAN BULSADA JAVOB BERA OLSA JUDA HURSAND BULAR EDIM,MEN MASXABLAR HAQIDA KUP TUSHUNCHAGA EGA EMASMAN,BAZI NARSALARNI BILAMAN HOLOS, BILISHIMCHA IKKI MASXAB MAVJUD,SUNNA VA SHIYA, BAZILARNING AYTISHLARICHA SHIYALAR SUNNAT NAMOZLARINI UQIMAY  FAQATGINA FARZ NAMOZLARINIGINA ADO ETISHAR EKAN,BAZILAR AYTISHICHA ESA AKSINCHA SUNNIYLAR FARZ NAMOZINI UQIB SUNNAT NAMOZINI ADO ETISHMAS EKAN,QAY BIRI HAQIQAT,VA QAYSI YUL AFZALROQ,SAVOLIMGA JAVOB BERA OLGAN KISHIGA ALLOHDAN SAVOBLAR SURAB QOLAMAN,ALLOH HAMMAMIZNI OHIRATDA YUZIMIZNI YORUG' ETSIN ILOHIM

IHLOS SIRLARI...

………………………. BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM ……………………………

Chаlkаshib kеtgаn Bеsh Mаsаlаdir.

Birinchisi: Hаq yo’lidа yurgаnlаr vа mujоhаdа etgаnlаr, o’zigаginа tеgishli bo’lgаn vаzifаlаrni o’ylаshi lоzim ekаn, Jаnоbi Hаqqа оid vаzifаni o’ylаb, hаrаkаtini ungа binо qilib хаtоgа yo’liqаdilаr. Оdоbud-Din vаd-Dunyo Risоlаsidа bоrdirki: Bir pаytlаr shаytоn Hаzrаti Isо Аlаyhissаlоmgа e’tirоz bildirib dеgаnki:

Mоdоmiki аjаl vа hаr nаrsа tаqdiri Ilоhiy bilаn ekаn; sеn o’zingni bu bаlаnd yеrdаn оt, ko’rаsаn qаndаy o’lishingni." Hаzrаti Isо Аlаyhissаlоm dеgаnki:

اِنَّ ِللهِ اَنْ يَخْتَبِرَ عَبْدَهُ وَلَيْسَ لِلْعَبْدِ اَنْ يَخْتَبِرَ رَبَّه

yа’ni: "Jаnоbi Hаq bаndаsini tаjribа qilib ko’rаdi vа dеydiki: "Sеn shundаy qilsаng, sеngа bundаy qilаmаn. Ko’rаmаn sеni, qilа оlаrmikinsаn?" dеyа tаjribа qilаdi. Birоq bаndаning hаqqi yo’q vа hаddi emаski, Jаnоbi Hаqni tаjribа qilsа vа dеsа: "Mеn shundаy ish qilsаm, sеn bundаy ish qilаrmikinsаn?" dеyа tаjribаvоriy bir surаtdа Jаnоbi Hаqning Rububiyаtini imtihоn qilish tаrzini оlmоq, аdаbsizlikdir, bаndаlikkа ziddir."
Mоdоmiki hаqiqаt budir; insоn o’z vаzifаsini bаjаrib, Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаsligi kеrаk.
Mаshhurdirki, bir pаytlаr Islоm qаhrаmоnlаridаn vа Chingizning qo’shinini ko’p mаrоtаbа mаg’lub qilgаn Jаlоliddin Hоrаzmshоh jаnggа kеtаyotgаndа, vаzirlаri vа qo’l оstidаgilаri ungа dеgаnlаr: "Sеn muzаffаr bo’lаsаn, Jаnоbi Hаq sеni g’оlib qilаdi." U dеgаn: "Mеn Аllоhning аmri ilа jihоd yo’lidа hаrаkаt qilishgа buyurilgаnmаn. Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаymаn. Muzаffаr qilmоq vа yo mаg’lub qilmоq Uning vаzifаsidir. Mаnа shu zоt bu tаslimiyаt sirini аnglаgаni uchun, хоriqо bir surаtdа ko’p mаrtа muzаffаr bo’lgаn.
Hа, insоnning qo’lidаgi оz bir iхtiyori ilа qilgаn ishlаridа, Jаnоbi Hаqqа оid nаtijаni o’ylаmаsligi kеrаk. Mаsаlаn, qаrdоshlаrimizdаn bir qism zоtlаr, хаlqlаrning Islomiyatgа qo’shilishidаn shаvqlаri ziyodаlаshаdi, g’аyrаtgа kеlаdilаr. Оdаmlаr tinglаmаy qo’ygаn vаqt esа, zаiflаrning mа’nаviy quvvаti sinаdi, shаvqlаri bir dаrаjа so’nаdi. Hоlbuki, Ustоdi Mutlаq, Muqtаdоi Kull (bаrchа iqtidо qilаdigаn Zоt), Rаhbаri Аkmаl bo’lgаn Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоm, وَماَ عَلَى الرَّسُولِ اِلاَّ الْبَلاَغُ vama a’larrasuli illal balag’u ..(“Payg'ambarga tushgan vazifa faqat tablig’, chaqirishdan iboratdir.”Nur surasi ;54.) .bo’lgаn fаrmоni Ilоhiyni o’zigа rаhbаri mutlаq qilib, insоnlаrning chеkingаni vа tinglаmаgаni sаri yаnаdа ko’prоq sа’yu-g’аyrаt vа jiddiyаtlа tаblig’ etgаn. Chunki

اِنَّكَ لاَ تَهْدِى مَنْ اَحْبَبْتَ وَلٰكِنَّ اللهَ يَهْدِى مَنْ يَشَاۤءُ INNAKA LA TAHDI MAN AHBABTA VALAKINNALLOHA YAHDI MAN YASHA U.. (Sen sevgan insoninga hidoyat beraolmaysan. Faqat Alloh hohlagan insonga hidoyat berur . Qasos surasi ; 56)
…siri ilа аnglаb еtgаnki, insоnlаrgа tinglаttirmоq vа hidоyаt bеrmоq Jаnоbi Hаqning vаzifаsidir. Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаs edi.

Shundаy ekаn, ey do’stlаrim! Siz hаm, sizgа оid bo’lmаgаn vаzifаgа hаrаkаtingizni binо qilib аrаlаshmаng vа Хоliqingizni tаjribа qilishdеk vаziyаt оlmаngiz!

Ikkinchi Mаsаlа: Ibоdаt Ilоhiy аmr bo’lgаni uchun vа Аllоhning rizоligi uchun qilinаdi. Ibоdаtning аsl sаbаbi Ilоhiy аmrdir vа nаtijаsi Hаq rizоligidir. Sаmаrаlаri vа fоydаlаri охirаtdа bеrilаdi. Birоq аsоsiy g’оyа bo’lmаslik, hаm qаstаn istаnilmаslik shаrti bilаn, dunyogа оid fоydаlаr vа o’z-o’zidаn kеlib chiqаdigаn vа istаnilmаy bеrilgаn sаmаrаlаr ibоdаtgа zid bo’lmаydi. Bаlki zаiflаr uchun shаvq bеruvchi vа ustun qo’yilishigа sаbаbchi hukmigа o’tаdilаr.
Аgаr u dunyogа оid fоydаlаr vа mаnfааtlаr ul ibоdаtgа, u virdgа vа yo u zikrgа аsоsiy mаqsаd vа yo ul mаqsаdning bir bo’lаgi bo’lsа, u ibоdаtni qismаn yo’q qilаdi. Bаlki u hоsiyаtli virdni bеfоydа qilib qo’yаdi, nаtijа bеrmаydi.

Mаnа bu sirni аnglаmаgаnlаr, mаsаlаn yuz xоsiyаti vа fоydаsi bo’lgаn Shоhi Nаqshbаndiyning "Аvrоdi Qudsiyа"sini vа yo ming hоsiyаti bo’lgаn "Jаvshаnul Kаbir"ni, u fоydаlаrning bа’zilаrini аynаn o’zini mаqsаd qilib o’qiydilаr. U fоydаlаrni ko’rmаydilаr vа ko’rоlmаydilаr vа ko’rishgа hаqlаri hаm yo’q. Chunki u fоydаlаr u аvrоdlаrning аsоsiy mаqsаdi bo’lоlmаydi vа undаn ulаr qаstаn vа аynаn o’zi istаnilmаydi. Chunki ulаr u хоlis virddаn tаlаb qilinmаydi, bаlki fаzliy bir surаtdа bеrilаdi. Ulаrni niyаt qilsа, iхlоsi bir dаrаjа buzilаdi. Bаlki ibоdаtlikdаn chiqаdi vа qiymаtidаn tushаdi. Birоq bu mаsаlаning bu tаrаfi hаm bоrki, bundаyin hоsiyаtli аvrоdni o’qishlik uchun, zаif insоnlаr bir shаvq bеruvchi vа ustun qo’ydiruvchi sаbаbgа muhtоjdirlаr. U fоydаlаrni o’ylаb, shаvqqа kеlib, ul аvrоdni fаqаt Аllоhning rizоligi uchun, охirаt uchun o’qisа, zаrаr bo’lmаydi. Hаmdа mаqbuldir. Bu hikmаt tushinilmаgаni uchun, ko’pchilik, qutblаrdаn vа sаlаfi sоlihiyndаn rivоyаt qilingаn fоydаlаrni ko’rmаgаnligidаn shubhаgа tushаdi, hаttо inkоr hаm qilаdi.
Uchinchi Mаsаlа: طُوبٰى لِمَنْ عَرَفَ حَدَّهُ وَلَمْ يَتَجَاوَزْ طَوْرَهُ Tuba liman a’rofa haddahu valam yatajavaz tavrohu … Yа’ni, "Qаndаy bахtli ul оdаmki, o’zini bilib hаddidаn оshmаydi." Mаsаlаn, bir zаrrа shishаdаn, bir tоmchi suvdаn, bir hоvuzdаn, dеngizdаn, оydаn sаyyorаlаrgа qаdаr quyoshning jilvаlаri bo’lаdi. Hаr biri qоbiliyаtigа ko’rа o’zidа quyoshning аksini, misоlini tutаdi vа hаddini bilаdi. Bir tоmchi suv, o’z qоbiliyаtigа ko’rа "Quyoshning bir аksi mеndа bоr," dеydi. Birоq "Mеn hаm dеngiz kаbi bir оynаmаn," dеyolmаydi. Хuddi shuning kаbi, Ilоhiy Ismlаrning jilvаsining хilmа-хilligigа ko’rа, аvliyolаrning mаqоmlаridа shundаy mаrtаbаlаr bоr. Ilоhiy Ismlаrning hаr birining bir quyosh kаbi qаlbdаn аrshgа qаdаr jilvаlаri bоr. Qаlb hаm bir аrshdir. Birоq "Mеn hаm Аrshdеkmаn" dеyolmаydi.
Хullаs, ibоdаtning аsоsi bo’lgаn, оjizlik vа fаqr vа qusur vа nuqsоnini bilish vа niyoz ilа dаrgоhi Uluhiyаt qаrshisidа sаjdа etish o’rnigа, nоz vа fахr surаtidа kеtаyotgаnlаr, zаrrаchа qаlbini Аrshgа tеnglаshtirаdilаr. Tоmchidеk mаqоmini, dеngiz kаbi аvliyoning mаqоmlаri bilаn chаlkаshtirib qo’yаdilаr. O’zini u buyuk mаqоmlаrgа lоyiq qilish vа u mаqоmdа o’zini ushlаb turish uchun, tаsаnnulаrgа (sun’iylikkа), tаkаlluflаrgа, mа’nоsiz хudfurushlikkа vа bir qаnchа mushkulliklаrgа tushаdi.

Аlhоsil, hаdisdа bоrdirki:
هَلَكَ النَّاسُ اِلاَّ الْعَالِمُونَ وَهَلَكَ الْعَالِمُونَ اِلاَّ الْعَامِلُونَ
وَهَلَكَ الْعَامِلوُنَ اِلاَّ الْمُخْلِصُونَ وَالْمُخْلِصُونَ عَلٰى خَطَرٍ عَظِيمٍ
HALAKANNASU ILLAL A’LIMUNA VA HALAKAL A’LIMUNA ILLAL A’MILUNA VA HALAKAL A’MILUNA ILLAL MUHLISUNA VAL MUHLISUNA ‘ALA HOTARIL A’ZIMIN …( “Insonlar halok bo’ldi ; olimlar mustasno . Olimlar ham halok bo’ldi ; ilmiga amal qilganlar mustasno . Amal qilganlar ham halok bo’ldi ;ihlos sohiblari mustasno . Ihlos sohiblariga kelganda , ular ham juda buyuk bir halokat yoqasidalar” .)
Yа’ni, sababi nаjоt vа хаlоs, fаqаt iхlоsdаdir. Iхlоsni qоzоnish judа muhimdir. Bir zаrrа iхlоsli аmаl bоtmоnlаb хоlis bo’lmаgаnidаn аfzаldir. Hаrаkаtlаridа iхlоsni qоzоnish uchun u hаrаkаtlаrining sаbаbi fаqаt bir Ilоhiy аmr vа nаtijаsi Аllоhning rizоligi ekаnini o’ylаshi kеrаk vа vаzifаi Ilоhiyаgа аrаlаshmаsligi lоzim.
Hаr ishdа bir iхlоs bоr. Hаttо muhаbbаtning hаm iхlоs ilа bir zаrrаsi bоtmоnlаb rаsmiy vа evаzigа аjr bеrilgаn muhаbbаtdаn ustun kеlаdi. Bir zоt bu iхlоsli muhаbbаtni bundаy ifоdаlаgаn:
Yа’ni, "Mеn muhаbbаt evаzigа bir hаq, bir аjr, bir jаvоb, bir mukоfоt istаmаymаn." Chunki evаzigа bir mukоfоt, bir sаvоb istаnilgаn muhаbbаt zаifdir, dаvоmsizdir. Bundаy хоlis muhаbbаt, insоn fitrаtidа vа bаrchа vоlidаlаrdа bоr. Ushbu хоlis muhаbbаtgа tоm mа’nоdа vоlidаlаrning shаfqаtlаri sаzоvоr bo’lgаn. Vоlidаlаr, u shаfqаt sirigа ko’rа, аvlоdlаrigа bo’lgаn muhаbbаtlаri evаzigа bir mukоfоt, bir hаq istаmаgаnlаrigа vа tаlаb qilmаgаnlаrigа dаlil: ruhini, kеrаk bo’lsа охirаt sаоdаtini hаm ulаr uchun fidо etishlаridir. Tоvuqning butun sаrmоyаsi o’z hаyoti ekаn, jo’jаsini itning оg’zidаn qutqаrmоq uchun bоshini itgа qоptirаdi.
To’rtinchi Mаsаlа: Zоhiriy sаbаblаr qo’li bilаn kеlgаn nе’mаtlаrni u sаbаblаr nоmidаn оlmаslik kеrаk. Аgаr u sаbаbning iхtiyori o’zidа bo’lmаsа — mаsаlаn, hаyvоn vа dаrахt kаbi — to’g’ridаn to’g’ri Jаnоbi Hаq nоmidаn bеrаdi. Mоdоmiki u o’z hоlаti bilаn Bismillоh dеb, sеngа bеrаr ekаn. Sеn hаm Аllоh nоmidаn Bismillоh dе, оl. Аgаr u sаbаbning iхtiyori o’zidа bo’lsа, u Bismillоh dеyishi kеrаk, so’ngrа undаn оl. Yo’qsа оlmа.
Chunki وَلاَ تَاْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللهِ عَلَيْهِ оyаtining оchiq mа’nоsidаn bоshqа bir ishоriy mа’nоsi shudirki: "Mun’imi Hаqiqiyni хоtirgа kеltirmаgаn vа Uning nоmidаn bеrilmаgаn nе’mаtni yеmаngiz," dеgаnidir. U hоldа hаm bеrgаn, hаm оlgаn Bismillоh dеmоg’i lоzim. Аgаr u Bismillоh dеmаsа, аmmо sеn оlishgа muhtоj bo’lsаng, sеn Bismillоh dе, uning bоshi ustidа rаhmаti Ilоhiyаning qo’lini ko’r, shukr ilа o’p, undаn оl. Ya’ni nе’mаtdаn in’оmgа bоq, in’оmdаn Mun’imi Hаqiqiyni o’ylа. Bu o’ylаshing bir shukrdir. So’ngrа u zоhiriy vоsitаgа istаsаng duо qil; chunki u nе’mаt sеngа uning qo’li bilаn yubоrildi.
Zоhiriy sаbаblаrgа sig’inuvchilаrni аldаgаn nаrsа iqtirоndir, yа’ni ikki nаrsаning bаrоbаr kеlishini vа yo yonmа-yon bo’lishini, bir birigа illаt (аsоsiy sаbаb) dеb o’ylаshlаridir. Hаmdа bir nаrsаning yo’qligi, bir nе’mаtning yo’q bo’lishigа illаt bo’lgаnidаn, u nаrsаning bоrligi hаm u nе’mаtning bоr bo’lishigа illаtdir dеyа yаnglish tushunаdi. Shukrini, minnаtdоrligini u nаrsаgа bеrаdi, хаtоgа yo’liqаdi. Chunki bir nе’mаtning bоr bo’lishi, u nе’mаtning bаrchа muqаddimаlаrigа vа shаrоitigа bоg’liq. Hоlbuki u nе’mаtning yo’q bo’lishi, birginа shаrtning yo’q bo’lishi bilаn bo’lаdi.
Bu To’rtinchi Mаsаlаdа g’аflаtning nаqаdаr dаrаjаlаri bоrligi аnglаshilаdi.
Bеshinchi Mаsаlа: Bir jаmоаtning mоli bir оdаmgа bеrilsа zulm bo’lgаnidеk vа yo bir jаmоаtgа оid mulklаrni bir оdаm o’ziniki dеsа zulm qilgаnidеk, jаmоаtning hаrаkаti bilаn hоsil bo’lgаn bir nаtijаni vа yo jаmоаtning hаsаnоtlаri ilа hоsil bo’lgаn bir shаrаfni, bir fаzilаtni u jаmоаtning rаisigа vа yo ustоzigа bеrishlik, hаm jаmоаtgа, hаm u ustоzgа vа yo u rаisgа zulmdir. Chunki mаnmаnligini erkаlаydi, g’ururgа yеtаklаydi. Dаrvоzаbоn ekаn, o’zini pоdshоh dеb tаsаvvur qildirаdi. O’z nаfsigа hаm zulm qilаdi. Bаlki bir nаvi yаshirin shirkkа yo’l оchаdi.
Hа, bir qаl’аni fаth etgаn bir qo’shinning o’ljаsini vа muzаffаriyаtini vа shаrаfini mingbоshi o’zigа оlоlmаs. Hа, ustоz vа murshid mаsdаr vа mаnbа dеb o’ylаnmаsligi kеrаk. Bаlki sаzоvоr bo’lgаn vа o’zidа аks etuvchi bir оynа ekаnligini bilmоq lоzim. Mаsаlаn, hаrоrаt vа ziyo sеngа bir оynа vоsitаsi ilа kеlаdi. Sеn quyoshdаn minnаtdоr bo’lish o’rnigа, оynаni mаnbа dеb o’ylаb, quyoshni unutib, оynаdаn minnаtdоr bo’lishing dеvоnаlikdir.
Hа, оynа muhоfаzа etilmоg’i lоzim, chunki u оrqаli ko’rsаtilаdi. Ustоzning ruhi vа qаlbi esа bir оynаdir, Jаnоbi Hаqdаn kеlgаn fаyzni o’zidа аks ettirаdi. Shоgirdigа аks ettirilishigа hаm sаbаbchi bo’lаdi. Fаyz nuqtаsidа sаbаbchilikdаn оrtiq mаqоm bеrilmаsligi lоzimdir. Hаttо bа’zаn bo’lаdiki, mаnbа dеb o’ylаngаn bir ustоz, nа оynаdir, nа mаnbаdir. Bаlki shоgirdining iхlоsining sоfligi ilа vа аlоqаsining quvvаti ilа vа ungа diqqаtni qаrаtishlik ilа u shоgird, bоshqа yo’ldа оlgаn fаyzlаrini ustоzining ruh оynаsidаn kеlgаn dеb bilаdi. Bаmisоli bа’zi оdаm, gipnоz yo’li bilаn bir оynаgа diqqаt qilа-qilа хаyolidа оlаmi misоlgа qаrаgаn bir dаrchа оchilib, u оyinаdа ko’p g’аrоyib mаnzаrаlаrni mushоhаdа etgаndеk. Hоlbuki оynаdа emаs, bаlki оynаgа qаrаtilgаn diqqаt nаzаri tufаyli, оynаning tаshqarisidа hаyoligа bir dаrchа оchilgаnki, ko’rinmоqdа. Shuning uchundirki, bа’zаn nоqis bir shаyhning хоlis muridi, shаyhidаn ko’rа kоmilrоq bo’lishi mumkin. Vа qаytib kеlib, shаyhini irshоd etаdi vа shаyhining shаyhi bo’lаdi.

Muslima.... ..., 13-03-2010 20:24 (ссылка)

Umar, sen bizga keraksan!



Sen bizga keraksan, ey Umar! Muoviya
hazratlari aytgan ekanlar: “dunyo Abu Bakrga boqmadi, Abu Bakr ham dunyoga
boqmadi, dunyo Umarga boqdi, ammo Umar unga qiyo boqmadi, biz esa dunyoga botib
qoldik”.



Seni juda sog’indik Umar. Bugungi
kunimizga shunday keraksanki, buni so’z bilan ta’riflab berishimiz, tushuntirib
berishimiz juda mushkul. Sening shu alamli kunlarimizga qiyoslanganda,
sog’inchimiz o’n chandom oshadi. Ko’zlarimiz namlanadi, seni yaxshi
ko’rganimizdan, sening bosib o’tgan yo’lingni hech qanday maslakka
almashmaganimizdan ham, o’zimizni ba’zan yomon ko’rib ketamiz nafratimiz keladi
o’zimizdan. Kufrlik botqog’idan chiqib, odillik tojini kiygan seningdek inson,
har qanaqa zamonga kerakdir. Ammo bugungi kunimizga sen, juda-juda keraksan!



Biz tarix sahifalarini o’qishni
yaxshi ko’ramiz. Ko’p kitoblar, asarlar o’qiymiz. Ularning aksarida buyuklik
sifatida nom olgan turli xil sarkarda va qahramonlarni ko’ramiz. Buyuk deb
atalganlar aslida juda ko’p. ularning ba’zilarini yaqindan taniganimizdan so’ng
bu nisbat haqqoniy emasligini tushunamiz. Ular huddi ichiga havo to’ldirilgan
meshga o’hshaydilar. Negaki, ularning nomlarini sun’iy ravishda ko’taradigan
odamlar bor. Ular o’zlari ixlos qo’ygan odamni ko’klarga ko’tarishdan lazzat
oladilar. Vijdonga qarshi boradilar, o’zlarini tiymaydilar. Bunday odamlarga
yaqinlashib, ma’lum bo’lmagan jihatlarini bilishga harakat qilsangiz, ular o’z
qobiqlarini yopib oladilar. Yelkanlari suvga ko’mgan kema yanglig’,
yolg’onlarni yashirishga urunadilar.



Sen esa undaylar sirasiga kirmaysan!
Shu bois ham seni sog’indik, Umar! Amirul mo’minin nomi yangraganda, behosdan
hayolimiz sening jussang ila to’ladi. Oddiy odamlar o’z qusurlarini
berkitishsa, sening hayoting buyukligingni yashirish bilan o’tdi. Ammo
buyukliklarning son-sanog’i yo’qligidan, tarix sahifalari Hazrati Umar deb
atalmish insonning adolatlari bilan bezaldi. Musulmonlar emas, balki
boshqalarning ko’z yoshini oqizding o’z amaling ila. Sababi sen insonlar
e’tiborini qozonish emas, balki Alloh rizosi uchun xalqqa xizmat qilding.
Bizning suyukligimiz, muhtaram janobimiz payg’ambarimiz Muhammas Mustafo
s.a.vning yonlarida yurishdek sharafni yuksak ishonch bilan ko’targan, Umarul
Foruq, tingla! Bugungi kunimiz odamlarini, tingla ularning qilayotgan ishlarini
va o’zing baho ber seni qanchalik sog’inganimizni! Sen bizga qanchalik zarur
ekanligingni!



Bugungi kun odamlari hayo ko’chasi
qayerda joylashganini bilmaydigan darajaga tushib qolishdi. Biz seni johilyat
davrida qanday yashaganingdan ham, habardormiz. Ehtimol sen Alloh taoloning
qur’oni karimida kelgan, oyatlaridan yig’lagan, yerga qulagan bo’lsangda, biz
o’shandagi hayotingni ham bugungilarga ibrat o’laroq, ayta olamiz. Nahl
su’rasining (58-59 oyat)larida Alloh taolo shunday deydi: Qachon birovlarga qiz ko’rgani haqida xushhabari berilsa, g’azabga
to’lib, yuzlari qorayib ketar va u qizni ho’rlagan holida olib qolish, yoki
tiriklar tuproqqa qorish to’g’risida o’y surishib, o’ziga hushxabar berilgan
narsaning, ya’ni qiz ko’rishning yomonligidan nomus qilib, odamlardan
yashirinib olur. Ogoh bo’lingizki, ular bu qilmishlari bilan eng yomon ya’ni,
nohaq hukm chiqarurlar.
       



Biz bilamizki islom dini kelishidan
ilgari, arablarda vahshiy bir odat bor edi. Ular qiz farzand ko’rishni o’zlari
uchun or deb bilishar va ko’plari qizlarini tiriklay yerga ko’mib yuborar
edilar.



Bunga sabab, dinsiz iymonsiz
kimlasarning jaholat va kibr havolari bo’lib, ayrim tarixchi ulamolari bu
razolatni bir voqeaga bog’laydilar:



Uzoq o’tmishda, butun arab jazirasi
no’mon ismli podshoh qo’l ostida bo’lib, barcha qavm qabilalari unga boj to’lar
ekanlar. Bir yili qabilalardan biri, zimmalaridagi soliqni to’lashdan bosh
tortganlarida, podshoh askarlari bositirib kelishib, u qabilaning hamma xotin
halaj o’g’il qizlarini asir qilib olib ketishgan va ularni o’z qabilalariga
qaytarish uchun, boj to’lanishini shart qilishgan ekan. Bu talab bajarilguncha,
oradan o’tgan fursat ichida, qabila boshlig’ining qizi bilan podshohning o’g’li
bir-birlariga ko’ngil qo’yib qolishgan ekan. Shuning uchun qiz boshqalar safida
o’z yurtiga qaytib ketishdan bosh tortadi. Hech qanday do’q po’pisa va yalinib
yolvorishlar kor qilmagach qizning otasi, qabila boshlig’i dushmaniga ko’ngil
qo’yib o’zini sharmanda qilgan qizidan nihoyat darajada g’azablanib, bundan
keyin qiz ko’rsa, albatta tiriklay yerga ko’mishga qasam ichadi. Shunday qilib,
bu qabih odat avloddan-avlodga o’tib, tarqab ketaveradi va qachonki islom dini
kelgach, qur’on bu yaramas odatni man etadi. Su’raning davomida ohiratga iymon
keltirmaydigan kimsalar, eng yomon sifat egalaridir. Alloh esa eng yuksak
sifatlar sohibidir. U qudrat va hikmat egasi bo’lgan zotdir degan oyatni
o’qiganingda ey Amirul Mo’minin Umar, o’zingdan ketib qolganing to’g’risidagi
rivoyatlarni ham tinglaganmiz!



Ey Umar! Sening johiliyat davridagi
hayotingdan ham bugungilarga yetarli ibrat bor. Bugungi johillar, hatto
johillikni ham eplay olishmayapti. Sen qizingni ko’mish uchun yo’l olar
ekansan, uni boqa olmaslikdan emas, balki, katta bo’lgach sharmanda
qilmaslikdan or qilib ko’mding. Payg’ambar alayhissalomga risolat nurlari
tushirilmasdan oldin ham, sen oriyat, nomus va rashk tuyg’ularini qalbingda
joylab ulgurgan eding. Bugungi avlod sening o’sha davrlardagi hayotingni o’qib,
biroz ajablanganda, biz bu avlodga hitob aylaymiz. Yo’q, hazrati Umar o’sha
vaqtda ham hazrati Umar edi.



Siz Umarning johiliyat davrini
mulohaza qilgandan ko’ra, o’zingizning hayotingizga bir nazar soling. Musulmon
oilalarga bir qarang. Ulardagi xorlik va bid’atlarga cho’milib qolishlarini
ko’ring. Ikkita farzand tug’ib, “bo’ldi endi boshqa farzand tug’mayman mablag’
masalalarida iqtisod bo’ladi” degan, e’tiqod bilan, qorinlaridagi bolani olib
tashlayotgan minglab ayollar xususida nima deysiz?! Umarning hayoti sizga
shunchalik qiziqarli bo’lib qolgan ekan, ho’sh, nega siz johiliyatdagi Umar
singari farzandingizga olti yilgina umr bermaysiz?! Nima uchun uni dunyoga
keltirmaslikning turli yo’llarini izlayapsiz?! Siz kimsiz o’zi?! Siz olti
yoshli qizini ko’mib tashlagan Umarning hayotini hayrat ila tinglaysiz-u, o’z
qo’llaringiz bilan hatto tug;ulishiga ham to’sqin bo’layotgan farzandlaringiz
xususida lom-lum demaysiz?!



Eng daxshatli tomoni shunda-ki, Umar
qizini ko’mib tashlagan davrlarni eslaganda, namozini davom ettirolmagan,
qulagan, yig’lagan va holdan toyguncha tavba qilgan edi. U “o’sha payti men
johil edim, Alloh o’zing aytgan sanku islom o’zidan oldingi hamma narsani kesib
tashlaydi” deb, tavbasini to’xtatsa bo’lardi.  Ammo, umrining oxirigacha qur’oni karimning
qayerida, ko’milgan qiz farzandlari iborasi kelib qolsa o’sha joylarini alam va
xasrat ila, o’qib o’tdi-ku Umar! “Alloh meni bu gunohim uchun kechirarkanmi”
deb, nadomat chekkan ham hazrati Umar bo’ladi-ku! Bizning kunlarimizda esa,
islomni da’vo qilayotganlar, o’z farzandlarini sun’iy yo’l bilan oldirib
tashlamoqdalar, bung anima deysiz?!



Ey Umar, biz sen orqali bugungi
avlod vakillariga qarab xitobimizni qilib oldik. Aslida sen bizga bus
butunligingcha keraksan. Birgina farzand masalasida emas, balki barcha jabhada
seni sog’indik. Ey Umar sening mardliging, odilliging omonatga vafodorliging
tillarda doston bo’ldi. Rasululloh s.a.v o’z hadislarida, garchi sening
shunchalik doston bo’lishingni bashorat qilgan bo’lsalar-da, senga
hayronligimiz behatdir, bisyordir. Odamzod ko’tarishi mushkul bo’lgan, hayotni
hotirjam yashab berishing, bizni juda ham qiynab yuboradi. Adolat oldida
mardlar singari turib berishing, bizni ajablantiradi. Chunki, ey Umar! Biz juda
ham o’zgarganmiz. Yo’q, sen biz deganda butun dunyo ahlini tushunma, balki,
musulmonlarni tushunaver. Bizning ahvolimiz o’nglanishi uchun, sening hayoting
juda lozim bo’lib qoldi.



Bugungi avlodning hayotidan
hotirjamlik, go’zallik va islomga harislik yo’qolgan. Mardlik nimaligini
odamlar unutishgan desak, ozginagina mubolag’a ishlatgan bo’lamiz xolos. Haq
aytilganda, kibr ustunlik qilib, “men buni tasdiqlamayman” deb, shunga
arziydigan javob bera olmaydigan, ammo o’z fikrida qat’iy turib olayotgan
minglab johillarni ko’rib, sening hayoting yodimizga tushadi.



Bugungi kunda duno taraqqiyot
davrini boshdan kechirmoqda, kitoblar qanchadan-qancha tonnalab varoqlarning
boshini yemoqda. Ochig’i hech kim bilmaydi. Kampyuter olamidagi yangiliklarni
tinglash uchun ham insonning umri o’tib ketadi. Bu jabhalarning bir qismi,
diniy ta’limotlar da’vatlar va isbotlardan tashkil topgan. Ana shunday katta
ko’lamli ish ketayotgan texnika asrida, odamlarning haqni inkor qilaverishlari,
tinmasdan o’zlari bilganliklaridan qolavermasliklari, har qanday mo’min
yuragini g’ash qiladi. Sababi yana sening hayoting parchasi ko’z o’ngimizda
gavdalanadi.



Sen Amr bin Hishomning “kim
Muhammadni o’ldirsa, unga yuzta tuya va’da qilaman” degan, so’zlarini eshitib,
hammadan oldin “bu ishni Hattobning o’g’ligina qila oladi” deb, ovozingning
boricha hayqirding. Garchi bu ham Allohning hikmati ila aytilgan baland pardali
so’zlar ersada, sendan boshqasi aytmadi. Biz tarixdan shuni bilamiz, qabilang
o’ta maqtalgan, undan ko’plab jasur yigitlar tarbiya topib chiqqani aytilsa
hamki “Muhammadni men o’ldiraman” deya olish uchun, faqat sen jur’at qilding.
Allohu akbar! Shu o’rinda biz tushunamizki, islomni haqiqatan ham tan olgan va
o’z yo’lida sobit turgan insonlar, johiliyatda ham mard insonlar bo’lishgan
ekan. Alloh o’zining haq diniga qandaydir ayg’ir, aldoqchi va munofiq tabiyatli
kishilarni yaqin yo’latmas ekan. Allohu akbar! Sening o’ta mard inson
ekanliging shundan iboratki, payg’ambarimizni o’ldirish uchun bir o’zing chiqib
ketding va yo’lda bo’lib o’tgan birgina voqea tufayli ortga qaytding. Kel,
o’sha voqeani yana bir bora esga olaylik.



“Yo’l bo’lsin Umar, jangga
shaylandingmi?” bu savol muayn ibn Abdulloh tomonidan berilgan edi. O’sha payti
muayn islomni qabul qilgani bois, “Muhammadning oldiga, oramizga nifoq slogan,
dinimizni qoralagan, Xudolarimizga til tekkizgan, otani boladan ayirgan
Muhammadning amal daftariga nuqta qo’ymoqchiman” degan javoblarni eshitib, dong
qotib qoldi. Nima deyarini bilmasdan, “oldin oilangni singlingni to’g’irlab
olsang bo’larmidi” qabilida javob berdi.



Sendan boshqa odam bu payitda, o’z
muammosini bir chetga qo’ygan holda, payg’ambarning huzuriga oshiqishni davom
etardi. Ammo ey Umar, sen chiday olmading. Sening bu holatda oldinga
borishingdan ko’ra orqaga qaytishing, aslida oldingga tashlangan qadam edi.
Chunki, sen o’sha johilyatning, qaynoq davrlarida ham, biz bugun yo’qotib
qo’ygan holatni ich-ichingdan his qilarding. Ya’ni sen, hamma ishni oiladan
boshlab, keyin boshqalarga ta’sir o’tkazish mumkinligini hali musulmon
bo’lmasdan turib, bilgan eding. Allohga hamd bo’lsin-ki, sening fitratingni U
shunday salomat saqlagan edi.



“Fotima” degancha, singlingning
uyiga yo’l olding. Qiziq voqealar rivoji ham, sening mardligingga to’siq bo’la
olmaydi. Bilaks, eng asosiy nuqtada mardlik nima bilan taqdirlanishini
ko’rsatadi. “Ha Umar, biz Muhammadning diniga kirdik. Haq din turganda, sening
botil diningni tutaylikmi” deb, ovozining boricha baqirgan singling ko’ziga
tikilib turganingni tasavvur qilib ko’rganmiz, ey Umar. Sen kulib qo’ygan
bo’lsang kerak unga. Singling qandaydir hech kim bilmaydigan arab singlisi emas
balki, sening singling bo’lgani bois yuziga tarsaki tushganida ham, qonga
belangan yuzini senga ko’tara turib, “qo’lingdan kelganini qil” deganida,
qanday ahvolga tushganingni tahmin qilish qiyin emas.



Sen mard eding. Hozirgilarga
o’hshab, Haq minglab vositalar orqali yetib kelayotganda ham, yuzini itning
terisidek qattiq qilib olganlar misoli uydan chiqib ketmading. Yo o’zingning
bilganingdan qolmading. Qalbing toza bo’lgani bois, Alloh taolo o’sha damda
seni hidoyat nurlari bilan taomlantirdi. “Muhammad sizga keltirgan narsani bir
ko’raychi” deding. O’ldirmoqchi bo’lib ketayotgan insoningga tegishli bo’lgan
narsani “o’qib ko’raychi” deya olding. Islom seni shunday katta sinov evaziga
qabul qildi. Bir necha soat avval payg’ambarni o’ldirmoqchi bo’lgan qo’llaring
ila mushavni o’qiding, tafakkur qilding, holis bo’lding va yig’lading. Senga
qo’shilib farishtalar olami yig’ladi. Dunyo yig’ladi. Tog’-u tosh yig’ladi.
“Umar qur’on tinglayapti” deb. Rasululloh s.a.v huzuriga kirganingda,
sarvarimizning ko’z yoshlari ham oqib turardi. Sahobalar yig’lashardi. Ular
bunaqa mard yigit arab yarim orolida, hali onasining qornidan tug’ulmaganini
yaxshi bilishardi. Hammani yig’latgan oyatlar, sendek amirni yaxshi ko’ruvchi
bizlarni ham yig’latadi. “To ha. Ey Muhammadur alayhissalom, biz sizga bu
qur’onni qiynalib, jafo chekishingiz uchun emas, balki, Allohdan qor’qadigan
kishilarga pand nasihat bo’lsin uchun nozil qildik. U yerni va yuksak
osmonlarni yaratgan zot tomonidan nozil qilingan. U zot O’z arshiga o’rnashgan
Rahmondir. Osmonlardagi, yerdagi va ularning orasidagi, bu tuproq ostidagi bor
narsa, Uningdir. Agar siz oshkora gapirsangiz ham va yoki xufyona gapirsangiz
ham, U zotga barobardir. Zero U sirni ham, eng maxfiy narsalarni ham bilur.
Alloh hech qanday tangi yo’q, yolg’iz Uning o’zi bordir. Uning uchun eng go’zal
ismlar bordir”. Sening bu qadar haqni tan ola bilishing ulkan mardlikdir.
Adolatdir. Insoniylikdir. Insofiylikdir. Bugungi kun avlodiga sening bu
jura’ting, harakating juda ham lozim. Musulmon oilalarida tug’ilgan, ota-bobosi
islom urf-odatlariga binoan yashab o’tgan zamondoshlarimiz bor-ki, ularning
yurishlari islomning aksi. “Kimki e’tiqod qilayotgandek yashamas ekan, amal
qilayotganidek e’tiqoddadir” degan, so’zlaring butun dunyo uzra baralla jaranglasada,
“biz qilmayotgan amallarimizga e’tiqod qilaveramiz” deb, oyoq tirab olaganlar
son mingta topiladi. Ular islom haqida so’z ochilsa, hurk bo’lgan tovuq
singari, bo’lib olishadi. Namoz haqida hadis aytilsa, ishlari chiqib qoladi.
Sen o’g’illaringga so’nggi vasiyat sifatida, “O’g’illarim, dinning avvali va
ohiri bo’lgan amalni boy berib qo’ymanglar” deganliging va farzandlaring “bu
qanday amal otajon?” deyishganida, “Namoz, namoz” deb, javob berganing hamon
yodimizda. “Namoz o’qishlik ila, dinga kiriladi. Namoz tashlashlik ila dindan
chiqiladi”. Bu sening suyumli farzandlaringga bergan oxirgi vasiyating edi. Ana
shungga binoan namozsiz tong orttirayotgan kishilarni nima deyishimiz mumkin?!
Bugugi kunimizda sening va boshqa sahobiylarning qaysi amallariga nisbat qilib
baho berishimiz mumkin?! Ochig’i, bilmaymiz…



Ey Umar, bizga qanchalik kerak
bo’lganingni bilganingda edi. Odamlarning boylikka ru’ju qo’yayotganlarini
ko’rib, mansab, shon-shuxrat yo’lida yirtqichlar singari ko’zlari qonga
to’layotganini ko’rib, sening ajib bir hayoting ko’z o’ngimizda tasvirlanadi.
Xalifa bo’lib turib, qo’riqchi olmaganing. Odamlar qatori hokisor yashaganing.
Xalqning xizmatida bo’lishi lozim voliylarni xalq qatori yashashga majbur
qilganing ohir zamon bolalarini tamom qiynab qo’yadi.



Ey Umar, biz bu holatlarni tushunish
tugul, tasavvur qilish shu’uridan ham mahrum bo’lganmiz. Imomi Muslim tomonidan
rivoyat qilingan hadisi sharifda, ““Umar ibn Hattob r.a ostida Payg’ambar
alayhissalomga bayat qilingan daraxtni kesib tashlashga amr qildi” deyiladi.
Chunki, odamlar u joyga borib, daraxt ostida namoz o’qir edilar. Umar ibn
Xattob r.a odamlardan shirk amali sodir bo’lib qolishidan qo’rqqan edilar”.



Bir kitobga ko’zimiz tushib qoldi,
unda shunday so’zlar bitilgan edi: “Musulmonlar amiri Hazrati Umar r.a huzuriga
kelgan Rimlik savdogarlar, insoniyat tarixida ro’y bermagan voqea shohidi
bo’lishdi. Ular o’z podshohlariga nisbat qilib, Musulmonlardan Amirul Mo’minin
qasrini so’rashdi. Odamlar ham gap nima haqida ketayotganini darrov payqab,
Umar r.aning uyini ko’rsatishdi. Rimlik tijoratchilar ne ko’z bilan
ko’rishsin-ki, Musulmonlar Amiri, kichkina mahalladagi kichkina bir kulbada
yashardi. Eshikni qo’rqa-pisa taqqilatar ekan, Rimliklar hali o’zlarining
fikrlaridan qaytmagan edilar. Ularning nazdida ichkaridan hozir bir necha
ayonlar chiqishadida, Umarning taxtiga olib borishadi. Ammo, eshik oldiga bir
qul yaqinlashdi. U Rimliklar tashrifi bilan tanishib chiqqach, shunday dedi:
“Amiro’l Mo’mining bugun tashqariga peshindan so’ng chiqa oladilar. Hov anavu
dorga osib qo’yilgan yamoq shalvar, Hazrati Umarniki. U zotning boshqa
kiyimlari bo’lmagani bois, uyning ichkarisida o’tiribdi”. Rim imperiyasining
vajohatli saltanati va Hazrati Umarning yamoq shalvari.tijoratchilarning ko’z
o’ngida faqat va faqat shu ikki narsa gavdalanardi. Ular islomning tarbiyasiga
ilk daf’a duch kelgan edilar. Rimliklar peshindan so’ng kelishga va’da berib
ketishdi. Umarning uyiga ancha kech, asrdan so’ng kelishganida esa, Amiro’l
Mo’minin bozorga chiqib ketgan edilar. Qidira-qidira bozorni ham topishdi.
“Odamlar Umarni ko’rmadingizmi? deb, so’ralganda.” Bir tepalikda dam olib
yotgan Hazrati Umarni ko’rsatishdi. Musulmonlar peshvosini bu galgi holatini
ko’rgan Rimliklar, tamom taslim bo’lishdi. Umar r.a huzuriga o’zining
qamchisini qo’yib, hech kimga e’tibor bermay uxlab yotardi. Musulmonlar amiri,
xalifasi, peshvosi, o’zini eng yaxshi qo’riqchisi Alloh Robbial A’laminga
topshirgan kuyi miriqib uhlab yotardi. Bu paytda esa, tijoratchilarning tili
birgina kalimani aytardi, “La ilaha Illolloh””.



            Hazrati
Umar bo’lishing uchun birgina shu voqea ham kifoya edi. Ammo, sen bunday
hodisalarni tarix sahifalariga to’ldirib tashlading. Sening bu kabi nodir
hayoting ma’sul shaxslardan ko’ra, bizni o’ylantirib qo’yadi. Biz ham senga
ozgina bo’lsada o’hshab yashab olmayotganimizdan afsusdamiz, nadomatdamiz ey
Umar. “Bizga juda ham zarursan” deganimizning boisi ham shu. Bir hadisda o’zing
aytgan ekan san shunday deb: “Rasululloh s.a.vning huzurlariga kirdim, ul zot
bo’yra ustida yotibdilar, oldilariga o’tirdim. Payg’ambar alayhissalomning
egnida faqat izor “lungi” ya’ni beldan pastki kiyiladigan matoh bor edi holos.
Bo’yra yonboshlariga botib ketibdi, uydagi narsalarga nazar tashladim, uyning
bir chetida uch-to’rt hovuch arpa, devorda osilgan meshni ko’rib ko’zimdan yosh
quyildi. “Ey Umar, nimaga yig’layapsiz?” deb, so’radilar. “Ya Nabiyalloh, nega
yig’lamas ekanman. Bo’yra yonboshingizga botib ketgan bo’lsa, uyingizda nima
borligini ham ko’rib turgan bo’lsam. Kisro va Qaysarlarni qarang, mevalar
anhorlar ichra bo’lishsa-yu, siz Allohning payg’ambari, tanlaganining holi shu
bo’lsa?!” “Ey Hattobning o’g’li, ohirat bizga va dunyo ularga bo’lishiga rozi
emasmisan?! dedilar, sarvari olam.””



Payg’ambar alayhissalom vafot etganlarida Hafsa
onamizga qarata aytgan gaplaring yurak-yuraklarni ezib yuborgan, ey Amiro’l
Mo’minin. Onamiz, “Otajon, amir bo’lganingizda endi tuzukroq yashang” desalar,
sening javobing oddiy bo’lgan. “Sen-mi, shu so’zlarni aytayotgan?! Ahir, sen
emasmiding payg’ambar alayhissalom bilan yostiqdosh bo’lgan?! Mo’minlar “Ona”
deb, atayotganliklari sen-mi?! Ahir, men dunyoga havas qilishni boshlasam,
qanday qilib ikki do’st oldiga yorug’ yuz bilan boraman?!”



Sen Payg’ambar alayhissalom va Abu Bakrni “ikki
do’st” deb ataganingdan shuni tushunib yetamiz-ki, inson baribir o’z tengi
bilan yurar ekan. Hadisi shariflarda Abu Bakr oldida hamisha sening noming zikr
qilinishi ham shundan ekan. Abu Bakrdek, “Siddiq” zotning oldida yurish, uning
taqvosini ko’tarish uchun, buyuk Umar bo’lmog’i kerak ekan. Endi tushundik,
qanchalar yo’lchi yulduz sahobiylarni bilamiz. Ammo, ko’p hollarda Abu Bakrning
oldida sen yurgan bo’lasan. Odamlarning ahvoli shu qadar xor-ki, ular bugun
do’stlaridan shikoyat qilishadi. “Mendek ajoyib odamning qadriga yetishmayapti.
Menga xiyonat qilmoqdalar” degan, e’tirozlari aslida noo’rindir. Sababi, dunyo
qonuni shunday. Abdulloh ibni Masu’d aytganidek: “Inson o’ziga o’hshagan inson
bilan yuradi”.



Sen ikki do’st bilan yurishdek, ularning
taqvosiga ergasha olishdek buyuk maqom egasi bo’lding. Alloh muborak qilsin!



Sarvari koinot davrida, musulmonlar uchun katta
manfaat keltirganingni biz bilamiz. O’zing unutib yuborgan bo’lsang ham kerak.
Ammo, shunisi aniq-ki, bugungi kun musulmonlari ham Umarni sog’indi. Uning har
bir harakatidan ibrat olish ostonasida turibdi. Odamlar bir-birlarini arzimagan
narsalarga sotib yuborayotgan, aldayotgan va dushman hisoblayotgan bir davrda
turibmiz. Qiyomatga yaqinlashgan bir davr boshimizda, bu to’fonlardan qutqarish
uchun Alloh taolo katta bir kemani jo’natdiki, u kema Payg’ambar alayhissalom
va ikki do’st boshchiligida boshqarib kelinmoqda. Sening qo’lingda porlagan
adolat shamchirog’i har qanday toshbaqir insonni ham yig’latadi. Kel, ularning
ikkisini eslaylikda bu holatlardan o’zimizga yetarli hulosalar chiqaraylik.



Rasululloh s.a.vning suyukli ayollari mo’minlar
onasi Oisha r.a haqida mashhur voqea tarix sahifalaridan o’rin olgan. Ya’ni
onamiz, sarvari olam va sahobai kirom bila Mdinaga qaytayotganliklarida,
omonatga olgan marjonlarini yo’qotib qo’yadilar va uni qidirish asnosida
tuyadan qolib ketadilar. Tuyadan kech kelganlaridan so’ng, odamlar u zoti
sharifaga bo’hton qilishadi. Oisha onamiz bir o’zlari tuyada Salfon ismli kishi
bilan qaytishlariga to’g’ri kelgani uchun odamlar orasida savollar ko’paya
boshladi. “Oisha nega qo’shindan keyin qoldi?, So’fon ibn Muattal bilan yolg’iz
qolib nimalar qildi ekan?” Munofiqlar mana shunday pallada o’zlarini
ko’rsatishadi. Ularning turli mish-mishlari oxir oqibat Rasululloh s.a.vni ham o’ylatib
qo’yadi. Beparvo bo’lib qoladilar Onamizga. Oradan bir oyga qadar vaqt
o’tganiga qaramay, bu noxush ish haqida biror bir vahiy kelavermaydi. Janobimiz
s.a.v bu mavzuda bir necha erkak va ayol bilan gaplashadilar. Ular Oisha
onamizni juda yaqindan tanigan, bilgan kishilar edi. Hafsa, Ummu Salama va
Zaynab onalarimizning so’zlarini tinglang. Kundosh haqida turlicha nomaqbul
so’zlari ishlatiladigan zamonamiz vakilalariga bu eng yaxshi dalildir: “Yo
Nabiyalloh, biz uning biror nojo’ya hatti harakatini ko’rmadik” deyishdi. Usoma
ibn Zayd: “Yo Rasululloh, oilangiz haqida bilganlarimiz faqat va faqat
yaxshilikdir, siz uni himoyangiz ostiga oling” dedi. Ali ibn Abu Tolibdan
so’raldi, hazrati Ali “Ey Allohning Rasuli, ayol ko’p siz unign o’rniga
boshqasini topib olasiz, ahvolni joriyadan ham so’rab surishtirsangiz yaxshi
bo’lardi, u to’g’risini aytadi” dedi. Payg’ambar alayhissalom eng ohiri, sening
ey Umar sening fikrini so’radilar. Sen garchi qizing Hafsani payg’ambar
alayhissalomga bergan bo’lib, ana shu pallada onamiz e’tiboridan qolsalar,
Hafsa hurmat e’tibor qozonishini, bizdan ko’ra yaxshi bilsang-da, o’rtada oyog’
osti qilinishi joyiz bo’lmagan bir haq bor edi. Abadiyatgacha ketadigan buyuk
sharafni o’ziga kafolatlab qo’ygan bir adovat tuyg’usi bor edi. Ulug’vorlik
shunaqa pallada haqiqiy ko’rinadi. Payg’ambar alayhissalomga eng katta bo’hton
uyushtirildi. Uni eng buyuk insonga yarashadigan bir tarzda kutib olish kerak
edi. Bu azm ma’sulyatni ko’tara olish uchun, Hattobning o’g’li buyuk Umar
bo’lishi lozim edi. Bu borada u bilan bo’y o’lchashadigan, u bilan hayot-mamot
kurashiga bel bog’lay oladigan, hech bir yigit onasidan tug’ulmagan
qiyomatgacha ham bunaqasi tug’ulmaydi. Sening javobing quyidagicha bo’ldi:



“- Yo Nabiyalloh, Oishani sizga kim nikohladi?!



–Alloh taolo,



- erini aldaydigan, yomon yo’lga kirib
ketadigan ayolni Alloh taolo sizga nikohlashiga ishonasizmi?!”



 Sen ey
buyuk Umar, bu javobni bergach yuzingni ko’kka qaratding. “Subhanaka haza
bo’htanil a’ziym” ya’ni, “Allohim Seni har turli kamchiliklardan pok deb
bilaman. Bu katta bir bo’htondir” deya olding.



Ana o’shandan so’ng bu buyuklikning mukofotini
koinotni yaratgan ulug’ Mavloning O’zi berajak. Bu mukofotning bir belgisi
sifatida, sening tilingdan to’kilgan “Subhanaka” jumlasini ayni shu shaklda
Qur’onida indirish bilan, uning bu erishilmas buyukligini kitobida abadiy
sharaf vasiqasi tarzida tasdiq etajak.



Ey Umar, sen hamisha “men uchun eng sevimli
kishi xatolarimni ko’rsatgan insondir”, der eding. Amirul mo’minin bo’lganingdan
so’ng hutba o’qirding. Xalq orasida keng su’ratda rivoj olib borayotgan bir
muammo “Mahr puli”ning haddidan oshib ketayotganini tanqid qilding. Shunda bir
ayol o’rnidan turib, “ey Umar Alloh taolo Qur’oni karimda “Agar tog’chalik mahr
bersangizlar ham” deb, murojaat qilgan bo’lsa-yu, ya’ni Alloh ruxsat berib
qo’ygan bo’lsa-yu, sen nega odamlarni mahrdan chegaralayapsan?!” dedi.



Sen shu paytda boshqalar singari ayolga yomon
munosabat qilmading. Aksincha, shunday chiroyli javob berding-ki, hali hamon
bunga insoniyat bosh egadi. “Bu ayol to’g’ri aytdi, Umar noto’g’ri aytdi, Alloh
taoloning kalimasi haqdir!”.



Mardlik deganda, ko’pchilik kuch ishlatish
kerak bo’lganda, g’oliblikni qo’lga kiritish deb tushunadilar. Sen esa, mardlik
har qanday paytda ham adolatli bo’lmoqlik ekanini ko’rsatding. Mo’minlarning
raisi bo’la turib, “Bu xotin to’g’ri aytdi” deyish, tan olaylik hech kimning
qo’lidan kelmaydi. Mana shu ikki voqeani tinglaganimizda hayron qolamiz,
hayratga tushamiz. Chunki, bugungi kunda odamlar xiyonat ko’chasini shu qadar
oson tanlamoqdalar-ki, hayron qolmaslikdan boshqa chora qolmayapti. Sen Amirul
mo’minin bo’lgan davrlar, islom qo’shini ko’pgina diyorlarni fath qilgan edi.
Deyarli hamma fathda xolavachchang Holid ibn Valid qo’shingga qo’mondon
bo’lgan. Tarix sahifalarida birgina jang Holidsiz kechgani o’rin olgan. Bizga
juda ham zarur bo’lgani ey Mo’minlar Amiri, qatorasiga bir necha fathlarda
zafar quchayotgan Holidni, hech qanday sababsiz qo’mondonlikdan olib
tashlaganing yodingdami?!



Shunda mag’lubiyat nimaligini bilmagan sarkarda
sababini sendan so’ragan ekan: “Ey Amiral Mo’minin, mendan nima ayb o’tdi? Nima
uchun meni qo’mondonlikdan olib tashladingiz?” Javobingdan yer-u ko’k zir-zir
titraydi: “Ey Xolid, agar har doim qo’shin sen bilan chiqaveradigan va g’olib
kelaveradigan bo’lsa, odamlar senga suyanib qolishadi. Bilib qo’y ey Holid
g’alaba, nusrat sendan emas, g’alaba Allohdandir. Shuning uchun bugun Abu
Ubayda qo’mondon bo’ladi”. Biz bu so’zlarni tasavvur qilishdan ojizmiz. Chunki,
kim kafolat bera oladi-ki, navbatdagi jangdan Abu ubayda g’alaba bilan qayta
deb. Sening ishonganingga ishonamiz biz, Allohga chin dildan tavakkul qilib
o’zingning ishtihoding ila odamlarga tavhidni tanitish uchun mana shu g’alabaga
ishonganingga ishonchimiz komil. Tarixchilar aytishadiki “Abu Ubayda garchi
sarkardalik borasida Holid ibn Validdan ustun bo’lmasada Holiddan ko’ra tezroq
va chiroyliroq g’alaba bilan qaytdi”. 



     Bizga
sen juda kerak bo’lyapsan Umar. Oilalarimizdan ham fayz ko’tarilgan. Sening
ibrat to’la hayoting sog’inchidamiz. Kechalari namoz o’qir ekansan, kechaning
yarmida oilaningni uyg’otganing va ularga “namozga turinglar, namozga
turinglar” deb “To Ha” so’rasining 132 oyatini o’qiganing qanday ibrat a?! “Ahlingizni
namozga buyuring, o’zingiz ham u namozda chidamli bo’ling. Biz sizdan rizq
so’ramaymiz, Biz sizga rizq beramiz”.



Chiroyli oqibat ahli taqvo uchundir. Ana shu
xitoblar natijasida, sening xonadoningda tug’ulgan o’g’ling Abdulloh ota o’g’il
bo’lib ulg’aydi. Yigit bo’ldi, mard bo’ldi! Rasululloh s.a.vga taqlid qilish
borasida, misilsiz darajaga ko’tarildi. Uning tunlari ham sen kabi o’tdi. Zumar
su’rasining 9 oyatida kelgani singari “yoki kechalari sajda qilgan va qiyom tik
turgan holda ibodat qiluvchi, ohiratdan qo’rqadigan va Parvardigorining rahmatini
umid qiladigan kishi bilan kufru isyonga g’arq bo’lgan kimsa barobar bo’lurmi?!”



Uning hayotiy shiori shu bo’ldi. Sening
o’g’ling Abdulloh otasiga qiyos qilinadigan darajaga yeta olganidan so’ng yana
nima deyish mumkun? Bizning kunlarimizda, bunday baxtga yetishish imkonsiz
ekanini bilasanmi ey Amirul Mo’minin?! Otalari ish bilan band, onalari ish
bilan band, bolalari ko’cha-kuyda din nima? namoz nima? Ro’za nima? Bilmay
o’smoqdalar. Alloh hidoyat berganlari balog’at yoshidan bir necha yil o’tib ketganidan
so’ng, islom nimaligini tushunmoqdalar. So’rab surishtirganliklaridan so’ng,
qazo namozlarini o’qishlarini ham anglamoqdalar. Otalarining, onalarining aybi
deb daftar to’la qazo namozlarini o’qimoqdalar.



Bizga juda keraksan ey Umar. Har jabhada sening
yordamingni ko’ryapmiz.



Hozirgi zamon erlari, ayollarni boshqara
olmagan holatda ularga qo’l ko’tarishni Mardlikning cho’qqisi deb
hisoblashadi.      



Ammo ajib holat-ki, sen bu borada hech kim
kutmagan tomondan dars bermoqdasan. Rivoyat qilishlaricha, bir kishi sening
huzuringga xotinining hulqi yomonligidan shikoyat qilish uchun kelgan. Eshik
yoniga kelib, chiqishingni kutib turgan. Shu payt eshik ichkarisida senga butun
dunyoni turg’uzib o’tirg’izayotgan Hazrati Umarga, amirul Mo’miningga xotin
kishi qattiq-qattiq gapirayatoganini eshitdi. Sen esa,  hech bir so’z qaytarmay, jim turarding.
Haligi kishi, Amirul Mo’minin bo’la turib, yana shunchalik shiddati va salobati
bilan Umarning holi shu bo’lsa, mening ahvolim nima bo’lardi deb iziga qaytdi.
Shu vaqt uyingdan chiqqaning, haligi kishining qaytib ketayotganini ko’rib,
yoningga chorlaganing esingdami?! “Nima ehtiyojing bor?” deb, so’rading. U “Ey
Amiral Mo’minin, xotinimning hulqi yomonligidan, tili uzunligidan, sizga
shikoyat qilish uchun kelgan edim. Qarasam sizning xotiningiz ham shunday ekan.
O’zimcha Amiral Mo’mininning holi shu bo’lsa, mening ahvolim nima bo’lardi
dedim” deya, javob berdi. Shunda sen, “Ey Birodar, xotinimning menda bir qancha
haqlari bo’lgani bois, bu qilig’iga sabr qildim. Zero, u ovqatimni pishiradi,
nonimni yopadi, kiyimlarimni yuvadi, bolamni emizadi, hulbuki bularning
barchasi ham unga vojib emas. Shu sababli qalbim taskin topadi, haromdan
saqlanaman. Shu bois sabr qildim” deding. U “Ey Amiral Mo’minin, mening xotinim
ham shunday deganida” sen “ey birodar sabr qil, u ozgina muddat holos”  deding.



Sening lug’atingda mardlik degan so’zga, er
kishining kuchi yetib turganida xotiniga qo’l ko’tarmasdlik ham yozilgan edi.
Shu birgina voqea tufayli biz angladik, tushunib yetdik.



Bizga oilaviy ishlarda ham juda kerakligingni
bilsang edi ey Amiral Mo’minin. Hozir bir va’dalar unut bo’lgan, omonatga
hiyonat qilishning turli uslubi o’ylab topilgan va hayotga tadbiq etilayotgan
asrda yashamoqdamiz. Bu jaholatning ko’rinishi yovuz. Nafaqat oilada balki,
sening boshqaruving ostida yashagan jamiyatdagi insonlarga havas qilmasdan
ilojimiz yo’q. halovat topamizmikan degan umidlarimiz bor. Bir kuni Abdurrahmon
ibn Avf sening ziyoratingga kelganini eshitganmiz. Sen shunda yonib turgan
shamni o’chirib boshqasini yoqding. Bu ahvol mehmonning diqqatini tortgach u
senga “ey Amiral Mo’minin, oldingizda sham yonib turardi, uni o’chirdingiz yana
shungga o’hshash boshqa shamni yoqdingiz. Buning bir hikmati bordir?” dedi. “Ey
Abdurrahmon, o’chirganim davlatning shami, yoqqanim o’zimning shaxsiy shamim
o’z pulimag olganman. Davlat ishlarini qilganimda davlatning shamini yoqaman,
hozir sen bilan suhbat qurib o’tirganimda, davlat shamini yoqishim halol
bo’lmaydi. Shunday qilmasam, Allohga qanday hisob beraman?” deganingda
Abdurrahmon ibn avf “Yo Rabbiy, Hattobning o’g’li Umarni boshimizdan nari
qilmagin” deb, duo qildi.     



Ushbu foniy dunyo nimalarni ko’rmadi deysiz. XX
asrda davlatning moli bilan bola-chaqasini ham dalalarga, dengizlarga sayohatga
yuborganlar yaxshilab eshitsinlar. Qiyomatning azobi, qaynoq suv kabi
terlatuvchi savol-javobi, ularning hammasi “Mahkamai Kubro” Buyuk Mahkama kuni
bo’ladi. Hamma qilingan ishlar o’shanda hisob-kitob etiladi. Bir shamni
o’chirib o’zingga tegishli shamni yoqa olganing uchun ham,  shu bugun biz seni sog’indik demoqdami.
Ko’zimizga yosh olib yig’lamoqdamiz-ki, “sening hayoting islom o’lchovi bo’lib
qolsa, bizning holimiz ne bo’ladi”, deb?!  



Hozir odamlar ahvoliga nazar tashlasak,
achinarli hulosalarga kelinadi. Ko’pchilik ba’zi qilib o’tgan yaxshi ishlariga
suyanib qolishgan. Ammo, ularga islom tarixi o’rgatilsa, ey Umar sen
ishtirokingda kechgan bir voqeani eshitishsa hayron-u lol qolishardi.



Rasululloh s.a.v o’nta odamni Jannatga
tushishlatini bayon qilganlarida seni ham aytganlar, ammo qiziqki sen shunday
buyuk bashorat turganida ham, umringning ohirigacha “munofiq emasmikanman”
degan havotir ila yashab o’tding.



Bizning holatimizga voy! Amallarimizning aksari
munofiqligimizga dalolat qilib tursa-da, Mo’minlikning eng baland darajalarini
da’vo qilamiz. Kamida sahobiylar maqomini istaymiz. Ammo Alloh taolo qur’oni
karimda hammasini osongina tushuntirib qo’ygan “Kim Rahmon eslatmasidan ya’ni
Qur’on pand nasihatlaridan ko’r bo’lib olsa, yuz o’girsa Biz unga shaytonni yaqin
qilib qo’yurmiz. Bas, u o’sha kofirga doimiy hamroh bo’lur. Shak-shubhasiz
shaytonlar Qur’ondan yuz o’girgan kimsalarni to’g’ri yo’ldan to’surlar, ammo
o’sha shaytonlarning orqasidan adashganlar esa, o’zlarini hidoyat topguvchilar
deb, hisoblaydilar”. (Zuhruf su’rasi 36-37 oyatlar.) Allohning o’zi asrasin
ahvolimiz tang!



Ey Umar! Sen bizga juda keraksan! Sening ajib
hayoting lozim bizga! So’zimiz ohirida seni yaratgan Allohga Hamd bo’lsin deb
qolamiz! “Shayton Umarning biron yo’lidan yurganini ko’rsa, boshqa yo’ldan
yurib ketadi” degan, payg’ambarimiz s.a.vga salot-u salomlar bo’lsin! SENI
SOG’INDIK EY UMAR!!!

Muslima.... ..., 13-03-2010 20:19 (ссылка)

УМАР ИБНИ ҲАТТОБ (Разияллоҳу анҳу)(2)


УМАР РАЗИЯЛЛОҲУ АНҲУНИНГ БАЪЗИ БИР МАДАНИИ ИСЛОҲОТЛАРИ



Почта хизматини энг биринчи бор Ислом давлатида йўлга қўйган киши Умар ибни Ҳаттоб бўлгандилар. Аввалдан почта хизмати содда усулда бўлган. Уни алоҳида йўлларда хизмат кўрсатадиган бўлимлари ва боқувда турган отлари бўлмаган. Асосан почта хизматининг тўлақонли равишда йўлга қўйилиши Муовия замонларида бўлган, шу туфайли тарихчилар почта хизматининг ташкилотчиси деб Муовияни тилга олганлар. Бироқ, бизнингча илк бор асос солувчи кимса ҳукмдор Умар бўлсалар ке-рак. Зеро, Умар даврларидаги баъзи бир воқеалар буни тасдиқлай-ди.
Халифабека Умму Гулсум Византга жўнаб кетаётганлар орқали Рум қироличасига мактуб ва баъзи бир совғалар юборганлари, Рум қироличаси мактуб ва совғани олганидан кейин у ҳам ўз томонидан қимматбаҳо совға ва мактуб юборганлиги Табарий ривоятларида битилгандур. Бу нарса почта хизматини йўлга қўйилганини кўрсатиш билан биргаликда, Сурия Ислом лашкарлари томонидан фатҳ этилганидан сўнг Визант давлати билан Ислом давлати ўртасида дўстона алоқалар ўрнатилганини хам кўрсатади. Араб давлатларида Исломга қадар асосан Рум ва Эрон пуллари муомалада ишлатиларди. Ўзларининг махсус муомголада ишлатиладиган миллий пуллари бўлмаганди. Хижратнинг 15-йилида Холид ибни Валид номларига биринчи бор динор пул ишлаб чиқарилди. Кейинчалик Умар ибни Ҳаттоб томонларидан кумуш тангалар ҳам ишлаб чиқарилди. Улар асосан Эрон тангалари шаклида бўлиб фақатгина баъзи бир ёзувлар қўшимча қилинганди, холос. Ушбу ҳрлат Абдул Малик ибни Марвон даврига қадар давом этди. Абдул Малик янги араб ҳарфларида қиймати ёзилган тилла ва кумуш, мис тангаларни ишлаб чиқартирди. Шундан кейин Рум ва Эрон ҳамда аввалда ишлаб чиқарилган пулларни Ислом давлатида муомаладан чиқартириб юборди.
Умар ибни Ҳаттоб (р. а.)нинг ободончилик йўлларида қилган хизматларининг энг зўри Басра, Куфа ва Мисрда Фистот шаҳарларини бино қилдиришлари бўлди. Басра шаҳрининг ўрни аввалда аскарлар турадиган қўргон бўлганди. 14-йилда араб фотиҳлари фатҳ этишга-нидан кейин ҳарбий қароргоҳга айлантиришганди. 17-йилда Куфа шаҳрини бино қилиш бошланиб, Басра ҳам шаҳарга айлантирилди. Басрани Утба ибни Ғазвон, Куфани эса Саъд ибни Ваққос устида туриб бино қилдиришгандур. Мисрда эса халифа рухсати билан Миср фотиҳи ва волийси томонидан Фистот шаҳри бино қилииди.
Умар ибни Ҳаттобни ободончилик йўлида қилган зўр хизматларидан бири, Нил дарёси билан Қизил денгазни туташтирувчи анҳор қазитганларидур. Кейинчалк Амирал мўъминин қўлтиғи деб ном олган ушбу канални Умар ибни Ҳаттоб рухсатлари билан Амр ибни Ос қазитган эдилар.
Халифа Умар ибни Ҳаттоб (р. а.)нинг ободончилик йўлларида қил-ган бошқа ишлари ҳам кўпдур. Масалан: Ироқ фатҳ этилганидан кейин у ерда керак ўринларга кўприклар солдирган ва ариқлар қазитгандилар. Макка бирла Мадина орасидаги йўлга мусофирхоналар бино қилдиргандилар. Шу каби Шом билан Хижоз ўртасидаги катта қатнов йўлга ҳам мусофирхоналар қурдирган эдилар. Ҳар бир фатҳ этилиб аҳли Ислом ўринлашган ерларга масжидлар қурдиргандилар. Маккада масжидил харамни, Мадинада эса масжиди набавийни кенгайтиргандилар.
Ислом давлатида тафтиш идорасини вужудга келтирган киши ҳам Умар ибни Ҳаттобдурлар. Мазкур идора аввалда ниҳоятда содда, жўн ҳолатда бўлиб, асосан хизмати шаҳарнинг тозалигини, бозордаги олди-соттиларни, тош-тарозуларни текширишдан иборат эди. Кейинчалик эса мазкур идора ниҳоятда зўрайиб кетди. Амру-маъруф қилишлик, имом ва муаззинларни ўз вазифаларини қандай ўтаётганларини текширишлик, намозни ўз вақтида адо этилишни текширишлик каби ишлар ҳам ушбу идора вазифаларидан бўлиб кетди.
Ислом давлатида ҳибсхона ташкил этган зот ҳам Умар ибни Ҳаттобдурлар. Шомга борган вақтларида махов касалига мубтало бўлган кимсаларга хазинадан маош яъни нафақа тайин этганлари, қаровчисиз болаларга хазина ҳисобидан боқиладиган болалар уйи ташкил этганлари ривоят этилади. Хулоса қилиб айтганда, Умар ибни Ҳаттоб ўн йилдан иборат ҳукмронликлари даврида катта-катта футухотларни қўлга киритганлари каби, маданий-маиший соҳаларда ҳам катта амалий ишларни йўлга қўйган эдилар.


УМАР ИБНИ ҲАТТОБ ДАВРЛАРИДА ЭРОН ВА АЛЖАЗИРА ФУТУХОТИ



Умар ибни Ҳаттоб (р. а.) Абу Бакр Сиддиқ (р. а.) бошлаган футухотни халифа бўлганларидан кейиноқ дарҳол жиддий суратда давом эттирдилар. Холид ибни Валид Шом вилоятига қўмондон бўлиб кетганларидан сўнг Ироқ вилоятига Мусанно ибни Хориса бош қўмондон бўлиб қолганликлари ва эронликлар томонидан Ироққа ҳужум уюштириш учун тайёргарлик кўрилаётганини сезиб Мадинага ёрдам сўраб ўзлари келганликлари ёзилган эди. Бу вақт Абу Бакр вафот касалликларида эдилар. Умар ибни Ҳаттоб халифаликка сайлангач, эронликларга қарши урушмоқ учун халқдан кўнгилли аскарларни йиғдирардилар. Мусанно ёрдам етажагини билиб Ироққа қайтиб кетадилар. Умар эса аскар йиғиш билан машғул бўлиб анчагина қўшин тўпладилар ва бу қўшинга Абу Убайда ибни Масъудни бош қўмондон тайин этиб Ироққа жўнатдилар. Бу вақт эронликлар қўшинида бош қўмондон Рустам номли зўр саркарда эди.
У Жабон ва Нерсо номли қўмондонлар қўл остидаги сара қўшинни Ироққа жўнатади. Абу Убайда 13-йил ражаб ойининг охирларида Жабон лашкарларини Торик деган ерда тор-мор келтирдилар. Нерос лашкарларини эса Кеккирда тор-мор келтирдилар. Нерсонинг ўзи зўрға қочиб қутулади. Шундан кейин Рустам яна ҳам катта қўшин тўплаб унга Бахман номли кишини саркарда этади. Уларга Эроннинг «Дар-пуши кофа» номли байроғини беради. Бу байроқни энг катта жанглардагина тутардилар.
Бахман Абу Убайда қўшинлари билан «Қуссул нитоф» номли кичкина дарё яқинида жанг қилади. Эронликлар қўшинида мингдан ортиқ жанговар филлар ҳам бор эди. Уруш гоят қаттиқ тус олади. Абу Убайда шаҳид бўладилар. Қўмондонсиз қолган қўшин орқага чекинади. Бу урушда араб қўшинларини бутунлай тор-мор бўлиб кетишидан Мусанно ибни Хориса сақлаб қоладилар. Мадинадан янги мадад кучлари келгач, Мусанно олға ҳаракат қилгани киришадилар. Эронликлар Меҳрон номли саркарда бошчилигида катта қўшин жўнатадилар. Меҳрон қўшинлари озгина фурсатда тор-мор келтирилади. Ушбу мағлубият хабаридан бутун Эрон ларзага келади, улар эндиликда пой-тахт ҳам хавф остида қолганини сезиб ўзларини ва Эроннинг шон-шавкатини сақлаб қолишлик учун умумсафарбарлик эълон қиладилар.
Эронликларнинг бундай катта ҳаракатлари ҳақида Мусанно халифага хабар етказадилар. Халифа тездан ёрдам кучлари боришлигини айтиб, араб чегарасига яқинроқ ерга чекинишга амр этдилар. Мусанно аста-секинлик билан Ироқ ерларидан Арабистон яқинидаги Жул деган ерга чекиниб уларни тўплайдилар. Умар ибни Ҳаттоб тездан ёрдам учун янгидан аскар тўплашга киришадилар. Аҳволни жиддийлигидан ўзлари бош бўлиб, урушга бормоқчи ҳам бўладилар. Бироқ кибор саҳобалар бунга йўл бермайдилар. Улар бош қўмондОн қилиб Саъд ибни Ваққосни юборишга маслаҳат берадилар. Бу вақт Саъд Ҳавозонда закот маъмури эдилар. Саъд ибни Абу Ваққос собикин аввалиндан бўлиб, шунинг билан бирга ниҳоятда юракли, баҳодир, тадбиркор кимса эдилар. Шуларни ҳисобга алган Умар (р. а.) Саъдни бош қўмондонликка мувофиқдеб топиб ўзларини чақиртирдилар.
Умар ибни Ҳаттоб Садъни бош қўмондонлик вазифасига қўйганларидан сўнг шундай тавсия этдилар: «Эй Саъд, Расулуллоҳнинг йўлдоши ва қариндоши дсб айтишларига мағрур бўлма. Оллоҳ бирла ҳеч кимнинг орасида насаб йўқдир. Оллоҳга яқинлик ёлғиз унга итоат этув бирла бўлур. Юқори ва тубан кишилар Оллоҳнинг назарида тенгдурлар. Оллоҳ уларнинг барчасини хўжаси, улар эса - унинг бандасидурлар. Халқнинг бир-биридан ортиқлиги ва Оллоҳнинг ажр ҳамда савобига ноил бўлишлиги тоат бирла бўладур. Расулуллоҳнинг пайғамбар бўлиб келган кунларидан бошлаб то биздан айрилургача бўлган аҳвол ва атворни кўз олдингда тутиб шунга мулозимат қил. Менинг сенга тавсиям ушбудур. Агар бунга аҳамият бермасанг амалинг бекор кетар. Ўзинг эса зиёнкорлардан бўлурсан».
Саъд тўрт минг аскар билан Ироққа жўнадилар. Мусанно ибни Хориса Саъд бирла қўшилиб эронликларга қарши Исломият йўлида жанг қилишга тайёр турган бир пайтда вафот этадилар. Жуда узоқ вақтлар урушда қатнашиб оғир жароҳатлар олгандилар. Мана шу жароҳатлардан бирининг срилиб кетиши туфайли Исломият йўлида саркарда саналган Мусанно ибни Хориса вафот топадилар. Саъд ибни Абу Ваққос Мусаннога ҳурмат юзасидан ўринларига у жанобнинг укалари Муаннони қўмондонликка қўядилар. Саъд ибни Абу Ваққос «Қодисия» деган ерга келиб ўрнашадилар. Умар ибни Ҳаттобга Эрон аскарларини ниҳоятда кўплигини ёзиб юборгандилар. Халифадан шундай деган жавоб келади: «Душманнинг қаттиқ ҳозирлик кўрганини эшитиб зинҳор талвасага тушманг. Оллоҳдан ёрдам сўранг. Унга таваккул этинг. Кисрога бир неча жасорат ва фикр эгаларидан юбориб динга даъват этдиринг. Чунки уларни даъват этув, уларнинг қўрқувларига бизнинг эса ғалаба қилишимизга сабаб бўлажакдур».
Мактубдаги амрга биноан Саъд Нўъмон ибни Макрун бошчиликларида бир гуруҳ кишиларни Кисрога элчи қилиб юборадилар. Улар Кисрога бориб уларни динга киришга, бўлмаса жузъя беришга даъват этдилар. Агар булардан бири қабул қилинмаса, унда масала қилич билан ҳал этилажаги билдирилди. Кисро арабларини назар-писанд қилмай таҳдид бирла қувлаб чиқартирди.
Рустам Барс деган ерда ўз аскарлари билан ўрнашиб 4 ой кутиб турди. Кисродан буйруқ келгач, ҳужумга ўтишга тайёргарлик бошланди.
Қодисияда Эрон аскарлари билан Ислом лашкарлари ўртасида қаттиқ жанг бошланди. Бир неча кун давом этган шиддатли олишувдан кейин Эрон бош қўмондони Рустам ўлдирилди. Бош қўмондон ўлдирилгандан кейин Эрон аскарлари тартибсиз равишда чекинишга тушдилар.
Ислом тарихида энг катта жанглардан ҳисобланган «Қодисия» уруши Ислом лашкарларини мислиз ғалабалари билан тугади. Чунки бу урушда Ислом лашкарлари сон жиҳатдан ўзларига уч баробар бўлган душман устидан ғалабага эришгандйлар. Душман аскарларидан 30 мингга яқин киши қириб ташланганди. Ғалаба хушхабарини Саъд дарҳол пойтахтга элчи орқали етказишга шошилдилар. Умар ҳам уруш нима билан тугашини сабрсизлик билан кутиб турардилар. 15-йил шаввол ойининг охирларида Саъд Эрон салтанатининг пойтахти бўлган «Мадоин» томон ҳаракатга тушдилар. Мадоин йўлида Эрон аскарлари Саъдга қаршилик кўрсатишга уринсалар-да, бироқ ҳеч нима қила олмадилар. Саъд тўғридан-тўғри Мадоин шаҳрига кириб «Оқ сарой» деб аталмиш подшоҳ хосхонасига 16-йил сафар ойида тушадилар. Мадоинда шоҳнинг асосий хазинаси сақланарди. Улар бунинг барчасини қўлга киритдилар.
Уч юз йилдан бери Сосонийлар давлатининг пойтахти бўлиб келган шаҳар Ислом лашкарлари қўл остига кирди. Ундаги беҳисоб бойликлар, жуда кўп зебу-зийнатлар, шоҳ ва амалдорлари маишат ўтказадиган катта зар ва тиллолардан ҳар хил суратлар солиб нақшланган гиламни ҳам ғаниматга олдилар. Бироқ аҳолининг молмулкларига тегмадилар.
Мадоин фатҳ этилганидан кейин Саъд Бобилда қаршилик қилиб охири қочишга мажбур бўлган душман аскарини тор-мор этув учун Нахравонга Зуҳра ибни Ҳувайя қўл остларида бир гуруҳ аскар жўнатдилар. Бундан сўнг яна Абдул ибни Мутьам қўл остларида Месопотам ўлкасидан Тақрит атрофига ёйилган Эрон аскарларини тор-мор келтиришлик учун бир гуруҳ аскар юбордилар. Зухра Нахравондаги душман аскарларини мағлуб этиб шахарни фатҳ этдилар.
Абдуллоҳ ибни Мутьам ҳам душман аскарларини қувлаб юбориб, Тақритни фатҳ этдилар. Месопотамни тўла фатҳ этилиши 19-йил билан 20-йил орасида Иёз ибни Ғанам қўлларида амалга ошди. Мадоин фатҳ этилиши билан эронликлар мағлубиятни бутунлай тан олмаган эдилар. Улар юз чақиримча узоқда бўлган Хилвонда ўрнашиб олиб, буларга аскар юбориб ташвишга солиб турардилар. Саъд бунга барҳам бермоқ учун Ҳошим ибни Утба қўл остларида 12 минг кишидан иборат аскар жўнатдилар. Улар Жалуло деган ерда Эрон аскарлари билан учрашиб қонли олишувдан кейин уларни тор-мор келтирдилар. Шундан кейин Хилвонда ўрнашган Эрон шохи Яздижурд араб аскарларини бу ерга келиву эҳтимоли узоқ эмаслигига кўзи етиб Рай шаҳрига кўчиб кетади. Қисқаси, Умар ибни Ҳаттоб даврларида Эрон билан Месопотам яъни Алжазира деб номланган давлат тамомила фатҳ этилиб бўлинди. Месопотам Дажла ва Ефрат дарёсининг оралиғига жойлашган кенг суғориш иншоотларига ва серҳосил далаларга эга бўлган бир ўлка эди. Эрон давлати асосан Саъд Абу Ваққос қўл остларида, Месопотам эса Иёз ибни Ғанам қўл остларида фатҳ этилди.


УМАР ИБНИ ҲАТТОБ ДАВРЛАРИДА СУРИЯ ВА МАҒРИБ ФУТУХОТИ



Саъд ибни Абу Ваққос қўмондонликлари остида Ислом қўшини Ироқ, Месопотам ва Эронда жанг олиб боргани каби Холид ибни Валид қўмондонликлари остида бир вақтнинг ўзида Сурия, Фаластинда ҳам уруш олиб борилган. Сурия, Фаластин, Урдун ерлари асосан Рум салтанати ҳўл остидаги мустамлакалар эди. Румликлар билан биринчи марта «Ажнодин» деган ерда Абу Бакр даврларида тўқнашув бўлиб, жанг Ислом лашкарлари ғалабаси билан тугаган-ди. Шундан кейин Умар даврларида ҳам румликларга қарши Сурия ерларида қатъийроқ кураш олиб борилади. Улар «Ажнодин» урушидан қочиб қутулган Рум аскарлари билан ҳар ер-ҳар ерда уруш олиб бориб, Дамашқ, Химс каби қадимий ва машҳур шаҳарларни фатҳ этиб, Урдун вилояти томон ўзларига йўл очадилар. Дамашқ энг қадимги шаҳар бўлиб дунёнинг энг гўзал ерига жойлашган, бой ва маданий ёдгорликлари билан машҳурдур. Ислом аскарлари Дамашқни 14-йил ражаб ойи ёки 635-йил август-сентябрь ойларида қўлга киритгандилар.
Дамашқ аҳолиси билан жузъя тўлаш шартига биноан сулҳ тузилди. Сулҳ шартига кўра аҳоли ўз дин ва урф-одатларида эркин суратда қоладилар. Бирон-бир черков ва бутхоналар бузиб ҳам ташланмайди. Химс шаҳри ҳам бир неча кунлар қамал этилгандан сўнг Ислом лашкарларига таслим бўлди. У ерда ҳам Дамашқда тузилгани каби сулҳ шартномаси тузилди. Қўшиннинг қолган гуруҳлари Фаластин ва Урдун ерларини фатҳ этиш билан машғул бўлдилар.
Бундан кейин Ислом лашкарларига янада ичкарилаб боришлик шмконияти туғилди. Аммо Рум султони янгидан қувватли кўшин тузаётгани ҳақида хабар келиб, олға юриш тўхтатилиб, бутун Сурия бўйлаб тарқаб кетган бўлинмаларни бир ерга тўплашга қарор беради. Зеро, Рум султони юз мингдан ортиқ жангчига эга бўлган қудратли сара қўшинни ташкил қилиб, Ислом лашкарига қарши урушмоқ учун Сурияга юборган эди. Мазкур сара қўшиннинг йўлга чиққани эшитилгандан кейин моҳир қўмондон Холид ибни Валид аскарларини Дамашқ, Химс каби шаҳарлардан чекинтириб, араб ерларига яқин жойга жойлаштириш тараддудига тушадилар. Қўшин аста-секин чекина бориб Урдун вилоятига ўринлаша боради. Бу ерга тўпланган Ислом аскарларининг сони 40 мингга яқин эди, холос.
Румликлар ҳам пайт пойлаб, жуда секинлик билан ҳаракат қилиб олға силжиб келардилар. Улар қўлларига қайтадан кирган ерлардаги аҳолини қўшинларига жалб этардилар. Рум аскарлари билан ярим йил қадар вақт ўтганидан сўнг охири «Ярмуқ» деган ерда тўқнашиб ўртада зўр жанг бўлди. Ҳар икки тоифа ҳам ғоят матонатли жанг қилдилар. Ҳал этувчи жангда Ислом лашкарлари сонда икки баробардан ҳам ортиқроқ бўлган Рум қўшинлари устидан тўла ғалабага эришдилар. Жангда Рум лашкарларининг бош қўмондони Феодор ўлдирилди. Рум аскарлари беҳисоб талофот бердилар.
Ислом аскарларидан ҳам уч мингга яқин киши ўлдирилди. Ўлганлар ичида машҳур қаҳрамонлардан Ақрама ибни Абу Жаҳл ва ўғли Амр Салма ибни Хишом, Амр ибни Саъд, Жунд ибни Амр, Туайл ибни Амр, Саид ибни Хорис, ибни Қайс, Тулайб ибни Амр ва Хишом ибни Ос каби баҳодирлар бор эдилар. Ушбу жангда энг шижоатли урушиб қаҳрамонлик кўрсатган киши Холид ибни Валид билан Ақрама ибни Абу Жаҳл бўлдилар. Жанг майдонида Ислом лашкарларини саросима эгаллай бошлаган пайтида Ақрама арслон каби ҳар тарафга юриб: «Мен Расулуллоҳга қарши урушиб қочмаган, энди қочайми?» дея ҳаммани шижоатлантириб, жангга ташвиқ этдилар. Ушбу жангда «Ғассон» амири ҳам асир тушиб, сўнг Исломни қабул қилади. Мазкур жангда мусулмон аёллари кам жуда қаттиқ жонбозлик кўрсатиб юборгандилар. Улар ёлғиз ҳамширалик вазифасини адо этибгина қолмай, балки қўлларига қурол олиб жанг майдонида румликларга қарши урушда фаол иштирок этдилар. Сурияда олиб борилган жангларда «Ярмук» урушининг аҳамияти ғоят катта бўлди. Румликлар бундан кейин Ислом аскарлари яна қайтадан Суриядаги шаҳарларни фатҳ этишни бошладилар. Ҳар бир қўмондон ўзига аталган вилоятни фатҳ этиш билан машғул бўлди. Ярмук жанггидан сўнг Суриядаги энг муҳим иш амалга ошириб бўлинди. Ярмук ғалабасининг хабари халифа Умар ибни Ҳаттоб (р. а.)га етиб келиши билан дарҳол Убайда ибни Жарроҳга мактуб ёздилар.
Мактубда Убайда ибни Жарроҳни бош қўмондон тайин этилиб, Холид ибни Валид эса бош қўмондонликдан олинганлиги ёзилганди. Баъзи бир сиёсий ҳолатларни ҳисобга олган Умар (р. а.) Холид ибни Валидни вазифаларидан бўшатиб, оддий қўмовдонлик амалига туширгандилар.
Зотан олийжаноб бир кимса бўлган Холид ибни Валид ичларида ҳар қанча хафа бўлмасинлар, устларида билдирмай яна аввалгидай ғайрат ва шижоат билан Ислом лашкарида хизматларини давом эттираверадилар.
Убайда ибни Жарроҳ бош қўмондон бўлсалар-да, Холид ибни Валидни жуда ҳурматлар, доимо маслаҳатларини олиб иш юритардилар.
Шом вилоятида энг асосий шаҳарлардан саналган Қуддус шаҳри бор эди. Мазкур шаҳар насронийлар қошида муқаддас саналгани учун унинг қўлдан кетиши насроний оламига ғоятда ёмон таъсир қолдиради. Рум султони Константинополга кўчиб ўтган бўлсада, бироқ Қудусни қўлдан бой беришни истамасди. Чунки Қуддус орқали ҳарбий кемаларда аскар олиб келиб, Шом вилоятига тушириш мумкин бўларди.
Қуддус шаҳрини олиш учун бир кунлар қамал қилинди. Охири шаҳар аҳолиси халифанинг ўзи келса унга шаҳарни топширишга рози бўлди. Шунга биноан, Умар ибни Ҳаттобнинг шахсан ўзлари Қуддусни олиш учун Мадинадан Шомга сафарга чиқдилар. Ўринларига Али ибни Абу Толибни тайинлаб ўзлари оддий отга минган ҳолда йўлга чиқдилар. 15-йилда Қуддус ҳам Ислом лашкарларига таслим бўлди.
Умар ибни Ҳаттоб Қуддус аҳолисига омонлик хати ёзиб бердилар. Бош қўмондон Убайда ибни Жарроҳ Холид ибни Валидни Қиннарсаринни фатҳ этгани, Убайда ибни Собитни эса Лозукияни фатҳ этгани аскар билан юбордилар. 16—17-йиллар ичида ҳар икки қўмондон ўзларига топширилган вазифаларини шараф билан адо этдилар.
Бундан кейин бош қўмондон Абу Убайданинг ўзлари Халабга юрдилар. Халаб жузъя берув шарти билан сулҳ сўради. Халаб фатҳ этилгач, Антокияга юрдилар. Антокияда анчагана аскар бор эди. Шунинг учун улар Абу Убайда аскарларига қарши уришмоқ учун Антокия қўрғонидан олти чақиримча ерда кутиб турдилар. Ўртадаги уруш душман аскарларининг қочиши билан тугади. Антокия халқи ҳам жузъя берув шарти билан сулҳ тузди. Султон, Херакл Ислом аскарлари билан қатъийроқ бир суратда урушиб, қақшатгич, ўнгланмас зарба бериш иштиёқида кучли қўшин тайёрлаётган эди. Мазкур қўшин тайёр бўлгач, кемалар билан Антокияга юборидди. Бош қўмондон Абу Убайда ҳам ҳар томонга таралиб кетган Ислом лашкарларини тез орада бир ўринга жамладилар. Ҳимс яқинидаги жуда қаттиқ жанг румликлар мағлубиятидан ва бутун Сурия вилоятини фатҳ этилиши билан зафарли якунини топди.


ХОЛИД ИБНИ ВАЛИДНИНГ БУТУНЛАЙ ИШДАН БЎШАТИЛИШЛАРИ



Сурия воқеаси тамом битганидан кейин Умар ибни Ҳаттоб Холид ибни Валидни оддий қўмондонликдан ҳам бўшатдилар. Ўртада баъзи бир сабаблар бунга баҳона бўлди. Холид ибни Валид Антокияга ҳужум қилиб жуда кўп ғаниматни қўлга киритгандилар. Баъзи бировлар ғаниматдан улуш олиш илинжида Холиднинг олдига борадилар. Ашъаб ибни Қайс Холид ибни Вализдан ўн минг дирҳам мукофот олганди. Мана шу мукофотни қайси пулдан берганлиги текширилиб, охири Холид ибни Валидни ишдан олиш якунланди.
Холид ибни Валид жоҳилият замонида араб задогони Валид ибни Муғиранинг ўғли эдилар. Маҳоратли аскар бўлганларидан Макканинг суворийларига қўмондонлик қилардилар. Уҳуд каби мушриклар ғалаба қилган урушларда асосий иш кўрсатган кимса ҳам Холид ибни Валид эдилар. 7-йили Амр ибни Ос билан бир вақтда Исломни қабул қилгандилар. Исломни қабул қилгач, аввалгидан кўра ҳам шижоатла ва маҳоратла жангларда қатнашгандилар. Расулуллоҳ ҳазратлари Холид ибни Валидга «Сайфуллоҳ» деб лақаб бергандилар. Жаноб рисолат маобдан сўнг Абу Бакр даврларида кўтарилган исёнларни бостиришда ҳам Холид ибни Валид зўр қаҳрамонликлар кўрсатгандилар. Ироқ ва Сурияни фатҳ этилишида ҳам зўр жасоратлар кўрсатган ким-са эдилар.
Бироқ Умар ибни Ҳаттоб сиёсий нуқтаи назар билан Холид ибни Валидни аввал қўмондонликдан, кейин фурсат топиб, оддий қўмондонликдан ҳам бўшатиб юбордилар. Албатта, сиёсий жиҳатдан эҳтимол Умарнинг ишлари тўғри бўлгандир. Зеро, Холид ибни Валид аскарлар ичида ҳам, халқ орасида ҳам обрў-эътиборлари жуда зўр бўлиб кетганди. Узоқни кўра билган Умар ибни Ҳаттоб эҳтимол мана шу обрў-эътибор натижасида келажакда бирор кўнгилсиз воқеа келиб чиқишининг олдини олиш мақсадида Холидни умуман давлат ишларидан четлаштирган бўлсалар керак. Бироқ Холид ибни Валид ниҳоятда олийжаноб бир кимса эдилар. Вазифалардан кетишлари ҳар қанча оғир ботган бўлса-да, аммо бирор-бир қаршилик кўрсатишни ўйлаб ҳам кўрмадилар. Бўлмаса аскарлар ичида обрўлари жуда яхши эди. Мана шу обрўга ишониб қаршилик қилсалар ҳам бўларди. Лекин олийжаноб сифатларга эга бўлган Сайфуллоҳ Холид ибни Валид Ислом давлатини ичидан емирилишига кўмаклашадиган бундай номаъқул ишга қўл урмадилар. Маъмуриятдан бутунлай узоқлаштирилгач, Холид ибни Валид Химсда яшадилар. Ўлим олдида ушбу гапни айтганлари ривоят этилади: «Мен юздан ортиқ ҳужумларда қатнашдим, Баданимда қилич тегмаган ёҳуд жароҳатнинг асари бўлмаган ўрин йўқдур. Умримнинг охирида эса худди эшак каби кўрпамда ётиб ўлмоқдаман». Холид ибни Валиднинг қабри мубораклари ҳозир ҳам Химсдадур.


МИСР ФУТУХОТИ



17—18-йилларда Сурия тамом фатҳ этиб бўлингач, Амр ибни Ос қўмондонликлари остида 4000 га яқин аскар Миср вилоятини фатҳ этмоққа киришди. Миср Визант салтанатининг қўли остида эди.
Мисрни румликлар томонидан қўйилган ҳоким ва румлик амалдорлар бошқарардилар. 6 миллион халққа эга бўлган Миср давлатини озгина аскар билан қўлга киритмоқ учун юриш бошладилар. Амр ибни Ос ғоятда моҳир ва жуда сиёсатдон кимса бўлганлар. Гўзал сиёсатлари билан, Мисрнинг ерли халқини тез орада ўз томонларига бутунлай оғдириб олдилар. Узоқ асрлар давомида румликлардан жабру-жафолар кўрган, оғир солиқлар азобини тортиб келаётган Миср халқи Ислом аскарларининг муомалаларини кўришгач, ортиқ қаршиликсиз сулҳлар тузишга киришдилар. Амр ибни Ос Мисрнинг турли вилоятларини икки йил ичида бирин-кетин қўлга киритдилар. Аммо Миср давлатининг асосий шаҳарларидан ҳисобланган Искандария эса ҳамон румликлар қўлида турарди. Рум султони Искандарияга денгаз орқали ёрдам кучлари юбориб шаҳарни қўлдан чиқармасликка жон-жаҳди ила ҳаракат қиларди. Халифа ибни Ҳаттоб янгидан 12 минг кишилик қўшин тайёрлаб Амр ибни Осга ёрдамга жўнатдилар. Ёрдам кучи етиб келгач, Амр ибни Ос Искандария шаҳрини қамал қиладилар. Қаттиқ жанглардан кейин Рум аскарлари бутунлай мағлубиятга учрайди. Бир қисми эса кемаларга ўлтириб денгиз орқали Константинополга, бир қисми эса ички Мисрга қочадилар. 20-йилда Мисрни фатҳ этилиши ниҳоясига етади.
Румликлар ҳар йили Мисрдан 20 миллион динор солиқ олардилар. Амр ибни Ос тузган сулҳ шартномасига кўра эса мисрликлар ҳар йили арабларга 8 миллион динор жузъя берадиган бўлдилар. Амр ибни Ос ҳозирги Қоҳира шаҳрини ўрнида Фустот шаҳрига асос солдилар. Олинган солиқларнинг бир қисми ички йўллар ва кўприкларни тузатиш ишларига ишлатилди. Миср фатҳ этиб бўлингач, Амр ибни Ос Тараблис, Жазоир ва Тунис томонларга ҳам юриш бошладилар.
Амр ибни Ос Мисрда 5 йил давомида волий бўлиб турдилар. Волийлик замонларида юритган сиёсатларидан Миср халқи беҳад миннатдор бўлиб қолди.
Баъзи бир тарихчилар Искандариядаги машҳур кутубхона Умарнинг буйруқлари билан Амр ибни Ос томонидан ўт қўйиб куйдириб юборилган деган уйдирмани ёзганлар. Қадимги насроний ва араб тарих манбааларида эса бу ҳақда ҳеч қандай сўз юритилган эмас. Бундай туҳматона гаплар 13-аср насроний тарихчилари томонидан Исломга нисбатан халқ орасида нафрат уйғотишлик учун тўқиб чиқарилганди. Кейинги даврдаги тарихчиларнинг ҳам мана бу туҳмат гап асосини тарихий ҳужжатлар ёрдамида текшириб ўтирмай тўғридан-тўғри ўз китобларига олиб кирганларини 18-асрнинг инсофли насроний олимлари тан олдилар. Искандария кутубхонасининг ёндирилиши тарихий манбаа жиҳатидан нотўғри эканлигани исботлаб чиққан киши инглиз тарихчиси Тсиббон (1734—1794) бўлди. У ўзининг «Рум салтанатининг инқирози» номли китобида 13-аср тарихчиси Абул Фарак томонидан ёзилган гапларга ишонмаслигини билдириб, ўз томонидан бунга далиллар келтирди. Шундан кейин инсофли тарихчилар аста-секин келиб манбаани тарихий ҳужжатлар асосида ҳақиқатлашга киришдилар. Немис тарихчиси Фёдор Шеллер (1776—1861) ўзининг «Тарихи умумий» номли китобида Амр ибни Ос томонидан Искандария кутубхонасидан ёндирилиш масаласини гапириб келиб шундай дейди: «Бу қиссанинг бутунлай уйдирма бўлувида асло шубҳа йўқ. Чунки машҳур кутубхонанинг асосий бўлмаси император (султон) Юлйан Мисрга ҳужум қилган вақтида ёндирилган эди. Қолган бир қисми эса Ислом фатҳидан бир неча йил аввал хароб бўлганди. Авгус Мюллернинг (1848—1892) «Ислом тарихи» номли китобида ушбу сўзлар ёзилгандур: «Умарнинг амри билан машҳур Искандария кутубхонаси ёндирилди, деган гап уйдирмадур. Бундай хабар эса араб тарих манбааларида ва эски Рум тарих манбааларида кўрсатилган эмасдур. Бу хабарни энг аввало 13-аср тарихчиларидан бири сўзлаганди. Буни тарихий ҳақиқатга ҳар жиҳатдан тескарилиги кўзга ташланиб туради. Искандария кутубхонаси Исломдан бир неча аср муқаддам император Федосей (346—395) даврида Феофил томонидан ўт қўйиб ёндирилганди».
20 жуздан иборат бўлган «Катта қомус» китобида Искандария кутубхонаси ҳақида шундай жумлалар бор: «Искандария Юлиан томонидан қамал қилинган вақтида кутубхона ёнғин ичида қолганди. Бу нуқсон Антони томонидан қиролича Клеопатрага ҳадя қилинган 20 минг жилдлик китоб ҳисобига тўлдирилганди». Милоднинг 389 йилида император Юлинус даврида епископ Патрик Феофилнинг қистови билан шаҳарнинг шарқий қисми ичида кутубхона ҳам ёндирилганди. Бундан кейин омон қолган асарлар учун янги кутубхона қурилди. Араблар Искандарияни фатҳ этишларидан бирнеча йиллар муқаддам кутубхона Юлиан томонидан Константинополга кўчирилганди». Мана шулар 13-аср тарихчилари томонидан Умар ибни Ҳаттобга ва Амр ибни Осга чапланган балчиқларни ювиб ташлашга кифоя қилса керак.


ҲАЗРАТИ УМАР ВА ҲАЗРАТИ АЛИ РАЗИЯЛЛОҲУ АНҲУМ



Абу Бакр (р. а.) халифалик мансабига бани Сақифа соягоҳида мухожир ва ансор саҳобалардан бир гуруҳлари томонидан сайлан-ган пайтларида Али ибни Абу Толиб (р.а.)нинг байъат беришдан бош тортганликлари юқорида ёзиб ўтилганди. Мазкур байъат вақтида Умар (р. а.) ҳазрати Алини байъат бердиришга мажбур қилганлари тўғрисида ҳам гап юритилган эди. Умар ибни Ҳаттоб (р. а.) устларига ҳокимият жавобгарлиги юкланган пайтида у жанобнинг халқ ўртасида юритган иш услублари Абу Бакр Сиддиқнинг Умар тўғриларида ўйлаган фикрларини ростга чиқарди. Ҳазрати Умарни ўз ўринларига валиаҳд қилиб қолдирмоқчи бўлганларида кишилар кириб «Умар жуда қаттиққўл, бераҳм», дейишганди. Шунда Абу Бакр уларга қараб: «Агар Умар иш бошига келса, албатта, қаттиққўллигидан асар ҳам қолмайди, балки одамларга энг меҳрибон ва шафқатли кимса бўлиб қолади», дегандилар. Абу Бакрнинг мазкур гапларини Умарнинг халқ орасида юритган муомалалари ростга чиқарди. Халифалик мансабига ўлтирганларидан кейин ҳазрати Алини ўзларига энг яқин маслахатчи ҳамда энг яқин ёрдамчи қилиб ола-дилар. Ҳар қандай ҳукм чиқаришдан аввал албатта ҳазрати Алининг фикрларини олардилар. Кейин Алига мувофиқ келса ҳукм чиқарардилар.
Ривоятларда айтилишича, бир киши Умарнинг олдиларига аёлидан «олти ойда туғиб қўйди», деб шикоят қилиб келган экан. Шикоятини тинглаган Умар аёлга жазо бермоқчи бўлибдилар. Шунда ҳазрати Али: «Эй Умар, агар мен сизга китобуллоҳдан ҳужжат келтирсам, албатта ғолиб бўлиб чиқаман», дебдилар. «Қандай қилиб?» деб сўрабдилар Умар. «Оллоҳ таборак ва таоло ўз каломи маждидида «ҳомиласи ва сутдан чиқиши ўттиз ой», дегандилар. Кейин яна бир ўзга сураи муборакида эса «Оналар болаларини икки йил тўла эмизадилар, агар эр шуни истаса», демишдур. Агар бир мазкур оятда айтилган икки йилни аввалдаги ўттиз ойдан олиб ташласак, олти ой қолади. Демак, ҳомиладорликнинг энг ози — 6 ой бўлади», деган эканлар. Алининг райъиларини ҳазрати Умар қабул қилган эканлар. Ҳазрати Умар ҳазрати Алига бўлган муҳаббатларининг исботи сифатида Фотимаи Заҳродан бўлган қизларига уйланган эдилар. Ҳазрати Алини бунчалик Умар олдиларида ҳурмат ва эътибор топишларига сабаб бўлган ҳодисалар кўп ўтганди. Шулардан биттасини ёзиб ўтамиз.
Ҳазрати Алининг устларидан бир яҳудий Умарга шикоят этиб келганди. Умар ҳазрати Алини топдириб келадилар. Ҳазрати Али келган вақтларида Умар Алига қараб: «Эй Абул Ҳасан, даъвогарингизнинг олдига бориб туринг»,— дейдилар. Шунда ҳазрати Алининг муборак чеҳраларида андак аччиқланиш аломати кўринганди. Масала бартараф этилиб бўлганидан кейин Умар ҳазрати Алидан аччиқланиш сабабларини сўрайдилар». Мен сизга «даъвогарингиз ёнида туринг», деганимга хафа бўлдингизми?» дейдилар. Ислом одоби ва адолати билан безанган Али: «Эй Умар, мен бунга эмас, балки яҳудийни ўз номи билан, мени эса ҳурматли лақабим билан чақирганингиз учун аччиқландим, зеро мени ҳурматлаб чақиришингиз яҳудийнинг дилида адолатда ҳукм чиқармоғингизга шубҳа пайдо қилиб қўймадимикин, дея хавотирландим», деган эканлар. Ушбу жавобни эшитган Умар ҳайратдан чапак чалиб: «Сизнинг хонадонингиздан пайғамбар чиққанлигига ажабланмаса бўлаверар экан», дедилар. Ҳазрати Умарнинг Расулуллоҳ алайҳиссалом набиралари бўлмиш муҳтарам Ҳасан ва Ҳусайнга қилган муомалаларига келсак, ҳар қандай таърифу тавсифдан ташқаридур:
Фазл ва Атода ўз ўғилларидан ҳам юқори қўярдилар. Бир пайт орадан уч-тўрт кун ўтса-да, ҳазрати Ҳасанни кўрмай қоладилар. Кўришганларида: «Қаерда юрибсиз, бир неча кундан бери кўролмайман», дейдилар. Ҳазрати Ҳасан ҳазрати Умарга қараб: «Мен олдингазга келаётган эдим. Йўлда Абдуллоҳ ибни Умарни учратдим. Мендан қаерга кетяпсиз», деб сўрадилар. «Амирал мўъминин олдиларига», деб жавоб бердим. «Мен,— дедилар Абдуллоҳ,— Амирал мўъмининни истаб боргандим, бироқ олдиларига киритмадилар». Абдуллоҳнинг гапларини эшитиб мен ҳам орқамга қайтиб кетдим», дедилар. «Эй Ҳасан, сиз қаердаю, Абдуллоҳ қаерда: ахири Абдуллоҳ сиздек бўла оладими?» дедилар.
Ҳазрати Умар Расулуллоҳнинг аҳли байтларига ҳурматлари жуда зиёда бўлганди.


ДАҲШАТЛИ ҚОТИЛЛИК



Бир миллатга бахт бўлиб тушган нарса албатта иккинчи миллатга бахтсизлик бўлишлиги тажрибаларда исбот этилгандур. Шунга биноан араблар футухоти зотан ўз шаклида арабларга қанчалик яхшиликлар келтирган бўлса, мағлуб бўлган Ироқ ва Эрон давлатларига инқирозни келтирди.
Тўғри, Умар ибни Ҳаттоб босиб олинган жойлардаги ерли халқларга адолат ва инсоф билан ҳукмронликда бўлган бўсалар-да, бироқ мазкур давлатлардаги мансабларидан айрилган айрим кимсалар ичларида Ислом ҳукмдорига нисбатан қандайдир ички адоватда уйғониши табиийдур. Эроннинг кўзга кўринган ҳукмдорларидан бири Бўлган Хурмузон урушда асир олиниб Мадинага келтирилган эди. У ҳазрати Умарга ҳийла ишлатиб ўз жонини сақлаб қолганди. Бундан бошқа яна ўз мулкларидан уруш туфайли ажраган яна бир неча шахс-лар Мадинада яшаб турардилар.
Биззот бундай ичида адовати бўлган кишиларнинг пойтахтда яшашлиги сиёсий нуқтаи назаридан қаралганда ҳам дуруст тугал эди. Бироқ ҳазрати Умар Исломдан бироз шикаст еб яраланган бундай кимсаларни пайтахтдан четга сурмоқчи ҳам бўлгандилар. Лекин амалга оширмагандилар. Мана шунга ўхшаш дилларида ғараз бўлган кимсалар бекитуқча тўпланиб ҳазрати Умарни ўлдиришга қарор бергандилар. Улар бу ишга Муғира ибни Шуьбанинг қули насроний Абу Луълуани тезлардилар. Абу Луълуа бир куни ҳазрати Умарга шикоят қилади. Умар унинг шикоятини тинглаб яхши тавсияларда бўладилар. Бироқ у ҳазрати Умарга бир неча: оғир гаплар билан таҳдид этади. Адолатда номдор бўлган Умар қулнинг таҳдидига эътибор бермай ўтиб кетаверадилар. Аммо Абу Луълуа қатьий ишга киришиб бир ханжарини заҳарлаб тайёрлаб қўяди. Улдиришга қасд қилган куни эрталаб у масжидга келди. Тонги намозни ҳазрати Умар жуда эрта ўқирдилар. Шундан фойдаланиб у масжидга кириб Умарнинг намоз бошлашларини кутиб, орқаларига яқин жойда пойлаб турди. Ҳазрати Умар намозга такбир айтиб киришлари билан оғуланган ханжарни урди. Бир неча марта санчиб кўп ерларини яралади. Ҳазрати Умар «мени ўлдирди» ушланглар!» деб қичқирдилар. Одамлар уни ушлашга уриндилар. У бир неча кишини яралаб қочиб кетмоқчи бўлди. Лекин бир саҳоба орқасидан келиб йиқитиб олдилар. Қўлга тушганига ақли етган Абу Луълуа ўзига-ўзи ханжар уриб ўлдирди. Воқеадан фақат Умарнинг яқинларида турган кишилар хабардор бўлдилар. Ортда турганлар эса Умар қироатдан тўхтаганларида таажжубда «Субхоналлоҳ, субхоналлоҳ» дейишди.
Абдураҳмон ибни Авфни ўринларига имом қўйдилар. Тездан намозни тугатиб Умарни уйларига олиб кетшцди. Воқеани эшитган аҳли Мадина қайғуга тушди. Кўчаларда йиғлаб мотам тутувчилар ҳам бўлди.
Умар уйларига келтирилгач, ўғилларини чақириб «менга ким қасд қилганини билиб кел» дедилар. Ўғиллари «Жонингизга Абу Луълуа қасд қилди экан», деганида Умар «Алҳамдуллиллоҳ, мени Оллоҳга сажда қилган кимса ўлдирмабди», дедилар. Дарҳол табиб чақиртирдилар. Табиб келиб жароҳатни кўрди. Яхшилаб текшириб чиққанидан кейин Умарга қараб, «Қиладиган ишингизни қилиб олинг, жароҳатингиз оғир», деди.
Асхоб ҳиром Умарнинг олдиларига кириб кўп таассуфлар билдирардилар. Умар ҳазратларига суиқасд хижратнинг 23 йили зулхижжа ойининг сешанба куни эрталаб бомдод намози пайтида бўлган эди. Вафотлари ҳам шу куни кечқурун бўлди. Вафот эт-ганларида ҳазрати Умарнинг ўттиз-қирқ дирҳамга яқин бойликлари қолган бўлиб, устларида 80 минг дирҳамга яқин қарзлари бор эди. Қарзларини ўз мол-мулкларидан тўлашга, агар етмаса қариндош-уруғларининг мулкларидан тўлашга тавсия этдилар. Бутун Арабистонни тиллога кўмиб ташлаган ҳукмдордан қолган бойлик мана шу арзимас дирҳамлардан иборат бўлганди. Васиятларига биноан чоршанба куни Ойиша онамизнинг ҳужраларига Расулуллоҳ ва Абу Бакрнинг ёнларига дафн қилиндилар. Жаноза намози масжидда ўқилди, Сухайб Румий имом бўлдилар.
Ҳазрати Умарнинг халифалик даврлари ўн йилу олти ой бўлиб, вафот этганларида ёшлари 63 да бўлганди.
Ҳазрати Умар жисмонан ўлган бўлсалар-да, бироқ Ислом учун Оллоҳ йўлида кишилар бахтиёрлигини истаб қилган хизматлари туфайли халқ орасида номлари яхшилик ва адолат тимсоли сифатида яшаб қолди.
Иншооллоҳ келажакда ҳам яшаб қолажакдур!

Эсанг истар дило умри фароаон
Ҳақиқат ёғига қоврилган эй жон!


ХУЛОСА



Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам томонларидан араб жазирасида соф илоҳий қонунга биноан амал этадиган ягона ҳукумат барпо этилганди. Ҳазрати Абу Бакр ва ҳазрати Умар даврларида эса мазкур ҳукумат анча кенгайиб, баъзи бир қўшни давлатларни ҳам ўзига бирлаштириб олди, кучли мамлакатга айланди.
Рум ва Эрон салтанатлари асрлардан бери қўшни давлатларни гоҳ униси-гоҳ буниси босиб олиб ҳукм суриб келгандилар. Уларнинг юритган сиёсатлари фақат мазкур босиб олинган ерлардан ўз фойдаларига солиқ ундириш, ўз давлатларининг хазиналарини четки тушумлар ҳисобига кўпайтиришдан иборат эди. Улар боСиб олинган халқларни зўрлаб ўз қўллари остида тутиб турардилар. Рум ва Эрон амалдорлари қўш айво» ли саройларда яшардилар. Тез-тез турли базмлар уюштирардилар. Бу базмларга беҳисоб ақчалар сарфланарди. Буларнинг ҳаммаси оддий меҳнаткаш халқ ҳисобидан қилинарди. Салтанатлар қўл остида яшовчи халқлар зулм ва зўравонлик сиёсатидан ниҳоятда безор бўлиб, қалблари уларга нисбатан нафратга тўлиб кетганди. Мана шунинг учун улар Ислом аскарларига ортиқ қаршилик кўрсатмай таслим бўлгандилар. Улар Ислом ҳукмдорларида мисли бўлмаган адолат ва олийжанобликни кўрганларидан кейин Рум ва Эрон амалдорлари томонидан хўрланган оддий халққа ҳеч қандай ортиқ қаршиликсиз шаҳар дарвозаларини очиб бергандилар. Арабларга, Рум ва Эрон каби кучли ва қудратли саналган салтанатларга бир вақтнинг ўзида ҳужум қилиб ҳар икки майдонда ҳам ғалаба келтирган нарса энг аввало илоҳий таълимот бўлган Қуръон кўрсатмаларига ҳеч қандай оғишмай тинчлигу уруш ҳолатларида амал қилганлари бўлса керак. Улар мазкур салтанатларни босиб олиб у ердаги бойликларни шахсий манфаатлари йўлида истаганларича фойдаланишга имконияти бўлиш учун уруш қилганлари йўқ. Балки мақсадлари ҳар қандай манфаатдорликдан соф бўлган ҳолда мазкур султонлар қўли остида асрлардан бери «киши-кишига қул», деган тушунча зулми остида эзилиб хор бўлаётган Оллоҳнинг муштипар бандаларини, «киши-кишига эмас, балки ҳамма баробар ягона Оллоҳга қул», деган шиорни жорий этиш учун уруш қилгандилар. Бунинг натижасида табақаланиш зулми, кишини-киши томонидан эзиш, хўрлаш, зулми йўқолиб, ўрнига ҳамма умум ҳуқуқларга эга ва баробар бўлган адолатли тузум юзага келарди. Табақаланиш зулми дунё халқларини энг жирканчли суратда узоқ асрлардан бери эзиб келарди. Мазкур зулмни халқлар устидан кўтариб ташлашлик учун Ислом, ўзининг «ҳамма ягона ота ва онадан тарқалган» деган олий шиорни эълон қилганди. Демак, барчанинг келиб чиқиши ери бир бўладиган бўлса, табақалар ичидаги имтиёз ўз-ўзидан барҳам топади.
Иккинчидан, қадимий халқлар орасида тақсимлаш ҳам ғайри-қонуний суратда бўлганди. Бир ҳовуч маккор кимсалар умум бойликка эгалик қилардилар. Қолган меҳнаткаш халқ, мана шу бойликнинг ҳосил бўлишида асосий хизматни қилган оддий меҳнаткаш халқ эса ҳамма нарсадан маҳрум қолаверардилар. Бундай ҳолатни гўё табиий дея, худо томонидан шундай бўлишлигига ишора этилган дея диний раҳбарлар талқин этардилар.
Учинчидан, давлатлар ичида амалда бўлган қонунлар ҳеч қандай адолатга асосланмай балки баъзи бир гуруҳларнинг хоҳишларини ифода этарди. Натижада жорий қонунлар ҳам меҳнаткашларни эзиш, уларни хорлашликнинг бир тури бўлиб қолганди.
Тўртинчидан, диний тушунмовчилик туфайли халқлар ўртасида пайдо бўлган турли хурофий одатлар ва бу хурофий одатларни дин номидан талқин этилиши сабабли халқлар устига жуда кўп ёмонликлар тушганди. Оллоҳ таоло ўз пайғамбарларига юборган асл динни кишилар ўз хоҳишлари томонидан қўшилган хурофотлар бутунлай қоплаб олганди. Натижада азизу мукаррам бўлган инсон ўзини-ўзи ҳор қилиб аллақандай жонсиз тошдан ва ёғочдан ясалган бут ҳамда ҳайкалларга, ҳатто оддий хайвонларга ибодат этиб, талпинадиган бўлганди.
Бешинчидан, хурофий иллатлар натижаси ўлароқ, олам ва табиат сирларини тўғри илмий асослар билан шарҳлаб ўрганишлик йўли тўсиб қўйилганди. Оқибатда инсоният табиат сирларига тўғри ёндошиш орқали ошно бўлмай, балки аллақандай таги йўқ гумон ва тахминлар қоронғулигида шабкўрдек кезарди.
Олтинчидан, одамларни дунёда яралишликларида мақсад ва дунёдаги вазифалари нимадан иборат эканлиги тўғрисида ҳар турли хурофий фикрлар сабабидан асосий мақсад беркиниб кетиб, ҳақиқат англашилмай қолганди.
Еттинчидан, «Ҳамма нарсани куч ҳал қилади», деган нотўгри тушунча халқлар орасида ҳукмрон бўлиб қолганлиги сабабли, эркакларга нисбатан нимжон бўлган асллар жамиятда бутунлай нуфузларини йўқотгандилар. Улар ҳеч қандай, на шахсий ва на ижтимоий ҳукуқларга эга бўлмай қолгандилар.
Саккизинчидан, бошлиқлар ўз устларига халқ томонидан юкланган вазифани тўғри англаб етмаганлари сабабли, халқлар эса бошлиққа нисбатан қандай мавқеъда эканликларини тушунишликда чигалликлар сабабли ўртада дўстона муштарак алоқа этувчиларга эмас, балки бир-бирига адоват сақловчиларга айлангандилар. Дунёда ҳукм сураётган мана шу каби ҳолатларни тўғри тушунчада тушунтиришлик учун Оллоҳ таоло ва таборак Араб ярим оролида яшовчи Муҳаммад ибни Абдуллоҳга ваҳий юборганди. Мана шу илоҳий ваҳийда баён этилган нарсаларни ер юзи халқларига етказишликка таклиф этганди.
Энг биринчи сонда баён отганимиз жинс ва табақалар тафовутини Ислом, «ҳаммангиз бир ота-онадан тарқалгансиз», деган шиори билан, «арабнинг ажамдан, ажамнинг арабдан ортиқиги йўқ, фазилат фақат тақвода»; деган шиори билан барҳам беришга киришди.
Иккинчи сонда басн этилган бойликларни тақсимлашдаги адолатсизликка Ислом молдор кимсаларга қарата: «Эй молдорлар, сизлар мен берган бойликдан маҳрум кимсаларга ҳам беринглар. Молини менинг йўлимда камбағал бечораларга, етимларга, беваларга бермай сақлаб қўйганлар учун қиёмат деган даҳшатли кунда қаттиқ азоблар ҳозирлаб қўйганман», деган таҳдидли шиори билан барҳам беришга киришди.
Учинчи сонда баён этилган жаброна қонунларини Ислом: «Қонун чиқаришлик ягона Оллоҳнинг ҳаққи, ҳукм фақат Оллоҳга хос, ҳаволарингиз хоҳишига қараб қонунлар чиқарсангаз, ҳукмлар жорий этсангиз, унда сизлар золимлар, кофирлар ва фосиқлардан бўласиз» деган шиори билан барҳам бергани киришди.
Тўртинчи сонда баён этилган ҳурофотларга Ислом: «Эй азиз инсонлар, сизлар фақат ўзларингизни яратган илоҳгагина ибодат этинглар», деган, «Оллоҳдан ўзга нарсалар зарар ҳам етказолмайди, фойда ҳам етказолмайди», деган, «ҳамма нарса Оллоҳнинг маҳлуқи» деган шиори билан барҳам бергани киришди.
Бешинчи сонда баён этилган табиат сирларини нотўғри йўл билан ўрганишликка Ислом ўзининг «ҳар бир нарсани ҳужжатига қараб қабул қилинглар, тахмин ва гумонлар ҳақиқатни ўзгартира олмайди», деган шиори билан барҳам бергани киришди.
Олтинчи сонда баён этилган одамларни яратилиши ва вазифаларини уларга англатиш учун Ислом: «Сизлар фақат Оллоҳга ибодат қилиш учун яратилгансизлар, ер юзига халифа, яъни Оллоҳ томонидан ўринбосар этилгансизлар. Ўринбосарлик сизларга айнан ҳар бир мавжудот ҳаққини адолатда адо этмоғингизни тақозо этади. Тириклик кунларингизни яхши амаллар билан ўтказишингиз керак, деган шиорни олға сурди.
Еттинчи сонда баён этилган «куч — ҳал қилувчи омил», деган тушунчани Ислом ўзининг «эркакка ҳам қилган амалларидан насиба бор, аёлга ҳам қилган амалларидан насиба бор», дсган шиори билан барҳам бериш учун киришди.
Саккизинчи сонда баён этилган чигалликларни барҳам бериш учун Ислом ўзининг «ҳаммангиз бошлиқсиз ва ҳаммангиз ўз қўл остиларингиздагилардан жавобгарсиз, Оллоҳга ва унинг Расули ҳамда ўзларингиз сайлаб қўйган бошлиқларга итоат этинг. Агар сизларга қора, боши тепакал қул бошлиқ этилса, ичларингизда китобуллоҳнинг амрини оғишмай амалга оширса унга итоат этинглар», деган шиорни эълон этди.
Юқорида айтиб ўтилган юксак таълимотларни жаҳон халқлари ўртасида, оламда эзилиб ётган афгор омма ўртасида қарор топтиришлик учун, уларни асрлардан бсри ўраб олган зулм, жабр, адолатсизлик занжиридан халос этишлик учун, золим, мустабид, хоҳишпараст ҳокимларни ва уларга ҳамтавоқ бўлган, ўзларини диний арбобларимиз, деб атаган кишиларнинг қўлларидан халқлар тақдирини ҳал қилишлик султасини олиб уни ҳақиқий эгаси бўлган Оллоҳга топширишлик учун жиҳодлар қилинган. Араб салтанатини Рум ва Эрон салтанати ўрнида барпо этишлик мақсадида эмас, балки умум жаҳон афгор оммасига ўз ҳуқуқини ўзи белгилашлик, озодлигини беришлик учун жиҳодлар қилинган. Исломий жиҳодлар билан ўзга халқлар олиб борган урушлар ўртасидаги асосий фарқ мана шулардан иборат.
Ҳозирги кунда оддий бир шаҳар ҳокимининг уйи тафтиш этилганда, ноқонуний суратда жамғарилган миллионлаб пуллар чиқаётган бир онда, бутун Ислом давлатининг умумраҳбари бўлгаи халифалар вафот топишган вақтида қолдиришган бойликлари бўйинларидаги қарзлари бўлган, холос. Улар ҳам агар ўзга раҳбарлар каби ғамлари мол жамгариш бўлганида эди, албатта, бундай имкониятга эга эдилар. Лекин улардаги иймон, халқларга бўлган ҳақиқий муҳаббат, Оллоҳга бўлган муҳаббат ҳар қандай ўткинчи нарсалар муҳаббатидан юксак бўлганди. Улар бойликларга умум мулки дсб, Оллоҳ — умум инсоният муштарак ҳолда ўз эҳтиёжини қондириш учун бойликларини яратган деган, кўз қарашда бўлгандилар. Улар бойликни тақсимлаб турганларида кичкина болалари оғзига солиб олган бир дирҳамни ҳам зўрлаб олиб қўйгандилар. Зсро, Умар умуммуштарак молда бир дирҳам ҳам ортйқча, ўзгаларлан ҳаққи йўқ, дсган кўрсатмага ишора қилдилар.

islom.uz

Muslima.... ..., 13-03-2010 20:14 (ссылка)

УМАР ИБНИ ҲАТТОБ (Разияллоҳу анҳу)(1)


УМАР ИБНИ ҲАТТОБНИНГ ТАРЖИМАИ ҲОЛЛАРИ СИФАТ ВА ОИЛАЛАРИ



Умар ибни Ҳаттоб қорувли, узун бўйли, қуюқ-соқол мўйловли, бошларининг олд томони сочсиз, икки қўллари билан тенг ҳаракат қила оладиган, улкан одимлар ташлаб, бироз шошилиброқ юрадиган киши эдилар. Ўзлари Қурайш қабиласидан бўлиб, оталарининг номлари Ҳаттоб ўғли, Нуфайл ўғли, Абдул Уззо ўғли, Риёҳ ўғли, Қурт ўғли, Разоқ ўғли, Адий ўғли Каъбдур. Номлари Умар, кунниялари Абу Хафс, лақаблари эса Форуқдир. Ҳақ бирла ботилни ўртасини тўғри ажратганликлари учун Расулуллоҳ ҳазратлари томонларидан ушбу Форуқ, яъни ажратувчи де-ган лақаб билан лақаблангандилар. Оналари Хантама номли аёл бўлиб, Қурайшнинг бани махсум наслидандурлар. Умар (р.а.) фил йилидан уч йил кейин туғилган бўлиб, Расулуллоҳ пайғамбарликка мушарраф бўлган вақтларида 27 ёшлар чамасида эдилар.

Умар ибни Ҳаттоб жоҳилият замонида шариф ва саййид кишилардан бўлиб, Қурайшнинг элчилик хизматини бажарардилар. Ёшлик паллаларидан тортиб то халифа бўлгунларига қадар савдогарлик билан шуғуллангандилар. Ўзларининг айтарлик катта бойликлари йўқ эди. Ёшлик вақтларида оталарининг қўйларини боқиб юрардилар. Халифа бўлиб, амалга минган вақтларида мана шў ёшлик айёмларида қўй боқиб юрган ерларидан ўтиб қолсалар ҳар доим «Мана шу ерларда Ҳаттобнинг қўйларини ўтлатиб подачилик қилардим. Отам муомаласии қаттиқ киши эдилар. Баъзан қўй боқиб, баъзан эса ўтин териб кунни ўтказардим. Ҳозир эса халқни кутишга бошладим. Эндиликда мендан устун Раббил оламиндан бошқа кимса йўқ» — дер эканлар.
Улар жоҳилиятда Абу Жаҳл каби халқ ичида нуфузга эга кимса бўлгандилар. Ғоят қаттиқ қўлликлари билан омма ўртасида шуҳрат топгандилар. Мусулмон бўлмасликларидан бурун аҳли Ислом Умардан жуда қаттиқ изолар чеккандилар. Шу сабабдан Расулуллоҳ Абу Жаҳл ёҳуд Умарни Исломиятга кирувларини орзу этардилар. Шундай бўлганда аҳли Исломга мушриклар изолари билан пасаяр, деган умидда бўлардилар. Умар Исломга кирмасларидан аввал аҳли Ислом ўзларининг озчиликлари ҳамда қурайшларнинг жафоларидан эҳтиёт чораси сифатида ибодатларни яширин тарзда адо этардилар. Кўпроқ улар Аркам ибни Абу Акрам ҳовлиларига яширинча йиғилиб ибодатларини ўташар ва ҳамда Расулуллоҳдан дин таълимларини ўрганишарди.

ИСЛОМГА КИРИШЛАРИ ВА РАСУЛУЛЛОҲ БИЛАН СУҲБАТЛАРИ

Пайгамбарлик келганига олти йиллар бўлган чамасида Умар ибни Ҳаттоб бир куни Макка кўчаларидан бирида айланиб юргандилар. Бир киши келиб: «Эй, Умар, сенга нима бўлди, «Мен — у, мен — бу!» деб мақтанасану ҳолбуки, Ислом ўз хонадонингга ҳам йўл солибди-ку?!» — деди. Умар бунга ғоятда ажабланиб, «Қандай қилиб кирибди, айт», дедилар.
«Куёвинг билан синглинг аллақачон диндан қайтиб, Муҳаммадга эргашиб кетдилар» — деДи ҳалиги одам. Бунга Умарнинг хушлари бошларидан учиб, куёвларининг уйига шошиб йўл солдилар. Кела солиб эшикни қоқдилар. Ҳовлида асҳобдан икки киши бўлиб, бир неча одам қоғозга ёзилган Қуръон оятларини ўқиб, ўрганмоқда эдилар. Улар Умарнинг овозларини эшитгач, ҳар бирлари ҳар томонга яширинишга шошилиб, қоғозни ерга тушириб қолдирдилар. Умарнинг сингиллари эшикни очгач, шу заҳотиёқ, «Сен бадбахт диндан қайтдингми?!» деб юзларига қўлларидаги нарса билан уриб жароҳатладилар. «Ҳа, мен мусулмон бўлдим, қўлингиздан келганини қилинг!» деб сингиллари ҳам бўш келмадилар. Ушбу гапдан Умар дарғазаб бўлиб, бўғилишларига сал қолди. Ердаги қоғозни кўриб: «Нима у, олиб кел менга», дедилар. Сингиллари аввал қоғозни бермасликка тиришсаларда, охири мажбуран олиб бердилар.
Умар «Бисмиллоҳир роҳманир роҳим» деган ёзувга кўзлари ту-шиши билан қоғозни четга отиб юбордилар. Бироздан кейин жаҳллари сал босилиб, қоғозни қайтадан қўлларига олиб ўқишга тутиндилар. Қоғоздаги «ХАДИД» сураси эди.
Ёзувда Оллоҳнинг исми зикр этилган сайин Умарнинг аччиқлари босилиб, қўрқувлари орта борди. Шу тариқа суранинг охиригача ўқиб чиқдилар ва ўша заҳотиёқ бутунлай бошқа Умарга айланиб қолдилар. Бирданига шаҳодат келтириб, динни қабул этиб юбордилар. Кишилар шодликдан на қиларларини ҳам билмай қолдилар. Такбирлар айтиб, қувончларини намоён этдилар. «Душанба куни Расулуллоҳ раббиларидан Абу Жаҳл ёҳуд Умар бирла Исломни мададлантирувларини сўраб дуо қилгандилар. Оллоҳга ҳамдлар бўлсинки, ушбу шарафга сиз ноил бўлдингиз», деб Умарни муборакбод этдилар. Умар улардан Расулуллоҳнинг қаердаликларини билдиларда, тўғри Аркамнинг ҳовлиларига келиб эшикни қоқдилар. У ердагилар Умар келганликларини билиб нима қиларларини билмай шошиб қолдилар. Ёлғиз Расулуллоҳгина ҳеч қандай эътирозга ўрин қолдирмайдиган даражадаги хотиржамликла эшикни очишга буюрдилар.
Умар эшиқдан кирганларида Расулуллоҳга суиқасд ниятида келган бўлмасин, дея икки киши қўлларидан ушламоқчи бўлишди. Бироқ Расулуллоҳ тегманглар, дея ишорат этдилар. Умар жаноб Расулуллоҳнинг олдиларига яқинлашганларида, Расулуллоҳ Умарнинг кўйлакларидан тортиб: «Эй Ҳаттоб ўғли, Исломга келсанг бўлмайдими?» дедилар. Бунга жавобан Умар ҳеч кутилмаганда, Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳу ва аннака расулуллоҳу — дея шаҳодат калимасини айтиб юбордилар. Кишилар шодликдан ҳамма ёқни такбир садосида тўлдириб юборишади. Умар мусулмонликларини яширгилари келмади. Бу ердан тўғри чиқиб Абу Жаҳлнинг олдига бориб, мусулмон бўлганликларини айтадилар. Абу Жаҳл уйига киритмайди. Кейин Каъбага бориб жам бўлиб ўлтирган қурайш мушрикларига Исломиятга келганликларини сўзлайдилар. Улар бундан ғоят ғазабланиб Умарни таъна ва дашномлар ила сўка бошлайдилар. Жанжал кўтарилиб аҳвол ёмонлашувини сезган Умарнинг она томонларидан қариндошлари бўлган Ос ибни Воил номли киши ажратиб олади.
Умар ибни Ҳаттоб (р. а.) Исломга келган вақтлари пайғамбарликнинг 6-йилида бўлиб, бу даврда 39 эркак ва 23 аёл кишигина динни қабул қилгандилар. Умар ўзлари ибодатни мушриклардан яшириб қилишга рози бўлмаганларидек, ўзга мусулмонларни ҳам яширин тарзда ибодат этишларига рози бўлмадилар. Очиқ, эркин суратда ибодат қилишликка тарғиб этдилар.
Расулуллоҳ алайҳиссалом ҳам асхобни ўз динларини халқ орасида ошкора этишга кўрсатма бердилар. Шундан сўнг асхоблар Умар ва Ҳамза каби жасур кишилар паноҳи остида Каъбага бориб очиқ ибодат этдилар. Мушриклар аҳли Исломнинг қилган ишларидан ўлар даражада бўғилсалар-да, бироқ уларга қаршилик этишга журъат қилолмадилар. Ҳазрати Умар Исломга келганларидан сўнг бутун куч-ғайратларини Ислом ва Расулуллоҳ ҳимоятларида сарф этдилар. Аввалда Исломга қанчалик қарши бўлсалар, динга мушарраф бўлганларидан кейин эса мушрикларга бундан кўра бир неча даража ортиқ қарши бўлдилар. Хижрат-да кўрсатган атворларида буни очиқ кўрсатса керак, жами асҳоб беркиниб қочиб хижрат этганлари ҳолда, ҳазрати Умар очиқдан-очиқ яширинмай хижрат этишга қарор қилдилар.
Зеро, «Ҳақ ҳамиша ғолиб келади: уни яшириш керак эмас», деган эътиқодда эдилар. Шу сабабдан хижрат этмоққа қарор қилганларидан сўнг қиличларини тақиб, камонларини белга осиб бир неча дона ўқларини ўқдонга жойлаб таёқларига таяниб Каъбага кирдилар. У ерда қурайш мушриклари мажлис тузиб ўлтиргандилар. Ҳеч қайсисига илтифот этмайинча тўғри бориб Каъбани етти бор тавоф қилдилар. Ундан кейин бемалол намозни ўқидилар. Кейин мажлисдагилар олдига бир-бир қадам босиб бориб ўзларини Мадинага хижрат этмоқ эканликларини айтдилар. Ҳамда кимда-ким онасини боласиз, боласини етим, хотинини тул қолдирмоқчи бўлса, менга фалон ерда учрашсун дедилар. Лекин ортларидан бирон-бир таъқиб этувчи бўлмади. Йигирма чоқли киши ўша куни Умар (р. а.) билан баробар Мадинага жўнаб кетгандилар.
Ҳазрати Умар хижратдан аввал Расулуллоҳ ва Ислом ҳимоятида қанчалик жонбозлик кўрсатган бўлсалар, хижратдан кейин ҳам шундай қилдилар. Расулуллоҳга ҳеч бир кимсадан зулм ва изо етишини асло хоҳламасдилар. Мунофиқ ва мушрикларнинг ҳаракатларини доимо зийраклик билан кузатиб турардилар. Расулуллоҳга бирон бир кимсадан изо етганини ёки суиқасд тайёрланаётганини билсалар дарҳол олдиларига келиб ҳалиги кишига адаб беришликка, аксарият эса ўлдиришликка рухсат сўрардилар. Ишни кўпинча қилич билан ҳал қилишга киришардилар. Расулуллоҳга қарши нутқлар сўзлаган машҳур араб нотиқи Сухайл ибни Амр Бадрда асир тушганида ҳазрати Умар Расулуллоҳнинг олдиларига келиб уни ўлдириб юборишликка рухсат сўрайдилар. Ҳазрати Умар «Ё Расулуллоҳ, менга рухсат этинг, бунинг тишларини синдириб, тилларини суғуриб олай. Токи иккинчи бор сизга қарши гап қилолмай қолсин», дегавдйлар. Бадр жангида асир тушган мушрикларни ўлдириб юборишга маслаҳат берган ҳам Умар эдилар. Мушрикларни нақадар ёмон кўрганликларидан, Исломга не даражада муҳаббатлари бўлганлигидан шундай маслаҳат бергандилар. Умар ибни Ваҳоб деган кимса Бадр фожиасидан кейин Сафвон ибни Умайя кенгаши билан Расулуллоҳни ўлдиришлик учун Мадинага келган эди. Бунинг ёмон ният билан келганини сезиб қолган Умар дарҳол икки қўлидан маҳкам тутиб, Расулуллоҳ ҳузурларига киритмасликка ҳаракат қилгандилар. Бу ишларнинг ҳаммаси Умарнинг не даражада Расулуллоҳга муҳаббатли эканликларини исбот этади. Бундан бошқа жуда кўп урушларда ҳазрати Умар Расулуллоҳ ҳамда Ислом ҳимоясида жонбозлик кўрсатганларки, буларнинг ҳар бири зикр этилаверилса, алоҳида китоб керак бўлади.
Ҳазрати Умар фавқулодда тўғри фикрли ва тўғри сўзли киши эдилар. Бир неча масалалар, жумладан, Уммул мўъминларни ҳижоб остига олув, ҳамда арақни ҳаром этувларда Қуръону Карим Умарнинг раъйиларига мувофиқ нозил бўлганди. Шунинг учун Расулуллоҳ алайҳиссалом Умар ҳақларида «Оллоҳ таоло тўғриликни Умарнинг тилига ва қалбига солди», дегандилар. Расулуллоҳ ҳазратлари Умар (р. а.) Исломиятга қилган хизматларини жуда қадрлар эдилар. Жаноб рисолатпаноҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам кўп вақтларда: «Мен, Абу Бакр ва Умар кирдик, мен, Абу Бакр ва Умар чиқдик», дея бу икки улуғнинг номларини ўзлари билан қўшиб сўзлар эдилар. Ҳамда ўзларидан кейин бу икки зотни ўзларига намуна этарга ва уларга эргашишликка асхобни ундар эдилар.
Умар ибни Ҳаттоб Расулуллоҳ билан биргаликда бутун ғазотларда иштирок этгандилар. Баъзи бир қўшинларга Расулуллоҳ Умарни лашкарбоши қилиб юборганлар. «Зотис салосил» сериясида Амр ибни Ос қўл остларида, Расулуллоҳнинг охирги касалликлари пайтида эса Усома ибни Зайд қўл остларида оддий аскар сифатида ҳам жангларда иштирок этгандилар. Ҳазрати Умар қайси бир сифатда — хоҳ қўмондон, хоҳ оддий аскар сифатида қатнашган бўлмасин, ҳар қандай ҳолатда ҳам кўзлаган мақсадлари бир — Ислом калимасининг ер юзида олий бўлмоғи эди. Бутун фикр-зикрлари, ўй-хаёллари душманни яксон этишлик бўлганди. У жанобнинг мақсадлари тугал эди.


УМАР ИБНИ ҲАТТОБНИНГ ТАХТ ХУТБАЛАРИ



13-йил 22-жумодил аввалда (634 йил 23 август) халифалик мансабига сайланган Умар ибни Ҳаттоб «Ислом давлатини бошлаб тўғри асосга бино қилган зот», дея таъриф этиладурлар. Ўзларининг энг биринчи хутбаларида тутаётган сиёсатлари ҳақида қисқача, аммо ғоят очиқ тарзда баёнот бергандилар. Мана шу хутбаларида айтган сўзларига умрларининг охиригача амал қилолдилар, уддасидан чиқдилар. «Араблар етакловчига эргашадиган асов туяларга ўхшайдилар. Аммо мен уларни, Оллоҳга қасам ичиб айтаманки, тўғри йўлга соламан», дегандилар. Воқеан шундай бўлди. Ҳеч қандай тартиб ва интизомни билмайдиган араб жаззирасидаги халқларни бир бутун давлат қўл остида бирлаштириб, ўз замона-сидаги энг кучли саналмиш Эрон ва Визант салтанатларига таҳдид соладиган миллатга айлантира олдилар.
Мана шу бошбошдоқ халқларни бирлашуви оқибатида тузилган давлат Эрон каби юксак тараққиётга эга бўлган салтанатнинг тўрт минг йиллик тарихини ер юзидан ўчириб ташлай олди. Визант салтанатининг аркларини эса ларзага солиб юборди. Жуда кўп ерларни қўлидан тортиб олди ва ўз давлати чегарасига қўшди. Ироқ, Сурия, Миср каби дунёда энг унумдор бой мамлакатлар саналган жойларни ҳам араб давлати ҳисобига кенгайтириб қўшиб олди. Ўн йилдан ортиқроқ вақт мобайнидаги ҳукмдорликларида Умар ибни Ҳаттоб Абу Бакр замонларида бошланган футуҳотларни ғоят жиддият кўрсатиб давом этдирдилар. Амалда зўр муваффақиятга эришдилар.


ИДОРАЛАРИ



Умар ибни Ҳаттоб даврларини кўздан кечирсак, у жанобни икки қарама-қарши, қаттиққўллик ва адолат сифати билан имтиёз этилганликларини кўрамиз. Бир қўлларига дарраларини тутиб, иккинчи қўлларида эса адолатни ушлаб давлатни идора этардилар. Бу хусусда шундай муваффақият қозондиларки, тарих у жанобни энг зўр сиёсийлардан ҳамда энг адолатли хукмдорлардан санайдур. Бирор кишига жабр ёҳуд бирор муносабатсиз гуноҳ иш қилган ким-са, қандай даражадаги киши бўлмасун Умарнинг дарраларидан қутула олмасди. Шу сабабли Умар халифалик қилган даврларида бошбошдоқ араб сардорлари, чексиз ҳур имтиёзларни севучи амал-Дорлар подачи қўлидаги ювош қўйлар каби интизомли бўлиб қолгандилар.
Умар ибни Ҳаттоб раиятни қаттиққўллик билан бошқарсаларда ҳалқ у жанобдан мамнун ҳамда рози эди. Чунки адолатлари ҳеч бир кишини ноҳақ жабр чекувига имконият бермасди. Зеро, Умарнинг қаттиққўлликлари даставвал асосан ўзларининг маъмуриятларига ва давлат арбобларига тегишли бўлганди. Ҳазрати Умар амалдорларни халққа қай тариқа муомала қилаётганларини кузатиш билан биргаликда яна ейиш-ичиш ва кийиниш каби шахсий ишларида ҳам назорат ўрнатгандилар. Уларни оддий кийинишликка, ортиқ даражада дунёга берилиб кетмасликларига, ейиш-ичишда ҳам маишатбозлик қилмасликларига амр этардилар. Бирор вилоятга волий тайин этадиган бўлсалар, унга извошда юрмасликга, қимматбаҳо кийимлар киймасликга, ейиш-ичкшда ҳаддан ошмасликга, ҳожатли кишилар учун эшигини доим очиқ тутмоқликни тавсйя этардилар. «Мен сизларни халқнинг мол-мулкига, танига ва обрўсига хўжайин қилганим йўқ, балки сизларни уларга намоз ўқиб беришликка ва ўрталарида адолатни ўрнатишликка амалдор қилдим», дер эдилар. Волийларни бундай қаттиқ назорат остида тутишларининг сабаби, улар одми кийиниш ва оддий ҳаёт кечиришликлари билан исрофсиз яшаш бобида халққа намуна бўлишлари, ҳамда дабдабали турмушга ўрганиб қолиб, пора олишга ўтиб кетмасликларини кўзда тутганларидан эди. Ўзлари қаттиққўллик кўрсатсаларда, аммо қўл остиларидаги амалдорларга халққа юмшоқлик ила муомалада бўлувларини тавсия этардилар. Шу сабабли юмшоқ кўнгил кишиларни волий тайин этардилар. Бир вақт Абу Мусо Ашъарий бир кишини ароқ ичганлиги учун жазо бериб, бунга қўшимча яна сочини қирдириб, юзига куя суркатиб кўчада кездирган ва халқ орасида шарманда қилгандилар. Халққа мазкур киши билан ўтирмасликка, суҳбатлашмасликка амр эттандилар. Ҳалиги жазо олган одам келиб Умарга шикоят этганди. Бундан Умарнинг аччиқлари беҳад қўзғаб, Абу Мусога шундай мазмунда мактуб жўнатгандилар: «Фалон киши сенинг ҳақингда менга шундай дея шикоят этди. Оллоҳга қасам ичиб айтаманки, агар ана шундай бир номаъқулчилик қилсанг, ўзингнинг бурнигга қора суртиб халқ орасида расво қилиб шарманда этдираман. Гапимни қанчалик ростлигин билмоқчи бўлсанг, яна шундай ишни бир қилиб кўр».
Бир вақт Умар (р.а.) волийлар ҳақида халққа: «Эй, халойиқ, мен сизга волийларни сизни уриши, сўкиши, қийнаши ва молларингизни талаши учун юбормайман. Балки сизга динингазни ўргатишлиги учун, ўртангазда ҳақлик ва адолат ила ҳукм юргизишлиги учун юбораман. Агар бирор кишига шундан ташцари иш қилинса дарҳол менга етказсун. Мен унинг қасосини олиб берурман», дегандилар. Шунда Амр ибни Ос ўринларидан туриб: «Агар биронтамиз қўл остимиздаги кишига адаб беришлик учун урсак ҳам қасос олиб берасизми?» деб сўрагандилар. Бунга жавобан Умар (р. а.) «Албатта, қасос олиб беражакман. Нима учун қасос олмас эканман. Зеро, Расулуллоҳ ўзларидан ҳам қасос олдирар эдилар», деган эканлар.
Умар (р. а.) ўз қўл остиларидаги волийларига халқ орасида адолат ижро этувга, катта-кичик, бой-камбағал ўртасини айирмасдан ҳаммага бир текис кўз билан қарарга буюрардилар. Қайси бир ердан элчи келса энг аввало волийлар ҳақида сўрардилар. «Касалларингизни бориб кўрадими? Қулларни зиёрат этадими? Заиф бечораларга юмшоқлик билан муомалада бўладими? Шикоятчилар, ҳожатмандлар учун эшиги очиқми?» деган саволларни берардилар. Агар бирорта саволларига йўқ жавобини олсалар ва бу далил текширувда исботланса, тўхтовсиз ўша волийни ишдан бўшатардилар. У жаноб далилларни жуда мукаммал равишда текширтирардилар. Агар текширув натижаси бўшатишликни тақозо этса, қандай даражадаги киши бўлмасин, тўхтовсиз ишдан олиб ташлардилар. Ҳазрати Умарнинг вилоят ҳокимларининг муомалаларини кузатиб юрувчи жосуслари бўларди. Ҳамда волийларни текширишлик учун умум тафтиш гуруҳи ҳам таъсис этгандилар. Умар даврларида умум тафтиш идорасининг раиси Муҳаммад ибни Масламас Ансорий эдилар. Умар (р. а.) халқ манфаатини кўзлаб, қўл остларидаги маъмуриятни бундай даражада қаттиқ назорат остида тутар эдилар. Оддий одам уларга бирор бир амалдор томонидан ноҳақ жазо етмаслигини назарда тутиб волий ва ҳокимларни мана шундай қаттиқ назорат остида сақлардилар. Волийлар ҳам Умар (р. а.)дан ниҳоят даражада қўрқиб тўғри иш юритишга ҳаракат этардилар. Ҳар қандай шикоятчининг шикоятини, қандай олий даражадаги амалдор устидан бўлмасин, албатта текшириб кўриб, агар шикоят тўғри деб топилса, мазкур амалдордан қасосини олиб берардилар. Бир вақт Умар ибни Ҳаттоб (р. а.)га мисрлик бир қибтий келиб Амр ибн Оснинг ўғилларидан шикоят қилганди. «Мен Амрнинг ўғлидан пойгада ўзиб чиқсам, алами келиб, мени қамчин билан ноҳақ урди. Устингдан шикоят этаман, десам «Биз — аслзодалармиз, қўлингдан келганини қилавер», деб мени ҳақорат этди» деди. Умар (р.а.) дарҳол Амрга хат ёзиб ўғли билан Мадинага тўхтовсиз етиб келишга амр этдилар. Етиб келишганларидан сўнг эса ҳалиги мисрликни чақиртирдилар-да, қўлига қамчиларини бериб Амрнинг ўғлини уришни буюрдилар. Ҳар урганда Умар (р. а.) «Ур, аслзоданинг боласини!» деб турдилар. Ўғлини уриб бўлгач, энди отаси Амрни уришга амр этдилар. Мисрлик эса «Отасида қасдим йўқ, ўғлидан қасосимни олдим», деб жавоб берди. Амр ибни Ос ҳазрати Умарга ушбу воқеадан бехабар эканликларини айтиб узрхоҳликлар қилдилар. Амрга қараб: «Сизлар қачондан бери халқни ўзингизга қул қилишга бошладингиз? Ҳолбуки, оналари уларни озод ҳолда туққан-ку?!» деб таънаомуз сўзлар билан койидилар. Умарнинг адолатларини қаранг-ки, шикоятчи оддий мисрлик бир қибтий, Амр эса бутун Миср вилоятининг янгича таъбир билан айтганда генерал губернатори вазифасидаги киши эди.
Кунлардан бир куни Умар (р.а.) Мадина кўчаларида юрсалар бир одам: «Эй Амирал-мўьминин, сен волийларингга ёлғиз насиҳатлар қилиш билан Оллоҳнинг азобидан қутилиб қоламан, деб ўйлайсанми? Ҳолбуки, Мисрдаги вблийинг Иёз ибни Ғанам нафис кийимлар кияди, эшигида соқчи ҳам сақлайди», деди. Буни эшитган онларидаёқ ҳазрати Умар тафтишчилар бошлиғи Муҳаммад ибни Масламани чақириб Мисрга боришга ҳамда Иёзни қандай ҳолда топсалар шундайлигича Мадинага олиб келишга амр этдилар. Воқеан Иёз нафис кийимлар кийган ва эпшкларида соқчи ҳам сақлаган эканлар. Ҳазрат Умар (р. а.) Иёзни ечинтириб, қора чакмон кийгиздириб қўлларига бир таёқни тутқаздилар-да, «Энди сен бор, мана бу қўйларни ўтлат», дедилар. Иёз бунга қарпш, «Менга ўлим бундан яхшироқ» деди. Умар (р. а.) эса унга такрор айтдилар. У эса такрор ўз жавобини қайтарди. Сўнггада Умар (р. а.) «Сенинг отанг қўй боққанлиги учун ғанам, яъни қўй деб номланган бўлса керак» дедилар. «Албатта, ўзимни тузатаман, хатоларни ҳаргиз қайтармайман», дедилар Иёз. Шундан сўнггина Умар (р. а.) Иёзнинг чакмонларини ечишга буюрдилар. Ва аввалги маъмуриятларига қайтардилар.
Умар (р. а.) волийлар ишини тафтишчилар орқали текшириш билангана кифояланиб қолмай балки ҳаж мавсумларида бутун волийларни ҳажга таклиф этар ва юз минглаб халойиқ ўртасида уларни халқдан қандай иш юритаётганларини сўрардилар.
Бир ҳаж мавсумида бутун халқни йигиб волийлар иштирокида уларга хутба сўзладилар. «Эй халойиқ, мен ушбу волийларимни сизга ҳақлик билан ҳукм юргизишлари учун юбарганман. Сизнинг танин-гизга, молингазга эга бўлишликлари учун юбормаганман. Бирор киши булардан жабр кўрган бўлса туриб айтсун», дедилар. Шу вақт ёлғиз бир кишигина туриб, Миср волийси юз қамчи урганлигини айтди. Буни эшитиб Умар, Миср волийсига «Нечун бунга юз қамчи урасан», дедилар. Ва ундан қасос олишга амр этдилар. Шу пайт Амр ибни Ос ўринларидан туриб: «Эй амирал мўъминин, сиз бундай йўлни тутсангиз волийларингизга оғир ботади. Сиздан кейингиларга ҳам ушбу иш одат бўлиб қолади», дедилар. Умар (р. а.) бунга жавобан: «Нечун қасос олмаслик керак? Ҳатто, Расулуллоҳ ҳам ўзларидан қасос олдирар эдилар»,— дедилар-да, ҳалиги кимсага қараб «Волийни юз қамчин ур», дедилар. Амр ибни Ос бошқа чора топаолмаганларидан Умарга қараб: «Эй амирал мўьминин, бўлмаса бизга ризо қилишга рухсат этинг»,— дедилар. Ҳар қамчига икки динордан бериб, икки юз динор баробарига қасосдан қутулиб қолдилар. 20 динорга эга бўлган одам закот беришга қодир ҳисобланади.
Қўфа шаҳри бино килинганда шаҳар ҳокими учун бошқалардан кўра юксакроқ сарой солинган ва бу иморат халқ тилида Саъднинг саройи деб юритиларди. Мазкур сарой солинган жой бозор майдонига яқин бўлиб бозордагаларнинг товушлари эшитилиб турарди. Саройда эшик оғаси бўлиб, Саъд унга «бозордагилар товушларини кўтариб сўзлашмасинлар», деб амр этибди, деган гап оралаб қолади. Охири бу гап Умар (р. а.)нинг қулоқларига ҳам бориб етади. Дарҳол тафтишчилар раиси Муҳаммад ибни Масламани чақириб: Қўфага бориб Саъд саройининг дарвозасини ёндириб ташлашга ҳамда бир мактуб ёзиб бериб, мана шуни Саъдга топшириб қайтишга амр этдилар. Муҳаммад ибни Маслама Қўфага келиб Саъдга билдирмай сарой дарвозасига ўт қўйиб юборадилар. Саъд Муҳаммад ибни Масламани таяиб қолиб саройга чақиртирадилар. Бироқ, Муҳаммад ибни Маслама олдиларига бормайдилар. Охири ўзлари Муҳаммаднинг олдиларига келиб уйларига меҳмонга таклиф этадилар. Бунида қабул қилмайдилар, охири йўл учун, озиқ-овқат учун, ишлатишга бироз нарса тайёрлаб келадилар. Бироқ Муҳаммад бунида қабул этишдан қатъиян бош тортадилар. Мактубни Садъга топширадилар. Мактубда: «Сен ўзингга сарой солдириб халқдан айрилиб яшар экансан. Саройинг «Саъднинг саройи» деб машҳур экан. Халқнинг бемалол киришлари учун тўсиқ бўлишлигига дарвоза ҳам қуриб, эшик оғасини ҳам қўйгац эмишсан. Ул сени саройинг эмас, балки фасод саройидур. Бундан кейин саройга дарвоза қурдириб, халқнинг кирувига монеъ бўлма» деган мазмунда гаплар ёзилган эди. Саъд ибни Муҳаммад ибни Масламага қасам ичиб халқ орасида юрган гап-сўзлар ёлғон эканлигини, ҳеч қачон бундай гап гапирмаганларини айтдилар. Муҳаммад ибни Маслама қайтиб келиб Саъднинг қасам ичганларини айтганларидан сўнггана Умар қаноат ҳосил қилгандилар. Ушбу воқеа Умар (р. а.) ўз маъмуриятларига қанчалик эҳтиром ила назоратда бўлганликларини, агарчи амалдор нечук киши бўлмасин хотирини сақламаганликларини кўрсатади.
Умар ибни Ҳаттоб (р. а.) амалдорларни пора олишларига йўл очиб бермаслик ниятида амалдорни бирор ерга ишга юборишдан аввал мол-мулкини ҳисобга олдирардилар. Орадан вақт ўтгач, мулкни тафтиш қилардилар. Агар аввалдаги ҳисобдан ортиқ чиқса, ортиғини давлат хазинасига олдириб қўярдилар. Шу каби Канона арабларига закот омили бўлиб борган Утма ибни Абу Суфён Мадинага келганида «буни мен савдогарчилик этиб кўпайтирганман» деганига қарамай байтул молга олдириб қўйгандилар.
Холид ибни Валид Ашъас ибни Қайсга ўн минг дирҳам мукофот берганларини эшитиб Холидни ишдан олган, пулни эса хазинага мусодара этдириб олиб қўйгандилар. Мана шундай иш тутганликларидан Усмон ибни Аффон даврларида хазина молини ўз хоҳишларига сарф этиб, баъзи бир раисларга мукофотлар бериб ўз томонларига оғдириб оладиган Муовия каби зотлар ҳам Умар даврларида жим туришдан ўзга чора топаолмагандилар.
Ҳазрати Умар волийлари ва амалдорлари устидан халққа жабр ва зулм этмасликлари учун шунчалик қаттиқ назорат ўрнатган бўлишларига қарамай барибир хотиржам бўлаолмасдилар. Шаҳид этилишларидан аввал бутун мамлакатни айланиб чиқиб ҳар ер-ҳар ерда бўлиб халқларнинг кечираётган ҳаётларини ўз кўзлари билан кўриб, шикоятларини ўз қулоқлари билан эшитиб, ичларқда қандай орзулари борлигани билмоқчи бўлгандилар. «Мен,— дегандилар Умар,— агар саломат бўлсам, яқин кунларда бутун мамлакатни бир йил давомида айланиб чиқурман. Чунки халқнинг менга ҳожатлари бўлиши мумкин. Волийлар менга етказмаганликлари, ўзлари эса олдимга кела олмаганликлари сабабли ҳожатлари ўталмай қолуви эҳтимол. Аввало Шомга бориб икки ой тураман, кейин Жазирага бориб икки ой, Мисрга бориб икки ой, Бахрайнга бориб икки ой, Қўфага бориб икки ой, Басрага бориб икки ой туражакман. Қандай гўзал йил бўларди бу!» Фақат тақдир хиёнат этганлигидан ушбу мақсадлари амалга ошмай дунёдан ўтиб кетдилар.
Ҳазрати Умар фавқулодда қаттиққўл бўлишлари билан биргаликда халқга ниҳоят даражада меҳрибон, заифларга шафқатли эдилар. Амал-дорларга ҳар доим халққа гўзал муомалада бўлувни шарт этардилар, бирор-бир муносабатсиз иш қилган волийни амалидан бўшатиб юборардилар. Бир куни амалга тайинланган буйруқ қоғозини олгани келган бир киши ҳазрати Умарнинг ёш болаларини қучоқлаб эркалатиб ўпганларини кўради. Шунда, «Сиз болани ўпасизми? Мен асло ёш болани эркалатиб ўпган эмасман», дейди. Бу сўзни эшитиб Умар унинг қўлидан буйруқ қоғозини тортиб оладилар. «Сен ҳали ёш болаларга меҳрибонлик қилишни билмас экансан-ку, қандай қилиб мазлум халққа шафқат қиласан. Сенга амалдорлик муносиб эмас экан», дегандилар. Бу иш Умарнинг халққа нисбатан шафқатларининг асари бўлмай нима ахир?!
Ҳазрати Умарнинг идора услубларини қаттиқлигидан мустабид ҳукмдор эканларда, деган фикр англашилмасун. Билъакс, ҳазрати Умар низом ва қонун билан боғланган ҳукмдор эдилар. Ишни ўз фикрларига суяниб қилавермасдилар. Кичкина иш бўлса ҳам бутун кибор асхобни йиғиб кенгашар, агар каттароқ иш бўлса, унда бутун халқни йиғар, уларга маслаҳат солар ва берган маслаҳатларига юрар эдилар. Умар бутун Ислом ҳукмдорлари орасида кенгашга юргднлардан эдилар. Хулафои рошидин ичларида «Шўро» қоидасига оғишмай амал қилганлардандурлар. Мадинада доимо кенгашмоқ учун ёнларида бир неча кибор асхобни бирга тутардилар. Улар Умарга маслаҳатчилик вазифасини адо этардилар. Ушбу жиҳатдан Али ибни Абу Толиб, Усмон ибни Аффон, Аббос ибни Абдумутталиб, Абдураҳмон ибни Авф, Абдуллоҳ ибни Аббос энг яқин кенгашчиларидан эдилар. Умар ибни Ҳаттоб асло ўз фикрларига ёпишиб олган зот эмасдилар. Ким бўлмасин, агар тўғри фикрни сўзласа, Умар ўз фикрларидан қайтиб, ўшани фикрига қўшилардилар.
Бир вақт халқ маҳрнинг баҳосини ортириб юборганлигидан унга бир чегара белгиламоқчи бўлгандилар. Минбарда туриб мана шу ҳақдаги гапларни айтгандилар. Шунда энг орқада турган аёллардан бири ўрнидан туриб: «Сен Оллоҳ бизга ато этган ҳаққимиздан маҳрум қилмоқчимисан? Оллоҳ таоло ўзи «агар биронталарига тоғдек маҳр берган бўлсангаз ҳам қайтариб олманг», деган-ку?!» деб Умар (р. а.)га қарши сўз қилгандилар. Шундан сўнг Умар ўз фикрлари хато эканлиги учун қайтиб, хотиннинг сўзи тўғри, Умарнинг фикри нотўғри дегандилар ва бояги чегара белгилаш тўғрисидаги фикрларидан воз кечгандилар.
Бу воқеа Умар ибни Ҳаттобни халқ фикрини не даражада эҳтиром этганликларини ва уларга қонун доирасида том ҳуррият берганликларини кўрсатади. Умар ибни Ҳаттоб катта ёшдагалар билан кенгашганлари каби ёшлар биланда кенгашардилар. «Ёшларнинг зеҳни ўткир бўлади», деяр эдилар.
Мадинада ақл ва фикр эгалари бўлган бир неча аёллар бўлиб, ҳазрати Умар улар билан ҳам кўп вақтларда маслаҳатлашар ҳамда уларнинг баъзи бир масалаларда фикрларини тинглардилар.
Умар (р. а.) давлат ишларида кенг халқ оммаси билан кенгашиб иш юритганлари каби уларга танқид этмоқликларига ҳам кенг эрк берар, ўзларини танқид этишликка чақирардилар. Чет вилоятлардан бирор киши келса ёҳуд ўзлари кибор саҳобалар ўлтиришган мажлисга кириб қолсалар юриш-туришларини ҳамда халқ билан тутаётган му-омиларини қандай эканлигани сўраб суриштирардилар. Нўъмон ибни Башир айтадилар: Бир вақт мухожир ва ансорлар йиғилган мажлисга, Умар ибни Ҳаттоб кириб келиб уларга қараб, агар мени баъзи бир ишларда сусткашлик қилаётганлигимни кўрсангазлар нима қилардингизлар, деб сўраб қоладилар. Ҳеч ким жавоб бермагач, мазкур са-волни уч бор қайтарадилар. Шунда Башир ибни Нўъмон ўринларидан туриб: агар шундай ишингизни кўрсак, сизни ўқни тўғрилаганимиз каби тўғрилаб қўярдик дейдилар. Бу жавобдан Умар ниҳоятда хурсанд бўлганларидан, ундай қилсангиз одам экансизлар — дейдилар. Халққа ушбу даражада танқид этарга ҳуқуқ берган ҳукмдор мустабид бўлурми?
Бир вақт Умар (р. а.) минбарда туриб халққа менинг айбимни билган киши рўйи-рост айтсун деб қоладилар. Шунда бир киши: «Эй амирал мўъминин, мен сени бир айбингаи биламан. Сен икки қават кийим киясан ва ҳамда икки хил овқат ейсан. Ҳолбуки, одамларнинг кўплари бунга қодир эмаслар», дейди. Умар шундан кейин асло икки қават кийим киймаган ва икки табоқдан овқат емаган эканлар.
Умар ибни Ҳаттобни умумхалққа севдирган нарса ҳам мана шу каби хислатлари эди. Умар (р.а.) бутун кучларини, қувватларини ақл фойдасига ишлатдилар. Фавқулодда улуғ нуфузга эга бўлган Кисро ва Қайсарлар ҳокимиятини ағдарган ҳукмдор бўла туриб оддий кишилар каби кийинардилар, яшардилар. Шариат ва қонун олдида ўзларини ўзга оддий халқ билан баробар тутардилар. Мана шунинг учунда тарих у жанобни тақдир этди.


АДОЛАТЛАРИ ҲАҚИДА ИККИ ОҒИЗ СЎЗ



Умар ибни Ҳаттоб (р. а.) фавқулодда одил бир киши эдилар. Юқорида ёзилган мисолларда не даражада адолатли эканликлари билинса-да, яна баъзи бир жиҳатларини очиқ-равшанроқ намоён бўлмоғи учун ҳукмдорликлари даврида юритган адолатли ҳукмларидан бир-икки мисол келтириб ўтамиз.
Умар бутун халқ орасида тенглик қоидасига амал этардилар. Ҳузурларида бой билан камбағалнинг, кучли билан кучсизнинг, улуғ билан фақирнинг ҳеч айирмаси бўлмасди. Ҳаммасини қонун олдида баробар тутардилар. Ўзлари ҳам қонун олдида оддий бир киши каби тиз чўкардилар.
Умарнинг шахсий ҳаётларида Убай ибни Каъб билан содир бўлган бир ҳодиса буни очиқ кўрсатади. Убай ибни Каъб билан ўрталарида қандайдир ит хусусида жанжал чиққанди. Низони ҳал қилиш учун Зайд ибни Собитнинг олдиларига келгандилар. Икки ҳасм, яъни даъвогар Зайднинг олдиларига кирганларида Зайд Умарга юқоридан жой кўрсатиб, «Эй амирал мўъминин, тепага ўтиринг », дегандилар. Умар (р. а.)нинг бунга аччиқлари келиб: «Сени бу ишинг ўртадаги мажорони адолатли ҳал қилолмаслигингни кўрсатади. Мен ҳасмим билан баробар ўлтиришим лозим»,— дегандилар. Кейин ҳар икковлари Зайднинг қуйи томонларига баробар ўтиргандилар. Убай ибни Каъб даъво этарга бошлаган, Умар эса инкор қилгандилар. Убай ибни Каъбнинг гувоҳлари бўлмаса керак, ҳазрати Умарга қасам ичишликка тўғри келиб қолганди. Шунда Зайд ибни Собит Убай ибни Каъбга қараб, «Умарни қасам ичишга мажбур қилмасангиз бўларди. Оддий бир киши бўлганда сиздан бундай ўтинчда бўлмасдим», дегандилар. Бунга жавобан Умар: «Ҳукмдор билан оддий фуқарони ўз назарида тенг тутолмайдиган Зайд аслида ҳукм чиқармоқликка ҳақли бўлолмайди», дегандилар. Ҳазрати Умарнинг адолатлари тўғрисида сўз кетганда Жаблаха ўғли Айхам воқеасини зикр этмай иложим йўқ. Воқеа шундай кечган эди:
Ярмук жангида румликлар томонида курашган Ғасон амири Жаблаха мана шу урушдан сўнг Исломни қабул қилган эди. У 16-йили ўзининг ёронлари билан тантанали равишда Мадинага келган эди.
Умар (р. а.) ва бошқа кибор саҳобалар унинг келишидан ғоят шодлангандилар. Ўша йили Жаблаха хаж қилиш учун Маккага ҳам боргандилар. Хаж мавсумида оломон ичида юрган пайтда бир саҳро араби Жаблаха эгнидаги чопоннинг этагини босиб олади. Жаблаха арабнинг юзига тарсаки билан уриб, жеркиб ташлайди. Умар ибни Ҳаттоб (р. а.)нинг адолатларига нақ ишончда бўлган саҳройи келиб шикоят этади. Ҳазрати Умар Жаблахани топдириб келадилар. «Буни рози қил, бўлмаса сенинг ҳам юзингга унинг шапалоғи тушади»,— дедилар. «Оддий халқ билан амирнинг орасидаги муносабат ҳали шуми?» дейди зорланиб Жаблаха. «Ислом назарида амир билан оддий киши ўртасида айирма йўқ» деб айтадилар ҳазрати Умар. Шундан сўнг Жаблаха ҳазрати Умардан эртагача муҳлат сўрайди. Кечқурун эса Маккадан бутун шон-шавкати билан қочиб, Константинополга ўтиб кетади. Рум қироличаси Умму Гулсум юборган озгина совғалари баробарида ниҳоятда қимматбаҳо нарсаларни ҳадя этиб юборганди. Ҳадя етиб келиши билан ҳазрати Умар Умму Гулсум юборган нарсаларнинг баробаридагисини олиб, қолганини эса хазинага мусодара этдиргандилар. Халифанинг бу ишлари гўё адолат-сизликка йўл қолдирмаслик учун эди.
Бир вақт хазинадан халққа ақчаларни бўлиб бераёгганларида кичкина бир болалари келиб бир дирҳам тангани оғзига солиб олиб кетади. Буни билиб қолган Умар (р. а.) боланинг орқасидан қувлаб келиб оғзидан тангани йиғлатиб олиб қўядилар. «Умарнинг оиласини бошқалардан бир дирҳам ортиқ олишга ҳаққи йўқ»,— дегандилар. Бир вақт халифа Умарнинг ўғиллари Абдураҳмон Мисрда ёш йигитчалар билан биргалашиб арақ ичишганди. Қилган ишларидан пушаймон бўлишиб Миср волийси Амр ибни Осга айбларини бўйинларига олиб айтиб беришганди. Волий буларнинг барчаларига жазо бериб дарра урдиргандилар. Воқеани кейинчалик эшитган Умар Абдураҳмонни яна қайтадан дарра урдиртиргандилар. «Халифанинг ўғли деб яхши урмаган бўлса керак, деб ўйлайман»,— дегандилар Умар.
Умар ибни Ҳаттобнинг адолатларига бундан кўп бошқа мисоллар бўлса-да, биз мана шу бир-икки воқеани ёзиш билан кифояланамиз.


УМАР ДАВРЛАРИДА ВИЛОЯТЛАР ВА ВОЛИЙЛАР



Ҳазрати Умар Ислом давлатини бир неча вилоятларга бўлгандилар. Ҳар бир вилоятга алоҳида волий тайин этгандилар. Ўша даврдаги энг катта вилоятлар қуйидагича эди:
1. Мадина вилояти. Бунда Умарнинг ўзлари турардилар.
2. Макка вилояти. Бунда Нофиъ ибни Абдулхорис Ҳузоий волий эдилар.
3. Тоиф вилояти. Бунда Сифён ибни Абдуллоҳ Сақафий волий эдилар.
4. Яман — бунда Яъло ибни Мунил волий эдилар.
5. Уммон — бунда Ҳузайфа ибни Михсон волий эдилар.
6. Бахрайн ва Ямома — бунда Усмон ибни Абдул Ос волий эдилар.
7. Куфа — бунда бир неча кишилар волий бўлиб тургандилар. Куфа вилояти Ироқ ва Эрон воҳасидаги энг катта вилоят саналарди.
8. Басра — бунда Абу Мусо Ашъарий волий эдилар.
9. Химс — бунда бир неча волийлар алмаштирилиб, охирида Умайр ибни Саъд волий эдилар.
10. Дамашқ — бунда Муовия ибни Суфён волий эдилар.
11. Урдун — бунда аввалда Шурҳабил ибни Ҳасана волий эдилар. Вафот этгач, Дамашқ волийси Муовия ҳар икки вилоятга баробар волий тайин этилгандилар.
12. Фаластин — бунда Алқама ибни Муҳаззаз волий эдилар.
13. Миср — бунда Амр ибни Ос волий эдилар.
Умар даврларида вилоятлар асосан мана шулардан иборат бўлганди. Вилоятлар бошлиқлари ҳам аскарга, ҳам халққа, ҳам диний раҳбарликка бошчилик этардилар. Абу Бакр даврларида қозилик мансаби ҳам волийлар бўйнида бўлганди. Ҳазрати Умар эса ҳар бир вилоятга алоҳида волийлардан ташқари адлия ишларига бошчилик қилиш учун қозилар тайин этгандилар.


ТАРИХ ЁЗДИРУВ



Умар замонларига ҳадар Ислом давлатида ҳеч қандай йил ишлатилмасди. Умар ибни Ҳаттоб умум ҳисоб-китобларини маълум бир ҳужжат асосида маҳкамлаш мақсадида янги бир тарих ясашни ирода қилдилар. Кибор саҳобалар билан кенгашиб Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг хижратларидан бошланадиган янги йил тарихи-ни барпо этдирдилар. Бу воқеа хижратнинг 16-йилида бўлганди.

SAHOBALAR HAQIDA...

ilоvа.

Sаhоbаlаr hаqidаdir.

Mаvlоnо Jоmiy dеgаni kаbi dеymiz:

يَا رَسُولَ اللهَ چِه بَاشَدْ چُونْ سَگِ اَصْحَابِ كَهْف
دَاخِلِ جَنّتْ شَوَمْ دَرْ زُمْرَهءِ اَصْحَابِ تُو؟
اُو رَوَدْ دَرْجَنَّتْ مَنْ دَرْ جَهَنَّمَ كَىْ رَوَاسْت
اُو سَگِ اَصْحَابِ كَهْف مَنْ سَگِ اَصْحاَبْ تُو؟
بِاسْمِهِ سُبْحَانَهُ * وَاِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ اَشِدَّاۤءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاۤءُ بَيْنَهُمْ

(оyаtning охirigаchа)( “Muhammad Allohning rasulidir.U bilan birga bo’lganlar ham kufforga qarshi shiddatli , o’zaro juda marhamatlidirlar.”Fath surasi ,29)

Sаvоl : Bа’zi rivоyаtlаrdа bоrki: "Bid’аtlаrning rivоji hаngоmidа iymоn vа tаqvо аhlidаn bir qism sоlih insоnlаr sаhоbаlаr dаrаjаsidа vа yаnаdа аfzаl bo’lаdilаr," dеyilаdi. Bu rivоyаtlаr sаhihmi (yа’ni ishоnchlimi)? Sаhih bo’lsа hаqiqаtlаri nеdir?


Аljаvоb: Аnbiyolаrdаn so’ngrа insоn nаvining eng аfzаli sаhоbаlаrdir vа Аhli Sunnаt vаl-Jаmоаt ulаmоlаrining shu mаsаlаdа ittifоqi bungа qаt’iy bir hujjаtdir. U rivоyаtlаrning sаhih qismi esа, bа’zi bir fаzilаtlаr hаqidаdir. Chunki bа’zi bir fаzilаtdа vа хususiy kаmоlоtdа, ustun bo’lmаgаn ustun bo’lgаndаn ustun bo’lishi mumkin. Yo’qsа, Surаi Fаthning охiridа Rаbbоniy mаqtоvgа vа Tаvrоt, Injil vа Qur’оnning mаdhu-sаnоsigа sаzоvоr bo’lgаn sаhоbаlаrgа umumiy fаzilаtlаr nuqtаi nаzаridа yеtishib bo’lmаs. Shu hаqiqаtning judа ko’p sаbаb vа hikmаtlаridаn, hоzirchа uch sаbаbni o’zidа jаmlаgаn uch hikmаtni bаyon etаmiz.


Birinchi Hikmаt: Nаbiy (А.S.M.) bilаn suhbаt shundаyin bir dаrmоndirki, ungа yеtishgаn zоt, ko’p yillik sаyru-hаrаkаt nаtijаsidа erishilgаn hаqiqаt nurlаrigа bir dаqiqаdа sаzоvоr bo’lаdi. Chunki suhbаtdа mа’nаviy pоklаnish vа аks оlish bоrdir. Mа’lumdirki, аks оlish vа ergаshishlik ilа Nаbiylikning А’zаmiy Nuri bilаn birgа eng yuyuksаk mаrtаbаgа chiqish mumkin. Bаmisоli bir sultоnning хizmаtkоri ungа yаqinligi tufаyli shundаy bir mаvqеgа chiqаdiki, bir shоh chiqоlmаydi. Mаnа bu sirdаndirki, eng buyuk vаliylаr sаhоbа dаrаjаsigа chiqоlmаydi. Hаttо Jаlоliddin Suyutiy kаbi, uyg’оq hоlidа ko’p mаrtа Nаbiy suhbаtigа sаzоvоr bo’lgаn vаliylаr, Rаsuli Аkrаm (А.S.M.) bilаn hushyor hоllаridа ko’rishsаlаr-dа vа shu оlаmdа suhbаtigа mushаrrаf bo’lsаlаr hаm, bаribir sаhоbаlаrgа yеtishоlmаydilаr. Chunki sаhоbаlаrning suhbаti Nubuvvаti Аhmаdiyа (А.S.M.) nuri bilаndir, yа’ni hаyot vаqtlаridаgi Pаyg’аmbаrlik hоlаtlаri bilаn suhbаtlаshgаnlаr. Аvliyolаr esа, Nаbiy vаfоtidаn so’ngrа, Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni ko’rishlаri, vаlоyаti Аhmаdiyа (А.S.M.) nuri bilаn (yа’ni Pаyg’аmbаrimizning vаliylik jihаti bilаn) suhbаtdir. Dеmаk Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmning, ulаr nаzаrigа ko’ringаn vа bilingаn tаrаfi, Vаlоyаti Аhmаdiyа (А.S.M.) jihаti ilаdir, Nаbiylik e’tibоri bilаn emаs. Mоdоmiki shundаy ekаn, nаbiylik dаrаjаsi vаliylik dаrаjаsidаn nаqаdаr yuksаk bo’lsа, u ikki suhbаt hаm shunchаlik tаfоvut etmоg’i lоzim bo’lаdi.

Nаbiy bilаn suhbаt nаqаdаr nurоniy dаrmоn ekаnligi bundаn аnglаshilаdiki, bir bаdаviy оdаm qizini tiriklаyin ko’mаdigаn dаrаjаdа tоshbаg’r, vаhshiyonа hоlаtdа kеlib, bir sоаt suhbаti Nаbаviyаgа mushаrrаf bo’lgаnidаn so’ng, qаytib chumоlini hаm оyoq bilаn ezmаydigаn bir rаhiymоnа shаfqаt qоzоnаrdi. Hаmdа jоhil, vаhshiy bir оdаm bir kun Nаbiy suhbаtigа sаzоvоr bo’lgаndаn so’ng, Hitoy vа Hind kаbi mаmlаkаtlаrgа kеtаrdi. U mаdаniyаtli qаvmlаrgа hаqiqаtlаrdа muаllim vа kаmоlоtdа rаhbаr bo’lаrdi.

Ikkinchi sаbаb: Sаhоbаlаr, mutlаq аksаriyаt e’tibоri ilа, insоn kаmоlоtining eng а’lо dаrаjаsidаdirlаr. Chunki ulаrning zаmоnidа, u аzim Islоmiy inqilоbdа хаyr vа hаq butun go’zаlligi bilаn, yomоnlik vа bоtil butun chirkinligi bilаn ko’rilgаn vа mоddаtаn his etilgаn. Yomоnlik vа yахshilik o’rtаsidа shundаyin bir fаrq hаmdа yolg’оn vа to’g’rilik o’rtаsidа shundаyin bir mаsоfа pаydо bo’lgаndiki, kufr vа iymоn qаdаr, bаlki Jаhаnnаm vа Jаnnаt qаdаr оrаlаri uzоqlаshib kеtgаndi. Yolg’оn vа yomоnlik vа bоtilning dаllоli vа nаmunаsi - Musаylаmаi Kаzzоb vа uning mаsхаrаоmuz kаlimаlаri bo’lgаni uchun, fitrаtаn оliy hislаr sоhibi vа yuksаk ахlоqlаrgа mаftun hаmdа izzаt vа go’zаllikdаn fахrlаnishgа mоyil bo’lgаn sаhоbаlаr, аlbаttа o’z iхtiyorlаri bilаn, kаzzоblik vа yolg’оngа qo’llаrini uzаtib, Musаylаmаning tubаn dаrаjаsigа tushmаgаnlаr. To’g’rilik vа хаyr vа hаqning dаllоli vа nаmunаsi bo’lgаn Hаbibullоhning (А.S.M.) kаmоlоtning а’lоi illiyinidаgi mаqоmigа bоqib, butun quvvаt vа himmаtlаri ilа u tаrаfgа intilmоqlаri, ахlоqlаrining tаqоzоsidir.

Mаsаlаn, bа’zi dаvrlаrdа bаshаriyаt bоzоridа vа insоnlаrning ijtimоiy do’kоnidа bа’zi nаrsаlаrning bеrgаn mudhish nаtijаlаri vа chirkin аsаrlаri o’ldiruvchi zахаrdеk bo’lаdi. Hаr kim uni sоtib оlish u yoqdа tursin, bаlki bоr quvvаti bilаn undаn nаfrаtlаnib qоchаdi. Vа bа’zi nаrsаlаrning vа mа’nаviy mаtоlаrning bеrgаn go’zаl nаtijаlаri vа qiymаtli аsаrlаri nаf kеltiruvchi bir mаlhаm vа bir brilliаnt kаbi, hаr kimning rаg’bаt nаzаrini o’zigа jаlb etаdi. Hаr kim qo’lidаn kеlgаnchа ulаrni sоtib оlishgа urinаdi. Shungа o’хshаb, Аsri Sаоdаtdа, ijtimоiy hаyot bоzоridа yolg’оn, yomоnlik vа kufr kаbi mоddаlаr аbаdiy hаlоkаt kаbi nаtijаlаrni vа Musаylаmаi Kаzzоbdеk mаsхаrаlаrni kеltirib chiqаrgаnidаn, оliy ахlоqlаr vа shаrаfli vаzifаlаrgа mаftun bo’lgаn sаhоbаlаr undаn o’ldiruvchi zахаrdаn qоchgаndеk qоchishlаri vа nаfrаtlаnishlаri mа’lumdir. Vа аbаdiy sаоdаt kаbi nаtijаni bеrgаn vа Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоm kаbi nurоniy mеvаlаrni ko’rsаtgаn nаrsа, to’g’rilik vа hаq vа iymоn bo’lib, fitrаtlаri sоf vа fе’l-аtvоrlаri yuksаk bo’lgаn u sаhоbаlаr bоr quvvаtlаri bilаn vа hissiyot vа tuyg’ulаri bilаn eng fоydаli bir mаlhаm, eng qiymаtli bir оlmоs kаbi, ulаrgа mushtаri vа mushtоq bo’lishlаri muqаrrаrdir. Hоlbuki u zаmоndаn so’ngrа, bоrgаn sаri to’g’rilik vа yolg’оn o’rtаsidаgi mаsоfа оzаyа-оzаyа yеlkаmа-yеlkа hоlgа kеldi. Bir do’kоndа ikkisi birgа sоtilа bоshlаgаni kаbi, ijtimоiy ахlоq buzildi. Bu zamonda yolg’оngа hаddаn tаshqаri rivоj bеrdi. Yolg’оnning mudhish chirkinligi yаshirinib, to’g’rilikning pоrlоq go’zаlligi ko’rinmаy qоlgаn zаmоndа kimning hаddi bоrki, sаhоbаlаrning аdоlаt vа to’g’rilik vа оliylik vа hаqqоniyаt хususidаgi quvvаtlаrigа, mаtоnаtlаrigа, tаqvоlаrigа yеtishа оlsin vа dаrаjаlаridаn o’tib kеtsin?

Hа, Qur’оni Hаkiymning nurlаri ilа hоsil bo’lgаn o’shа аzim ijtimоiy inqilоbdа, zidlаr bir-biridаn chiqib аyrilgаn bir dаvrdа, хususаn yomоnliklаr butun ergаshuvchilаri, zulmаtlаri vа ikir-chikirlаri bilаn; хаyr vа kаmоlоt esа butun nurlаri vа nаtijаlаri bilаn qаrаmа-qаrshi kеlgаn bir vаziyаtdа vа hаyаjоnli bir dаvrdа, hаr bir zikr vа tаsbеh o’z mа’nоsining butun tаbаqаlаrini ilk bоr vа tаrоvаtli vа yаshnаb turgаn vа yosh bir surаtdа ifоdаlаgаni kаbi, o’shа аzim inqilоbning shоvqin-surоni оstidа qоlgаn insоnlаrning bаrchа hissiyotlаrini, mа’nаviy tuyg’ulаrini uyg’оtib yubоrgаn, hаttо vаhimа vа хаyol vа sir kаbi tuyg’ulаr hushyor vа uyg’оq bir surаtdа ul zikr, u tаsbеhlаrdаgi ko’plаb mа’nоlаrni o’z zаvqlаrigа ko’rа оlib, emаr edilаr.


Хullаs bu hikmаtgа binоаn, bаrchа hissiyotlаri uyg’оq vа tuyg’ulаri hushyor bo’lgаn sаhоbаlаr iymоn nurlаrini vа tаsbеhlаrni o’zidа jаmlаgаn mubоrаk kаlimаlаrni tаlаffuz etgаn vаqtlаri, kаlimаning butun mа’nоlаri bilаn so’ylаrdilаr vа bаrchа his–tuyg’ulаri bilаn hissа оlаrdilаr. Hоlbuki u pоrtlаsh vа inqilоbdаn so’ngrа, bоrgаn sаri tuyg’ulаr uyqugа vа hislаr u hаqiqаt nuqtаsidа g’аflаtgа tushib, u mubоrаk kаlimаlаr, mеvаlаr singаri, bоrа-bоrа ko’nikib qоlish tufаyli lаtоfаtini vа tаrоvаtini yo’qоtаdi. Go’yoki, sаthiylik hаvоsi bilаn quriyotgаndеk, оz bir yаshnоqlik qоlаdiki, аvvаlgi hоlini qаytаrish uchun quvvаtli, tаfаkkuriy bir аmаliyot lоzim bo’lаdi. Mаnа shuning uchundirki, qirq dаqiqаdа bir sаhоbаning qоzоngаn fаzilаti vа mаqоmigа, bоshqа оdаm qirq kundа, hаttо qirq yildа zo’rg’а yеtishа оlаdi.

Uchinchi sаbаb: Nаbiylikning vаliylikkа nisbаti, quyoshning o’zi bilаn оynаlаrdа ko’ringаn quyoshning аksi kаbidir. Ushbu nаbiylik dоirаsi vаliylik dоirаsidаn nаqаdаr yuksаk bo’lsа, nаbiylik dоirаsining хоdimlаri vа u quyoshning yulduzlаri bo’lgаn sаhоbаlаr hаm, vаliylik dоirаsidаgi sоlih insоnlаrdаn shunchаlik ustun bo’lmоg’i lоzim. Vаliylikning eng kаttа dаrаjаsi, Nаbiygа mеrоsхo’r vа sаdоqаtli bo’lgаn sаhоbаlаrning vаliyligidirki, hаttо shu mаqоmni birоn-bir vаliy qоzоnsа hаm, bаribir аvvаlgi sаfdа bo’lgаn sаhоbаlаrning mаqоmigа yеtishоlmаydi. Shu Uchinchi Sаbаbning ko’plаb jihаtlаridаn uchtаsini bаyon etаmiz.

Birinchi Jihаt: Ijtihоddа, yа’ni Qur’оndаn hukmlаr chiqаrishdа, yа’ni Jаnоbi Hаq rоzi bo’lаdigаn аmаllаrni kаlоmidаn аnglаshlikdа, sаhоbаlаrgа yеtib bo’lmаs. Chunki o’shа dаvrdаgi ul buyuk inqilоbi Ilоhiy, Rаbbimiz rоzi bo’lаdigаn аmаllаrni vа Ilоhiy hukmlаrni аnglаsh ustidа jаrаyon etаrdi. Bаrchа zеhnlаr Qur’оndаn hukmlаr chiqаrishgа qаrаtilgаn edi. Bаrchа qаlblаrni: "Rаbbimiz bizdаn nimа istаydi!" dеgаn sаvоl hаyаjоnlаntirаr edi. Dаvrning аhvоli bu hоlni his qilаdigаn vа sеzаdigаn bir tаrzdа jаrаyon etаrdi. Suhbаtlаr bu mа’nоlаrni o’zidа jаmlаgаn hоldа bo’lаrdi. Mаnа shuning uchun, hаmmа nаrsа vа hаr bir hоlаt vа suhbаtu hikоyаlаr, butun shu mа’nоlаrni bir dаrаjа dаrs bеrаdigаn tаrzdа jаrаyon etgаnidаn, hаmdа sаhоbаlаrning istе’dоdini tаkоmillаshtirgаni vа fikrlаrini yoritib turgаnidаn, ijtihоd vа hukm chiqаrishdа istе’dоdi gugurt singаri аlаngа оlishgа tаyyor turgаnidаn, ijtihоd vа hukm chiqаrishdаgi bir kundа vа yoki bir оydа qоzоngаn mаrtаbаsini, u sаhоbаning’ istе’dоd vа zаkоvаti dаrаjаsidа bo’lgаn bоshqа bir оdаm hоzirgi zаmоndа o’n yildа, bаlki yuz yildа qоzоnоlmаydi. Chunki hоzir nаzаrlаr аbаdiy sаоdаt o’rnigа dunyo sаоdаtigа qаrаtilgаn.

Insоnlаrning diqqаt nаzаri bоshqа mаqsаdlаrgа yuzlаngаn. Tаvаkkulsizlik ichrа tirikchilik dаrdi ruhni esаnkirаtgаn hаmdа tаbiаt vа mоddаpаrаstlik fаlsаfаsi аqlni ko’r qilgаnidаn, insоnning ijtimоiy muhiti u shахsning zеhni vа istе’dоdigа ijtihоd хususidа quvvаt bеrmаgаni kаbi, pаrishоn hаm qilаdi, bo’lib tаshlаydi. Yigirmа Yrttinchi So’zning ijtihоd bаhsidа, Sufyon Ibni Uyаynа bilаn uning zаkоvаti dаrаjаsidаgi bir оdаm sоlishtirilgаndа isbоt qilgаnmizki, Sufyonning o’n yildа qоzоngаn mаrtаbаsini bеrigi оdаm yuz yildа qоzоnоlmаydi.


Ikkinchi jihаt: Sаhоbаlаrning Аllоhgа yаqinligi nuqtаsidаgi mаqоmlаrigа vаliylik оrqаli yеtishib bo’lmаydi. Chunki, Jаnоbi Hаq bizgа hаr nаrsаdаn hаm yаqindir. Biz esа Undаn bеnihоyа uzоqmiz. Ungа yаqinlаshish ikki surаt bilаn bo’lаdi.

Biri: Yаqinlikning kаshf bo’lishi bilаndirki, pаyg’аmbаrlikdаgi yаqinlik ungа tааlluqli. Hаmdа pаyg’аmbаr bilаn suhbаt vа ungа mеrоsхo’rlik jihаtidа sаhоbаlаr bu sirgа sаzоvоrdir.
Ikkinchi surаt: Uzоqligimiz nuqtаsidа mаrtаbаlаrni bоsib o’tib bir dаrаjа yаqinlаshmоqdirki, vаliylikdаgi аksаriyаt sаyru-hаrаkаtlаr ungа ko’rа vа nаfsning tаshqi vа ichki оlаmdаn bоshlаb tаrbiyа qilish yo’llаri bu surаtdа jаrаyon etаdi.
Хullаs, birinchi surаt fаqаt ilhоmiydir, kаsb qilib qоzоnilаdigаn emаs. O’zigа jаzb etmоqdir, Rаhmоniy jаzbdir vа mаhbubiyаtdir (yа’ni Аllоh tаnlаgаn vа suygаn bаndаsigа хоsdir). Bu yo’l qisqаdir, birоq o’tа mustаhkаm vа judа yuksаk vа хоlis vа sоyаsizdir. Bоshqаsi kаsbiydir, uzundir, sоyаlidir. Аjоyib хоriqоlаri ko’p bo’lsаdа, qiymаti, Аllоhgа yаqinlik jihаtidа аvvаlgigа yеtishоlmаs.
Mаsаlаn, kеchаgi kungа bugun yеtishmоqning ikki yo’li bоr.
Birinchisi, zаmоnning o’tishigа tоbе bo’lmаy, bir qudsiy quvvаt ilа, vаqt tushunchаsidаn chiqib kеtib, kеchаni bugundеk hоzir ko’rmоqdir.
Ikkinchisi, bir yillik mаsоfаni bоsib o’tib, аylаnib kеchаgi kungа kеlmоqdir; birоq bаribir kеchаgi kunni qo’lidа tutib turоlmаydi, uni tаshlаb kеtаdi. Shungа o’хshаb, zоhirdаn hаqiqаtgа o’tish ikki surаtdа bo’lаdi.

Biri, to’g’ridаn-to’g’ri hаqiqаtning jоzibаsigа bеrilib, tаriqаtning qiyinchiliklаrigа kirmаy, zоhirning o’zidа hаqiqаtni tоpmоqdir.

Ikkinchisi, ko’p mаrtаbаlаrni sаyru-hаrаkаt tаrzidа bоsib o’tmоqdir. Аvliyolаr аhli, gаrchi fаnоi nаfsgа, yа’ni nаfsi аmmоrаsini o’ldirishgа muvаffаq bo’lsаlаr–dа, bаribir sаhоbаlаrgа yеtishоlmаydilаr. Chunki sаhоbаlаrning nаfslаri pоklаnib tаrbiyаlаngаnidаn, nаfsning mоhiyаtidаgi ko’plаb jihоzlаr оrqаli, ibоdаtlаrning bаrchа nаvlаrigа, hаmdа shukr vа hаmdning turli хillаrigа yаnаdа ko’prоq muvаffаq bo’lgаndirlаr. Nаfsni o’ldirgаndаn so’ngrа, аvliyolаrning ibоdаtlаridа оddiylik pаydо bo’lаdi.

Uchinchi jihаt. Fаzilаtli аmаl vа sаvоb ishlаr vа охirаtgа оid fаzilаtlаr jihаtidа sаhоbаlаrgа yеtishilmаs. Chunki, dеylik bir аskаr bа’zi shаrоit ichidа, muhim vа хаvfli bir jоydа, bir sоаt qоrоvuldа turish bilаn bir yil ibоdаt qilgаnchаlik fаzilаt qоzоnishi mumkin vа bir o’q yеyish bilаn, eng kаmidа qirq kundа qоzоnilаdigаn vаliylik dаrаjаsidеk bir mаqоmgа bir dаqiqаdа chiqаdi. Shungа o’хshаb, sаhоbаlаrning Islоmiyаtni tа’sis qilishdаgi vа Qur’оn hukmlаrini yoyishdаgi хizmаtlаri vа Islоmiyаt uchun butun dunyogа jаng e’lоn qilishlаri shunchаlаr yuksаkdirki, bir dаqiqаsigа bоshqаlаr bir yildа yеtishоlmаs. Hаttо, muqаddаs хizmаtdа o’tgаn bаrchа dаqiqаlаri, shаhid bo’lgаn u аskаrning dаqiqаlаri kаbidir dеyish mumkin. Hаr bir sоаtlаri, dаhshаtli bir jоydа bir sоаt nаvbаtdа turgаn bir fidоkоr аskаrning nаvbаti kаbidirki, аmаli оz, аjri ko’p, qiymаti yuksаkdir. Hа, sаhоbаlаr mоdоmiki Islоmiyаtni tа’sis qilishdа vа Qur’оn Nurlаrini yoyishdа аvvаlgi sаfni tаshkil etаr ekаnlаr, ASSABABUL KAL F’AIL sirigа ko’rа, butun ummаtning hаsаnоtlаridаn ulаrgа hissа chiqib turаdi. Ummаtning
صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلٰۤى اٰلِهِ وَاَصْحَابِهِ اَللّٰهُمَّ dеyishi, sаhоbаlаr butun ummаtning hаsаnоtlаridаn hissаdоr ekаnliklаrini ko’rsаtаdi. Yаnа mаsаlаn, bir dаrахtning ildizidаgi kichik bir хislаt, dаrахtning shохlаridа buyuk bir surаt оlаdi, kаttа shохdаn ko’rа kаttаrоq bo’lаdi. Yаnа mаsаlаn, bоshlаnishdа kichik bo’lgаn yuksаk bir nаrsа, bоrgаn sаri bir yаkun tаshkil etаdi. Yаnа mаsаlаn, mаrkаziy nuqtаgа yаqin bir ignа uchi qаdаr bir tеshik, dоirаning chеtidа, bа’zаn bir mеtrgа yаqin bo’lgаn dаrchаgа tеng kеlаdi.
Аynаn shu to’rt misоl kаbi, sаhоbаlаr Islоmiyаt nurоniy dаrахtining ildizlаridаn, аsоslаridаn bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Islоmiyаt binоsining nurоniy chizmаlаrining bоshlаng’ichidа bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Islоmiyаt jаmоаtining imоmlаridаn vа sаnоg’dа аvvаlgilаridаn bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Nаbiylik Quyoshi vа Hаqiqаt Chirоg’ining mаrkаzigа yаqin bo’lgаnlаri tufаyli, оz аmаllаri ko’p o’rnidаdir, kichik хizmаtlаri buyukdir. Ulаrgа yеtishmоq uchun, hаqiqiy sаhоbа bo’lmоq lоzim.

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ الَّذِى قَالَ: «اَصْحَابِى كَالنُّجُومِ بِاَيِّهِمْ اِقْتَدَيْتُمْ
اِهْتَدَيْتُمْ». وَ «خَيْرُ الْقُرُونِ قَرْنِى». وَعَلٰۤى اٰلِهِ وَصَحْبِهِ وَسَلِّمْ
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ


* * *

Sаvоl:. Dеyilаdiki: sаhоbаlаr Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni ko’rdilаr, kеyin iymоn kеltirdilаr. Biz esа ko’rmаsdаn iymоn kеltirdik. Dеmаk, iymоnimiz ulаrnikidаn quvvаtlirоqdir. Buning ustigа, iymоnimizni quvvаtlirоq ekаnigа dаlоlаt qiluvchi rivоyаt bоr?

Аljаvоb: O’shа dаvrdа оlаmdаgi umum fikrlаr Islоm hаqiqаtlаrigа qаrshi vа muхоlif bo’lib turgаndа, sаhоbаlаr Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni yolg’iz insоn surаtidа ko’rib, bа’zаn mo’’jizаsiz o’lаrоq, shundаy bir iymоn kеltirdilаrki, оlаmdаgi umum fikrlаr ulаrning iymоnlаrini buzоlmаsdi. Shubhа tugul, bа’zilаrini vаsvаsаgа hаm tushirоlmаsdi. Sizlаr esа, o’z iymоnlаringizni sаhоbаlаrning iymоnlаri bilаn sоlishtiryаpsiz. Bаrchа umum islоmiy fikrlаr iymоningizgа quvvаt vа hujjаt bo’lgаni hоldа, Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmning pаyg’аmbаrlik tubо dаrахtining dаnаgi bo’lmish insоniy vа jismоniy surаti emаs, bаlki bаrchа Islоmiy nurlаr vа Qur’оn hаqiqаtlаri bilаn bеzаngаn nurоniy, muhtаshаm mа’nаviy shахsini, minglаb mo’’jizаlаr bilаn o’rаlgаnini аql ko’zi bilаn ko’rgаningiz hоldа, bir Оvrupа fаylаsufining so’zidаn vаsvаsа vа shubhаgа tushgаn iymоningiz qаyoqdа-yu! Butun kufr оlаmining vа Nаsrоniy vа yohudiy vа fаylаsuflаrning hujumlаri qаrshisidа buzilmаgаn sаhоbаlаrning iymоnlаri qаyoqdа! Hаmdа, sаhоbаlаrning iymоnlаrining quvvаtini ko’rsаtgаn vа iymоnlаridаn sizib chiqqаn shiddаtli tаqvоlаri vа sоlih аmаllаrdа kаmоlоtlаri qаyoqdа–yu! Ey dаvоgаr! Sеning o’tа zаifligingdаn fаrzlаrni to’liq аdо qilоlmаgаn so’niq iymоning qаyoqdа!
Аmmо, Hаdisdа аytilgаn: "Охirzаmоndа mеni ko’rmаy iymоn kеltirgаn mаqbulrоqdir" mаzmunidаgi rivоyаt, хususiy fаzilаtgа dоirdir. Bа’zi хоs shахslаr hаqidаdir. Bаhsimiz esа, umumiy fаzilаt vа аksаriyаt e’tibоrigа ko’rаdir.

Ikkinchi Sаvоl: Dеydilаrki: Аvliyo аhli vа kаmоlоt sоhiblаri dunyoni tаrk etgаnlаr. Hаttо, Hаdisdа bоrki: "Dunyogа muhаbbаt bаrchа хаtоlаrning bоshlаnishidir. Hоlbuki, sаhоbаlаr dunyogа judа ko’p аrаlаshgаnlаr. Tаrki dunyo u yoqdа tursin, bаlki sаhоbаlаrning bir qismi o’z dаvrining аhli mаdаniyаtidаn аnchа ilg’оrlаb kеtgаnlаr. Qаndаy qilib, bundаy eng оddiy sаhоbаning eng buyuk bir vаliy qаdаr qiymаti bоr dеyаpsiz?

Аljаvоb: Dunyoning Охirаtgа qаrаgаn yuzi bilаn Ilоhiy Ismlаrgа qаrаgаn yuzini sеvmоq, nuqsоnlаrgа sаbаb bo’lmаs, bаlki kаmоlоtgа sаbаbdir vа u ikki yuzdа nаqаdаr ilg’оrlаsа, ibоdаt vа mа’rifаtullоhdа shunchаlik ilg’оrlаydi. Sаhоbаlаrning dunyosi, аnа o’shа ikki yuzdаdir. Dunyoni охirаt ekinzоri dеb, ekib bichgаnlаr. Mаvjudоtni Ilоhiy Ismlаrning оynаsi dеb bilib, mushtоqоnа tаmоshо etib bоqqаnlаr. Dunyoning yomоn tаrаfi esа, uning fоniy yuzidirki, insоnning hаvаslаrigа bоqаdi.

Uchinchi Sаvоl: Tаriqаtlаr hаqiqаtlаrning yo’llаridir. Tаriqаtlаrning eng mаshhuri vа eng yuksаgi hаmdа kаttа yo’l dеb dа’vо qilinаdigаn Nаqshbаndiy tаriqаti hаqidа u tаriqаtning

qаhrаmоnlаridаn vа imоmlаridаn bа’zilаri bundаy
دَرْ طَرِيقِ نَقْشِبَنْدِى لاَزِمْ اٰمَدْ چَارِ تَرْك: تَرْكِ دُنْيَا،
تَرْكِ عُقْبىٰ، تَرْكِ هَسْتِى، تَرْكِ تَركْ.


dеgаnlаr:
Yа’ni, tаriqi Nаqshiydа to’rt nаrsаdаn vоz kеchmоq lоzim.
Hаm dunyoni;
hаm nаfs hisоbigа охirаtni hаm hаqiqiy mаqsаd qilmаslik;
hаm vujudini unutmоq;
hаm ujbgа, fахrgа kirmаslik uchun bu tаrklаrini o’ylаmаslikdir.
Dеmаk, hаqiqiy mа’rifаtullоh vа insоnning kаmоlоtgа erishmоg’i tаrki mоsivо ilа, yа’ni yаrаtilgаn nаrsаlаrning bаrchаsini tаrk qilish bilаn bo’lаdi?

Аljаvоb: Аgаr, insоn fаqаt qаlbdаnginа ibоrаt bo’lsаydi, bаrchа mахluqоtni tаrk qilmоq, hаttо uning ismlаrini vа sifаtlаrini hаm unutmоq, fаqаt Jаnоbi Hаqning zоtigа qаlbni bоg’lаmоq lоzim bo’lаrdi. Birоq insоnning аql, ruh, sir, nаfs kаbi judа ko’p vаzifаdоr his-tuyg’ulаri bоr. Kоmil insоn udirki, bаrchа ul tuyg’ulаrni o’zlаrigа хоs аlоhidа-аlоhidа ibоdаt yo’llаridа, hаqiqаt tаrаfigа yo’llаsh оrqаli, sаhоbаlаrdеk kеng bir dоirаdа, bоy bir surаtdа, qаlb bir qo’mоndоn singаri, tuyg’ulаr esа аskаrlаrdеk, birgаlikdа qаhrаmоnоnа shаkldа mаqsаdi tоmоn yursin. Yo’qsа qаlb, fаqаt o’zini qutqаrish uchun аskаrlаrini tаshlаb yolg’izligichа kеtmоg’i, fахrlаnаdigаn ish emаs, bаlki chоrаsizlikning nаtijаsidir.

To’rtinchi Sаvоl: Sаhоbаlаrdаn o’zni ustun qo’yishlik dа’vоsi qаyеrdаn chiqyаpti? Kim chiqаrаdi? Hоzirgi zаmоndа bu mаsаlа hаqidа bаhs yuritish nеdаndir. Hаmdа Buyuk Mujtаhidlаrgа nisbаtаn tеnglik dа’vоsi qаyеrdаn kеlib chiqmоqdа?

Аljаvоb: Bu mаsаlаni ko’tаruvchilаr ikki tоifаdir. Birinchi tоifа, sоf diyonаt vа ilm аhlidirki, bа’zi hаdislаrni ko’rgаnlаr vа shu zаmоndа tаqvо vа sоlih аmаl аhlini tаshviq vа tаrg’ib qilish uchun bundаy bаhslаr оchаdilаr. Bu tоifа insоnlаrgа qаrshi so’zimiz yo’q. Ulаr zоtаn оzchilikdir vа tеz uyg’оnаdilаr.

Bоshqа tоifа esа g’оyаt mudhish mаg’rur insоnlаrdirki, mаzhаbsizliklаrini Buyuk Mujtаhidlаrgа tеnglik dа’vоsi оstidа yoyishni vа dinsizliklаrini sаhоbаlаrgа tеnglik dа’vоsi оstidа jоriy qilishni istаydilаr. Chunki аvvаlо, u zаlоlаt аhli gunоhlаrgа kirgаn, gunоhlаrgа ko’nikib qоlgаn, gunоhlаrgа mоnеlik qilgаn shаr’iy tаkliflаrni bаjаrоlmаydi. O’zigа bir bаhоnа tоpish uchun dеydiki: "Bu mаsаlаlаr ijtihоdiydir. Bu mаsаlаlаrdа mаzhаblаr bir-birigа muхоlif kеtаdi. Buning ustigа ulаr hаm biz kаbi insоnlаrdir, хаtо qilishlаri mumkin. Shundаy ekаn, biz hаm ulаr kаbi ijtihоd qilаmiz, хоhlаgаnimizchа ibоdаt qilаmiz. Ulаrgа tоbе bo’lishgа nimа mаjburiyаtimiz bоr?" Mаnа bu bаdbахtlаr, shu shаytоniy hiylа ilа bоshlаrini mаzhаblаrning zаnjiridаn chiqаrаdilаr. Ulаrning bu dа’vоlаri nаqаdаr chirik, nаqаdаr аsоssiz.

Ikkinchidаn, shu tоifаdаgi zаlоlаt аhli qаrаsаlаrki, mujtаhidlаr bilаn ish bitmаyotir. Chunki ulаrning zimmаsidа bоr-yo’g’i dinning nаzаriy qismidir. Hоlbuki, bu tоifаdаgi zаlоlаt аhli dinning zаruriy аsоslаrini tаrk etib o’zgаrtirmоq istаydilаr. "Ulаrdаn hаm yахshirоqmiz" dеsаlаr hаm mаsаlаlаri bitmаyotir. Chunki mujtаhidlаr nаzаriy qismdа vа qаt’iy bo’lmаgаn mаydа mаsаlаlаrgа аrаlаshа оlаdi хоlоs. Hоlbuki, bu mаzhаbsiz zаlоlаt аhli dinning zаruriy аsоslаridа hаm fikrlаrni chаlg’itmоq vа o’zgаrtirib bo’lmаydigаn mаsаlаlаrni o’zgаrtirmоq hаmdа Islоmiyаtning qаt’iy ruknlаrigа qаrshi chiqmоq istаgаnlаridаn, аlbаttа dinning zаruriy аsоslаrini tаshuvchilаri vа ustunlаri bo’lgаn sаhоbаlаrgа til tеkkizаdilаr.

Hаyhоt! Bulаr kаbi insоn surаtidаgi hаyvоnlаr u yoqdа tursin, bаlki hаqiqiy insоnlаr vа hаqiqiy insоnlаrning eng kоmillаri bo’lgаn аvliyolаrning buyuklаri sаhоbаlаrning kichiklаrigа tеng kеlоlmаgаni, g’оyаt qаt’iy bir tаrzdа isbоt etilgаndir.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلٰى رَسُولِكَ الَّذِى قَالَ: «لاَ تَسُبُّوا اَصْحَابِى، لَوْ اَنْفَقَ اَحَدُكُمْ مِثْلَ اُحُدٍ ذَهَباً مَابَلَغَ نِصْفَ مُدٍّ مِنْ اَصْحَابِى». صَدَقَ رَسُولُ اللهِ
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ


* * *

SHoxrux Yigitaliyev, 02-03-2010 07:55 (ссылка)

Dars bering!

Dunyoning
jamiki yo‘lini ko‘rdik, Endi bir pokiza yo‘lni ko‘rsating. Yolgon
tarixlardan yuzimiz burdik, Iymondan dars bering, islom o‘rgating!

O’rgandik
jadvalning ne bo‘lsa qismin Xatto bilib oldik hayvonlar jismin. Va le
bilmay o‘sdik Allohning ismin Iymondan dars bering, islom o‘rgating!
Tarix-u,
jugrofiy, kimyolar yaxshi, Ko‘zimiz ilgamas dunyolar yaxshi, Aljabr
fanidan baholar yaxshi, Iymondan dars bering, islom o‘rgating!
Angladik
iymonsiz fanlar mo‘rtligin, Go‘yo darvozasiz, shohsiz yurtligin Bildik
ikki karra ikki to‘rtligin, Iymondan dars bering, islom o‘rgating!
Bugun
boshimiz xam, barcha tan olmish, Ustimizdan ming-ming togutlar kulmish,
Hamma ilmlarning asosi bo‘lmish Iymondan dars bering, islom o‘rgating!
Aziz
muallima, muhtaram ustoz, Abadiy do‘zaxdan bo‘laylik xalos, Kuniga
bitta dars, mayli zarra, oz... Iymondan dars bering, islom o‘rgating!
Asli
iymon bila islom sharafdir, "Alloh - bitta!" degan kalom sharafdir,
Dunyoning darslari bo‘lak tarafdir, Iymondan dars bering, islom
o‘rgating!
Bu ilm farz bo‘lmish har yigit-qizga, Bu yo‘l
Allohimdan omonat sizga, Yarashmas ushbuga hiyonat sizga, Iymondan dars
bering, islom o‘rgating!

Muslima.... ..., 28-02-2010 18:47 (ссылка)

Довуд алайҳиссалом


Аллоҳ таоло Ўз пайғамбари Довуд алайҳиссаломни Қуръони Каримда ўн олти марта зикр қилган. У зот ҳақларида Бақара, Нисо, Моида, Анъом, Исро, Анбиё, Намл, Саба ва Сод сураларида ояти карималар бор.
У зотнинг насаблари Довуд ибн Ийшаа ибн Увайд бўлиб, бориб охири Яҳузо ибн Яъқуб ибн Исҳоқ ибн Иброҳим бўлиб тугайди. Насаб илми соҳибларининг ҳаммаси Довуд алайҳиссаломни Яҳузо ибн Яъқуб авлодидан эканларига иттифоқ қилганлар.
Довуд алайҳиссалом пайғамбар қилиб юборилишларидан аввал Бани Исроил заифлашиб, шариат йўқолиб, ширку хурофотлар кенг тарқалиб кетган эди.
Уларнинг бу ҳоллари яқин қўшнилари томонидан ғанимат фурсат билиниб, ерлари босиб олинган эди. Ўша пайтда Бани Исроил босқинчиларнинг зулми остида турли азобларга гирифтор бўлиб, хору зор ҳолда яшар эдилар.


Бани Исроил уруш қилмоқчи



Бақара сурасида келадиган ояти карималарда Бани Исроилнинг Аллоҳ йўлида уруш қилишига боғлиқ қиссаси келтирилади:
«Мусодан кейинги Бани Исроилдан бўлган аъёнларни билмадингми?! Вақтики ўз набийларига: «Бизга бир подшоҳ тайин қилгин, Аллоҳнинг йўлида уруш қилайлик», дедилар. У: «Агар сизларга уруш фарз қилинса, урушмасаларингиз-чи?!» деди. Улар: «Бизга нима бўлибдики, диёримиздан ва фарзандларимиздан жудо қилинсак ҳам, Аллоҳнинг йўлида урушмасак», дедилар. Уруш фарз қилинганда эса, озгиналаридан бошқалари юз ўгириб кетдилар. Ва Аллоҳ зулм қилувчиларни билувчидир» (246-оят).
Ушбу оятни Аллоҳ таоло Мусо алайҳиссаломнинг қавмидан бўлган аъёнларни эслатиш билан бошламоқда:
«Мусодан кейинги Бани Исроилдан бўлган аъёнларни билмадингми?!»
Мусо алайҳиссалом вафот этиб кетганларидан кейин Бани Исроилнинг аъёнларидан бир гуруҳи:
«Вақтики ўз набийларига: «Бизга бир подшоҳ тайин қилгин, Аллоҳнинг йўлида уруш қилайлик», дедилар».
Яъни, у аъёнлар ўз Пайғамбарлари олдига келиб: «Бизга бир подшоҳ–бошлиқ тайин қилиб бер, унинг раҳбарлигида Аллоҳнинг йўлида урушмоқчимиз», дейишди. Уларнинг бундоқ дейишларидан қалбларида иймон ҳисси уйғониб турган пайти экани билиниб турибди. Уларнинг биз ҳақ йўлдамиз, кофирлар ботилда, бизни Аллоҳнинг Ўзи қўллайди, деган фикрлари бор. Шунинг учун «Аллоҳнинг йўлида уруш» қилмоқчилар.
Лекин қуруқ ҳавас билан иш битмаслигини англаб етмайдилар. Бу ҳақиқатни Аллоҳдан бўлган ҳидоят туфайли Пайғамбарлари тушуниб етади. Шунинг учун:
«У: «Агар сизларга уруш фарз қилинса, урушмасаларингиз-чи?!» деди.
Ҳозир кенгликда туриб, бир-бирингизга қизиқиб, бизга подшоҳ тайин қилгин, Аллоҳнинг йўлида уруш қилайлик, демоқдасизлар. Ҳақиқатан шу иш йўлга қўйилса, уруш фарзга айланади ва унда орқага қайтишнинг иложи қолмайди. Ортга қайтган гуноҳкор бўлади.
Бу мулоҳаза қизишиб турган тўдани янада қизитиб юборди. Урушга кириш қарорига олиб келган сабабларни зикр қилишди:
«Улар: «Бизга нима бўлибдики, диёримиздан ва фарзандларимиздан жудо қилинсак ҳам, Аллоҳнинг йўлида урушмасак?!» дедилар».
Яъни, қайтишга йўл йўқ. Урушмасак, нима деган одам бўламиз. Кофирлар бизни диёримиздан чиқарган, фарзандларимиздан жудо қилган бўлсалар.
«Уруш фарз қилинганда эса, озгиналаридан бошқалари юз ўгириб кетдилар».
Аввалги қизиқиш, шижоат ва ҳавасдан асар ҳам қолмади. Фақат иймоний тарбия олганларгина собитқадам бўлиб қоладилар.
«Ва Аллоҳ зулм қилувчиларни билувчидир».
Бошга иш тушганда ортга қараб қочадиганлар золим эканини шу оятдан биламиз. Аллоҳ таоло уларни зулмини билиб, муносиб жазоларини беради.

Толут подшоҳ бўлди

«Набийлари уларга: «Албатта, Аллоҳ Толутни сизга подшоҳ қилиб тайинлади», деди. Улар: «У бизга қаёқдан подшоҳ бўлсин. Ундан кўра подшоҳликка биз ҳақлироқмиз. Қолаверса, унга кўпроқ мол ҳам берилмаган» дедилар. У: «Албатта, уни Аллоҳнинг Ўзи сизларга танлади ва илмда, жисмда кенглигини зиёда қилди. Аллоҳ подшоҳлигини кимга хоҳласа, ўшанга беради. Ва Аллоҳ кенг қамровли ва билувчидир», деди» (Бақара сураси, 247-оят).
Бани Исроилнинг талабига биноан, уларнинг Аллоҳ йўлида қиладиган урушларига раҳбарлик қилиш учун подшоҳ ихтиёр қилинди.
«Набийлари уларга: «Албатта, Аллоҳ Толутни сизга подшоҳ қилиб тайинлади», деди».
Подшоҳ талаб қилган ўзлари эди, шу талаб инобатга олиниб, Толут уларга подшоҳ этиб тайинланганида, улар уни ризолик ила қабул қилишнинг ўрнига, Аллоҳ таолонинг амрига исён қилишди. Аллоҳ таоло тайин қилган Толутнинг подшоҳ бўлишини инкор этишди. Унинг подшоҳликка тайинланишини хато, деб эълон қилишди. Нега?
«Улар: «У бизга қаёқдан подшоҳ бўлсин. Ундан кўра подшоҳликка биз ҳақлироқмиз. Қолаверса, унга кўпроқ мол ҳам берилмаган», дедилар.
Демак, Толутнинг подшоҳлар авлодидан эмаслиги уларнинг инкорига сабаб бўлган экан. Қолаверса, уларнинг фикри бўйича, подшоҳ бўладиган одамнинг мол-дунёси кўп бўлиши керак экан. Толутда бу ҳам йўқ. У қандай қилиб подшоҳ бўлади?
Бани Исроилнинг ушбу нотўғри мавқифига қарамай, набийлари Аллоҳ таоло нима учун Толутни уларга подшоҳ қилиб тайинлаганини баён қилди:
«У: «Албатта, уни Аллоҳнинг Ўзи сизларга танлади. Ва илмда, жисмда кенглигини зиёда қилди. Аллоҳ подшоҳлигини кимга хоҳласа, ўшанга беради. Ва Аллоҳ кенг қамровли ва билувчидир», деди».
Бани Исроилнинг Пайғамбари сабр билан, қизишмай, уларга ҳақиқатни тушунтиришга уринди. У зот аввало, сиз инкор қилаётган толутни подшоҳ қилиб Аллоҳнинг Ўзи танлади, мен ёки бошқа бирор киши танлагани йўқ, иккинчидан, Аллоҳ унинг илмда ва жисмда кенглигини зиёда қилиб қўйди, подшоҳликка энг керакли нарсалар шулар, қолаверса, Аллоҳ подшоҳлигини кимга хоҳласа, ўшанга беради, Ўзи билиб тасарруф қилади, дедилар.
«Аллоҳ кенг қамровли ва билувчидир».
Ҳамма нарсани, шу жумладан, сиз билан бизни ва биз талашаётган масалани ҳам қамраб олган. Ўзи билиб тасарруф қилади.
Лекин иккиланиб турган ва улкан ишга қадам қўйиш арафасидаги қавмнинг эҳтимолли шубҳаларини ҳам тарқатиб, ишончларини ошириш учун Толутнинг подшоҳлиги Аллоҳ таоло томонидан эканлигини тасдиқловчи мўъжиза нарсаларни ҳам айтиб ўтилади:
«Набийлари уларга: «Албатта, унинг подшоҳлигининг белгиси, сизларга Роббингиздан тобут келмоғидир, унда хотиржамлик ва Мусо ҳамда Ҳорун аҳлидан қолган қолдиқ бўлиб, фаришталар кўтариб келур. Агар мўмин бўлсаларингиз, албатта, бу нарсада сизларга белги бор», деди» (248-оят).
Толутнинг ҳақиқатда Аллоҳ томонидан тайин қилинган подшоҳ эканини Бани Исроилга исбот этиш учун уларга қоил қолдирадиган, одатдан ташқари, Аллоҳдан бошқа ҳеч кимнинг қўлидан келмайдиган бир мўъжиза содир этиляпти.
Маълумки, Мусо алайҳиссаломнинг вафотларидан кейин Йушаъ алайҳиссалом Бани Исроилга раҳбар бўлган эдилар. Ўша пайтда уларни муқаддас ерларидан ҳайдаб чиқарган душманлари бир қанча муқаддас нарсаларини ҳам тортиб олган эди. Мазкур тортиб олинган нарсалар ичида, жумладан, Бани Исроилга хос бир машҳур тобут-сандиқ ҳам бор эди.
Мусо алайҳиссалом қачон урушга кирсалар, ўша тобутни ўз аскарларининг олдида боришини таъминлар эдилар. Шунда Бани Исроилнинг қалбига хотиржамлик тушиб, урушдан қочишмасди.
Кейинчалик у тобутга Мусо ва Ҳорун алайҳиссаломлардан қолган эсдаликларни солиб қўйишган эди. Жумладан, Аллоҳ таоло Мусо алайҳиссаломга Тур тоғида берган лавҳалар, у зотнинг ҳассаси, кийими, ковуши ҳамда Ҳорун алайҳиссаломнинг салласи бор эди.
Пайғамбарлари тобутни фаришталар кўтариб келиши Толутнинг подшоҳлигига белгидир, агар ҳақиқий мўмин бўладиган бўлсангиз, ушбу мўъжизанинг ўзи кифоя қилади, деди.


Толут аскарни синайди


Кейинги оятлардаги маънога қараганда, бу иш рўй бериб, Бани Исроилда ишонч ҳосил бўлганга ўхшайди:
«Толут аскар билан чиққанда: «Албатта, Аллоҳ сизни дарё билан синовчидир, ким ундан ичса, у мендан эмас. Ва ким уни тановвул қилмаса, у, албатта, мендандир. Магар биров қўли билан бир ҳўплам ҳўпласа, майли», деди. Озгиналаридан бошқалари ундан ичдилар. У ва у билан бирга иймон келтирганлар у(дарё)дан ўтганларида, улар: «Бугун бизда Жолут ва унинг аскари билан жанг қилишга тоқат йўқ», дедилар. Аллоҳга рўбарў бўлишга ишонганлар: «Қанчадан-қанча оз сонли гуруҳлар Аллоҳнинг изни билан кўп сонли гуруҳларга ғолиб келган. Аллоҳ сабрлилар биландир», дедилар» (Бақара сураси, 249-оят).
Ва, ниҳоят, Бани Исроилнинг урушдан қочмай қолган одамларини, Толутнинг Аллоҳ тайин қилган подшоҳ эканлигига ишонтирилгач, Толут улардан аскар тайёрлади.
Сўнгра уруш қилиш вақти етиб келди. Шунда Толутнинг ҳақиқий аскарбоши экани намоён бўлди. У аскарларининг ҳолатини яхши биларди. Улар авваллари мағлубиятга учраб юрган, хорликка кўникиб қолган эдилар. Душман эса, кучли, ғалабага одатланиб қолган. Ундай душманга ғолиб келиш учун мустаҳкам иродага эга бўлиш керак.
Шунинг учун Толут ўз аскарларининг иродасини синаб кўрмоқчи бўлди. Шаҳардан чиққанларида, синов шартини эълон қилди.
«Толут аскар билан чиққанда: «Албатта, Аллоҳ сизни дарё билан синовчидир, ким ундан ичса, у мендан эмас. Ва ким уни тановвул қилмаса, у, албатта, мендандир. Магар биров қўли билан бир ҳўплам ҳўпласа, майли», деди».
Йўлда бир дарё учрайди, ким иродаси кучли бўлиб, чанқоққа чидаб, унинг сувидан ичмаса, имтиҳондан ўтган бўлади. Толутнинг ҳақиқий аскарига айланади. Ким иродасизлик қилиб, дарёнинг сувидан ичиб олса, аскарликка қабул қилинмайди. Бир оз сувсизликка чидай олмаган одам урушнинг машаққатларига чидай олмаслиги турган гап. Шу билан бирга, томоқни ҳўллаб олиш учун бир ҳўплам ичишга ҳам рухсат берди.
Юриб бориб дарёга ҳам етишди:
«Озгиналаридан бошқалари ундан ичишди».
Синовдан ўтиша олмади. Оғир ишга киришишдан олдин одамларни фақат оғзаки синов эмас, балки амалий синовдан ҳам ўтказиш зарурлиги шундан билинади. Биринчи амалий синовда Толутнинг аскари ҳам сараси сарага, пучаги пучакка ажради. Синовдан ўтмаганлар ажраб қолдилар.
«У ва у билан бирга иймон келтирганлар у(дарё)дан ўтганларида улар: «Бугун бизда Жолут ва унинг аскари билан жанг қилишга тоқат йўқ», дедилар».
Иймонлилар ичида ҳам заифлар пайдо бўлди. Душманга рўбарў келганда ўзларининг озлиги, душманнинг қувватли эканини сезиб, урушда қатнаша олмасликларини, тоқатлари йўқлигини баён қилишди. Улар вазиятни ўз тарозуларига солиб кўриб, ғолиб келишларига кўзлари етмади. Шунда ҳақиқий мўминлар, ҳамма нарсани илоҳий ўлчов билан ўлчайдиганлар юзага чиқдилар.
«Аллоҳга рўбарў бўлишга ишонганлар: «Қанчадан-қанча оз сонли гуруҳлар Аллоҳнинг изни билан кўп сонли гуруҳларга ғолиб келган. Аллоҳ сабрлилар биландир», дедилар».
Ҳақиқий мўминлар хатарли сўқмоқлардан қийинчиликларни енгиб ўтиб, мақсадга етадилар, Аллоҳ танлаган, муқарраб бандалар қаторига кирадилар. Ҳамма нарса Аллоҳ таолонинг изни билан бўлишига ишонадилар. Шунинг учун, сонлари оз бўлса ҳам, қўрқмайдилар. Улар Аллоҳ сабр қилувчилар билан бирга эканини яхши биладилар. Аллоҳнинг Ўзидан сабр тилаб, қўрқмай, кўп сонли ва қувватли душманга қарши турадилар.



«Роббимиз бизга сабр тўккин»



«Жолут ва унинг аскарларига рўбарў келганларида: «Роббимиз, бизга сабр тўккин, собитқадам қилгин ва кофир қавмларга қарши нусрат бергин», дедилар» (Бақара сураси, 250-оят).
Улар душман билан тўқнашганларида, дуо қилиб, Аллоҳдан сўрайдиган нарсаларини сўрашга шошилдилар. Ўша пайт дуо қабул бўладиган пайт. Ҳақиқий мўминлар ҳар доим Аллоҳни эсдан чиқармайдилар. Аллоҳнинг кўрсатмасига биноан керакли тадбирларни ишга соладилар ва ҳамма нарса қўлида бўлган зотга ёлборадилар.
«Роббимиз, бизга сабр тўккин» иборасидан сабр худди тўкиладиган нарсадек тасаввур беради. Худди сувни тўккандек, бошидан тўкиб юборса, оқиб оёғига тушади. Сабр энг керакли нарса бўлганидан мўминлар уни аввал зикр қилишди.
«Собитқадам қилгин» – бу улуғ ишда қадамимиз тойилмасин, собит турсин. Бу иш ҳам Аллоҳнинг ёрдами билан бўладиган иш.
«Ва кофир қавмларга қарши нусрат бергин».
Мўминларнинг орзуси кофирлар устидан ғолиб чиқишдир. Уларнинг орзуси рўёбга чиқди.

Довуд Жолутни қатл этди

«Бас, Аллоҳнинг изни билан уларни енгдилар ва Довуд Жолутни қатл этди. Сўнгра Аллоҳ унга подшоҳлик ва ҳикматни берди ва хоҳлаган нарсасини ўргатди. Агар Аллоҳнинг баъзи(одам)ларни баъзиларига даф қилиш бўлмаса эди, ер юзи бузиларди. Лекин Аллоҳ оламлар устидан фазл эгасидир» (Бақара сураси, 251-оят).
Толут аскарлари Жолут аскарлари устидан ғалаба қозондилар. Бу ғалаба, албатта, Аллоҳнинг изни билан бўлди. Ҳеч бир нарса Унинг изнисиз бўлмайди. Аллоҳ Ўз иродасини мўминлар орқали юзага чиқаради.
«Бас, Аллоҳнинг изни билан уларни енгдилар ва Довуд Жолутни қатл этди».
Довуд Толут аскари ичида ёш йигит эди. Жолут эса, катта кучга эга бўлган подшоҳ, ҳамманинг қалбига даҳшат солиб турувчи аскарбоши эди. Аллоҳ таоло ушбу золим подшоҳ ва аскарбошининг ёшгина йигитча қўлида қатл бўлишини ирода қилди. Бу билан одамларга, Аллоҳ хоҳласа, ҳар қандай жаббор бўлса ҳам, бир ёш йигит унинг ўлимига сабаб бўлиши мумкинлигини кўрсатди. Шу билан бирга, бу ишнинг ортида бошқа ҳикмат ҳам бор эди:
«Сўнгра Аллоҳ унга подшоҳлик ва ҳикматни берди ва хоҳлаган нарсасини ўргатди».
Довуд Аллоҳнинг инояти билан Толутдан кейин Бани Исроилга подшоҳ бўлди. Унинг подшоҳлик даври олтин давр бўлди. Аллоҳ таоло унга подшоҳликка қўшиб Пайғамбарликни ҳам берди. Шу билан бирга, унга уруш асбобларини ясашни ҳам ўргатди.
«Агар Аллоҳнинг баъзи(одам)ларни баъзиларига даф қилиш бўлмаса эди, ер юзи бузиларди».
Яъни, кофирларни мўминлар билан даф қилиб турмаса, мўминларни кофирлар устидан ғолиб қилмаса, кофирлар ер юзини фасодга тўлғазиб юборадилар.
«Лекин Аллоҳ оламлар устидан фазл эгасидир».
Шунинг учун баъзиларини баъзиларига даф қилиб, ишни тузатиб, тўғрилаб туради.
Аллоҳ таоло Довуд алайҳиссаломга илоҳий китоб ҳам берди. Бу ҳақда Нисо сурасида:
«Довудга эса Забурни бердик» (163-оят), дейди.
Тарихчилар Аллоҳ таолодан Забур берилган, пайғамбар бўлган вақтларида Довуд алайҳиссаломнинг ёшлари қирқда эди, дейдилар. Забур тўрт илоҳий китобнинг бири экани ҳаммага маълум. Унда мавъизалар, ибратлар, зикр қилинадиган дуо­лар бўлган.
Довуд алайҳиссаломнинг овозлари жуда ҳам ширали бўлган. У зот тиловат қилганларида осмондаги қушлар ҳам тўхтаб қолар экан.



Довудга берилган фазллар



Аллоҳ таоло Довуд алайҳиссаломга яна бир қанча фазлларни ҳам берган эди. Бу ҳақида Сод сурасида сўз кетган:
«... Қувват соҳиби бўлган бандамиз Довудни эсла. Албатта, у ўта қайтгувчидир» (17-оят).
Довуд алайҳиссаломга Аллоҳ таоло ҳар жиҳатдан қувват берган эди. У зот динда бақувват эдилар. Кунора рўза тутар, кечанинг ярмида ухлаб, ярмида ибодат қилар эдилар. Подшоҳликлари ҳам кучли эди.
«Албатта, у ўта қайтгувчидир».
Яъни, ҳар бир нарсада Аллоҳга тавба қилувчидир. «Тавба» сўзининг луғавий маъноси ҳам қайтишдир.
«Албатта, Биз унга тоғларни бўйсундирдик. Улар у билан кечки пайту эрталаб тасбеҳ айтардилар.
Тўпланган ҳолдаги қушларни ҳам. Барчалари У зотга ўта қайтгувчидир»(18–19-оятлар).
Аллоҳ таоло Довуд алайҳиссаломга тоғларни бўйсундириб қўйган эди. Тоғлар у зот билан бирга Аллоҳ таолога эртаю кеч тасбеҳ айтар эди.
Шунингдек, Аллоҳ таоло Довуд алайҳиссаломга қушларни ҳам бўйсундириб қўйган эди. Улар ҳам у зотга қўшилиб, Аллоҳ таолога эртаю кеч тасбеҳ айтар эдилар.
Бунинг устига:
«Ва Биз унга мулкини қувватли қилиб бердик ҳамда ҳикматни ва ҳал қилгувчи китобни бердик» (20-оят).
Биз Довудга унинг давлатини қувватли қилиб бердик. Довуд алайҳиссалом Пайғамбар бўлишлари билан бирга, подшоҳ ҳам эдилар. У зотнинг салтанатини Аллоҳ таоло кучли қилиб қўйган эди. Аскарлари кўп эди.
«Ҳамда ҳикматни ва ҳал қилгувчи китобни бердик».
Биз Довудга пайғамбарликни ҳам бердик. Яна унга талашиб-тортишганлар орасидаги жанжални ҳал қилиш ҳукмини бердик. У ҳеч иккиланмай ҳукм чиқарар эди.



Даъволашганларнинг хабари



«Сенга даъволашганларнинг хабари келдими? Ўшанда улар меҳробга чиқишган эди.
Ўшанда улар Довуднинг олдига киришган эди. Бас, у улардан қўрқиб кетди. Улар: «Қўрқма, булар икки даъволашгувчи томон. Биз бир-биримизга зулм қилдик. Бас, орамизда ҳақ ила ҳукм чиқар. Жабр қилма. Бизларни тўғри йўлга ҳидоят қил», дедилар» (Сод сураси, 21–22-оятлар).
Ушбу оятлар билан бошланувчи қиссада, Довуд алайҳиссаломнинг синовга–фитнага дуч бўлганлари ҳикоя қилинади. Юқоридаги оятларда васф қилинганидек, улуғ мартабали, ҳар томонлама етук ва қувватли бўлишига қарамай, у зотнинг ҳам синовга йўлиқишларида ибрат бор.
Бу синов қиссаси қисқача қуйидагича:
Довуд алайҳиссалом вақтини тақсимлаб қўйган эди. Маълум бир вақтини подшоҳлик ишларига, одамлар ўртасида қозилик қилиб, ҳукм чиқаришга ажратган эди. Қолган вақтларда маълум муддат тоат-ибодат билан машғул бўлар эди. Унда Забур тиловат қилар, Аллоҳга тасбеҳ айтар ва бошқа илтижоларни қилар эди. У зот меҳробга кириб, ибодатни бошлаганида, то ўзи қайтиб чиқмагунича ҳеч ким ҳузурига киришга рухсат ололмасди.
Кунлардан бир куни Довуд алайҳиссалом ибодат қилиб турганида тўсатдан икки кишининг меҳробга чиққанларини кўриб қолди. Ҳеч ким киролмайдиган ерга бу икки одам нима учун девордан ошиб киришди, деб у зот қўрқиб кетди. Яхши нияти бўлса, бу суратда келмас эди, деган фикр хаёлидан ўтди.
Ушбу оятларда Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга ўша ҳодисани эслатмоқда.
«Сенга даъволашганларнинг хабари келдими?»
Демак, даъволашганлар бор экан. Бир масалани талашиб қолиб, уни ҳал қилиш учун Довуд алайҳиссаломнинг ҳузурига боришса, у зот ибодатда экан. Улар қизишганларидан, у зотнинг ибодатни тугатишини ҳам кутиб турмасдан, меҳроб устига чиқиб боришибди.
«Ўшанда улар меҳробга чиқишган эди».
Довуд алайҳиссалом ибодат қиладиган меҳробга чиқиб олишган эди.
«Ўшанда улар Довуднинг олдига киришган эди».
Даъволашган ўша икки киши ибодат қилиб турган Довуд алайҳиссаломнинг олдига изнсиз киришган эди.
«Бас, у улардан қўрқиб кетди».
Кутилмаганда, изнсиз, ман қилинган жойга девор ошиб кириб келишлари яхшилик аломати эмас эди. Мўмин одам Пайғамбарнинг ҳузурига бундай суратда кириб бормайди. Ишончли одам ҳам ҳеч қачон ўзига бу ишни эп кўрмайди. Шунинг учун ҳам Довуд алайҳиссалом қўрқиб кетди. Кириб келганлар буни пайқаб, у зотни тинчлантиришга ҳаракат қилишди.
«Улар: «Қўрқма, булар икки даъволашгувчи томон».
Эй Довуд, сен биздан ёмонлик кутма. Биз икки даъволашувчи томонмиз.
«Биз бир-биримизга зулм қилдик».
Шунинг учун даъво талашиб, сенинг олдингга келдик.
«Бас, орамизда ҳақ ила ҳукм чиқар».
Сен бизнинг орамизда даъвомиз бўйича адолатли ҳукм чиқар.
«Жабр қилма».
Ҳукмингда ҳеч кимга зулм қилма.
«Бизларни тўғри йўлга ҳидоят қил», дедилар».
Эҳтимол, талашиб-тортишиш оқибатида биз адашгандирмиз. Сен бизни тўғри йўлга солиб қўй, дейишди.
Сўнг биттаси асосий мақсадга кўчиб, деди:
«Мана бу менинг биродарим. Унинг тўқсон тўққизта совлиғи бор. Менинг эса, биргина совлиғим бор. Бас, у: «Уни ҳам менинг кафолатимга бер», деди ва сўзлашувда мендан устун чиқди» (23-оят).
Икки даъвогарнинг бири иккинчисига очиқ зулм қилибди. У ўзининг тўқсон тўққиз совлиқ қўйига бировнинг биттагина совлиғини ҳам қўшиб олибди. Энди ўша мазлум одам Довуд алайҳиссаломга унинг устидан шикоят қилиб турибди.
Довуд алайҳиссалом арзни эшитиб бўлиб, унга жавоб берди.
«У: «Дарҳақиқат, сенинг совлиғингни сўраб, ўз совлиқларига (қўшиш) билан сенга зулм қилибди. Албатта, кўп шериклар бир-бирларига зулм қилурлар. Магар иймон келтириб, солиҳ амал қилганларгина (қилмаслар). Улар жуда ҳам оз», деди. Ва Довуд Биз уни синаганимизни билди-да, тезда Роббига истиғфор айтиб, саждага йиқилди ва тавба қилди» (24-оят).
(Ушбу оят сажда оятидир.)
Довуд алайҳиссалом биринчи даъвогарнинг сўзини эшитиши билан дарҳол ҳукм чиқаришга киришди ва унга:
«Дарҳақиқат, сенинг совлиғингни сўраб, ўз совлиқларига (қўшиш) билан сенга зулм қилибди», деб унинг фойдасига ҳукм чиқарди.
Ҳолбуки, адолат юзасидан аввал иккинчи даъволашган одамнинг ҳам гапини эшитиб туриб, кейин ҳукм чиқаришлари керак эди.
«Албатта, кўп шериклар бир-бирларига зулм қилурлар», деб муносабатини яна таъкидлади.
Молни аралаштириб шерик бўлганлар доимо бир-бирларига зулм қилиб келган. Сенинг соҳибинг ҳам сенга зулм қилибди, демоқчи бўлди.
«Магар иймон келтириб, солиҳ амал қилганларгина».
Яъни, улардан зулм содир бўлмас, деди. Бу билан иккинчи одамга яна ҳам қаттиқроқ гап тегди. Сўнгра Довуд алайҳиссалом:
«Улар жуда ҳам оз», деди».
Яъни, иймон келтириб, солиҳ амал қиладиганлар жуда оз. Лекин шу пайт хато қилганини англаб қолди. Бу оддий ҳолат эмас, ўзи учун синов эканини тушуниб етди. Дастлаб, меҳробга кирган икки киши ҳақида ёмон гумон қилган, кейин бир томонни эшитиб турибоқ ҳукм чиқариб юборган эди. Бундай йўл тутиш олиймақом, муқарраб бандаларга хос иш эмаслигини ёдга олди.
«Ва Довуд Биз уни синаганимизни билди-да, тезда Роббига истиғфор айтиб, саждага йиқилди ва тавба қилди».
Бошқалар ҳақида ёмон гумон қилганига, ҳукм чиқаришда бир оз шошилганига қаттиқ афсусланди. Аллоҳ таолога истиғфор айтди, саждага бош қўйди, ибодат этиб, тавба қилди.
Муҳаққиқ тафсирчи олимларимиздан Фахриддин Розий ва Абу Ҳаййон оятдаги шу маънони таъкидлаш билан бирга, Бани Исроил Аллоҳ таолога ва Пайғамбарларга бўлган одобсизликларидан яна бирини Довуд алайҳиссалом ҳақида бўҳтонлар тўқиганини айтиб ўтадилар. Шунингдек, Бани Исроилнинг баъзи уйдирмалари айрим тафсир китобларимизга ҳам кириб қолганига қаттиқ афсус қиладилар. Шунингдек, Пайғамбар алайҳимуссаломнинг маъсумлигини, гуноҳ қилишдан сақланганларини доимо эсда тутишимиз лозим. Довуд алайҳиссалом ҳеч қандай гуноҳ қилганлари йўқ, балки бир эътиборсизлик туфайли хато содир бўлди, холос, дейдилар.
«Бас, Биз унинг ўша(хатоси)ни мағфират қилдик. Албатта, унинг учун ҳузуримизда яқинлик ва гўзал оқибат бордир» (25-оят).
Яъни, Довуд алайҳиссалом учун Аллоҳ таолонинг ҳузурида муқарраблик ва гўзал оқибат бордир. Бу гап ҳам Довуд алайҳиссаломдан Бани Исроил тўқиган уйдирмалар асло содир бўлмаслигига далолатдир. Аллоҳга яқин бўлган бандалар ҳам, Аллоҳ таолонинг ҳузурида гўзал оқибати бор бандалар ҳам, ҳеч қачон гуноҳ ишларни қилмайдилар.
Аллоҳ таолонинг Довуд алайҳиссаломга айтган қуйидаги сўзлари ҳам одамлар орасида ҳукм чиқаришда эҳтиёткор бўлишни яна бир бор таъкидлайди:
«Эй Довуд, албатта, Биз сени ер юзида халифа қилдик. Бас, одамлар орасида ҳақ ила ҳукм юрит. Ҳавои нафсга эргашма! Яна у сени Аллоҳнинг йўлидан адаштирмасин. Албатта, Аллоҳнинг йўлидан адашадиганларга унутганлари учун ҳисоб кунида шиддатли азоб бордир» (26-оят).
Инсон зоти, аслида, Аллоҳ таолонинг ер юзидаги халифаси (ўринбосари) ҳисобланади. Бу ҳақиқат бошқа оятларда алоҳида таъкидланган. Ушбу оятда эса, зиммасига одамлар орасида ҳукм қилиш масъулияти юкланган Довуд алайҳиссаломга ўхшаш инсонларга халифалик яна ҳам оғир эканини таъкидланмоқда.
«Эй Довуд, албатта, Биз сени ер юзида халифа қилдик».
Яъни, Биз сени ер юзида ўзимизга ўринбосар қилиб қўйдик. Сен у ерда одамларнинг баъзи ишларини бошқарасан. Бу сенга жуда катта масъулиятдир. Уни адо этишда эҳтиёт бўл.
«Бас, одамлар орасида ҳақ ила ҳукм юрит».
Шундай экан, Аллоҳнинг бандалари орасида адолат билан ҳукм юрит.
«Ҳавои нафсга эргашма!»
Ўзингнинг нафсингдан чиқадиган ўй-фикрларга эргашма.
«Яна у сени Аллоҳнинг йўлидан адаштирмасин».
Чунки ҳавои нафсига эргашиш доимо Аллоҳнинг йўлидан адаштириб келган. Одамлар орасида адолат билан ҳукм юритаман деган одам, албатта, Аллоҳ йўлидан адашишга дучор бўлиши турган гап. Бунинг эса, оқибати ёмон.
«Албатта, Аллоҳнинг йўлидан адашадиганларга унутганлари учун ҳисоб кунида шиддатли азоб бордир».
Ҳавои нафсга эргашиш Аллоҳнинг йўлидан адашишга, бу эса, ўз навбатида, Аллоҳни унутишга олиб келади. Аллоҳнинг йўлидан адашиш дегани, Аллоҳни унутиш деганидир. Бўлмаса, Аллоҳнинг ҳукмлари турганда, бошқа ҳукм юритилар эдими?! Аллоҳнинг ҳукмидан юз ўгирганларга шиддатли азоб бордир.
Аллоҳ таоло Ўз иноятига олган бандаларини эса, худди Довуд алайҳиссалом сингари, аввалдаёқ огоҳлантириб қўяди.
Машҳур тафсирчиларимиздан Ҳофиз Исмоил ибн Касир ушбу ояти каримага тегишли хабарлар ичида қуйидаги ривоятни ҳам келтиради:
«Абу Заръа розияллоҳу анҳу халифа Валид ибн Абдулмалик олдига кирди. Валид унга:
«Менга айт-чи, халифа ҳам ҳисоб-китоб қилинадими? Сен Қуръонни яхши ўргангансан, чуқур биласан», деди. У:
«Эй мўминларнинг амири, айтаверайми?!» деб сўради. Валид:
«Аллоҳнинг омонидасан, айтавер», деди. Абу Заръа:
«Эй мўминларнинг амири! Аллоҳ учун сен ҳурматлимисан ёки Довуд алайҳиссолату вассаламми?! Аллоҳ таоло унга халифалик ва Пайғамбарликни жамлаб берганидан сўнг унга Ўз китобида таҳдид қилиб:
«Эй Довуд, албатта, Биз сени ер юзида халифа қилдик. Бас, одамлар орасида ҳақ ила ҳукм юрит. Ҳавои нафсга эргашма! Яна у сени Аллоҳнинг йўлидан адаштирмасин. Албатта, Аллоҳнинг йўлидан адашадиганларга унутганлари учун ҳисоб кунида шиддатли азоб бордир», деган», деди».



Довуднинг мўъжизалари



Аллоҳ таоло Сабаъ сурасида Ўз пайғамбари Довуд алайҳиссаломга берган нарсалари ҳақида қуйидагиларни айтади:
«Батаҳқиқ, Биз Довудга Ўзимиздан фазл бердик. «Эй тоғлар, у билан бирга (тасбеҳни) қайтар ва қушлар ҳам» (дедик). Ва унга темирни юмшоқ қилдик» (10-оят).
Довуд алайҳиссалом Аллоҳ таолога итоатли бандалардан бўлгани учун оятда Аллоҳ таолонинг Ўзи у зотга бошқаларда йўқ нарсаларни бергани ҳақида хабар бермоқда.
«Батаҳқиқ, Биз Довудга Ўзимиздан фазл бердик».
Пайғамбарлик ато этгани, илоҳий китоб бўлмиш Забурни туширгани, тоғларни ва қушларни у зотга хизматкор қилиб қўйгани, темирни юмшатиб бергани ва бошқа нарсалар Аллоҳ таоло Довуд алайҳиссаломга берган мўъжизалардир. Улардан баъзиси ушбу оятда зикр қилинмоқда.
«Эй тоғлар, у билан бирга (тасбеҳни) қайтар ва қушлар ҳам» (дедик).
Довуд алайҳиссалом Аллоҳ таолога тасбеҳ айтганларида, Забурни тиловат этган пайтларида тоғу тошлар ҳам, қушу ҳайвонлар ҳам у зотга қўшилар эди.
«Ва унга темирни юмшоқ қилдик».
Аллоҳ таоло Довуд алайҳиссаломга темирни хамирдек юмшоқ қилиб берган эди. У зот темирни оловга солиб тобламасдан ҳам, болға билан урмасдан ҳам, нимани хоҳласалар, қўллари билан шуни ясай олар эдилар.
«Ва (унга): «Совутлар қилгин ва бичимини ўлчовли қил. Солиҳ амаллар қилинглар. Албатта, Мен нима амал қилаётганингизни яхши кўриб тургувчиман, дедик» (11-оят).
Яъни, Биз Довудга, ўзингга берилган хамирдек юмшоқ темирдан совут ясагин. Ўша совутларнинг бичимини ўлчовли қилгин, дедик. Довуд алайҳиссаломгача совут бир бутун тўсиқ шаклида ясалар экан. Аллоҳ таоло Довуд алайҳиссаломга илҳом бергач, совутни ҳалқалардан улаб кийим шаклида қиладиган бўлган экан. Оятдаги, бичимини ўлчовли қил, дегани ўша совутнинг ҳалқаларини бир-бирига мослаб ўлчовли қил, деган маънони англатади.
Айни пайтда, Аллоҳ таоло Довуд алайҳиссалом ва у зотнинг аҳлларига хитобан:
«Солиҳ амаллар қилинглар», демоқда.
Яъни, сизларга шунчалик фазлни бериб қўйдим. Бу эса, сизларнинг яхши амаллар қилишингизни тақозо этади. Бу ишда нуқсонга йўл қўя кўрманглар.
«Албатта, Мен нима амал қилаётганингизни яхши кўриб тургувчиман», дедик».
Қилган амалингизга яраша мукофот ёки жазо берилади.
Довуд алайҳиссалом юз ёшга етганларида бу дунёдан ўтдилар.

МЎЪМИН НАСИҲАТГА ҚУЛОҚ ТУТАДИ....

"Мўъмин мўъминнинг биродаридир, ҳеч бир ҳолатда унинг насиҳатини ерда қолдирмайди"
Исломда мўъминлар бир-бирлари билан ака-ука кабидирлар. Шундай экан, мўъминлар 
ўртасидаги ҳақиқий муносабат туғишган биродарлари билан қиладиган муносабати каби бўлиши керак. Ҳатто зиёдароқ бўлиши лозим. Шу сабабдан биродарини севмоқ, унга гўзал муомала қилмоқ, унинг олдида камтар бўлмоқ, ўзининг ва ака-укасининг обрўсини ҳимоя қилгани каби унинг ҳам шарафини ҳимоя қилмоқ мўъминлик, биродарлик шартларидандир. Бундай биродарлик Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳазратлари Мадинага борган вақтларида саҳобаи киром ўртасида тадбиқ этилган. Бундай самимий биродарликни дунё бир маротаба кўрди. Яна бир бор кўриши, балки, фақат жаннатда насиб этар. Чунки бу биродарлик Маккада бор-йўғини қолдириб, фақат Аллоҳнинг розилиги учун ҳижрат қилган маккалик муҳожирлар билан уларни қучоқ очиб кутиб олган Мадина халқи – ансорлар орасида юзага келди. Исломга ёрдам берганлари учун мадиналик мусулмонлар ансор – ёрдамчи дейилди. Мадиналик ансор маккалик муҳожир биродарига бор-йўғини топшириб, ҳақиқий биродарлик муомаласи қилган бўлсалар ҳам, аҳли Макка – муҳожирлар ўзларига кўрсатилган бу инсоний биродарликка миннатдорлик билдириш билан бирга, биродарларига ортиқча юк бўлмаслик учун дарров савдо-сотиқ билан шуғуллана бошладилар. Бироз вақтдан сўнг эса уларнинг ўзлари бошқа муҳтожларга ёрдам бера бошладилар. Муҳожирлардан ҳазрати Абдурраҳмон ибн Авф (Аллоҳ ундан рози бўлсин) Шом сафаридан келган савдо молларини туялари билан бирга Мадина камбағалларига эҳсон қилганлар. 
Маълумки, инсон нуқсондан холи эмас. Аммо мусулмон ўз биродаридаги баъзи 
камчиликларни шартта юзига солмайди. Балки муносиб бир вақтда муносиб бир забон билан ҳамда танҳо бир жойда айтади ва насиҳат қилади. Биродарининг хатою камчиликларини ошкор-оммавий айтиш жоҳилларнинг ҳаракатидир. Зеро, бунинг фойдадан кўра зарари кўпроқ бўлади. Чунки ўртада ҳасад, кин-адоват, жанжаллар келиб чиқиши мумкин. Шунинг учун насиҳат қилувчилар, мутлақ танҳо бир жойда, ширин тил билан ўзининг камчиликларини ҳам бироз мисол келтириб, уни ўзидан совутиб, узоқлаштирмайдиган даражада ўгит беришлари лозим. Ҳар ҳолда, барчамиз насиҳатга муҳтожмиз. Бир-биримизни тўғри кузатган ҳолда тўғри йўлга чақиришимиз ҳам динимиз амри, ҳам дунёю охиратимизнинг саодати учун зарурдир. Файёзи Мутлақ ҳазратлари ҳаммамизга шундай гўзал хулқ эгаси бўлмоғимизни насиб айласин. 


Мўъминнинг сифатлари. Муҳаммад Зоҳид Қўтқу  
www.ziyouz.com кутубхонаси  

настроение: Alhamdulillah

Метки: Fisabilillahi Taala

SHoxrux Yigitaliyev, 28-02-2010 07:45 (ссылка)

Allohdan qo'rqishning alomatlari

Allohdan
qo'rqishning alomati yetti narsada namoyon bo'ladi:


1.Tilda: Ollohdan qo'rqqan odam tilini yolg'ondan g'iybatdan boshqalarga
bo'hton qilishdan va bekorchi so'zlar aytishdan tiyadi. Uni, ollohni
zikr etuvchi, Qur'on o'quvchi va ilmiy  muzokaralar bilan mashg'ul a'zo
holida shay tutadi.


2.Qalbda: Ollohdan qo'rqqan odam qalbida musulmon qardoshlariga
dushmanlik his qilmaydi: yolg'on, bo'hton va hasad qilish kai
g'ayriinsoniy tuyg'ularni qalbidan yo'q qiladi. Chunki hasad, kishining
go'zal amallarini mahv etadi. Shunga ko'ra, Ollohning rasuli buyuradi:
Ey o'quvchi, bilki, hasad qalblarga joylashgan va jamiyat hayotida katta
zararlarga yo'l ochuvchi yomon bir kasallikdir. Qalblardagi
xastaliklar, yani yomon tuyg'ular, yomon fe'llar faqat ilm va amal bilan
davolanishi mumkin.
3.Ko'zda:Ollohdan qo'rqqan odam yeyishda ham,
ichishda ham, kiyishda
ham boshqa xususlarda ham ko'zini haromdan
ehtiyot qiladi. Dunyoga hirs bilan va har narsani qo'liga kiritish
ishtiyoqi bilan emas, ibrat nazari bilan qaraydi . Halol bo'lmagan
narsalarga qarashdan tiyiladi. Shuning uchun ham Ollohning rasuli
buyuradi: - Kim ko'zini harom narsalar bilan to'ldirsa, Olloh ham
qiyomat kuni uning ko'zini olov bilan to'ldiradi.
4.Me'dada: Ollohdan
qo'rqqan odam me'dasiga harom luqma bermaydi. Chunki harom luqma yeyish
eng katta gunohlardan biridir. Shu bois Ollohning rasuli buyuradi: -
Inson zotining me'dasiga bir luqma harom luqma tushganda bu luqma
me'dasida qancha vaqt tursa, yeru ko'kdagi farishtalar ham shuncha vaqt
unga la'nat o'qiydilar.
5.Qo'lda:Ollohdan qo'rqqan odam qo'lini
haromga uzatmaydi, aksincha, Ollohning rizosiga uyg'un narsalarga
uzatadi. Ka'bdan shunday bir rivoyat qolgan: - Olloh yashil zumraddan
bir bino yaratgan. bu binoda yetmish ming doira va har doirada ming xona
bor. Bu yerga faqatgina o'ziga harom narsa in'om etilganda yolg'iz
Ollohdan qo'rqqani uchun uni rad etgan kishilar kiradi.
6.Oyoqda:
Ollohdan qo'rqqan odam isyon yo'lida emas, Ollohga itoat yo'lida
odimlaydi. Ilm-ma'rifat va yaxshi axloq o'rganish maqsadida olimla va
solih kishilar majlisiga boradi.
7.Itoatda: Ollohdan qo'rqqan odam
yolg'iz Olloh rizosi uchun unga itoat etadi. Riyodan, insonlarga o'zini
yo ishlarini ko'z-ko'z qilishdan va ikkiyuzlamachilikdan saqlanadi.

Abu Homid G'azzoliy "Mukoshafat-ul qulub"

 




SHoxrux Yigitaliyev, 28-02-2010 07:44 (ссылка)

Tahorat sunnatlari

- Tahoratning sunnati nechta?
- O’n sakkizta:
1.
«Bismillahir rohmanir rohim», deb boshlamoq.
2. Tahorat qilishni
dilga tugmoq.
3. Qo’lni yuvmoq.
4. Tishni misvok yoki qo’l bilan
yuvmoq.
5. O’ng qo’lga uch marta suv olib og’iz chaymoq.
6.
O’ng qo’lga uch marta suv olib burunni yuvmoq.
7. Qosh, mo’ylov va
lab ostiga suv yetkazmoq.
8. Soqol oralariga panja urib ishqalamoq.
9.
Oyoq panjalariga qo’l panjalari bilan suv yetkazib chog’ishtirmoq.
10.
Yuz, qo’l va oyoqni uch martadan yuvmoq.
11. O’ng qo’lni chap
qo’ldan, o’ng oyoqni chap oyoqdan ilgari yuvmoq.
12. Boshga mash
tortganda peshonadan boshlamoq.
13. Boshning sochli joyining
hammasini ho’llamoq.
14. Ko’rsatkich barmoq bilan quloq ichiga mash
tortmoq, bosh barmoq bilan esa quloq tashqarisiga mash tortmoq.
15.
Ikki qo’lning ort tarafi bilan gardanga mash tortmoq.
16.
Tahoratning barcha farzlarini o’rniga qo’ymoq.
17. Tahorat orasida
boshqa amallar bilan mashg’ul bo’lmaslik.
18. Qo’l va oyoqni
yuvganda panja uchidan boshlamoq.

SHoxrux Yigitaliyev, 28-02-2010 07:43 (ссылка)

Tahorat farzlari

-
Tahorat farzlari nechta?

- To’rtta: yuzni yuvmoq, qo’lni
yuvmoq, boshni ho’llamoq, oyoqni poklamoq.
- Yuz yuvish
tartiblari qanday?

- Yuzning peshonadan iyakkacha bo’lgan ochiq
qismi yuvilishi lozim. Soqol-mo’ylovlarga mash tortiladi.
-
Qo’llarning yuvilish tartiblari qanday?

- Panjalar uchidan
tirsakkacha, tirsak ham, tirnoqlar orasi ham yuviladi.
- Boshning
ho’llanish tartibi qanday?

- Boshning sochli qismining to’rtdan
biriga mash tortilishi farz, hammasiga mash tortish sunnat.
-
Oyoqning qanchasi yuviladi
?
- Panjadan to’piqqacha, so’ng
to’piqning o’zi ham.
- Oyoqlarda mahsi yoki etik bo’lgan
holda-chi?

- Tahorat ketmasidan oldin kiyilgan bo’lsa, mash
tortiladi. 



SHoxrux Yigitaliyev, 28-02-2010 07:42 (ссылка)

Tahorat

-
Namozxon nimalarga e’tibor bermog’i lozim?

- Tani, libosi,
namoz o’qiydigan joyi har xil iflosliklardan xoli bo’lishi lozim.
-
Tahoratning yo’l-yo’riqlari qanday?

- Tahoratda sakkiz tartib
bor:
1. Dastlab toza suv bilan avrat yuviladi.
2. Qo’l yuviladi.

3. Og’iz uch marta chayiladi.
4. Burunga uch marotaba suv
tortilib, chayiladi.
5. Yuz uch bora yuviladi.
6. Ikki qo’l
tirsaklarigacha suv tortilib yuviladi, panjalar oralig’idan suv
yurgiziladi.
7. Ikki qo’l ho’llanib, avval boshga, so’ng ikki
quloqqa, undan so’ng gardanga mash tortiladi.
8. Avval o’ng oyoq,
so’ng chap oyoq to’piqlarigacha yuviladi. Bu paytda oyoq panjalari ham
poklanishi mustahabdir. Agar mahsi yoki etik kiyib yurilgan bo’lsa,
panjalari ho’llanib, uch barmoq barobarida ularga mash tortiladi. Lekin
o’rganishning eng yaxshi yo’li o’rganuvchi bularni amalda, ustozning
ko’magida o’rganmog’idir. 



HECH BOLMASA ULARGA ETIBOR BERAYLIK...

Azizlar Yoshlar -Fm jamiyatini tashkil qilganlarga hurmatimni bildirgan holda,
etiborga arziydigan sozlarni sizga yetkazishni maqul kordim,
Bazan kopchiligimiz oz taqdirimizdan hafa bolamiz, bu naqadar haqiqatga yaqin
ekanligini kelinglar aniqlab olamiz va bu  taqdirlar jamiyatiga nigoh tashlaymiz,
SHAHSAN MEN JUDA TASIRLANDIM! Siz ham ozaro tasirlanibgina qolmasdan,
azo bolib fikrlaringizni qoldiring, Allohim har insonni ogirini yengil qilsin,,,

Мавлид: Вопросы и ответы

Можно ли во время проведения мавлида находиться в одном помещении мужчинам и женщинам?



В Исламе нет прямого запрета на совместное пребывание мужчин и женщин,
если при этом соблюдаются все необходимые требования Шариата. Но при
этом в некоторых ситуациях считается желательным ограничивать общение
посторонних мужчин и женщин. Таким образом, мавлид как просветительское
мероприятие, проводимое с целью призыва, допускает их нахождение в
одном помещении. При этом должны соблюдаться следующие требования:



- присутствующие должны быть одеты в соответствие с требованиями Шариата;

- помещение должно быть достаточно просторным для того, чтобы мужчины и женщины могли находиться за разными столами;

- недопустимо свободное общение между мужчинами и женщинами, не являющимися махрамами, на темы, которые могут привести к греху;

- согласно мнению большинства исламских ученых, женщины не должны петь в присутствии посторонних мужчин;

- тем более, запрещены танцы и пр.



В этом вопросе также важно учитывать регион проведения мавлида. Если в
какой-то местности не принято проводить такие совместные мероприятия,
то нет никакой необходимости собираться мужчинам и женщинам вместе по
случаю мавлида. Лучше провести их раздельно.



Если на мавлиде будут одни девушки, можно ли им снять хиджаб?



Если на мавлиде присутствуют только мусульманки, то они могут, согласно
требованиям Шариата, не закрывать аурат друг перед другом. Однако
исходя из определенных адабов (этикета) к чтению Корана и салаватов,
женщинам лучше присутствовать на таких мероприятиях в хиджабе.



Кроме того, внешний вид соблюдающей мусульманки может стать примером
для тех участниц мавлида, кто еще не «освоил» практику ношения хиджаба.
Платок придаст благочестия не только внешности собравшихся женщин, но и
их намерениям и действиям.



Что же касается присутствия на мавлиде женщин-немусульманок, то перед ними аурат открывать нельзя.



Можно ли девушке идти на мавлид, если у нее месячные?



Известно, что в дни особого состояния у женщин им запрещены некоторые
виды поклонения, такие как намаз, пост, чтение Корана, а также
нахождение в мечети. Таким образом, если мавлид проводится не в мечети
и девушка не принимает участие в чтении аятов Корана, то находиться на
таком мероприятии ей дозволено, а в случае, если это будет
способствовать расширению ее знаний об Исламе и Пророке Мухаммаде (мир
ему и благословение), даже желательно.



Не является ли мавлид запрещенным нововведением?



Ответ на этот вопрос вы можете прочитать здесь.

http:// islam.ru

Виды мавлида

«Традиционные» мавлиды



Классический, или традиционный мавлид, как правило, происходит
следующим образом. Мужчины и женщины собираются отдельно друг от друга,
слушают небольшую лекцию о жизни Пророка Мухаммада (мир ему и
благословение), вспоминая важные вехи его биографии, и воспроизводят
жизнь и качества Пророка (мир ему и благословение) в поэтической форме,
нараспев.



В некоторых регионах мавлиды ограничиваются именно последним действием
– читаются нараспев стихи о Пророке Мухаммаде (мир ему и
благословение). При этом они не всегда бывают приурочены именно к
месяцу Раби-авваль. Зачастую их проводят перед какими-либо важными
событиями, например, перед свадьбой.



Это объясняется тем, что на мавлиде занимаются возвеличиванием Аллаха и
чтением салаватов – ду’а за Пророка (мир ему и благословение), а за это
мусульмане получают благословение и награду от Всевышнего.



На традиционные мавлиды собирается много людей, среди них есть как
образованные, так и пока не обладающие обширными познаниями в области
исламских наук люди. Это обстоятельство полезно учитывать, составляя
программу такого мероприятия.



Знающие люди, местные имамы могут прочитать лекцию или проповедь о
жизни Пророка (мир ему и благословение). Темой такой лекции может стать
Хиджра Пророка (мир ему и благословение), Иман и любовь к Пророку (мир ему и благословение), Посещение Мечети и могилы Посланника Аллаха (мир ему и благословение), Исра валь-Ми’радж – чудо Пророка (мир ему и благословение) и др.



Улемы (исламские ученые) могут ответить на вопросы присутствующих,
касающиеся жизни и поступков Пророка Мухаммада (мир ему и
благословение), а также общие вопросы по Шариату, рассказать интересные
поучительные хадисы.



Студенты исламских вузов, в свою очередь, могут продемонстрировать
красивое чтение аятов и сур Корана, исполнение стихов о Пророке
Мухаммаде (мир ему и благословение) нараспев. То же самое могут
показать и дети, умеющие читать Коран и выучившие по случаю праздника
некоторые стихи.



Мавлиды могут сопровождаться угощением, а также благотворительными
акциями – раздачей садака (подаяния) нуждающимся, организацией сбора
помощи для детских домов и беженцев и т.п. Они могут проходить в
мечетях, частных домах, на квартирах, в исламских центрах и религиозных
учебных заведениях.



«Современные» мавлиды



Все сказанное о «традиционных» мавлидах можно отнести и к
«современным». Однако активная мусульманская молодежь сегодня зачастую
требует более живых мероприятий, творческого подхода, с возможностью
привлечения современных технологий, большей отдачей от гостей,
современными методами даавата (исламского призыва). Сегодня на мавлид
могут прийти не только мусульмане, но и все, кто интересуется исламской
культурой, и язык мавлида должен быть понятен и интересен этим людям.



Вы можете сами проявить свои способности в организации необычного,
интересного, полезного для всех мавлида, составив сценарий, распределив
обязанности и роли. И хотя для этого придется основательно
подготовиться, результат может вас удивить: гостям не захочется
расходиться, и желание провести аналогичное мероприятие снова уже будет
подкреплено этим положительным опытом.



Для реализации наиболее простого сценария разделите гостей на две
группы: участников и слушателей. Задача участников – рассказывать и
дискутировать, задача слушателей – задавать вопросы и высказывать
мнение. Тематика мавлида одна – жизнь и нравственные качества Пророка
Мухаммада (мир ему и благословение), его роль в жизни уммы и пример для
всех поколений мусульман.



В программе встречи предусмотрите рассказ о жизни Пророка (мир ему и
благословение). Для этого изучите его биографию, разделите ее на
основные вехи, и о каждом периоде жизни пусть расскажет один из
участников вашего вечера. Затем, когда полная картина жизни Пророка
Мухаммада (мир ему и благословение) в основном будет ясна
присутствующим, попросите слушателей высказаться о том, какой период и
какой поступок вызвал у них наибольший интерес, какую аналогию они
могли бы провести с сегодняшним днем, какой урок можно извлечь из этого
рассказа.



Другой, не менее интересной темой для дискуссии могут стать личные
качества Пророка Мухаммада (мир ему и благословение). Пусть каждый из
числа участников встречи подготовит информацию об одном из качеств
Посланника Аллаха (мир ему и благословение).



Такой рассказ должен включать несколько хадисов, показывающих, почему
именно это качество свойственно нашему Пророку (мир ему и
благословение) и в чем заключается положительный пример для каждого из
нас. Каждое качество необходимо оценить с точки зрения его пользы в
современном мире.



Если на мавлиде присутствуют только женщины, то они вполне могут
рассмотреть и качества супруг Пророка Мухаммада (мир ему и
благословение), которые, как известно, являются матерями всех
правоверных. В их рассказах могут содержаться истории о том, как жены
вели себя в тех или иных ситуациях, как они проявляли терпение и
мудрость, как Пророк (мир ему и благословение) относился к ним. Эти
истории могут стать очень поучительными для современных мусульманок.



Поскольку на мавлиде может присутствовать много «начинающих» мусульман,
будет полезно вместе с ними выучить несколько салаватов, предварительно
рассказав о том, какая польза будет от их произнесения. Объясните, что
салават – это дуа (молитва-просьба) о даровании большей почетности и
большего величия Пророку Мухаммаду (мир ему и благословение) и о
сохранности его общины.



Человеку, читающему салават, Всевышний посылает Свою Милость. Всевышний
Аллах привносит праведность в его поступки, повышает степень его
духовности и очищает его сердце, вселяя в него любовь и удаляя
лицемерие.



Абу Хурейра, да будет доволен им Аллах, передал слова Пророка Мухаммада (мир ему и благословение): «Когда
кто-либо читает Салават у моей могилы, я слышу его. Когда читают
Салават издалека, то Аллах назначает специального Ангела, передающего
этот Салават оттуда. И Аллах наградит читающего исполнением желаний и
нужд в этой жизни и в вечной. И в Судный День я буду свидетелем и
защитником в пользу этого человека»
.



Абу Дарда, да будет доволен им Аллах, передал слова Пророка Мухаммада (мир ему и благословение): «Читай
особенно много Салаватов по пятницам, так как пятница – самый
благословенный день. Как только человек произносит Салават, это сразу
же достигает меня»
.



Вот некоторые из салаватов, которые можно легко выучить:



Салляллаhу ‘аля Мухаммад, салляллаhу ‘аляйхи ва саллям (Да благословит Аллах Мухаммада, мир ему, возвысив степень его величия, и да сохранит общину его последователей).



Аллаhумма салли ‘аля Саййидина Мухаммад ва ‘аля алихи ва асхабихи аджма’ин
(О Аллах, ниспошли благословение нашему Господину Мухаммаду, мир ему,
возвысив степень его величия и почетности, его семье и всем его
сподвижникам).



Йа Рабби салли ва саллим даиман абадан ‘аля Хабибикя хайриль-халькы кюллихим (О Господь, даруй навечно больше величия и почетности Твоему самому любимому и наилучшему из всех созданий).



Важно также помнить, что в Исламе признаются все Пророки (мир им), а
значит, рассказ и о других Пророках Единобожия (мир им) также будет на
мавлиде вполне уместным. Краткую информацию о них вы можете получить здесь.



«Современные» мавлиды могут также сопровождаться показом видеофильмов о
Пророке Мухаммаде (мир ему и благословение) и аудио-проповедями с
последующим их обсуждением. На них могут также проводиться конкурсы на
знание основ Ислама.





Мавлид: Инструкция по применению

Месяц Раби-авваль, наступивший в этом году 30 марта, является месяцем
Прихода в наш мир Последнего Пророка – Мухаммада (мир ему и
благословение). В это время во всем исламском мире проводятся
специальные мероприятия, напоминающие нам о роли Мухаммада (мир ему и
благословение) в жизни уммы, о его наследии и примере для всех
мусульман. В этот месяц празднуется также День рождения Пророка
Мухаммада (мир ему и благословение) – Мавлид ан-Наби (в текущем 2006
году приходится на 10 апреля).



Организовать мавлид можно в любое время, так же, как и в любое время
года можно встречаться для бесед на темы Ислама, проводить лекции и
дискуссии. Но в месяц Раби-авваль мавлид особенно желателен.
Особенность его заключается в том, что на нем мы более внимательно
относимся к наследию Пророка (мир ему и благословение) и стараемся
вынести для себя полезные уроки из его высказываний, поступков.



К сожалению, бывает так, что проведенный мавлид становится «дежурным»
мероприятием, куда мусульмане приходят, потому что «так принято», не
осознавая до конца важность встречи. Чтобы избежать такого отношения к
мавлиду, устроители должны постараться не просто донести до сердца
каждого гостя смысл праздника, но и создать особую атмосферу, дать
возможность каждому внести свою лепту, принять участие.


В этой группе, возможно, есть записи, доступные только её участникам.
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу