Откройте свой Мир!

 Агар он турки шерози ба даст орад дили моро,
Ба холи хиндуяш бахшам Самарканду Бухороро.
Бидех соки , майи боки ,ки дар чаннат нахохи ефт,
Канори оби Рукнободу гулгашти Муссаллоро.
Фигон , к-ин лулиёни шухи ширинкори шахрошуб,
Чунон бурданд  сабр аз дил ,ки туркон хони ягморо.
Зи ишки нотамоми мо чамоли ёр мустагнист,
Ба обу рангу холу хат чи хочат хусни зеборо!
Ман аз он хусни рузафсун,ки Юсуф дошт донистам,
Ки ишк аз пардаи исмат бурун орад Зулайхоро.
Агар дашном фармои в-агар нафрин ,дуо гуям,
Чавоби талх мезебад лаби лаъли шакархоро.
Насихат гуш кун чоно,ки аз чон дусттардоранд,
Чавони саодатманд панди пири доноро.
Хадис аз мутрибу май гуву  рози дахр камтар чу ,
Ки пас накшуду накшояд ба хикмат ин муамморо .
Газал гуфтиву дурр суфти,биёву хуш бихон ,Хофиз,
Ки дар назми ту афшонад фалак икди Сурайёро.

Мо мардуми ин кишвари дар авчи барорем,
Як зарра хам аз душмани худ тарс надорем.
Лекин хама чун як дили чон сулхшиорем,
Мо зидде хазонему тарафдори бахорем.
 
Моро Ватану модару чонона азиз аст,
Мехри дилу ободии хар хона азиз аст.
Осудагию кори далерона азиз аст,
Хар як кадами худ ба хамин арз гузорем.
 
Сулх аст чунон калъаи пуркудрати махкам,
Махкам бикунад боз варо халк дамодам.
Хар кас,ки хохад шарафи одаму олам,
У хамрахи мо бошаду хамфикру карорем.
 
То хифз намоем хама пиру чавонро,
То дур кунем аз хама чо офати чонро.
Хунмаст чаноби чахонсузи чахонро,
Бо тантана бар суди адолат бисупорем.
          
             (Аминчон Шукухи)
 
 
 

Салом бародарон ва хохарони ахли ислом!
Агар ман нахохам ё хохишхам надошта боша, аммо на танхо ман, бали ягон мусалмони хакики, дар боби вазъиятхои Чумхурии Исломии Ирон, яъне бародарони форсе, ки бо мо точикон хамхуну, хамнажоду, хамзабону, хамдин хастанд, ки имруз зери тахкиби дунёи СИЁНИСТИ (яъне яхудиёну душманони ислом) карор гирифтаанд, хомуш нишаста наметавонад!
Пас ман гуфтаниам, ки аз руи ахбороте, ки ман дарёфт кардаам, давлати Исроил (яъне яхудиён) бо якчояги бо давлати Амирко, ки душмани ашадии дунёи ислом хастанд, мехоханд худи ба хамин наздикихо, тахминан то иди соли нави милоди, яъне мумки дар моххои декабри хамин сол, хучум болои бародарони мусалмони мо ФОРСХО яъне Чумхурии Исломии Ирон биёваранд!
Пас ман танхо мехостам фикри шахсии хар яке аз Шумо бародарон ва хохарони мусалмону муслимаро бифахмам оиди ин масъалаи мухим, ки ОЁ ДАР ИН ВАЗЪИЯТИ МУТАШАННИЧЕ (яъне яке аз имтихонхои навбатии Аллох) КИ ИМРУЗ БОЛОИ НА ТАНХО МО, БАЛКИ ТАМОМИ МУСАЛМОНХОИ ЧАХОНИ ИМРУЗА ОМАДААСТ,
ОЁ ЧИХОД БОЛОИ МО ФАРЗ ШУДААСТ Ё НЕ???
Хохишмандам агар имконият дошта бошад, бо мисолхо чавоб гуед!
Пешаки сипосгузорам!

Дуруд, ориёрони меҳрубон. (5.09.11.)

Имрӯз Сарвари Ирони Оризамини
Бузурги мо, Маҳмуд Аҳмадинажод
барои боздиди расмӣ ба Тоҷикистони
Оризамини Сарбаланди мо, ташриф
овард...

Ика бханден
Ислом Каримов дар сартарошхона муи сарашро кам кардестай бад сартарош бо овози пас шерри рогунро мехонад Рогун Рогун Рогун гуфта муи сара кам кадан мегира бад Ислом Каримов ба тарафи сартарош мегарда мегаки чи икадар Рогун Рогун дори мемонимон амича бшинем тенчкак сартарош ба тарафи Каримов мега ака мА ичико накадам мА кори хдма осон кадестам Каримов мегарда мега чхели кори хта осон кестай гуш пармона бурди охи сартарош мега ака хар вахтеки мА Рогун Рогун мегум муй сари шумо рост рост мехеза ма ба осони муи Сара кам кадан мегирм ахаххахахаххахахахха саломат бошен неки мо Точикон месозем Рогунро

Зар зи руди Зарфишон ояд хаме,
Лаъл аз Боми Чахон ояд хаме.
Вусъати Вахши равон аз нобхо,
Барки Рогун барксон ояд хаме.
Накхати Сир бо навои сугдияш,
Суи Дашти точикон ояд хаме.
Хамчу пайванде миёни ориён,
Панч байни порсиён ояд хаме.
Накби Уштур аз шимол то бар чануб,
Хамчу Рохи Кахкашон ояд хаме.
Файзи Истикболу «Истиклол»-и мо,
Рохи дил то Сугдиён ояд хаме.
Дар Хисору Рашту Хатлону Хучанд,
Суннати як хонадон ояд хаме.
Точику Эрониву Афгону Форс,
Гирди хам бо як забон ояд хаме,
Аз Самарканду Бухорои Шариф,
Мухри Мулки Точикон ояд хаме,
Мисраи бедории Дардошно
Чун шиор аз хар забон ояд хаме,
Эй Худоё мустачоби ин дуо,
Даври РУШДИ ТОЧИКОН ояд хаме!
ДАРДОШНО

БОЗОР СОБИР ВА ХУДШИНОСИИ МИЛЛӢ


Ба гуфтаи бузургон, ҳар як инсон дар колбади худ бо фикру андешарониҳои
худ як ҳокимият, як давлатест ва дар шинохти андеша ва фалсафаи
бузургмардони таърих каминаи камтарин чун як тоҷики миллатдӯст ва
миллатшинос фикру ақидаи хешро дорам.
Ин андеша зиёда аз 20 сол,
аз овони мавҷудияти Иттиҳоди Шӯравӣ вобаста ба мутолиаи адабиёти тоҷику
рус ва адабиёти ҷаҳонӣ дар андешаи банда пайдо гаштааст ва фикр
мекунам, ки фарзандони худогоҳи миллат низ ин фикри маро тасдиқ
мекунанд.
Хулосаи банда аз он давраи пуршӯри бозсозии горбачёвӣ
ҳамин ҳаст, ки агар замини Тоҷикистонро ба мизи чорпоя ташбеҳ диҳем, он
гоҳ бешубҳа ва бечуну чаро аз ин чаҳорпоя тахтаи болои ҳамвораш замини
пур аз кӯҳ (Тоҷикистон 93 фоизаш кӯҳ ва 7 фоизаш ҳамворӣ ҳаст) ва он ин
чаҳор пояаш пеш аз ҳама устодони шеъри тоҷикӣ Мӯъминшоҳи Қаноат, Лоиқи
равоншод, Бозор Собиру Гулрухсор ҳастанд.

Онҳо буданд, ки ба маротибаи аввал аз ибтидои солҳои 60-уми асри ХХ бо
ашъори соф миллии худ дар васфи Ватан, модар, забони тоҷикӣ, таърихи
миллат дар дили хонандаи тоҷик баъди хоби гарони зиёда аз сӣ солаи
шахспарастӣ, тарси террору панҷараҳои ГУЛАГ-и Сурх, як шӯру шар, як
ҷунбишеро ҷой дода, инқилоби фикриеро бо номи "Ман", ки имрӯз худшиносии
миллист, эҳё кардаанд ва бо дилпурӣ метавон гуфт, ки ин чаҳор тан шоири
миллии мо, чаҳор тан шаҳсутуни адабу фарҳанги мо дар зарфи қариб ним
аср парчами худшиносии миллиро заковатмандона, бузургворона, пеш - пеши
оммаи мардум то кунун бурда истодаанд ва боварӣ дорам, ки боз чандин
даҳсолаҳо, то он замоне, ки тоҷик ва Тоҷикистон вуҷуд дорад,
байрақбардорони худшиносии миллии мо онҳо хоҳанд буд.
Устод Бозор Собир
аз нахустин шеърҳои худ ва нахустин маҷмӯаи ашъораш "Пайванд" (1972) ба
дили хонандаи тоҷик роҳ ёфт ва оҳиста-оҳиста ашъораш дили хонандагон -
ҷавонони тоҷикро, солҳои 70-ум ва 80-уми асри гузашта тасхир намуд.

Хонандаи тоҷик баъдан ҳар як маҷмӯаи хурд, вале дар айни замон як дунё
маъно, як ҷаҳони бузурги маънавиро бо қаноатмандӣ қабул ва мутолиа
мекард.
Рӯ овардан ба Бухоро ва хонадони Сомониён, бедор кардани
эҳсоси шинохти аввалин Шоҳи тоҷикон Амир Исмоил дар адабиёти шӯравии
тоҷик як падидаи наве буд, ки бо иборае Тоҷикистонро ларзонид ва ин
ашъори саропо моломоли худшиносии миллӣ, ки дар рӯзномаи "Маориф ва
маданият" бо пуштибонии сардабири вақти рӯзнома, бонуи воқеан мубориз
Бӯринисо Бердиева (рӯҳаш шод бод!) соли 1981 рӯи чопро дида буд, Кумитаи
Марказии фирқаи - коммунистии Тоҷикистонро бо роҳбаронаш ба даҳшат ва
қаҳру ғазаб афканд.
Бахусус аз таъсири сахти шеъри "Забони модарӣ"-яш, ки солҳои 70-ум рӯи чоп омад, бояд хотиррасон намоем.
Шоир чи хуш гуфтааст:
"Ҳарчӣ ӯ аз моли дунё дошт дод,
Хиттаи Балху Бухоро дошт, дод.
Суннати волою Девон дошт, дод,
Тахти Сомон дошт дод.
Ё дар ҷои дигар меоварад:
"Дар миёни тангчашмоне, ки
чашми тангашонро,
Ҳеҷ ганҷе пур намекард,
Ҳафт хони Рустамашро
барҳадар густурд.
Ҳафт ганҷи қиммати Афросиёбашро,
Барҳадар рехт,
Ҳафт мулкашро фидо кард!
Барои чунин сатрҳои ҷонсӯз ва ошкорогӯӣ дили шерона бояд дошт ва воқеан устод Бозор Собири миллатдӯст ҳамин гуна шердилу ғаюр ҳаст.

Ёд дорам, замоне, ки шогирди мактаби миёна будем ва соли 1980 ҷашни
1000 солагии Шайхуррраис Абӯалӣ Сино бо сарпарастии Созмони Миллали
Муттаҳид дар тамоми ҷаҳон ҷашн гирифта мешуд, дар Тоҷикистон низ ба ин
муносибат ҷашни бузурге барпо гашт ва расонаҳои хабарии кишвар шеърҳои
зиёди шоирони тоҷикро бахшида ба ин ҷашн чоп намуда буданд, дар ин миён
шеъри ба тозагӣ навиштаи устод "Теғи Сино" дар байни шеърҳои чопгашта
мавқеи асосӣ дошт ва ду сатри охири он:
"Халқи тоҷик теғи дармонбахши Синоро гирифт,
Теғи дармонбахши Сино рӯи дунёро гирифт."

Чун сархат бо ҳарфҳои калони сиёҳ дар ҳарду саҳифаи рӯзномаҳои
ҷумҳуриявӣ чоп гашта буданд ва чун чашми хонанда ба ин сатрҳо меафтод,
ӯро беихтиёр як ҳиссиёти аҷиби ифтихори миллӣ, ифтихор аз фарзанди
фарзонаи миллат ва ифтихор аз тоҷик будан фаро мегирифт.
Ҳамон
давра ба мани шонздаҳсола ин пораи шеър ҳамон гуна таъсири сахт расонида
бд, ҳамчунин достони "Гаҳвораи Сино"-и устод Мӯъминшоҳи Қаноат,
«Шинохти Сино» шеъри ба Шайхурраис бахшидаи шодравон, устод Лоиқ маро
водор ба он сохтанд, ки он сол китобу мақолаҳои зиёдеро бо диққат дар
бораи пури Сино хонам, ки китобҳое аз қабили "Пири ҳакимони
Машриқзамин", "Сурат ва сирати Сино", "Пирӯзинома" ва ғайраҳо аз ин
қабиланд.
Устод Бозор Собир
дар шеърҳои лирикии худ ба замми он, ки табиати зебои диёрро хуб тасвир
менамояд, ба ҳамин монанд воқеъаҳои таърихӣ, дарду доғи миллати басо
ҷафокашидаи худро бо ҷумла, калима ва ибораҳои суфта ва зебо, равон ва
шоирона ифода менамояд, ки чунин тасвирҳои пурсӯз беихтиёр шахсро ба
риққат оварда, ба фикр намудан маҷбур месозад.
Оё чунин сатрҳои шеъриеро ба мисли:
Халқи тоҷик,
Халқи ормон,
Об дар чашм,
Чун ятимон.
Дар лабаш хаш,
Чун асирон.
Аз Ватан то бар кафан, ҳар буду нобуде, ки дошт
Бар Ватанталбу кафанталбандаҳо бахшиду дод.

- ро метавон бе эҳсосу ҳаяҷон ва бефикр қироат намуд? Фикр мекунам, ки
он касе, ки тоҷики "хасакӣ" нест ва барояш дарду доғи ин миллати
ҷигарсӯхта ва тӯли садсолаҳо дардкашида бефарқ нест, ҳеҷ гоҳ чунин
сатрҳои ҷонсӯзро наметавонад ором ва бе шӯру эҳсоси ботинӣ бихонад.
Шоир тасвири мардони таърихӣ ва кору пайкори онҳоро чун рассоми мониқалам тасвир мекунад.
Масалан, дар шеъри Фирдавсӣ мегӯяд:
Ин ровии қаламраси Сосониёни вақт,
Ин шоири қаламрави Сомониёни вақт.
Дар маркази замин қалами тези хешро,
Чун яккамех, кӯфта лангар намудааст,
Бо лангари забони дарӣРахши шеърро.
Бо чунин услуб ӯ рӯзгор, хидмат ва фоҷиаи устод Айнӣ, Аҳмади Дониш ва дигаронро пурра ва возеҳу равшан баён сохтааст.

Шоири бузурги миллии мо аз ҳодисаҳои таърихии даврони бозсозии Шӯравӣ
ва давраи пасошӯравӣ чун як узви ҷомеа ҳеҷ гоҳ дар канор ва бетараф
набуда, ҳодисаҳои хунини Тоҷикистон, чун баҳманмоҳи хунуни соли 1990,
воқеаҳои ҷанги таҳмилии солҳои 1992-1997 дили поки ӯро ба дард оварда,
боиси инъикоси ин мавзӯъҳо дар асарҳои баъдияш гардидаанд.
Дар шеъри "Чашмҳои дурбинҳо кӯр бодо, кӯр!" оид ба воқеаҳои ҷанги таҳмилии тоҷиккуши солҳои 1992-1997 овардааст:
Кокули сабзи наистоне ба чанги мавҷи Омӯ,
Ҳамчу аз гесӯи занҳои "шиновар" мекашад ӯ.
Як наистон нолаам ман, як наистон печу тоб,
Як ҷигар дарёи хунам, як ҷигар дарёи об.
Дар ин сатрҳо, бо пуррагӣ даҳшати ҷанги ба ном шаҳрвандӣ, вале дар асл генотсиди халқи тоҷик бо пуррагӣ тасвири худро ёфтааст.
Бархе аз ашъори шоир чун шеъри миллӣ, ба гимни мардумӣ ва суруди миллии халқи тоҷик табдил ёфтаанд.

Чунончи, ба ин шеъри бисёр маъруфи "Исмоили Сомонӣ - девори Бухоро
буд", мисол шуда метавонад, ки тариқи садо ва симо қариб ҳаррӯз такрор
гашта, ба дӯстдоштатарин, маҳбубтарин шеъри ҳар як хонадони тоҷик табдил
ёфтааст.
Аз хуни Сиёвушем, ҳамхуни Сиёвушем,
Аз ҷомасафедонем, ҳар ҷома намепӯшем,
Ҳамсоли "Авасто"-ем, ҳам оташи Зардуштем,
Мо оташи Зардуштӣ, нокушта намекуштем.
* * *
Исмоили Сомонӣ, девори Бухоро буд,
Мо ҳамватани ӯем, ӯ ҳамватани мо буд,
Мо ҳам кӯҳи хороем, девориБухороем,
Девори Бухороем, мо ҳам кӯҳихороем.
Оре, чунин ашъори бузург, чунин ашъори пуртаъсир метавонад сарҷамъкунандаи миллат бошад ва ҳаққо, ки чунин низ ҳаст.

Ҳақ ба ҷониби пешвои миллиамон Президент Эмомалӣ Раҳмон аст, ки
пайваста ва доиман оид ба баланд бардоштани рӯҳияи худшиносии миллати
тоҷик дар ин давраи ҷаҳонишавии тамаддунҳо ва вазъи на он қадар хуби
сиёсии ҷаҳон ҳарф мезананд.
Оре, дар ин давраи нозуки таърихӣ
агар мехоҳем, ки чун миллат боқӣ монем ва пешрав шавем, бояд худшиносии
миллиамонро ба ҳадди комил боло бардорем, маҳз наҷоти миллатро ман дар
худшиносии миллии комил мебинам.
Дар ин асос адабиёт, таърих ва
фарҳанги мо нақши аввалия ва ҳалкунанда дорад ва фикр мекунам, ки ашъори
бузурги ватандӯстонаи устод Бозор Собир
чун як мактаби бузурги худшиносии миллӣ барои баланд бардоштани эҳсоси
худшиносии миллати мо, алалхусус боло бурдани сатҳи маърифату фарҳанги
ҷавонону наврасон хизмати бузургеро анҷом дода метавонад.
Мавзӯи
ашъори пасошӯравии устод ва алалхусус шеърҳои дар он сӯи ӯқёнус
эҷоднамудаи ӯ, ки ҳам аз лиҳози вазн ва ҳам мазмун дар бисёр ҳолатҳо ба
чаҳорчӯбаи назми форсӣ намеғунҷанд, аз лиҳози маънӣ ва мақсуд дар сатҳи
хеле паст нисбати навиштаҳои даврони ҷавониаш қарор дошта, аз ҳазёне беш
нестанд. Фикр мекунам он ҳама дар оянда таҳқиқоти адабӣ ва равонии
худро интизор буда, сабабҳои пайдо шудани чунин ашъор омӯхта шуда баҳои
худро дар доираи адабиёти навини тоҷик хоҳад гирифт. Ба ҳар ҳол ин
навиштаҳои "амрикоӣ" ва аёми пиронасарии ӯ қадру манзалати устодро дар
адабиёти худогоҳии тоҷик заррае кам нахоҳад кард ва ӯ чун шоири бузург
барои ин миллат аллакай хидмати хешро ба анҷом расонидааст. Вазоратҳои
маориф, фарҳанг, иттифоқи нависандагон барои тарғиби ашъори чунин
шоирони бузурги миллӣ ва тарзи дурусти таълими эҷодиёти онҳо дар
мактабҳои таҳсилоти ҳамагонӣ, коллеҷу омӯзишгоҳҳо, макотиби олӣ бояд
чораҳои аввалиндараҷаро андешанд, зеро замон, пешрафти ҷомеа ва вазъи
имрӯзаи ҷаҳон ҳаминро тақозо менамояд. Миллату ақвоми дунёро маҳз бо
шуарои бузургу донишмандони саршиносаш мешиносанд ва ба ҳамин маънӣ
Аллома Иқболи Лоҳурӣ дуруст фармудаанд, ки:
Шоир андар синаи миллат чу дил,
Миллати бешоире анбори гил.
Варқаи ЗАЙНИДДИН,
ҳуқуқшинос

---

http://muslimin.ucoz.com

Аз хуни Сиёвушем, хамхуни Сиёвушем
Аз чомасафедонем, хар чома намепушем
Хамсоли Авастоем, хамоташи Зардуштем
Мо оташи Зардушти, нокушта намекуштем Исмоили Сомони, девори Бухоро буд
Мо хамватани уем, у хамватани мо буд
Мо хам кухи хороем, девори Бухороем
Девори Бухороем, мо хам кухи хороем
Хамшахрии Фирдавси, хамшахрии Икболем
Хамшахри баномусем, хамшахри баномусем...

Саллому алейкум бародарон ва хохарону  модараон чунон чи и н сообшество
яъне чамъомади ватандустон ва гамхорони миллат аст .Ва ба фикрам гайр аз
Точикон дигар касе гамми ватани моро надорад Имрузхо ба худ савол
мекунем , ки чаро дигар Синою Саъди Беъдилу Рудаки надорем . шояд хамма
гап дар сари хуни мост ё таълими миёна мактабии мо . Ба хар хол хун дар
инкишофи аклию бадани накши мухимро мебозад агар ахмият дода бошед дигар
миллатхои осиёи миёнаро онхо характ мекунанд , ки бо Точикон оиладор
шаванд . Ва назар мекунем ба гузашта мисол мегирем Киргизхоро  , ки
падар бузурги онхо бо ном Манас духтар Точикро дуздида ба худ зан кард
ва аз у фарзандхои хуб ба даст овард , ки ояндаи киргизхоро дигар гун
кард ё и н ки узбакхо сурати асли онхо дар хуроки кудакона кичкинтой аст
, лек баъзе онхо ба мисли Точикон хастанд ки нишони омехтаги доранд .
ва бо чунин рох онхо генафони худро дуруст намуданд ва сохиби аклу
заковат гаштаанд . барои эхё намудани насли аслии Точик набояд ба
омехтаги рох дихем.Ин фикри ман аст шояд касе рози набошад ихтиёр дар
уст алал хусус ба хохарон ки дилдодаи дигар миллат нашаванд гар хоханд
ки фарзанди солиму бо аклу заковат ба дунё оранд ва назар кунед ба
писарони Точик гар дар байни сад миллат фарк доранд бо каду комат ,
серкошу мижа ва чашмони калон на оне ки чашмхои тангу бадани бадбуй ва
мафкураи паст ки дар оянд пушаймон хохед шуд суд надорад .ва боз як бори
дигар иброз медорам и н фикри ман аст .дар панохи Оллох бошед       

Ту лофи Ватан мезанӣ, тани ҷудои ман аст,
Ба он худо, ки қасам мехӯрӣ, худои ман аст.
Куҷост раҳрави вораста аз вуҷуди худӣ,
Ки дар висоли ҷамоли худо гадои ман аст.
Ҷаҳони пур аз фитнаю шаре, ки мебинӣ,
Сагест, ки баргашта аз вафои ман аст.
Ҳамин, ки медамад аз шарқ ояти хуршед,
Ба чашми пӯшида хон, муждаи дуои ман аст.

Рузе сари буридаву огуштаи хуни кахрамони халки точик Спитаменро, пеши Сикандари макдуни овардаанд. Искандар ба сари аз тан чудову огуштаи хун,ки воъкеан хам хеле зебо буд нигариста, аз вазиронаш пурсид, ин сари кист? вазир посух дод ин сари Спитамен хаст. Искандар бисёр хам афсус гуфт индушмани ман буд,лек душманичасуру бебоке буд,ки бо лашкари камшумораш хеч гох пушт чониби ман намегардонду хамеша бебокона бар зиддди ман мечангид. Афсус,ки ман аз ин ба гайр аз ин сари хунолуд ягон чизе наметонам ёдгори бигирам. ва хамон замон Искандар ба бехтарин хайкалтарошонаш фармуд ки аз руи сари буридаи,Спитамен хайкалашро битарошанд. Ва Искандар хайкали сари Спитаменро хамеша ба худ мебурд,ва пеш аз мухорибахояш хамеша даромада аз хайкалисари Спитамен ичозат мегирифту бад ба чанг огоз мекарду хамеша низ голиб хам мегардид.Хамватанони азиз! ворисони Спитамен, ин гуфтахо Афсона не балки хакикат хастанд. Зеро,ки хайкали сари Спитамен, то хозир дар яке аз осорхонахои шари Италия мавчуд хаст..

Бар акл оварам шак аз дасти кавми узбак,


Механ шуда муаллак аз дасти кавми узбак.


Таърих чаппагардон, фарханг моли эшон,


Барбаста рохи равнак аз дасти кавми узбак.


Курбокка хамсадошон, дашту даман сарошон,


Рубах фирефт лаклак аз дасти кавми узбак.


Кандшахр беСамар шуд, Фаргона фарти хар шуд,


Хору Бухор дусад лак аз дасти кавми узбак.


Барбаста рохи хона, бо сад раху бахона,


Дарвозабон шуда саг аз дасти кавми узбак.


Тор аст хонаи ман, гум шуд нишонаи ман,


Рогун хамушу Норак аз дасти кавми узбак.


Сино табиби турку Хайём узбакигу,


Мансур кучо аналхак аз дасти кавми узбак.


Фарханги ориёи моли хари сарои,


Воли шудаст эшак аз дасти кавми узбак.


Боро худои курси арзи дилам бипурси,


Хакдор расон ту бар хак аз дасти кавми узбак.


 













ВНИМАНИЕ!

Напоминаем,
что администрация Mail.Ru и владельцы других сайтов никогда не просят
своих пользователей прислать им пароли от ящиков.
Компания Mail.Ru никогда не просит своих пользователей оплатить доставку подарков и призов.
Компания
Mail.Ru никогда не просит своих пользователей отправить смс (в том
числе и бесплатные) для возобновления или поддержания работы почтового
ящика, а также для получения приза.
Будьте внимательны, не попадайтесь на уловки мошенников!









ВНИМАНИЕ!
Данное письмо содержит потенциально опасный HTML-код, заблокированный системой безопасности.
Возможно, оно отображается неправильно.














ОтветОтвет
[ показать все поля ]
Поиск в интернете:





Кому:

Адресная книга


Копия:

Адресная книга


Скрытая:

Адресная книга


Тема:







Перед отправкой письма укажите число, размещенное на картинке:








Цитировать письмо

Чу аз насли Фаридунем,

Аз як реша, як хунем.

Чу аз хуни Сиёвушем,

Ҷовидон ҳамоғӯшем.

Дирафши ковиён бо мост,

Фарри ориён бо мост.



Атои фазли яздонӣ,

Ки бо ҷамъу парешонӣ

Тапад бо ҳам,

Танад бо ҳам

Дили тоҷику эронӣ.

Ба тоҷику ба эронӣ

Муҳаббат бод арзонӣ.

Садоқат бод,

Наҷобат бод,

Шаҳомат бод арзонӣ!



Чу аз як Ҷоми Ҷам ҳастем,

Аз як Ҷоми Ҷам мастем.

Агар Рустам сар афрозад,

Зи нав парчам барафрозад

Хуросони бузурги мо,

Хуросони сутурги мо!



Атои фазли яздонӣ,

Ки бо ҷамъу парешонӣ

Тапад бо ҳам,

Танад бо ҳам

Дили тоҷику эронӣ.

Ба тоҷику ба эронӣ

Муҳаббат бод арзонӣ.

Садоқат бод,

Наҷобат бод,

Шаҳомат бод арзонӣ!
10.08.1992

Агар мо ҳама медонистем, ки дар Қуръони маҷид дар сураи Муҳаммад (с) омадааст, ки «… агар шумо рўй (аз дини ҳақ) бигардонед, худо қавме ғайри шумо, ки монанди шумо бахил нестанд, ба ҷои шумо падид орад. (Аз расули акрам суол карданд: Мурод аз он қавм кистанд?. Ҳазрат даст бар шонаи Салмони Форсӣ зад ва фармуд: Қавми он мард, ки агар илм дар Сурайё бошад, риҷоли форс бар он даст ёбанд)»;
Агар мо хама аз истинод ба «Бурҳони қотеъ» медонистем, ки ин гуфта: «Забони аҳли биҳишт забони арабӣ ва форсии дарист» - ҳадиси расули акрам будааст, ҳарчанд пиромуни мансубияти он ба Муҳаммад (с) донишмандон гоҳо шак доранд, аммо аз ин байти Абулқосими Унсурии Балхӣ, ки мефармояд:

Чу бо одамӣ ҷуфт гардад парӣ,
Нагўяд парӣ ҷуз ба лафзи дарӣ,-
метавон ҳадс зад, ки Унсурӣ бо такя бар ҳадиси набавӣ байти бузурги ифтихорангези худро гуфтааст;
Агар мо ҳама медонистем, ки дар айни авҷи иқтидори давлати Сомониён абармарди шеъри форсӣ Абулқосими Фирдавсӣ дар сиюпанҷсолагӣ ба Бухоро, ба қуббатулисломи билоди Шарқ меояд, то шукўҳу азамат ва вусъати давлатдории Сомониёнро, ки дар тўли 110 соли қамарӣ дар панчаи саҳнаи таърих қад алам карданд, аз худ чӣ ибтикор ва шуҷоат, майдонгирӣ ва қаҳрамониҷое рўи коғаз оварданд, забони дариро бар фазои тахти оҳи офаринишҳои ҷовидонӣ нишонданд. Устод Рўдакиро барҳақ Одамушшуарои назми форсӣ хонданд ва ёдгору ёдмони худро дар пешонии пурифтихори Эрон сабт карданд, бубинад ва дар «Шоҳнома» ба бонги баланд бигўяд: Аҷам зинда кардам бад-ин порсӣ!;
Агар мо ҳама медонистем, ки амир Исмоили Сомонӣ ба забони форсӣ зиёда ахамият медода ва таваҷҷўҳи бисёр дошта ва фармонҳои хешро ба забони форсӣ содир менамудааст;
Агар мо ҳама медонистем, ки оташхонаи Моҳи Бухоро бо истилои муслимин ба масҷиди ҷомеи Моҳ мубаддал гашт ва бо фармони Қутайба бинни Муслим мардум ба масҷиди ҷомеъ меомаданд ва ин сардори исломӣ барои ҷазби мардум ба намоз ду дирам медод, аммо ҷолибтар ин ки мардуми Бухоро ибтидо дар намоз Қуръонро ба форсӣ мехонданд ва арабиро наметавонистанд биёмўзанд;
Агар мо ҳама медонистем, ки «агар Сомониён ба ҷаҳонбонӣ намерасиданд, Эрон ва эронӣ чунон дар тамаддун ва забони тозӣ мустаҳлик мешуд, ки имрўз Миср ва шимоли Африқо ва Сурия ва Ироқ, ҷузви қаламрави забон ва тамаддуни араб ба шумор мерафт»;
Агар мо ҳама медонистем, ки Ҳаким Низомии Ганҷавӣ дар достони «Лайливу Маҷнун»:
Туркӣ сифати вафои мо нест,
Туркона сухан сазои мо нест.
Он, к-аз насаби баланд зояд,
Ўро сухани баланд бояд!
мегўяд ва манзури ў аз насаби баланд насаби эронӣ ва сухани баланд сухани ноби дарӣ будааст;
Агар мо медонистем, ки чун яке аз донишмандони муосираш ба Алломаи Иқбол мегўяд: ашъори Шумо барои мо зиндагибахш ва озодибахш аст, шумо роҳнамои мо ҳастед, мо форсӣ намедонем, шумо ба урду шеър бигўед. Иқбол ба забони инглисӣ чунин посух медиҳад: «Ин ашъор ба ман ба забони форсӣ илҳом мешавад, забони рўҳияи ман форсӣ аст»;
Агар мо ҳама медонистем, ки Маликушшуаро Баҳор мегўяд: «Чун баъд аз ислом мардумони Бухоро ва Самарқанд китобҳои назм ва насрро ба забони дарӣ навиштаанд ва шуарои Хуросон ҳам бад-он забон шеър гуфтаанд ва ин забон ба тадриҷ ба соири Эрон сироят кардааст, метавонем… муқин шавем, ки забони дарӣ ҳамон забони мардуми Балху Бухорост ва дар воқеъ забони суғдӣ ва аҳолии Балху Бухоро ва Хуросон ва забони Монӣ ҳама якест ва асли он забони дарист;
Агар мо медонистем, ки яке аз донишмандони бузурги Эрон зиндаёд Саиди Нафисӣ мегўяд «Дар шимолу шарқи Эрони имрўз сарзамини бисёр ҳосилхезе воқеъ аст, ки мо дилбастагии махсус ба он дорем. Бисёре аз уламои бузург ақида доранд, ки нажоди ориёӣ дар он сарзамин, дар доманаи кўҳҳои Ҳиндукуш, дар канори рўди Ҷайҳун ва Сайҳун нахустин рўзҳои зиндагии хешро гузаронидаанд. Китоби осмонии Эрони қадим, яъне Авесто кишвареро нишон медиҳад, ки обу ҳавои он хулди замин буд ва аҷдоди мо нахуст дар он ҷо парвариш ёфтанд ва ба қаринае метавон ёфт, ки мурод ҳамон арзи мавъуди эрониён ва ҳамин хиттаи дилкаши савоҳили Ҷайҳун ва Сайҳун аст. Уламои таърих ақида доранд, ки мо эрониён аз он ҷо омадаем ва Эрони имрўз ба манзалаи хонаи дуввуми мост»
Оҳ, оҳ, агар мо хама ин нуктаҳои барҷастаро, балки бештар аз инро медонистем ва медонистем, ки сарчашмадори забони форсии дарӣ – забонӣ ахли биҳишт, забони париён, забони зиндасоз ва зинданигоҳдори Аҷам, забони пирўз бар ғосибони араб, наҷибзодагоне мисли Низомӣ, забони рўҳияи Алломаи Иқбол мо, ба истилоҷ эрониёни шарқӣ будаем, яъне Бухорову Самарқанду Балху Хуросон маҳди зоишу болишу густариши ин забон будаанд, имрўз онро ба чунин хорӣ, забунӣ, паршикастагӣ, бемоягӣ ва бебизоатӣ намекашондем ё дасти кам то метавонистем, намегузоштем, ки соҳибони ғамхору дилсўзе аз Маскав ё дигар ҷойҳо ё аз миёни қаламшикастагону забонгумкардагони худбехабару худобехабари манфиатҷўи паллабини бумӣ пайдо кунад ва онро ба се шоха – форсӣ, дарӣ, точикӣ аз ҳам ҷудо кунанд, ба он боз шоху шохчаҳои бибанданд ва ҷар кадомро ҷудо биёмўзанд ва гоҳ-гоҳ миёни онҷо монандиҳое кашф кунанд… Албатта ин ҳар ранг карданҳои аҷоиб маълум аст, ғараз аз се шоха сохтани як дарёи зулоли забони форсӣ се пора кардани Хуросони бузург будааст.

Душманон хок бар ин кор ҳамеандозанд,
Варна ман поктарам, поктар аз оби зулол.12

Оҳ, оҳ, агар мо ҳама медонистем, ки хоки аҷдоди мо – варорўдиён ва эрониёни имрўз аз як салсол аст, ба ҳарфи онҳое, ки Эрону Афғонистону Точикистонро гоҳо мамолики ҳамҷавор мегўянд, бовар намекардем ва мегўфтем, ки эй кўрони таърих, на! Моро ҳамҷавор гуфтан кам аст, мо хамтаборем, хамканорем, дар замин ҷам гохвораем, дар осмон ҷамситораем! Мо хамон Авесто, хамон Зардушт, хамон Эронвич, хамон давлати Қуръон, ки Хофиз хар чӣ кард, аз он кард, хамон фарҳанги исломӣ, хамон «Маснавӣ»-и Мавлавӣ, ки Қуръони пахлавист, хамон Хуросони бузург ё Эрони бузург, ки бузургиямонро «бузургони» дигар чашми дидан надоштанд ва моро «хурд» карданд. Боре ба кўрону карони таърих бояд бо садои баланд гуфт, ки «об агар сад пора гардад, боз бо хам ошност»!
Ох,ох, агар мо ин хамаро медонистем, ба қадри ҷонсўзиву ҷонканихои Ахмади Дониш мерасидем, ба қадри қахрамонихои беҷамоли Аллома Садриддини Айнӣ мерасидем, ки точиконро «як қавми бузург» мехонад ва бузургии ононро бо пажўхишҷои илмӣ ва бадеътарин офаринишхои манзуму мансури худ собит мекунад ва мо баъди ў то имрўз ба бузургии ин халқ бузургии тозае наафзудаем, устод Мухаммадҷони Шакурӣ мардонавор ва фарзонавор химмат гумошта, ба иншои китоби хозир, ки дар даст доред, намепардохт, аммо чун миллати мо дар тўли зиёда аз се хазор сол аз асотири Эрони бостон, Авесто, Қуръон, хама насихатномахо, ҷангномахо, осори манзуму мансур ва кутуби илмиву таърихӣ сабақхои кофию шофӣ кам гирифт ё фаромўш кард, ё корбаст накард ва пештозияш гохо ақибтозӣ буд, устод Шакурӣ дар ин халоъ зарурати иншои чунин китоберо эхсос кард.
Устод Шакурӣ, ки марди поксиришт ва накусияр, яке аз ҷонфидоёни арсаи тамаддуну фарҳанги точик, ки бо чашми худ сўхтанхои китобхо, ба фалак дуд кашидани сўхтори китобхо (яъне дуди оҳи миллати тоҳик!), ба тороҷ рафтани китобхонахои Бухоро, минҷумла китобхонаи қиблагохаш Шарифҷон-махдуми Садри Зиёро, ки Аллома Садриддин Айнӣ дар он ҷо «гарди мехмонхона» хурдааст, дар тўли хафтод соли умр ва панҷоҷ соли қаламкашиву аламкашиаш аз болову поён ҳарфи тахсинбарангезе кам шунидааст, басо бўқаламунсифатии одамон ва замонро дидааст, ўзбак шудани точикони Бухороро бо чашми сар дидааст, хор шудани хар хиҷо, хар калима, хар вожаи забони точикиро эхсос карда ва дар китоби «Хар сухан ҷоеву хар нукта мақоме дорад» ба қадри донишу химмат барои софкории забон ва саранависӣ қалам судааст; марде, ки ман пай мебарам, дандон рўи ҷигар гузошта, дуди чароғ хўрда, хангоми иншои китоби хозир сари хар ҷумла, хар таъбир, хар фиқра, хар нукта дар худ сўхтааст ва боз паи идомаи ҷумлаи дигар, ангораву андешаи дигар мисли мурғи самандар аз хокистар эхё шуда, ба фазои матлабу мақсади баландтаре боли парвоз кушудааст; марде, ки аз рўз бурида ба шаб дўхтааст ва шабхои худро аз домани андешахои миллатпарварона ва фарҳангдўстонаи худ тўлонитар ва пахнотар кардааст; марде, ки гуфтӣ аз домони модар барои сўхтан, танхо барои сўхтан баҷри халқ, Ватан, сухан, маънавият, хувият, рўхоният, яъне тамомият ва яклахтиву якпорчагии миллати худбохтаву худнашнохтаи худ зода шудааст; марде, ки имрўз дар мухити беҷангию берангии фарҳанги мо мисли сахрае побарҷо истодааст; марде, ки дар кўчаҷои чиркину бефайзи Душанбеи имрўз пиёда, сари хам, аммо бо кифи пурбор, бо андешаву виқори баланд ба кор мераваду ба хона меояд ва дар дил мегўяд «ман хам худое дорам!»; марде, ки мебинад дар кўчахо гадоёни нон ба сўяш даст дароз мекунанд, аммо муфлисони маънавӣ аз ў чизе дархост надоранд ва хатто намедонанд, ки мискинони маънавиянд; марде, ки боз хам бо камоли миллатбоварӣ ба мардонагӣ, шоистагӣ, худшиносӣ, худогохӣ ва сар ба осмон афрохтанхои миллати худ эътимод дорад, боз хам ба фардои иттисоли миллатхои хамреша ва забони сепораи худ имон дорад, пас аз панду андарзхои ҷахоншумули Рўдакиву Фирдавсиву Мавлавиву Саъдиву Хофизу Ахмади Дониш ва… боз ҷам ба халқи худ, ба мову шумо андарз медихад, ки соҳиби худ бошем ва гўи ин байти соддаи дили маро мегўяд:

То наӣ соҳиби забони хеш
Нашавӣ соҳиби ҷахони хеш!

Марде, ки ҳамеша офтобро далели офтоб медонад ва такрор ба такрор моро ба сарманзили нурогини бозгашти ба хеш мехонад, оби рафтаро мехохад ба ҷўй боз орад ва мехохад мукарраран таъкид кунад, ки агар аз асп афтодаем, аз асл наяфтем…
Устод Шакурӣ дар мухити фарҳангези Бухорои Шариф, (Мавлавӣ чунин таърифаш кардааст: «Ин Бухоро манбаи дониш бувад») дар хонадони марди шоир, тазкиранавис, китобдор, хушнавис, маъракаоро, маърифатдўст Шарифҷон-махдуми Садри Зиё чашм ба дунё кушудааст. Метавон гуфт, ки ў бо китоб тавъам зода шудааст. Зеро падараш китобхонаи бузурге дошт, ки аз қиблагохаш Қозӣ Абдушакури Оят мерос монда буд. Садри Зиё ба тадриҷ ба китобои ин китобхона китобхое тозае меафзуд: китобхои нодир, нусхахои мунҷасир ба фард, китобхои наздик ба замони зиндагии мусаннифон, дастнависхои ба хати худи муаллифон нигошта, масалан «Маҷмўаи муросилот»-и Ҷомӣ бо Навоӣ ва Хоҷа Ахрори Валӣ, ки бо хати Мавлоно Ҷомӣ ва Навоӣ иншо шудааст. Ё нусхаи «Хамса»-и Хусрави Дехлавӣ, ки вақте падараш дар Чорҷў қозӣ будааст, зане китоб ба фурўш меорад, қозӣ он китобро мехарад, он зан аз қозӣ суол мекунад, ки боз китоб биёрам, мехаред? Қозӣ бале мегўяд. Зан ду тифли сари дасташро назди қозӣ мегузорад ва барои китоб меравад, аммо барнамегардад… Ин сахна достони сахт пурдардест, ки шояд ягон вақт устод Шакурӣ даст ёбад ва онро ба пуррагӣ бинависад.
Чун Қозӣ Садри Зиё ба «Хамса»-и Хусрави Дехлавӣ мурур мекунад, мебинад, ки ду достони он бо хати Хофизи лисонулғайб нусхабардорӣ шудааст. Чи бозёфти бузург ва нодире!
Боре имрўз, китобхо куҷоянд? Чи холу рўзе доранд? Устод Шакурӣ нақл мекунад, ки дар китобхонаи қиблагохаш бештар аз сесад муҷаллад китоб буд, ки дар хар муҷаллад чандин рисолаву тазкираву баёзу ҷунгҷои кўчак ту ба ту ҷузвбандӣ ва муқовабандӣ шуда буданд. Соли 1932 омаданду… китобхову яхдонхои китобхоро аз мадону қафасхо ба аробаву фойтунхо бор карданд, аз болои фойтуну аробахо китобхо поин мерехтанд, хар кӣ дасташ мерасид, мерабуд. Устод Шакурӣ он вақт кўдаки шашсола, ин сахнаи ба тороҷ рафтани сарвати маънавии падарашро, балки ноёбтарин ганҷинаи маънавию рўхонии миллаташро мебинад ва хайрону зор мемонад. Имрўз он китобхое, ки то Тошканд ҷон ба саломат бурдаанд, дар китобхонаи пажуҷишгоҳи ховаршиносии ба номи Берунӣ нигахдорӣ мешаванд ва (чашми бад дур!) ҷар кадом мўхри шахсии Садри Зиёро доранд…
Дар овони шашсолагии Муҷаммадҷон падарашро бо азобу машаққатхои гўшнашунидаву чашмнадида мекушанд, модарашро хам ба зиндон меафкананд, баъди як сол мемирад. Барои ў холуяш (тағояш) Хабибуллох махдуми Авҷадиро (набераи Абулфазли Сирати Балхӣ, ки аз наздикони Ахмади Дониш буд) васӣ таъин мекунанд. Авҷадиро соли 1937 ба махбас мегиранд. Муҷаммадҷон бо аммааш, ки бонуи хеле босаводу китобхон буд, ба Душанбе меояд ва тахсилоти ибтидоиро давом медиҷад. Солхои 1941-45 донишгоҳи омўзгории Душанберо хатм мекунад, баъд ба аспирантура дохил мешавад ва бо илқои адабиётшиноси маъруф Холиқ Мирзозодаи Самарқандӣ (ки ба ин ҷақир ҷам хаққи устодӣ дорад, равонаш шод бод!) сари мавзўи осор ва афкори Аҷзии Самарқандӣ рисолаи номзадӣ менависад, аммо ба ҷурми он, ки Аҷзӣ нависандаи буржуазӣ будааст, рисолааш то остони дифоъ намерасад. Сипас устод Шакурӣ даст ба домани осори устод Айнӣ мезанад ва рисолаи дуввуми номзадиашро дар мавзўи «Ёддоштхо»-и Айнӣ дифоъ мекунад.
Бад-ин минвол аз хилоли сиёсатхову риёзатхо, азиятхову маҷрумиятхо, бекасиву бехамнафасихо басо силии рўзгор хўрда, боз хам сабри Айюб дошта, дил ба китоб баста, ҷавхари хастии худро аз китоб ёфта, рўзу шаб ҷойнамозаш сафхаи кушодаи китоб ва мехробаш фарҳанги ҷахонгири Эронзамин будааст.
Боре академик Шакурӣ бо он ҷама ҷонкоҳию худхўрӣ бо дареғу афсўс мебинад, ки мо имрўз дар як харобазор, балки дар як пучистони фарҳангӣ, маънавӣ, забонӣ ва рўхонӣ қарор дорем. Ба қавли Хоқонии Шервонӣ, ки аҷди худро «қаҷтсоли сухан»15 хондааст, мухити имрўзи мо низ қаҷтсоли сухан, хушксоли хунар, тангсоли маънавият ва тангрўзи рўхониятро аз сар мегузаронад. Китоби тозаи устод Шакурӣ пай дар пай огох мекунад, ки партгоҷ наздик аст…

Ба пеши по намебинӣ, чӣ афсун аст тахқиқат?
Забони худ намедонӣ, чӣ найранг аст ирфонат?

Ин китоб, ки танхо китоби ин лахза ё имрўз нест, балки китоби имрўзу фардою фардохои дигар аст, ихтор медихад, ки забони форсии дариро, ки бунёдитарин, боризтарин ва нофизтарин омили пойдорӣ, номдорӣ ва давомдории миллат аст, гиромӣ дорем; хушдор медихад, ки инсон мавҷуди маънавист, хастии инсон хастии маънавист, аз ин рў бидуни гиромидошти забон бузургдошти фарҳанг ва маънавият ва рўхоният, бидуни андарёфти фарохназаронаи омўзандаи таърих (на мадорики хушки он), бидуни донистаи фалсафаи ҷхамин лахза, хамин рўз, хамин айём, хамин равандхо ва ҷараёно, ки дар онҷо ба сар мебарем, бидуни таҷлили мантиқи ҷаводис ва гардишҷову шебу фарозҷои маҷрои зиндаи таърих мо инсони комил нестем, ё дақиқтар бигўям, миллати комилиёр нестем.
Мехоҷам ба гуфтахои устод Шакурӣ ин нуктаро биафзоям, ки мо дар радифи маънавият ва рўхоният ашрофият ва оини ҷавонмардиро хам бохтаем. Чун хостгоҳи ашрофият низ мухити шахрҳои бузург аст (на деху чодархо!) ва аз рўдбори беғубори маънавият ва рўхоният об мехўрад, бо кушта шудани сулолаи наҷибзодагону ашрофнажодону асилтухмагон, рўхониёни ориф, донишмандони мутадайин, асхоби адлу инсофу мурувват, ба зиндонхо афкандани фарҳангмандон, ҷалои ватан кардани дудмонҷои дилогоҳу миҳанпараст, бо фирори будамандон ва сарватмандони сарпарасти илму адабу фарҳанг аз шахрҳои фарҳангофарини мо ашрофият хам кўч баст ё мурд ва пойлучони «инқилобӣ» ҷоҷнишини ашрофзодагон шуданд.
Имрўз дар шахри Душанбе, балки дар махдудаи Тоҳикистон, аз ашрофият ва ҷавонмардӣ ному нишоне нест, вагарна наҷибзодагоне амсоли Юсуфхони Юсҷоқӣ, Минҳоҷ Ғуломуф ва Муҷиддини Олимпур бо вахшати хайвонӣ кушта намешуданд. Ашрофият ва ҷавонмардӣ нест, ки кўрдилӣ, кўрбоварӣ, кўримонӣ, кўрботинӣ ва ғайра рўи кор омад, ки бародар хуни бародарро рехт.

Душмани хонагӣ аз хасми бурунӣ батар аст,
Бештар шикваи Юсуф зи бародар бошад.17

Банда бештар вақтхо бо дарду ранҷ бар ин хама аз хақиқат чашм пўшиданхои ноҷавонмардонаи таърих меандешам, бар ин хама ҷавре, ки бар мо рафтааст, меандешам, аз он ки чаро мо баъд аз Сомониён соҳиби худ набудаем, сад чашми ҷахонбин надоштаем, аммо ду чашми даҷонбин доштаем, яъне ҳамеша гўшу чашм ба ҳарфи дигарон будаем, мўхри ғуломӣ дар ҷабин, мўхри хамўшӣ дар дахан аспро гум карда, аз паи наъл гаштаем, аз худу фарҳанги худ огох набуда ва ифтихор надошта ва аз имтизоҳи омўхтахову андўхтахову овардахову наовардахои таърих сабақ наомўхтаем. Дар тўли таърих Хизр ҷуста басо ба хирс бархурдаем. Имрўз намедонем, ки гўри Сўзанӣ, Мушфиқӣ, Сайидои Насафӣ, Аҷмади Дониш, Шоҳин ва… дар куҷост? Хамчунон ки намедонем чӣ қадар вожаю луғат дар забони мо мурдааст ва чаро? Аз забони худ хифозат ва хиросат накардаем. Имрўз мебинам, ки баъди ба мақоми давлатӣ расидани забони точикӣ дар қомати он як пирохани наве надўхтаанд. Аз мақомоти боло то як хошарўб касе аз пеши худ дар ин росто коре намекунад, ки бар суди забони модарӣ ва давлатӣ бошад. Қариб хама бо шеваи деҳаяку шахраки худ ё бо шеваи туркиолуду русиолуд гап мезананд. Родиёву телевизион ва расонахои умум бо як забони кўчабозории шевагию китобии махлуту ғализ ва дурушт сўхбат мекунанду менависанд. Калимахои аҷибе мисли «хўрока», «пўшока»-ро сохтаанду мегўянд. Дур нест, ки «нўшокӣ»-ро низ «нўшока» гўянду нависанд. Ин хама бефарҳангӣ ва надонамкорӣ ва сардаргумихо то ба ҷое расидааст, ки намедонем Лайлӣ мода буд ё нар… (Пўзиш мехохам!)
Мегўянд, ки маъданшиносони точик аз қаъри кўхсори Точикситон унсурое кашф кардаанд, ки дар радифи унсурҳои ҷадвали даврии Менделеев нест. Эй кошу сад кош унсурҷое мисли фарри ориёӣ, нангу номуси миллӣ, ифтихор аз худу аз миллат, забон ва фарҳанги худ, миллатпарастӣ, бародарнавозӣ, хайрхоҷӣ ба ҷамдигар, ҷавонмардӣ ва… кашф мекарданд, ки аз нону об хам бештар ба дарди миллати мо мехуранд…
Агар шукўхи ифтихори мо Фирдавсивор (Хама ҷои Эрон сарои ман аст), Низомивор (Хама олам тан асту Эрон дил), Айнивор (Точикон як қавми бузурганд), Нафисивор, ки Варорўдро «сарзамини поки ниёконам» мехонад, мебуд ва манзурамон аз Эрон ё Хуросон ё Ориёно ё Варорўд хамон Хуросони бузург ё Эрони бузург - ватани муштаракоти фарҳангӣ ва маънавӣ ва забонӣ, муқаддасот ва анъаноти мо мебуд ва миёни мо омадшуд ва додуситадҷои фарҳангӣ бештар бидуни раводидҷои расмӣ сурат мегирифт, шояд гардани баландтар ва забони гўётар ва сари афрохтатаре доштем. Дар ин маврид ҷои он дорад, ки ба ҳарфхои хадафманди донишвар ва бинишвари покманиш Наҷиби Моили Ҳиравӣ, ки хостори бозпайвастани хама гусехтагихои фарҳангӣ ва забонии Хуросони бузург мебошад, гўш фаро диҷем: «Пас аз ватани ақида, ҷамчунон ақвоми гуногуни сарзаМинҳои арабӣ, ватане доранд фарҳангӣ, ба ном ватани арабӣ; Аҷам низ дар минтақаи мо-хусусан Ориёно, Эрон ва Точикистон ватане доранд фарҳангӣ, ки сохтори он дар дарознои таърих бештар ва низ амиқтар бо забони форсии дарӣ таҷассум ёфтааст, ба ҷамин ҷихат метавон аз он унвони ватани фарҳангии форсизабонон, форсидонон ва форсигўён иборат кард. Қаламрави ин ватан ончунон фарох ва дароздоман аст, ки на танҷо форсизабонон, балки форсигўён ва форсидононро низ дар самими қалб ва батни худ ҷой медиҷад…»20
Зимни ин иқтибос ба ёди ватани ормонии форсизабонон, ки орзуи устод Шакурӣ низ дар китоби хозир хамин аст, оҳи гарони синасўзе кашидам, аммо чи кунам, ки дар матни воқеияти имрўз холамон чунон аст, ки хаст…
Дар поёни ин чанд сухан он чӣ аз тору пуди китоби устод Шакурӣ бахра гирифтам ва ба ин баҷона дардҷои воқеии имрўзи тоҳикон, доду фарёдҷо, гиряҷои хомўш ва фишорҳои фурўхурдаи диламро дар як ғазал мўя кардам ва он ғазалро ба ифтихори хафтодумин солрўзи устоди гаронмоя тақдим медорам. Маъмулан дар рўзҷои ҷашн ғазали шодӣ ва муборакбодӣ мегўянд, аммо ман ғазали асафангез, хузномез ва гиряолуд гуфтам, зеро зиндагии мо имрўз фурўғи шодӣ надорад ва китоби устод хам ин нуктаро борхо хотирнишон месозад:

Ҷон ба қурбони ту, эй миҳани хунинкафанам,
Будӣ байтушшарафам, гаштаӣ байтулхазанам.
Душманат чор тараф аҷнабию хонагиянд,
Тани танхо ба чӣ нирў сафи аъдо шиканам?
Дўст душманнасақу душмани ту дўстнамост,
Рост гўям, бипаронанд зи чашму даҷанам.
Точик андар ватани хеш чаро муттахам аст?
Ё хато рафта ба точик таваллуд шуданам?
Хама халқони дигар анҷуман оростаанд,
Дар Самарқанд нашуд сохтан ин анҷуманам…
Гуфт Алломаи Иқбол, ки бархез зи хоб!
Буздиле гуфт: фулонист мухотаб на манам…
Он яке дар хуми тилло сари худ кард фурў,
Дигаре гуфт: Биё, маҷваши симинзақанам…
Он яке гуфт: ғами гову бузу бузғола,
Дигаре гуфт: ғами хонаву фарзанду занам…
Домани кўх гирифтему думи маркаби хеш
Рафт аз даст хама домани дашту даманам.
Эй Хуросон, ту бигў, соҷати Эронвич ку?
Ман аз ин фочиа чун шиква ба яздон накунам?
Ку дигар шаъшаъаи донишу фарҳанги бузург?
Ку дигар карру фару наъраи ғулғулфиканам?
Рўзу шаб аз ғами ту гирякунон месўзам,
Ту ба хун ғарқаю ман ғарқи малолу миҳанам.
Гиряи ман на аз он аст, ки даргохам сўхт,
Хам на з-он аст, ки шуд сўхта боғу чаманам.
Гиряи ман на аз он аст, ки бечора шудам,
Хам на з-он аст, ки фарсуда бувад пираханам.
Гирям аз он ки туро хукм ба куштан карданд,
Эй ту хам появу хам мояи инсон буданам!
Гирям аз он ки зи бунмояи ин қисмати талх
Ман сухан гўям агар, нест касе ҳамсуханам.
Гирям аз он ки ба жарфои чунин фочиае
Нашавад хира кас аз хамнасабу хамватанам.
Гирям аз он ки ду-се бетарафи бешарафе
Ба сарам санг биборанд, ки ман дам назанам.
Гирям аз он ки ту танхоиву ман танхотар,
Ватанам, о ватанам, о ватанам, о ватанам.
 Лоик Шерали 8.06.96. Душанбе.

Нусхаи аслии макола дар сайти shakuri.tj махфуз аст.

Шармномаи Носири Хисрав:

Туркон ба пеши мардон, з-ин пеш дар Хуросон,
Буданд зору очиз хамчун хари сарои.
Имруз шарм н-ояд озодзодагонро,
Карданд пеши туркон пушт аз тамаъ дутои.

Тарсномаи Дардошоно:

Туркон, ки нахли эшон, аз беху бун хароб аст,
Харчанд мева оранд, пайвандашон гадои,
Тарсам, ки хазли туркон, бо Ориёну Сомон,
Лабташнашон бисозад дар Дашти ориёи.

Туркон, ки лафзи эшон аз совиши ду санг аст,
Хармисраро сароянд бо лахни порсои.
Тарсам, ки чори эшон бе суду созу созмон,
Андар гулў бипечад чун дарди бедавои.

Туркон, ки насли эшон ташбех аз хачир аст,
Дар орзў, ки бошанд чун аспи бодпои.
Тарсам, ки шўру исён бо наъли Рахши Сом-он
Орад ба кунчи кањдон хамчун хари сарои.

Туркон, ки диди эшон, танг аст зи доди Яздон,
Чашми харис доранд бар мулки ошнои.
Тарсам, нигохи туркон, бар Туру бар Хуросон,
Кўру залил созад, подоши бенавои!

Таърих аз рузе ки Точик ба дуне омадааст моро чашми дидан надорад.Мо месозем аммо таърих месузад.вакте мо адабиет доштем чахон дар обшинаи ибтидои карор дошт.Авасто ин моли мо форсиен буд.аммо таърих бо дасти Искандар уро сухт.аввалин империя низ моли форсиен буд.Сохти давлатдории Куруши Кабирро имруз низ меомузанд.Лекин мо форсхо бо дасти бегонагон давлати худро боз сухтем.Исмоили Сомони империяи бузурги Сомониенро сохт.Боз таърих бо дасти гуломи хоназоди худи точикон ин давлати бузургро сухт.Магар мо дар назди таърих гунахкорем.Баъди хазору сад сол боз худованд шахди истиклолиятро ба мо чашонд.Боз таърих моро ба дасисаи навбати тела дод.Точик барои куштани точик ачнабиро киро кард.Шукри худо мо хамдигарро фахмидему ин дасиса хомуш шуд аммо боз таърих ба хамсояи номарду тангчашме гирифторамон кард,ки хар як дастоварди мо точикон чун хор ба чашми танги ин хамсояи номардамон мехалад.Магар мо дар назди таърих гунахкорем?Инро гайри худованди мутаол касе намедонад.

1.ТОЧИКОН.                                                                                                                 2.УЗБАКОН.                                                                                                                  3.КИРГИЗОН.