Откройте свой Мир!

«Нұр-Әлем» жастар қоғамдық бірлестігі 2012 жылдың 2 тоқсанында «Студенттік жастардың көңіл-күйі» әлеуметтік зерттеуін жүргізді.
Зерттеудің объектісі ретінде Шымкент қаласында орналасқан ЖОО мен АООО 1000 студенті мен оқушылары алынды. Зерттеу Шымкент қаласындағы студенттік ортадағы процестердің (үрдістердің) даму ерекшеліктері мен беталыстарының салыстырмалы эмперикалық мәліметтерін шұғыл түрде алуға мүмкіндік берді
Соңғы жылдары заман жастарының құндылықтық бағдар жүйесі едәуір тансформацияланды. Бірінші орынға индивидтердің физикалық және ой белсенділігін қолдау үшін қажетті шарт болып табылатын тұрмыс жағдайларының құндылықтары шығады.
Алынған мәліметтер көрсеткендей, Шымкент қаласы студенттері мен оқушылары үшін дәстүрлі түрде қабылдау тән. Сұрау нәтижелері негізгі құндылықтарының мына көрінісін көрсететін, құндылықтардың төрт тобын бөліп алуға мүмкіндік береді.
Құндылықтардың бірінші тобындағы бірінші позицияға Шымкент қаласы студенттері мен оқушылары үшін түрлі: психологиялық, экологиялық, әлеуметтік-экономикалық және басқа да факторлармен себептендірілетін, бүкіл халықтың денсаулығы нашарлауға бет алған заманауи жағдайларда ерекше өзекті мықты денсаулық ерекше маңызға ие.
Шымкент қаласы студенттері мен оқушылары үшін ата-анаға сүйеніш болу тілегі ие. Бұл фактордың басымдығы Шымкент қаласының студенттері үшін тән дәстүрлі санамен анықталуы мүмкін. Қазақстанның осы аймағының студенттері үшін барлық дәстүрлі ұғымдардағы отбасы институты бірінші құндылыққа ие. Өздерінің ата-аналары үшін Шымкент қаласының студенттері мен оқушылары қолғабыс жасағысы келеді.
Құндылықтардың екінші тобы жастардың өмірдің түрлі жақтарына прагматикалы-патриоттық қатынасымен сипатталатын басымдықтар түрінде болады. Материалдық тұрғыдан қамтамасыз етілген болу тілегін сұрауға қатысушылардың 31,2% білдірген.
Сонымен бірге жас ұрпақтың төрттен біріне жуғы үшін елдегі бейбітшілік пен тыныштықтың мәні зор. Респонденттердің осы тобын жоғары дәрежеде Шымкенттің студенттері мен оқушылары көрсеткен.
Жеке баспанаға ие болу, достыққа адалдық, шыншылдық, өмір жағдайларына студенттік жастардың прагматикалық қатынасын сипаттайтын, жас ұрпақты кейін жарқын келешекке апаратын беделді жұмысты иелену Шымкент қаласының әрбір бесінші студенті мен оқушысы үшін өзекті.
Кесте. Шымкент қаласы студенттік жастарының құндылықтық бағдарлану иерархиясы, %
Сіз үшін төменде келтірілгендердің қайсысы басты құндылық болып есептеледі?
1 Сау болу - 45,8
2 Материалдық жағынан қамтамасыз етілген - 31,2
3 Тәуелсіз болу - 17
4 Ата-анаңа тірек болу - 39,3
5 Достыққа берік болу - 18,7
6 Отбасылы болу - 12,2
7 Жеке үйің болу - 18,7
8 Туған жеріңе деген махаббат - 11,3
9 Елдегі бейбітшілік пен тыныштық - 19,8
10 Беделді жұмысты иелену - 19,2
11 Тәртіптілік - 5,4
12 Кәсіптік білім - 8,8
13 Үлкенді сыйлау - 11,3
14 Мансап жетістігі - 12,4
15 Уақытты жақсы өткізу - 16,3
16 Шыншылдық - 15,2
17 Басқасы - 2,4
18 Жауап беруге қиналамын - 2,1
Барлығы 307,1

Студенттер мен оқушылардың 12,2% отбасы құруға ниетті. Бұл құндылық Шымкенттің студенттері мен оқушылары арасында ерекше өзекті.
Адами құндылықтардың жоғары деңгейі болып табылатын туған жерге деген махаббат студенттер мен оқушылар үшін маңызды құндылықтардың бірі болып табылады.
Төртінші құндылықтар тобы мынадай белгілер түрінде – кәсіби білім, үлкенді сыйлау, тәртіптілік деп көрсетілген. Бұл позицияларды сұрау барысында сұрауға қатысушылардың 11,3% мен 5,4% аралығында көрсеткен.

Ақылды адаммен әңгімелесу оңай, бірге жұмыс істеу қиын.

Қысқа сөйле, аз сұра, тез кет.

Егер ит сөйлесе, ер адам ең соңғы досынан айрылады.

Әйелдерді бағындырудың екі әдісі бар. Бірақ оны ешкім білмейді.

Бір әйелді ғана сүйетін адам, бір әйелді ғана бақытсыз етеді.

Батыр біреу болуы керек. Егер олар көп болса, онда оларды сотқарлар деп атайды.

Маған не істеу керегін айтпасаңыздер, мен сіздерге қайда баратындарыңызды айтпаймын.

Тәжірибе – алу керегіңді ала алмағанда алатының.

Балалар қайдан пайда болатыны жайлы ойланса, ал үлкендер қайда кететіні жайлы ойланады.

Мен джиу-джитсу, самбо, дзюдо, айкидо сияқты көптеген мықты сөздерді білемін.

Қызық жұмыста көретін түстерің де қызық болады.

Неге ғашық болсаң, соны сүй.

Даналық қарттықпен бірге келе бермейді. Кейде қарттық бір өзі келеді.

Сенің армандарыңның өзгелерде жүзеге асатыны қиындау.

Оқу – ережелерді оқып-үйрену, тәжірибе – ережелерден тыс нәрселерді оқып-үйрену.

Шектен тыс қабаған иттер шектен тыс қайырымды адамдарды қуу үшін керек.

Бір рет қырау қатқаннан, жеті рет терлеген жақсы.

Кез келген адамның ішінде дарындылық ұйықтап жатыр. Не деген маубас еді?!

Тез таусылған стакан құйылмаған болып есептеледі.

Сізге ертең келіңіз деп айтты ғой, ал сіз ылғи бүгін келесіз!

Әйелдерді ұсақ-түйекпен алдамаңыз!

Ұлы адамдар аз өмір сүрген. Менің де мазамның болмай отырғаны.

Жақсы өмір сүруге ешкім тыйым салмайды, бірақ көбі кедергі келтіреді.

Адам өмірінің төрт кезеңі: әлі болмайды, енді болады, әлі болады, енді болмайды.

Сараң болсам, болармын, бірақ шын жүректен ғой.

Қасқыр да тоқ, қой да аман, шопанның жаны жаннатта болсын!

Тоқ болсаң, айналаңның бәрі тамаша!

Арманның жүзеге аспағаны қанша, ал жүзеге аспайтыны одан да көп.

Ол қыз менің арманым болатын, ол қыздың арманын білгенше.

Көп білгеннен ешкім өлген емес, бірақ тәуекелге барудың керегі жоқ.

Жерлеу бюросындағы жазу: ең жақсы клиент – өлген клиент.

Милициядағы хабарландыру: өңдеудің барлық түрлері бар.

Ұзаққа жасалған жоспарлар асықпай орындалады.

Күнімен ұйықтап, түнімен ішіп-жесең, қатты шаршайсың.

Жетінші стаканнан кейін ғана, ол өзін, өз үйіндегідей сезіне бастады.

Алдымен махаббат уақытты өлтіреді, ал сосын уақыт махаббатты өлтіреді.

Айнаға ұзақтау қарасаң, Дарвинге сене түсесің.

Жұмысқа келгесін, компьютерді іске қосқанмен, интернетке кіре алмадым. Амал жоқ, жұмыс істеуге тура келді.

Үйленгің келсе – үйлен, үйленгің келмесе – үйленбе. Ал ұзақ уақыт үйленгің келмесе – емдел.

Үш рет жұмысты тастады, екі рет сәтті шықты.

Өлетін кезге дейін өмір сүру керек.

Әдемі әйелді көргенде еркектер, ал көріксіз әйелді көргенде әйелдер мәз болады.

Шығатын жол жоқ болатын жағдайлар болмайды, тек ол жол сізге қолайсыз болуы мүмкін.

Сөз бен іс алшақ болмау үшін, ештеңе істемеу керек.

Интернет те ажал сияқты, тек жақсыларды алады.

Өмір туралы

Бірде ыстық, бірде суық. Бірде шаттықтан басың айналып жатса, бірде қайғыдан жаныңды қоярға жер таппайсың. Қайсысы қай уақытта келері белгісіз, сонымен өмір қызықты да шығар? Алайда белгілісі – «Бәрі өткінші».

Уақыт туралы

Зымырап өтіп жатыр. Уақытым бос өтпесінші деп бірдемелерді шама-шарқыма сай жасағандай боламын. Бірақ сонда да, қазақтың «Ас – ішерде…» мақалы маған қатысты ма деген де ойлар келеді.

Отбасы туралы

Өмірдің мәні, мағынасы. Отбасы бақытына, өмірде басқа ешқандай қызық тең келмейді деп ойлаймын.

Ақша туралы

«Ақша – қолдың кірі», – дегенмен, «Ақша бостандық береді».

Достар туралы

Қалайда мақсаттары бір және өмірге көзқарастары ұқсас адамдар ұзақ уақытқа дос болып қалады екен. Ниеттестерім көп те емес, аз да емес. Қанағаттанамын… ))

Арман туралы

«Шегі жоқ шығар, түбі жоқ шығар арманның?» (Қ.О.)

Жұмыс пен хобби туралы

Жұмысыма қанағаттанбай кеткен кезде, осыған да жете алмай жүрген адамдарды еске алып, тәубеме келемін. Хобби – блог жазу. Басқаға идея мен әрекеттер болып тұрады, бірақ жалқаулыққа тап болғанда фиаскоға ұшырап жатады )))

Ұстаным (принциптер) туралы

Баршылық… Бірақ зиянын тек өзім ғана көремін ))

Ақылға сыймайтын әрекеттер (О безумствах)

Кейде жігіттің рөлінде өзім болғым келіп кетеді. Бәлкім кейбірі «Сен өте нәзіксің» дегенге қарсылық шаралар ма екен, «Жоқ, мен сен ойлағандай қайратсыз емеспін» дегім келетіндей )))

Болашақ туралы

«Інім оқып келсе» – деймін. Жалпы ата-анамның отбасында тыныштық болып, бәріміз өз үлкен шаңырақтарымызды құрып, тату-тәтті өмір сүрсек…

Хадис Шариф, Јйел мјртебесі кітабынан.
«Ќыздар – олар мейірімді, игі жандар. Бір ќызы бар адамды Аллаћ таєала тозаќ отынан саќтайды. Екі ќызы бар адам, солардыѕ себебімен жјннатќа кіреді. Ал їш ќызы бар немесе ќыздары секілді кіші ќарындастары бар адам, оларєа ќамќоршы болса, оныѕ мойнынан жићад пен садаќаныѕ жауапкершілігі тїседі». (Анастан Дилми риуаят еткен).


Хадис
«Біреудіѕ басына ќыздары себепті ќайєы-ќасірет, сынаќ келсе, ал ол оєан сабырлыќ етсе, оттан ќўтќарылуына ќыздары себепші болады». (Айша р.а. анамыздан Тирмизи риуаят еткен).
Ќазіргі ќазаќ ќыздары туралы ой-пікірлеріѕізді бґлісуге шаќырамын

45 жасында қайтыс болған ислам ғұламасы Науауидің артқа тастап кеткен еңбектерін есептесеңіз, 45 жылға қайта сыйғыза алмайсыз. Өйткені, ол уақытын өте қатты үнемдеген. Ғылым-білім алуға, ғибадаттарын атқаруға уақыт жеткізу үшін ол кісі күніге тек қана сәске уақыттарында ған бір-ақ рет тамақтанған екен.

Әш-шайх Фахраддин «Аллаһқа ант етейін, тамақ жеген уақыттарымда ғылыммен айналыса алмағаныма қатты өкінем. Өйткені уақыт қашан да қымбат қой» деген.

Әл-имам Әбул уәфа Али ибну Ақил былай деген: Мен тамақ уақыттарын қысқарту үшін барынша қолымнан келгенді жасаймын. Тіпті көп шайналатын тамақтан гөрі тез жұтылатын тамақты таңдаймын. Неге десеңіз шайнауға да уақыт кетіп қалады. Содан барып жазуға, оқуға көп уақыт таба алам.

Имам Малик болса көбірек ғылым-біліммен айналысу үшін үш күнде бір-ақ рет әжетқанаға баратындай тамақ жеуді қысқартқан.

Маруфул-Кархи әңгімені тым ұзатып жібергендерге: «Күн періштесі күнді жылжытуын қояр емес, сендер қашан орындарыңнан тұрмақсыңдар» деп ренжитін.

Ибни Ақил ешқандай бос уақыт жібермейтін. Тыныққан уақыттарын ол былай деп суреттейді: «Қолым қалт етіп демалған кездерімде мен аяқты созып құры жатқаннан гөрі терең ойға беріліп, ойша шешілетін біраз мәселелерді шешумен айналысам. Жазатындай бірдеңе есіме түсе қалса дереу тұрам да жазам. Сексен жасымда ғылымға деген менің ынтам жиырма жасымдағы кезіме қарағанда әлдеқайда жоғары болатын....» Айтқанындай осыншалықты ынтасының арқасында Ибни Ақил ғылымның 20 шақты әр түрлі саласында өте құнды еңбектер қалдырған.

Андалусиялық ғалым Ибну Рушд үнемі кітап оқудан бас алмайтын. Кітап оқымай өткізген өмірінде екі-ақ түні болған екен: біреуі – үйленген түні, екіншісі әкесі қайтыс болған түн.

Эйнштейн бірдей бірнеше кәстөм шалбар алып кез-келгенін киіп кете беретін болған. Киім таңдап уақытты шығындамау үшін.



«Уақыт – күткендерге өте баяу, қорыққандарға тым жылдам, қайғырғандарға аса ұзақ, қуанғандарға тіптен тез, бірақ ғашықтар үшін таусылмастай».

Адам баласы өмірде жемісті ғұмыр кешуді әрі бақытты болуды армандайтын шындық. Дегенмен, жемісті еңбек етіп, жан-жақты жетістікке қол жеткізгендерді бақытты десек қателеспеуіміз мүмкін, себебі жетістік пен бақыт егіз ұғым емес. Еңбекте, өмірде озат болғанымен бақытты бола алмаған, немесе жеке бақытына қол жеткізгенімен басқа жағынан жетістіктен құр алақан қалғандарды көріп те, естіп те жүрміз. Солай бола тұра жетістік пен бақыт арасында бір байланыстың барлығын да жоққа шығара алмаймыз. «Жетістік – адамның қалағанына қол жеткізуі, ал бақыт қол жеткізгенін қалауы» деп келетін нақыл да осыны меңземей ме?
Адам – қоғамның әлеуметтік бір мүшесі. Сондықтан ол әрдайым өмір сүрген ортасымен санасуға мәжбүр. Ал «қу басын ойлап, құлқұнына құл болғанды» адам деп атаудың өзі қисынсыз. Өмірді жеп-ішу, көңіл көтеру деп білетіндер жайлы шығыс, батыс ойшылдарының қөзқарасы бір арнада тоғысады. Ұлылардың бірі «қарнын тойдыруды ғана мұрат еткен кісінің құны қарнынан шыққан нәрсеге тең» десе, енді біреуі «Халқының қамын ойлап, еңбек еткен кісінің жалғыз өзі – кішігірім мемлекет» - деп даналықпен ой қорытқан. «Атымды адам қойған соң, қайтіп қауап болайын» - деп ұлы Абай айтқандай, адам баласы өзіне дейінгілердің тәжірибелерін пайдаланып қана қоймай, өзінен кейінгілерге де пайдалы мирас қалдыруға міндетті. Осы тұрғыдан келгенде әрбір адам жетістікке қол жеткізуге, нәтижелі еңбек етуге ұмтылуы тиіс. Сонда ғана артында жарық ізі қалары хақ. Бақыт та еңбегімен көгеріп, ертеңіне ұмтылғандарға үйір.

«Жетістікке жету жолдары» атты кітабынан