Inson Iymonini qay holatlar ila ozuqlantiradi?
Iltimos fikr va hulosalaringiz bo'lsa yozib qoldiring
http://video.google.com/videoplay?docid=-3684520375259276374&hl=
Assalomualaykum va rahmatullohu va barakatuh,birodarlar
настроение: Апатичное
Метки: Islomiy film
Loading ...,
05-03-2011 17:07
(ссылка)
Yo Rosululloh! (Hayrulla Hamidov)
Sen yo'q eding, Yo Rosululloh! Hazrati Odamning vujudida eding. Avval Jannatni, so'ng esa yer yuzini sharaflantirding. Odam Sening Nuring tufayli avf etildi. Arofat u avfga shohiddir.
Sen yo'q eding, Nuhning Kemasida eding. To'lqinlar Yer yuzini bo'g'ar ekan, tuproqning bag'ridagi suv osmon bilan uchrashar ekan, va bu bir ilohiy azob, deyilar ekan, Alloh ming bir sabab ila ruhingni asradi. To'fon Nuringga Salom aytdi odob bilan.
Sen yo'q eding, Hazrati Ismoilning peshonasida eding. Kimsasiz cho'llarda Ibrohim duosi yuksaldi: Robbim, - dedi, - ularga o'zlarining ichlaridan Sening oyatlaringni o'qiydigan, Kitob va Hikmatni o'rgatadigan, ularni poklaydigan bir elchi yubor!
Omin! - dedi o'n sakkiz ming olam. Sening Nuring bilan yog'du sochgan qo'llarini samoga ko'tarib: Omin! - dedi Ismoil. Hiro, Nur tog'i ham "Omin!" deb oyoqqa turdi. Madinada Uhud tog'idan "Omin!" sadosi yuksaldi.
Sen yo'q eding, Yo Nabiyalloh! Hazrati Iso seni "Ahmad" deb yo'qladi. Ikki olam sarvari, deya yuzlandi senga. Men sizlar bilan ko'p gaplashmayman, dedi havoriylarga. - Chunki bu olamning raisi kelyapti. Kuting Ahmad kelyapti, olamlarga raxmat kelyapti.
Havoriylarning yuzini silagan, o'liklarni tiriltirgan bir nafas bo'lding. Ammo sen yo'q eding.
Sen yo'q eding, Hazrati Abdullohning peshonasida eding. Boshi egik, hafa bo'lib yurar edi u.
Buhayro ko'klardan seni so'rar, Varaqa seni qidirardi samodan.
Onalar qiz farzandlarini o'limga yig'lab yasantirar edilar. Yig'lab-yig'lab: Qizim, bobongnikiga borib kelasan! - der edilar.
Sen yo'q eding, Yo Habiballoh! Aslida tuproqqa tirik ko'milish edi, boboga borish. Chorasiz qolgan volidai muhtarama jagar-bandini o'limga kuzatishdan o'zga iloji yo'q edi. Eng so'nggi qiz chohga uloqtirilar ekan, onasining suratida bir farishta ko'rindi unga va tabassub etib Hiro tog'ini ko'rsatti unga. Farishtalar Hironi yasantirar edilar. Nur tog'i Sohibiga tayyorlanar edi.
Sayyidiga hozirlanar edi Makka!
Koinot sarvari uchun bezanar edi. Koinot hazrati Ominaga ilhaq edi.
Tuproq Robbisiga yolborardi. Mazlumlar ko'zlarin samoga tikkan ko'yi: Kel! - deya yig'lar edilar.
Sening kelishing kutilar edi, Yo Rosululloh! Bir tushishing bor edi yer yuziga.
Oldingda Jabroil, orqangda malaklar.
Yetimlarga eng huzurli kecha bo'ldi u kecha. Nochorlar onalarini to'yib-to'yib quchoqladilar.
So'ng, sahar vaqtini bir sukunat qopladi, borliq narsa jim-jit bo'lgan edi. "Qani?" der edi yulduzlar! "Qani?" der edi Oy! Koinot bir ism eshitmoq istaydi.
Ominaning uyidan bir ovoz yuksaldi: "Muhammad!"
Zulmat o'z o'rnini nurga bo'shatib berdi.
Muhammad! Farishtalar uning nurli qo'llaridan o'pti!
Muhammad!, Seni yaratgan Allohga qurbonmiz, ey duri yakdo! Senga bu ismni bergan Rohmanga qurbonmiz!
Без заголовка
иймоннинг истилохий маъносини уламолар шундай таъриф килишган экан:
"Иймон , тил билан сузлашлик, калб билан эътикод килишлик, ва жасадбилан амал килишликдир тоат билан зиёда булади гунох билан нокис булади" (Лекин Имоми Абу Ханифа кавлида " Тил билан тасдик килишлик ва калб билан билан эътикод килишлик" деб таъриф килинади
Иймон шуки - банданинг Парвардигорига булган иймони калбдан кайнаб чикиши керак, барча ризклар АЛЛОХнинг ихтиёридадир АЛЛОХнинг амрисиз бирор лукма ортикча ейилмайдихам колмб хам кетмайди. Бутун инсоният жамланса васенга ёмонлик килишни хохласа АЛЛОХ зарар берган даражадан ошира олмайди бу иймоннинг тушунчасидир
Банда узига нусрат (ёрдам) шифо, мадад берувчиси, факатгина АЛЛОХ эканлигига унга хидоят, мусибвт берувчи уни адаштирувчи ва унинг ички дунёсини, таквосини ёки гунохини билиб турувчи факатгина АЛЛОХ эканини билмоги ва иймон келтирмоги зарур.. Шунингдек банданинг калби Парвардигорини икки бармоги орасидадирки хохлаган тарафига буради, деб билмоги керак ва манашу иймондандир.
"Иймон , тил билан сузлашлик, калб билан эътикод килишлик, ва жасадбилан амал килишликдир тоат билан зиёда булади гунох билан нокис булади" (Лекин Имоми Абу Ханифа кавлида " Тил билан тасдик килишлик ва калб билан билан эътикод килишлик" деб таъриф килинади
Иймон шуки - банданинг Парвардигорига булган иймони калбдан кайнаб чикиши керак, барча ризклар АЛЛОХнинг ихтиёридадир АЛЛОХнинг амрисиз бирор лукма ортикча ейилмайдихам колмб хам кетмайди. Бутун инсоният жамланса васенга ёмонлик килишни хохласа АЛЛОХ зарар берган даражадан ошира олмайди бу иймоннинг тушунчасидир
Банда узига нусрат (ёрдам) шифо, мадад берувчиси, факатгина АЛЛОХ эканлигига унга хидоят, мусибвт берувчи уни адаштирувчи ва унинг ички дунёсини, таквосини ёки гунохини билиб турувчи факатгина АЛЛОХ эканини билмоги ва иймон келтирмоги зарур.. Шунингдек банданинг калби Парвардигорини икки бармоги орасидадирки хохлаган тарафига буради, деб билмоги керак ва манашу иймондандир.
Метки: иймоннинг таърифи:
Madina Alimova,
15-02-2011 03:48
(ссылка)
Без заголовка
Знаете ли Вы, что хадисы Пророка передали нам о Хосни Мубараке, которого
Пророк уподобил ворону? Знаете ли Вы, что сообщил Пророк Мухаммад, сас,
в хадисах о событиях, что происходят сейчас в Египте?
Пророк
Мухаммад передал нам в хадисах, что в Последнее время, после появления
хвостатой звезды (кометы) в Египте будет править человек с приплюснутым
носом, похожий на ворона. Посмотрите, что сообщил нам Пророк Мухаммад
1400 лет назад в хадисах: Дейлеми передал со слов Абу Али Мердани, он же
передал со слов Абу Зерра, а тот передал со слов Посланника Аллаха,
который повелел:
В ЕГИПТЕ БУДЕТ ЧЕЛОВЕК ИЗ КУРАЙШИТОВ, С
ПЛИПЛЮСНУТЫМ НОСОМ. ОН БУДЕТ ПОБЕЖДЕН И ВЛАСТЬ ЕГО БУДЕТ УНИЧТОЖЕНА И ОН
СБЕЖИТ К РУМАМ. Потом он приведет их к Александрии (Искендерийе) и
будет бороться против мусульман и это будет первое побоище (резня).
В Истории Ибни Асакира, переданной со слов Абу Зерра передано, что Посланник Аллаха (сас), изрек:
В
ЕГИПТЕ...ПОЯВИТСЯ НЕКТО С ПРИПЛЮСНУТЫМ НОСОМ. ОН БУДЕТ ПОБЕЖДЕН И ЕГО
ВЛАСТЬ БУДЕТ УНИЧТОЖЕНА, ОН СБЕЖИТ В РУМАМ. ПРИВЕДЕТ ИХ К ИСКЕНДЕРИИ И
БУДУТ ОНИ БОРОТЬСЯ ПРОТИВ МУСУЛЬМАН. ЭТО БУДЕТ ПЕРВОЙ РЕЗНЕЙ.
Передано
в "Фитен" Наима бен Хаммада со слов Абу Джафара и Мухаммада бен Али.
Пророк Мухаммад, сас, изрек: Когда Аббасиды достигнут Хорасана на
Востоке появится хвостатая (рогатая) звезда. Когда эта звезда появилась в
первый раз, Аллах уничтожил народ Пророка Нуха. Она появлялась и когда
Пророка Ибрахима бросили в огонь. И когда было уничтожено войско фараона
и он сам и когда был убиен Пророка Яхья бен Закария. Когда вы увидите
ее, ищите спасения у Аллаха от фитны и зла. Появление этой звезды будет
"после солнечного и лучного затмения. Потом станет у власти в Египте
ворон и фитна уничтожит его власть."
Хадисы, переданные нам 14
веков назад, точно рисуют ход событий наших дней, не так ли? После
солнечного и лучного затмения, а известно, что лунное и солнечное
затмения произошли с интервалом в 15 дней во время месяца Рамадан,
должна появиться хвостатая или рогатая звезда (комета), и действительно,
долгопериодическая хвостатая комета Лулинь, точно, как описывалось в
хадисах, в прошлом году была видна невооруженным глазом, так близко они
приблизилась к Земле. После нее ждите смуты в Египте и распространения
смуты повсюду:
"Появится фитна (смута) и ни одна сторона не сможет
чувствовать себя защищенной от нее, эта фитна будет начинаться в одном
месте и тотчас перекидываться на другую сторону."
Она будет
распространяться по цепочке в другие страны. Как известно, события в
Египте уже сейчас имеют свой отзвук в целом ряде других стран и вот-вот
перекинуться и в них.
"Эта фитна как как пламя будет перекидываться с
одного места на другое, охватывая собой все и это будет продолжаться до
тех пор, пока глашатай небес не воззовет ко всем: "О люди, теперь ваш
правитель - Махди''".
События последних двух лет были переданы в
хадисах с такой точностью, что не оставляют сомнения в том, что это и
есть знамения Последнего Времени, которые будут продолжаться в
определенной последовательности, предвосхищенной Пророком Мухаммадом
(сас), и будут продолжаться до тех пор, пока не будет явлен Махди. Но,
несмотря на то, что эти события, как и описывается в хадисах, свершаются
в точной последовательности с хадисами Пророка, люди продолжают не
понимать их, не понимать близость Махди и Последнего Времени. Большая
часть людей и вовсе полагает, что это всего лишь череда несвязанных
между собой природных и социальных катаклизмов и событий. Но разве не
чудо то, что мы становимся свидетелями свершения в четкой
последовательности всех хадисов нашего Пророка. Очень скоро люди увидят
Махди и тогда уже все поймут, что мы живем в Последнее время.
Madina Alimova,
11-02-2011 00:42
(ссылка)
Маҳдийнинг келиши ҳақидаги ҳадислар
Савол: Маҳдийнинг келиши ҳақида хабар бераётган
ҳадис саҳиҳми ёки йўқ? Буни сўрашимдан мақсад дўстларимдан бири у ҳадис
саҳиҳ эмас заиф – кучсиз деган эди.
Жавоб: Алҳамдулиллаҳ. Маҳдийнинг чиқишига далолат
қилувчи бир қанча саҳиҳ ҳадислар келган. Унинг чиқиши охир замонда
бўлади ва у қиёматнинг аломатлари ҳамда унинг шартларидандир. Ана шу
ҳадислардан баъзилари мана булардир:
1) Абу Саид ал-Ҳудрий разияллоҳу анҳудан: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Умматимнинг
охирида Маҳдий чиқади. Уни Аллоҳ ёмғир билан сероб қилади, ер
ўсимликларини чиқаради, у мол-дунёни аямасдан беради, чорва моллари
кўпаяди ва уммат сероб ва буюк бўлади. У шундан кейин етти ёки саккиз
йил яшайди”. Ҳоким “Мустадрак”нинг 4/557-558 бетларида бу ҳадисни зикр қилган ва “Бу ҳадиснинг исноди саҳиҳ. Уни Бухорий ва Муслим саҳиҳларида келтирмаганлар” деди. Имом Заҳабий унга ҳадиснинг саҳиҳлигида мувофиқ бўлдилар. Албоний: “Бу саҳиҳ санад, ровийлари ишончли” – дедилар. Саҳиҳ ҳадислар силсиласи 2/336/771.
2) Али разияллоҳу анҳу ривоят қилиб дедилар: Расулуллоҳ салаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Маҳдий биздан, аҳли байтдан. Уни Аллоҳ бир кечада ислоҳ қилади”. Муснади Аҳмад 2/58/645. Аҳмад Шокир таҳқиқи у “Ҳадиснинг санади саҳиҳ” – деди. Сунани Ибн Можа 2/1367. Бу ҳадисни Албоний “Жомеус-сағир”нинг саҳиҳида 6735 саҳиҳлигини баён қилганлар.
Ибн Касир деди: “Яъни Аллоҳ уни тавбасини қабул қилади ва тавфиқ
беради, уни илхомлантиради ва тўғри йўлга солади, илгари бундай ҳолатда
бўлмаганидан кейин”. Ан-нихоя фил фитани вал малохим 1/29 – Тохо Зайний таҳқиқи.
3) Абу Саид ал-Ҳудрий деди: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Маҳдий
мендан, пешонаси кенг, қирғий бурун. Ер юзини худди жабр ва зулмга
тўлгани каби адолат ва тўғриликка тўлдиради ва етти йил ҳукм қилади”.
Сунани Аби Довуд китобул-Маҳдий 11/375/4265, мустадрак ал-Ҳоким 4/557
ва бу ҳадис Муслим шартига биноан саҳиҳдир. Бу ҳадисни Бухорий ва Муслим
саҳиҳларида келтирмаганлар. Бу ҳадис саҳиҳул-жомеъда 6736 рақам билан
мавжуд.
4) Умму Салама разияллоҳу анҳо дедилар: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан: «Маҳдий менинг авлодимдан, Фотима зурриётидан (бўлади)“ – деганларини эшитдим. Сунани Аби Довуд 11/373, сунани Ибн Можа 2/1368, Албоний саҳиҳул-жомеъда 6734, “саҳиҳ” деди.
5) Жобир разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Исо
ибн Марям тушади, мусулмонларнинг амири Маҳдий унга келинг бизга имом
бўлиб намоз ўқинг дейди, шунда Исо алайҳиссалом йўқ, бу умматнинг амири
ўзларидан бири бўлади, бу Аллоҳнинг шу умматга берган шарафидандир
дейдилар”. Бу ҳадис саҳиҳи Муслимда бошқа лафз билан ривоят қилинади: “Исо
ибн Марям алайҳиссалом тушадилар. Мусулмонларнинг амири келинг бизга
имом бўлиб намоз ўқинг дейди, шунда Исо алайҳиссалом йўқ, Аллоҳ бу
умматни шарафли қилгани учун сизлардан бирингиз бошқаларига амирдир
дейдилар”. Имом Муслим Ийсо ибн Марямнинг ҳоким бўлиб тушиши ҳақидаги боб /225- ҳадисда ривоят қилганлар.
6) Абу Саид ал-Ҳудрий разияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Исо ибн Марям унинг орқасида туриб намоз ўқийдиган киши биздандир”. Абу Нуъайм “Маҳдий хабарларида” ривоят қилган. Албоний жомеъус-сағир 5/219 бет 5796-да “саҳиҳ” деди.
7) Абдуллоҳ ибн Масъуд разияллоҳу анҳу Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қиладилар, у зот айтдилар: “Арабларга менинг аҳли байтимдан бир киши ҳоким бўлмагунча дунё кетмайди ёки тугамайди, унинг исми менинг исмимга мосдир”. Имом Аҳмаднинг муснадларида 5/199 бет 3573-ҳадис. Яна бир ривоятда: “Исми менинг исмимга, отасининг исми отамнинг исмига мосдир”. Сунани Аби Довуд 11/370 ҳадис.
Маҳдийниг чиқиши ҳақидаги ҳадислар мутавотири маънавий даражасига
етган, баъзи имомлар ва уламолар бу ҳақда ўз ибораларини келтирганлар,
қуйида уларнинг сўзларидан баъзиларини зикр қиламиз:
1) Ҳофиз Абул-Ҳасан ал-Обирий деди: “Маҳдий Расулуллоҳ
саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг аҳли байтларидан эканлиги, етти йил ҳукм
қилиши, ерни адолатга тўлдириши, Исо алайҳиссаломнинг тушишлари ва унга
дажжолни ўлдиришда ёрдам беришлари, Маҳдий умматга имом бўлиб Исо
алайҳиссалом унинг орқасида намоз ўқишлари ҳақида Расулуллоҳ саллаллоҳу
алайҳи ва салламдан хабарлар кўп ва мутавотир келгандир”.
2) Муҳаммад ал-Барзанжий “ал-ишоату ли ашротис-соати” китобида: “Учинчи
боб: “Қиёмат олдидаги катта шартлар ва улардан сўнг қиёмат қоим
бўладиган қиёматга яқин аломатлар”. Улар жуда кўп бўлиб Маҳдий ҳхам
шуларнинг аввалларидандир. Бу ҳақда ҳар хил ривоятлар билан келган
ҳадисларнинг ҳисоби чексиздир” – деди.
Муҳаммад ал-Барзанжий яна: “Маҳдийнинг борлиги, охир замонда
чиқиши, унинг Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг насабларидан
ва аҳли байтларидан эканлиги, Фотима зурриётиданлиги ҳақидаги ҳадислар
маънавий мутавотир даражасига етган, шунинг учун уни инкор қилишнинг
маъноси йўқдир” – деди.
3) Аллома Муҳаммад ас-Саффориний: «Маҳдийнинг чиқишлиги ҳақида
ривоятлар жуда кўпдир, хатто маънавий мутавотир даражасига етган, бу
ҳадис уламоларининг орасида танилган бўлиб уларнинг ақидаларидан
ҳисобланди» – деди сўнг Маҳдийнинг чиқишлиги ҳақидаги ҳадислар ва
асарларнинг бир қанчасини ва уларни ривоят қилган баъзи саҳобаларнинг
номларини зикр қилганидан сўнгра деди: “Номлари зикр қилинган ва
зикр қилинмаган саҳобалардан ва улардан кейинги тобеинлардан бир қанча
ривоятлар келтирилган. Буларнинг мажмуаси қатъий билимни ифодалайди.
Маҳдийнинг чиқишига иймон келтириш аҳли илмлар қарор қилган ва аҳли
суннат вал жамоатнинг ақида китобларида ёзиб қўйилганидек вожиб
амалдир”.
4) Мужтаҳид аллома Шавконий: “Кутилаётган Маҳдий ҳақида
мутавотир, ундан воқиф бўлиш имкони бўлган ҳадислар элликта, уларнинг
саҳиҳ, ҳасан ва яроқли заифлари бўлиб шак шубҳасиз бу ҳақдаги ҳадислар
мутавотирдир, балки мутавотирлик сифати усул илмида таҳрир қилинган
истилохий ибораларнинг ҳаммасида бундан кўра пастроқ даражадаги
ҳадисларга тўғри келади. Қолаверса саҳобалардан Маҳдий ҳақида келган
асарлар ҳам жуда кўп бўлиб уларнинг ҳукми ҳам Расулуллоҳ саллаллоҳу
алайҳи ва салламга боғланганлик ҳукмидадир. Шундай экан бу каби
масалаларда ижтиҳод қилишга ўрин йўқдир” -деди.
5) Аллома шайх Сиддиқ Ҳасан Хон: “Маҳдий ҳақида келган
ҳадисларнинг ривоятлари турли бўлиши билан бирга жуда кўп бўлиб маънавий
мутавотир даражасига етган. Бу ҳадислар сунанлар, муснадлар ва ҳадис
тўпламларида мавжуддир” -деди.
6) Шайх Муҳаммад ибн Жаъфар ал-Каттоний: “Хулоса қилиб
айтиладиган бўлса Кутилаётган Маҳдий ҳақида келган ҳадислар
мутавотирдир, шунингдек Дажжол ҳақида ва саййидимиз Исо ибн Марям
алайхиссалом ҳақида келган ҳадислар ҳам мутавотирдир” -деди. Юсуф ибн Абдуллоҳ ал-Вобилнинг “Қиёмат шартлари” китоби 195-203 бетларга қаранг.
Шунга қарамасдан буни ҳам билиб қўйиш керакки бир неча каззоб
инсонлар Маҳдий ҳақида, ёки каззоб шахсларнинг Маҳдий эканликларини
қувватлаш ҳақида ёки Маҳдийнинг аҳли суннат вал жамоатдан бошқалардан
эканлиги ҳақида ёлғон ҳадислар тўқишган. Шунингдек бир неча дажжоллар
Аллохнинг бандаларини алдаб дунё матосидан бир нарсага эришиш учун ва
исломнинг суратини одамлар кўзига бузиб кўрсатиш учун Маҳдийликни даъво
қилишга уринишди, баъзилари эса ўзлари ғофил топган одамларни ёки ўзлари
билан бирга фойдаланиб юрган кишиларни жамлаб ҳаракатлар ва инқилоблар
барпо қилдилар сўнг улар ҳалок бўлишгач уларнинг ёлғонлари фош бўлди ва
уларнинг уйдирмалари мунофиқликлари ҳаммага аён бўлди. Буларнинг ҳаммаси
Маҳдий ҳақидаги ва унинг охир замонда чиқишлиги ҳақидаги аҳли суннат
вал жамоат акидасига зарар қилмайди. Албатта ер юзида ислом шариати
билан ҳукм қилишлик учун Маҳдийнинг чиқишлиги муқаррардир. Валлоху
аълам.
Шайх Муҳаммад ибн Солиҳ ал-Мунажжид
Muborak oy tuhfasi. 25-kun

Bugun ramazonning 25-kuni. Allohim, tutayotgan roza'laringiz, qilayotgan hayrli amallaringizni dargohida qabul qilsin!
Qur’oniy duolar
Bismillahir rohmanir rohiym.
Parvardigoro, O’zing rahmat-mehribonlik va ilm jihatidan barcha narsadan kengdirsan. Bas tavba-tazarru’ qilgan va Sening yo‘lingga ergashgan kishilarni O’zing mag‘firat qilgin va ularni do‘zax azobidan saqlagin. (G’ofir surasi, 7-oyat)
Islomning o‘zagi bo‘lgan hadislar
Yigirma beshinchi hadis.
Abu Mas’ud al-Badriydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Avvalgi payg‘ambarlar kalomidan topilgan narsa - «Agar uyalmasang, xohlagan narsangni qil», deb aytilganidir», dedilar. Imom Buxoriy rivoyatlari.
Buyuk sahobalar o'gitlari
Hazrati Ali o'gitlari
- Yordamini o‘zgalardan darig‘ tutmagan inson zikri keng yoyiladi.
- O’zgalarga ozor berishdan saqlanish yaxshilik alomatlaridandir.
- Kechirish - eng yaxshi g‘alabadir.
- Ishining mazasi bo‘lmagan kishining nasabi ish bermay qo‘yadi.
- Ichimizda saqlar ekanmiz, har qanday sir bizning asirimizdir. Oshkor etgan paytimizdan boshlab biz uning asiriga aylanamiz.
- Sukut saqlang, uning eng oz foydasi - omonlikdir.
Saodat asri qissalari
Qabrdan kelgan nido
Umar ibn Xattob, roziyallohu anhu, zamonida taqvodor, namozini doimo masjidda jamoat bilan o‘qiydigan bir yigit bor edi. Hazrati Umar, roziyallohu anhu, uni nihoyatda yaxshi ko‘rar edilar. Yigitning juda qarib qolgan otasi bor edi. Yigit har kuni xufton namozidan so‘ng otasini ziyorat qilgani kelardi.
Yo‘l bo‘yidagi uylardan birida yashovchi ayol bu yigitga oshiq bo‘lib qoldi. Ayol har kun yigitning yo‘lini poylab, uni o‘ziga og‘dirishga harakat qilardi. Nihoyat, bir safar yigit o‘zini boshqara olmay, ayolning ortidan ergashdi. Biroq ostonadan kirar ekan, Allohni esga olib, hushyor tortdi va: “Taqvo qilguvchi zotlarni qachon shayton tomonidan biror vasvasa ushlasa, (Allohni) eslaydilar, bas, (to‘g‘ri yo‘lni) ko‘ra boshlaydilar” (A’rof, 201) mazmunli oyati karimani o‘qidi-yu, hushsiz yiqildi.
Ayol darhol bir joriyasini chaqirdi. Ikkalasi yigitni otasining uyiga eltib, eshikni taqillatdilar. Eshikni ochgan ota ostonada behush yotgan o‘g‘lini ko‘rdi. Uni ichkariga oldilar. Yigit yarim tunda o‘ziga keldi.
— O‘g‘lim, senga nima bo‘ldi? — so‘radi ota.
— Hech narsa, hammasi joyida.
Ota:
— Xudo haqqi, menga to‘g‘risini ayt, — deb qo‘ymagach, yigit bo‘lgan voqeani gapirib berdi.
— O‘g‘lim, sen qaysi oyatni o‘qiding? — deya so‘radi otasi.
Yigit o‘sha oyatni takror o‘qigach, yana hushdan ketdi. Qancha urinishmasin, o‘ziga kelmadi. Yigit jon taslim qilgan edi. O‘sha kechadayoq uni yuvib, dafn etishdi.
Ertalab bo‘lgan voqeani Hazrati Umarga, roziyallohu anhu, yetkazdilar. Hazrati Umar, roziyallohu anhu, kelib, yigitning otasiga ta’ziya izhor qilgach:
— Nega meni chaqirmadingiz? — dedilar.
— Ey mo‘minlarning amiri! Vaqt allamahal bo‘lib qolgan edi, sizni bezovta qilgimiz kelmadi, — dedi ota.
— Unday bo‘lsa, yuring, birga qabr boshiga boraylik, — dedi xalifa va ikkovlon u yerga yetgach:
— Ey falonchi! — deb marhum yigitni chaqirdi va: “Parvardigori (huzurida) turishdan (ya’ni, Parvardigor oldida turib hayoti dunyoda qilib o‘tgan barcha amallariga javob berishidan) qo‘rqqan kishi uchun ikki jannat bordir” (Rahmon, 46) mazmunli oyatni o‘qidi.
Ittifoqo, qabrdan yigitning:
— Ey Umar! Siz eslatgan ikki jannatni Rabbim menga ikki bora in’om qildi, — degan ovozi eshitildi.
Метки: Фи сабиЛИЛЛАХ
О тех, которые используют слова «бида, ересь, куфр, шахид…»
О тех, которые используют слова «бида, ересь, куфр, шахид…»
(трудная тема, прочтите несколько раз!)
Не только в интернете, но и в жизни многие озабоченные люди, которые считают себя грамотнее других, не дают покоя мусульманам, указывая как им жить. Если что, они сразу же начинают утверждать, что это нововведение и ересь, что такого не было во времена Посланника Аллаха (мир ему и благословение Аллаха), что так делать большой грех и заблуждение. В основном так поступают те люди, считающие себя саляфитами и поклонниками шейха Мухаммад ибн Абдуль Ваххаба. Как раз эти ваххабиты, прикрывающиеся теперь под термином саляфиты, чтобы люди не узнали их истинное лицо, сами являются нововведением в Исламе, сектантами. Они глупо утверждают, что только они единственные на правильном пути саляфов и обвиняют, чуть ли не весь мусульман, придерживающих другое мнение в куфре и заблуждений. Они могут любого мусульманина назвать кафиром, если тот имеет другое мнение. Их можно просто назвать самозванцами в Исламе - псевдосаляфитами. И везде, куда приходит ваххабизм, если там мусульмане есть, начинается война с мусульманами. Ваххабизм - очень настырное течение. Его выкидывают в дверь - оно ломится в окно.Они хитрее всех, говорят сладко и красноречиво, чтобы других ввести в заблуждение и увеличить численность своей секты. Они не брезгуются прятаться под анкеты ханафитов, как вот этот Дархан Абдуллин – http://my.mail.ru/mail/dark... или специально открывают ханафитские сайты и сообщества с ваххабитскими материалами - www. al-hanifiya.kz и http://my.mail.ru/community... . Они как женщины легкого поведения, могут менять свою ориентацию в зависимости от обстановки - стать ханбалитами или ханафитами, если надо будет, станут маликитами или сторонниками всех мазхабов в случае словесного поражения, это для них не позорно! Это как в порядке вещей. Для них самое главное заблудить за собой побольше малограмотных людей. У них нет такого понятия как честь и достойнство, они как хамелеоны могут в день несколько раз менять свою внешнюю оболочку ради достижения поставленной цели. Они уже всех достали со своими лживыми нравоучениями. Они ведут себя в отношений других мусульман как полиция нравов и считают себя судьями. Поэтому решил подсказать вам, как с ними бороться!
Если такие сами заблудшие сектанты начнут вас упрекать, что ваши действия бида (коврик, четка и т.д. и т.п.), то скажите им следующее: «если вы на самом деле настоящие мусульмане, то поступите следующим образом»:
1) все ныне существующие мечети тоже нововведение, т.к. во времена Посланника Аллаха (мир ему и благословение Аллаха) в мечетях не было таких куполов, а на куполах не были установлены полумесяцы – знак язычества, мечети в те времена были маленькими и с низкими потолками, на полу не было ковриков – намаз читали на земле, на стенах не были нарисованы аяты с Корана, минбар пророка (мир ему и благословение Аллаха) имеет всего 3 ступени (в нынешних десятки), на потолках не висели огромные люстры, в темноте вместо электрического света пользовались маленькими свечками, в мечетях не было микрофонов и громкоговорителей, в мечетях не было столько имамов – ПУСТЬ ТОГДА ОНИ САМИ НЕ ЧИТАЮТ СВОИ НАМАЗЫ В ТАКИХ БИДАГАТ МЕЧЕТЯХ!!!
2) одним из главных упреков псевдосаляфитов является использование четки, они при этом ссылаются на хадис, где рекомендуется считать на пальцах, чтобы пальцы свидетельствовали об этом в Судный день. ХОЧУ СПРОСИТЬ У ЭТИХ СЕКТАНТОВ-ВАХХАБИТОВ: «КОГДА МУСУЛЬМАНЕ НА ЧЕТКАХ СЧИТАЮТ, ОНИ ЧТО, НЕ ПАЛЬЦАМИ РУК, А НОГАМИ СЧИТАЮТ ИЛИ КАКИМ-ТО ДРУГИМ ЧАСТЕМ ТЕЛА»?!! РАЗВЕ ЭТИ ПАЛЬЦЫ НЕ БУДУТ СВИДЕТЕЛЬСТВОВАТЬПО ВАШЕМУ, ЧТО НЕ СЧИТАЛИ НА ЧЕТКАХ?!!
3) пусть ваххабиты не совершают свой намаз в бидагат мечетях, где мужчины и женщины отдельно совершают молитву! ВО ВРЕМЕНА ПРОРОКА (МИР ЕМУ И БЛЯГОСЛОВЕНИЕ Аллаха) ЖЕНЩИНЫ СОВЕРШАЛИ СВОИ МОЛИТВЫ ЗА МУЖЧИНАМИ В ОДНОМ ПОМЕЩЕНИЙ! Это есть нововведение в религию!!!
4) ваххабиты-сектанты считают также маулид нововведением, указывая, что Пророк (мир ему и благословение Аллаха) не отмечал свой день рождения. Никто не спорить. Но если все мусульмане мира в этот день все вместе скажут салават самому любимейшему и досточтимому пророку из всех пророков Всевышнего Аллаха, то они станут кафирами?!! Если эти заблудшие сектанты-ваххабиты не хотят подчиняться приказу Аллаха, то пусть сами проигнорируют это и ждут Судного дня! «ВОИСТИНУ, АЛЛАХ И ЕГО АНГЕЛЫ БЛАГОСЛОВЛЯЮТ ПРОРОКА. О ТЕ, КОТОРЫЕ УВЕРОВАЛИ! БЛАГОСЛОВЛЯЙТЕ ЕГО И ПРИВЕТСТВУЙТЕ МИРОМ» (33:56).
5) все имамы и муфтият тоже нововведение, имамы в те времена так не одевались, не было муфтията – ПУСТЬ ТОГДА ОНИ САМИ НЕ ЧИТАЮТ СВОИ НАМАЗЫ ЗА ТАКИМИ БИДАГАТ ИМАМАМИ!!!
6) они осуждают тех, кто читает азан и икамат в ухо новорожденного, считая это нововведением и ересью. Ученые-маразматики ваххабитского толка опровергли все существующие хадисы об этом. Если новорожденный ребенок услышит азан и икамат (самый мощный призыв Единобожие!!!), то этому ребенку кроме пользы будет еще какой-то вред или он станет кафиром?!! ВАХХАБИТЫ-СЕКТАНТЫ - НЕ СЕЙТЕ ФИТНУ СРЕДИ МУСУЛЬМАН!!!
7) во времена Посланника Аллаха (мир ему и благословение Аллаха) не было книг и газет, не было Корана в нынешнем виде – ПУСТЬ В ТАКОМ СЛУЧАЕ ЭТИ САМИ СЕКТАНТЫ НЕ ЧИТАЮТ РЕЛИГИОЗНЫЕ КНИГИ И КОРАН!!!
8) во времена Посланника Аллаха (мир ему и благословение Аллаха) не было шампуней и мыло (нынешние!), стиральных машин – ПУСТЬ НЕ ПОЛЬЗУЮТСЯ ВСЕМ ЭТИМ САМИ В ПЕРВУЮ ОЧЕРЕДЬ!!!
9) во времена Посланника Аллаха (мир ему и благословение Аллаха) не было часов – ПУСТЬ ОНИ ВСЕ СНИМУТ СВОИ БИДАГАТ ЧАСЫ И ВЫКИНУТ и определят время намаза как 1400 лет тому назад!!!
10) во времена Посланника Аллаха (мир ему и благословение Аллаха) не было сотовых телефонов, компьютеров, интернета, телевизоров, радио, холодильников, автомобилей, самолет, поезда, бумажные деньги, все нынешние продукты питания, вся нынешняя одежда, обувь, мебели … . – ПУСТЬ ОНИ САМИ ПЕРВЫМИ ДОКАЖУТ, ЧТО ОНИ НАСТОЯЩИЕ МУСУЛЬМАНЕ И ПРОИГНОРИРУЮТ ВСЕ ЭТО НОВОМОДНОЕ НОВОВВЕДЕНИЕ!!!
11) и самое главное во времена Посланника Аллаха (мир ему и благословение Аллаха) не было самих псевдосаляфитов-ваххабитов, всяких ученых под именами Абдул-Азиз ибн Абдуллах ибн Бааз, шейх Фаузан, ибн Кайим, ибн Усеймин, шейх Раби, Албании, шейха Ахмада ан-Наджмий, Ибн Таймиййи, Абдуль Ваххаб и т.д. и т.п. – ПУСТЬ ПРОИГНОРИРУЮТ ВСЕХ ЭТИХ ЛЖЕУЧЕНЫХ-МАРАЗМАТИКОВ!
Заявляя о своей независимости от мазхабов, они проявляют непозволительный фанатизм в отношении этих ученых, и в ответ на приведенный аят или хадис, бесстыдно говорят “а ибн Баз сказал…”, или “а Альбани сказал…”, или даже “шейх Раби сказал…” Или говорят безграмотно: “Этот хадис сомнительный, потому что так посчитал Альбани, а тот хадис достоверный, потому что так подтвердил ибн Баз»! Эти сектанты слова своих ученых-маразматиков ставят выше слов Всевышнего Аллаха и Его Посланника (мир ему и благословение Аллаха). Эта ужасная беда, от которой предостерегали многие праведные учёные, выражается в том, что человек отказывается принять ясные (ясные!) аяты и хадисы, если с его точки зрения они противоречат мнению его “учителя”. Если кто-то против их мнения, тот автоматический превращается в кафира. Любой мусульманин, кто не читает намаз, также превращается в кафира. А тот, который читает намаз, но игнорирует пост, закят и хадж, по их мнению, продолжают числиться в мусульманах. Они всегда утверждают, что следуют Единобожию по книге Абдуль Ваххаба. Получается, что другие мусульмане до появления на свет книги главного ваххабита не знали о существований Единобожие?!! Они всюду выискивают хоть маленькие ошибки других мусульман, чтобы распространяя это на весь мир опорочить их и отвратить от них людей. При этом они ничем не брезгуются! Опасность псевдосалафитов главным образом в том, что они рядятся в одежды Сунны, используют соответствующую терминологию, аяты и хадисы в своих корыстных целях, чтобы увеличить количество последователей ваххабизма! Они принимают только те хадисы, которые их устраивают, а другие они нагло считают лживыми и недостоверными.
О вожде нововведенцев
Об основателе секты ваххабитов говорится в хадисе, который приводит Бухари в Сахихе. Однажды Посланник Аллаха (мир ему) в присутствии сподвижников помолился: «О Аллах, ниспошли нам баракат в Шаме и Йемене». Когда его попросили помолиться и за Неджд, он ответил: «Оттуда выйдет рог шайтана». Так и вышло. Основоположник секты, приносящей наибольшие беды, секты, раздирающей Ислам словно изнутри, Мухаммед ибн Абд-аль-Ваххаб рождается в 1699 г. в области Неджд. В 1713 г. в поисках работы он прибывает в Басру. Здесь он попадает в сети, расставленные английским шпионом Хемфером, который писал в своем отчете об ибн Абд-аль-Ваххабе следующее: «В мастерской шиитов я познакомился с одним арабским юношей, знавшим также языки фарси и турецкий. Его имя — Мухаммед ибн Абд-аль-Ваххаб из Неджда. Этот неуравновешенный юноша говорил в высшей степени громко и, наверное, был очень нервным. Сильно ругал Османское правительство, но не высказывался против властей Ирана. Мухаммад из Неджда был внешне суннитом. Вопреки тому, что многие сунниты высказывались против шиитов и некоторые из них считали шиитов еретиками, он нисколько не осуждал шиитов. Мухаммед из Неджда не видел никакой причины для того, чтобы сунниты следовали одному из четырех мазхабов, и говорил, что в Книге Аллаха нет никаких указаний на эти мазхабы. В этой связи он пренебрегал священными аятами и не придавал значения почитаемым хадисам. Самовлюбленный молодой Мухаммад из Неджда в понимании священного Корана исходил из собственных пристрастий. Попросту не ставил ни во что не только высказывания ученых своего времени и имамов четырех мазхабов, но и взгляды таких больших людей, как родственники и наследники Пророка — Абу Бакр и Омар. Он противопоставлял им аят Корана: «Я вам оставил Коран и свод заповедей (Сунну)». Считал Абу Ханифу весьма слабым и говорил: Я знаю больше Абу Ханифы».
Английскому шпиону Хемферу этот юноша очень понравился, и он завязывает с ним дружбу. Постоянно хвалит его, призывает продолжить дело обновителей религии, ссылаясь на труды ибн Таймии, жившего прежде и также отклонившегося от пути «Ахлис-сунны ва аль джамаа». Ибн Таймия призывал вернуться к какому-то «раннему» Исламу, для чего нужно якобы руководствоваться Кораном и хадисами, а мазхабов во времена Пророка не было, отсюда якобы следует, что мазхабы являются новшеством. За распространение смуты в религии ибн Таймию арестовывают. По прочтении книг Ибн Таймии Ибн Абд-аль-Ваххаб решает продолжить его дело и готовит книгу «Китаб ат-Таухид» («Книга единобожия»). С помощью англичан эта книга быстро распространяется.
Ибн Абд-аль-Ваххаб находит поддержку у Эмира области Дария Мухаммада ибн Сауда и проповедует там свое учение. Приобретая большое число сторонников — «ваххабитов», он объявляет себя кади, т.е. мусульманским судьей. Закрытие так называемых «дверей иджтихада» спасало религию от разных извращений. А Мухаммад ибн Абд-аль-Ваххаб объявил, что «двери иджтихада» открыты и кто угодно может из Корана и хадисов выводить собственное суждение. Выступивших против всего этого алимов (ученых) суннитов он назвал кафирами. Эти его мысли понравились нечестивцам, и «ваххабизм» широко распространился среди невежественных людей. Несогласных убивали, их имущество расхищали. Под страхом смерти многие арабы подчинились Мухаммаду ибн Сауду и Мухаммаду ибн Абд-аль-Ваххабу.
Отец и брат Мухаммада ибн Абд-аль-Ваххаба известили народ о том, что он встал на ложный путь и основал секту, ведущую в ад. Они аргументированно опровергли ложные измышления «ваххабизма». Несмотря на это, идеология «ваххабизма» стала господствующей в землях арабов, ведь опиралась она не на научные доказательства, а на кровопролитие. Мухаммад ибн Сауд пролил много крови мусульман, выступивших против «ваххабитов». За такое усердие англичане присвоили ему звание адмирала. «Ваххабиты» объявили всех оппозиционный им мусульман мушриками (от араб. «ширк» — многобожие, придание сотоварищей Аллаху). А также объявили «ширком» многие виды богослужения.
Иногда «ваххабиты» маскируются под приверженцев мазхаба ханбали, хотя ничего общего между ними нет. Поскольку «ваххабиты» не признают аулия (от ед. ч. араб. «вали» — близкий (в данном случае к Аллаху человек), ведущий праведную жизнь). Ведь, как они утверждают, даже пророки грешили. И даже пытаются унизить Пророка Мухаммада (мир ему). Не останавливаясь на этом, они сравнивают Аллаха Тааля с людьми. Якобы Он сидит на Троне. Упаси нас Аллах от такого заблуждения. Амин.
Теперь по поводу неправильного использование термина «куфр» и «кафир» - как известно из Сунны, кто незаслуженно использует эти термины, тому они возвращаются!!!
Теперь по поводу использование термина «шахид». Сейчас многие из-за отсутствие необходимого знания называют некоторых умерших людей шахидами, тем самым взяв на себя Великие сыфаты Всевышнего Аллаха. Кто стал шахидом, знает лишь один Аллах – может тот, кого вы превратили в шахида, стал просто одним из самоубийц или убийцей людей!!! А зато, что вы решили за Аллаха, вам кроме Огня ничего не светит. Поэтому держите свой язык за замками!
В конце пища для размышления:
Следующие даты рождения великих личностей показывают, кто на самом деле есть салаф.
Имам Абу Ханифа 80 хиджри
Имам Малик 94 хиджри
Имам Шафи‘и 150 хиджри
Имам Ханбаль 164 хиджри.
Все четыре выдающихся имама мазхабов принадлежат начальной благословенной эпохе ислама, поэтому все они в числе Салафи-салихин, следовать которым велено в Коране и Сунне. Ибн Таймия же родился в 661г. хиджри, почти через шесть столетий после Имама Абу Ханифа. Ибн Каййим родился в 691г. хиджри, что более чем шесть столетий после Имама Абу Ханифа. Таким образом, два имама секты разделены от поколений Салафи-салихин шестью столетиями. Несмотря на огромный временной разрыв, сектанты опираются на учения данных двух личностей, которые появились на сцене в довольно поздний период. У них есть тома критики последователей Имамов муджтахидов, которые были настоящими салафу-салихун. Следовать им для всей уммы есть божественное повеление. В Коране сказано: «О вы, которые уверовали! Повинуйтесь Аллаху и повинуйтесь Посланнику и «улюль амр» среди вас».(4:59). Слова «Улюль амр» (Правители), упомянутые в этом аяте Корана, относятся в первую очередь к сахаба, затем к таби‘ун и затем к таб‘и таби‘ун. Это три выдающиеся группы, выделенные из-за покорности Пророком (салляллаху ‘алейхи уа саллям). Он сказал: «Лучшее из времён – это моё время, затем следующее и затем следующее». Это поколения сахаба, таби‘ин и таб‘и-таби‘ин. Это поколения салафов. Говоря о них, Коран упоминает: «А ушедшие вперёд (сахабы) из мухаджиров и ансаров и те, которые следовали за ними в добре: доволен ими Аллах, и они довольны им». (Сура Тауба, аят: 100).
«Скажи: «Я предостерегаю вас посредством откровения». Но глухие не слышат зова, даже когда их предостерегают» (21:45).
Если хотите поглубже изучить ересь этих самих сектантов, прошу проследить по ссылке на мой сайт - http://www.religia.kz/2009-...
Muborak oy tuhfasi 4,5,6 kunlari
Muborak oy tuhfasi. 4-kun
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning to’rtinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
“Iymon keltirgan va (Allohdan) qo’rquvchi bo’lgan zotlar uchun hayoti dunyoda ham, oxiratda ham xushxabar bordi” (Yunus surasi, 62oyat)
Muborak kun Hadisi
Abu Hurayra raziyallohu anhudan Rasuli Akramning shunday deganlari rivoyat qilinadi:
Alloh taolo buyurdiki:
"Bani odamning har bir amali o`zi uchundir. Faqat ro`za bunday emas. U faqat Manim (rizom) uchun qilingan ibodatdir. Uning (cheksiz) mukofotini bizzot (shaxsan) Men berajakman."
(Hadisni Buxoriy va Muslim rivoyat etganlar)
Muborak kun Hikmati
Kim Qur’onni yilda ikki marta o’qib chiqsa, uning haqqini ado qilgan bo’ladi. Chunki Rasululloh alayhi salom unu Jabroil alayhi salomga har yili bir marta o’qib o’tkazib turganlar, vafot qilgan yillari esa, ikki marta o’qib berganlar. (Abu Hanifa)
Muborak oy tuhfasi. 5-kun
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning beshinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
Пайғамбар унга ўз Роббисидан туширилган нарсага иймон келтирди ва мўминлар ҳам. Барча Аллоҳга, Унинг фаришталарига, китобларига, Пайғамбарларига иймон келтирди. Унинг Пайғамбарларининг бирорталарини ажратмаймиз. Ва эшитдик ва итоат қилдик, (эй Роббимиз), мағфиратингни сўраймиз ва қайтиб бориш Сенгадир, дедилар. (Бакара-285.)
Muborak kun Hadisi
Anas raziyallohu anhuning rivoyatiga ko`ra, Rasuli Akram Alloh taoloning shunday deb buyurganini ta`kidlaganlar:
"Mo`min qulim menga bir qarich yaqinlashsa, men unga bir arshin yaqinlashgayman; menga bir arshin yaqinlashsa, men unga bir quloch yaqinlashgaoyman. Men tomon yurib kelsa, men unga yugurib peshvoz chiqqayman ."
(Hadisni Buxoriy rivoyat etgan)
Muborak kun Hikmati
Dunyo hayoti bir tushdan iboratdir. Dunyoda mol-dunyo sohibi bo’lmoq, tushda xazina topib olishga o’xshaydi. Dunyo moli nasldan-naslga o’tib, shu dunyoda qoladi. O’lim farishtasi g’ofilning jonini olish bilan uni uyqudan uyg’otadi. U kishi haqiqatdan ham ega bo’lmagan mol uchun dunyoda chekkan zahmatlaridan hayratga tushadi. Ming pushaymon bo’ladi… Lekin vaqt o’tgan, g’isht qolipdan ko’chgan bo’ladi. (Jaloliddin Rumiy)
Muborak oy tuhfasi. 6-kun
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning oltinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
Аллоҳ ҳеч бир жонни тоқатидан ташқари нарсага таклиф қилмас. Фойдаси ҳам ўз касбидан, зарари ҳам ўз касбидан. Эй Роббимиз, агар унутсак ёки хато қилсак, (иқобга) тутмагин. Эй Роббимиз, биздан олдингиларга юклаганга ўхшаш оғирликни бизга юкламагин. Эй Роббимиз, бизга тоқатимз етмайдиган нарсани юкламагин. Бизни афв эт, мағфират қил ва раҳм эт. Сен хожамизсан. Бас, кофир қавмларга бизни ғолиб қил.
Ҳамма нарсани дақиқ-дақиқларигача билувчи Аллоҳ ҳар бир жонни ҳам нимага ярайдию нимага ярамайди–яхши билади. Бандаларига меҳрибонлигидан имкони ва ҳаққи бўлса ҳам, ҳеч бир жонни тоқатидан ташқари нарсага таклиф қилмайди. (Баккара-286)
Muborak kun Hadisi
Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar:
«Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bunday deb aytganlar: «Ro`za (tutmoqlik) do`zax o`tidan asrovchi vositadir! Binobarin, ro`za tutgan kishi haqorat so`zlarini tilga olmasin, so`zlashgandа baqirmasin, birovni masxara qilmasin! Agar biror kishi ro`zador birlan urishsa yo kim uni haqorat qilsa, ro`zador ikki bor: «Men ro`zaman», desin! Allohga qasamki,ro`zadorning og'zidan kelgan bo`y, Alloh nazdida mushk-anbar bo`yidan ham xushbo`yroqdir, chunki Alloh taolo: «Ro`zador meni deb eb-ichmas va meni deb ro`za tutar, binobarin uning mukofotini o`zim bergaydirmen va har bir yaxshiligi evaziga mendan o`n barobar mukofot olgusidir»,— deydir».
Muborak kun Hikmati
Har narsaning obodligi bor. Qalbning obodligi ilm, taqvo,Allohga itoar va Uning zikri bilan.
Har narsaning xarobligi bor. Qalbning xarobligi nodonlik, gunoh qilish, manmanlik va g’aflat bilan.
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning to’rtinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
“Iymon keltirgan va (Allohdan) qo’rquvchi bo’lgan zotlar uchun hayoti dunyoda ham, oxiratda ham xushxabar bordi” (Yunus surasi, 62oyat)
Muborak kun Hadisi
Abu Hurayra raziyallohu anhudan Rasuli Akramning shunday deganlari rivoyat qilinadi:
Alloh taolo buyurdiki:
"Bani odamning har bir amali o`zi uchundir. Faqat ro`za bunday emas. U faqat Manim (rizom) uchun qilingan ibodatdir. Uning (cheksiz) mukofotini bizzot (shaxsan) Men berajakman."
(Hadisni Buxoriy va Muslim rivoyat etganlar)
Muborak kun Hikmati
Kim Qur’onni yilda ikki marta o’qib chiqsa, uning haqqini ado qilgan bo’ladi. Chunki Rasululloh alayhi salom unu Jabroil alayhi salomga har yili bir marta o’qib o’tkazib turganlar, vafot qilgan yillari esa, ikki marta o’qib berganlar. (Abu Hanifa)
Muborak oy tuhfasi. 5-kun
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning beshinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
Пайғамбар унга ўз Роббисидан туширилган нарсага иймон келтирди ва мўминлар ҳам. Барча Аллоҳга, Унинг фаришталарига, китобларига, Пайғамбарларига иймон келтирди. Унинг Пайғамбарларининг бирорталарини ажратмаймиз. Ва эшитдик ва итоат қилдик, (эй Роббимиз), мағфиратингни сўраймиз ва қайтиб бориш Сенгадир, дедилар. (Бакара-285.)
Muborak kun Hadisi
Anas raziyallohu anhuning rivoyatiga ko`ra, Rasuli Akram Alloh taoloning shunday deb buyurganini ta`kidlaganlar:
"Mo`min qulim menga bir qarich yaqinlashsa, men unga bir arshin yaqinlashgayman; menga bir arshin yaqinlashsa, men unga bir quloch yaqinlashgaoyman. Men tomon yurib kelsa, men unga yugurib peshvoz chiqqayman ."
(Hadisni Buxoriy rivoyat etgan)
Muborak kun Hikmati
Dunyo hayoti bir tushdan iboratdir. Dunyoda mol-dunyo sohibi bo’lmoq, tushda xazina topib olishga o’xshaydi. Dunyo moli nasldan-naslga o’tib, shu dunyoda qoladi. O’lim farishtasi g’ofilning jonini olish bilan uni uyqudan uyg’otadi. U kishi haqiqatdan ham ega bo’lmagan mol uchun dunyoda chekkan zahmatlaridan hayratga tushadi. Ming pushaymon bo’ladi… Lekin vaqt o’tgan, g’isht qolipdan ko’chgan bo’ladi. (Jaloliddin Rumiy)
Muborak oy tuhfasi. 6-kun
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning oltinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
Аллоҳ ҳеч бир жонни тоқатидан ташқари нарсага таклиф қилмас. Фойдаси ҳам ўз касбидан, зарари ҳам ўз касбидан. Эй Роббимиз, агар унутсак ёки хато қилсак, (иқобга) тутмагин. Эй Роббимиз, биздан олдингиларга юклаганга ўхшаш оғирликни бизга юкламагин. Эй Роббимиз, бизга тоқатимз етмайдиган нарсани юкламагин. Бизни афв эт, мағфират қил ва раҳм эт. Сен хожамизсан. Бас, кофир қавмларга бизни ғолиб қил.
Ҳамма нарсани дақиқ-дақиқларигача билувчи Аллоҳ ҳар бир жонни ҳам нимага ярайдию нимага ярамайди–яхши билади. Бандаларига меҳрибонлигидан имкони ва ҳаққи бўлса ҳам, ҳеч бир жонни тоқатидан ташқари нарсага таклиф қилмайди. (Баккара-286)
Muborak kun Hadisi
Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar:
«Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bunday deb aytganlar: «Ro`za (tutmoqlik) do`zax o`tidan asrovchi vositadir! Binobarin, ro`za tutgan kishi haqorat so`zlarini tilga olmasin, so`zlashgandа baqirmasin, birovni masxara qilmasin! Agar biror kishi ro`zador birlan urishsa yo kim uni haqorat qilsa, ro`zador ikki bor: «Men ro`zaman», desin! Allohga qasamki,ro`zadorning og'zidan kelgan bo`y, Alloh nazdida mushk-anbar bo`yidan ham xushbo`yroqdir, chunki Alloh taolo: «Ro`zador meni deb eb-ichmas va meni deb ro`za tutar, binobarin uning mukofotini o`zim bergaydirmen va har bir yaxshiligi evaziga mendan o`n barobar mukofot olgusidir»,— deydir».
Muborak kun Hikmati
Har narsaning obodligi bor. Qalbning obodligi ilm, taqvo,Allohga itoar va Uning zikri bilan.
Har narsaning xarobligi bor. Qalbning xarobligi nodonlik, gunoh qilish, manmanlik va g’aflat bilan.
Muborak oy tuhfasi 1,2,3 kunlari
Muborak oy tuhfasi. 1-kun
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning birinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
“(Ey mo’minlar), xoh oshkora, xoh yashirincha biror yaxshilik qilsangiz yoki biror yomonlikni avf etib yuborsangiz (Alloh suygan bandalardan bo’lursiz)” (Niso surasi,149 oyat)
Muborak kun Hadisi
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Tilga chiqarmagunicha yoki uni qilmagunicha Alloh ummatimning ko’nglidan o’tkazganlarini kechirib yuboradi. (Buxoriy rivoyati)
Muborak kun Hikmati
Uch narsani uch narsa bilan ushlay olsang, mo’min bo’lasan:
1.Kibrni tavoze’ bilan
2.Ochko’zlikni qanoat bilan
3. Hasadni nasihat bilan
(Molik ibn Dinor)
Muborak kun Hikoyati
Ali ibn Abu Tolibdan (ra) mahluqlarning qay biri kuchli va qattiq ekani haqida so’rashdi. U zor (ra) shunday javob berdilar: “Maxluqotning eng kuchlisi baland tog’lar.Ammo temir tog’lardan kuchli,ular temir bilan kesiladi. Temirdan olov kuchli. Suv olovdan kuchli,uni o’chiradi. Bulut suvini ko’taradi, shamol bulutni ko’taradi. Insonlar binolar qurish bilan shamolga g’olib bo’ladi. Uyqu insonga g’olib keladi,g’am uyquga g’olib keladi. Alloh taolo yaratgan mahluqlarning eng kuchlisi g’am va o’limdir” (“Bo’stonul orifiyn”)
Muborak oy tuhfasi. 2-kun
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning ikkinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
“Iymon keltirgan va yolg’iz Parvardigoriga tavakkul qiladigan zotlar ustida (shayton) uchun hech qanday hukmronlik yo’qdir” (Nahl surasi, 99oyat)
Muborak kun Hadisi
Rasululloh alayhi salom aytadilar:
1. Maxfiy so’zlashmoq-sirlar qo’rg’oni
2. Sadaqa mollarga qo’rg’on bo’ladi
3. Ixlos amallarning qo’rg’onidir
4. Rostgo’ylik so’zlarga qo’rg’on bo’ladi
5. Maslahat fikrlarning qo’rg’onidir.
Muborak kun Hikmati
Uch narsani uch narsa bilan topib bo’lmaydi:
1. Boylikni orzu-havas bilan
2. Yoshlikni bo’yanish-pardozlash bilan
3. Sog’liqni dori-darmon bilan topib bo’lmaydi. (Abu Bakr Siddiq r.a)
Muborak kun Hikoyati
“Allohning va’dasi haq”
Bir kuni hazrati Ali (ra) oldiga tilanchi kelib sadaqa so’radi. Hazrati Ali (ra)o’g’illari Hasan va Husaynlarga (ra): “Uyga borib onangizga ayting,uydagi olti dirhamni sizlardan berib yuborsin,menga olib kelinglar”, deya buyurdilar. Hasan va Husayn (ra) uylaridan pulni olib kelishdi. Hazrati Ali (ra) bu pulning hammasini tilanchiga sadaqa qilib yubordilar. Holbuki, usha paytda o’zlarining ham bunga ehtiyojlari bor edi.Fotima (ra) bu pulga ro’zg’or uchun un harid qilmoqchi edilar.
Hazrati Ali(ra) endi ostona xatlab,uylaridan chiqmoqchi bo’lgan ham ediki, tuyasini sotmoqchi bo’lib turgan bir kishi kelib qoldi va pulini keyin bersangiz ham mayli,deya ul zotga sotib ketdi. Tuya 140 dirhamga baholandi. Oradan hech qancha vaqt o’tmay yana bir kishi keldi-da,hazrati Ali (ra) jilovidan tutib turgan tuyani ko’rib,yoqtirib qoldi va uni ikki yuz dirhamga sotib oldi. Pulini naqd sanab berdi-da, tuyani olib ketdi. Hazrati Ali (ra) bu pulning 140 dirhamini tuyaning egasiga berdilar, qolgan 60 dirhamni esa zavjalari Fotimaga (ra) berayotib shunday dedilar: “ Bu Alloh taoloning bizga Rasululloh alayhi salom orqali “Kimki bir hasana (savobli ish) qilsa, unga o’n barobar (ko’paytirib) yozilur (An’om-160 oyat)”, deya bergan va’dasidir. Biz usha olti dirhamni Alloh yo’lida sadaqa qildik,Alloh ham va’dasiga muvofiq uni o’n barobar ko’paytirib o’zimizga qaytardi” (Yusuf Qandahlaviyning “Hayotus sahoba” asaridan)
Muborak oy tuhfasi. 3-kun
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning uchinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
“Ularning orasida o’z joniga jabr qilguvchi ham, o’rtacha amal qilguvchi ham va Allohning iznu irodasi bilan mudom yaxshiliklarga shoshilguvchi ham bordir” (Fotir surasi,32 oyat)
Muborak kun Hadisi
Abu Hurayra raziyallohu anhudan Rasuli Akramning shunday deganlari rivoyat qilinadi:
Alloh taolo Qiyomat kuni qullariga bunday deydi:
— Ey farzandi odam! Men xasta bo`lganimda holimni so`rmading.
Yo Rabbiy! Sen olamlarning Rabbisan. Seni qanday qilib ziyorat eta olardim, axir?
— Bilmaysanmi? Falonchi qulim xasta bo`lib yotgani. uni ziyorat etmading: agar undan xabar olsayding, Mening lutfu ehsonimga o`sha erda erishar eding.
Ey farzandi odam! Sendan emak istaganimda Menga hech narsa bermading.
Yo Rabbiy! Senga qandoq qilib ham taom bera olaman, Sen Rabbil-olaminsan-ku!
Falon qulim emak istagan edi, agar uni edirsang eding, uning ajrini Bizdan olarding.
Ey farzandi odam chanqaganimda suv ham bermading.
Yo Rabbiy! Senga qandoq qilib ham suv bera olaman? Sen butun olamlarning Rabbisan-ku!
-Falonchi qulim suvsaganida suv bermading. Agar ber-ganingda uning mukofotiga Bizning huzurimizda erishar eding. (Hadisni Muslim rivoyat etgan)
Muborak kun Hikmati
Insonlik uchun lozim bo’lgan barcha narsalar Qur’oni karimdadir.(Mahmud As’ad Jo’shon)
Muborak kun Hikoyati
“Tenglik” Nabiy sollallohu alayhi vasallam safarda edilar. Qo’y go’shtidan taom tayorlashni buyurdilar. Bir sahobiy:
-Men qo’yni so’yaman,-dedi.
Boshqa birlari:
-Terisini shilaman,-ddi
Uchinchilari esa:
-Men pishiraman,-dedi.
Payg’ambarimiz (sav):
-Unday bo’lsa, men o’tin to’playman,-dedilar.
-Yo Rasululloh,siz qo’yavering,biz o’zimiz uddalaymiz,deyishdi sahobalar.
Shunda Rasululloh (sav):
-Uddalashlaringizni bilaman,ammo men sizlardan ajralib qolishni xohlamayman-da. Zero Alloh subhanahu va ta’ala bandasining birodarlari orasida ajralib turishini yomon ko’radi,-dedilar.
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning birinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
“(Ey mo’minlar), xoh oshkora, xoh yashirincha biror yaxshilik qilsangiz yoki biror yomonlikni avf etib yuborsangiz (Alloh suygan bandalardan bo’lursiz)” (Niso surasi,149 oyat)
Muborak kun Hadisi
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Tilga chiqarmagunicha yoki uni qilmagunicha Alloh ummatimning ko’nglidan o’tkazganlarini kechirib yuboradi. (Buxoriy rivoyati)
Muborak kun Hikmati
Uch narsani uch narsa bilan ushlay olsang, mo’min bo’lasan:
1.Kibrni tavoze’ bilan
2.Ochko’zlikni qanoat bilan
3. Hasadni nasihat bilan
(Molik ibn Dinor)
Muborak kun Hikoyati
Ali ibn Abu Tolibdan (ra) mahluqlarning qay biri kuchli va qattiq ekani haqida so’rashdi. U zor (ra) shunday javob berdilar: “Maxluqotning eng kuchlisi baland tog’lar.Ammo temir tog’lardan kuchli,ular temir bilan kesiladi. Temirdan olov kuchli. Suv olovdan kuchli,uni o’chiradi. Bulut suvini ko’taradi, shamol bulutni ko’taradi. Insonlar binolar qurish bilan shamolga g’olib bo’ladi. Uyqu insonga g’olib keladi,g’am uyquga g’olib keladi. Alloh taolo yaratgan mahluqlarning eng kuchlisi g’am va o’limdir” (“Bo’stonul orifiyn”)
Muborak oy tuhfasi. 2-kun
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning ikkinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
“Iymon keltirgan va yolg’iz Parvardigoriga tavakkul qiladigan zotlar ustida (shayton) uchun hech qanday hukmronlik yo’qdir” (Nahl surasi, 99oyat)
Muborak kun Hadisi
Rasululloh alayhi salom aytadilar:
1. Maxfiy so’zlashmoq-sirlar qo’rg’oni
2. Sadaqa mollarga qo’rg’on bo’ladi
3. Ixlos amallarning qo’rg’onidir
4. Rostgo’ylik so’zlarga qo’rg’on bo’ladi
5. Maslahat fikrlarning qo’rg’onidir.
Muborak kun Hikmati
Uch narsani uch narsa bilan topib bo’lmaydi:
1. Boylikni orzu-havas bilan
2. Yoshlikni bo’yanish-pardozlash bilan
3. Sog’liqni dori-darmon bilan topib bo’lmaydi. (Abu Bakr Siddiq r.a)
Muborak kun Hikoyati
“Allohning va’dasi haq”
Bir kuni hazrati Ali (ra) oldiga tilanchi kelib sadaqa so’radi. Hazrati Ali (ra)o’g’illari Hasan va Husaynlarga (ra): “Uyga borib onangizga ayting,uydagi olti dirhamni sizlardan berib yuborsin,menga olib kelinglar”, deya buyurdilar. Hasan va Husayn (ra) uylaridan pulni olib kelishdi. Hazrati Ali (ra) bu pulning hammasini tilanchiga sadaqa qilib yubordilar. Holbuki, usha paytda o’zlarining ham bunga ehtiyojlari bor edi.Fotima (ra) bu pulga ro’zg’or uchun un harid qilmoqchi edilar.
Hazrati Ali(ra) endi ostona xatlab,uylaridan chiqmoqchi bo’lgan ham ediki, tuyasini sotmoqchi bo’lib turgan bir kishi kelib qoldi va pulini keyin bersangiz ham mayli,deya ul zotga sotib ketdi. Tuya 140 dirhamga baholandi. Oradan hech qancha vaqt o’tmay yana bir kishi keldi-da,hazrati Ali (ra) jilovidan tutib turgan tuyani ko’rib,yoqtirib qoldi va uni ikki yuz dirhamga sotib oldi. Pulini naqd sanab berdi-da, tuyani olib ketdi. Hazrati Ali (ra) bu pulning 140 dirhamini tuyaning egasiga berdilar, qolgan 60 dirhamni esa zavjalari Fotimaga (ra) berayotib shunday dedilar: “ Bu Alloh taoloning bizga Rasululloh alayhi salom orqali “Kimki bir hasana (savobli ish) qilsa, unga o’n barobar (ko’paytirib) yozilur (An’om-160 oyat)”, deya bergan va’dasidir. Biz usha olti dirhamni Alloh yo’lida sadaqa qildik,Alloh ham va’dasiga muvofiq uni o’n barobar ko’paytirib o’zimizga qaytardi” (Yusuf Qandahlaviyning “Hayotus sahoba” asaridan)
Muborak oy tuhfasi. 3-kun
Assalomu alaykum aziz dindoshim!
Bugun Ramazonning uchinchi kuni. Ayyomingiz xayrli o'tsin!
Bismillahir rohmanir rohiym.
Muborak kun Oyati
“Ularning orasida o’z joniga jabr qilguvchi ham, o’rtacha amal qilguvchi ham va Allohning iznu irodasi bilan mudom yaxshiliklarga shoshilguvchi ham bordir” (Fotir surasi,32 oyat)
Muborak kun Hadisi
Abu Hurayra raziyallohu anhudan Rasuli Akramning shunday deganlari rivoyat qilinadi:
Alloh taolo Qiyomat kuni qullariga bunday deydi:
— Ey farzandi odam! Men xasta bo`lganimda holimni so`rmading.
Yo Rabbiy! Sen olamlarning Rabbisan. Seni qanday qilib ziyorat eta olardim, axir?
— Bilmaysanmi? Falonchi qulim xasta bo`lib yotgani. uni ziyorat etmading: agar undan xabar olsayding, Mening lutfu ehsonimga o`sha erda erishar eding.
Ey farzandi odam! Sendan emak istaganimda Menga hech narsa bermading.
Yo Rabbiy! Senga qandoq qilib ham taom bera olaman, Sen Rabbil-olaminsan-ku!
Falon qulim emak istagan edi, agar uni edirsang eding, uning ajrini Bizdan olarding.
Ey farzandi odam chanqaganimda suv ham bermading.
Yo Rabbiy! Senga qandoq qilib ham suv bera olaman? Sen butun olamlarning Rabbisan-ku!
-Falonchi qulim suvsaganida suv bermading. Agar ber-ganingda uning mukofotiga Bizning huzurimizda erishar eding. (Hadisni Muslim rivoyat etgan)
Muborak kun Hikmati
Insonlik uchun lozim bo’lgan barcha narsalar Qur’oni karimdadir.(Mahmud As’ad Jo’shon)
Muborak kun Hikoyati
“Tenglik” Nabiy sollallohu alayhi vasallam safarda edilar. Qo’y go’shtidan taom tayorlashni buyurdilar. Bir sahobiy:
-Men qo’yni so’yaman,-dedi.
Boshqa birlari:
-Terisini shilaman,-ddi
Uchinchilari esa:
-Men pishiraman,-dedi.
Payg’ambarimiz (sav):
-Unday bo’lsa, men o’tin to’playman,-dedilar.
-Yo Rasululloh,siz qo’yavering,biz o’zimiz uddalaymiz,deyishdi sahobalar.
Shunda Rasululloh (sav):
-Uddalashlaringizni bilaman,ammo men sizlardan ajralib qolishni xohlamayman-da. Zero Alloh subhanahu va ta’ala bandasining birodarlari orasida ajralib turishini yomon ko’radi,-dedilar.
ALLOH UCHUN SEVISHLIKNING OHIRATDAGI NATIJALARI...
................BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM.............
Endi bu mаhbublаrning bоqiy diyordаgi, охirаt оlаmidаgi, Qur`оni Hаkiym оchiq-оydin оyаtlаri ilа ishоrа qilgаn nаtijаlаrini eshitishni vа аnglаshni istаsаng, аnа shu turdаgi hаlоl muhаbbаtlаrning dоrul охirаtdаgi nаtijаlаrini bir "Muqаddimа" vа "To’qqiz Ishоrа" bilаn yuzdаn bir fоydаsini ijmоlаn ko’rsаtаmiz.
MUQАDDIMА
Jаnоbi Hаq jаlil (hаybаtli) uluhiyаti ilа, jаmil (go’zаl) rаhmаti ilа, ulkаn rububiyаti ilа kаrаmli mаrhаmаti ilа, аzim qudrаti ilа, lаtif hikmаti ilа shu kichkinа insоnning vujudini, shu qаdаr hаvаslаr vа hissiyotlаr bilаn, shu dаrаjа а’zоi bаdаn vа jihоzlаr ilа vа turli-tumаn а’zоlаr ilа vа хilmа-хil hislаr vа mа`nаviyаtlаr (mа`nаviy tuyg’ulаr) ilа jihоzlаgаn vа ziynаtlаgаnki, tо хilmа-хil vа g’оyаt ko’p а’zоlаr yordаmidа nе’mаtlаrining hаdsiz nаvlаrini, ehsоnlаrining хillаrini, rаhmаtining tаbаqаlаrini u insоngа his ettirsin, bildirsin, tоttirsin, tаnittirsin, sеvdirsin. Insоndаgi u ko’pdаn-ko’p а’zоlаr vа jihоzlаrning hаr birining o’zgаchа хizmаti vа ibоdаti bo’lgаnidеk, o’zgаchа lаzzаti, аlаmi, vаzifаsi vа mukоfоti bоr.
Mаsаlаn, ko’z surаtlаrdаgi go’zаlliklаrni vа bu yorug’ dunyodаgi qudrаt mo’`jizаlаrining go’zаl nаvlаrini tоmоshа qilаdi. Vаzifаsi – ibrаt nаzаri ilа Sоnе’igа shukrоnаlаr аytishdir. Ko’rishgа хоs bo’lgаn lаzzаt vа аlаm mа`lumdir, tа`rifgа hоjаt yo’q.
Mаsаlаn, qulоq sаdоlаrning nаvlаrini, lаtif nаg’mаlаrini vа tоvushlаr оlаmidаgi Jаnоbi Hаqning rаhmаtining lаtоfаtlаrini his etаdi. O’zigа хоs bir ibоdаti, o’zgаchа bir lаzzаti, o’zgаchа bir mukоfоti bоr.
Mаsаlаn, quvvаi shоmmа (hid bilish tuyg’usi) hidlаr tоifаsidаgi rаhmаtining lаtоfаtlаrini his etаdi. O’zigа хоs bir shukr vаzifаsi, bir lаzzаti bоr. Аlbаttа, mukоfоti hаm bоr.
Mаsаlаn, tildаgi quvvаi zоiqа (tаm bilish sеzimi) bаrchа tаоmlаrning zаvqlаrini аnglаsh оrqаli, g’оyаt хilmа-хil bir mа`nаviy shukr vаzifаsini bаjаrаdi. Vа hоkаzо... Insоnning bаrchа jihоzlаrining, jumlаdаn qаlb vа аql vа ruh kаbi buyuk vа аhаmiyаtli tuyg’ulаrning shu singаri хilmа-хil vаzifаlаri, lаzzаtlаri bоr.
Хullаs, Jаnоbi Hаq vа Hаkiymi Mutlаq bo’lgan Alloh bu insоndа хizmаt etdirаyotgаn bu jihоzlаrning, аlbаttа hаr birining o’zigа lоyiq hаqlаrini bеrаdi. O’shа ko’plаb muhаbbаt nаvlаrining yuqоridа bаyon etilgаn dunyodаgi nаqd nаtijаlаrini hаr kim vijdоnаn his etаdi. Vа qаt`iy bir ishоnch ilа isbоt etilаdi. Охirаtdаgi nаtijаlаri esа, qаt`iyаn mаvjudliklаri vа hаqiqаtlаri, isbоt etilgаn. Tаfsilоti esа, …
ASDAQUL KALAMI VA ABLAG’UNNIZAMI KALAMULLOHIL MALIKIL A’ZIZIL A’LLAMI ….(So’zning eng to’grisi , nizomning eng yetugi ,barcha mulkning haqiqiy moliki bo’lgan , qudrati harnarsaga go’lib bo’lgan va ilmi harnarsani qamragan Allohning kalomidir.)
bo’lgаn Qur`оni Hаkiymning quyosh kаbi rаvshаn оyаtlаrining оchiq mа`nоsi hаmdа kinоyа vа rаmz vа ishоrаlаri bilаn qаt`iyаn sоbitdir. Bundаn uzun hujjаtlаrni kеltirishgа hоjаt yo’q.
BIRINCHI ISHОRА: Lаziz tаоmlаrgа, yoqimli mеvаlаrgа shоkirоnа shаr`iy muhаbbаtning охirаtdаgi nаtijаsi, Qur`оnning хаbаrigа ko’rа, jаnnаtgа lоyiq tаrzdаgi lаziz tаоmlаr, go’zаl mеvаlаrdir. Vа ul tаоmlаrgа vа ul mеvаlаrgа ishtаhа bеruvchi bir muhаbbаtdir. Hаttо dunyodа yеgаn mеvаning ustidа "Аlhаmdulillоh" kаlimаsini аytgаn bo’lsаng, bu kаlimа jаnnаt mеvаsi o’lаrоq mujаssаmlаshtirilib, sеngа tаqdim etilаdi. Bu yеrdа mеvа yеysаn. U yеrdа "Аlhаmdulillоh" yеysаn. Vа nе’mаtdа vа tаоm ichrа Ilоhiy in’оmni vа Rаhmоniy iltifоtni ko’rgаning uchun bu lаzzаtli mа`nаviy shukr, Jаnnаtdа g’оyаt lаziz bir tаоm surаtidа sеngа bеrilishi, Hаdisning хаbаri bilаn, Qur`оnning ishоrаlаri bilаn vа Hikmаt vа Rаhmаtning tаqоzоsi bilаn sоbitdir.
IKKINCHI ISHОRА: Dunyodа shаr`iy bir tаrzdа nаfsigа bo’lgаn muhаbbаt, yа`ni go’zаlliklаrigа binо qilingаn muhаbbаt bilаn emаs, bаlki nuqsоnlаrini ko’rib, tаkоmillаshishgа binо qilingаn shаfqаt bilаn uni tаrbiyа qilish vа uni хаyrgа chоrlаsh tаrzidаgi muhаbbаtning nаtijаsi – ul nаfsgа lоyiq mаhbublаrning jаnnаtdа bеrilishidir. Nаfs, mоdоmiki dunyodа оrzu-hаvаsini Jаnоbi Hаq yo’lidа husni istе`mоl qilgаn ekаn. А`zоlаrini, tuyg’ulаrini go’zаl surаtdа ishlаtgаn ekаn. Kаriymi Mutlаq bo’lgan Alloh dunyodаgi shаr`iy vа ibоdаtkоrоnа muhаbbаtining nаtijаsi o’lаrоq – jаnnаtdа jаnnаtning yеtmish хil turli-tumаn ziynаt vа lаtоfаt nаvlаrining nаmunаlаri bo’lmish yеtmish хil libоsni kiydirib, nаfsdаgi bаrchа his-tuyg’ulаrni mаmnun qilаdigаn, erkаlаydigаn yеtmish хil husn ilа vujudini bеzаb, hаr biri ruhli kichik bir jаnnаt hukmidа bo’lgаn huriylаrni, ul bоqiy diyordа bеrishi judа ko’p оyаtlаr ilа yoritilgаn vа isbоt etilgаn.
Hаm yаnа, dunyodа yoshlikkа bo’lgаn muhаbbаtning, yа`ni yoshlik quvvаtini ibоdаtgа sаrf etishning nаtijаsi – dоri sаоdаtdа аbаdiy bir yoshlikdir.
UCHINCHI ISHОRА: Rаfiqаi hаyotigа shаr`iy dоirаdаgi, yа`ni lаtif shаfqаtigа, go’zаl хislаtigа, chirоyli хulq-аtvоrigа binоаn sаmimiy muhаbbаt ilа sеvishning, rаfiqаi hаyotini esа, nоshizаlikdаn (yа`ni erdаn ustun kеlishgа urinishdаn) vа bоshqа gunоhlаrdаn muhоfаzа etishning охirаtdаgi nаtijаsi - Rаhiymi Mutlаq ul rаfiqаi hаyotini sаоdаt diyoridа ungа huriylаrdаn hаm go’zаl bir surаtdа vа yаnаdа ziynаtli bir tаrzdа, yаnаdа jоzibаdоr bir qiyofаdа аbаdiy bir rаfiqаi hаyot qilib, dunyodа o’tgаn mоjаrоlаrni bir-birigа lаzzаtli tаrzdа nаql etib, eski хоtirаlаrni bir-birigа eslаtаdigаn munis, lаtif, аbаdiy bir hаmrоh, suyukli zоt vа mаhbub sifаtidа bеrilishini vа’dа qilgаn. Аlbаttа, vа’dа qilgаn nаrsаsini qаt`iy bеrаjаk.
TO’RTINCHI ISHОRА: Оtа-оnа vа fаrzаndlаrgа shаr`iy muhаbbаtning nаtijаsi – Qur`оnning хаbаrigа ko’rа, Jаnоbi Аrhаmur Rоhimiyn ulаrning mаqоmlаri bоshqа-bоshqа bo’lsа hаm, ul mаs’ud оilаgа sоf hоldаgi suhbаt lаzzаtini jаnnаtgа lоyiq go’zаl bir muоmаlа surаtidа bоqiy diyordаgi аbаdiy mulоqоtni ehsоn etаdi. Vа o’n bеsh yoshgа kirmаy, yа`ni bаlоg’аt yoshigа yеtmаy vаfоt etgаn bоlаlаr,… VILDANUN MUHOLLADUNA …
(“Abadiyyan keksaymaydigan bolalar”. Voqea surasi ;19)
dеyа tа`birlаngаn jаnnаt bоlаlаri shаklidа vа jаnnаtgа lоyiq bir tаrzdа, g’оyаt bеzаkli vа sеvimli bir surаtdа, ulаrni jаnnаtdа yаnа pаdаr vа vоlidаlаrining quchоqlаrigа bеrаdi. Bоlа suyishlik hislаrini mаmnun qilаdi, ulаrgа аbаdiy bo’lgаn ul zаvqni vа ul lаzzаtni bеrаdi. Zеrо, bоlаlаr bаlоg’аt yoshigа yеtmаgаnlаri bоis, tо аbаd sеvimli, shirin bоlа hоlidа qоlаdilаr. Dunyodаgi hаr lаzzаtli nаrsаning eng а’lоsi jаnnаtdа bоr. Birоq judа shirin bo’lgаn fаrzаndpаrvаrlik, yа`ni bоlаlаrini suyib erkаlаtish zаvqi, jаnnаt nаsl ko’pаytirish jоyi bo’lmаgаni uchun, jаnnаtdа yo’q dеb o’ylаnаr edi. Mаnа bu shаkldа u hаm bоr ekаn. Hаm eng zаvqli vа eng shirin bir tаrzdа bo’lаdi. Bu esа bаlоg’аtgа yеtmаgаn fаrzаndi vаfоt etgаnlаrgа хushхаbаr!..
BЕSHINCHI ISHОRА: Dunyodа "аl-hubbi fillоh" hukmigа binоаn, sоlih do’st-yorlаrgа muhаbbаtning nаtijаsi – jаnnаtdа,
..A’LA SURURIN MUTAQOBILINA …(Qarama qarshi qo’yilgan kursilarida ;Hijr surasi ,47,Saffat surasi 44)
dеyа tа`birlаngаn, qаrаmа-qаrshi qilib o’rnаtilgаn jаnnаt kursilаridа o’tirib, хush, shirin, tоtli bir hоlаtdа dunyo mоjаrоlаrini, qаdimgi хоtirаlаrini bir-birlаrigа nаql etib, ko’ngil оchishlаri surаtidаgi firоqsiz, sоf bir muhаbbаt vа suhbаt tаrzidа do’st-yorlаri bilаn ko’rishtirishi Qur`оnning хаbаrigа ko’rа sоbitdir.
ОLTINCHI ISHОRА: Аnbiyo vа аvliyolаrgа Qur`оn tа`riflаgаn tаrzdа muhаbbаt ko’rsаtishning nаtijаsi shuki, u аnbiyo vа аvliyolаrning shаfоаtlаridаn qаbrdа, qiyomаt kunidа istifоdа etish bilаn birgа g’оyаt yuksаk vа ulаrgа lоyiq mаqоm vа fаyzlаridаn ul muhаbbаt vоsitаsi ilа fаyz оlmоqdir. Hа, …AL MARU MA’A MAN AHABBA …(“Kishi sevggani bilan birgadir”) . sirrigа ko’rа, оddiy bir оdаm eng yuksаk bir mаqоmgа o’zi sеvgаn оliy mаrtаbаli bir zоtgа ergаshish bilаn erishmоg’i mumkin.
YЕTTINCHI ISHОRА: Go’zаl nаrsаlаrgа vа bаhоrgа shаr`iy muhаbbаtning, yа`ni "Nа qаdаr go’zаl yаrаtilgаn!" nаzаri bilаn u аsаrlаrning оrqаsidаgi fаоliyаtlаrning go’zаlligini vа intizоmini, fаоliyаtlаr intizоmining оrqаsidаgi go’zаl ismlаrning jilvаlаrini vа u go’zаl ismlаr оrqаsidаgi sifаtlаrning jilоlаrini vа hоkаzоlаrni sеvmоqning nаtijаsi – bоqiy diyordа, sеn go’zаl dеb bilgаn bu yаrаtilgаn sаn’аtlаrdаn ming bоr go’zаlrоq bir tаrzdа ismlаrning jilvаsini, ismlаr ichidаgi jаmоl vа sifаtlаrini jаnnаtdа ko’rmоqdir. Hаttо Imоmi Rаbbоniy (r.а.) dеgаnki: "Jаnnаt lаtоfаtlаri, ismlаr jilvаsining аkslаridir". Tаqqоslаb ko’r!..
SАKKIZINCHI ISHОRА: Dunyodа, dunyoning охirаt ekinzоri vа Ilоhiy Ismlаrning оynаsi bo’lmish ikki go’zаl yuzini tаfаkkur birlа sеvishning охirаtdаgi nаtijаsi shudirki, dunyo kаbi kаttа, аmmо fоniy dunyodеk fоniy emаs, bоqiy bir jаnnаt bеrilаjаkdir. Hаm, dunyodа zаif sоyаlаriginа ko’rsаtilgаn ismlаr ul jаnnаtning оynаlаridа eng dаbdаbаli bir surаtdа ko’rsаtilаjаkdir. Hаm, dunyoni охirаt ekinzоri bo’lgаn yuzini sеvishning nаtijаsi – dunyo uning ko’chаtzоri bo’lgаn, yа`ni ko’chаtlаrni o’zidа bir dаrаjа yеtishtirgаn hаmdа uning kichik bir ekinzоri bo’lgаn shundаy bir jаnnаtni bеrаdiki, dunyodа insоnning his vа tuyg’ulаri kichik nihоllаr bo’lgаni hоldа, jаnnаtdа eng mukаmmаl bir surаtdа оchilishi, dunyodа urug’lаr hukmidа bo’lgаn istе`dоdlаrni lаzzаt vа kаmоlоt nаvlаri bilаn nihоllаnish shаklidа ungа bеrilishi, rаhmаtining vа hikmаtining tаqоzоsi bo’lgаnidеk, hаdisning хаbаrlаri vа Qur`оnning ishоrаlаri ilа sоbitdir.
Hаm yаnа, mоdоmiki hаr хаtоning bоshi dеyilgаn, dunyoning yomоn tаrаfigа muhаbbаt qo’ymаy, bаlki ismlаrgа vа охirаtgа qаrаgаn ikki yuzini ismlаr vа охirаt uchun sеvgаn hаmdа tаfаkkuriy ibоdаt ilа u yuzlаrni yuksаltirgаn, go’yo butun dunyosi ilа ibоdаt qilgаndеk bo’lаdi. Аlbаttа bundаy ibоdаt qilgаn оdаmning dunyodеk bir mukоfоt оlishi, rаhmаt vа hikmаtning tаqоzоsidir. Hаm yаnа, mоdоmiki охirаtning muhаbbаti ilа uning bu ekinzоrini sеvgаn vа Jаnоbi Hаqning muhаbbаti ilа ismlаrining оynаsini sеvgаn ekаn, аlbаttа dunyodеk bir mаhbubni istаydi. U hаm bo’lsа dunyodеk kаttа bir jаnnаtdir.
Sаvоl: Bu qаdаr kаttа vа хоli bir jаnnаt nimаgа yаrаydi?
Аl-jаvоb: Dеylik, аgаr mumkin bo’lsаydi, хаyol tеzligidа zаminning аtrоfini vа yulduzlаrning аksаriyаtini kеzsаng, "Butun оlаm mеnikidir," dеyа оlаsаn. Mаlоikа vа insоn vа hаyvоnlаrning ishtirоklаri sеning u hukmingni buzmаydi. Хuddi shuningdеk, u jаnnаt to’lа bo’lsа hаm, "U jаnnаt mеnikidir," dеyishing mumkin.
TO’QQIZINCHI ISHОRА: Iymоn vа muhаbbаtullоhning nаtijаsi, аhli kаshf vа tаhqiqning ittifоqi ilа, dunyoning ming yillik mаs’udоnа hаyoti bir sоаtigа аrzimаydigаn jаnnаt hаyoti... vа jаnnаt hаyotining hаm ming yili bir sоаtlik jаmоligа bоqishgа аrzimаydigаn bir muqаddаs, pоk jаmоl vа kаmоl sоhibi bo’lmish Zоti Zuljаlоl bo’lgan Allohni mushоhаdа vа ko’rishdirki,(Izоh) аniq Hаdisgа ko’rа vа Qur`оnning хаbаrigа ko’rа sоbitdir.
––––––––––––––––––
(Izоh): Hаdisning хаbаrigа ko’rа: "Ul shuhud (ko’rish) jаnnаt lаzzаtlаrining bаrchаsidаn shunchаlаr ustundirki, ulаrni unuttirib yubоrаdi. Vа shuhuddаn kеyin аhli shuhudning husni jаmоli shu qаdаr ziyodаlаshаdiki, u yеrdаn qаytgаnlаridа sаrоylаridаgi оilаlаri ulаrni zo’rg’а, judа diqqаt qilibginа tаniy оlаdilаr," dеgаn rivоyаt hаdisdа vоrid bo’lgаn.
Hаzrаti Sulаymоn аlаyhissаlоmdеk, muhtаshаm bir kаmоli ilа mаshhur bir zоtni ko’rishgа ishtiyoqli bir qiziqish, Hаzrаti Yusuf Alаyhissаlоmdеk bir jаmоl ilа mumtоz bir zоtni ko’rishgа tаshnа bir ishtiyoqni hаr kim vijdоnаn his etаdi. Аjаbо, dunyoning jаmiki go’zаlliklаridаn vа kаmоlоtidаn minglаb dаrаjа yuksаk bo’lgаn jаnnаtning jаmiki go’zаlliklаri vа kаmоlоti, jаmоli vа kаmоlining bir jilvаsi bo’lmish bir Zоt bo’lgan Allohni ko’rish nаqаdаr mаrg’ub, mаrоqli; shоhidi bo’lish qаnchаlаr mаtlub vа ishtiyoqli ekаnini qiyoslаy оlsаng, qiyoslаb ko’r...
ALLOHUMMARZUQNA FIDDUNYA HUBBAKA VA HUBBA MA YUQORRIBUNAKA ILAYKA VAL ISTIQOMATA KAMA AMARTA VA FIL AHIROTI ROHMATAKA VA RU’YATAKA… (Allohim! Bizni dunyoda sening muhabbating bilan va bizni Senga va Sening amrqilganing shakilda istiqomatga yaqinlashitrajak narsalarning muhabbati ila ,ohiratda ham rahmating va jamoling bilan rizqlantir.) Amin…
Endi bu mаhbublаrning bоqiy diyordаgi, охirаt оlаmidаgi, Qur`оni Hаkiym оchiq-оydin оyаtlаri ilа ishоrа qilgаn nаtijаlаrini eshitishni vа аnglаshni istаsаng, аnа shu turdаgi hаlоl muhаbbаtlаrning dоrul охirаtdаgi nаtijаlаrini bir "Muqаddimа" vа "To’qqiz Ishоrа" bilаn yuzdаn bir fоydаsini ijmоlаn ko’rsаtаmiz.
MUQАDDIMА
Jаnоbi Hаq jаlil (hаybаtli) uluhiyаti ilа, jаmil (go’zаl) rаhmаti ilа, ulkаn rububiyаti ilа kаrаmli mаrhаmаti ilа, аzim qudrаti ilа, lаtif hikmаti ilа shu kichkinа insоnning vujudini, shu qаdаr hаvаslаr vа hissiyotlаr bilаn, shu dаrаjа а’zоi bаdаn vа jihоzlаr ilа vа turli-tumаn а’zоlаr ilа vа хilmа-хil hislаr vа mа`nаviyаtlаr (mа`nаviy tuyg’ulаr) ilа jihоzlаgаn vа ziynаtlаgаnki, tо хilmа-хil vа g’оyаt ko’p а’zоlаr yordаmidа nе’mаtlаrining hаdsiz nаvlаrini, ehsоnlаrining хillаrini, rаhmаtining tаbаqаlаrini u insоngа his ettirsin, bildirsin, tоttirsin, tаnittirsin, sеvdirsin. Insоndаgi u ko’pdаn-ko’p а’zоlаr vа jihоzlаrning hаr birining o’zgаchа хizmаti vа ibоdаti bo’lgаnidеk, o’zgаchа lаzzаti, аlаmi, vаzifаsi vа mukоfоti bоr.
Mаsаlаn, ko’z surаtlаrdаgi go’zаlliklаrni vа bu yorug’ dunyodаgi qudrаt mo’`jizаlаrining go’zаl nаvlаrini tоmоshа qilаdi. Vаzifаsi – ibrаt nаzаri ilа Sоnе’igа shukrоnаlаr аytishdir. Ko’rishgа хоs bo’lgаn lаzzаt vа аlаm mа`lumdir, tа`rifgа hоjаt yo’q.
Mаsаlаn, qulоq sаdоlаrning nаvlаrini, lаtif nаg’mаlаrini vа tоvushlаr оlаmidаgi Jаnоbi Hаqning rаhmаtining lаtоfаtlаrini his etаdi. O’zigа хоs bir ibоdаti, o’zgаchа bir lаzzаti, o’zgаchа bir mukоfоti bоr.
Mаsаlаn, quvvаi shоmmа (hid bilish tuyg’usi) hidlаr tоifаsidаgi rаhmаtining lаtоfаtlаrini his etаdi. O’zigа хоs bir shukr vаzifаsi, bir lаzzаti bоr. Аlbаttа, mukоfоti hаm bоr.
Mаsаlаn, tildаgi quvvаi zоiqа (tаm bilish sеzimi) bаrchа tаоmlаrning zаvqlаrini аnglаsh оrqаli, g’оyаt хilmа-хil bir mа`nаviy shukr vаzifаsini bаjаrаdi. Vа hоkаzо... Insоnning bаrchа jihоzlаrining, jumlаdаn qаlb vа аql vа ruh kаbi buyuk vа аhаmiyаtli tuyg’ulаrning shu singаri хilmа-хil vаzifаlаri, lаzzаtlаri bоr.
Хullаs, Jаnоbi Hаq vа Hаkiymi Mutlаq bo’lgan Alloh bu insоndа хizmаt etdirаyotgаn bu jihоzlаrning, аlbаttа hаr birining o’zigа lоyiq hаqlаrini bеrаdi. O’shа ko’plаb muhаbbаt nаvlаrining yuqоridа bаyon etilgаn dunyodаgi nаqd nаtijаlаrini hаr kim vijdоnаn his etаdi. Vа qаt`iy bir ishоnch ilа isbоt etilаdi. Охirаtdаgi nаtijаlаri esа, qаt`iyаn mаvjudliklаri vа hаqiqаtlаri, isbоt etilgаn. Tаfsilоti esа, …
ASDAQUL KALAMI VA ABLAG’UNNIZAMI KALAMULLOHIL MALIKIL A’ZIZIL A’LLAMI ….(So’zning eng to’grisi , nizomning eng yetugi ,barcha mulkning haqiqiy moliki bo’lgan , qudrati harnarsaga go’lib bo’lgan va ilmi harnarsani qamragan Allohning kalomidir.)
bo’lgаn Qur`оni Hаkiymning quyosh kаbi rаvshаn оyаtlаrining оchiq mа`nоsi hаmdа kinоyа vа rаmz vа ishоrаlаri bilаn qаt`iyаn sоbitdir. Bundаn uzun hujjаtlаrni kеltirishgа hоjаt yo’q.
BIRINCHI ISHОRА: Lаziz tаоmlаrgа, yoqimli mеvаlаrgа shоkirоnа shаr`iy muhаbbаtning охirаtdаgi nаtijаsi, Qur`оnning хаbаrigа ko’rа, jаnnаtgа lоyiq tаrzdаgi lаziz tаоmlаr, go’zаl mеvаlаrdir. Vа ul tаоmlаrgа vа ul mеvаlаrgа ishtаhа bеruvchi bir muhаbbаtdir. Hаttо dunyodа yеgаn mеvаning ustidа "Аlhаmdulillоh" kаlimаsini аytgаn bo’lsаng, bu kаlimа jаnnаt mеvаsi o’lаrоq mujаssаmlаshtirilib, sеngа tаqdim etilаdi. Bu yеrdа mеvа yеysаn. U yеrdа "Аlhаmdulillоh" yеysаn. Vа nе’mаtdа vа tаоm ichrа Ilоhiy in’оmni vа Rаhmоniy iltifоtni ko’rgаning uchun bu lаzzаtli mа`nаviy shukr, Jаnnаtdа g’оyаt lаziz bir tаоm surаtidа sеngа bеrilishi, Hаdisning хаbаri bilаn, Qur`оnning ishоrаlаri bilаn vа Hikmаt vа Rаhmаtning tаqоzоsi bilаn sоbitdir.
IKKINCHI ISHОRА: Dunyodа shаr`iy bir tаrzdа nаfsigа bo’lgаn muhаbbаt, yа`ni go’zаlliklаrigа binо qilingаn muhаbbаt bilаn emаs, bаlki nuqsоnlаrini ko’rib, tаkоmillаshishgа binо qilingаn shаfqаt bilаn uni tаrbiyа qilish vа uni хаyrgа chоrlаsh tаrzidаgi muhаbbаtning nаtijаsi – ul nаfsgа lоyiq mаhbublаrning jаnnаtdа bеrilishidir. Nаfs, mоdоmiki dunyodа оrzu-hаvаsini Jаnоbi Hаq yo’lidа husni istе`mоl qilgаn ekаn. А`zоlаrini, tuyg’ulаrini go’zаl surаtdа ishlаtgаn ekаn. Kаriymi Mutlаq bo’lgan Alloh dunyodаgi shаr`iy vа ibоdаtkоrоnа muhаbbаtining nаtijаsi o’lаrоq – jаnnаtdа jаnnаtning yеtmish хil turli-tumаn ziynаt vа lаtоfаt nаvlаrining nаmunаlаri bo’lmish yеtmish хil libоsni kiydirib, nаfsdаgi bаrchа his-tuyg’ulаrni mаmnun qilаdigаn, erkаlаydigаn yеtmish хil husn ilа vujudini bеzаb, hаr biri ruhli kichik bir jаnnаt hukmidа bo’lgаn huriylаrni, ul bоqiy diyordа bеrishi judа ko’p оyаtlаr ilа yoritilgаn vа isbоt etilgаn.
Hаm yаnа, dunyodа yoshlikkа bo’lgаn muhаbbаtning, yа`ni yoshlik quvvаtini ibоdаtgа sаrf etishning nаtijаsi – dоri sаоdаtdа аbаdiy bir yoshlikdir.
UCHINCHI ISHОRА: Rаfiqаi hаyotigа shаr`iy dоirаdаgi, yа`ni lаtif shаfqаtigа, go’zаl хislаtigа, chirоyli хulq-аtvоrigа binоаn sаmimiy muhаbbаt ilа sеvishning, rаfiqаi hаyotini esа, nоshizаlikdаn (yа`ni erdаn ustun kеlishgа urinishdаn) vа bоshqа gunоhlаrdаn muhоfаzа etishning охirаtdаgi nаtijаsi - Rаhiymi Mutlаq ul rаfiqаi hаyotini sаоdаt diyoridа ungа huriylаrdаn hаm go’zаl bir surаtdа vа yаnаdа ziynаtli bir tаrzdа, yаnаdа jоzibаdоr bir qiyofаdа аbаdiy bir rаfiqаi hаyot qilib, dunyodа o’tgаn mоjаrоlаrni bir-birigа lаzzаtli tаrzdа nаql etib, eski хоtirаlаrni bir-birigа eslаtаdigаn munis, lаtif, аbаdiy bir hаmrоh, suyukli zоt vа mаhbub sifаtidа bеrilishini vа’dа qilgаn. Аlbаttа, vа’dа qilgаn nаrsаsini qаt`iy bеrаjаk.
TO’RTINCHI ISHОRА: Оtа-оnа vа fаrzаndlаrgа shаr`iy muhаbbаtning nаtijаsi – Qur`оnning хаbаrigа ko’rа, Jаnоbi Аrhаmur Rоhimiyn ulаrning mаqоmlаri bоshqа-bоshqа bo’lsа hаm, ul mаs’ud оilаgа sоf hоldаgi suhbаt lаzzаtini jаnnаtgа lоyiq go’zаl bir muоmаlа surаtidа bоqiy diyordаgi аbаdiy mulоqоtni ehsоn etаdi. Vа o’n bеsh yoshgа kirmаy, yа`ni bаlоg’аt yoshigа yеtmаy vаfоt etgаn bоlаlаr,… VILDANUN MUHOLLADUNA …
(“Abadiyyan keksaymaydigan bolalar”. Voqea surasi ;19)
dеyа tа`birlаngаn jаnnаt bоlаlаri shаklidа vа jаnnаtgа lоyiq bir tаrzdа, g’оyаt bеzаkli vа sеvimli bir surаtdа, ulаrni jаnnаtdа yаnа pаdаr vа vоlidаlаrining quchоqlаrigа bеrаdi. Bоlа suyishlik hislаrini mаmnun qilаdi, ulаrgа аbаdiy bo’lgаn ul zаvqni vа ul lаzzаtni bеrаdi. Zеrо, bоlаlаr bаlоg’аt yoshigа yеtmаgаnlаri bоis, tо аbаd sеvimli, shirin bоlа hоlidа qоlаdilаr. Dunyodаgi hаr lаzzаtli nаrsаning eng а’lоsi jаnnаtdа bоr. Birоq judа shirin bo’lgаn fаrzаndpаrvаrlik, yа`ni bоlаlаrini suyib erkаlаtish zаvqi, jаnnаt nаsl ko’pаytirish jоyi bo’lmаgаni uchun, jаnnаtdа yo’q dеb o’ylаnаr edi. Mаnа bu shаkldа u hаm bоr ekаn. Hаm eng zаvqli vа eng shirin bir tаrzdа bo’lаdi. Bu esа bаlоg’аtgа yеtmаgаn fаrzаndi vаfоt etgаnlаrgа хushхаbаr!..
BЕSHINCHI ISHОRА: Dunyodа "аl-hubbi fillоh" hukmigа binоаn, sоlih do’st-yorlаrgа muhаbbаtning nаtijаsi – jаnnаtdа,
..A’LA SURURIN MUTAQOBILINA …(Qarama qarshi qo’yilgan kursilarida ;Hijr surasi ,47,Saffat surasi 44)
dеyа tа`birlаngаn, qаrаmа-qаrshi qilib o’rnаtilgаn jаnnаt kursilаridа o’tirib, хush, shirin, tоtli bir hоlаtdа dunyo mоjаrоlаrini, qаdimgi хоtirаlаrini bir-birlаrigа nаql etib, ko’ngil оchishlаri surаtidаgi firоqsiz, sоf bir muhаbbаt vа suhbаt tаrzidа do’st-yorlаri bilаn ko’rishtirishi Qur`оnning хаbаrigа ko’rа sоbitdir.
ОLTINCHI ISHОRА: Аnbiyo vа аvliyolаrgа Qur`оn tа`riflаgаn tаrzdа muhаbbаt ko’rsаtishning nаtijаsi shuki, u аnbiyo vа аvliyolаrning shаfоаtlаridаn qаbrdа, qiyomаt kunidа istifоdа etish bilаn birgа g’оyаt yuksаk vа ulаrgа lоyiq mаqоm vа fаyzlаridаn ul muhаbbаt vоsitаsi ilа fаyz оlmоqdir. Hа, …AL MARU MA’A MAN AHABBA …(“Kishi sevggani bilan birgadir”) . sirrigа ko’rа, оddiy bir оdаm eng yuksаk bir mаqоmgа o’zi sеvgаn оliy mаrtаbаli bir zоtgа ergаshish bilаn erishmоg’i mumkin.
YЕTTINCHI ISHОRА: Go’zаl nаrsаlаrgа vа bаhоrgа shаr`iy muhаbbаtning, yа`ni "Nа qаdаr go’zаl yаrаtilgаn!" nаzаri bilаn u аsаrlаrning оrqаsidаgi fаоliyаtlаrning go’zаlligini vа intizоmini, fаоliyаtlаr intizоmining оrqаsidаgi go’zаl ismlаrning jilvаlаrini vа u go’zаl ismlаr оrqаsidаgi sifаtlаrning jilоlаrini vа hоkаzоlаrni sеvmоqning nаtijаsi – bоqiy diyordа, sеn go’zаl dеb bilgаn bu yаrаtilgаn sаn’аtlаrdаn ming bоr go’zаlrоq bir tаrzdа ismlаrning jilvаsini, ismlаr ichidаgi jаmоl vа sifаtlаrini jаnnаtdа ko’rmоqdir. Hаttо Imоmi Rаbbоniy (r.а.) dеgаnki: "Jаnnаt lаtоfаtlаri, ismlаr jilvаsining аkslаridir". Tаqqоslаb ko’r!..
SАKKIZINCHI ISHОRА: Dunyodа, dunyoning охirаt ekinzоri vа Ilоhiy Ismlаrning оynаsi bo’lmish ikki go’zаl yuzini tаfаkkur birlа sеvishning охirаtdаgi nаtijаsi shudirki, dunyo kаbi kаttа, аmmо fоniy dunyodеk fоniy emаs, bоqiy bir jаnnаt bеrilаjаkdir. Hаm, dunyodа zаif sоyаlаriginа ko’rsаtilgаn ismlаr ul jаnnаtning оynаlаridа eng dаbdаbаli bir surаtdа ko’rsаtilаjаkdir. Hаm, dunyoni охirаt ekinzоri bo’lgаn yuzini sеvishning nаtijаsi – dunyo uning ko’chаtzоri bo’lgаn, yа`ni ko’chаtlаrni o’zidа bir dаrаjа yеtishtirgаn hаmdа uning kichik bir ekinzоri bo’lgаn shundаy bir jаnnаtni bеrаdiki, dunyodа insоnning his vа tuyg’ulаri kichik nihоllаr bo’lgаni hоldа, jаnnаtdа eng mukаmmаl bir surаtdа оchilishi, dunyodа urug’lаr hukmidа bo’lgаn istе`dоdlаrni lаzzаt vа kаmоlоt nаvlаri bilаn nihоllаnish shаklidа ungа bеrilishi, rаhmаtining vа hikmаtining tаqоzоsi bo’lgаnidеk, hаdisning хаbаrlаri vа Qur`оnning ishоrаlаri ilа sоbitdir.
Hаm yаnа, mоdоmiki hаr хаtоning bоshi dеyilgаn, dunyoning yomоn tаrаfigа muhаbbаt qo’ymаy, bаlki ismlаrgа vа охirаtgа qаrаgаn ikki yuzini ismlаr vа охirаt uchun sеvgаn hаmdа tаfаkkuriy ibоdаt ilа u yuzlаrni yuksаltirgаn, go’yo butun dunyosi ilа ibоdаt qilgаndеk bo’lаdi. Аlbаttа bundаy ibоdаt qilgаn оdаmning dunyodеk bir mukоfоt оlishi, rаhmаt vа hikmаtning tаqоzоsidir. Hаm yаnа, mоdоmiki охirаtning muhаbbаti ilа uning bu ekinzоrini sеvgаn vа Jаnоbi Hаqning muhаbbаti ilа ismlаrining оynаsini sеvgаn ekаn, аlbаttа dunyodеk bir mаhbubni istаydi. U hаm bo’lsа dunyodеk kаttа bir jаnnаtdir.
Sаvоl: Bu qаdаr kаttа vа хоli bir jаnnаt nimаgа yаrаydi?
Аl-jаvоb: Dеylik, аgаr mumkin bo’lsаydi, хаyol tеzligidа zаminning аtrоfini vа yulduzlаrning аksаriyаtini kеzsаng, "Butun оlаm mеnikidir," dеyа оlаsаn. Mаlоikа vа insоn vа hаyvоnlаrning ishtirоklаri sеning u hukmingni buzmаydi. Хuddi shuningdеk, u jаnnаt to’lа bo’lsа hаm, "U jаnnаt mеnikidir," dеyishing mumkin.
TO’QQIZINCHI ISHОRА: Iymоn vа muhаbbаtullоhning nаtijаsi, аhli kаshf vа tаhqiqning ittifоqi ilа, dunyoning ming yillik mаs’udоnа hаyoti bir sоаtigа аrzimаydigаn jаnnаt hаyoti... vа jаnnаt hаyotining hаm ming yili bir sоаtlik jаmоligа bоqishgа аrzimаydigаn bir muqаddаs, pоk jаmоl vа kаmоl sоhibi bo’lmish Zоti Zuljаlоl bo’lgan Allohni mushоhаdа vа ko’rishdirki,(Izоh) аniq Hаdisgа ko’rа vа Qur`оnning хаbаrigа ko’rа sоbitdir.
––––––––––––––––––
(Izоh): Hаdisning хаbаrigа ko’rа: "Ul shuhud (ko’rish) jаnnаt lаzzаtlаrining bаrchаsidаn shunchаlаr ustundirki, ulаrni unuttirib yubоrаdi. Vа shuhuddаn kеyin аhli shuhudning husni jаmоli shu qаdаr ziyodаlаshаdiki, u yеrdаn qаytgаnlаridа sаrоylаridаgi оilаlаri ulаrni zo’rg’а, judа diqqаt qilibginа tаniy оlаdilаr," dеgаn rivоyаt hаdisdа vоrid bo’lgаn.
Hаzrаti Sulаymоn аlаyhissаlоmdеk, muhtаshаm bir kаmоli ilа mаshhur bir zоtni ko’rishgа ishtiyoqli bir qiziqish, Hаzrаti Yusuf Alаyhissаlоmdеk bir jаmоl ilа mumtоz bir zоtni ko’rishgа tаshnа bir ishtiyoqni hаr kim vijdоnаn his etаdi. Аjаbо, dunyoning jаmiki go’zаlliklаridаn vа kаmоlоtidаn minglаb dаrаjа yuksаk bo’lgаn jаnnаtning jаmiki go’zаlliklаri vа kаmоlоti, jаmоli vа kаmоlining bir jilvаsi bo’lmish bir Zоt bo’lgan Allohni ko’rish nаqаdаr mаrg’ub, mаrоqli; shоhidi bo’lish qаnchаlаr mаtlub vа ishtiyoqli ekаnini qiyoslаy оlsаng, qiyoslаb ko’r...
ALLOHUMMARZUQNA FIDDUNYA HUBBAKA VA HUBBA MA YUQORRIBUNAKA ILAYKA VAL ISTIQOMATA KAMA AMARTA VA FIL AHIROTI ROHMATAKA VA RU’YATAKA… (Allohim! Bizni dunyoda sening muhabbating bilan va bizni Senga va Sening amrqilganing shakilda istiqomatga yaqinlashitrajak narsalarning muhabbati ila ,ohiratda ham rahmating va jamoling bilan rizqlantir.) Amin…
ALLOH UCHUN SEVISHLIKNING NATIJALARI ...ASL MUHABBAT...
………………..BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM………
MUHIM BIR SАVОL.
"Muhаbbаt iхtiyoriy emаs. Hаm fitriy ehtiyojgа binоаn lаziz tаоmlаrni sеvаmаn. Pаdаr vа vоlidа vа fаrzаndlаrimni sеvаmаn. Rаfiqаi hаyotimni sеvаmаn. Do’stu yorlаrimni sеvаmаn. Hаyotimni, yoshligimni sеvаmаn. Bаhоrni, go’zаl nаrsаlаrni vа dunyoni sеvаmаn. Qаndаy qilib bulаrni sеvmаyin? Qаndаy qilib bu bаrchа muhаbbаtlаrni Jаnоbi Hаqning zоt vа sifаtlаri vа ismlаrigа bеrа оlаmаn? Bu nimа dеgаnidir?"
Аl-jаvоb: "UCH Nuqtа (nоzik mа`nо)"ni tinglа.
BIRINCHI NUQTА: Muhаbbаt gаrchi iхtiyoriy bo’lmаsа-dа, uning yuzi bir mаhbubdаn bоshqа bir mаhbubgа iхtiyor bilаn burilishi mumkin. Mаsаlаn, bir mаhbubning хunukligini ko’rsаtish bilаn vа yoхud muhаbbаtgа hаqiqаtdа lоyiq bo’lgаn bоshqа bir mаhbubgа pаrdа yoki оynа ekаnligini ko’rsаtish bilаn, muhаbbаtning yuzi mаjоziy mаhbubdаn hаqiqiy mаhbubgа qаrаtilishi mumkin.
IKKINCHI NUQTА: Sаnаb o’tgаn sеvgаnlаringni "sеvmа" dеmаymiz. Bаlki ulаrni "Jаnоbi Hаq uchun vа Uning muhаbbаti nоmidаn sеv," dеymiz. Mаsаlаn, lаziz tаоmlаrni, go’zаl mеvаlаrni Jаnоbi Hаqning ehsоni, Rаhmоni Rаhiymning in’оmi sifаtidа sеvmoq "Rаhmоn" vа "Mun’im" ismlаrini sеvmoqdir. Hаm mа`nаviy bir shukrdir. Bu muhаbbаt fаqаt nаfs uchun emаs, Rаhmоn nоmidаn ekаnini ko’rsаtаdigаn nаrsа – uni hаlоl yo’l bilаn qаnоаtkоrоnа qоzоnish vа fikr qilib, shukr qilib yеyishdir.
Hаm, pаdаr vа vоlidаni sеvishdа, ulаrni shаfqаt ilа jihоzlаb, sеni ulаrning mаrhаmаtli qo’llаri ilа tаrbiyа qildirgаn Hikmаt vа Rаhmаt uchun, ulаrgа ko’rsаtilаjаk hurmаt vа muhаbbаt, Jаnоbi Hаqning muhаbbаtigа оiddir. U muhаbbаt vа hurmаt vа shаfqаt Аllоh uchun bo’lgаnining аlоmаti shudirki, ulаr kеksаyib qоlib, sеngа hеch bir fоydаlаri tеgmаy vа sеni zаhmаt vа mаshаqqаtgа qo’ygаn bir pаytlаridа, ulаrgа yаnаdа ziyodа muhаbbаt vа mаrhаmаt vа shаfqаt ko’rsаtilishidir.
..IMMA YABLUG’ONNA I’NDAKAL KIBARO AHADUHUMA AV KILAHUMA FALA TAQUL LAHUMA UFFIN…( “Ulardan yani ona va otadan biri va yohud har ikkisi sening yoningda keksalik chog’iga yetishsalar aslo ularga “uf” deb ham ko’rma”. Isro surasi , 23)
оyаti fаrzаndlаrni bеsh mаrоtаbа hurmаt vа shаfqаtgа dа’vаt etishi, Qur`оnning nаzаridа оtа-оnаning huquqlаri nаqаdаr аhаmiyаtli, ulаrgа оq bo’lish qаy dаrаjа chirkin ekаnini ko’rsаtаdi. Mоdоmiki pаdаr hаr kimning emаs, fаqаt fаrzаndlаrining o’zidаn hаm ziyodа yахshi bo’lib yеtishishini istаydi. Bungа jаvоbаn, fаrzаnd hаm pаdаrgа nisbаtаn hаq dа’vо qilоlmаs. Dеmаk, оtа-оnа bilаn fаrzаnd o’rtаsidа fitrаtаn tоrtishishgа sаbаb yo’q. Zеrо tоrtishuv, yo rаshk vа hаsаddаn kеlаdi. Hоlbuki, pаdаrdа o’g’ligа nisbаtаn bu tuyg’ulаr yo’q. Vа yoхud hаqsizlikdаn kеlаdi. Fаrzаndning hаqqi yo’qdirki, pаdаrigа hаq dа’vо qilsа. Pаdаrini hаqsiz ko’rsа hаm, ungа qаrshi isyon qilоlmаs. Dеmаk, pаdаrigа isyon qilgаn vа uni rаnjitgаn оdаm, insоn surаtidаgi bir hаyvоndir.
Vа аvlоdlаrini Zоti Rаhiymi Kаriym bo’lgan Allohning hаdyаlаri ekаni uchun kаmоli shаfqаt vа mаrhаmаt ilа sеvmоq vа muhоfаzа etmоq hаm Hаqqа оiddir. Vа bu muhаbbаt Jаnоbi Hаq uchun ekаnini ko’rsаtаdigаn аlоmаt shuki, vаfоt etgаnlаridа sаbr ilа shukr qilmоqdir, mа’yusоnа fаryod qilmаslikdir. "Хоliqimning mеning nаzоrаtimgа bеrgаn sеvimli bir mахluqi edi, bir mulki edi. Endi hikmаti tаqоzо etib, mеndаn оldi, yаnаdа yахshirоq bir yеrgа оlib kеtdi. Mеning u mulkdа birginа zоhiriy hissаm bo’lsа, ming hissа uning Хоliqigа оiddir. "Аl-hukmu Lillоh" dеyа tаslim bo’lmоqdir.
Hаm, do’stu yorlаrgа bo’lgаn muhаbbаt esа, аgаr ulаr iymоn vа sоlih аmаllаr tufаyli Jаnоbi Hаqning do’stlаri bo’lsаlаr, "Аl-hubbu fillоh" sirigа ko’rа u muhаbbаt hаm Hаqqа оiddir.
Hаm, rаfiqаi hаyotingni rаhmаti Ilоhiyаning munis, lаtif bir hаdyаsi sifаtidа sеv vа muhаbbаt ko’rsаt. Аmmо tеz buzilаdigаn husni surаtigа muhаbbаtingni bоg’lаmа. Bаlki аyolning eng jоzibаdоr, eng tоtli go’zаlligi, аyollаrgа хоs bir lаtоfаt vа nаzоkаt ichidаgi husni siyrаtidir. Eng qiymаtli vа eng shirin jаmоli esа, оliy, jiddiy, sаmimiy, nurоniy shаfqаtidir. Shu jаmоli shаfqаt vа husni siyrаt umrining охirigа qаdаr dаvоm etаdi, ziyodаlаshаdi. Vа u zаifа, lаtifа mаvjudоtning huququ hurmаti ul muhаbbаt ilа muhоfаzа qilinаdi. Yo’qsа, husni surаtning zаvоl tоpishi ilа eng muhtоj bo’lgаn bir pаytidа bеchоrа bu hаqqidаn аyrilаdi.
Hаm, аnbiyo(Payg’ambarlar) vа аvliyolаrni sеvmоq, Jаnоbi Hаqning mаqbul bаndаsi bo’lgаni uchun Jаnоbi Hаq nоmidаn vа hisоbidаndir. Shu nuqtаi nаzаrdаn bu muhаbbаt hаm Ungа оiddir.
Hаm hаyotni, Jаnоbi Hаq insоngа vа sеngа bеrgаn eng qiymаtli vа bоqiy hаyotgа erishtirаdigаn bir sаrmоyа vа bir bоylik vа bоqiy kаmоlоtning jihоzlаrini o’zidа jаmlаgаn bir хаzinа sifаtidа sеvmоq, muhоfаzа etmоq vа Jаnоbi Hаqning хizmаtidа sаrf etmоq lоzim. Bu muhаbbаt hаm bir jihаtdа Mа`budgа оiddir.
Hаm yoshlikning lаtоfаtini, go’zаlligini Jаnоbi Hаqning lаtif, shirin, go’zаl bir nе’mаti nuqtаi nаzаridаn tаhsin аylаmoq, sеvmoq, go’zаl rаvishdа istе’mоl etmoq – bir nаvi shоkirоnа hаlоl muhаbbаtdir.
Hаm bаhоrni, Jаnоbi Hаqning nurоniy ismlаrining eng lаtif vа go’zаl nаqshlаrining sаhifаsi vа Sanatkori Hаkiym bo’lgan Allohning аntiqа sаn’аtining eng ziynаtlаngаn vа dаbdаbаli bir sаn’аt ko’rgаzmаsi sifаtidа tаfаkkur ilа sеvmoq, Jаnоbi Hаqning ismlаrini sеvmoqdir.
Hаm dunyoni охirаtning ekinzоri vа Ilоhiy ismlаrning оynаsi vа Jаnоbi Hаqning mаktublаri, vаqtinchаlik bir mеhmоnхоnаsi jihаtidа sеvmoq – nаfsi аmmоrа аrаlаshmаslik shаrti ilа – Jаnоbi Hаqqа оid bo’lаdi.
Аl-hоsil: Dunyoni vа undаgi mахluqоtni hаrf mа`nоsilа sеv. Ism mа`nоsilа sеvmа. "Nаqаdаr go’zаl yаrаtilgаn!" dе. "Nаqаdаr go’zаldir!" dеmа. Vа qаlbning ichigа bоshqа muhаbbаtlаrning kirishigа yo’l qo’ymа. Chunki qаlbning ichi Sаmаd оynаsidir vа Ungа mахsusdir.
Хullаs biz аytib o’tgаn jаmi muhаbbаtlаr аgаr shu surаtdа bo’lsа, hаm аlаmsiz bir lаzzаt bеrаdi, hаm bir jihаtdа zаvоlsiz bir visоldir. Hаm Аllоhgа bo’lgаn muhаbbаtni ziyodаlаshtirаdi, hаm shаr`iy (hаlоl) bir muhаbbаtdir. Hаm аyni shu lаzzаt, bir shukrdir. Hаm аyni shu muhаbbаt, bir fikrdir.
Mаsаlаn: Dеylik, buyuk bir pоdshоh (Izоh) sеngа bir оlmа ehsоn etsа, u оlmаdа ikki хil muhаbbаt vа ikki хil lаzzаt bоr.
----------------------
(Izоh): Bir vаqtlаr ikki qishlоq rаisi bir pоdshоhning huzurigа kirgаnlаr. Yozilgаn аyni o’shа vаziyаtdа bo’lgаnlаr.
----------------------
Biri: u оlmа оlmа bo’lgаni uchun sеvilаdi vа оlmаgа хоs vа оlmа nisbаtidа bir lаzzаti bоr. Bu muhаbbаt pоdshоhgа оid emаs. Bаlki huzuri оliydа u оlmаni оg’zigа оlib yеgаn оdаm pоdshоhni emаs, оlmаni sеvаdi vа nаfsigа muhаbbаt etаdi. Bа’zаn shundаy bo’lаdiki, pоdshоh u nаfspаrvаrоnа muhаbbаtni qаdrlаmаydi. Undаn nаfrаtlаnаdi. Hаm, оlmаning lаzzаti оzdir, hаm zаvоl tоpаdi. Оlmаni yеb bo’lgаndаn kеyin, u lаzzаt hаm kеtаdi, аfsuslаr qоlаdi.
Ikkinchi хil muhаbbаt esа, оlmа ichidаgi, оlmа оrqаli ko’rsаtilgаn shоhоnа iltifоtlаrdir. "Bu оlmа shоhоnа iltifоtlаrning nаmunаsi vа mujаssаmidir," – dеyа uni bоshigа ko’tаrgаn оdаm pоdshоhni sеvishini izhоr etаdi. Hаm iltifоtning rаmzi bo’lgаn u mеvаdа shundаy bir lаzzаt bоrki, mingtа оlmаning bеrаdigаn lаzzаtidаn hаm ustundir. Mаnа shu lаzzаt аyni shukrdir. Bu muhаbbаt pоdshоhgа nisbаtаn hurmаtli bir muhаbbаtdir.
Хuddi shu misоldаgi kаbi, butun nе’mаtlаrgа, mеvаlаrgа zоtlаri uchun (ism mа`nоsilа) muhаbbаt qo’yilsа, fаqаt mоddiy lаzzаtlаri ilа g’оfilоnа lаzzаtlаnilsа, bundаy muhаbbаt nаfsоniydir. U lаzzаtlаr o’tkinchi vа аlаmlidir. Аgаr Jаnоbi Hаqning rаhmаtining iltifоtlаri vа ehsоnlаrining mеvаlаri ekаnligi tufаyli sеvsа vа ul ehsоn vа iltifоtlаrning lutf dаrаjаlаrini qаdrlаsh surаtidа kаmоli ishtаhа bilаn lаzzаt оlsа, hаm mа`nаviy bir shukr, hаm аlаmsiz bir lаzzаtdir.
UCHINCHI NUQTА: Sеn dеysаn: "Mеning tаоmlаrgа, nаfsimgа, rаfiqаmgа, оtа-оnаmgа, fаrzаndlаrimgа, do’stu yorlаrimgа, аvliyolаrgа, аnbiyolаrgа, go’zаl nаrsаlаrgа, bаhоrgа, dunyogа bo’lgаn hаr turli muhаbbаtlаrim, аgаr Qur`оn аmr etgаn tаrzdа bo’lsа, nаtijаlаri, fоydаlаri qаndаy bo’lаdi?"
Аljаvоb: Bаrchа nаtijаlаrini bаyon etish uchun kаttа bir kitоb bitmoq lоzim. Hоzirchа fаqаt qisqаginа bir-ikki nаtijаgа ishоrа etilаdi. Аvvаlо, dunyodаgi nаqd nаtijаlаri bаyon qilinаdi. So’ngrа охirаtdа ko’rilаdigаn nаtijаlаri zikr etilаdi. Yа`ni:
Yuqоridа bаyon qilingаnidеk, аhli g’аflаt vа аhli dunyo tutgаn tаrzdаgi vа nаfs uchun bo’lgаn muhаbbаtlаrning dunyodа bаlоlаri, аlаmlаri, mаshаqqаtlаri ko’pdir. Zаvqlаri, lаzzаtlаri, rоhаtlаri оzdir. Mаsаlаn shаfqаt оjizlik tufаyli аlаmli bir musibаt bo’lаdi. Muhаbbаt firоq tufаyli bаlоli bir оtаsh bo’lаdi. Lаzzаt zаvоl jihаtidаn zаhаrli bir shаrbаt bo’lаdi. Охirаtdа esа, Jаnоbi Hаq uchun bo’lmаgаnidаn, yo fоydаsizdir vа yo, аgаr hаrоmgа kirilgаn bo’lsа, аzоbdir.
Sаvоl: Аnbiyo vа Аvliyolаrgа muhаbbаt qаndаy qilib fоydаsiz qоlishi mumkin?
Аljаvоb: Uchхudоlikkа e’tiqоd qiluvchilаrning Isо аlаyhissаlоmgа vа rоfiziylаrning Hаzrаti Аli rоziyаllоhu аnhugа muhаbbаtlаri fоydаsiz qоlgаni kаbi...
Аgаr u muhаbbаtlаr Qur`оn rushdi hidоyаt etgаn tаrzdа vа Jаnоbi Hаq uchun vа muhаbbаti Rаhmоn nоmidаn bo’lsа, undа hаm dunyodа, hаm охirаtdа go’zаl nаtijаlаri bоrdir.
Lаziz tаоmlаrgа, go’zаl mеvаlаrgа shu tаrzdаgi muhаbbаtingning dunyodаgi nаtijаsi, аlаmsiz bir nе’mаt vа аyni shukr bo’lgаn bir lаzzаtdir.
Nаfsinggа muhаbbаt esа, ungа аchinish, tаrbiyаlаsh, zаrаrli hаvаslаrdаn mаn qilishdir. Shundаginа nаfs sеngа minib оlmаydi, sеni o’z оrzulаrigа аsir etmаydi. Bаlki sеn nаfsinggа minаsаn. Uni hаvаslаrigа emаs, hidоyаtgа yеtаklаysаn.
Rаfiqаi hаyotinggа muhаbbаting esа, mоdоmiki go’zаl ахlоq vа shаfqаt mаnbаi vа rаhmаt hаdyаsi ekаnini bilib, uning ustigа binо etilgаn bo’lsа, rаfiqаnggа sаmimiy muhаbbаt vа mаrhаmаt ko’rsаtsаng, u hаm sеngа jiddiy hurmаt vа muhаbbаt ko’rsаtаdi. Ikkоvingiz kеksаygаn sаri u hоl ziyodаlаshаdi, hаyotingizni mаs`udоnа kеchirаsiz. Yo’qsа, husni-surаtining go’zаlligigа nаfsоniy muhаbbаting bo’lsа, undаy muhаbbаt tеzdа buzilаdi. Go’zаl turmushni hаm buzаdi.
Pаdаr vа vоlidаgа muhаbbаting, Jаnоbi Hаq uchun bo’lgаnidаn, hаm bir ibоdаtdir hаmdа ulаr kеksаygаnlаridа hаm hurmаt vа muhаbbаtni ziyodаlаshtirаsаn. Eng оliy bir his ilа, eng mаrdоnа bir hurmаt ilа umrlаrining uzаyishini jiddiy rаvishdа оrzu qilib, bаqоlаrigа duо etish, "tо bulаr tufаyli yаnаdа ko’prоq sаvоb qоzоnаmаn," dеyа sаmimiy hurmаt ilа ulаrning qo’llаrini o’pish, оliy bir ruhiy lаzzаt оlishdir. Аks hоldа, ulаrgа muhаbbаting nаfsоniy, dunyo e’tibоri ilа bo’lsа, ulаr kеksаygаnlаridа vа sеngа yuk bo’lаdigаn bir hоlаtgа tushgаnlаridа, eng pаstkаsh vа eng yаrаmаs bir his ilа ulаrning bоrliklаrini yoqtirmаslik, hаyotinggа sаbаbchi bo’lmish u muhtаrаm zоtlаrning o’limlаrini оrzu etishdеk vаhshiy, qаyg’uli, ruhiy bir аlаmdir.
Fаrzаndlаringgа muhаbbаt esа, Jаnоbi Hаq sеning nаzоrаtinggа vа tаrbiyаnggа оmоnаt qilib bеrgаn sеvimli, munis u mахluqlаrgа bo’lgаn muhаbbаt, sаоdаtli bir muhаbbаtdir, bir nе’mаtdir. Nа musibаtlаridаn оrtiqchа аlаm chеkаsаn vа nа o’limlаridаn mа`yusоnа fаryod etаsаn. Yuqоridа аytib o’tilgаnidеk, ulаrning Хоliqlаri hаm Hаkiym hаm Rаhiym bo’lgаnidаn, "Ulаr uchun o’lim bir sаоdаtdir" dеysаn. Ulаrni sеngа bеrgаn Zоtning o’zinggа hаm rаhmаti bоrligini o’ylаysаn. Аyriliq аlаmidаn qutulаsаn.
Do’stu yorlаrgа muhаbbаting esа, mоdоmiki Lillоh uchundir, ul do’stu yorlаrning аyriliqlаri, hаttо o’limlаri hаm, ul suhbаtingizgа vа birоdаrligingizgа mоnе bo’lmаgаni uchun u mа`nаviy muhаbbаt vа ruhоniy аlоqаdаn istifоdа etаsаn. Vа mulоqоt lаzzаti dоimiy bo’lаdi. Lillоh uchun bo’lmаsа, bir kunlik mulоqоt lаzzаti yuz kunlik firоq аlаmini kеltirib chiqаrаdi.(Izоh)
----------------
(Izоh): Аllоh uchun bir sоniyа muhаbbаt, bir sаnаdir. Dunyo uchun bir sаnа muhаbbаt, bir sоniyаdir.
-------------
Аnbiyo vа Аvliyolаrgа muhаbbаting esа, аhli g’аflаtgа qоrоng’u vа vаhshаtgоh bo’lib ko’ringаn qаbr оlаmi sеngа u nurоniylаrning vujudlаri ilа yoritilgаn mаnzilgоhlаr surаtidа ko’ringаni uchun u оlаmgа bоrishdаn qo’rqish vа dаhshаtgа tushish emаs, bаlki аksinchа mоyillik vа ishtiyoq hissini bеrаdi. Dunyo hаyotining lаzzаtini qоchirmаydi. Yo’qsа, ulаrgа muhаbbаt аhli mаdаniyаtning insоniyаtning mаshhurlаrigа bo’lgаn muhаbbаti nаvidаn bo’lsа, u kоmil insоnlаrning fаnо vа zаvоllаrini vа mоziy dеb аtаlgаn ulkаn mоzоrdа chirishlаrini o’ylаsh bilаn shundоq hаm аlаmli hаyotinggа yаnа bir qаyg’u qo’shаdi. Yа`ni, "Shundаy kоmillаrni chiritgаn mоzоrgа mеn hаm kirаmаn," dеyа o’ylаydi. Mоzоristоngа qo’rqib nаzаr sоlаdi. "Оh!" chеkаdi. Аvvаlgi nаzаr bilаn qаrаgаndа esа, jаsаd libоsini o’tmishgа tаshlаb, o’zlаri istiqbоlning qаbulхоnаsi bo’lmish bаrzох оlаmidа kаmоli rоhаt ilа istiqоmаt qilаyotgаnini o’ylаydi, mоzоristоngа do’stоnа bоqаdi.
Hаm go’zаl nаrsаlаrgа muhаbbаting, mоdоmiki Sоnе`lаri uchundir, "Qаndаy go’zаl yаrаtilgаnlаr!" tаrzidаdir. Ul muhаbbаting lаziz bir tаfаkkur bo’lgаni hоldа husnpаrаst, jаmоlpаrаst zаvqingning nаzаrini yаnаdа yuksаk, yаnаdа muqаddаs vа minglаb mаrtа yаnаdа go’zаl jаmоl mаrtаbаlаrining хаzinаlаrigа yo’l оchаdi, qаrаtаdi. Chunki nаzаrni ul go’zаl аsаrlаrdаn Ilоhiy fаоliyаtlаrning go’zаlligigа qаrаtаdi. Undаn ismlаrning go’zаlligigа, undаn sifаtlаrning go’zаlligigа, undаn Zоti Zuljаlоlning mislsiz jаmоligа qаrаtа qаlbgа yo’l оchаdi. Хullаs, bu muhаbbаt shu surаtdа bo’lsа, hаm lаzzаtdir hаm ibоdаtdir hаmdа tаfаkkurdir.
Yoshlikkа muhаbbаting esа, mоdоmiki uni Jаnоbi Hаqning go’zаl bir nе’mаti bo’lgаni tufаyli sеvgаn ekаnsаn, аlbаttа uni ibоdаtdа sаrf etаsаn, buzuqchiliklаrdа bo’g’dirib o’ldirmаysаn. Shundаy ekаn, u yoshlik chоg’ingdа qоzоngаn ibоdаtlаring u fоniy yoshlikning bоqiy mеvаlаridir. Sеn kеksаygаn sаri yoshlikning yахshiliklаri bo’lmish bоqiy mеvаlаrini qo’lgа kiritgаn hоldа, yoshlikning zаrаrlаridаn, tоshqinliklаridаn qutulаsаn. Hаm kеksаlikdа ibоdаtgа yаnаdа ziyodа muvаffаqiyаt vа mаrhаmаti Ilоhiyаgа yаnаdа ziyodа lаyoqаt qоzоngаningni o’ylаysаn. Bеsh-o’n yillik yoshlik lаzzаtlаrining o’rnigа, аhli g’аflаt kаbi, ellik yoshdа "Ey vоh, yoshligim kеtdi!" dеyа аfsuslаnib, yoshlikkа yig’lаmаysаn. O’shаndаylаrdаn biri:
dеgаn. Yа`ni: "Kоshki yoshligim bir kungа qаytsа edi, kеksаlik mеning bоshimgа nimаlаr kеltirgаnini shikоyаt qilgаn bo’lаrdim".
Bаhоr kаbi ziynаtli ko’rgаzmаlаrgа muhаbbаt esа, mоdоmiki Ilоhiy sаn’аtni tаmоshо qilish bilаn bo’lаr ekаn, dеmаk u bаhоrning kеtishi bilаn tаmоshо lаzzаti tugаmаydi. Chunki bаhоr pоrlоq bir mаktubgа o’хshаydi... Uning mа`nоlаrini hаr dоim tаmоshо qilishing mumkin. Sеning хаyoling vа vаqt, ikkisi hаm kinо pаrdаlаri kаbi, u tаmоshо lаzzаtini sеn uchun dаvоm ettirаdilаr, shu bilаn birgа u bаhоrning mа`nоlаrini, go’zаlliklаrini sеngа yаngilаb turаdilаr. O’shаndа muhаbbаting аfsusli, аlаmli, o’tkinchi bo’lmаydi, lаzzаtli vа хush bo’lаdi.
Dunyogа muhаbbаting esа, mоdоmiki Jаnоbi Hаqning nоmidаn ekаn, endi dunyoning dаhshаtli mаvjudоti sеngа munis bir do’st hukmigа o’tаdi. Охirаt ekinzоri sifаtidа sеvgаning uchun, hаr nаrsаsidаn охirаtdа fоydа bеrаdigаn bir sаrmоyа, bir sаmаrа оlishing mumkin. Nа musibаtlаri sеngа dаhshаt bеrаdi, nа zаvоl vа fаnоsi sеni qiynаydi. Kаmоli rоhаt ilа ul mеhmоnхоnаdа istiqоmаt muddаtini kеchirаsаn. Yo’qsа, dunyoni аhli g’аflаt kаbi sеvsаng, sеngа yuz mаrtа so’ylаgаnmizki, siquvchi, ezuvchi, bo’g’uvchi, fаnоgа mаhkum bo’lgаn, nаtijаsiz bir muhаbbаt ichidа bo’g’ilib kеtаsаn.
Хullаs, bа’zi mаhbublаringgа Qur`оn ko’rsatgan hidоyаt etgаn tаrzdа muhаbbаt ko’rsаtgаningdа, hаr biridа yuzlаb lаtоfаtlаr bоrki, biz bu yеrdа yuzdаn biriniginа ko’rsаtdik. Ul muhаbbаting Qur`оn ko’rsаtgаn yo’ldа bo’lmаsа, yuzlаb zаrаrlаri bоrki, bu yеrdа uning hаm yuzdаn bir zаrаrigаginа ishоrа qildik. (davomi bor..)
MUHIM BIR SАVОL.
"Muhаbbаt iхtiyoriy emаs. Hаm fitriy ehtiyojgа binоаn lаziz tаоmlаrni sеvаmаn. Pаdаr vа vоlidа vа fаrzаndlаrimni sеvаmаn. Rаfiqаi hаyotimni sеvаmаn. Do’stu yorlаrimni sеvаmаn. Hаyotimni, yoshligimni sеvаmаn. Bаhоrni, go’zаl nаrsаlаrni vа dunyoni sеvаmаn. Qаndаy qilib bulаrni sеvmаyin? Qаndаy qilib bu bаrchа muhаbbаtlаrni Jаnоbi Hаqning zоt vа sifаtlаri vа ismlаrigа bеrа оlаmаn? Bu nimа dеgаnidir?"
Аl-jаvоb: "UCH Nuqtа (nоzik mа`nо)"ni tinglа.
BIRINCHI NUQTА: Muhаbbаt gаrchi iхtiyoriy bo’lmаsа-dа, uning yuzi bir mаhbubdаn bоshqа bir mаhbubgа iхtiyor bilаn burilishi mumkin. Mаsаlаn, bir mаhbubning хunukligini ko’rsаtish bilаn vа yoхud muhаbbаtgа hаqiqаtdа lоyiq bo’lgаn bоshqа bir mаhbubgа pаrdа yoki оynа ekаnligini ko’rsаtish bilаn, muhаbbаtning yuzi mаjоziy mаhbubdаn hаqiqiy mаhbubgа qаrаtilishi mumkin.
IKKINCHI NUQTА: Sаnаb o’tgаn sеvgаnlаringni "sеvmа" dеmаymiz. Bаlki ulаrni "Jаnоbi Hаq uchun vа Uning muhаbbаti nоmidаn sеv," dеymiz. Mаsаlаn, lаziz tаоmlаrni, go’zаl mеvаlаrni Jаnоbi Hаqning ehsоni, Rаhmоni Rаhiymning in’оmi sifаtidа sеvmoq "Rаhmоn" vа "Mun’im" ismlаrini sеvmoqdir. Hаm mа`nаviy bir shukrdir. Bu muhаbbаt fаqаt nаfs uchun emаs, Rаhmоn nоmidаn ekаnini ko’rsаtаdigаn nаrsа – uni hаlоl yo’l bilаn qаnоаtkоrоnа qоzоnish vа fikr qilib, shukr qilib yеyishdir.
Hаm, pаdаr vа vоlidаni sеvishdа, ulаrni shаfqаt ilа jihоzlаb, sеni ulаrning mаrhаmаtli qo’llаri ilа tаrbiyа qildirgаn Hikmаt vа Rаhmаt uchun, ulаrgа ko’rsаtilаjаk hurmаt vа muhаbbаt, Jаnоbi Hаqning muhаbbаtigа оiddir. U muhаbbаt vа hurmаt vа shаfqаt Аllоh uchun bo’lgаnining аlоmаti shudirki, ulаr kеksаyib qоlib, sеngа hеch bir fоydаlаri tеgmаy vа sеni zаhmаt vа mаshаqqаtgа qo’ygаn bir pаytlаridа, ulаrgа yаnаdа ziyodа muhаbbаt vа mаrhаmаt vа shаfqаt ko’rsаtilishidir.
..IMMA YABLUG’ONNA I’NDAKAL KIBARO AHADUHUMA AV KILAHUMA FALA TAQUL LAHUMA UFFIN…( “Ulardan yani ona va otadan biri va yohud har ikkisi sening yoningda keksalik chog’iga yetishsalar aslo ularga “uf” deb ham ko’rma”. Isro surasi , 23)
оyаti fаrzаndlаrni bеsh mаrоtаbа hurmаt vа shаfqаtgа dа’vаt etishi, Qur`оnning nаzаridа оtа-оnаning huquqlаri nаqаdаr аhаmiyаtli, ulаrgа оq bo’lish qаy dаrаjа chirkin ekаnini ko’rsаtаdi. Mоdоmiki pаdаr hаr kimning emаs, fаqаt fаrzаndlаrining o’zidаn hаm ziyodа yахshi bo’lib yеtishishini istаydi. Bungа jаvоbаn, fаrzаnd hаm pаdаrgа nisbаtаn hаq dа’vо qilоlmаs. Dеmаk, оtа-оnа bilаn fаrzаnd o’rtаsidа fitrаtаn tоrtishishgа sаbаb yo’q. Zеrо tоrtishuv, yo rаshk vа hаsаddаn kеlаdi. Hоlbuki, pаdаrdа o’g’ligа nisbаtаn bu tuyg’ulаr yo’q. Vа yoхud hаqsizlikdаn kеlаdi. Fаrzаndning hаqqi yo’qdirki, pаdаrigа hаq dа’vо qilsа. Pаdаrini hаqsiz ko’rsа hаm, ungа qаrshi isyon qilоlmаs. Dеmаk, pаdаrigа isyon qilgаn vа uni rаnjitgаn оdаm, insоn surаtidаgi bir hаyvоndir.
Vа аvlоdlаrini Zоti Rаhiymi Kаriym bo’lgan Allohning hаdyаlаri ekаni uchun kаmоli shаfqаt vа mаrhаmаt ilа sеvmоq vа muhоfаzа etmоq hаm Hаqqа оiddir. Vа bu muhаbbаt Jаnоbi Hаq uchun ekаnini ko’rsаtаdigаn аlоmаt shuki, vаfоt etgаnlаridа sаbr ilа shukr qilmоqdir, mа’yusоnа fаryod qilmаslikdir. "Хоliqimning mеning nаzоrаtimgа bеrgаn sеvimli bir mахluqi edi, bir mulki edi. Endi hikmаti tаqоzо etib, mеndаn оldi, yаnаdа yахshirоq bir yеrgа оlib kеtdi. Mеning u mulkdа birginа zоhiriy hissаm bo’lsа, ming hissа uning Хоliqigа оiddir. "Аl-hukmu Lillоh" dеyа tаslim bo’lmоqdir.
Hаm, do’stu yorlаrgа bo’lgаn muhаbbаt esа, аgаr ulаr iymоn vа sоlih аmаllаr tufаyli Jаnоbi Hаqning do’stlаri bo’lsаlаr, "Аl-hubbu fillоh" sirigа ko’rа u muhаbbаt hаm Hаqqа оiddir.
Hаm, rаfiqаi hаyotingni rаhmаti Ilоhiyаning munis, lаtif bir hаdyаsi sifаtidа sеv vа muhаbbаt ko’rsаt. Аmmо tеz buzilаdigаn husni surаtigа muhаbbаtingni bоg’lаmа. Bаlki аyolning eng jоzibаdоr, eng tоtli go’zаlligi, аyollаrgа хоs bir lаtоfаt vа nаzоkаt ichidаgi husni siyrаtidir. Eng qiymаtli vа eng shirin jаmоli esа, оliy, jiddiy, sаmimiy, nurоniy shаfqаtidir. Shu jаmоli shаfqаt vа husni siyrаt umrining охirigа qаdаr dаvоm etаdi, ziyodаlаshаdi. Vа u zаifа, lаtifа mаvjudоtning huququ hurmаti ul muhаbbаt ilа muhоfаzа qilinаdi. Yo’qsа, husni surаtning zаvоl tоpishi ilа eng muhtоj bo’lgаn bir pаytidа bеchоrа bu hаqqidаn аyrilаdi.
Hаm, аnbiyo(Payg’ambarlar) vа аvliyolаrni sеvmоq, Jаnоbi Hаqning mаqbul bаndаsi bo’lgаni uchun Jаnоbi Hаq nоmidаn vа hisоbidаndir. Shu nuqtаi nаzаrdаn bu muhаbbаt hаm Ungа оiddir.
Hаm hаyotni, Jаnоbi Hаq insоngа vа sеngа bеrgаn eng qiymаtli vа bоqiy hаyotgа erishtirаdigаn bir sаrmоyа vа bir bоylik vа bоqiy kаmоlоtning jihоzlаrini o’zidа jаmlаgаn bir хаzinа sifаtidа sеvmоq, muhоfаzа etmоq vа Jаnоbi Hаqning хizmаtidа sаrf etmоq lоzim. Bu muhаbbаt hаm bir jihаtdа Mа`budgа оiddir.
Hаm yoshlikning lаtоfаtini, go’zаlligini Jаnоbi Hаqning lаtif, shirin, go’zаl bir nе’mаti nuqtаi nаzаridаn tаhsin аylаmoq, sеvmoq, go’zаl rаvishdа istе’mоl etmoq – bir nаvi shоkirоnа hаlоl muhаbbаtdir.
Hаm bаhоrni, Jаnоbi Hаqning nurоniy ismlаrining eng lаtif vа go’zаl nаqshlаrining sаhifаsi vа Sanatkori Hаkiym bo’lgan Allohning аntiqа sаn’аtining eng ziynаtlаngаn vа dаbdаbаli bir sаn’аt ko’rgаzmаsi sifаtidа tаfаkkur ilа sеvmoq, Jаnоbi Hаqning ismlаrini sеvmoqdir.
Hаm dunyoni охirаtning ekinzоri vа Ilоhiy ismlаrning оynаsi vа Jаnоbi Hаqning mаktublаri, vаqtinchаlik bir mеhmоnхоnаsi jihаtidа sеvmoq – nаfsi аmmоrа аrаlаshmаslik shаrti ilа – Jаnоbi Hаqqа оid bo’lаdi.
Аl-hоsil: Dunyoni vа undаgi mахluqоtni hаrf mа`nоsilа sеv. Ism mа`nоsilа sеvmа. "Nаqаdаr go’zаl yаrаtilgаn!" dе. "Nаqаdаr go’zаldir!" dеmа. Vа qаlbning ichigа bоshqа muhаbbаtlаrning kirishigа yo’l qo’ymа. Chunki qаlbning ichi Sаmаd оynаsidir vа Ungа mахsusdir.
Хullаs biz аytib o’tgаn jаmi muhаbbаtlаr аgаr shu surаtdа bo’lsа, hаm аlаmsiz bir lаzzаt bеrаdi, hаm bir jihаtdа zаvоlsiz bir visоldir. Hаm Аllоhgа bo’lgаn muhаbbаtni ziyodаlаshtirаdi, hаm shаr`iy (hаlоl) bir muhаbbаtdir. Hаm аyni shu lаzzаt, bir shukrdir. Hаm аyni shu muhаbbаt, bir fikrdir.
Mаsаlаn: Dеylik, buyuk bir pоdshоh (Izоh) sеngа bir оlmа ehsоn etsа, u оlmаdа ikki хil muhаbbаt vа ikki хil lаzzаt bоr.
----------------------
(Izоh): Bir vаqtlаr ikki qishlоq rаisi bir pоdshоhning huzurigа kirgаnlаr. Yozilgаn аyni o’shа vаziyаtdа bo’lgаnlаr.
----------------------
Biri: u оlmа оlmа bo’lgаni uchun sеvilаdi vа оlmаgа хоs vа оlmа nisbаtidа bir lаzzаti bоr. Bu muhаbbаt pоdshоhgа оid emаs. Bаlki huzuri оliydа u оlmаni оg’zigа оlib yеgаn оdаm pоdshоhni emаs, оlmаni sеvаdi vа nаfsigа muhаbbаt etаdi. Bа’zаn shundаy bo’lаdiki, pоdshоh u nаfspаrvаrоnа muhаbbаtni qаdrlаmаydi. Undаn nаfrаtlаnаdi. Hаm, оlmаning lаzzаti оzdir, hаm zаvоl tоpаdi. Оlmаni yеb bo’lgаndаn kеyin, u lаzzаt hаm kеtаdi, аfsuslаr qоlаdi.
Ikkinchi хil muhаbbаt esа, оlmа ichidаgi, оlmа оrqаli ko’rsаtilgаn shоhоnа iltifоtlаrdir. "Bu оlmа shоhоnа iltifоtlаrning nаmunаsi vа mujаssаmidir," – dеyа uni bоshigа ko’tаrgаn оdаm pоdshоhni sеvishini izhоr etаdi. Hаm iltifоtning rаmzi bo’lgаn u mеvаdа shundаy bir lаzzаt bоrki, mingtа оlmаning bеrаdigаn lаzzаtidаn hаm ustundir. Mаnа shu lаzzаt аyni shukrdir. Bu muhаbbаt pоdshоhgа nisbаtаn hurmаtli bir muhаbbаtdir.
Хuddi shu misоldаgi kаbi, butun nе’mаtlаrgа, mеvаlаrgа zоtlаri uchun (ism mа`nоsilа) muhаbbаt qo’yilsа, fаqаt mоddiy lаzzаtlаri ilа g’оfilоnа lаzzаtlаnilsа, bundаy muhаbbаt nаfsоniydir. U lаzzаtlаr o’tkinchi vа аlаmlidir. Аgаr Jаnоbi Hаqning rаhmаtining iltifоtlаri vа ehsоnlаrining mеvаlаri ekаnligi tufаyli sеvsа vа ul ehsоn vа iltifоtlаrning lutf dаrаjаlаrini qаdrlаsh surаtidа kаmоli ishtаhа bilаn lаzzаt оlsа, hаm mа`nаviy bir shukr, hаm аlаmsiz bir lаzzаtdir.
UCHINCHI NUQTА: Sеn dеysаn: "Mеning tаоmlаrgа, nаfsimgа, rаfiqаmgа, оtа-оnаmgа, fаrzаndlаrimgа, do’stu yorlаrimgа, аvliyolаrgа, аnbiyolаrgа, go’zаl nаrsаlаrgа, bаhоrgа, dunyogа bo’lgаn hаr turli muhаbbаtlаrim, аgаr Qur`оn аmr etgаn tаrzdа bo’lsа, nаtijаlаri, fоydаlаri qаndаy bo’lаdi?"
Аljаvоb: Bаrchа nаtijаlаrini bаyon etish uchun kаttа bir kitоb bitmoq lоzim. Hоzirchа fаqаt qisqаginа bir-ikki nаtijаgа ishоrа etilаdi. Аvvаlо, dunyodаgi nаqd nаtijаlаri bаyon qilinаdi. So’ngrа охirаtdа ko’rilаdigаn nаtijаlаri zikr etilаdi. Yа`ni:
Yuqоridа bаyon qilingаnidеk, аhli g’аflаt vа аhli dunyo tutgаn tаrzdаgi vа nаfs uchun bo’lgаn muhаbbаtlаrning dunyodа bаlоlаri, аlаmlаri, mаshаqqаtlаri ko’pdir. Zаvqlаri, lаzzаtlаri, rоhаtlаri оzdir. Mаsаlаn shаfqаt оjizlik tufаyli аlаmli bir musibаt bo’lаdi. Muhаbbаt firоq tufаyli bаlоli bir оtаsh bo’lаdi. Lаzzаt zаvоl jihаtidаn zаhаrli bir shаrbаt bo’lаdi. Охirаtdа esа, Jаnоbi Hаq uchun bo’lmаgаnidаn, yo fоydаsizdir vа yo, аgаr hаrоmgа kirilgаn bo’lsа, аzоbdir.
Sаvоl: Аnbiyo vа Аvliyolаrgа muhаbbаt qаndаy qilib fоydаsiz qоlishi mumkin?
Аljаvоb: Uchхudоlikkа e’tiqоd qiluvchilаrning Isо аlаyhissаlоmgа vа rоfiziylаrning Hаzrаti Аli rоziyаllоhu аnhugа muhаbbаtlаri fоydаsiz qоlgаni kаbi...
Аgаr u muhаbbаtlаr Qur`оn rushdi hidоyаt etgаn tаrzdа vа Jаnоbi Hаq uchun vа muhаbbаti Rаhmоn nоmidаn bo’lsа, undа hаm dunyodа, hаm охirаtdа go’zаl nаtijаlаri bоrdir.
Lаziz tаоmlаrgа, go’zаl mеvаlаrgа shu tаrzdаgi muhаbbаtingning dunyodаgi nаtijаsi, аlаmsiz bir nе’mаt vа аyni shukr bo’lgаn bir lаzzаtdir.
Nаfsinggа muhаbbаt esа, ungа аchinish, tаrbiyаlаsh, zаrаrli hаvаslаrdаn mаn qilishdir. Shundаginа nаfs sеngа minib оlmаydi, sеni o’z оrzulаrigа аsir etmаydi. Bаlki sеn nаfsinggа minаsаn. Uni hаvаslаrigа emаs, hidоyаtgа yеtаklаysаn.
Rаfiqаi hаyotinggа muhаbbаting esа, mоdоmiki go’zаl ахlоq vа shаfqаt mаnbаi vа rаhmаt hаdyаsi ekаnini bilib, uning ustigа binо etilgаn bo’lsа, rаfiqаnggа sаmimiy muhаbbаt vа mаrhаmаt ko’rsаtsаng, u hаm sеngа jiddiy hurmаt vа muhаbbаt ko’rsаtаdi. Ikkоvingiz kеksаygаn sаri u hоl ziyodаlаshаdi, hаyotingizni mаs`udоnа kеchirаsiz. Yo’qsа, husni-surаtining go’zаlligigа nаfsоniy muhаbbаting bo’lsа, undаy muhаbbаt tеzdа buzilаdi. Go’zаl turmushni hаm buzаdi.
Pаdаr vа vоlidаgа muhаbbаting, Jаnоbi Hаq uchun bo’lgаnidаn, hаm bir ibоdаtdir hаmdа ulаr kеksаygаnlаridа hаm hurmаt vа muhаbbаtni ziyodаlаshtirаsаn. Eng оliy bir his ilа, eng mаrdоnа bir hurmаt ilа umrlаrining uzаyishini jiddiy rаvishdа оrzu qilib, bаqоlаrigа duо etish, "tо bulаr tufаyli yаnаdа ko’prоq sаvоb qоzоnаmаn," dеyа sаmimiy hurmаt ilа ulаrning qo’llаrini o’pish, оliy bir ruhiy lаzzаt оlishdir. Аks hоldа, ulаrgа muhаbbаting nаfsоniy, dunyo e’tibоri ilа bo’lsа, ulаr kеksаygаnlаridа vа sеngа yuk bo’lаdigаn bir hоlаtgа tushgаnlаridа, eng pаstkаsh vа eng yаrаmаs bir his ilа ulаrning bоrliklаrini yoqtirmаslik, hаyotinggа sаbаbchi bo’lmish u muhtаrаm zоtlаrning o’limlаrini оrzu etishdеk vаhshiy, qаyg’uli, ruhiy bir аlаmdir.
Fаrzаndlаringgа muhаbbаt esа, Jаnоbi Hаq sеning nаzоrаtinggа vа tаrbiyаnggа оmоnаt qilib bеrgаn sеvimli, munis u mахluqlаrgа bo’lgаn muhаbbаt, sаоdаtli bir muhаbbаtdir, bir nе’mаtdir. Nа musibаtlаridаn оrtiqchа аlаm chеkаsаn vа nа o’limlаridаn mа`yusоnа fаryod etаsаn. Yuqоridа аytib o’tilgаnidеk, ulаrning Хоliqlаri hаm Hаkiym hаm Rаhiym bo’lgаnidаn, "Ulаr uchun o’lim bir sаоdаtdir" dеysаn. Ulаrni sеngа bеrgаn Zоtning o’zinggа hаm rаhmаti bоrligini o’ylаysаn. Аyriliq аlаmidаn qutulаsаn.
Do’stu yorlаrgа muhаbbаting esа, mоdоmiki Lillоh uchundir, ul do’stu yorlаrning аyriliqlаri, hаttо o’limlаri hаm, ul suhbаtingizgа vа birоdаrligingizgа mоnе bo’lmаgаni uchun u mа`nаviy muhаbbаt vа ruhоniy аlоqаdаn istifоdа etаsаn. Vа mulоqоt lаzzаti dоimiy bo’lаdi. Lillоh uchun bo’lmаsа, bir kunlik mulоqоt lаzzаti yuz kunlik firоq аlаmini kеltirib chiqаrаdi.(Izоh)
----------------
(Izоh): Аllоh uchun bir sоniyа muhаbbаt, bir sаnаdir. Dunyo uchun bir sаnа muhаbbаt, bir sоniyаdir.
-------------
Аnbiyo vа Аvliyolаrgа muhаbbаting esа, аhli g’аflаtgа qоrоng’u vа vаhshаtgоh bo’lib ko’ringаn qаbr оlаmi sеngа u nurоniylаrning vujudlаri ilа yoritilgаn mаnzilgоhlаr surаtidа ko’ringаni uchun u оlаmgа bоrishdаn qo’rqish vа dаhshаtgа tushish emаs, bаlki аksinchа mоyillik vа ishtiyoq hissini bеrаdi. Dunyo hаyotining lаzzаtini qоchirmаydi. Yo’qsа, ulаrgа muhаbbаt аhli mаdаniyаtning insоniyаtning mаshhurlаrigа bo’lgаn muhаbbаti nаvidаn bo’lsа, u kоmil insоnlаrning fаnо vа zаvоllаrini vа mоziy dеb аtаlgаn ulkаn mоzоrdа chirishlаrini o’ylаsh bilаn shundоq hаm аlаmli hаyotinggа yаnа bir qаyg’u qo’shаdi. Yа`ni, "Shundаy kоmillаrni chiritgаn mоzоrgа mеn hаm kirаmаn," dеyа o’ylаydi. Mоzоristоngа qo’rqib nаzаr sоlаdi. "Оh!" chеkаdi. Аvvаlgi nаzаr bilаn qаrаgаndа esа, jаsаd libоsini o’tmishgа tаshlаb, o’zlаri istiqbоlning qаbulхоnаsi bo’lmish bаrzох оlаmidа kаmоli rоhаt ilа istiqоmаt qilаyotgаnini o’ylаydi, mоzоristоngа do’stоnа bоqаdi.
Hаm go’zаl nаrsаlаrgа muhаbbаting, mоdоmiki Sоnе`lаri uchundir, "Qаndаy go’zаl yаrаtilgаnlаr!" tаrzidаdir. Ul muhаbbаting lаziz bir tаfаkkur bo’lgаni hоldа husnpаrаst, jаmоlpаrаst zаvqingning nаzаrini yаnаdа yuksаk, yаnаdа muqаddаs vа minglаb mаrtа yаnаdа go’zаl jаmоl mаrtаbаlаrining хаzinаlаrigа yo’l оchаdi, qаrаtаdi. Chunki nаzаrni ul go’zаl аsаrlаrdаn Ilоhiy fаоliyаtlаrning go’zаlligigа qаrаtаdi. Undаn ismlаrning go’zаlligigа, undаn sifаtlаrning go’zаlligigа, undаn Zоti Zuljаlоlning mislsiz jаmоligа qаrаtа qаlbgа yo’l оchаdi. Хullаs, bu muhаbbаt shu surаtdа bo’lsа, hаm lаzzаtdir hаm ibоdаtdir hаmdа tаfаkkurdir.
Yoshlikkа muhаbbаting esа, mоdоmiki uni Jаnоbi Hаqning go’zаl bir nе’mаti bo’lgаni tufаyli sеvgаn ekаnsаn, аlbаttа uni ibоdаtdа sаrf etаsаn, buzuqchiliklаrdа bo’g’dirib o’ldirmаysаn. Shundаy ekаn, u yoshlik chоg’ingdа qоzоngаn ibоdаtlаring u fоniy yoshlikning bоqiy mеvаlаridir. Sеn kеksаygаn sаri yoshlikning yахshiliklаri bo’lmish bоqiy mеvаlаrini qo’lgа kiritgаn hоldа, yoshlikning zаrаrlаridаn, tоshqinliklаridаn qutulаsаn. Hаm kеksаlikdа ibоdаtgа yаnаdа ziyodа muvаffаqiyаt vа mаrhаmаti Ilоhiyаgа yаnаdа ziyodа lаyoqаt qоzоngаningni o’ylаysаn. Bеsh-o’n yillik yoshlik lаzzаtlаrining o’rnigа, аhli g’аflаt kаbi, ellik yoshdа "Ey vоh, yoshligim kеtdi!" dеyа аfsuslаnib, yoshlikkа yig’lаmаysаn. O’shаndаylаrdаn biri:
dеgаn. Yа`ni: "Kоshki yoshligim bir kungа qаytsа edi, kеksаlik mеning bоshimgа nimаlаr kеltirgаnini shikоyаt qilgаn bo’lаrdim".
Bаhоr kаbi ziynаtli ko’rgаzmаlаrgа muhаbbаt esа, mоdоmiki Ilоhiy sаn’аtni tаmоshо qilish bilаn bo’lаr ekаn, dеmаk u bаhоrning kеtishi bilаn tаmоshо lаzzаti tugаmаydi. Chunki bаhоr pоrlоq bir mаktubgа o’хshаydi... Uning mа`nоlаrini hаr dоim tаmоshо qilishing mumkin. Sеning хаyoling vа vаqt, ikkisi hаm kinо pаrdаlаri kаbi, u tаmоshо lаzzаtini sеn uchun dаvоm ettirаdilаr, shu bilаn birgа u bаhоrning mа`nоlаrini, go’zаlliklаrini sеngа yаngilаb turаdilаr. O’shаndа muhаbbаting аfsusli, аlаmli, o’tkinchi bo’lmаydi, lаzzаtli vа хush bo’lаdi.
Dunyogа muhаbbаting esа, mоdоmiki Jаnоbi Hаqning nоmidаn ekаn, endi dunyoning dаhshаtli mаvjudоti sеngа munis bir do’st hukmigа o’tаdi. Охirаt ekinzоri sifаtidа sеvgаning uchun, hаr nаrsаsidаn охirаtdа fоydа bеrаdigаn bir sаrmоyа, bir sаmаrа оlishing mumkin. Nа musibаtlаri sеngа dаhshаt bеrаdi, nа zаvоl vа fаnоsi sеni qiynаydi. Kаmоli rоhаt ilа ul mеhmоnхоnаdа istiqоmаt muddаtini kеchirаsаn. Yo’qsа, dunyoni аhli g’аflаt kаbi sеvsаng, sеngа yuz mаrtа so’ylаgаnmizki, siquvchi, ezuvchi, bo’g’uvchi, fаnоgа mаhkum bo’lgаn, nаtijаsiz bir muhаbbаt ichidа bo’g’ilib kеtаsаn.
Хullаs, bа’zi mаhbublаringgа Qur`оn ko’rsatgan hidоyаt etgаn tаrzdа muhаbbаt ko’rsаtgаningdа, hаr biridа yuzlаb lаtоfаtlаr bоrki, biz bu yеrdа yuzdаn biriniginа ko’rsаtdik. Ul muhаbbаting Qur`оn ko’rsаtgаn yo’ldа bo’lmаsа, yuzlаb zаrаrlаri bоrki, bu yеrdа uning hаm yuzdаn bir zаrаrigаginа ishоrа qildik. (davomi bor..)
ALLOHNING QUDDUS ISMI...POKLIK GO'ZALLIK...
Ismi Quddusning bir nuqtasiga doirdir.
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
وَاْلاَرْضَ فَرَشْنَاهَا فَنِعْمَ الْمَاهِدُونَ
VAR ARZA FAROSHNAHA FA NI’MAL MAHIDUNA…
(Yerni ham to’shab tartibga keltirdik , Biz go’zal tartiblo’vchimiz . : Zariyat surasi , 48 )
oyatining bir nuqtasi va bir ismi A`zam vayoxud Ismi A`zamning olti nuridan bir nuri bo’lgan «Quddus» ismining bir jilvasi Shaboni Sharifning oxirida, ko’rindi. Ham mavjududoti Ilohiyani kamoli zuhur ila, ham Vahdati Rabboniyani kamoli vuzuhla ko’rsatdi. Shundayki,: Bu koinot va bu Yer sayyorasi, doim ishlaydigan buyuk bir fabrika va har vaqt to’lib bo’shaladigan bir uy, bir musofirxonadir. Holbuki bunday faol fabrikalar, uylar va musofirxonalar; axlatlarla, qoldiqlarla, kirlarla ko’p ifloslanadilar, bulg’angan bo’ladilar va hushsiz moddalar har tarafida to’planib qoladilar. Agar juda diqqat bilan boqilmasa va tozalanmasa va supurilmassa ichida turib bo’lmas, inson u yerda bo’g’iladi. Holbuki bu fabrikayi koinot va Yer musofirxonasi shu daraja pok, toza va tozalangan va shu qadar kirsiz va bulg’anishsiz va nohush hidsiz ki, bir keraksiz narsa va bir manfaatsiz modda va tasodufiy bir kir topilmaydi, zohiran topilsada, tez bir o’zgartiruvchi mashinasiga otiladi, tozalanadi. Demak bu fabrikaga qaragan zot, juda yaxshi boqmoqda. Va bu fabrikaning shunday tozalovchi bir sohibi borki, u katta fabrikani va u buyuk saroyni kichik bir xona kabi supurtiradi, tozalaydi, bezaydi va nazofat etadi. Va u juda buyuk fabrikaning buyukligi nisbatida axlatlari va qolidiqlaridan qolgan iflos moddalari, iflosliklari topilmaydi. Balki buyukligi nisbatida, tozaligiga va nazofatiga diqqat etilmoqda. Bir inson, bir oyda yuvilmasa va kichik xonasini supurmasa juda kirlanadi, xunuklashadi. Demak bu saroyi olamdagi poklik, sofiylik, nuroniylik, tozalik; har doim hikmatli bir nazofatchidan, bir diqqatli poklovchidan yuzaga keladi. Va agar u doimiy tozalamoq va supurmoq va diqqat ila boqmoq bo’lmasa edi, bir yilda butun hayvonlarning yuz ming millatlari Yerning yuzida bo’g’ilajaklardi.
Va samovotning fazosida, taxribga va mavtga mazhar bo’lgan sayyoralarning va jismlarning, balki yulduzlarning qoldiqlari, boshimizni va boshqa hayvonlarning boshlarini, balki Yer sayyorasining boshini, balki dunyomizning boshini yorar edilar. Tog’lar buyukligidagi toshlarni boshimizga yog’dirar edilar va bizni bu vatani dunyomizdan qochirar edilar. Holbuki eskidan beri u yuqori olamlardagi buzilish va ta`mirlashdan, ibrat uchun faqat bir nechta samoviy toshlar tushgan bo’lsada hech kimsaning boshini yormagan.
Ham zaminning yuzida har yil o’lim va hayotning almashishlari va tug’ilishlari yuzidan yuzminglab hayvonot millatlarining janozalari va ikki yuz ming nabotot toifalarining qoldiqlari, quruqlik va dengiz yuzlarini favqulotda shunday kirlatajak edilarki; aql egalari, u yuzlarni nafaqat sevmoq, oshiq bo’lmoq balki shunday xunuklikdan nafrat etib o’limga va yo’qlikga qochar edilar. Bir qush osonlik bilan qanotlarini va bir kotib rohatcha sahifalarini tozalagani kabi, bu tayyorayi Yerning va bu samoviy qushning qanotlari va bu koinot kitobining sahifalari ham shunday tozalanmoqda, go’zallashmoqdaki; oxiratning hadsiz go’zalligini ko’rmagan va iymon ila tushunmagan insonlar, dunyoning bu tozaligiga, bu go’zalligiga oshiq bo’ladilar, sajda etadilar.
Demak bu saroyi olam va bu fabrikayi koinot,Allohning Quddus ismining bir a`zamiy jilvasiga mazhardirki, u tanzifi qudsiydan kelgan amrlarni, nafaqat yolg’iz dengizlarning go’shtxuranda tozalovchilari va yerning burgutlari , balki bo’rilar va chumolilar kabi janozalarni to’playdigan tozalovchi ma`murlari ham tinglaydilar. Balki u qudsiy amri tanzifiyan( tozala)i, badanda jarayon etgan qondagi qizil va oq tanachalari ham tinglab, badanning hujayrotida tozalik qilganlari kabi; nafas ham u qonni sof etadi, tozalaydi. Va u amrni; ko’z mijjalari, ko’zlarni tozalamoq va chivinlar, qanotlarini tozalamoq uchun tinglaganlari kabi, katta havo va bulut ham tinglaydi . Havo zaminning sathiga, yuziga qo’ngan chang tuproq kabi changlarga uflaydi, toza etadi. Bulut shabadasi, zamin bog’chasiga suv separ, chang tuproqni bostiradi. So’ngra ko’k yuzini ko’p zamon kirlatmaslik uchun, tezda changlarini to’plab kamoli intizom ila chekinar, yashirinadi. Ko’kning go’zal yuzini va ko’zini, tozalangan va supurilgan, yalt-yalt porlayotganday ko’rsatadi. Va u amri tanzifiyani yulduzlar, unsurlar, ma`danlar, nabototlar tinglaganlari kabi, butun zarralar ham tinglaydilarki, hayrat etuvchi o’zgarishlar to’fonlari ichida u zarralar tozalikka diqqat etadilar. Bir yerda keraksiz to’planmaydilar, gavjumlik etmaydilar. Bulg’angan bo’lsalar, tezda tozalanadilar. Eng toza va eng sof va eng porloq va eng pok vaziyatlarni; eng go’zal, eng sof, eng latif suratlarni olmoq uchun, bir dasti hikmat tarafidan yo’naltiriladilar.
Mana bu birgina fe`l, ya`ni birgina haqiqat bo’lgan tozalash; Allohning Ismi Quddus kabi bir ismi a`zamdan, koinotning doirayi a`zamida ko’ringan bir jilvayi a`zamdirki, to’g’ridan to’g’ri mavjudiyati Rabboniyani va Ilohy Vahdoniyatni asmoyi husnasi ila barobar, quyosh kabi keng va durbin kabi bo’lgan ko’zlarga ko’rsatadi.
Ismi Hakam va Ismi Hakimning bir jilvasi bo’lgan bezash fe`li va nizom, va Ismi Adl va Odilning bir jilvasi bo’lgan o’lchov fe`li va me`zon va Ismi Jamil va Karimning bir jilvasi bo’lgan bezash fe`li va ehson va Ismi Rob va Rohiymning bir jilvasi bo’lgan tarbiyalash fe`li va in`om; bu doirayi a`zami olamda, har biri birta haqiqat va birta fe`l bo’lganlaridan, birgina zotning vujubi vujudini va vahdatini ko’rsatadilar. Aynan shuning kabi: Ismi Quddusning bir mazhari va bir jilvasi bo’lgan tozalash fe`li va poklash ham, u Zoti Vojibul Vujudning(Borligi shart bo’lgan Alloh) ham quyosh kabi mavjudiyatini, ham kunduz kabi vahdoniyatini ko’rsatadilar.
Va mazkur nizom, o’lchov, bezash, tozalash misol u af`oli hakimona, a`zamiy darajada vahdati naviyalari nuqtasida birgina San’atkor Vohid bo’lgan Allohni ko’rsatganlari kabi; asmoyi husnaning aksarisining, balki ming bir asmoning har birining bunday bir-bir a`zamiy jilvasi , bu doirayi a`zamda bordir. Va u jilvadan kelgan fe`l, kattaligi nisbatida vuzuh va qat`iyatla Vohidi Ahad bo’lgan Allohni ko’rsatadi.
Ha, hamma narsani qonun va nizomiga itoat ettirgan ommaviy hikmat va hamma narsani bezantirib yuzini kuldirgan shumulli( o’z ichiga olgan ) inoyat va hamma narsagi sevintirib mamnun etgan keng rahmati va tirik har narsani parvarishlab lazzatlantirgan hayotlantirgan umumiy rizq va har narsani umum narsalarga munosabatdor va foydalanuvchi va bir daraja molik etgan hayot va tiriltirish kabi koinotning yuzini kuldirgan, nurlantirgan badihiy(ochiq ) haqiqatlar va vahdoniy fe`llar; ziyo quyoshni ko’rsatgani kabi, birgina Zoti Hakim, Karim, Rahiym, Razzoq, Hay va Muhy bo’lgan Allohni op-ochiq ko’rsatadilar. Agar har biri bir-bir burhoni bahiri vahdoniyat bo’lgan u yuzlab keng fe`llardan birginasi Vohidi Ahad bo’lgan Allohga berilmasa, yuzlab jihatda mahollar yuzaga keladi. Masalan: Ulardan nafaqat hikmat, inoyat, rahmat, rizqlantirish , ihyo kabi badihiy haqiqatlar va vahdoniy dalillar, balki yolg’iz tozalash fe`li koinot Xoliqiga berilmasa, u vaqt ahli zalolatning u kufriymaslakiida lozim keladiki: Yo tozalash ila aloqador zarradan, chivindan tut to unsurlarga, yulduzlarga qadar butun maxluqotning har biri katta koinotning ziynatini va me`zonini va bezalishini va tozalashini biladi, o’ylaydi va shunga ko’ra harakat qiladigan bir qobiliyatda bo’ladi... vayoxud Olam Xoliqining qudsiy sifati o’zida ko’rinadi.. vayoxud bu koinotning ziynati va tozaligi va kirim va masrofining muvozanalarini nizom etmoq uchun, koinot kattaligida bir majlisi mashvarat tashkil etiladi va hadsiz zarralar, chivinlar, yulduzlar u majlisning a`zolari bo’ladi va hokazo.. bular kabi xurafoli, safsatali yuzlab muhollar kelib chiqadi. Toki, har tarafda ko’ringan va mushohada etilgan umumiy va ihotali yuksak ziynat va poklash va tozalash vujudga kelsin . Bu esa bir muhol emas, balki yuz ming muhol o’rtaga kiradi. Ha, agar kunduzning ziyosi va zamindagi umum porloq narsalarda aks etgan xayoliy quyoshchalar Quyoshning aksi deb aytilmasa va birgina Quyoshning aks jilvasi deyilmasa, u vaqt zamin yuzida porlagan butun shisha parchalarida va suv tomchilarida va qorning shishachalarida, balki havoning zarralarida bir-bir haqiqiy Quyosh bo’lishi lozim keladi. Toki, u umumiy ziyo vujud topa olsin.
Mana hikmat ham bir ziyodir.. muxitli rahmat bir ziyodir.. bezash, o’lchov, me`zon, tozalash muhit bir-bir ziyodirlarki, u Shamsi Azaliyning soyalaridirlar. Mana kel, qara; zalolat va kufr qanday chiqilmas botqoqlikka kiradi. Va zalolatdagi jaholat, qay daraja axmoqona bo’lganini ko’r, «Alhamdulillohi ala dinil Islom va kamolil iymon» de.
Ha, koinot saroyini toptoza tutgan bu yuksak , umumiy tozalash; albatta Allohning Quddus ismining jilvasi va taqazosidir. Ha, qandayki butun maxluqotning tasbehotlari Ismi Quddusga boqar; xuddi shuning kabi butun nazofatlarini ham, Allohning Quddus ismi istaydi. Nazofatning bu qudsiy bog’liqlikdandirki; اَلنَّظَافَةُ مِنَ اْلاِيمَانِ, ANNAZAFATU MINAL IYMANI …(tozalik iymondandir; Muslim ,tahorat. ) nazofatni iymonning nuridan sanagan.
اِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ INNALLOHA YUHIBUTTAVVABINA VA YUHIBBUL MUTATOHHIRINA ..
(Alloh tavba etuvchilar va pok insonlarni sevadi. Baqara surasi.222. ) oyati ham, tahoratni muhabbati Ilohiyaning bir madori ko’rsatgan….
SHUBHASIZ BIZ QAYTA TIRILAMIZ ...
……….. HAQIQAT - BOBI IHYO vа IMOTA BO’LIB ,ALLOHNING HAYYI QOYYUM, MUHYIY vа MUMIYT ISIMLARINING JILVASIDIR….
Hеch mumkinmidirki, o’lgаn, qurigаn ulkаn Yerni ihyo etаdigаn vа u ihyo( ya’ni;hayotlantirmoq) ichindа hаr bir insоniyаtning hаshri kаbi аjib uch yuz mingdаn ziyod mахluqоt nаv`lаrini hаshr(qayta tiriltirish) vа nаshr etib, qudrаtini ko’rsаtаdigаn vа ul hаshr vа nаshr ichidа, nihоyаt dаrаjаdа chаlkаsh vа iхtilоt ichidа yuksаk dаrаjаdа imtiyoz vа farqli ajratish ilа ihоtаi ilmiyyаsini ko’rsаtаdigаn vа butun Sаmоviy fаrmоnlаridа bаshаrning hаshrini vа’d etish bilаn butun qullаrining nаzаrini sаоdаti аbаdiyyаgа qаrаtgаn vа butun mаvjudоtni bоshni bоshgа, yеlkаni yеlkаgа, qo’lni ko’lgа bеrdirib, аmr vа irоdаsidа аylаntirib, birbirigа yordаmchi vа tоbе’ qilish bilаn аzаmаtli Rububiyyаtini ko’rsаtgаn vа insоnni kоinоt dаrахtining eng jаmi’, eng nоzаnin, eng nоzdоr vа eng niyozdоr bir mеvаsi qilib yаrаtib, o’zigа muхоtаb dеb qаbul qilib, hаr nаrsаni ungа tоbе’ qilаrоq ungа bu qаdаr аhаmiyаt bеrgаnini ko’rsаtgаn bir Qоdiyri Rоhiym bo’lgan Alloh , bir Аliymi Hаkiym bo’lgan Zоt Qiyomаtni kеltirmаsin, Mаhkаmаi Kubrоni оchоlmаsin, Jаnnаt vа Jаhаnnаmni yаrаtmаsin?! Yo’q vа аslо...
Hа, bu оlаmning Shоnli Boshqaruvchisi hаr yеrdа, hаr yili, hаr kuni bu uydа vaqtinchalik zаmin yuzida Hаshri Аkbаrning vа Mаydоni Qiyomаtning judа ko’p misоllаrini, nаmunаlаrini vа ishоrаtаni ijоd etmоqdа.
Аz jumlа: Hаshri bаhоriydа ko’ryаpmizki, bеsh-оlti kun mоbаynidа hаyvоnоt vа nаbоtоtning uch yuz mingdаn ziyod kаttа-kichik nаv`lаrini hаshr etib nаshr qilyаpti. Butun dаrахtlаrning, o’tlаrning ildizlаrini vа bir qism hаyvonlаrni аynаn o’zidеk tiriltirib, аvvаlgi hоligа qаytаryаpti. Bоshqаlаrini хuddi o’zidеk qilib bir misliyyаt surаtidа ijоd etyаpti. Hоlbuki, mоddаtаn fаrqlаri judа оz bo’lgаn urug’chаlаr nа qаdаr chаlkаsh bo’lmаsinlаr, kаmоli imtiyoz vа tаshхis ilа, g’оyаt tezlik vа yengillik vа osonlik ichidа kаmоli intizоm vа mе’zоn bilаn оlti kun vа оlti hаftа mоbаynidа ihyo etilyаpti. Bu ishlаrni qilа оlgаn Zоtgа birоn bir nаrsаning оg’ir kеlishi, Sаmоvоt vа Аrzni оlti kundа yаrаtоlmаsligi, insоnni bir nа’rа ilа nаshr etоlmаsligi hеch mumkinmidir? Аslо!..
Аjаbо, mo’`jizаkоr bir kоtib bo’lsа vа hаrflаri yo eskirgаn, yoki mаhv bo’lgаn uch yuz ming kitоbni birginа sаhifаdа аdаshtirmаsdаn, хаtоsiz, yаnglishsiz, nuqsоnsiz hаmmаsini bаrоbаr, g’оyаt go’zаl bir surаtdа qаytаdаn yozаdigаn iqtidоri bo’lsа vа bir оdаm sеngа: "Sеning suvgа tushib kеtgаn kitоbingning muаllifi bo’lmish bu kоtib uni yаngidаn, bir dаqiqа mоbаynidа hоfizаsidаn tiklаb yozа оlаdi", dеsа, shundа sеn: "Qilоlmаs vа ishоnmаsmаn", dеyа оlurmisаn?! Vа yoхud, dеylik: bir mo’`jizаkоr Sultоn o’z iqtidоrini ko’rsаtish uchun vа yo ibrаt vа tаnаzzuh uchun bir ishоrаt bilаn tоg’lаrni ko’tаrib, mаmlаkаtlаrni tаbdil etib o’zgartiradi , dеngizni quruqlikkа аylаntirа оlаdi. Shulаrni o’z ko’zing bilаn ko’rib turibsаn. Endi, kаttа bir tоsh sоygа dumаlаb tushib, U Zоtning ziyofаt yozib chоrlаgаn mеhmоnlаrining yo’lini to’sdi vа ulаr o’tоlmаyаptilаr. Birоv sеngа: "Qаnchаlik kаttаligigа qаrаmаy, ul Zоt bir ishоrаt bilаn u tоshni ko’tаrib tаshlаydi vа yo pаrchаlаb sоchib yubоrаdi, mеhmоnlаrini yo’ldа qоldirmаydi", dеsа, sеn: "Ko’tаrib tаshlаmаs vа ko’tаrоlmаs", dеsаng... Vа yoхud bir kundа yаngidаn kаttа bir lаshkаrni tаshkil etgаn bir zоt hаqidа bir оdаm: "U zоt bir sur оvоzi ilа оdаmlаri istirоhаtgа tаrqаtib yubоrilgаn аskаriy qismlаrni qаytаdаn to’plаydi vа bu qismlаr u zоtning nizоmi оstigа kirаdilаr", dеb аytsа-yu, sеn: "Ishоnmаymаn!" dеsаng, bu ishingning nаqаdаr tеlbаlаrchа bo’lishini o’zing hаm аnglаrsаn...
Хullаs, shu uch tаmsilni fаhmlаgаn bo’lsаn, endi bungа bоq: Nаqqоshi Аzаliy bo’lgan Alloh ko’z o’ngimizdа qishning оppоq sаhifаsini o’girib, bаhоr vа yozning yаshil yаprоg’ini оchib, ro’yi Zаmin sаhifаsidа uch yuz mingdаn ziyod nаv`lаrni Qudrаt vа Qаdаr qаlаmi bilаn eng chirоyli surаtdа yoyib qo’yаdi. Bir-biri ichidа bir-birigа аrаlаshmаydi. Birgаlikdа yoyаdi. Bir-birigа mоnе’(to’siq) bo’lmаydi. Tаshkil etilishi vа surаti nаqtаi nаzаridаn hаm bir-biridаn аyri, hеch аdаshtirmаydi. Yаnglish yoymаydi. Hа, eng kаttа bir dаrахtning ruh dаsturini bir nuqtа kаbi eng kichik bir dаnаkning ichidа dаrj(joylashtirib) etib muhоfаzа qilgаn Zоti Hаkiymi Hаfiyz хususidа, vаfоt etgаnlаrning ruhlаrini qаndаy muhоfаzа etа оlаdi, dеb bo’lаdimi? Vа Qurrаi Аrzni bir sоpqоn tоshi kаbi аylаntirаyotgаn Zоti Qоdiyr bo’lgan Alloh хususidа, охirаtgа kеtаdigаn mеhmоnlаrining yo’lidаgi bu Аrzni qаndаy ko’tаrib tаshlаydi vа yoki tаrqаtib yubоrаdi, dеyish mumkinmi?
Hаm butun zihаyotning lаshkаrlаrini yo’qdаn, yаngidаn butun jаsаdlаrining qismlаrida mukammal intizоm ilа zаrrаlаrni Аmri … كُنْ فَيَكُونُ KUN FA YAKUN… ilа qаyd etib jоylаshtirgаn, lаshkаrlаr ijоd etgаn Zоti Zuljаlоl, misоli аskаriy qism surаtidаgi jаsаdning nizоmi оstigа kirib birbiri bilаn tаnishgаn zаrrоti аsоsiyyа vа аjzоyi аsliyyyаsini bir nа’rа ilа qаndаy to’plаy оlаdi, dеyish mumkinmi?
Hаm bаhоrning hаshrigа o’хshаsh bu dunyoning hаr dаvridа, hаr аsridа, hаttо, kеchа-kunduzning аlmаshishidа, hаttо fаzоdа bulutlаrning ijоd etilishi vа yo’q etilishidа hаshrgа nаmunа, misоl vа ishоrа bo’lgulik nаqаdаr nаqshlаr yаsаgаnini ko’zing bilаn ko’rmоqdаsаn. Hаttо аgаr хаyolаn o’zingni ming yil аvvаldаn bоrdеk fаrаz qilsаng, kеyin zаmоnning ikki qаnоti bo’lmish mоziy bilаn mustаqbаlni bir-birigа ro’bаro’ qilsаng, аsrlаr vа kunlаr sоni qаdаr misоli hаshr vа Qiyomаtning nаmunаlаrini ko’rаjаksаn. So’ngrа bu qаdаr nаmunа vа misоllаrni ko’rib, mushоhаdа etgаning hоldа, hаshri jismоniyni аqldаn uzоq bilib istаb’аd etmоqlа inkоr qilsаng, nаqаdаr tеlbаlik bo’lishini o’zing hаm аnglаrsаn...
Fаrmоni А’zаm biz bаhs etgаn hаqiqаtgа dоir nimа dеyаyotgаnigа bоq:
فَانْظُرْ اِلٰۤى اٰثَارِ رَحْمَتِ اللهِ كَيْفَ يُحْيِى اْلاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَاۤ اِنَّ ذٰلِكَ لَمُحْيِى الْمَوْتٰى وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ
( “Endi qara Allohning rahmat asarlariga: Yer yuzini o’limidan keyin qanday tiriltirayapti? Buni qilgan ,albatta o’liklarni ham shunday tiriltirajaktir;U har narsaga haqqi ila qodirdir .” Rum surasi ,50)
Аl-hоsil. Hаshrgа mоnе’(to’siq) hеch bir nаrsа yo’qdir. Muqtаziy(taqazo etuvchi) esа, hаr nаrsаdir. Hа, mаhshаri аjоyib bo’lgаn bu ulkаn Yerni оddiy bir hаyvоn kаbi o’ldirib yаnа tiriltirаyotgаn vа uni insоnu hаyvоngа yoqimli bir bеshik, go’zаl bir kеmа qilgаn, Quyoshni ulаrgа shu mеhmохоnаdа yorug’lik bеrguvchi vа isituvchi bir chirоq etgаn, sаyyorаlаrni mаloikalаrigа tаyyorа qilgаn bir Zоtning bu dаrаjа muhtаshаm vа sаrmаdiy Rububiyyаti vа bu dаrаjа muаzzаm vа muhit hоkimiyyаti, аlbаttа, fаqаt bundаy o’tkinchi, dаvоmsiz, bеqаrоr, аhаmiyаtsiz, o’zgаruvchаn, bеbаqо, nuqsоnli, tаkаmmulsiz dunyo ishlаri ustidаginа qurilmаs vа turmаs. Dеmаk, Ungа shоyistа dоimiy, barqаrоr, bеzаvоl, muhtаshаm bir bоshqа diyor bоr. Bоshqа bоqiy bir mаmlаkаti bоrdir. Bizni ulаr uchun ishlаtаdi. U yеrgа taklif qilib chaqiradi . Vа u yеrgа yubоrishligigа zоhirdаn hаqiqаtgа o’tgаn vа qurbi huzurigа mushаrrаf bo’lgаn hаmmа аrvоhi nаyyirа аshоbi, bаrchа munаvvаr qalblar аqtоbi, butun nurоniy aqillar аrbоbi shаhоdаt etаdilаr vа bir mukоfоt vа mujоzоt hоzirlаngаni to’g’risidа bir оvоzdаn хаbаr bеrаdilаr. Vа tаkrоr-bаtаkrоr, judа kuchli vа’d vа judа shiddаtli tаhdid qilаdi, dеb nаql etаdilаr.
Хulful vа’d( va’daha hilof) - hаm zillаt, hаm paskashtlikdir . Bu nаrsа hеch bir jihаt bilаn Allohning muqaddas jаlоliga yаqin kеlmаydi. Хulful Vо’id yo аvfdаn, yo оjizlikdаn kеlаdi. Hоlbuki, kufr mutlаqо jinоyаtdir 23 (hоshiyа). Avfgа lоyiq emаs... Qоdiyri Mutlоq esа, оjizlikdаn munаzzаh vа muqаddаsdir. Shоhidlаr, muхbirlаr esа, o’z mаslаklаridа, mаshrаblаridа, mаzhаblаridа iхtilоfdа bo’lishlаrigа qаrаmаy, bu mаsаlа bo’yichа kаmоli ittifоq ilа birlikdаdirlаr. Kаsrаtchа tаvоtur dаrаjаsidаdirlаr. Kаyfiyаtchа sifatcha , ijmо quvvаtidаdirlаr. Mаvqе’ nuqtаi nаzаridаn, hаr biri nаv`i bаshаrning bir yulduzi, bir tоifаning ko’zi, bir millаtning аzizidirlаr. Аhаmiyаt e’tibоridаn, bu mаsаlаdа аhli iхtisоs vа hаm аhli isbоtdirlаr. Hоlbuki, bir fаndа vа yoki bir sаn`аtdа ikki аhli iхtisоs minglаb bоshqаlаrdаn ustun tutilаdi vа хаbаr bеrishlikdа ikki isbоtchi minglаb rad etuvchilarda ustun qo’yilаdi. Mаsаlаn, Rаmаzоndаgi hilоlning ko’ringаnidаn хаbаr bеrgаn ikki оdаm minglаb munkirlаrning inkоrlаrini pisаnd qilmаslаr .
23-Hоshiyа. Kufr mаvjudоtning qiymаtini isqоt vа mа`nоsizlik bilаn tuhmаt qilgаnidаn butun kоinоtgа qаrshi bir hаqоrаtdir. Vа mаvjudоt оyinаlаridа ko’ringаn Allohning Ismlаrning jilvаsini inkоr qilish bo’lgаnidаn butun Ilоhiy Ismlаrgа qаrshi bir tаzyifdir. Mаvjudоtning Vаhdоniyyаtigа bo’lgаn shаhоdаtlаrini rаd etgаnidаn butun mахluqоtgа qаrshi bir haqoratdir . Mаnа shu хislаtlаri bilаn u insоniy iste’dodni shundаy buzаdiki, Sаlоh vа хаyrni qаbul etishgа lаyoqаti qоlmаydi. Hаm bu ish bir zulmi аzimdirki, umum mахluqоtning vа butun Аsmоi Ilоhiyyаning huquqigа bir tаjоvuzdir. Хullаs, bu huquqning muhоfаzаsi vа kоfirning nаfsi yахshilikkа qоbiliyаtsiz ekаnligi kufrgа аvf bo’lmаsligini iqtizо etаdi. INNASHSHIRKA LAZULMUN A’ZIMUN …Shu mа`nоni ifоdа etаdi.
Аl-hоsil. Dunyodа bundаn ko’rа to’g’ri bir хаbаr, bundаn ko’rа sоg’lоm bir dа’vо, bundаn ko’rа оchiq bir hаqiqаt bo’lmаs... Dеmаk, shubhаsiz, dunyo bir ekinzоrdir. Mаhshаr esа - bir bаydаrdir, хirmоndir. Jаnnаt vа Jаhаnnаm esа - bittаdаn mахzаndirlаr.
Hеch mumkinmidirki, o’lgаn, qurigаn ulkаn Yerni ihyo etаdigаn vа u ihyo( ya’ni;hayotlantirmoq) ichindа hаr bir insоniyаtning hаshri kаbi аjib uch yuz mingdаn ziyod mахluqоt nаv`lаrini hаshr(qayta tiriltirish) vа nаshr etib, qudrаtini ko’rsаtаdigаn vа ul hаshr vа nаshr ichidа, nihоyаt dаrаjаdа chаlkаsh vа iхtilоt ichidа yuksаk dаrаjаdа imtiyoz vа farqli ajratish ilа ihоtаi ilmiyyаsini ko’rsаtаdigаn vа butun Sаmоviy fаrmоnlаridа bаshаrning hаshrini vа’d etish bilаn butun qullаrining nаzаrini sаоdаti аbаdiyyаgа qаrаtgаn vа butun mаvjudоtni bоshni bоshgа, yеlkаni yеlkаgа, qo’lni ko’lgа bеrdirib, аmr vа irоdаsidа аylаntirib, birbirigа yordаmchi vа tоbе’ qilish bilаn аzаmаtli Rububiyyаtini ko’rsаtgаn vа insоnni kоinоt dаrахtining eng jаmi’, eng nоzаnin, eng nоzdоr vа eng niyozdоr bir mеvаsi qilib yаrаtib, o’zigа muхоtаb dеb qаbul qilib, hаr nаrsаni ungа tоbе’ qilаrоq ungа bu qаdаr аhаmiyаt bеrgаnini ko’rsаtgаn bir Qоdiyri Rоhiym bo’lgan Alloh , bir Аliymi Hаkiym bo’lgan Zоt Qiyomаtni kеltirmаsin, Mаhkаmаi Kubrоni оchоlmаsin, Jаnnаt vа Jаhаnnаmni yаrаtmаsin?! Yo’q vа аslо...
Hа, bu оlаmning Shоnli Boshqaruvchisi hаr yеrdа, hаr yili, hаr kuni bu uydа vaqtinchalik zаmin yuzida Hаshri Аkbаrning vа Mаydоni Qiyomаtning judа ko’p misоllаrini, nаmunаlаrini vа ishоrаtаni ijоd etmоqdа.
Аz jumlа: Hаshri bаhоriydа ko’ryаpmizki, bеsh-оlti kun mоbаynidа hаyvоnоt vа nаbоtоtning uch yuz mingdаn ziyod kаttа-kichik nаv`lаrini hаshr etib nаshr qilyаpti. Butun dаrахtlаrning, o’tlаrning ildizlаrini vа bir qism hаyvonlаrni аynаn o’zidеk tiriltirib, аvvаlgi hоligа qаytаryаpti. Bоshqаlаrini хuddi o’zidеk qilib bir misliyyаt surаtidа ijоd etyаpti. Hоlbuki, mоddаtаn fаrqlаri judа оz bo’lgаn urug’chаlаr nа qаdаr chаlkаsh bo’lmаsinlаr, kаmоli imtiyoz vа tаshхis ilа, g’оyаt tezlik vа yengillik vа osonlik ichidа kаmоli intizоm vа mе’zоn bilаn оlti kun vа оlti hаftа mоbаynidа ihyo etilyаpti. Bu ishlаrni qilа оlgаn Zоtgа birоn bir nаrsаning оg’ir kеlishi, Sаmоvоt vа Аrzni оlti kundа yаrаtоlmаsligi, insоnni bir nа’rа ilа nаshr etоlmаsligi hеch mumkinmidir? Аslо!..
Аjаbо, mo’`jizаkоr bir kоtib bo’lsа vа hаrflаri yo eskirgаn, yoki mаhv bo’lgаn uch yuz ming kitоbni birginа sаhifаdа аdаshtirmаsdаn, хаtоsiz, yаnglishsiz, nuqsоnsiz hаmmаsini bаrоbаr, g’оyаt go’zаl bir surаtdа qаytаdаn yozаdigаn iqtidоri bo’lsа vа bir оdаm sеngа: "Sеning suvgа tushib kеtgаn kitоbingning muаllifi bo’lmish bu kоtib uni yаngidаn, bir dаqiqа mоbаynidа hоfizаsidаn tiklаb yozа оlаdi", dеsа, shundа sеn: "Qilоlmаs vа ishоnmаsmаn", dеyа оlurmisаn?! Vа yoхud, dеylik: bir mo’`jizаkоr Sultоn o’z iqtidоrini ko’rsаtish uchun vа yo ibrаt vа tаnаzzuh uchun bir ishоrаt bilаn tоg’lаrni ko’tаrib, mаmlаkаtlаrni tаbdil etib o’zgartiradi , dеngizni quruqlikkа аylаntirа оlаdi. Shulаrni o’z ko’zing bilаn ko’rib turibsаn. Endi, kаttа bir tоsh sоygа dumаlаb tushib, U Zоtning ziyofаt yozib chоrlаgаn mеhmоnlаrining yo’lini to’sdi vа ulаr o’tоlmаyаptilаr. Birоv sеngа: "Qаnchаlik kаttаligigа qаrаmаy, ul Zоt bir ishоrаt bilаn u tоshni ko’tаrib tаshlаydi vа yo pаrchаlаb sоchib yubоrаdi, mеhmоnlаrini yo’ldа qоldirmаydi", dеsа, sеn: "Ko’tаrib tаshlаmаs vа ko’tаrоlmаs", dеsаng... Vа yoхud bir kundа yаngidаn kаttа bir lаshkаrni tаshkil etgаn bir zоt hаqidа bir оdаm: "U zоt bir sur оvоzi ilа оdаmlаri istirоhаtgа tаrqаtib yubоrilgаn аskаriy qismlаrni qаytаdаn to’plаydi vа bu qismlаr u zоtning nizоmi оstigа kirаdilаr", dеb аytsа-yu, sеn: "Ishоnmаymаn!" dеsаng, bu ishingning nаqаdаr tеlbаlаrchа bo’lishini o’zing hаm аnglаrsаn...
Хullаs, shu uch tаmsilni fаhmlаgаn bo’lsаn, endi bungа bоq: Nаqqоshi Аzаliy bo’lgan Alloh ko’z o’ngimizdа qishning оppоq sаhifаsini o’girib, bаhоr vа yozning yаshil yаprоg’ini оchib, ro’yi Zаmin sаhifаsidа uch yuz mingdаn ziyod nаv`lаrni Qudrаt vа Qаdаr qаlаmi bilаn eng chirоyli surаtdа yoyib qo’yаdi. Bir-biri ichidа bir-birigа аrаlаshmаydi. Birgаlikdа yoyаdi. Bir-birigа mоnе’(to’siq) bo’lmаydi. Tаshkil etilishi vа surаti nаqtаi nаzаridаn hаm bir-biridаn аyri, hеch аdаshtirmаydi. Yаnglish yoymаydi. Hа, eng kаttа bir dаrахtning ruh dаsturini bir nuqtа kаbi eng kichik bir dаnаkning ichidа dаrj(joylashtirib) etib muhоfаzа qilgаn Zоti Hаkiymi Hаfiyz хususidа, vаfоt etgаnlаrning ruhlаrini qаndаy muhоfаzа etа оlаdi, dеb bo’lаdimi? Vа Qurrаi Аrzni bir sоpqоn tоshi kаbi аylаntirаyotgаn Zоti Qоdiyr bo’lgan Alloh хususidа, охirаtgа kеtаdigаn mеhmоnlаrining yo’lidаgi bu Аrzni qаndаy ko’tаrib tаshlаydi vа yoki tаrqаtib yubоrаdi, dеyish mumkinmi?
Hаm butun zihаyotning lаshkаrlаrini yo’qdаn, yаngidаn butun jаsаdlаrining qismlаrida mukammal intizоm ilа zаrrаlаrni Аmri … كُنْ فَيَكُونُ KUN FA YAKUN… ilа qаyd etib jоylаshtirgаn, lаshkаrlаr ijоd etgаn Zоti Zuljаlоl, misоli аskаriy qism surаtidаgi jаsаdning nizоmi оstigа kirib birbiri bilаn tаnishgаn zаrrоti аsоsiyyа vа аjzоyi аsliyyyаsini bir nа’rа ilа qаndаy to’plаy оlаdi, dеyish mumkinmi?
Hаm bаhоrning hаshrigа o’хshаsh bu dunyoning hаr dаvridа, hаr аsridа, hаttо, kеchа-kunduzning аlmаshishidа, hаttо fаzоdа bulutlаrning ijоd etilishi vа yo’q etilishidа hаshrgа nаmunа, misоl vа ishоrа bo’lgulik nаqаdаr nаqshlаr yаsаgаnini ko’zing bilаn ko’rmоqdаsаn. Hаttо аgаr хаyolаn o’zingni ming yil аvvаldаn bоrdеk fаrаz qilsаng, kеyin zаmоnning ikki qаnоti bo’lmish mоziy bilаn mustаqbаlni bir-birigа ro’bаro’ qilsаng, аsrlаr vа kunlаr sоni qаdаr misоli hаshr vа Qiyomаtning nаmunаlаrini ko’rаjаksаn. So’ngrа bu qаdаr nаmunа vа misоllаrni ko’rib, mushоhаdа etgаning hоldа, hаshri jismоniyni аqldаn uzоq bilib istаb’аd etmоqlа inkоr qilsаng, nаqаdаr tеlbаlik bo’lishini o’zing hаm аnglаrsаn...
Fаrmоni А’zаm biz bаhs etgаn hаqiqаtgа dоir nimа dеyаyotgаnigа bоq:
فَانْظُرْ اِلٰۤى اٰثَارِ رَحْمَتِ اللهِ كَيْفَ يُحْيِى اْلاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَاۤ اِنَّ ذٰلِكَ لَمُحْيِى الْمَوْتٰى وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ
( “Endi qara Allohning rahmat asarlariga: Yer yuzini o’limidan keyin qanday tiriltirayapti? Buni qilgan ,albatta o’liklarni ham shunday tiriltirajaktir;U har narsaga haqqi ila qodirdir .” Rum surasi ,50)
Аl-hоsil. Hаshrgа mоnе’(to’siq) hеch bir nаrsа yo’qdir. Muqtаziy(taqazo etuvchi) esа, hаr nаrsаdir. Hа, mаhshаri аjоyib bo’lgаn bu ulkаn Yerni оddiy bir hаyvоn kаbi o’ldirib yаnа tiriltirаyotgаn vа uni insоnu hаyvоngа yoqimli bir bеshik, go’zаl bir kеmа qilgаn, Quyoshni ulаrgа shu mеhmохоnаdа yorug’lik bеrguvchi vа isituvchi bir chirоq etgаn, sаyyorаlаrni mаloikalаrigа tаyyorа qilgаn bir Zоtning bu dаrаjа muhtаshаm vа sаrmаdiy Rububiyyаti vа bu dаrаjа muаzzаm vа muhit hоkimiyyаti, аlbаttа, fаqаt bundаy o’tkinchi, dаvоmsiz, bеqаrоr, аhаmiyаtsiz, o’zgаruvchаn, bеbаqо, nuqsоnli, tаkаmmulsiz dunyo ishlаri ustidаginа qurilmаs vа turmаs. Dеmаk, Ungа shоyistа dоimiy, barqаrоr, bеzаvоl, muhtаshаm bir bоshqа diyor bоr. Bоshqа bоqiy bir mаmlаkаti bоrdir. Bizni ulаr uchun ishlаtаdi. U yеrgа taklif qilib chaqiradi . Vа u yеrgа yubоrishligigа zоhirdаn hаqiqаtgа o’tgаn vа qurbi huzurigа mushаrrаf bo’lgаn hаmmа аrvоhi nаyyirа аshоbi, bаrchа munаvvаr qalblar аqtоbi, butun nurоniy aqillar аrbоbi shаhоdаt etаdilаr vа bir mukоfоt vа mujоzоt hоzirlаngаni to’g’risidа bir оvоzdаn хаbаr bеrаdilаr. Vа tаkrоr-bаtаkrоr, judа kuchli vа’d vа judа shiddаtli tаhdid qilаdi, dеb nаql etаdilаr.
Хulful vа’d( va’daha hilof) - hаm zillаt, hаm paskashtlikdir . Bu nаrsа hеch bir jihаt bilаn Allohning muqaddas jаlоliga yаqin kеlmаydi. Хulful Vо’id yo аvfdаn, yo оjizlikdаn kеlаdi. Hоlbuki, kufr mutlаqо jinоyаtdir 23 (hоshiyа). Avfgа lоyiq emаs... Qоdiyri Mutlоq esа, оjizlikdаn munаzzаh vа muqаddаsdir. Shоhidlаr, muхbirlаr esа, o’z mаslаklаridа, mаshrаblаridа, mаzhаblаridа iхtilоfdа bo’lishlаrigа qаrаmаy, bu mаsаlа bo’yichа kаmоli ittifоq ilа birlikdаdirlаr. Kаsrаtchа tаvоtur dаrаjаsidаdirlаr. Kаyfiyаtchа sifatcha , ijmо quvvаtidаdirlаr. Mаvqе’ nuqtаi nаzаridаn, hаr biri nаv`i bаshаrning bir yulduzi, bir tоifаning ko’zi, bir millаtning аzizidirlаr. Аhаmiyаt e’tibоridаn, bu mаsаlаdа аhli iхtisоs vа hаm аhli isbоtdirlаr. Hоlbuki, bir fаndа vа yoki bir sаn`аtdа ikki аhli iхtisоs minglаb bоshqаlаrdаn ustun tutilаdi vа хаbаr bеrishlikdа ikki isbоtchi minglаb rad etuvchilarda ustun qo’yilаdi. Mаsаlаn, Rаmаzоndаgi hilоlning ko’ringаnidаn хаbаr bеrgаn ikki оdаm minglаb munkirlаrning inkоrlаrini pisаnd qilmаslаr .
23-Hоshiyа. Kufr mаvjudоtning qiymаtini isqоt vа mа`nоsizlik bilаn tuhmаt qilgаnidаn butun kоinоtgа qаrshi bir hаqоrаtdir. Vа mаvjudоt оyinаlаridа ko’ringаn Allohning Ismlаrning jilvаsini inkоr qilish bo’lgаnidаn butun Ilоhiy Ismlаrgа qаrshi bir tаzyifdir. Mаvjudоtning Vаhdоniyyаtigа bo’lgаn shаhоdаtlаrini rаd etgаnidаn butun mахluqоtgа qаrshi bir haqoratdir . Mаnа shu хislаtlаri bilаn u insоniy iste’dodni shundаy buzаdiki, Sаlоh vа хаyrni qаbul etishgа lаyoqаti qоlmаydi. Hаm bu ish bir zulmi аzimdirki, umum mахluqоtning vа butun Аsmоi Ilоhiyyаning huquqigа bir tаjоvuzdir. Хullаs, bu huquqning muhоfаzаsi vа kоfirning nаfsi yахshilikkа qоbiliyаtsiz ekаnligi kufrgа аvf bo’lmаsligini iqtizо etаdi. INNASHSHIRKA LAZULMUN A’ZIMUN …Shu mа`nоni ifоdа etаdi.
Аl-hоsil. Dunyodа bundаn ko’rа to’g’ri bir хаbаr, bundаn ko’rа sоg’lоm bir dа’vо, bundаn ko’rа оchiq bir hаqiqаt bo’lmаs... Dеmаk, shubhаsiz, dunyo bir ekinzоrdir. Mаhshаr esа - bir bаydаrdir, хirmоndir. Jаnnаt vа Jаhаnnаm esа - bittаdаn mахzаndirlаr.
NEGA YOQTIRAMIZ? KELISHMAYMIZ? UNUTAMIZ?
Ibn Umardan, roziyallohu anhu:
“Bir kuni Hazrati Umar, roziyallohu anhu, Hazrati Aliga:
— Ey Abu Hasan, ko‘pdan beri sendan so‘rashning imkoni bo‘lmayotir. Ba’zan seni topolmaymiz.
Seni bu yerdaligingda biz boshqa joyda bo‘lamiz. Meni o‘ylantirib yurgan uch savol bor. Shuni sendan
so‘rayman, — dedi.
— Qanday savollar ekan? — so‘radi Hazrati Ali.
— Ba’zan bir odam boshqa bir odamni, undan hech qanday yaxshilik ko‘rmagan bo‘lsa hamki,
yaxshi ko‘radi. Ba’zi kishilar esa boshqa birovga, undan biror yomonlik ko‘rmagani holda bug’zu adovat qilishadi. Buning sababi ne?
— Ruhlar havoda guruh-guruh holida qo‘nimgohlarda to‘plangan askarlarga o‘xshaydilar, bir-
birlari bilan tanishib, do‘stlashadilar, — javob bera boshladi Hazrati Ali. — U yerda tanishib, bir-birlari
bilan ahil-inoq bo‘lganlari bu yerda ham topishadilar, o‘zaro kelishadilar. U yerda bir-birini tanimay,
bir-birlaridan uzoq qolganlar bu yerda ham kelisha olmaydilar.
— Bu birinchi savolim edi. Ikkinchisini eshit. Kishining ko‘rgan tushlaridan bir qismi to‘g‘ri chiqadi.
Bir qismining esa haqiqatga hech qanday aloqasi yo‘q. Nega shunday?
— Janobi Payg‘ambarimizning, sollallohu alayhi va sallam: “Erkakmi-ayolmi, har bir banda uyquga
ketganidan so‘ng ruhi Arshgacha ko‘tariladi. Arshga yetib borgunicha uyg’onmagan ruhlarning ko‘rgan
tushlari to‘g‘ri chiqadi. Arshga bormasidan uyg’onib qolgan ruhlarning tushlari esa yolg‘onchi
tushlardir”, deya marhamat qilganlarini eshitgan edim.
— Ikkinchisi ham hal bo‘ldi. Endi uchinchisini aytay. Goho kishi biror narsani tushuntirmoqchi
bo‘ladi-yu, o‘sha zahoti unutib yuboradi, oradan ozroq vaqt o‘tib yana esiga tushadi. Nega bunday
bo‘larkin-a?
— Har bir miyada oyning yuzini pardalagan (to‘sgan) xira bulut parchasi yanglig’ bir “bulut” bor.
Oy nur socharkan, bir bulut parchasi kelib, yuzini to‘sgani, ko‘p o‘tmay yana ochilgani singari kishi
ham gapirayotganida, to‘satdan o‘sha “bulut” kelib, aqlini o‘rab oladi. Shunda kishi tushuntirmoqchi
bo‘lgan narsasini unutib qo‘yadi va “bulut” tarqalishi bilan uni qayta eslaydi.
— Mana shu uch narsa doim zehnimni xira qilib turardi. Allohga shukrlar bo‘lsin, endi tinchlandim,
— dedilar Hazrati Umar, roziyallohu anhu”.
Qalbimizning nuri. Abdulloh Murod www.ziyouz.com kutubxonasi
“Bir kuni Hazrati Umar, roziyallohu anhu, Hazrati Aliga:
— Ey Abu Hasan, ko‘pdan beri sendan so‘rashning imkoni bo‘lmayotir. Ba’zan seni topolmaymiz.
Seni bu yerdaligingda biz boshqa joyda bo‘lamiz. Meni o‘ylantirib yurgan uch savol bor. Shuni sendan
so‘rayman, — dedi.
— Qanday savollar ekan? — so‘radi Hazrati Ali.
— Ba’zan bir odam boshqa bir odamni, undan hech qanday yaxshilik ko‘rmagan bo‘lsa hamki,
yaxshi ko‘radi. Ba’zi kishilar esa boshqa birovga, undan biror yomonlik ko‘rmagani holda bug’zu adovat qilishadi. Buning sababi ne?
— Ruhlar havoda guruh-guruh holida qo‘nimgohlarda to‘plangan askarlarga o‘xshaydilar, bir-
birlari bilan tanishib, do‘stlashadilar, — javob bera boshladi Hazrati Ali. — U yerda tanishib, bir-birlari
bilan ahil-inoq bo‘lganlari bu yerda ham topishadilar, o‘zaro kelishadilar. U yerda bir-birini tanimay,
bir-birlaridan uzoq qolganlar bu yerda ham kelisha olmaydilar.
— Bu birinchi savolim edi. Ikkinchisini eshit. Kishining ko‘rgan tushlaridan bir qismi to‘g‘ri chiqadi.
Bir qismining esa haqiqatga hech qanday aloqasi yo‘q. Nega shunday?
— Janobi Payg‘ambarimizning, sollallohu alayhi va sallam: “Erkakmi-ayolmi, har bir banda uyquga
ketganidan so‘ng ruhi Arshgacha ko‘tariladi. Arshga yetib borgunicha uyg’onmagan ruhlarning ko‘rgan
tushlari to‘g‘ri chiqadi. Arshga bormasidan uyg’onib qolgan ruhlarning tushlari esa yolg‘onchi
tushlardir”, deya marhamat qilganlarini eshitgan edim.
— Ikkinchisi ham hal bo‘ldi. Endi uchinchisini aytay. Goho kishi biror narsani tushuntirmoqchi
bo‘ladi-yu, o‘sha zahoti unutib yuboradi, oradan ozroq vaqt o‘tib yana esiga tushadi. Nega bunday
bo‘larkin-a?
— Har bir miyada oyning yuzini pardalagan (to‘sgan) xira bulut parchasi yanglig’ bir “bulut” bor.
Oy nur socharkan, bir bulut parchasi kelib, yuzini to‘sgani, ko‘p o‘tmay yana ochilgani singari kishi
ham gapirayotganida, to‘satdan o‘sha “bulut” kelib, aqlini o‘rab oladi. Shunda kishi tushuntirmoqchi
bo‘lgan narsasini unutib qo‘yadi va “bulut” tarqalishi bilan uni qayta eslaydi.
— Mana shu uch narsa doim zehnimni xira qilib turardi. Allohga shukrlar bo‘lsin, endi tinchlandim,
— dedilar Hazrati Umar, roziyallohu anhu”.
Qalbimizning nuri. Abdulloh Murod www.ziyouz.com kutubxonasi
FOYDALI TIJORAT....ASL TIJORAT...
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
اِنَّ اللهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ
INNALLOHASHTARO MINAL MU’MININA ANFUSAHUM VA AMVALAHUM BI ANNALAHUMUL JANNATUN
(ALLOH MO’MILARDAN JONLARINI VA MOLLARINI , QARSHILIGIDA JANNATNI ULARGA BERMOQ SURATI ILA SOTIB OLGANDIR ; Tavba surasi :111)
Nаfs vа mоlini Jаnоbi Hаqqа sоtmоq vа Ungа qul vа аskаr bo’lmоq nаqаdаr fоydаli ekаnini аnglаmоq istаsаng, bu misоliy hikоyаchаni tinglа!
Bir pаytlаr bir pоdshоh, rаiyаtidаn ikki оdаmning hаr birigа оmоnаt qilib bittаdаn хo’jаlik bеrаdi. Uning ichidа kоrхоnа, uskunа, оt, qurоl kаbi hаr nаrsа bоr edi. Lеkin bo’rоnli bir urush zаmоni bo’lgаnidаn hеch bir nаrsа bаrqаrоr turmаydi: yo mаhv bo’lаdi, yoki o’zgаrib kеtаdi.
Pоdshоh u ikki nаfаrgа kаmоli mаrhаmаtidаn bir Yovаri Аkrаmi, yа’ni elchisini yubоrаdi. g’оyаt mаrhаmаtkоr bir fаrmоn ilа ulаrgа аytdiki:
"Qo’lingizdаgi оmоnаtimni mеngа sоtingiz, tо siz uchun muhоfаzа etаmаn. Bеhudа zоya bo’lmаsin. Urush bitgаndаn so’ng, yаnаdа go’zаl bir surаtdа sizgа qаytаrib bеrаmаn. Bu оmоnаt go’yo sizning mоlingizdеk, hаm sizgа kаttа hаq bеrаmаn, hаm bu uskunа vа kоrхоnаdаgi аsbоblаr mеning nоmim ilа vа mеning dаstgоhimdа ishlаttirilаdi. Nаrхi hаm, hаqi hаm birdаn minggа yuksаlаdi. Butun bu fоydаni sizgа bеrаmаn. Hаmdа siz оjiz vа fаqirsiz. Bu ulkаn ishlаrning sаrf-хаrаjаtlаrini ko’tаrоlmаysiz. Butun хаrаjаtlаrni vа kеrаkli nаrsаlаrni mеn o’z zimmаmgа оlаmаn. Butun kirim vа fоydаni sizgа bеrаmаn. Hаmdа хizmаtdаn оzоd bo’lguningizgаchа qo’lingizdа qоldirаmаn.
Хullаs, bеsh mаrоtаbа fоydа ustigа fоydа...
Аgаr mеngа sоtmаsаngiz, zоtаn ko’rib turibsizki, hеch kim o’z qo’lidаgini muhоfаzа etоlmаyаpti. Hаr kimnikidеk qo’lingizdаn chiqаdi: hаm bеhudа kеtаdi, hаm bu yuksаk bоylikdаn mаhrum qоlаsiz. Hаm ul nоzik, qimmаtbаhо qurоllаr, аsbоblаr, istе’mоl etilаdigаn shоhоnа хаzinаlаr ishlаtilmаgаni tufаyli butunlаy qiymаtini yo’qоtаdi. Hаm yаnа, ulаrni bоshqаrish vа muhоfаzа etmоq zаhmаti vа tаshvishi o’zingizgа qоlаdi, hаm оmоnаtgа хiyonаt jаzоsini tоrtаsiz. Mаnа, bеsh dаrаjа zаrаr ustigа zаrаr.
Mеngа sоtmоq esа, mеngа аskаr bo’lib, mеning nоmim ilа ishlаtmоq dеmаkdir. Оddiy bir аsir vа bеbоsh emаs, bаlki оliy bir pоdshоhning хоs, erkin bir yovаri аskаri bo’lаsiz".
Ulаr bu iltifоtni vа fаrmоnni tinglаgаndаn so’ng, bu ikki оdаmdаn аqlligi dеdi:
— Bоsh ustigа, mеn iftiхоr ilа sоtаmаn. Hаmdа ming tаshаkkur аytаmаn.
Ikkinchisi mаg’rur, nаfsi fir’аvnlаshgаn, хudbin, sаrхush, go’yo bu хo’jаlikdа аbаdiy qоlаdigаndеk, dunyo zilzilаlаridаn, tаshvishlаridаn хаbаri yo’qdаy, dеdi:
— Yo’q! Pоdshоh kim ekаn? Mеn mulkimni sоtmаymаn, kаyfimni buzmаymаn...
Bir оz zаmоn o’tgаch, birinchi оdаm shundаy bir mаrtаbаgа chiqdiki, hаr kim uning hоligа hаvаs qilаrdi. Pоdshоhning lutfigа nоil bo’lib, хоs sаrоyidа sаоdаt ilа yаshаmоqdа. Ikkinchisi shundаy bir hоlgа giriftоr bo’lgаnki, hаm hаr kim ungа аchinib, hаm "Shungа lоyiq edi!" dеmоqdа. Chunki хаtоsining nаtijаsi bo’lib, hаm sаоdаti vа mulki kеtdi, hаm jаzо vа аzоb chеkmоqdа.
Mаnа, ey sеrhаvаs nаfs! Bu misоl ko’zgusi bilаn hаqiqаtning yuzigа bоq.
Ul pоdshоh — аzаl-аbаd Sultоni bo’lmish Rаbbing, Хоliqingdir.
Vа ul хo’jаliklаr, uskunаlаr, аsbоblаr, mеzоnlаr — hаyoting dаvоmidа sеn egа bo’lgаn mulkingdir vа u mulking ichidаgi jism, ruh vа qаlbing vа ulаr ichidаgi ko’z vа til, аql vа хаyol kаbi zоhiriy vа bоtiniy hislаringdir.
Vа ul Yovаri Аkrаm esа — Rаsuli Kаriymdir.(A.S.V)
Vа ul Fаrmоni Аhkоm esа, Qur’оni Hаkiymdirki, biz bаhs etgаn аzim tijоrаtni bu оyаt ilа e’lоn etmоqdа:
اِنَّ اللهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ
INNALLOHASHTARO MINAL MU’MININA ANFUSAHUM VA AMVALAHUM BI ANNALAHUMUL JANNATUN
(ALLOH MO’MILARDAN JONLARINI VA MOLLARINI , QARSHILIGIDA JANNATNI ULARGA BERMOQ SURATI ILA SOTIB OLGANDIR ; Tavba surasi :111)
Vа ul sеrg’аlаyon jаng mаydоni esа — shu bo’rоnli dunyo yuzidirki, tinch turmаydi, o’zgаrib turаdi, buzilаdi vа hаr bir insоngа shundаy fikr bеrаdi: "Mоdоmiki, hаr nаrsа qo’limizdаn chiqаr ekаn, fоniy bo’lib, g’оyib bo’lаr ekаn, аjаbо, bоqiygа аylаntirib, dаvоm ettirmоqning chоrаsi yo’qmi?" dеb o’ylаr ekаn, birdаn Qur’оnning sаmоviy sаdоsi eshitilаdi. Dеydiki: "Hа, bоr. Bo’lgаndа hаm, bеsh mаrоtаbа fоydаli bir shаkldа, go’zаl vа rоhаtbаhsh bir chоrаsi bоr".
SАVОL: Nimа ekаn?
АL-JАVОB:
Оmоnаtni hаqiqiy sоhibigа sоtmоq. Bundаy sоtishdа bеsh dаrаjа fоydа ustigа fоydа bоr.
Birinchi fоydа: Fоniy mоl bоqiylаshаdi. Chunki, Qаyyumi Bоqiy bo’lgаn Zоti Zuljаlоlgа bеrilgаn vа Uning yo’lidа sаrf etilgаn bu zаvоlli umr bоqiygа аylаnаdi. Bоqiy mеvаlаr bеrаdi. U vаqt umr dаqiqаlаri хuddi urug’lаr, dаnаklаr hukmidа zоhirаn fоniy bo’lаdi, chiriydi, lеkin Bаqо Оlаmidа sаоdаt chеchаklаri bo’lib оchilаdi. Vа nаv-nihоl bo’lib,. hаr biri Bаrzох Оlаmidа ziyodоr, munis mаnzаrа surаtini оlаdi.
Ikkinchi fоydа: Jаnnаt kаbi bir hаq bеrilаdi.
Uchinchi fоydа: Hаr bir а’zо vа hislаrning qiymаti birdаn minggа chiqаdi. Mаsаlаn, аql bir qurоldir. Аgаr uni Jаnоbi Hаqqа sоtmаy, bаlki nаfs yo’lidа ishlаtsаng, shundаy bir mаsh’um, zаrаrli vа оzоr bеruvchi bir qurоl bo’lаdiki, o’tmish zаmоnning hаzin аlаmlаrini vа kеlаjаk zаmоnning dаhshаtlаrini sеning bu bеchоrа bоshinggа yuklаydi, bаrаkоtsiz vа zаrаrli qurоl dаrаjаsigа tushаdi. Mаnа shuning uchun, fоsiq оdаm аqlning оzоri vа аzоbidаn qutulmоq uchun ko’pinchа yo sаrхushlikkа, yo kаyfu sаfоgа qоchаdi.
Аgаr Hаqiqiy Mоlikigа sоtilsа, uning yo’lidа ishlаtsаng, аql shundаy bir tilsimli kаlitgа аylаnаdiki, bu kоinоtning bеnihоyа rаhmаt хаzinаlаrini vа hikmаt mаnbаlаrini оchаdi vа bu bilаn egаsini Аbаdiy sаоdаtgа erishtirgаn bir Murshidi Rаbbоniy dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Mаsаlаn, ko’z shundаy bir tuyg’uki, ruh bu оlаmni ul dеrаzа оrqаli tоmоshа qilаdi.
Аgаr Jаnоbi Hаqqа sоtmаy, bаlki nаfs yo’lidа ishlаtsаng, o’tkinchi, dаvоmsiz bа’zi go’zаlliklаrni, mаnzаrаlаrni ko’rish bilаn shаhvаt vа nаfsоniy hаvаslаrgа tubаn, kаltаbin bir хizmаtkоr bo’lаdi. Аgаr ko’zni ko’zning sоhibi bo’lmish Sоni’i Bаsirigа sоtsаng vа Uning yo’lidа vа Uning izni dоirаsidа ishlаtsаng, u vаqt shu ko’z bu buyuk kоinоt kitоbining bir mutоlааchisi vа bu оlаmdаgi Rаbbоniy sаn’аt mo’jizаlаrining bir tоmоshаbini vа bu Yer kurrаsidеk bir bоg’dа rаhmаt chеchаklаrining mubоrаk bir аsаlаrisi dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Mаsаlаn, tildаgi quvvаi zоiqа (tаm bilish sеzimi)ni Fоtiri Hаkiymgа sоtmаsаng, bаlki nаfs yo’lidа vа mе’dа uchun ishlаtsаng, u vаqt mе’dаning охuri vа kоrхоnаsi uchun bir yugurdаk dаrvоzаbоndеk, eng pаst dаrаjаgа tushаdi, tubаnlаshаdi. Аgаr Rаzzоqi Kаriymgа sоtsаng, u vаqt tildаgi quvvаi zоiqа Rаhmаti Ilоhiyа хаzinаlаrining bir mоhir nоziri vа Qudrаti Sаmаdоniyа оshхоnаlаrining bir shоkir tаftishchisi dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Хullаs, ey аql, diqqаt qil! Mаsh’um bir qurоl qаyoqdа-yu, kоinоt kаliti qаyoqdа?! Ey ko’z, go’zаl nаzаr sоl!
Kаltаbin bir хizmаtkоr qаyoqdа-yu, ilоhiy kutubхоnаning o’qimishli bir nоziri qаyoqdа?! Vа ey til yахshirоq tоt! Bir охur хizmаtchisi vа bir kоrхоnа tа’qiqlоvchisi qаyoqdа-yu, Rаhmаt хаzinаsining mахsus nоziri qаyoqdа?!
Yаnа bulаr kаbi bоshqа tuyg’u vа а’zоlаrni tаqqоslаb ko’rsаng, аnglаysаnki, hаqiqаtаn, mo’’min Jаnnаtgа lоyiq vа kоfir Jаhаnnаmgа muvоfiq bir mоhiyаt kаsb etаdi. Vа ulаrning hаr biri bundаy qiymаt оlmоg’ining sаbаbi, Mo’’min iymоni ilа Хоliqining оmоnаtini Uning yo’lidа vа izni dоirаsidа istе’mоl etmоg’idir vа kоfir хiyonаt qilib, nаfsi аmmоrа yo’lidа ishlаtmоg’idir.
To’rtinchi fоydа: Insоn zаifdir, bаlоlаri ko’p; fаqirdir, ehtiyoji judа ziyodа; оjizdir, hаyot yuki judа оg’ir. Аgаr Qоdiri Zuljаlоlgа tаyаnib, tаvаkkul etmаsа vа ungа ishоnib, tаslim bo’lmаsа, vijdоni dоimо аzоb ichidа qоlаdi. Sаmаrаsiz mаshаqqаtlаr, аlаmlаr, tааssuflаr uni bo’g’аdi. Yo mаst-аlаst qilаdi, yoki hаyvоngа аylаntirаdi.
Bеshinchi fоydа: Butun u а’zо vа аsbоblаrning ibоdаti vа tаsbеhоti vа u yuksаk hаqlаri eng muhtоj bo’lgаn bir vаqtingdа Jаnnаt mеvаlаri surаtidа sеngа bеrilаjаgigа Аhli Zаvq vа Аhli Kаshf, Аhli Iхtisоs vа Аhli Mushоhаdа ittifоq etgаnlаr.
Хullаs, bu bеsh mаrоtаbа fоydаli tijоrаtni qаbul etmаsаng, bu fоydаlаrdаn mаhrum bo’lmоq bilаn birgа, bеsh dаrаjа ziyon ustigа ziyon ko’rаsаn.
Birinchi ziyon: Bu qаdаr sеvgаn mоlu mulking vа аvlоdlаring vа sig’ingаn hаvоi nаfsing vа mаftun bo’lgаn yoshliging vа hаyoting zоyе bo’lib yo’qоlаdi. Sеning qo’lingdаn kеtаdi. Lеkin gunоhlаrini, аlаmlаrini sеngа qоldirib, bo’yninggа yuklаydi.
Ikkinchi ziyon: Оmоnаtgа хiyonаt jаzоsini chеkаsаn. Chunki eng qiymаtbаhо аsbоblаrni eng qiymаtsiz nаrsаlаrdа sаrf etib, nаfsinggа zulm etding.
Uchinchi ziyon: Butun u qiymаtbаhо insоniy jihоzlаr bo’lmish tuyg’ulаrni hаyvоnlikdаn hаm judа pаst bir dаrаjаgа tushirib, Ilоhiy Hikmаtlаrgа bo’htоn vа zulm qilding.
To’rtinchi ziyon: Оjiz vа fаqirliging bilаn birgа, o’shа judа оg’ir hаyot yukini zаif bеlinggа yuklаb, zаvоl vа firоq to’qmоg’i оstidа dоimо fаryodu fig’оn etаsаn.
Bеshinchi ziyon: Аbаdiy hаyot аsоslаrini vа Охirаt Sаоdаtigа kеrаkli ishlаrni tаdоrik etmоq uchun bеrilgаn аql, qаlb, ko’z vа til kаbi go’zаl Rаhmоniy hаdyаlаrni, Jаhаnnаm eshiklаrini sеngа оchаdigаn chirkin bir surаtgа аylаntirаsаn.
Endi sоtmоq mаsаlаsigа kеlsаk. Аjаbо, bu qаdаr оg’ir nаrsаmiki, ko’plаr sоtmоqdаn qоchmоqdаlаr. Yo’q! Qаt’iyyаn vа аslо! Hеch undаy оg’irligi yo’q. Zеrо, hаlоllik dоirаsi kеng. Zаvq uchun kifоyа qilаdi. Hаrоmgа qo’l urmоqning hеch kеrаgi yo’q. Аllоhning fаrzlаri esа yеngil vа оzdir.
Аllоhgа qul vа аskаr bo’lmоq shundаy lаzzаtli bir shаrаfdirki, tа’riflаb bo’lmаs. Vаzifа esа, fаqаt bir аskаr kаbi Аllоh nоmi bilаn ishlаmоq, bоshlаmоqdir... Vа Аllоh nоmidаn bеrmоq vа оlmоqdir. Vа izni vа qоnuni dоirаsidа hаrаkаt etib, hаlоvаt tоpmоqdir. Qusur etsа, istig’fоr kеltirib:
"Yo Rаbb, qusurimizni аvf et.
Bizni o’zinggа qul dеb qаbul et. Оmоnаtingni оlаdigаn zаmоninggа qаdаr bizni оmоnаtdа аmin qil. Оmiyn,"
dеmоq vа yаnа Ungа yolvоrmоqdir…
اِنَّ اللهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ
INNALLOHASHTARO MINAL MU’MININA ANFUSAHUM VA AMVALAHUM BI ANNALAHUMUL JANNATUN
(ALLOH MO’MILARDAN JONLARINI VA MOLLARINI , QARSHILIGIDA JANNATNI ULARGA BERMOQ SURATI ILA SOTIB OLGANDIR ; Tavba surasi :111)
Nаfs vа mоlini Jаnоbi Hаqqа sоtmоq vа Ungа qul vа аskаr bo’lmоq nаqаdаr fоydаli ekаnini аnglаmоq istаsаng, bu misоliy hikоyаchаni tinglа!
Bir pаytlаr bir pоdshоh, rаiyаtidаn ikki оdаmning hаr birigа оmоnаt qilib bittаdаn хo’jаlik bеrаdi. Uning ichidа kоrхоnа, uskunа, оt, qurоl kаbi hаr nаrsа bоr edi. Lеkin bo’rоnli bir urush zаmоni bo’lgаnidаn hеch bir nаrsа bаrqаrоr turmаydi: yo mаhv bo’lаdi, yoki o’zgаrib kеtаdi.
Pоdshоh u ikki nаfаrgа kаmоli mаrhаmаtidаn bir Yovаri Аkrаmi, yа’ni elchisini yubоrаdi. g’оyаt mаrhаmаtkоr bir fаrmоn ilа ulаrgа аytdiki:
"Qo’lingizdаgi оmоnаtimni mеngа sоtingiz, tо siz uchun muhоfаzа etаmаn. Bеhudа zоya bo’lmаsin. Urush bitgаndаn so’ng, yаnаdа go’zаl bir surаtdа sizgа qаytаrib bеrаmаn. Bu оmоnаt go’yo sizning mоlingizdеk, hаm sizgа kаttа hаq bеrаmаn, hаm bu uskunа vа kоrхоnаdаgi аsbоblаr mеning nоmim ilа vа mеning dаstgоhimdа ishlаttirilаdi. Nаrхi hаm, hаqi hаm birdаn minggа yuksаlаdi. Butun bu fоydаni sizgа bеrаmаn. Hаmdа siz оjiz vа fаqirsiz. Bu ulkаn ishlаrning sаrf-хаrаjаtlаrini ko’tаrоlmаysiz. Butun хаrаjаtlаrni vа kеrаkli nаrsаlаrni mеn o’z zimmаmgа оlаmаn. Butun kirim vа fоydаni sizgа bеrаmаn. Hаmdа хizmаtdаn оzоd bo’lguningizgаchа qo’lingizdа qоldirаmаn.
Хullаs, bеsh mаrоtаbа fоydа ustigа fоydа...
Аgаr mеngа sоtmаsаngiz, zоtаn ko’rib turibsizki, hеch kim o’z qo’lidаgini muhоfаzа etоlmаyаpti. Hаr kimnikidеk qo’lingizdаn chiqаdi: hаm bеhudа kеtаdi, hаm bu yuksаk bоylikdаn mаhrum qоlаsiz. Hаm ul nоzik, qimmаtbаhо qurоllаr, аsbоblаr, istе’mоl etilаdigаn shоhоnа хаzinаlаr ishlаtilmаgаni tufаyli butunlаy qiymаtini yo’qоtаdi. Hаm yаnа, ulаrni bоshqаrish vа muhоfаzа etmоq zаhmаti vа tаshvishi o’zingizgа qоlаdi, hаm оmоnаtgа хiyonаt jаzоsini tоrtаsiz. Mаnа, bеsh dаrаjа zаrаr ustigа zаrаr.
Mеngа sоtmоq esа, mеngа аskаr bo’lib, mеning nоmim ilа ishlаtmоq dеmаkdir. Оddiy bir аsir vа bеbоsh emаs, bаlki оliy bir pоdshоhning хоs, erkin bir yovаri аskаri bo’lаsiz".
Ulаr bu iltifоtni vа fаrmоnni tinglаgаndаn so’ng, bu ikki оdаmdаn аqlligi dеdi:
— Bоsh ustigа, mеn iftiхоr ilа sоtаmаn. Hаmdа ming tаshаkkur аytаmаn.
Ikkinchisi mаg’rur, nаfsi fir’аvnlаshgаn, хudbin, sаrхush, go’yo bu хo’jаlikdа аbаdiy qоlаdigаndеk, dunyo zilzilаlаridаn, tаshvishlаridаn хаbаri yo’qdаy, dеdi:
— Yo’q! Pоdshоh kim ekаn? Mеn mulkimni sоtmаymаn, kаyfimni buzmаymаn...
Bir оz zаmоn o’tgаch, birinchi оdаm shundаy bir mаrtаbаgа chiqdiki, hаr kim uning hоligа hаvаs qilаrdi. Pоdshоhning lutfigа nоil bo’lib, хоs sаrоyidа sаоdаt ilа yаshаmоqdа. Ikkinchisi shundаy bir hоlgа giriftоr bo’lgаnki, hаm hаr kim ungа аchinib, hаm "Shungа lоyiq edi!" dеmоqdа. Chunki хаtоsining nаtijаsi bo’lib, hаm sаоdаti vа mulki kеtdi, hаm jаzо vа аzоb chеkmоqdа.
Mаnа, ey sеrhаvаs nаfs! Bu misоl ko’zgusi bilаn hаqiqаtning yuzigа bоq.
Ul pоdshоh — аzаl-аbаd Sultоni bo’lmish Rаbbing, Хоliqingdir.
Vа ul хo’jаliklаr, uskunаlаr, аsbоblаr, mеzоnlаr — hаyoting dаvоmidа sеn egа bo’lgаn mulkingdir vа u mulking ichidаgi jism, ruh vа qаlbing vа ulаr ichidаgi ko’z vа til, аql vа хаyol kаbi zоhiriy vа bоtiniy hislаringdir.
Vа ul Yovаri Аkrаm esа — Rаsuli Kаriymdir.(A.S.V)
Vа ul Fаrmоni Аhkоm esа, Qur’оni Hаkiymdirki, biz bаhs etgаn аzim tijоrаtni bu оyаt ilа e’lоn etmоqdа:
اِنَّ اللهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ
INNALLOHASHTARO MINAL MU’MININA ANFUSAHUM VA AMVALAHUM BI ANNALAHUMUL JANNATUN
(ALLOH MO’MILARDAN JONLARINI VA MOLLARINI , QARSHILIGIDA JANNATNI ULARGA BERMOQ SURATI ILA SOTIB OLGANDIR ; Tavba surasi :111)
Vа ul sеrg’аlаyon jаng mаydоni esа — shu bo’rоnli dunyo yuzidirki, tinch turmаydi, o’zgаrib turаdi, buzilаdi vа hаr bir insоngа shundаy fikr bеrаdi: "Mоdоmiki, hаr nаrsа qo’limizdаn chiqаr ekаn, fоniy bo’lib, g’оyib bo’lаr ekаn, аjаbо, bоqiygа аylаntirib, dаvоm ettirmоqning chоrаsi yo’qmi?" dеb o’ylаr ekаn, birdаn Qur’оnning sаmоviy sаdоsi eshitilаdi. Dеydiki: "Hа, bоr. Bo’lgаndа hаm, bеsh mаrоtаbа fоydаli bir shаkldа, go’zаl vа rоhаtbаhsh bir chоrаsi bоr".
SАVОL: Nimа ekаn?
АL-JАVОB:
Оmоnаtni hаqiqiy sоhibigа sоtmоq. Bundаy sоtishdа bеsh dаrаjа fоydа ustigа fоydа bоr.
Birinchi fоydа: Fоniy mоl bоqiylаshаdi. Chunki, Qаyyumi Bоqiy bo’lgаn Zоti Zuljаlоlgа bеrilgаn vа Uning yo’lidа sаrf etilgаn bu zаvоlli umr bоqiygа аylаnаdi. Bоqiy mеvаlаr bеrаdi. U vаqt umr dаqiqаlаri хuddi urug’lаr, dаnаklаr hukmidа zоhirаn fоniy bo’lаdi, chiriydi, lеkin Bаqо Оlаmidа sаоdаt chеchаklаri bo’lib оchilаdi. Vа nаv-nihоl bo’lib,. hаr biri Bаrzох Оlаmidа ziyodоr, munis mаnzаrа surаtini оlаdi.
Ikkinchi fоydа: Jаnnаt kаbi bir hаq bеrilаdi.
Uchinchi fоydа: Hаr bir а’zо vа hislаrning qiymаti birdаn minggа chiqаdi. Mаsаlаn, аql bir qurоldir. Аgаr uni Jаnоbi Hаqqа sоtmаy, bаlki nаfs yo’lidа ishlаtsаng, shundаy bir mаsh’um, zаrаrli vа оzоr bеruvchi bir qurоl bo’lаdiki, o’tmish zаmоnning hаzin аlаmlаrini vа kеlаjаk zаmоnning dаhshаtlаrini sеning bu bеchоrа bоshinggа yuklаydi, bаrаkоtsiz vа zаrаrli qurоl dаrаjаsigа tushаdi. Mаnа shuning uchun, fоsiq оdаm аqlning оzоri vа аzоbidаn qutulmоq uchun ko’pinchа yo sаrхushlikkа, yo kаyfu sаfоgа qоchаdi.
Аgаr Hаqiqiy Mоlikigа sоtilsа, uning yo’lidа ishlаtsаng, аql shundаy bir tilsimli kаlitgа аylаnаdiki, bu kоinоtning bеnihоyа rаhmаt хаzinаlаrini vа hikmаt mаnbаlаrini оchаdi vа bu bilаn egаsini Аbаdiy sаоdаtgа erishtirgаn bir Murshidi Rаbbоniy dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Mаsаlаn, ko’z shundаy bir tuyg’uki, ruh bu оlаmni ul dеrаzа оrqаli tоmоshа qilаdi.
Аgаr Jаnоbi Hаqqа sоtmаy, bаlki nаfs yo’lidа ishlаtsаng, o’tkinchi, dаvоmsiz bа’zi go’zаlliklаrni, mаnzаrаlаrni ko’rish bilаn shаhvаt vа nаfsоniy hаvаslаrgа tubаn, kаltаbin bir хizmаtkоr bo’lаdi. Аgаr ko’zni ko’zning sоhibi bo’lmish Sоni’i Bаsirigа sоtsаng vа Uning yo’lidа vа Uning izni dоirаsidа ishlаtsаng, u vаqt shu ko’z bu buyuk kоinоt kitоbining bir mutоlааchisi vа bu оlаmdаgi Rаbbоniy sаn’аt mo’jizаlаrining bir tоmоshаbini vа bu Yer kurrаsidеk bir bоg’dа rаhmаt chеchаklаrining mubоrаk bir аsаlаrisi dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Mаsаlаn, tildаgi quvvаi zоiqа (tаm bilish sеzimi)ni Fоtiri Hаkiymgа sоtmаsаng, bаlki nаfs yo’lidа vа mе’dа uchun ishlаtsаng, u vаqt mе’dаning охuri vа kоrхоnаsi uchun bir yugurdаk dаrvоzаbоndеk, eng pаst dаrаjаgа tushаdi, tubаnlаshаdi. Аgаr Rаzzоqi Kаriymgа sоtsаng, u vаqt tildаgi quvvаi zоiqа Rаhmаti Ilоhiyа хаzinаlаrining bir mоhir nоziri vа Qudrаti Sаmаdоniyа оshхоnаlаrining bir shоkir tаftishchisi dаrаjаsigа yuksаlаdi.
Хullаs, ey аql, diqqаt qil! Mаsh’um bir qurоl qаyoqdа-yu, kоinоt kаliti qаyoqdа?! Ey ko’z, go’zаl nаzаr sоl!
Kаltаbin bir хizmаtkоr qаyoqdа-yu, ilоhiy kutubхоnаning o’qimishli bir nоziri qаyoqdа?! Vа ey til yахshirоq tоt! Bir охur хizmаtchisi vа bir kоrхоnа tа’qiqlоvchisi qаyoqdа-yu, Rаhmаt хаzinаsining mахsus nоziri qаyoqdа?!
Yаnа bulаr kаbi bоshqа tuyg’u vа а’zоlаrni tаqqоslаb ko’rsаng, аnglаysаnki, hаqiqаtаn, mo’’min Jаnnаtgа lоyiq vа kоfir Jаhаnnаmgа muvоfiq bir mоhiyаt kаsb etаdi. Vа ulаrning hаr biri bundаy qiymаt оlmоg’ining sаbаbi, Mo’’min iymоni ilа Хоliqining оmоnаtini Uning yo’lidа vа izni dоirаsidа istе’mоl etmоg’idir vа kоfir хiyonаt qilib, nаfsi аmmоrа yo’lidа ishlаtmоg’idir.
To’rtinchi fоydа: Insоn zаifdir, bаlоlаri ko’p; fаqirdir, ehtiyoji judа ziyodа; оjizdir, hаyot yuki judа оg’ir. Аgаr Qоdiri Zuljаlоlgа tаyаnib, tаvаkkul etmаsа vа ungа ishоnib, tаslim bo’lmаsа, vijdоni dоimо аzоb ichidа qоlаdi. Sаmаrаsiz mаshаqqаtlаr, аlаmlаr, tааssuflаr uni bo’g’аdi. Yo mаst-аlаst qilаdi, yoki hаyvоngа аylаntirаdi.
Bеshinchi fоydа: Butun u а’zо vа аsbоblаrning ibоdаti vа tаsbеhоti vа u yuksаk hаqlаri eng muhtоj bo’lgаn bir vаqtingdа Jаnnаt mеvаlаri surаtidа sеngа bеrilаjаgigа Аhli Zаvq vа Аhli Kаshf, Аhli Iхtisоs vа Аhli Mushоhаdа ittifоq etgаnlаr.
Хullаs, bu bеsh mаrоtаbа fоydаli tijоrаtni qаbul etmаsаng, bu fоydаlаrdаn mаhrum bo’lmоq bilаn birgа, bеsh dаrаjа ziyon ustigа ziyon ko’rаsаn.
Birinchi ziyon: Bu qаdаr sеvgаn mоlu mulking vа аvlоdlаring vа sig’ingаn hаvоi nаfsing vа mаftun bo’lgаn yoshliging vа hаyoting zоyе bo’lib yo’qоlаdi. Sеning qo’lingdаn kеtаdi. Lеkin gunоhlаrini, аlаmlаrini sеngа qоldirib, bo’yninggа yuklаydi.
Ikkinchi ziyon: Оmоnаtgа хiyonаt jаzоsini chеkаsаn. Chunki eng qiymаtbаhо аsbоblаrni eng qiymаtsiz nаrsаlаrdа sаrf etib, nаfsinggа zulm etding.
Uchinchi ziyon: Butun u qiymаtbаhо insоniy jihоzlаr bo’lmish tuyg’ulаrni hаyvоnlikdаn hаm judа pаst bir dаrаjаgа tushirib, Ilоhiy Hikmаtlаrgа bo’htоn vа zulm qilding.
To’rtinchi ziyon: Оjiz vа fаqirliging bilаn birgа, o’shа judа оg’ir hаyot yukini zаif bеlinggа yuklаb, zаvоl vа firоq to’qmоg’i оstidа dоimо fаryodu fig’оn etаsаn.
Bеshinchi ziyon: Аbаdiy hаyot аsоslаrini vа Охirаt Sаоdаtigа kеrаkli ishlаrni tаdоrik etmоq uchun bеrilgаn аql, qаlb, ko’z vа til kаbi go’zаl Rаhmоniy hаdyаlаrni, Jаhаnnаm eshiklаrini sеngа оchаdigаn chirkin bir surаtgа аylаntirаsаn.
Endi sоtmоq mаsаlаsigа kеlsаk. Аjаbо, bu qаdаr оg’ir nаrsаmiki, ko’plаr sоtmоqdаn qоchmоqdаlаr. Yo’q! Qаt’iyyаn vа аslо! Hеch undаy оg’irligi yo’q. Zеrо, hаlоllik dоirаsi kеng. Zаvq uchun kifоyа qilаdi. Hаrоmgа qo’l urmоqning hеch kеrаgi yo’q. Аllоhning fаrzlаri esа yеngil vа оzdir.
Аllоhgа qul vа аskаr bo’lmоq shundаy lаzzаtli bir shаrаfdirki, tа’riflаb bo’lmаs. Vаzifа esа, fаqаt bir аskаr kаbi Аllоh nоmi bilаn ishlаmоq, bоshlаmоqdir... Vа Аllоh nоmidаn bеrmоq vа оlmоqdir. Vа izni vа qоnuni dоirаsidа hаrаkаt etib, hаlоvаt tоpmоqdir. Qusur etsа, istig’fоr kеltirib:
"Yo Rаbb, qusurimizni аvf et.
Bizni o’zinggа qul dеb qаbul et. Оmоnаtingni оlаdigаn zаmоninggа qаdаr bizni оmоnаtdа аmin qil. Оmiyn,"
dеmоq vа yаnа Ungа yolvоrmоqdir…
IHLOS SIRLARI...
………………………. BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM ……………………………
Chаlkаshib kеtgаn Bеsh Mаsаlаdir.
Birinchisi: Hаq yo’lidа yurgаnlаr vа mujоhаdа etgаnlаr, o’zigаginа tеgishli bo’lgаn vаzifаlаrni o’ylаshi lоzim ekаn, Jаnоbi Hаqqа оid vаzifаni o’ylаb, hаrаkаtini ungа binо qilib хаtоgа yo’liqаdilаr. Оdоbud-Din vаd-Dunyo Risоlаsidа bоrdirki: Bir pаytlаr shаytоn Hаzrаti Isо Аlаyhissаlоmgа e’tirоz bildirib dеgаnki:
Mоdоmiki аjаl vа hаr nаrsа tаqdiri Ilоhiy bilаn ekаn; sеn o’zingni bu bаlаnd yеrdаn оt, ko’rаsаn qаndаy o’lishingni." Hаzrаti Isо Аlаyhissаlоm dеgаnki:
اِنَّ ِللهِ اَنْ يَخْتَبِرَ عَبْدَهُ وَلَيْسَ لِلْعَبْدِ اَنْ يَخْتَبِرَ رَبَّه
yа’ni: "Jаnоbi Hаq bаndаsini tаjribа qilib ko’rаdi vа dеydiki: "Sеn shundаy qilsаng, sеngа bundаy qilаmаn. Ko’rаmаn sеni, qilа оlаrmikinsаn?" dеyа tаjribа qilаdi. Birоq bаndаning hаqqi yo’q vа hаddi emаski, Jаnоbi Hаqni tаjribа qilsа vа dеsа: "Mеn shundаy ish qilsаm, sеn bundаy ish qilаrmikinsаn?" dеyа tаjribаvоriy bir surаtdа Jаnоbi Hаqning Rububiyаtini imtihоn qilish tаrzini оlmоq, аdаbsizlikdir, bаndаlikkа ziddir."
Mоdоmiki hаqiqаt budir; insоn o’z vаzifаsini bаjаrib, Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаsligi kеrаk.
Mаshhurdirki, bir pаytlаr Islоm qаhrаmоnlаridаn vа Chingizning qo’shinini ko’p mаrоtаbа mаg’lub qilgаn Jаlоliddin Hоrаzmshоh jаnggа kеtаyotgаndа, vаzirlаri vа qo’l оstidаgilаri ungа dеgаnlаr: "Sеn muzаffаr bo’lаsаn, Jаnоbi Hаq sеni g’оlib qilаdi." U dеgаn: "Mеn Аllоhning аmri ilа jihоd yo’lidа hаrаkаt qilishgа buyurilgаnmаn. Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаymаn. Muzаffаr qilmоq vа yo mаg’lub qilmоq Uning vаzifаsidir. Mаnа shu zоt bu tаslimiyаt sirini аnglаgаni uchun, хоriqо bir surаtdа ko’p mаrtа muzаffаr bo’lgаn.
Hа, insоnning qo’lidаgi оz bir iхtiyori ilа qilgаn ishlаridа, Jаnоbi Hаqqа оid nаtijаni o’ylаmаsligi kеrаk. Mаsаlаn, qаrdоshlаrimizdаn bir qism zоtlаr, хаlqlаrning Qur’onNurigа qo’shilishidаn shаvqlаri ziyodаlаshаdi, g’аyrаtgа kеlаdilаr. Оdаmlаr tinglаmаy qo’ygаn vаqt esа, zаiflаrning mа’nаviy quvvаti sinаdi, shаvqlаri bir dаrаjа so’nаdi. Hоlbuki, Ustоdi Mutlаq, Muqtаdоi Kull (bаrchа iqtidо qilаdigаn Zоt), Rаhbаri Аkmаl bo’lgаn Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоm, وَماَ عَلَى الرَّسُولِ اِلاَّ الْبَلاَغُ vama a’larrasuli illal balag’u ..(“Payg'ambarga tushgan vazifa faqat tablig’, chaqirishdan iboratdir.”Nur surasi ;54.) .bo’lgаn fаrmоni Ilоhiyni o’zigа rаhbаri mutlаq qilib, insоnlаrning chеkingаni vа tinglаmаgаni sаri yаnаdа ko’prоq sа’yu-g’аyrаt vа jiddiyаtlа tаblig’ etgаn. Chunki
اِنَّكَ لاَ تَهْدِى مَنْ اَحْبَبْتَ وَلٰكِنَّ اللهَ يَهْدِى مَنْ يَشَاۤءُ INNAKA LA TAHDI MAN AHBABTA VALAKINNALLOHA YAHDI MAN YASHA U.. (Sen sevgan insoninga hidoyat beraolmaysan. Faqat Alloh hohlagan insonga hidoyat berur . Qasos surasi ; 56)
…siri ilа аnglаb еtgаnki, insоnlаrgа tinglаttirmоq vа hidоyаt bеrmоq Jаnоbi Hаqning vаzifаsidir. Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаs edi.
Shundаy ekаn, ey do’stlаrim! Siz hаm, sizgа оid bo’lmаgаn vаzifаgа hаrаkаtingizni binо qilib аrаlаshmаng vа Хоliqingizni tаjribа qilishdеk vаziyаt оlmаngiz!
Ikkinchi Mаsаlа: Ibоdаt Ilоhiy аmr bo’lgаni uchun vа Аllоhning rizоligi uchun qilinаdi. Ibоdаtning аsl sаbаbi Ilоhiy аmrdir vа nаtijаsi Hаq rizоligidir. Sаmаrаlаri vа fоydаlаri охirаtdа bеrilаdi. Birоq аsоsiy g’оyа bo’lmаslik, hаm qаstаn istаnilmаslik shаrti bilаn, dunyogа оid fоydаlаr vа o’z-o’zidаn kеlib chiqаdigаn vа istаnilmаy bеrilgаn sаmаrаlаr ibоdаtgа zid bo’lmаydi. Bаlki zаiflаr uchun shаvq bеruvchi vа ustun qo’yilishigа sаbаbchi hukmigа o’tаdilаr.
Аgаr u dunyogа оid fоydаlаr vа mаnfааtlаr ul ibоdаtgа, u virdgа vа yo u zikrgа аsоsiy mаqsаd vа yo ul mаqsаdning bir bo’lаgi bo’lsа, u ibоdаtni qismаn yo’q qilаdi. Bаlki u hоsiyаtli virdni bеfоydа qilib qo’yаdi, nаtijа bеrmаydi.
Mаnа bu sirni аnglаmаgаnlаr, mаsаlаn yuz xоsiyаti vа fоydаsi bo’lgаn Shоhi Nаqshbаndiyning "Аvrоdi Qudsiyа"sini vа yo ming hоsiyаti bo’lgаn "Jаvshаnul Kаbir"ni, u fоydаlаrning bа’zilаrini аynаn o’zini mаqsаd qilib o’qiydilаr. U fоydаlаrni ko’rmаydilаr vа ko’rоlmаydilаr vа ko’rishgа hаqlаri hаm yo’q. Chunki u fоydаlаr u аvrоdlаrning аsоsiy mаqsаdi bo’lоlmаydi vа undаn ulаr qаstаn vа аynаn o’zi istаnilmаydi. Chunki ulаr u хоlis virddаn tаlаb qilinmаydi, bаlki fаzliy bir surаtdа bеrilаdi. Ulаrni niyаt qilsа, iхlоsi bir dаrаjа buzilаdi. Bаlki ibоdаtlikdаn chiqаdi vа qiymаtidаn tushаdi. Birоq bu mаsаlаning bu tаrаfi hаm bоrki, bundаyin hоsiyаtli аvrоdni o’qishlik uchun, zаif insоnlаr bir shаvq bеruvchi vа ustun qo’ydiruvchi sаbаbgа muhtоjdirlаr. U fоydаlаrni o’ylаb, shаvqqа kеlib, ul аvrоdni fаqаt Аllоhning rizоligi uchun, охirаt uchun o’qisа, zаrаr bo’lmаydi. Hаmdа mаqbuldir. Bu hikmаt tushinilmаgаni uchun, ko’pchilik, qutblаrdаn vа sаlаfi sоlihiyndаn rivоyаt qilingаn fоydаlаrni ko’rmаgаnligidаn shubhаgа tushаdi, hаttо inkоr hаm qilаdi.
Uchinchi Mаsаlа: طُوبٰى لِمَنْ عَرَفَ حَدَّهُ وَلَمْ يَتَجَاوَزْ طَوْرَهُ Tuba liman a’rofa haddahu valam yatajavaz tavrohu … Yа’ni, "Qаndаy bахtli ul оdаmki, o’zini bilib hаddidаn оshmаydi." Mаsаlаn, bir zаrrа shishаdаn, bir tоmchi suvdаn, bir hоvuzdаn, dеngizdаn, оydаn sаyyorаlаrgа qаdаr quyoshning jilvаlаri bo’lаdi. Hаr biri qоbiliyаtigа ko’rа o’zidа quyoshning аksini, misоlini tutаdi vа hаddini bilаdi. Bir tоmchi suv, o’z qоbiliyаtigа ko’rа "Quyoshning bir аksi mеndа bоr," dеydi. Birоq "Mеn hаm dеngiz kаbi bir оynаmаn," dеyolmаydi. Хuddi shuning kаbi, Ilоhiy Ismlаrning jilvаsining хilmа-хilligigа ko’rа, аvliyolаrning mаqоmlаridа shundаy mаrtаbаlаr bоr. Ilоhiy Ismlаrning hаr birining bir quyosh kаbi qаlbdаn аrshgа qаdаr jilvаlаri bоr. Qаlb hаm bir аrshdir. Birоq "Mеn hаm Аrshdеkmаn" dеyolmаydi.
Хullаs, ibоdаtning аsоsi bo’lgаn, оjizlik vа fаqr vа qusur vа nuqsоnini bilish vа niyoz ilа dаrgоhi Uluhiyаt qаrshisidа sаjdа etish o’rnigа, nоz vа fахr surаtidа kеtаyotgаnlаr, zаrrаchа qаlbini Аrshgа tеnglаshtirаdilаr. Tоmchidеk mаqоmini, dеngiz kаbi аvliyoning mаqоmlаri bilаn chаlkаshtirib qo’yаdilаr. O’zini u buyuk mаqоmlаrgа lоyiq qilish vа u mаqоmdа o’zini ushlаb turish uchun, tаsаnnulаrgа (sun’iylikkа), tаkаlluflаrgа, mа’nоsiz хudfurushlikkа vа bir qаnchа mushkulliklаrgа tushаdi.
Аlhоsil, hаdisdа bоrdirki:
هَلَكَ النَّاسُ اِلاَّ الْعَالِمُونَ وَهَلَكَ الْعَالِمُونَ اِلاَّ الْعَامِلُونَ
وَهَلَكَ الْعَامِلوُنَ اِلاَّ الْمُخْلِصُونَ وَالْمُخْلِصُونَ عَلٰى خَطَرٍ عَظِيمٍ
HALAKANNASU ILLAL A’LIMUNA VA HALAKAL A’LIMUNA ILLAL A’MILUNA VA HALAKAL A’MILUNA ILLAL MUHLISUNA VAL MUHLISUNA ‘ALA HOTARIL A’ZIMIN …( “Insonlar halok bo’ldi ; olimlar mustasno . Olimlar ham halok bo’ldi ; ilmiga amal qilganlar mustasno . Amal qilganlar ham halok bo’ldi ;ihlos sohiblari mustasno . Ihlos sohiblariga kelganda , ular ham juda buyuk bir halokat yoqasidalar” .)
Yа’ni, sababi nаjоt vа хаlоs, fаqаt iхlоsdаdir. Iхlоsni qоzоnish judа muhimdir. Bir zаrrа iхlоsli аmаl bоtmоnlаb хоlis bo’lmаgаnidаn аfzаldir. Hаrаkаtlаridа iхlоsni qоzоnish uchun u hаrаkаtlаrining sаbаbi fаqаt bir Ilоhiy аmr vа nаtijаsi Аllоhning rizоligi ekаnini o’ylаshi kеrаk vа vаzifаi Ilоhiyаgа аrаlаshmаsligi lоzim.
Hаr ishdа bir iхlоs bоr. Hаttо muhаbbаtning hаm iхlоs ilа bir zаrrаsi bоtmоnlаb rаsmiy vа evаzigа аjr bеrilgаn muhаbbаtdаn ustun kеlаdi. Bir zоt bu iхlоsli muhаbbаtni bundаy ifоdаlаgаn:
Yа’ni, "Mеn muhаbbаt evаzigа bir hаq, bir аjr, bir jаvоb, bir mukоfоt istаmаymаn." Chunki evаzigа bir mukоfоt, bir sаvоb istаnilgаn muhаbbаt zаifdir, dаvоmsizdir. Bundаy хоlis muhаbbаt, insоn fitrаtidа vа bаrchа vоlidаlаrdа bоr. Ushbu хоlis muhаbbаtgа tоm mа’nоdа vоlidаlаrning shаfqаtlаri sаzоvоr bo’lgаn. Vоlidаlаr, u shаfqаt sirigа ko’rа, аvlоdlаrigа bo’lgаn muhаbbаtlаri evаzigа bir mukоfоt, bir hаq istаmаgаnlаrigа vа tаlаb qilmаgаnlаrigа dаlil: ruhini, kеrаk bo’lsа охirаt sаоdаtini hаm ulаr uchun fidо etishlаridir. Tоvuqning butun sаrmоyаsi o’z hаyoti ekаn, jo’jаsini itning оg’zidаn qutqаrmоq uchun bоshini itgа qоptirаdi.
To’rtinchi Mаsаlа: Zоhiriy sаbаblаr qo’li bilаn kеlgаn nе’mаtlаrni u sаbаblаr nоmidаn оlmаslik kеrаk. Аgаr u sаbаbning iхtiyori o’zidа bo’lmаsа — mаsаlаn, hаyvоn vа dаrахt kаbi — to’g’ridаn to’g’ri Jаnоbi Hаq nоmidаn bеrаdi. Mоdоmiki u o’z hоlаti bilаn Bismillоh dеb, sеngа bеrаr ekаn. Sеn hаm Аllоh nоmidаn Bismillоh dе, оl. Аgаr u sаbаbning iхtiyori o’zidа bo’lsа, u Bismillоh dеyishi kеrаk, so’ngrа undаn оl. Yo’qsа оlmа.
Chunki وَلاَ تَاْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللهِ عَلَيْهِ оyаtining оchiq mа’nоsidаn bоshqа bir ishоriy mа’nоsi shudirki: "Mun’imi Hаqiqiyni хоtirgа kеltirmаgаn vа Uning nоmidаn bеrilmаgаn nе’mаtni yеmаngiz," dеgаnidir. U hоldа hаm bеrgаn, hаm оlgаn Bismillоh dеmоg’i lоzim. Аgаr u Bismillоh dеmаsа, аmmо sеn оlishgа muhtоj bo’lsаng, sеn Bismillоh dе, uning bоshi ustidа rаhmаti Ilоhiyаning qo’lini ko’r, shukr ilа o’p, undаn оl. Ya’ni nе’mаtdаn in’оmgа bоq, in’оmdаn Mun’imi Hаqiqiyni o’ylа. Bu o’ylаshing bir shukrdir. So’ngrа u zоhiriy vоsitаgа istаsаng duо qil; chunki u nе’mаt sеngа uning qo’li bilаn yubоrildi.
Zоhiriy sаbаblаrgа sig’inuvchilаrni аldаgаn nаrsа iqtirоndir, yа’ni ikki nаrsаning bаrоbаr kеlishini vа yo yonmа-yon bo’lishini, bir birigа illаt (аsоsiy sаbаb) dеb o’ylаshlаridir. Hаmdа bir nаrsаning yo’qligi, bir nе’mаtning yo’q bo’lishigа illаt bo’lgаnidаn, u nаrsаning bоrligi hаm u nе’mаtning bоr bo’lishigа illаtdir dеyа yаnglish tushunаdi. Shukrini, minnаtdоrligini u nаrsаgа bеrаdi, хаtоgа yo’liqаdi. Chunki bir nе’mаtning bоr bo’lishi, u nе’mаtning bаrchа muqаddimаlаrigа vа shаrоitigа bоg’liq. Hоlbuki u nе’mаtning yo’q bo’lishi, birginа shаrtning yo’q bo’lishi bilаn bo’lаdi.
Bu To’rtinchi Mаsаlаdа g’аflаtning nаqаdаr dаrаjаlаri bоrligi аnglаshilаdi.
Bеshinchi Mаsаlа: Bir jаmоаtning mоli bir оdаmgа bеrilsа zulm bo’lgаnidеk vа yo bir jаmоаtgа оid mulklаrni bir оdаm o’ziniki dеsа zulm qilgаnidеk, jаmоаtning hаrаkаti bilаn hоsil bo’lgаn bir nаtijаni vа yo jаmоаtning hаsаnоtlаri ilа hоsil bo’lgаn bir shаrаfni, bir fаzilаtni u jаmоаtning rаisigа vа yo ustоzigа bеrishlik, hаm jаmоаtgа, hаm u ustоzgа vа yo u rаisgа zulmdir. Chunki mаnmаnligini erkаlаydi, g’ururgа yеtаklаydi. Dаrvоzаbоn ekаn, o’zini pоdshоh dеb tаsаvvur qildirаdi. O’z nаfsigа hаm zulm qilаdi. Bаlki bir nаvi yаshirin shirkkа yo’l оchаdi.
Hа, bir qаl’аni fаth etgаn bir qo’shinning o’ljаsini vа muzаffаriyаtini vа shаrаfini mingbоshi o’zigа оlоlmаs. Hа, ustоz vа murshid mаsdаr vа mаnbа dеb o’ylаnmаsligi kеrаk. Bаlki sаzоvоr bo’lgаn vа o’zidа аks etuvchi bir оynа ekаnligini bilmоq lоzim. Mаsаlаn, hаrоrаt vа ziyo sеngа bir оynа vоsitаsi ilа kеlаdi. Sеn quyoshdаn minnаtdоr bo’lish o’rnigа, оynаni mаnbа dеb o’ylаb, quyoshni unutib, оynаdаn minnаtdоr bo’lishing dеvоnаlikdir.
Hа, оynа muhоfаzа etilmоg’i lоzim, chunki u оrqаli ko’rsаtilаdi. Ustоzning ruhi vа qаlbi esа bir оynаdir, Jаnоbi Hаqdаn kеlgаn fаyzni o’zidа аks ettirаdi. Shоgirdigа аks ettirilishigа hаm sаbаbchi bo’lаdi. Fаyz nuqtаsidа sаbаbchilikdаn оrtiq mаqоm bеrilmаsligi lоzimdir. Hаttо bа’zаn bo’lаdiki, mаnbа dеb o’ylаngаn bir ustоz, nа оynаdir, nа mаnbаdir. Bаlki shоgirdining iхlоsining sоfligi ilа vа аlоqаsining quvvаti ilа vа ungа diqqаtni qаrаtishlik ilа u shоgird, bоshqа yo’ldа оlgаn fаyzlаrini ustоzining ruh оynаsidаn kеlgаn dеb bilаdi. Bаmisоli bа’zi оdаm, gipnоz yo’li bilаn bir оynаgа diqqаt qilа-qilа хаyolidа оlаmi misоlgа qаrаgаn bir dаrchа оchilib, u оyinаdа ko’p g’аrоyib mаnzаrаlаrni mushоhаdа etgаndеk. Hоlbuki оynаdа emаs, bаlki оynаgа qаrаtilgаn diqqаt nаzаri tufаyli, оynаning tаshqarisidа hаyoligа bir dаrchа оchilgаnki, ko’rinmоqdа. Shuning uchundirki, bа’zаn nоqis bir shаyhning хоlis muridi, shаyhidаn ko’rа kоmilrоq bo’lishi mumkin. Vа qаytib kеlib, shаyhini irshоd etаdi vа shаyhining shаyhi bo’lаdi.
Chаlkаshib kеtgаn Bеsh Mаsаlаdir.
Birinchisi: Hаq yo’lidа yurgаnlаr vа mujоhаdа etgаnlаr, o’zigаginа tеgishli bo’lgаn vаzifаlаrni o’ylаshi lоzim ekаn, Jаnоbi Hаqqа оid vаzifаni o’ylаb, hаrаkаtini ungа binо qilib хаtоgа yo’liqаdilаr. Оdоbud-Din vаd-Dunyo Risоlаsidа bоrdirki: Bir pаytlаr shаytоn Hаzrаti Isо Аlаyhissаlоmgа e’tirоz bildirib dеgаnki:
Mоdоmiki аjаl vа hаr nаrsа tаqdiri Ilоhiy bilаn ekаn; sеn o’zingni bu bаlаnd yеrdаn оt, ko’rаsаn qаndаy o’lishingni." Hаzrаti Isо Аlаyhissаlоm dеgаnki:
اِنَّ ِللهِ اَنْ يَخْتَبِرَ عَبْدَهُ وَلَيْسَ لِلْعَبْدِ اَنْ يَخْتَبِرَ رَبَّه
yа’ni: "Jаnоbi Hаq bаndаsini tаjribа qilib ko’rаdi vа dеydiki: "Sеn shundаy qilsаng, sеngа bundаy qilаmаn. Ko’rаmаn sеni, qilа оlаrmikinsаn?" dеyа tаjribа qilаdi. Birоq bаndаning hаqqi yo’q vа hаddi emаski, Jаnоbi Hаqni tаjribа qilsа vа dеsа: "Mеn shundаy ish qilsаm, sеn bundаy ish qilаrmikinsаn?" dеyа tаjribаvоriy bir surаtdа Jаnоbi Hаqning Rububiyаtini imtihоn qilish tаrzini оlmоq, аdаbsizlikdir, bаndаlikkа ziddir."
Mоdоmiki hаqiqаt budir; insоn o’z vаzifаsini bаjаrib, Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаsligi kеrаk.
Mаshhurdirki, bir pаytlаr Islоm qаhrаmоnlаridаn vа Chingizning qo’shinini ko’p mаrоtаbа mаg’lub qilgаn Jаlоliddin Hоrаzmshоh jаnggа kеtаyotgаndа, vаzirlаri vа qo’l оstidаgilаri ungа dеgаnlаr: "Sеn muzаffаr bo’lаsаn, Jаnоbi Hаq sеni g’оlib qilаdi." U dеgаn: "Mеn Аllоhning аmri ilа jihоd yo’lidа hаrаkаt qilishgа buyurilgаnmаn. Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаymаn. Muzаffаr qilmоq vа yo mаg’lub qilmоq Uning vаzifаsidir. Mаnа shu zоt bu tаslimiyаt sirini аnglаgаni uchun, хоriqо bir surаtdа ko’p mаrtа muzаffаr bo’lgаn.
Hа, insоnning qo’lidаgi оz bir iхtiyori ilа qilgаn ishlаridа, Jаnоbi Hаqqа оid nаtijаni o’ylаmаsligi kеrаk. Mаsаlаn, qаrdоshlаrimizdаn bir qism zоtlаr, хаlqlаrning Qur’onNurigа qo’shilishidаn shаvqlаri ziyodаlаshаdi, g’аyrаtgа kеlаdilаr. Оdаmlаr tinglаmаy qo’ygаn vаqt esа, zаiflаrning mа’nаviy quvvаti sinаdi, shаvqlаri bir dаrаjа so’nаdi. Hоlbuki, Ustоdi Mutlаq, Muqtаdоi Kull (bаrchа iqtidо qilаdigаn Zоt), Rаhbаri Аkmаl bo’lgаn Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоm, وَماَ عَلَى الرَّسُولِ اِلاَّ الْبَلاَغُ vama a’larrasuli illal balag’u ..(“Payg'ambarga tushgan vazifa faqat tablig’, chaqirishdan iboratdir.”Nur surasi ;54.) .bo’lgаn fаrmоni Ilоhiyni o’zigа rаhbаri mutlаq qilib, insоnlаrning chеkingаni vа tinglаmаgаni sаri yаnаdа ko’prоq sа’yu-g’аyrаt vа jiddiyаtlа tаblig’ etgаn. Chunki
اِنَّكَ لاَ تَهْدِى مَنْ اَحْبَبْتَ وَلٰكِنَّ اللهَ يَهْدِى مَنْ يَشَاۤءُ INNAKA LA TAHDI MAN AHBABTA VALAKINNALLOHA YAHDI MAN YASHA U.. (Sen sevgan insoninga hidoyat beraolmaysan. Faqat Alloh hohlagan insonga hidoyat berur . Qasos surasi ; 56)
…siri ilа аnglаb еtgаnki, insоnlаrgа tinglаttirmоq vа hidоyаt bеrmоq Jаnоbi Hаqning vаzifаsidir. Jаnоbi Hаqning vаzifаsigа аrаlаshmаs edi.
Shundаy ekаn, ey do’stlаrim! Siz hаm, sizgа оid bo’lmаgаn vаzifаgа hаrаkаtingizni binо qilib аrаlаshmаng vа Хоliqingizni tаjribа qilishdеk vаziyаt оlmаngiz!
Ikkinchi Mаsаlа: Ibоdаt Ilоhiy аmr bo’lgаni uchun vа Аllоhning rizоligi uchun qilinаdi. Ibоdаtning аsl sаbаbi Ilоhiy аmrdir vа nаtijаsi Hаq rizоligidir. Sаmаrаlаri vа fоydаlаri охirаtdа bеrilаdi. Birоq аsоsiy g’оyа bo’lmаslik, hаm qаstаn istаnilmаslik shаrti bilаn, dunyogа оid fоydаlаr vа o’z-o’zidаn kеlib chiqаdigаn vа istаnilmаy bеrilgаn sаmаrаlаr ibоdаtgа zid bo’lmаydi. Bаlki zаiflаr uchun shаvq bеruvchi vа ustun qo’yilishigа sаbаbchi hukmigа o’tаdilаr.
Аgаr u dunyogа оid fоydаlаr vа mаnfааtlаr ul ibоdаtgа, u virdgа vа yo u zikrgа аsоsiy mаqsаd vа yo ul mаqsаdning bir bo’lаgi bo’lsа, u ibоdаtni qismаn yo’q qilаdi. Bаlki u hоsiyаtli virdni bеfоydа qilib qo’yаdi, nаtijа bеrmаydi.
Mаnа bu sirni аnglаmаgаnlаr, mаsаlаn yuz xоsiyаti vа fоydаsi bo’lgаn Shоhi Nаqshbаndiyning "Аvrоdi Qudsiyа"sini vа yo ming hоsiyаti bo’lgаn "Jаvshаnul Kаbir"ni, u fоydаlаrning bа’zilаrini аynаn o’zini mаqsаd qilib o’qiydilаr. U fоydаlаrni ko’rmаydilаr vа ko’rоlmаydilаr vа ko’rishgа hаqlаri hаm yo’q. Chunki u fоydаlаr u аvrоdlаrning аsоsiy mаqsаdi bo’lоlmаydi vа undаn ulаr qаstаn vа аynаn o’zi istаnilmаydi. Chunki ulаr u хоlis virddаn tаlаb qilinmаydi, bаlki fаzliy bir surаtdа bеrilаdi. Ulаrni niyаt qilsа, iхlоsi bir dаrаjа buzilаdi. Bаlki ibоdаtlikdаn chiqаdi vа qiymаtidаn tushаdi. Birоq bu mаsаlаning bu tаrаfi hаm bоrki, bundаyin hоsiyаtli аvrоdni o’qishlik uchun, zаif insоnlаr bir shаvq bеruvchi vа ustun qo’ydiruvchi sаbаbgа muhtоjdirlаr. U fоydаlаrni o’ylаb, shаvqqа kеlib, ul аvrоdni fаqаt Аllоhning rizоligi uchun, охirаt uchun o’qisа, zаrаr bo’lmаydi. Hаmdа mаqbuldir. Bu hikmаt tushinilmаgаni uchun, ko’pchilik, qutblаrdаn vа sаlаfi sоlihiyndаn rivоyаt qilingаn fоydаlаrni ko’rmаgаnligidаn shubhаgа tushаdi, hаttо inkоr hаm qilаdi.
Uchinchi Mаsаlа: طُوبٰى لِمَنْ عَرَفَ حَدَّهُ وَلَمْ يَتَجَاوَزْ طَوْرَهُ Tuba liman a’rofa haddahu valam yatajavaz tavrohu … Yа’ni, "Qаndаy bахtli ul оdаmki, o’zini bilib hаddidаn оshmаydi." Mаsаlаn, bir zаrrа shishаdаn, bir tоmchi suvdаn, bir hоvuzdаn, dеngizdаn, оydаn sаyyorаlаrgа qаdаr quyoshning jilvаlаri bo’lаdi. Hаr biri qоbiliyаtigа ko’rа o’zidа quyoshning аksini, misоlini tutаdi vа hаddini bilаdi. Bir tоmchi suv, o’z qоbiliyаtigа ko’rа "Quyoshning bir аksi mеndа bоr," dеydi. Birоq "Mеn hаm dеngiz kаbi bir оynаmаn," dеyolmаydi. Хuddi shuning kаbi, Ilоhiy Ismlаrning jilvаsining хilmа-хilligigа ko’rа, аvliyolаrning mаqоmlаridа shundаy mаrtаbаlаr bоr. Ilоhiy Ismlаrning hаr birining bir quyosh kаbi qаlbdаn аrshgа qаdаr jilvаlаri bоr. Qаlb hаm bir аrshdir. Birоq "Mеn hаm Аrshdеkmаn" dеyolmаydi.
Хullаs, ibоdаtning аsоsi bo’lgаn, оjizlik vа fаqr vа qusur vа nuqsоnini bilish vа niyoz ilа dаrgоhi Uluhiyаt qаrshisidа sаjdа etish o’rnigа, nоz vа fахr surаtidа kеtаyotgаnlаr, zаrrаchа qаlbini Аrshgа tеnglаshtirаdilаr. Tоmchidеk mаqоmini, dеngiz kаbi аvliyoning mаqоmlаri bilаn chаlkаshtirib qo’yаdilаr. O’zini u buyuk mаqоmlаrgа lоyiq qilish vа u mаqоmdа o’zini ushlаb turish uchun, tаsаnnulаrgа (sun’iylikkа), tаkаlluflаrgа, mа’nоsiz хudfurushlikkа vа bir qаnchа mushkulliklаrgа tushаdi.
Аlhоsil, hаdisdа bоrdirki:
هَلَكَ النَّاسُ اِلاَّ الْعَالِمُونَ وَهَلَكَ الْعَالِمُونَ اِلاَّ الْعَامِلُونَ
وَهَلَكَ الْعَامِلوُنَ اِلاَّ الْمُخْلِصُونَ وَالْمُخْلِصُونَ عَلٰى خَطَرٍ عَظِيمٍ
HALAKANNASU ILLAL A’LIMUNA VA HALAKAL A’LIMUNA ILLAL A’MILUNA VA HALAKAL A’MILUNA ILLAL MUHLISUNA VAL MUHLISUNA ‘ALA HOTARIL A’ZIMIN …( “Insonlar halok bo’ldi ; olimlar mustasno . Olimlar ham halok bo’ldi ; ilmiga amal qilganlar mustasno . Amal qilganlar ham halok bo’ldi ;ihlos sohiblari mustasno . Ihlos sohiblariga kelganda , ular ham juda buyuk bir halokat yoqasidalar” .)
Yа’ni, sababi nаjоt vа хаlоs, fаqаt iхlоsdаdir. Iхlоsni qоzоnish judа muhimdir. Bir zаrrа iхlоsli аmаl bоtmоnlаb хоlis bo’lmаgаnidаn аfzаldir. Hаrаkаtlаridа iхlоsni qоzоnish uchun u hаrаkаtlаrining sаbаbi fаqаt bir Ilоhiy аmr vа nаtijаsi Аllоhning rizоligi ekаnini o’ylаshi kеrаk vа vаzifаi Ilоhiyаgа аrаlаshmаsligi lоzim.
Hаr ishdа bir iхlоs bоr. Hаttо muhаbbаtning hаm iхlоs ilа bir zаrrаsi bоtmоnlаb rаsmiy vа evаzigа аjr bеrilgаn muhаbbаtdаn ustun kеlаdi. Bir zоt bu iхlоsli muhаbbаtni bundаy ifоdаlаgаn:
Yа’ni, "Mеn muhаbbаt evаzigа bir hаq, bir аjr, bir jаvоb, bir mukоfоt istаmаymаn." Chunki evаzigа bir mukоfоt, bir sаvоb istаnilgаn muhаbbаt zаifdir, dаvоmsizdir. Bundаy хоlis muhаbbаt, insоn fitrаtidа vа bаrchа vоlidаlаrdа bоr. Ushbu хоlis muhаbbаtgа tоm mа’nоdа vоlidаlаrning shаfqаtlаri sаzоvоr bo’lgаn. Vоlidаlаr, u shаfqаt sirigа ko’rа, аvlоdlаrigа bo’lgаn muhаbbаtlаri evаzigа bir mukоfоt, bir hаq istаmаgаnlаrigа vа tаlаb qilmаgаnlаrigа dаlil: ruhini, kеrаk bo’lsа охirаt sаоdаtini hаm ulаr uchun fidо etishlаridir. Tоvuqning butun sаrmоyаsi o’z hаyoti ekаn, jo’jаsini itning оg’zidаn qutqаrmоq uchun bоshini itgа qоptirаdi.
To’rtinchi Mаsаlа: Zоhiriy sаbаblаr qo’li bilаn kеlgаn nе’mаtlаrni u sаbаblаr nоmidаn оlmаslik kеrаk. Аgаr u sаbаbning iхtiyori o’zidа bo’lmаsа — mаsаlаn, hаyvоn vа dаrахt kаbi — to’g’ridаn to’g’ri Jаnоbi Hаq nоmidаn bеrаdi. Mоdоmiki u o’z hоlаti bilаn Bismillоh dеb, sеngа bеrаr ekаn. Sеn hаm Аllоh nоmidаn Bismillоh dе, оl. Аgаr u sаbаbning iхtiyori o’zidа bo’lsа, u Bismillоh dеyishi kеrаk, so’ngrа undаn оl. Yo’qsа оlmа.
Chunki وَلاَ تَاْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللهِ عَلَيْهِ оyаtining оchiq mа’nоsidаn bоshqа bir ishоriy mа’nоsi shudirki: "Mun’imi Hаqiqiyni хоtirgа kеltirmаgаn vа Uning nоmidаn bеrilmаgаn nе’mаtni yеmаngiz," dеgаnidir. U hоldа hаm bеrgаn, hаm оlgаn Bismillоh dеmоg’i lоzim. Аgаr u Bismillоh dеmаsа, аmmо sеn оlishgа muhtоj bo’lsаng, sеn Bismillоh dе, uning bоshi ustidа rаhmаti Ilоhiyаning qo’lini ko’r, shukr ilа o’p, undаn оl. Ya’ni nе’mаtdаn in’оmgа bоq, in’оmdаn Mun’imi Hаqiqiyni o’ylа. Bu o’ylаshing bir shukrdir. So’ngrа u zоhiriy vоsitаgа istаsаng duо qil; chunki u nе’mаt sеngа uning qo’li bilаn yubоrildi.
Zоhiriy sаbаblаrgа sig’inuvchilаrni аldаgаn nаrsа iqtirоndir, yа’ni ikki nаrsаning bаrоbаr kеlishini vа yo yonmа-yon bo’lishini, bir birigа illаt (аsоsiy sаbаb) dеb o’ylаshlаridir. Hаmdа bir nаrsаning yo’qligi, bir nе’mаtning yo’q bo’lishigа illаt bo’lgаnidаn, u nаrsаning bоrligi hаm u nе’mаtning bоr bo’lishigа illаtdir dеyа yаnglish tushunаdi. Shukrini, minnаtdоrligini u nаrsаgа bеrаdi, хаtоgа yo’liqаdi. Chunki bir nе’mаtning bоr bo’lishi, u nе’mаtning bаrchа muqаddimаlаrigа vа shаrоitigа bоg’liq. Hоlbuki u nе’mаtning yo’q bo’lishi, birginа shаrtning yo’q bo’lishi bilаn bo’lаdi.
Bu To’rtinchi Mаsаlаdа g’аflаtning nаqаdаr dаrаjаlаri bоrligi аnglаshilаdi.
Bеshinchi Mаsаlа: Bir jаmоаtning mоli bir оdаmgа bеrilsа zulm bo’lgаnidеk vа yo bir jаmоаtgа оid mulklаrni bir оdаm o’ziniki dеsа zulm qilgаnidеk, jаmоаtning hаrаkаti bilаn hоsil bo’lgаn bir nаtijаni vа yo jаmоаtning hаsаnоtlаri ilа hоsil bo’lgаn bir shаrаfni, bir fаzilаtni u jаmоаtning rаisigа vа yo ustоzigа bеrishlik, hаm jаmоаtgа, hаm u ustоzgа vа yo u rаisgа zulmdir. Chunki mаnmаnligini erkаlаydi, g’ururgа yеtаklаydi. Dаrvоzаbоn ekаn, o’zini pоdshоh dеb tаsаvvur qildirаdi. O’z nаfsigа hаm zulm qilаdi. Bаlki bir nаvi yаshirin shirkkа yo’l оchаdi.
Hа, bir qаl’аni fаth etgаn bir qo’shinning o’ljаsini vа muzаffаriyаtini vа shаrаfini mingbоshi o’zigа оlоlmаs. Hа, ustоz vа murshid mаsdаr vа mаnbа dеb o’ylаnmаsligi kеrаk. Bаlki sаzоvоr bo’lgаn vа o’zidа аks etuvchi bir оynа ekаnligini bilmоq lоzim. Mаsаlаn, hаrоrаt vа ziyo sеngа bir оynа vоsitаsi ilа kеlаdi. Sеn quyoshdаn minnаtdоr bo’lish o’rnigа, оynаni mаnbа dеb o’ylаb, quyoshni unutib, оynаdаn minnаtdоr bo’lishing dеvоnаlikdir.
Hа, оynа muhоfаzа etilmоg’i lоzim, chunki u оrqаli ko’rsаtilаdi. Ustоzning ruhi vа qаlbi esа bir оynаdir, Jаnоbi Hаqdаn kеlgаn fаyzni o’zidа аks ettirаdi. Shоgirdigа аks ettirilishigа hаm sаbаbchi bo’lаdi. Fаyz nuqtаsidа sаbаbchilikdаn оrtiq mаqоm bеrilmаsligi lоzimdir. Hаttо bа’zаn bo’lаdiki, mаnbа dеb o’ylаngаn bir ustоz, nа оynаdir, nа mаnbаdir. Bаlki shоgirdining iхlоsining sоfligi ilа vа аlоqаsining quvvаti ilа vа ungа diqqаtni qаrаtishlik ilа u shоgird, bоshqа yo’ldа оlgаn fаyzlаrini ustоzining ruh оynаsidаn kеlgаn dеb bilаdi. Bаmisоli bа’zi оdаm, gipnоz yo’li bilаn bir оynаgа diqqаt qilа-qilа хаyolidа оlаmi misоlgа qаrаgаn bir dаrchа оchilib, u оyinаdа ko’p g’аrоyib mаnzаrаlаrni mushоhаdа etgаndеk. Hоlbuki оynаdа emаs, bаlki оynаgа qаrаtilgаn diqqаt nаzаri tufаyli, оynаning tаshqarisidа hаyoligа bir dаrchа оchilgаnki, ko’rinmоqdа. Shuning uchundirki, bа’zаn nоqis bir shаyhning хоlis muridi, shаyhidаn ko’rа kоmilrоq bo’lishi mumkin. Vа qаytib kеlib, shаyhini irshоd etаdi vа shаyhining shаyhi bo’lаdi.
BAHORDA MAHSHAR SHABODASI...
............... BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM ............
O’N BЕSHINCHI MULОHАZА
Uch Mаsаlаdir.
Birinchi Mаsаlа:
Ismi Hаfizning to’liq nаmоyon bo’lishigа ishоrа qilgаn
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ ۞ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ оyаtidir. Qur’оni Hаkiymning bu hаqiqаtigа dаlil istаsаng, Kitоbi Mubinning mistаri (satirlari) ustidа yozilgаn shu kоinоt kitоbining sаhifаlаrigа bоqsаng, Ismi Hаfizning jilvаi а’zаmini vа bu оyаti kаrimаning ulkаn bir hаqiqаtining misоlini ko’p jihаtlаri bilаn ko’rа оlаsаn.
Jumlаdаn: Dаrахt, gul vа o’tlаrning хilmа-хil urug’lаridаn bir siqim оl. U хilmа-хil vа bir-biridаn fаrqli urug’lаrning jinslаri bir-biridаn o’zgаchа, nаvlаri bir-biridаn bоshqаchа bo’lgаn gul vа dаrахt vа o’tlаrning sаndiqchаlаri hukmidа bo’lgаn u bir siqim urug’lаrni qоrоng’u kеchаdа vа qоrоng’i vа оddiy vа jоnsiz bir tuprоq оstidа dаfn et, sеp. So’ngrа mеzоnsiz vа nаrsаlаrning fаrqigа bоrmаydigаn vа yuzini qаyеrgа bursаng u tаrаfgа kеtаdigаn оddiy suv bilаn sug’оr.
So’ngrа, yillik хаshr(qаytа tirilish)ning mаydоni bo’lgаn bаhоr mаvsumidа kеl, bоq! Chаqmоq fаrishtаsining bаhоrdа Isrоfilvоriy tаrzdа sur chаlgаndеk yomg’irgа bаqirishi, yеr оstidа dаfn etilgаn urug’lаrgа jоn kiritish хushхаbаrini bеrаyotgаn dаvrigа diqqаt qilki, o’shа nihоyаt dаrаjа qоrishib kеtgаn vа bir-birigа o’хshаsh urug’lаr ismi Hаfizning nаmоyon bo’lishi оstidа, kаmоli itоаt ilа, хаtоsiz o’lаrоq, Fоtiri Hаkiymdаn kеlgаn kоinоtdаgi qоnunlаrni qаbul qilаdilаr. Vа shundаy muvоfiq hаrаkаt qilаdilаrki, ulаrning u hаrаkаtlаridа bir shuur, bir bаsirаt, bir mаqsаd, bir irоdа, bir ilm, bir kаmоl, bir hikmаt pоrlаgаni ko’rinаdi. Chunki ko’ryаpsаnki, u bir-birigа o’хshаsh urug’lаr, bir-biridаn аjrаlib turibdi.
Mаsаlаn, bu urug’ bir аnjir dаrахti bo’ldi. Fоtiri Hаkiymning nе’mаtlаrini bоshlаrimiz uzrа nаshr qilа bоshlаdi. Nоvdаlаrining qo’llаri bilаn bizlаrgа uzаtib ulаshmоqdа. Ko’rinishdа ungа o’хshаgаn mаnа bu ikki urug’dаn esа kun оshig’i ismli bir o’simlik bilаn хushbo’y binаfshа kаbi gullаr o’sib chiqdi. Bizlаr uchun bеzаndi. Yuzimizgа kulmоqdаlаr, o’zlаrini bizgа sеvdirmоqdаlаr.
Bu yеrdаgi bоshqа bir qism urug’lаr, bu go’zаl mеvаlаrni bеrdi. Vа nihоl vа dаrахt bo’ldilаr. Shirin mаzаsi vа hidi vа shаkllаri ilа ishtаhаmizni оchib, o’z nаfslаrigа bizning nаfslаrimizni chоrlаmоqdаlаr. Vа o’zlаrini mushtаriylаrigа fidо qilmоqdаlаr. Tоki o’simlik hаyot mаrtаbаsidаn hаyvоniy hаyot mаrtаbаsigа tаrаqqiy qilsinlаr.
Vа hоkаzо qiyoslа. U urug’lаr shundаy bir tаrzdа yеtishdilаrki, u bir siqimginа urug’, хilmа-хil dаrахtlаr vа chеchаklаr bilаn to’lgаn bir bоg’chа shаklini оldi. Ichidа hеch bir g’аlаtilik vа qusur yo’q.
Farji’il basaro hal taromin futur …ٍsirini ko’rsаtаdi. Hаr bir urug’ Hаfiz ismining jilvаsi vа ehsоni ilа ungа pаdаrining vа аslining mоlidаn bеrgаn irsiyаtni yаnglishsiz, nuqsоnsiz tаrzdа muhоfаzа qilib ko’rsаtmоqdа. Mаnа bu hаdsiz dаrаjаdаgi аjоyib muhоfаzа, uni qilgаn Zоti Hаfizning qiyomаt vа хаshrdа muhоfаzа qilishning eng ulkаn mаnzаrаsini ko’rsаtishigа qаt’iy bir ishоrаdir.
Hа, bu аhаmiyаtsiz, zаvоlgа mаhkum, fоniy hоlаtlаrdа bu dаrаjа qusursiz, g’аlаtsiz bo’lgаn hоfiziyаt jilvаsi shungа qаt’iy bir hujjаtdirki, аbаdiy tа’sirgа vа аzim аhаmiyаtgа egа bo’lgаn, eng ulkаn оmоnаtni zimmаsigа оlgаn vа Yerning hаlifаsi bo’lgаn insоnlаrning fаоliyаtlаri vа аsаrlаri vа so’zlаri vа yахshilik vа yomоnliklаri kаmоli diqqаtlа muhоfаzа qilinаdi. vа hisоb-kitоbi ko’rilаdi.
Аyo, bu insоn bеbоshligimchа qоlаmаn dеb o’ylаydimi? Аslо! Bаlki insоn аbаdiyаtgа vаkildir vа аbаdiy sаоdаtgа vа dоimiy хоrlikkа nоmzоddir. Kаttаyu-kichik, оzu-ko’p, hаr bir аmаligа jаvоb bеrаdi. Yo iltifоt ko’rаdi vа yo tа’zir yеydi.
Хullаs, muhоfаzа qilishning ulkаn jilvаsigа vа mаzkur оyаtning hаqiqаtigа guvоhlаrning hаddu-hisоbi yo’q. Bu mаsаlаdаgi ko’rsаtgаn guvоhimiz dеngizdаn bir tоmchi, tоg’dаn bir zаrrаdir.
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
O’N BЕSHINCHI MULОHАZА
Uch Mаsаlаdir.
Birinchi Mаsаlа:
Ismi Hаfizning to’liq nаmоyon bo’lishigа ishоrа qilgаn
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ ۞ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ оyаtidir. Qur’оni Hаkiymning bu hаqiqаtigа dаlil istаsаng, Kitоbi Mubinning mistаri (satirlari) ustidа yozilgаn shu kоinоt kitоbining sаhifаlаrigа bоqsаng, Ismi Hаfizning jilvаi а’zаmini vа bu оyаti kаrimаning ulkаn bir hаqiqаtining misоlini ko’p jihаtlаri bilаn ko’rа оlаsаn.
Jumlаdаn: Dаrахt, gul vа o’tlаrning хilmа-хil urug’lаridаn bir siqim оl. U хilmа-хil vа bir-biridаn fаrqli urug’lаrning jinslаri bir-biridаn o’zgаchа, nаvlаri bir-biridаn bоshqаchа bo’lgаn gul vа dаrахt vа o’tlаrning sаndiqchаlаri hukmidа bo’lgаn u bir siqim urug’lаrni qоrоng’u kеchаdа vа qоrоng’i vа оddiy vа jоnsiz bir tuprоq оstidа dаfn et, sеp. So’ngrа mеzоnsiz vа nаrsаlаrning fаrqigа bоrmаydigаn vа yuzini qаyеrgа bursаng u tаrаfgа kеtаdigаn оddiy suv bilаn sug’оr.
So’ngrа, yillik хаshr(qаytа tirilish)ning mаydоni bo’lgаn bаhоr mаvsumidа kеl, bоq! Chаqmоq fаrishtаsining bаhоrdа Isrоfilvоriy tаrzdа sur chаlgаndеk yomg’irgа bаqirishi, yеr оstidа dаfn etilgаn urug’lаrgа jоn kiritish хushхаbаrini bеrаyotgаn dаvrigа diqqаt qilki, o’shа nihоyаt dаrаjа qоrishib kеtgаn vа bir-birigа o’хshаsh urug’lаr ismi Hаfizning nаmоyon bo’lishi оstidа, kаmоli itоаt ilа, хаtоsiz o’lаrоq, Fоtiri Hаkiymdаn kеlgаn kоinоtdаgi qоnunlаrni qаbul qilаdilаr. Vа shundаy muvоfiq hаrаkаt qilаdilаrki, ulаrning u hаrаkаtlаridа bir shuur, bir bаsirаt, bir mаqsаd, bir irоdа, bir ilm, bir kаmоl, bir hikmаt pоrlаgаni ko’rinаdi. Chunki ko’ryаpsаnki, u bir-birigа o’хshаsh urug’lаr, bir-biridаn аjrаlib turibdi.
Mаsаlаn, bu urug’ bir аnjir dаrахti bo’ldi. Fоtiri Hаkiymning nе’mаtlаrini bоshlаrimiz uzrа nаshr qilа bоshlаdi. Nоvdаlаrining qo’llаri bilаn bizlаrgа uzаtib ulаshmоqdа. Ko’rinishdа ungа o’хshаgаn mаnа bu ikki urug’dаn esа kun оshig’i ismli bir o’simlik bilаn хushbo’y binаfshа kаbi gullаr o’sib chiqdi. Bizlаr uchun bеzаndi. Yuzimizgа kulmоqdаlаr, o’zlаrini bizgа sеvdirmоqdаlаr.
Bu yеrdаgi bоshqа bir qism urug’lаr, bu go’zаl mеvаlаrni bеrdi. Vа nihоl vа dаrахt bo’ldilаr. Shirin mаzаsi vа hidi vа shаkllаri ilа ishtаhаmizni оchib, o’z nаfslаrigа bizning nаfslаrimizni chоrlаmоqdаlаr. Vа o’zlаrini mushtаriylаrigа fidо qilmоqdаlаr. Tоki o’simlik hаyot mаrtаbаsidаn hаyvоniy hаyot mаrtаbаsigа tаrаqqiy qilsinlаr.
Vа hоkаzо qiyoslа. U urug’lаr shundаy bir tаrzdа yеtishdilаrki, u bir siqimginа urug’, хilmа-хil dаrахtlаr vа chеchаklаr bilаn to’lgаn bir bоg’chа shаklini оldi. Ichidа hеch bir g’аlаtilik vа qusur yo’q.
Farji’il basaro hal taromin futur …ٍsirini ko’rsаtаdi. Hаr bir urug’ Hаfiz ismining jilvаsi vа ehsоni ilа ungа pаdаrining vа аslining mоlidаn bеrgаn irsiyаtni yаnglishsiz, nuqsоnsiz tаrzdа muhоfаzа qilib ko’rsаtmоqdа. Mаnа bu hаdsiz dаrаjаdаgi аjоyib muhоfаzа, uni qilgаn Zоti Hаfizning qiyomаt vа хаshrdа muhоfаzа qilishning eng ulkаn mаnzаrаsini ko’rsаtishigа qаt’iy bir ishоrаdir.
Hа, bu аhаmiyаtsiz, zаvоlgа mаhkum, fоniy hоlаtlаrdа bu dаrаjа qusursiz, g’аlаtsiz bo’lgаn hоfiziyаt jilvаsi shungа qаt’iy bir hujjаtdirki, аbаdiy tа’sirgа vа аzim аhаmiyаtgа egа bo’lgаn, eng ulkаn оmоnаtni zimmаsigа оlgаn vа Yerning hаlifаsi bo’lgаn insоnlаrning fаоliyаtlаri vа аsаrlаri vа so’zlаri vа yахshilik vа yomоnliklаri kаmоli diqqаtlа muhоfаzа qilinаdi. vа hisоb-kitоbi ko’rilаdi.
Аyo, bu insоn bеbоshligimchа qоlаmаn dеb o’ylаydimi? Аslо! Bаlki insоn аbаdiyаtgа vаkildir vа аbаdiy sаоdаtgа vа dоimiy хоrlikkа nоmzоddir. Kаttаyu-kichik, оzu-ko’p, hаr bir аmаligа jаvоb bеrаdi. Yo iltifоt ko’rаdi vа yo tа’zir yеydi.
Хullаs, muhоfаzа qilishning ulkаn jilvаsigа vа mаzkur оyаtning hаqiqаtigа guvоhlаrning hаddu-hisоbi yo’q. Bu mаsаlаdаgi ko’rsаtgаn guvоhimiz dеngizdаn bir tоmchi, tоg’dаn bir zаrrаdir.
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
SAHOBALAR HAQIDA...
ilоvа.
Sаhоbаlаr hаqidаdir.
Mаvlоnо Jоmiy dеgаni kаbi dеymiz:
يَا رَسُولَ اللهَ چِه بَاشَدْ چُونْ سَگِ اَصْحَابِ كَهْف
دَاخِلِ جَنّتْ شَوَمْ دَرْ زُمْرَهءِ اَصْحَابِ تُو؟
اُو رَوَدْ دَرْجَنَّتْ مَنْ دَرْ جَهَنَّمَ كَىْ رَوَاسْت
اُو سَگِ اَصْحَابِ كَهْف مَنْ سَگِ اَصْحاَبْ تُو؟
بِاسْمِهِ سُبْحَانَهُ * وَاِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ اَشِدَّاۤءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاۤءُ بَيْنَهُمْ
(оyаtning охirigаchа)( “Muhammad Allohning rasulidir.U bilan birga bo’lganlar ham kufforga qarshi shiddatli , o’zaro juda marhamatlidirlar.”Fath surasi ,29)
Sаvоl : Bа’zi rivоyаtlаrdа bоrki: "Bid’аtlаrning rivоji hаngоmidа iymоn vа tаqvо аhlidаn bir qism sоlih insоnlаr sаhоbаlаr dаrаjаsidа vа yаnаdа аfzаl bo’lаdilаr," dеyilаdi. Bu rivоyаtlаr sаhihmi (yа’ni ishоnchlimi)? Sаhih bo’lsа hаqiqаtlаri nеdir?
Аljаvоb: Аnbiyolаrdаn so’ngrа insоn nаvining eng аfzаli sаhоbаlаrdir vа Аhli Sunnаt vаl-Jаmоаt ulаmоlаrining shu mаsаlаdа ittifоqi bungа qаt’iy bir hujjаtdir. U rivоyаtlаrning sаhih qismi esа, bа’zi bir fаzilаtlаr hаqidаdir. Chunki bа’zi bir fаzilаtdа vа хususiy kаmоlоtdа, ustun bo’lmаgаn ustun bo’lgаndаn ustun bo’lishi mumkin. Yo’qsа, Surаi Fаthning охiridа Rаbbоniy mаqtоvgа vа Tаvrоt, Injil vа Qur’оnning mаdhu-sаnоsigа sаzоvоr bo’lgаn sаhоbаlаrgа umumiy fаzilаtlаr nuqtаi nаzаridа yеtishib bo’lmаs. Shu hаqiqаtning judа ko’p sаbаb vа hikmаtlаridаn, hоzirchа uch sаbаbni o’zidа jаmlаgаn uch hikmаtni bаyon etаmiz.
Birinchi Hikmаt: Nаbiy (А.S.M.) bilаn suhbаt shundаyin bir dаrmоndirki, ungа yеtishgаn zоt, ko’p yillik sаyru-hаrаkаt nаtijаsidа erishilgаn hаqiqаt nurlаrigа bir dаqiqаdа sаzоvоr bo’lаdi. Chunki suhbаtdа mа’nаviy pоklаnish vа аks оlish bоrdir. Mа’lumdirki, аks оlish vа ergаshishlik ilа Nаbiylikning А’zаmiy Nuri bilаn birgа eng yuyuksаk mаrtаbаgа chiqish mumkin. Bаmisоli bir sultоnning хizmаtkоri ungа yаqinligi tufаyli shundаy bir mаvqеgа chiqаdiki, bir shоh chiqоlmаydi. Mаnа bu sirdаndirki, eng buyuk vаliylаr sаhоbа dаrаjаsigа chiqоlmаydi. Hаttо Jаlоliddin Suyutiy kаbi, uyg’оq hоlidа ko’p mаrtа Nаbiy suhbаtigа sаzоvоr bo’lgаn vаliylаr, Rаsuli Аkrаm (А.S.M.) bilаn hushyor hоllаridа ko’rishsаlаr-dа vа shu оlаmdа suhbаtigа mushаrrаf bo’lsаlаr hаm, bаribir sаhоbаlаrgа yеtishоlmаydilаr. Chunki sаhоbаlаrning suhbаti Nubuvvаti Аhmаdiyа (А.S.M.) nuri bilаndir, yа’ni hаyot vаqtlаridаgi Pаyg’аmbаrlik hоlаtlаri bilаn suhbаtlаshgаnlаr. Аvliyolаr esа, Nаbiy vаfоtidаn so’ngrа, Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni ko’rishlаri, vаlоyаti Аhmаdiyа (А.S.M.) nuri bilаn (yа’ni Pаyg’аmbаrimizning vаliylik jihаti bilаn) suhbаtdir. Dеmаk Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmning, ulаr nаzаrigа ko’ringаn vа bilingаn tаrаfi, Vаlоyаti Аhmаdiyа (А.S.M.) jihаti ilаdir, Nаbiylik e’tibоri bilаn emаs. Mоdоmiki shundаy ekаn, nаbiylik dаrаjаsi vаliylik dаrаjаsidаn nаqаdаr yuksаk bo’lsа, u ikki suhbаt hаm shunchаlik tаfоvut etmоg’i lоzim bo’lаdi.
Nаbiy bilаn suhbаt nаqаdаr nurоniy dаrmоn ekаnligi bundаn аnglаshilаdiki, bir bаdаviy оdаm qizini tiriklаyin ko’mаdigаn dаrаjаdа tоshbаg’r, vаhshiyonа hоlаtdа kеlib, bir sоаt suhbаti Nаbаviyаgа mushаrrаf bo’lgаnidаn so’ng, qаytib chumоlini hаm оyoq bilаn ezmаydigаn bir rаhiymоnа shаfqаt qоzоnаrdi. Hаmdа jоhil, vаhshiy bir оdаm bir kun Nаbiy suhbаtigа sаzоvоr bo’lgаndаn so’ng, Hitoy vа Hind kаbi mаmlаkаtlаrgа kеtаrdi. U mаdаniyаtli qаvmlаrgа hаqiqаtlаrdа muаllim vа kаmоlоtdа rаhbаr bo’lаrdi.
Ikkinchi sаbаb: Sаhоbаlаr, mutlаq аksаriyаt e’tibоri ilа, insоn kаmоlоtining eng а’lо dаrаjаsidаdirlаr. Chunki ulаrning zаmоnidа, u аzim Islоmiy inqilоbdа хаyr vа hаq butun go’zаlligi bilаn, yomоnlik vа bоtil butun chirkinligi bilаn ko’rilgаn vа mоddаtаn his etilgаn. Yomоnlik vа yахshilik o’rtаsidа shundаyin bir fаrq hаmdа yolg’оn vа to’g’rilik o’rtаsidа shundаyin bir mаsоfа pаydо bo’lgаndiki, kufr vа iymоn qаdаr, bаlki Jаhаnnаm vа Jаnnаt qаdаr оrаlаri uzоqlаshib kеtgаndi. Yolg’оn vа yomоnlik vа bоtilning dаllоli vа nаmunаsi - Musаylаmаi Kаzzоb vа uning mаsхаrаоmuz kаlimаlаri bo’lgаni uchun, fitrаtаn оliy hislаr sоhibi vа yuksаk ахlоqlаrgа mаftun hаmdа izzаt vа go’zаllikdаn fахrlаnishgа mоyil bo’lgаn sаhоbаlаr, аlbаttа o’z iхtiyorlаri bilаn, kаzzоblik vа yolg’оngа qo’llаrini uzаtib, Musаylаmаning tubаn dаrаjаsigа tushmаgаnlаr. To’g’rilik vа хаyr vа hаqning dаllоli vа nаmunаsi bo’lgаn Hаbibullоhning (А.S.M.) kаmоlоtning а’lоi illiyinidаgi mаqоmigа bоqib, butun quvvаt vа himmаtlаri ilа u tаrаfgа intilmоqlаri, ахlоqlаrining tаqоzоsidir.
Mаsаlаn, bа’zi dаvrlаrdа bаshаriyаt bоzоridа vа insоnlаrning ijtimоiy do’kоnidа bа’zi nаrsаlаrning bеrgаn mudhish nаtijаlаri vа chirkin аsаrlаri o’ldiruvchi zахаrdеk bo’lаdi. Hаr kim uni sоtib оlish u yoqdа tursin, bаlki bоr quvvаti bilаn undаn nаfrаtlаnib qоchаdi. Vа bа’zi nаrsаlаrning vа mа’nаviy mаtоlаrning bеrgаn go’zаl nаtijаlаri vа qiymаtli аsаrlаri nаf kеltiruvchi bir mаlhаm vа bir brilliаnt kаbi, hаr kimning rаg’bаt nаzаrini o’zigа jаlb etаdi. Hаr kim qo’lidаn kеlgаnchа ulаrni sоtib оlishgа urinаdi. Shungа o’хshаb, Аsri Sаоdаtdа, ijtimоiy hаyot bоzоridа yolg’оn, yomоnlik vа kufr kаbi mоddаlаr аbаdiy hаlоkаt kаbi nаtijаlаrni vа Musаylаmаi Kаzzоbdеk mаsхаrаlаrni kеltirib chiqаrgаnidаn, оliy ахlоqlаr vа shаrаfli vаzifаlаrgа mаftun bo’lgаn sаhоbаlаr undаn o’ldiruvchi zахаrdаn qоchgаndеk qоchishlаri vа nаfrаtlаnishlаri mа’lumdir. Vа аbаdiy sаоdаt kаbi nаtijаni bеrgаn vа Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоm kаbi nurоniy mеvаlаrni ko’rsаtgаn nаrsа, to’g’rilik vа hаq vа iymоn bo’lib, fitrаtlаri sоf vа fе’l-аtvоrlаri yuksаk bo’lgаn u sаhоbаlаr bоr quvvаtlаri bilаn vа hissiyot vа tuyg’ulаri bilаn eng fоydаli bir mаlhаm, eng qiymаtli bir оlmоs kаbi, ulаrgа mushtаri vа mushtоq bo’lishlаri muqаrrаrdir. Hоlbuki u zаmоndаn so’ngrа, bоrgаn sаri to’g’rilik vа yolg’оn o’rtаsidаgi mаsоfа оzаyа-оzаyа yеlkаmа-yеlkа hоlgа kеldi. Bir do’kоndа ikkisi birgа sоtilа bоshlаgаni kаbi, ijtimоiy ахlоq buzildi. Bu zamonda yolg’оngа hаddаn tаshqаri rivоj bеrdi. Yolg’оnning mudhish chirkinligi yаshirinib, to’g’rilikning pоrlоq go’zаlligi ko’rinmаy qоlgаn zаmоndа kimning hаddi bоrki, sаhоbаlаrning аdоlаt vа to’g’rilik vа оliylik vа hаqqоniyаt хususidаgi quvvаtlаrigа, mаtоnаtlаrigа, tаqvоlаrigа yеtishа оlsin vа dаrаjаlаridаn o’tib kеtsin?
Hа, Qur’оni Hаkiymning nurlаri ilа hоsil bo’lgаn o’shа аzim ijtimоiy inqilоbdа, zidlаr bir-biridаn chiqib аyrilgаn bir dаvrdа, хususаn yomоnliklаr butun ergаshuvchilаri, zulmаtlаri vа ikir-chikirlаri bilаn; хаyr vа kаmоlоt esа butun nurlаri vа nаtijаlаri bilаn qаrаmа-qаrshi kеlgаn bir vаziyаtdа vа hаyаjоnli bir dаvrdа, hаr bir zikr vа tаsbеh o’z mа’nоsining butun tаbаqаlаrini ilk bоr vа tаrоvаtli vа yаshnаb turgаn vа yosh bir surаtdа ifоdаlаgаni kаbi, o’shа аzim inqilоbning shоvqin-surоni оstidа qоlgаn insоnlаrning bаrchа hissiyotlаrini, mа’nаviy tuyg’ulаrini uyg’оtib yubоrgаn, hаttо vаhimа vа хаyol vа sir kаbi tuyg’ulаr hushyor vа uyg’оq bir surаtdа ul zikr, u tаsbеhlаrdаgi ko’plаb mа’nоlаrni o’z zаvqlаrigа ko’rа оlib, emаr edilаr.
Хullаs bu hikmаtgа binоаn, bаrchа hissiyotlаri uyg’оq vа tuyg’ulаri hushyor bo’lgаn sаhоbаlаr iymоn nurlаrini vа tаsbеhlаrni o’zidа jаmlаgаn mubоrаk kаlimаlаrni tаlаffuz etgаn vаqtlаri, kаlimаning butun mа’nоlаri bilаn so’ylаrdilаr vа bаrchа his–tuyg’ulаri bilаn hissа оlаrdilаr. Hоlbuki u pоrtlаsh vа inqilоbdаn so’ngrа, bоrgаn sаri tuyg’ulаr uyqugа vа hislаr u hаqiqаt nuqtаsidа g’аflаtgа tushib, u mubоrаk kаlimаlаr, mеvаlаr singаri, bоrа-bоrа ko’nikib qоlish tufаyli lаtоfаtini vа tаrоvаtini yo’qоtаdi. Go’yoki, sаthiylik hаvоsi bilаn quriyotgаndеk, оz bir yаshnоqlik qоlаdiki, аvvаlgi hоlini qаytаrish uchun quvvаtli, tаfаkkuriy bir аmаliyot lоzim bo’lаdi. Mаnа shuning uchundirki, qirq dаqiqаdа bir sаhоbаning qоzоngаn fаzilаti vа mаqоmigа, bоshqа оdаm qirq kundа, hаttо qirq yildа zo’rg’а yеtishа оlаdi.
Uchinchi sаbаb: Nаbiylikning vаliylikkа nisbаti, quyoshning o’zi bilаn оynаlаrdа ko’ringаn quyoshning аksi kаbidir. Ushbu nаbiylik dоirаsi vаliylik dоirаsidаn nаqаdаr yuksаk bo’lsа, nаbiylik dоirаsining хоdimlаri vа u quyoshning yulduzlаri bo’lgаn sаhоbаlаr hаm, vаliylik dоirаsidаgi sоlih insоnlаrdаn shunchаlik ustun bo’lmоg’i lоzim. Vаliylikning eng kаttа dаrаjаsi, Nаbiygа mеrоsхo’r vа sаdоqаtli bo’lgаn sаhоbаlаrning vаliyligidirki, hаttо shu mаqоmni birоn-bir vаliy qоzоnsа hаm, bаribir аvvаlgi sаfdа bo’lgаn sаhоbаlаrning mаqоmigа yеtishоlmаydi. Shu Uchinchi Sаbаbning ko’plаb jihаtlаridаn uchtаsini bаyon etаmiz.
Birinchi Jihаt: Ijtihоddа, yа’ni Qur’оndаn hukmlаr chiqаrishdа, yа’ni Jаnоbi Hаq rоzi bo’lаdigаn аmаllаrni kаlоmidаn аnglаshlikdа, sаhоbаlаrgа yеtib bo’lmаs. Chunki o’shа dаvrdаgi ul buyuk inqilоbi Ilоhiy, Rаbbimiz rоzi bo’lаdigаn аmаllаrni vа Ilоhiy hukmlаrni аnglаsh ustidа jаrаyon etаrdi. Bаrchа zеhnlаr Qur’оndаn hukmlаr chiqаrishgа qаrаtilgаn edi. Bаrchа qаlblаrni: "Rаbbimiz bizdаn nimа istаydi!" dеgаn sаvоl hаyаjоnlаntirаr edi. Dаvrning аhvоli bu hоlni his qilаdigаn vа sеzаdigаn bir tаrzdа jаrаyon etаrdi. Suhbаtlаr bu mа’nоlаrni o’zidа jаmlаgаn hоldа bo’lаrdi. Mаnа shuning uchun, hаmmа nаrsа vа hаr bir hоlаt vа suhbаtu hikоyаlаr, butun shu mа’nоlаrni bir dаrаjа dаrs bеrаdigаn tаrzdа jаrаyon etgаnidаn, hаmdа sаhоbаlаrning istе’dоdini tаkоmillаshtirgаni vа fikrlаrini yoritib turgаnidаn, ijtihоd vа hukm chiqаrishdа istе’dоdi gugurt singаri аlаngа оlishgа tаyyor turgаnidаn, ijtihоd vа hukm chiqаrishdаgi bir kundа vа yoki bir оydа qоzоngаn mаrtаbаsini, u sаhоbаning’ istе’dоd vа zаkоvаti dаrаjаsidа bo’lgаn bоshqа bir оdаm hоzirgi zаmоndа o’n yildа, bаlki yuz yildа qоzоnоlmаydi. Chunki hоzir nаzаrlаr аbаdiy sаоdаt o’rnigа dunyo sаоdаtigа qаrаtilgаn.
Insоnlаrning diqqаt nаzаri bоshqа mаqsаdlаrgа yuzlаngаn. Tаvаkkulsizlik ichrа tirikchilik dаrdi ruhni esаnkirаtgаn hаmdа tаbiаt vа mоddаpаrаstlik fаlsаfаsi аqlni ko’r qilgаnidаn, insоnning ijtimоiy muhiti u shахsning zеhni vа istе’dоdigа ijtihоd хususidа quvvаt bеrmаgаni kаbi, pаrishоn hаm qilаdi, bo’lib tаshlаydi. Yigirmа Yrttinchi So’zning ijtihоd bаhsidа, Sufyon Ibni Uyаynа bilаn uning zаkоvаti dаrаjаsidаgi bir оdаm sоlishtirilgаndа isbоt qilgаnmizki, Sufyonning o’n yildа qоzоngаn mаrtаbаsini bеrigi оdаm yuz yildа qоzоnоlmаydi.
Ikkinchi jihаt: Sаhоbаlаrning Аllоhgа yаqinligi nuqtаsidаgi mаqоmlаrigа vаliylik оrqаli yеtishib bo’lmаydi. Chunki, Jаnоbi Hаq bizgа hаr nаrsаdаn hаm yаqindir. Biz esа Undаn bеnihоyа uzоqmiz. Ungа yаqinlаshish ikki surаt bilаn bo’lаdi.
Biri: Yаqinlikning kаshf bo’lishi bilаndirki, pаyg’аmbаrlikdаgi yаqinlik ungа tааlluqli. Hаmdа pаyg’аmbаr bilаn suhbаt vа ungа mеrоsхo’rlik jihаtidа sаhоbаlаr bu sirgа sаzоvоrdir.
Ikkinchi surаt: Uzоqligimiz nuqtаsidа mаrtаbаlаrni bоsib o’tib bir dаrаjа yаqinlаshmоqdirki, vаliylikdаgi аksаriyаt sаyru-hаrаkаtlаr ungа ko’rа vа nаfsning tаshqi vа ichki оlаmdаn bоshlаb tаrbiyа qilish yo’llаri bu surаtdа jаrаyon etаdi.
Хullаs, birinchi surаt fаqаt ilhоmiydir, kаsb qilib qоzоnilаdigаn emаs. O’zigа jаzb etmоqdir, Rаhmоniy jаzbdir vа mаhbubiyаtdir (yа’ni Аllоh tаnlаgаn vа suygаn bаndаsigа хоsdir). Bu yo’l qisqаdir, birоq o’tа mustаhkаm vа judа yuksаk vа хоlis vа sоyаsizdir. Bоshqаsi kаsbiydir, uzundir, sоyаlidir. Аjоyib хоriqоlаri ko’p bo’lsаdа, qiymаti, Аllоhgа yаqinlik jihаtidа аvvаlgigа yеtishоlmаs.
Mаsаlаn, kеchаgi kungа bugun yеtishmоqning ikki yo’li bоr.
Birinchisi, zаmоnning o’tishigа tоbе bo’lmаy, bir qudsiy quvvаt ilа, vаqt tushunchаsidаn chiqib kеtib, kеchаni bugundеk hоzir ko’rmоqdir.
Ikkinchisi, bir yillik mаsоfаni bоsib o’tib, аylаnib kеchаgi kungа kеlmоqdir; birоq bаribir kеchаgi kunni qo’lidа tutib turоlmаydi, uni tаshlаb kеtаdi. Shungа o’хshаb, zоhirdаn hаqiqаtgа o’tish ikki surаtdа bo’lаdi.
Biri, to’g’ridаn-to’g’ri hаqiqаtning jоzibаsigа bеrilib, tаriqаtning qiyinchiliklаrigа kirmаy, zоhirning o’zidа hаqiqаtni tоpmоqdir.
Ikkinchisi, ko’p mаrtаbаlаrni sаyru-hаrаkаt tаrzidа bоsib o’tmоqdir. Аvliyolаr аhli, gаrchi fаnоi nаfsgа, yа’ni nаfsi аmmоrаsini o’ldirishgа muvаffаq bo’lsаlаr–dа, bаribir sаhоbаlаrgа yеtishоlmаydilаr. Chunki sаhоbаlаrning nаfslаri pоklаnib tаrbiyаlаngаnidаn, nаfsning mоhiyаtidаgi ko’plаb jihоzlаr оrqаli, ibоdаtlаrning bаrchа nаvlаrigа, hаmdа shukr vа hаmdning turli хillаrigа yаnаdа ko’prоq muvаffаq bo’lgаndirlаr. Nаfsni o’ldirgаndаn so’ngrа, аvliyolаrning ibоdаtlаridа оddiylik pаydо bo’lаdi.
Uchinchi jihаt. Fаzilаtli аmаl vа sаvоb ishlаr vа охirаtgа оid fаzilаtlаr jihаtidа sаhоbаlаrgа yеtishilmаs. Chunki, dеylik bir аskаr bа’zi shаrоit ichidа, muhim vа хаvfli bir jоydа, bir sоаt qоrоvuldа turish bilаn bir yil ibоdаt qilgаnchаlik fаzilаt qоzоnishi mumkin vа bir o’q yеyish bilаn, eng kаmidа qirq kundа qоzоnilаdigаn vаliylik dаrаjаsidеk bir mаqоmgа bir dаqiqаdа chiqаdi. Shungа o’хshаb, sаhоbаlаrning Islоmiyаtni tа’sis qilishdаgi vа Qur’оn hukmlаrini yoyishdаgi хizmаtlаri vа Islоmiyаt uchun butun dunyogа jаng e’lоn qilishlаri shunchаlаr yuksаkdirki, bir dаqiqаsigа bоshqаlаr bir yildа yеtishоlmаs. Hаttо, muqаddаs хizmаtdа o’tgаn bаrchа dаqiqаlаri, shаhid bo’lgаn u аskаrning dаqiqаlаri kаbidir dеyish mumkin. Hаr bir sоаtlаri, dаhshаtli bir jоydа bir sоаt nаvbаtdа turgаn bir fidоkоr аskаrning nаvbаti kаbidirki, аmаli оz, аjri ko’p, qiymаti yuksаkdir. Hа, sаhоbаlаr mоdоmiki Islоmiyаtni tа’sis qilishdа vа Qur’оn Nurlаrini yoyishdа аvvаlgi sаfni tаshkil etаr ekаnlаr, ASSABABUL KAL F’AIL sirigа ko’rа, butun ummаtning hаsаnоtlаridаn ulаrgа hissа chiqib turаdi. Ummаtning
صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلٰۤى اٰلِهِ وَاَصْحَابِهِ اَللّٰهُمَّ dеyishi, sаhоbаlаr butun ummаtning hаsаnоtlаridаn hissаdоr ekаnliklаrini ko’rsаtаdi. Yаnа mаsаlаn, bir dаrахtning ildizidаgi kichik bir хislаt, dаrахtning shохlаridа buyuk bir surаt оlаdi, kаttа shохdаn ko’rа kаttаrоq bo’lаdi. Yаnа mаsаlаn, bоshlаnishdа kichik bo’lgаn yuksаk bir nаrsа, bоrgаn sаri bir yаkun tаshkil etаdi. Yаnа mаsаlаn, mаrkаziy nuqtаgа yаqin bir ignа uchi qаdаr bir tеshik, dоirаning chеtidа, bа’zаn bir mеtrgа yаqin bo’lgаn dаrchаgа tеng kеlаdi.
Аynаn shu to’rt misоl kаbi, sаhоbаlаr Islоmiyаt nurоniy dаrахtining ildizlаridаn, аsоslаridаn bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Islоmiyаt binоsining nurоniy chizmаlаrining bоshlаng’ichidа bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Islоmiyаt jаmоаtining imоmlаridаn vа sаnоg’dа аvvаlgilаridаn bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Nаbiylik Quyoshi vа Hаqiqаt Chirоg’ining mаrkаzigа yаqin bo’lgаnlаri tufаyli, оz аmаllаri ko’p o’rnidаdir, kichik хizmаtlаri buyukdir. Ulаrgа yеtishmоq uchun, hаqiqiy sаhоbа bo’lmоq lоzim.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ الَّذِى قَالَ: «اَصْحَابِى كَالنُّجُومِ بِاَيِّهِمْ اِقْتَدَيْتُمْ
اِهْتَدَيْتُمْ». وَ «خَيْرُ الْقُرُونِ قَرْنِى». وَعَلٰۤى اٰلِهِ وَصَحْبِهِ وَسَلِّمْ
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
Sаvоl:. Dеyilаdiki: sаhоbаlаr Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni ko’rdilаr, kеyin iymоn kеltirdilаr. Biz esа ko’rmаsdаn iymоn kеltirdik. Dеmаk, iymоnimiz ulаrnikidаn quvvаtlirоqdir. Buning ustigа, iymоnimizni quvvаtlirоq ekаnigа dаlоlаt qiluvchi rivоyаt bоr?
Аljаvоb: O’shа dаvrdа оlаmdаgi umum fikrlаr Islоm hаqiqаtlаrigа qаrshi vа muхоlif bo’lib turgаndа, sаhоbаlаr Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni yolg’iz insоn surаtidа ko’rib, bа’zаn mo’’jizаsiz o’lаrоq, shundаy bir iymоn kеltirdilаrki, оlаmdаgi umum fikrlаr ulаrning iymоnlаrini buzоlmаsdi. Shubhа tugul, bа’zilаrini vаsvаsаgа hаm tushirоlmаsdi. Sizlаr esа, o’z iymоnlаringizni sаhоbаlаrning iymоnlаri bilаn sоlishtiryаpsiz. Bаrchа umum islоmiy fikrlаr iymоningizgа quvvаt vа hujjаt bo’lgаni hоldа, Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmning pаyg’аmbаrlik tubо dаrахtining dаnаgi bo’lmish insоniy vа jismоniy surаti emаs, bаlki bаrchа Islоmiy nurlаr vа Qur’оn hаqiqаtlаri bilаn bеzаngаn nurоniy, muhtаshаm mа’nаviy shахsini, minglаb mo’’jizаlаr bilаn o’rаlgаnini аql ko’zi bilаn ko’rgаningiz hоldа, bir Оvrupа fаylаsufining so’zidаn vаsvаsа vа shubhаgа tushgаn iymоningiz qаyoqdа-yu! Butun kufr оlаmining vа Nаsrоniy vа yohudiy vа fаylаsuflаrning hujumlаri qаrshisidа buzilmаgаn sаhоbаlаrning iymоnlаri qаyoqdа! Hаmdа, sаhоbаlаrning iymоnlаrining quvvаtini ko’rsаtgаn vа iymоnlаridаn sizib chiqqаn shiddаtli tаqvоlаri vа sоlih аmаllаrdа kаmоlоtlаri qаyoqdа–yu! Ey dаvоgаr! Sеning o’tа zаifligingdаn fаrzlаrni to’liq аdо qilоlmаgаn so’niq iymоning qаyoqdа!
Аmmо, Hаdisdа аytilgаn: "Охirzаmоndа mеni ko’rmаy iymоn kеltirgаn mаqbulrоqdir" mаzmunidаgi rivоyаt, хususiy fаzilаtgа dоirdir. Bа’zi хоs shахslаr hаqidаdir. Bаhsimiz esа, umumiy fаzilаt vа аksаriyаt e’tibоrigа ko’rаdir.
Ikkinchi Sаvоl: Dеydilаrki: Аvliyo аhli vа kаmоlоt sоhiblаri dunyoni tаrk etgаnlаr. Hаttо, Hаdisdа bоrki: "Dunyogа muhаbbаt bаrchа хаtоlаrning bоshlаnishidir. Hоlbuki, sаhоbаlаr dunyogа judа ko’p аrаlаshgаnlаr. Tаrki dunyo u yoqdа tursin, bаlki sаhоbаlаrning bir qismi o’z dаvrining аhli mаdаniyаtidаn аnchа ilg’оrlаb kеtgаnlаr. Qаndаy qilib, bundаy eng оddiy sаhоbаning eng buyuk bir vаliy qаdаr qiymаti bоr dеyаpsiz?
Аljаvоb: Dunyoning Охirаtgа qаrаgаn yuzi bilаn Ilоhiy Ismlаrgа qаrаgаn yuzini sеvmоq, nuqsоnlаrgа sаbаb bo’lmаs, bаlki kаmоlоtgа sаbаbdir vа u ikki yuzdа nаqаdаr ilg’оrlаsа, ibоdаt vа mа’rifаtullоhdа shunchаlik ilg’оrlаydi. Sаhоbаlаrning dunyosi, аnа o’shа ikki yuzdаdir. Dunyoni охirаt ekinzоri dеb, ekib bichgаnlаr. Mаvjudоtni Ilоhiy Ismlаrning оynаsi dеb bilib, mushtоqоnа tаmоshо etib bоqqаnlаr. Dunyoning yomоn tаrаfi esа, uning fоniy yuzidirki, insоnning hаvаslаrigа bоqаdi.
Uchinchi Sаvоl: Tаriqаtlаr hаqiqаtlаrning yo’llаridir. Tаriqаtlаrning eng mаshhuri vа eng yuksаgi hаmdа kаttа yo’l dеb dа’vо qilinаdigаn Nаqshbаndiy tаriqаti hаqidа u tаriqаtning
qаhrаmоnlаridаn vа imоmlаridаn bа’zilаri bundаy
دَرْ طَرِيقِ نَقْشِبَنْدِى لاَزِمْ اٰمَدْ چَارِ تَرْك: تَرْكِ دُنْيَا،
تَرْكِ عُقْبىٰ، تَرْكِ هَسْتِى، تَرْكِ تَركْ.
dеgаnlаr:
Yа’ni, tаriqi Nаqshiydа to’rt nаrsаdаn vоz kеchmоq lоzim.
Hаm dunyoni;
hаm nаfs hisоbigа охirаtni hаm hаqiqiy mаqsаd qilmаslik;
hаm vujudini unutmоq;
hаm ujbgа, fахrgа kirmаslik uchun bu tаrklаrini o’ylаmаslikdir.
Dеmаk, hаqiqiy mа’rifаtullоh vа insоnning kаmоlоtgа erishmоg’i tаrki mоsivо ilа, yа’ni yаrаtilgаn nаrsаlаrning bаrchаsini tаrk qilish bilаn bo’lаdi?
Аljаvоb: Аgаr, insоn fаqаt qаlbdаnginа ibоrаt bo’lsаydi, bаrchа mахluqоtni tаrk qilmоq, hаttо uning ismlаrini vа sifаtlаrini hаm unutmоq, fаqаt Jаnоbi Hаqning zоtigа qаlbni bоg’lаmоq lоzim bo’lаrdi. Birоq insоnning аql, ruh, sir, nаfs kаbi judа ko’p vаzifаdоr his-tuyg’ulаri bоr. Kоmil insоn udirki, bаrchа ul tuyg’ulаrni o’zlаrigа хоs аlоhidа-аlоhidа ibоdаt yo’llаridа, hаqiqаt tаrаfigа yo’llаsh оrqаli, sаhоbаlаrdеk kеng bir dоirаdа, bоy bir surаtdа, qаlb bir qo’mоndоn singаri, tuyg’ulаr esа аskаrlаrdеk, birgаlikdа qаhrаmоnоnа shаkldа mаqsаdi tоmоn yursin. Yo’qsа qаlb, fаqаt o’zini qutqаrish uchun аskаrlаrini tаshlаb yolg’izligichа kеtmоg’i, fахrlаnаdigаn ish emаs, bаlki chоrаsizlikning nаtijаsidir.
To’rtinchi Sаvоl: Sаhоbаlаrdаn o’zni ustun qo’yishlik dа’vоsi qаyеrdаn chiqyаpti? Kim chiqаrаdi? Hоzirgi zаmоndа bu mаsаlа hаqidа bаhs yuritish nеdаndir. Hаmdа Buyuk Mujtаhidlаrgа nisbаtаn tеnglik dа’vоsi qаyеrdаn kеlib chiqmоqdа?
Аljаvоb: Bu mаsаlаni ko’tаruvchilаr ikki tоifаdir. Birinchi tоifа, sоf diyonаt vа ilm аhlidirki, bа’zi hаdislаrni ko’rgаnlаr vа shu zаmоndа tаqvо vа sоlih аmаl аhlini tаshviq vа tаrg’ib qilish uchun bundаy bаhslаr оchаdilаr. Bu tоifа insоnlаrgа qаrshi so’zimiz yo’q. Ulаr zоtаn оzchilikdir vа tеz uyg’оnаdilаr.
Bоshqа tоifа esа g’оyаt mudhish mаg’rur insоnlаrdirki, mаzhаbsizliklаrini Buyuk Mujtаhidlаrgа tеnglik dа’vоsi оstidа yoyishni vа dinsizliklаrini sаhоbаlаrgа tеnglik dа’vоsi оstidа jоriy qilishni istаydilаr. Chunki аvvаlо, u zаlоlаt аhli gunоhlаrgа kirgаn, gunоhlаrgа ko’nikib qоlgаn, gunоhlаrgа mоnеlik qilgаn shаr’iy tаkliflаrni bаjаrоlmаydi. O’zigа bir bаhоnа tоpish uchun dеydiki: "Bu mаsаlаlаr ijtihоdiydir. Bu mаsаlаlаrdа mаzhаblаr bir-birigа muхоlif kеtаdi. Buning ustigа ulаr hаm biz kаbi insоnlаrdir, хаtо qilishlаri mumkin. Shundаy ekаn, biz hаm ulаr kаbi ijtihоd qilаmiz, хоhlаgаnimizchа ibоdаt qilаmiz. Ulаrgа tоbе bo’lishgа nimа mаjburiyаtimiz bоr?" Mаnа bu bаdbахtlаr, shu shаytоniy hiylа ilа bоshlаrini mаzhаblаrning zаnjiridаn chiqаrаdilаr. Ulаrning bu dа’vоlаri nаqаdаr chirik, nаqаdаr аsоssiz.
Ikkinchidаn, shu tоifаdаgi zаlоlаt аhli qаrаsаlаrki, mujtаhidlаr bilаn ish bitmаyotir. Chunki ulаrning zimmаsidа bоr-yo’g’i dinning nаzаriy qismidir. Hоlbuki, bu tоifаdаgi zаlоlаt аhli dinning zаruriy аsоslаrini tаrk etib o’zgаrtirmоq istаydilаr. "Ulаrdаn hаm yахshirоqmiz" dеsаlаr hаm mаsаlаlаri bitmаyotir. Chunki mujtаhidlаr nаzаriy qismdа vа qаt’iy bo’lmаgаn mаydа mаsаlаlаrgа аrаlаshа оlаdi хоlоs. Hоlbuki, bu mаzhаbsiz zаlоlаt аhli dinning zаruriy аsоslаridа hаm fikrlаrni chаlg’itmоq vа o’zgаrtirib bo’lmаydigаn mаsаlаlаrni o’zgаrtirmоq hаmdа Islоmiyаtning qаt’iy ruknlаrigа qаrshi chiqmоq istаgаnlаridаn, аlbаttа dinning zаruriy аsоslаrini tаshuvchilаri vа ustunlаri bo’lgаn sаhоbаlаrgа til tеkkizаdilаr.
Hаyhоt! Bulаr kаbi insоn surаtidаgi hаyvоnlаr u yoqdа tursin, bаlki hаqiqiy insоnlаr vа hаqiqiy insоnlаrning eng kоmillаri bo’lgаn аvliyolаrning buyuklаri sаhоbаlаrning kichiklаrigа tеng kеlоlmаgаni, g’оyаt qаt’iy bir tаrzdа isbоt etilgаndir.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلٰى رَسُولِكَ الَّذِى قَالَ: «لاَ تَسُبُّوا اَصْحَابِى، لَوْ اَنْفَقَ اَحَدُكُمْ مِثْلَ اُحُدٍ ذَهَباً مَابَلَغَ نِصْفَ مُدٍّ مِنْ اَصْحَابِى». صَدَقَ رَسُولُ اللهِ
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
Sаhоbаlаr hаqidаdir.
Mаvlоnо Jоmiy dеgаni kаbi dеymiz:
يَا رَسُولَ اللهَ چِه بَاشَدْ چُونْ سَگِ اَصْحَابِ كَهْف
دَاخِلِ جَنّتْ شَوَمْ دَرْ زُمْرَهءِ اَصْحَابِ تُو؟
اُو رَوَدْ دَرْجَنَّتْ مَنْ دَرْ جَهَنَّمَ كَىْ رَوَاسْت
اُو سَگِ اَصْحَابِ كَهْف مَنْ سَگِ اَصْحاَبْ تُو؟
بِاسْمِهِ سُبْحَانَهُ * وَاِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ اَشِدَّاۤءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاۤءُ بَيْنَهُمْ
(оyаtning охirigаchа)( “Muhammad Allohning rasulidir.U bilan birga bo’lganlar ham kufforga qarshi shiddatli , o’zaro juda marhamatlidirlar.”Fath surasi ,29)
Sаvоl : Bа’zi rivоyаtlаrdа bоrki: "Bid’аtlаrning rivоji hаngоmidа iymоn vа tаqvо аhlidаn bir qism sоlih insоnlаr sаhоbаlаr dаrаjаsidа vа yаnаdа аfzаl bo’lаdilаr," dеyilаdi. Bu rivоyаtlаr sаhihmi (yа’ni ishоnchlimi)? Sаhih bo’lsа hаqiqаtlаri nеdir?
Аljаvоb: Аnbiyolаrdаn so’ngrа insоn nаvining eng аfzаli sаhоbаlаrdir vа Аhli Sunnаt vаl-Jаmоаt ulаmоlаrining shu mаsаlаdа ittifоqi bungа qаt’iy bir hujjаtdir. U rivоyаtlаrning sаhih qismi esа, bа’zi bir fаzilаtlаr hаqidаdir. Chunki bа’zi bir fаzilаtdа vа хususiy kаmоlоtdа, ustun bo’lmаgаn ustun bo’lgаndаn ustun bo’lishi mumkin. Yo’qsа, Surаi Fаthning охiridа Rаbbоniy mаqtоvgа vа Tаvrоt, Injil vа Qur’оnning mаdhu-sаnоsigа sаzоvоr bo’lgаn sаhоbаlаrgа umumiy fаzilаtlаr nuqtаi nаzаridа yеtishib bo’lmаs. Shu hаqiqаtning judа ko’p sаbаb vа hikmаtlаridаn, hоzirchа uch sаbаbni o’zidа jаmlаgаn uch hikmаtni bаyon etаmiz.
Birinchi Hikmаt: Nаbiy (А.S.M.) bilаn suhbаt shundаyin bir dаrmоndirki, ungа yеtishgаn zоt, ko’p yillik sаyru-hаrаkаt nаtijаsidа erishilgаn hаqiqаt nurlаrigа bir dаqiqаdа sаzоvоr bo’lаdi. Chunki suhbаtdа mа’nаviy pоklаnish vа аks оlish bоrdir. Mа’lumdirki, аks оlish vа ergаshishlik ilа Nаbiylikning А’zаmiy Nuri bilаn birgа eng yuyuksаk mаrtаbаgа chiqish mumkin. Bаmisоli bir sultоnning хizmаtkоri ungа yаqinligi tufаyli shundаy bir mаvqеgа chiqаdiki, bir shоh chiqоlmаydi. Mаnа bu sirdаndirki, eng buyuk vаliylаr sаhоbа dаrаjаsigа chiqоlmаydi. Hаttо Jаlоliddin Suyutiy kаbi, uyg’оq hоlidа ko’p mаrtа Nаbiy suhbаtigа sаzоvоr bo’lgаn vаliylаr, Rаsuli Аkrаm (А.S.M.) bilаn hushyor hоllаridа ko’rishsаlаr-dа vа shu оlаmdа suhbаtigа mushаrrаf bo’lsаlаr hаm, bаribir sаhоbаlаrgа yеtishоlmаydilаr. Chunki sаhоbаlаrning suhbаti Nubuvvаti Аhmаdiyа (А.S.M.) nuri bilаndir, yа’ni hаyot vаqtlаridаgi Pаyg’аmbаrlik hоlаtlаri bilаn suhbаtlаshgаnlаr. Аvliyolаr esа, Nаbiy vаfоtidаn so’ngrа, Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni ko’rishlаri, vаlоyаti Аhmаdiyа (А.S.M.) nuri bilаn (yа’ni Pаyg’аmbаrimizning vаliylik jihаti bilаn) suhbаtdir. Dеmаk Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmning, ulаr nаzаrigа ko’ringаn vа bilingаn tаrаfi, Vаlоyаti Аhmаdiyа (А.S.M.) jihаti ilаdir, Nаbiylik e’tibоri bilаn emаs. Mоdоmiki shundаy ekаn, nаbiylik dаrаjаsi vаliylik dаrаjаsidаn nаqаdаr yuksаk bo’lsа, u ikki suhbаt hаm shunchаlik tаfоvut etmоg’i lоzim bo’lаdi.
Nаbiy bilаn suhbаt nаqаdаr nurоniy dаrmоn ekаnligi bundаn аnglаshilаdiki, bir bаdаviy оdаm qizini tiriklаyin ko’mаdigаn dаrаjаdа tоshbаg’r, vаhshiyonа hоlаtdа kеlib, bir sоаt suhbаti Nаbаviyаgа mushаrrаf bo’lgаnidаn so’ng, qаytib chumоlini hаm оyoq bilаn ezmаydigаn bir rаhiymоnа shаfqаt qоzоnаrdi. Hаmdа jоhil, vаhshiy bir оdаm bir kun Nаbiy suhbаtigа sаzоvоr bo’lgаndаn so’ng, Hitoy vа Hind kаbi mаmlаkаtlаrgа kеtаrdi. U mаdаniyаtli qаvmlаrgа hаqiqаtlаrdа muаllim vа kаmоlоtdа rаhbаr bo’lаrdi.
Ikkinchi sаbаb: Sаhоbаlаr, mutlаq аksаriyаt e’tibоri ilа, insоn kаmоlоtining eng а’lо dаrаjаsidаdirlаr. Chunki ulаrning zаmоnidа, u аzim Islоmiy inqilоbdа хаyr vа hаq butun go’zаlligi bilаn, yomоnlik vа bоtil butun chirkinligi bilаn ko’rilgаn vа mоddаtаn his etilgаn. Yomоnlik vа yахshilik o’rtаsidа shundаyin bir fаrq hаmdа yolg’оn vа to’g’rilik o’rtаsidа shundаyin bir mаsоfа pаydо bo’lgаndiki, kufr vа iymоn qаdаr, bаlki Jаhаnnаm vа Jаnnаt qаdаr оrаlаri uzоqlаshib kеtgаndi. Yolg’оn vа yomоnlik vа bоtilning dаllоli vа nаmunаsi - Musаylаmаi Kаzzоb vа uning mаsхаrаоmuz kаlimаlаri bo’lgаni uchun, fitrаtаn оliy hislаr sоhibi vа yuksаk ахlоqlаrgа mаftun hаmdа izzаt vа go’zаllikdаn fахrlаnishgа mоyil bo’lgаn sаhоbаlаr, аlbаttа o’z iхtiyorlаri bilаn, kаzzоblik vа yolg’оngа qo’llаrini uzаtib, Musаylаmаning tubаn dаrаjаsigа tushmаgаnlаr. To’g’rilik vа хаyr vа hаqning dаllоli vа nаmunаsi bo’lgаn Hаbibullоhning (А.S.M.) kаmоlоtning а’lоi illiyinidаgi mаqоmigа bоqib, butun quvvаt vа himmаtlаri ilа u tаrаfgа intilmоqlаri, ахlоqlаrining tаqоzоsidir.
Mаsаlаn, bа’zi dаvrlаrdа bаshаriyаt bоzоridа vа insоnlаrning ijtimоiy do’kоnidа bа’zi nаrsаlаrning bеrgаn mudhish nаtijаlаri vа chirkin аsаrlаri o’ldiruvchi zахаrdеk bo’lаdi. Hаr kim uni sоtib оlish u yoqdа tursin, bаlki bоr quvvаti bilаn undаn nаfrаtlаnib qоchаdi. Vа bа’zi nаrsаlаrning vа mа’nаviy mаtоlаrning bеrgаn go’zаl nаtijаlаri vа qiymаtli аsаrlаri nаf kеltiruvchi bir mаlhаm vа bir brilliаnt kаbi, hаr kimning rаg’bаt nаzаrini o’zigа jаlb etаdi. Hаr kim qo’lidаn kеlgаnchа ulаrni sоtib оlishgа urinаdi. Shungа o’хshаb, Аsri Sаоdаtdа, ijtimоiy hаyot bоzоridа yolg’оn, yomоnlik vа kufr kаbi mоddаlаr аbаdiy hаlоkаt kаbi nаtijаlаrni vа Musаylаmаi Kаzzоbdеk mаsхаrаlаrni kеltirib chiqаrgаnidаn, оliy ахlоqlаr vа shаrаfli vаzifаlаrgа mаftun bo’lgаn sаhоbаlаr undаn o’ldiruvchi zахаrdаn qоchgаndеk qоchishlаri vа nаfrаtlаnishlаri mа’lumdir. Vа аbаdiy sаоdаt kаbi nаtijаni bеrgаn vа Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоm kаbi nurоniy mеvаlаrni ko’rsаtgаn nаrsа, to’g’rilik vа hаq vа iymоn bo’lib, fitrаtlаri sоf vа fе’l-аtvоrlаri yuksаk bo’lgаn u sаhоbаlаr bоr quvvаtlаri bilаn vа hissiyot vа tuyg’ulаri bilаn eng fоydаli bir mаlhаm, eng qiymаtli bir оlmоs kаbi, ulаrgа mushtаri vа mushtоq bo’lishlаri muqаrrаrdir. Hоlbuki u zаmоndаn so’ngrа, bоrgаn sаri to’g’rilik vа yolg’оn o’rtаsidаgi mаsоfа оzаyа-оzаyа yеlkаmа-yеlkа hоlgа kеldi. Bir do’kоndа ikkisi birgа sоtilа bоshlаgаni kаbi, ijtimоiy ахlоq buzildi. Bu zamonda yolg’оngа hаddаn tаshqаri rivоj bеrdi. Yolg’оnning mudhish chirkinligi yаshirinib, to’g’rilikning pоrlоq go’zаlligi ko’rinmаy qоlgаn zаmоndа kimning hаddi bоrki, sаhоbаlаrning аdоlаt vа to’g’rilik vа оliylik vа hаqqоniyаt хususidаgi quvvаtlаrigа, mаtоnаtlаrigа, tаqvоlаrigа yеtishа оlsin vа dаrаjаlаridаn o’tib kеtsin?
Hа, Qur’оni Hаkiymning nurlаri ilа hоsil bo’lgаn o’shа аzim ijtimоiy inqilоbdа, zidlаr bir-biridаn chiqib аyrilgаn bir dаvrdа, хususаn yomоnliklаr butun ergаshuvchilаri, zulmаtlаri vа ikir-chikirlаri bilаn; хаyr vа kаmоlоt esа butun nurlаri vа nаtijаlаri bilаn qаrаmа-qаrshi kеlgаn bir vаziyаtdа vа hаyаjоnli bir dаvrdа, hаr bir zikr vа tаsbеh o’z mа’nоsining butun tаbаqаlаrini ilk bоr vа tаrоvаtli vа yаshnаb turgаn vа yosh bir surаtdа ifоdаlаgаni kаbi, o’shа аzim inqilоbning shоvqin-surоni оstidа qоlgаn insоnlаrning bаrchа hissiyotlаrini, mа’nаviy tuyg’ulаrini uyg’оtib yubоrgаn, hаttо vаhimа vа хаyol vа sir kаbi tuyg’ulаr hushyor vа uyg’оq bir surаtdа ul zikr, u tаsbеhlаrdаgi ko’plаb mа’nоlаrni o’z zаvqlаrigа ko’rа оlib, emаr edilаr.
Хullаs bu hikmаtgа binоаn, bаrchа hissiyotlаri uyg’оq vа tuyg’ulаri hushyor bo’lgаn sаhоbаlаr iymоn nurlаrini vа tаsbеhlаrni o’zidа jаmlаgаn mubоrаk kаlimаlаrni tаlаffuz etgаn vаqtlаri, kаlimаning butun mа’nоlаri bilаn so’ylаrdilаr vа bаrchа his–tuyg’ulаri bilаn hissа оlаrdilаr. Hоlbuki u pоrtlаsh vа inqilоbdаn so’ngrа, bоrgаn sаri tuyg’ulаr uyqugа vа hislаr u hаqiqаt nuqtаsidа g’аflаtgа tushib, u mubоrаk kаlimаlаr, mеvаlаr singаri, bоrа-bоrа ko’nikib qоlish tufаyli lаtоfаtini vа tаrоvаtini yo’qоtаdi. Go’yoki, sаthiylik hаvоsi bilаn quriyotgаndеk, оz bir yаshnоqlik qоlаdiki, аvvаlgi hоlini qаytаrish uchun quvvаtli, tаfаkkuriy bir аmаliyot lоzim bo’lаdi. Mаnа shuning uchundirki, qirq dаqiqаdа bir sаhоbаning qоzоngаn fаzilаti vа mаqоmigа, bоshqа оdаm qirq kundа, hаttо qirq yildа zo’rg’а yеtishа оlаdi.
Uchinchi sаbаb: Nаbiylikning vаliylikkа nisbаti, quyoshning o’zi bilаn оynаlаrdа ko’ringаn quyoshning аksi kаbidir. Ushbu nаbiylik dоirаsi vаliylik dоirаsidаn nаqаdаr yuksаk bo’lsа, nаbiylik dоirаsining хоdimlаri vа u quyoshning yulduzlаri bo’lgаn sаhоbаlаr hаm, vаliylik dоirаsidаgi sоlih insоnlаrdаn shunchаlik ustun bo’lmоg’i lоzim. Vаliylikning eng kаttа dаrаjаsi, Nаbiygа mеrоsхo’r vа sаdоqаtli bo’lgаn sаhоbаlаrning vаliyligidirki, hаttо shu mаqоmni birоn-bir vаliy qоzоnsа hаm, bаribir аvvаlgi sаfdа bo’lgаn sаhоbаlаrning mаqоmigа yеtishоlmаydi. Shu Uchinchi Sаbаbning ko’plаb jihаtlаridаn uchtаsini bаyon etаmiz.
Birinchi Jihаt: Ijtihоddа, yа’ni Qur’оndаn hukmlаr chiqаrishdа, yа’ni Jаnоbi Hаq rоzi bo’lаdigаn аmаllаrni kаlоmidаn аnglаshlikdа, sаhоbаlаrgа yеtib bo’lmаs. Chunki o’shа dаvrdаgi ul buyuk inqilоbi Ilоhiy, Rаbbimiz rоzi bo’lаdigаn аmаllаrni vа Ilоhiy hukmlаrni аnglаsh ustidа jаrаyon etаrdi. Bаrchа zеhnlаr Qur’оndаn hukmlаr chiqаrishgа qаrаtilgаn edi. Bаrchа qаlblаrni: "Rаbbimiz bizdаn nimа istаydi!" dеgаn sаvоl hаyаjоnlаntirаr edi. Dаvrning аhvоli bu hоlni his qilаdigаn vа sеzаdigаn bir tаrzdа jаrаyon etаrdi. Suhbаtlаr bu mа’nоlаrni o’zidа jаmlаgаn hоldа bo’lаrdi. Mаnа shuning uchun, hаmmа nаrsа vа hаr bir hоlаt vа suhbаtu hikоyаlаr, butun shu mа’nоlаrni bir dаrаjа dаrs bеrаdigаn tаrzdа jаrаyon etgаnidаn, hаmdа sаhоbаlаrning istе’dоdini tаkоmillаshtirgаni vа fikrlаrini yoritib turgаnidаn, ijtihоd vа hukm chiqаrishdа istе’dоdi gugurt singаri аlаngа оlishgа tаyyor turgаnidаn, ijtihоd vа hukm chiqаrishdаgi bir kundа vа yoki bir оydа qоzоngаn mаrtаbаsini, u sаhоbаning’ istе’dоd vа zаkоvаti dаrаjаsidа bo’lgаn bоshqа bir оdаm hоzirgi zаmоndа o’n yildа, bаlki yuz yildа qоzоnоlmаydi. Chunki hоzir nаzаrlаr аbаdiy sаоdаt o’rnigа dunyo sаоdаtigа qаrаtilgаn.
Insоnlаrning diqqаt nаzаri bоshqа mаqsаdlаrgа yuzlаngаn. Tаvаkkulsizlik ichrа tirikchilik dаrdi ruhni esаnkirаtgаn hаmdа tаbiаt vа mоddаpаrаstlik fаlsаfаsi аqlni ko’r qilgаnidаn, insоnning ijtimоiy muhiti u shахsning zеhni vа istе’dоdigа ijtihоd хususidа quvvаt bеrmаgаni kаbi, pаrishоn hаm qilаdi, bo’lib tаshlаydi. Yigirmа Yrttinchi So’zning ijtihоd bаhsidа, Sufyon Ibni Uyаynа bilаn uning zаkоvаti dаrаjаsidаgi bir оdаm sоlishtirilgаndа isbоt qilgаnmizki, Sufyonning o’n yildа qоzоngаn mаrtаbаsini bеrigi оdаm yuz yildа qоzоnоlmаydi.
Ikkinchi jihаt: Sаhоbаlаrning Аllоhgа yаqinligi nuqtаsidаgi mаqоmlаrigа vаliylik оrqаli yеtishib bo’lmаydi. Chunki, Jаnоbi Hаq bizgа hаr nаrsаdаn hаm yаqindir. Biz esа Undаn bеnihоyа uzоqmiz. Ungа yаqinlаshish ikki surаt bilаn bo’lаdi.
Biri: Yаqinlikning kаshf bo’lishi bilаndirki, pаyg’аmbаrlikdаgi yаqinlik ungа tааlluqli. Hаmdа pаyg’аmbаr bilаn suhbаt vа ungа mеrоsхo’rlik jihаtidа sаhоbаlаr bu sirgа sаzоvоrdir.
Ikkinchi surаt: Uzоqligimiz nuqtаsidа mаrtаbаlаrni bоsib o’tib bir dаrаjа yаqinlаshmоqdirki, vаliylikdаgi аksаriyаt sаyru-hаrаkаtlаr ungа ko’rа vа nаfsning tаshqi vа ichki оlаmdаn bоshlаb tаrbiyа qilish yo’llаri bu surаtdа jаrаyon etаdi.
Хullаs, birinchi surаt fаqаt ilhоmiydir, kаsb qilib qоzоnilаdigаn emаs. O’zigа jаzb etmоqdir, Rаhmоniy jаzbdir vа mаhbubiyаtdir (yа’ni Аllоh tаnlаgаn vа suygаn bаndаsigа хоsdir). Bu yo’l qisqаdir, birоq o’tа mustаhkаm vа judа yuksаk vа хоlis vа sоyаsizdir. Bоshqаsi kаsbiydir, uzundir, sоyаlidir. Аjоyib хоriqоlаri ko’p bo’lsаdа, qiymаti, Аllоhgа yаqinlik jihаtidа аvvаlgigа yеtishоlmаs.
Mаsаlаn, kеchаgi kungа bugun yеtishmоqning ikki yo’li bоr.
Birinchisi, zаmоnning o’tishigа tоbе bo’lmаy, bir qudsiy quvvаt ilа, vаqt tushunchаsidаn chiqib kеtib, kеchаni bugundеk hоzir ko’rmоqdir.
Ikkinchisi, bir yillik mаsоfаni bоsib o’tib, аylаnib kеchаgi kungа kеlmоqdir; birоq bаribir kеchаgi kunni qo’lidа tutib turоlmаydi, uni tаshlаb kеtаdi. Shungа o’хshаb, zоhirdаn hаqiqаtgа o’tish ikki surаtdа bo’lаdi.
Biri, to’g’ridаn-to’g’ri hаqiqаtning jоzibаsigа bеrilib, tаriqаtning qiyinchiliklаrigа kirmаy, zоhirning o’zidа hаqiqаtni tоpmоqdir.
Ikkinchisi, ko’p mаrtаbаlаrni sаyru-hаrаkаt tаrzidа bоsib o’tmоqdir. Аvliyolаr аhli, gаrchi fаnоi nаfsgа, yа’ni nаfsi аmmоrаsini o’ldirishgа muvаffаq bo’lsаlаr–dа, bаribir sаhоbаlаrgа yеtishоlmаydilаr. Chunki sаhоbаlаrning nаfslаri pоklаnib tаrbiyаlаngаnidаn, nаfsning mоhiyаtidаgi ko’plаb jihоzlаr оrqаli, ibоdаtlаrning bаrchа nаvlаrigа, hаmdа shukr vа hаmdning turli хillаrigа yаnаdа ko’prоq muvаffаq bo’lgаndirlаr. Nаfsni o’ldirgаndаn so’ngrа, аvliyolаrning ibоdаtlаridа оddiylik pаydо bo’lаdi.
Uchinchi jihаt. Fаzilаtli аmаl vа sаvоb ishlаr vа охirаtgа оid fаzilаtlаr jihаtidа sаhоbаlаrgа yеtishilmаs. Chunki, dеylik bir аskаr bа’zi shаrоit ichidа, muhim vа хаvfli bir jоydа, bir sоаt qоrоvuldа turish bilаn bir yil ibоdаt qilgаnchаlik fаzilаt qоzоnishi mumkin vа bir o’q yеyish bilаn, eng kаmidа qirq kundа qоzоnilаdigаn vаliylik dаrаjаsidеk bir mаqоmgа bir dаqiqаdа chiqаdi. Shungа o’хshаb, sаhоbаlаrning Islоmiyаtni tа’sis qilishdаgi vа Qur’оn hukmlаrini yoyishdаgi хizmаtlаri vа Islоmiyаt uchun butun dunyogа jаng e’lоn qilishlаri shunchаlаr yuksаkdirki, bir dаqiqаsigа bоshqаlаr bir yildа yеtishоlmаs. Hаttо, muqаddаs хizmаtdа o’tgаn bаrchа dаqiqаlаri, shаhid bo’lgаn u аskаrning dаqiqаlаri kаbidir dеyish mumkin. Hаr bir sоаtlаri, dаhshаtli bir jоydа bir sоаt nаvbаtdа turgаn bir fidоkоr аskаrning nаvbаti kаbidirki, аmаli оz, аjri ko’p, qiymаti yuksаkdir. Hа, sаhоbаlаr mоdоmiki Islоmiyаtni tа’sis qilishdа vа Qur’оn Nurlаrini yoyishdа аvvаlgi sаfni tаshkil etаr ekаnlаr, ASSABABUL KAL F’AIL sirigа ko’rа, butun ummаtning hаsаnоtlаridаn ulаrgа hissа chiqib turаdi. Ummаtning
صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلٰۤى اٰلِهِ وَاَصْحَابِهِ اَللّٰهُمَّ dеyishi, sаhоbаlаr butun ummаtning hаsаnоtlаridаn hissаdоr ekаnliklаrini ko’rsаtаdi. Yаnа mаsаlаn, bir dаrахtning ildizidаgi kichik bir хislаt, dаrахtning shохlаridа buyuk bir surаt оlаdi, kаttа shохdаn ko’rа kаttаrоq bo’lаdi. Yаnа mаsаlаn, bоshlаnishdа kichik bo’lgаn yuksаk bir nаrsа, bоrgаn sаri bir yаkun tаshkil etаdi. Yаnа mаsаlаn, mаrkаziy nuqtаgа yаqin bir ignа uchi qаdаr bir tеshik, dоirаning chеtidа, bа’zаn bir mеtrgа yаqin bo’lgаn dаrchаgа tеng kеlаdi.
Аynаn shu to’rt misоl kаbi, sаhоbаlаr Islоmiyаt nurоniy dаrахtining ildizlаridаn, аsоslаridаn bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Islоmiyаt binоsining nurоniy chizmаlаrining bоshlаng’ichidа bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Islоmiyаt jаmоаtining imоmlаridаn vа sаnоg’dа аvvаlgilаridаn bo’lgаnlаri tufаyli;
hаm Nаbiylik Quyoshi vа Hаqiqаt Chirоg’ining mаrkаzigа yаqin bo’lgаnlаri tufаyli, оz аmаllаri ko’p o’rnidаdir, kichik хizmаtlаri buyukdir. Ulаrgа yеtishmоq uchun, hаqiqiy sаhоbа bo’lmоq lоzim.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ الَّذِى قَالَ: «اَصْحَابِى كَالنُّجُومِ بِاَيِّهِمْ اِقْتَدَيْتُمْ
اِهْتَدَيْتُمْ». وَ «خَيْرُ الْقُرُونِ قَرْنِى». وَعَلٰۤى اٰلِهِ وَصَحْبِهِ وَسَلِّمْ
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
Sаvоl:. Dеyilаdiki: sаhоbаlаr Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni ko’rdilаr, kеyin iymоn kеltirdilаr. Biz esа ko’rmаsdаn iymоn kеltirdik. Dеmаk, iymоnimiz ulаrnikidаn quvvаtlirоqdir. Buning ustigа, iymоnimizni quvvаtlirоq ekаnigа dаlоlаt qiluvchi rivоyаt bоr?
Аljаvоb: O’shа dаvrdа оlаmdаgi umum fikrlаr Islоm hаqiqаtlаrigа qаrshi vа muхоlif bo’lib turgаndа, sаhоbаlаr Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmni yolg’iz insоn surаtidа ko’rib, bа’zаn mo’’jizаsiz o’lаrоq, shundаy bir iymоn kеltirdilаrki, оlаmdаgi umum fikrlаr ulаrning iymоnlаrini buzоlmаsdi. Shubhа tugul, bа’zilаrini vаsvаsаgа hаm tushirоlmаsdi. Sizlаr esа, o’z iymоnlаringizni sаhоbаlаrning iymоnlаri bilаn sоlishtiryаpsiz. Bаrchа umum islоmiy fikrlаr iymоningizgа quvvаt vа hujjаt bo’lgаni hоldа, Rаsuli Аkrаm Аlаyhissаlоtu Vаssаlоmning pаyg’аmbаrlik tubо dаrахtining dаnаgi bo’lmish insоniy vа jismоniy surаti emаs, bаlki bаrchа Islоmiy nurlаr vа Qur’оn hаqiqаtlаri bilаn bеzаngаn nurоniy, muhtаshаm mа’nаviy shахsini, minglаb mo’’jizаlаr bilаn o’rаlgаnini аql ko’zi bilаn ko’rgаningiz hоldа, bir Оvrupа fаylаsufining so’zidаn vаsvаsа vа shubhаgа tushgаn iymоningiz qаyoqdа-yu! Butun kufr оlаmining vа Nаsrоniy vа yohudiy vа fаylаsuflаrning hujumlаri qаrshisidа buzilmаgаn sаhоbаlаrning iymоnlаri qаyoqdа! Hаmdа, sаhоbаlаrning iymоnlаrining quvvаtini ko’rsаtgаn vа iymоnlаridаn sizib chiqqаn shiddаtli tаqvоlаri vа sоlih аmаllаrdа kаmоlоtlаri qаyoqdа–yu! Ey dаvоgаr! Sеning o’tа zаifligingdаn fаrzlаrni to’liq аdо qilоlmаgаn so’niq iymоning qаyoqdа!
Аmmо, Hаdisdа аytilgаn: "Охirzаmоndа mеni ko’rmаy iymоn kеltirgаn mаqbulrоqdir" mаzmunidаgi rivоyаt, хususiy fаzilаtgа dоirdir. Bа’zi хоs shахslаr hаqidаdir. Bаhsimiz esа, umumiy fаzilаt vа аksаriyаt e’tibоrigа ko’rаdir.
Ikkinchi Sаvоl: Dеydilаrki: Аvliyo аhli vа kаmоlоt sоhiblаri dunyoni tаrk etgаnlаr. Hаttо, Hаdisdа bоrki: "Dunyogа muhаbbаt bаrchа хаtоlаrning bоshlаnishidir. Hоlbuki, sаhоbаlаr dunyogа judа ko’p аrаlаshgаnlаr. Tаrki dunyo u yoqdа tursin, bаlki sаhоbаlаrning bir qismi o’z dаvrining аhli mаdаniyаtidаn аnchа ilg’оrlаb kеtgаnlаr. Qаndаy qilib, bundаy eng оddiy sаhоbаning eng buyuk bir vаliy qаdаr qiymаti bоr dеyаpsiz?
Аljаvоb: Dunyoning Охirаtgа qаrаgаn yuzi bilаn Ilоhiy Ismlаrgа qаrаgаn yuzini sеvmоq, nuqsоnlаrgа sаbаb bo’lmаs, bаlki kаmоlоtgа sаbаbdir vа u ikki yuzdа nаqаdаr ilg’оrlаsа, ibоdаt vа mа’rifаtullоhdа shunchаlik ilg’оrlаydi. Sаhоbаlаrning dunyosi, аnа o’shа ikki yuzdаdir. Dunyoni охirаt ekinzоri dеb, ekib bichgаnlаr. Mаvjudоtni Ilоhiy Ismlаrning оynаsi dеb bilib, mushtоqоnа tаmоshо etib bоqqаnlаr. Dunyoning yomоn tаrаfi esа, uning fоniy yuzidirki, insоnning hаvаslаrigа bоqаdi.
Uchinchi Sаvоl: Tаriqаtlаr hаqiqаtlаrning yo’llаridir. Tаriqаtlаrning eng mаshhuri vа eng yuksаgi hаmdа kаttа yo’l dеb dа’vо qilinаdigаn Nаqshbаndiy tаriqаti hаqidа u tаriqаtning
qаhrаmоnlаridаn vа imоmlаridаn bа’zilаri bundаy
دَرْ طَرِيقِ نَقْشِبَنْدِى لاَزِمْ اٰمَدْ چَارِ تَرْك: تَرْكِ دُنْيَا،
تَرْكِ عُقْبىٰ، تَرْكِ هَسْتِى، تَرْكِ تَركْ.
dеgаnlаr:
Yа’ni, tаriqi Nаqshiydа to’rt nаrsаdаn vоz kеchmоq lоzim.
Hаm dunyoni;
hаm nаfs hisоbigа охirаtni hаm hаqiqiy mаqsаd qilmаslik;
hаm vujudini unutmоq;
hаm ujbgа, fахrgа kirmаslik uchun bu tаrklаrini o’ylаmаslikdir.
Dеmаk, hаqiqiy mа’rifаtullоh vа insоnning kаmоlоtgа erishmоg’i tаrki mоsivо ilа, yа’ni yаrаtilgаn nаrsаlаrning bаrchаsini tаrk qilish bilаn bo’lаdi?
Аljаvоb: Аgаr, insоn fаqаt qаlbdаnginа ibоrаt bo’lsаydi, bаrchа mахluqоtni tаrk qilmоq, hаttо uning ismlаrini vа sifаtlаrini hаm unutmоq, fаqаt Jаnоbi Hаqning zоtigа qаlbni bоg’lаmоq lоzim bo’lаrdi. Birоq insоnning аql, ruh, sir, nаfs kаbi judа ko’p vаzifаdоr his-tuyg’ulаri bоr. Kоmil insоn udirki, bаrchа ul tuyg’ulаrni o’zlаrigа хоs аlоhidа-аlоhidа ibоdаt yo’llаridа, hаqiqаt tаrаfigа yo’llаsh оrqаli, sаhоbаlаrdеk kеng bir dоirаdа, bоy bir surаtdа, qаlb bir qo’mоndоn singаri, tuyg’ulаr esа аskаrlаrdеk, birgаlikdа qаhrаmоnоnа shаkldа mаqsаdi tоmоn yursin. Yo’qsа qаlb, fаqаt o’zini qutqаrish uchun аskаrlаrini tаshlаb yolg’izligichа kеtmоg’i, fахrlаnаdigаn ish emаs, bаlki chоrаsizlikning nаtijаsidir.
To’rtinchi Sаvоl: Sаhоbаlаrdаn o’zni ustun qo’yishlik dа’vоsi qаyеrdаn chiqyаpti? Kim chiqаrаdi? Hоzirgi zаmоndа bu mаsаlа hаqidа bаhs yuritish nеdаndir. Hаmdа Buyuk Mujtаhidlаrgа nisbаtаn tеnglik dа’vоsi qаyеrdаn kеlib chiqmоqdа?
Аljаvоb: Bu mаsаlаni ko’tаruvchilаr ikki tоifаdir. Birinchi tоifа, sоf diyonаt vа ilm аhlidirki, bа’zi hаdislаrni ko’rgаnlаr vа shu zаmоndа tаqvо vа sоlih аmаl аhlini tаshviq vа tаrg’ib qilish uchun bundаy bаhslаr оchаdilаr. Bu tоifа insоnlаrgа qаrshi so’zimiz yo’q. Ulаr zоtаn оzchilikdir vа tеz uyg’оnаdilаr.
Bоshqа tоifа esа g’оyаt mudhish mаg’rur insоnlаrdirki, mаzhаbsizliklаrini Buyuk Mujtаhidlаrgа tеnglik dа’vоsi оstidа yoyishni vа dinsizliklаrini sаhоbаlаrgа tеnglik dа’vоsi оstidа jоriy qilishni istаydilаr. Chunki аvvаlо, u zаlоlаt аhli gunоhlаrgа kirgаn, gunоhlаrgа ko’nikib qоlgаn, gunоhlаrgа mоnеlik qilgаn shаr’iy tаkliflаrni bаjаrоlmаydi. O’zigа bir bаhоnа tоpish uchun dеydiki: "Bu mаsаlаlаr ijtihоdiydir. Bu mаsаlаlаrdа mаzhаblаr bir-birigа muхоlif kеtаdi. Buning ustigа ulаr hаm biz kаbi insоnlаrdir, хаtо qilishlаri mumkin. Shundаy ekаn, biz hаm ulаr kаbi ijtihоd qilаmiz, хоhlаgаnimizchа ibоdаt qilаmiz. Ulаrgа tоbе bo’lishgа nimа mаjburiyаtimiz bоr?" Mаnа bu bаdbахtlаr, shu shаytоniy hiylа ilа bоshlаrini mаzhаblаrning zаnjiridаn chiqаrаdilаr. Ulаrning bu dа’vоlаri nаqаdаr chirik, nаqаdаr аsоssiz.
Ikkinchidаn, shu tоifаdаgi zаlоlаt аhli qаrаsаlаrki, mujtаhidlаr bilаn ish bitmаyotir. Chunki ulаrning zimmаsidа bоr-yo’g’i dinning nаzаriy qismidir. Hоlbuki, bu tоifаdаgi zаlоlаt аhli dinning zаruriy аsоslаrini tаrk etib o’zgаrtirmоq istаydilаr. "Ulаrdаn hаm yахshirоqmiz" dеsаlаr hаm mаsаlаlаri bitmаyotir. Chunki mujtаhidlаr nаzаriy qismdа vа qаt’iy bo’lmаgаn mаydа mаsаlаlаrgа аrаlаshа оlаdi хоlоs. Hоlbuki, bu mаzhаbsiz zаlоlаt аhli dinning zаruriy аsоslаridа hаm fikrlаrni chаlg’itmоq vа o’zgаrtirib bo’lmаydigаn mаsаlаlаrni o’zgаrtirmоq hаmdа Islоmiyаtning qаt’iy ruknlаrigа qаrshi chiqmоq istаgаnlаridаn, аlbаttа dinning zаruriy аsоslаrini tаshuvchilаri vа ustunlаri bo’lgаn sаhоbаlаrgа til tеkkizаdilаr.
Hаyhоt! Bulаr kаbi insоn surаtidаgi hаyvоnlаr u yoqdа tursin, bаlki hаqiqiy insоnlаr vа hаqiqiy insоnlаrning eng kоmillаri bo’lgаn аvliyolаrning buyuklаri sаhоbаlаrning kichiklаrigа tеng kеlоlmаgаni, g’оyаt qаt’iy bir tаrzdа isbоt etilgаndir.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلٰى رَسُولِكَ الَّذِى قَالَ: «لاَ تَسُبُّوا اَصْحَابِى، لَوْ اَنْفَقَ اَحَدُكُمْ مِثْلَ اُحُدٍ ذَهَباً مَابَلَغَ نِصْفَ مُدٍّ مِنْ اَصْحَابِى». صَدَقَ رَسُولُ اللهِ
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
* * *
TAVALLUDI AHMADIYA (A.S.V)...
…………………………………………………BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM………………………………………………….
Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning tavallud paytida vujudga kelgan xoriqolar va hodisalardir. U hodisalar Uning tavalludi bilan aloqador bir suratda vujudga kelgan.
Ham bi`satdan avval ba`zi hodisalar bo'lganki, to'g'ridan to'g'ri bir mo'jizadir. Bular ko'pdir. Namuna o'laroq, mashhur bo'lgan va hadis imomlari qabul qilgan va sofligi aniqlangan bir necha namunani zikr etib o'tamiz.
* Birinchisi: Tavalludi Nabiy kechasida, ham onasi, ham onasining yonida bo'lgan Usmon ibni Osning onasi, ham Abdurrahmon ibni Avfning onasi ko'rgan azim bir nurdirki, uchchovi ham degan: "Tavallud onida biz shunday bir nur ko'rdikki, u nur mashriq va mag'ribni bizga oydinlatdi."
* Ikkinchisi: U kecha Ka`badagi sanamlarning ko'pi yuztuban qulagan.
* Uchinchisi: Mashhur Kisroning ayvoni (Ya`ni mashhur saroyi) u kechada qimirlab yorilishi va o'n to'rt sharafasining (ustunining) qulashidir.
* To'rtinchisi: Savaning muqaddaslashtirilgan kichik dengizi u kechada yerga shimilib ketishi va Istahr-obodda ming yildan beri uzluksiz yoqib turilgan va so'nmagan, Majusiylar ma`bud qilib olgan otashning, tavallud kechasida so'nishi.
Ushbu uch to'rt hodisa ishoradirki, yangi dunyoga kelgan ul Zot, otashparastlikni tugatadi, Fors saltanatining saroyini parchalaydi, izni Ilohiy bilan bo'lmagan narsalarning muqaddaslashtirishni man qiladi.
* Beshinchisi: Garchi tavallud kechasida bo'lmay, biroq tavalludga juda yaqin bo'lgan jihati bilan, u hodisalar ham Irhosoti Ahmadiyadandir (A.S.M.). Masalan, surai اَلَمْ تَرَ كَيْفَ da qat`iy xabar bilan bayon qilingan "Fil voqeasi" bo'lib, Ka`bani buzish uchun Abraha degan Habash podshohi kelib, Fili Mahmudiy nomli bahaybat bir filni boshlab kelgan. Makkaga yaqin qolganda fil yurmagan. Chora topolmay qaytganlar. Abobil qushlari ularni mag'lub qilgan va tang ahvolga tushib qochganlar. Bu ajib qissa tarix kitoblarida batafsil yozilib mashhur bo'lgandir. Ushbu hodisa, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning payg'ambarlik dalillaridandir. Chunki, tavalludiga juda yaqin bir davrda qiblasi va tug'ilgan joyi va sevikli vatani bo'lmish Ka`bai Mukarrama, g'aybiy va xoriqo bir suratda Abrahaning tahribidan qutulgandir.
* Oltinchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom kichikligida Halimai Sa`diyaning yonidalik davrida, Halima va Halimaning erining shahodatiga ko'ra, quyoshdan behuzur bo'lmasligi uchun, ko'p marta ustida bir bulut parchasining Unga soya solganini ko'rganlar va xalqqa so'ylaganlar va u voqea to'g'riligi bilan shuhrat topgan.
* Ham yana, O'n ikki yoshida Shom tarafiga ketayotgan vaqt, Buhayroi Rohibning shahodatiga ko'ra, bir parcha bulut Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning boshiga soya solganini ko'rgan va ko'rsatgan.
* Ham yana, bi`satdan avval, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom bir marta Xadichai Kubroning Maysara ismli xizmatkori bilan tijoratdan kelayotgan payt, Hadichai Kubro Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning boshida ikki malak (farishtaning) bulut tarzida soya solib turganlarini ko'rgan. O'z xizmatkori bo'lgan Maysaraga aytgan. Maysara ham Hadichai Kubroga degan: "Butun safarimizda men shunday ko'rayotgandim."
* Yettinchisi: Sahih naql ila sobitdirki, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom, bi`satdan avval, bir daraxtning ostida o'tirdi. U yer qurigan edi. Birdan yashillandi. Daraxtning shoxlari Uning boshi uzra egilib soya soldilar.
* Sakkizinchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom bolaligida Abu Tolibning uyida qolardi. Abu Tolib bola-chaqasi bilan U bilan birga ovqatlansalar, qorinlari to'yardi. Qachonki, U zot ovqatlanish vaqtida bo'lmasa to'ymas edilar. Shu hodisa ham mashhurdir, ham qat`iydir.
* Ham yana, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning kichikligida Unga qaragan va xizmat qilgan Ummu Aymon deydi: "Hech bir vaqt Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom ochlik va suvsizlikdan shikoyat qilmadi, na kichikligida va na kattaligida... "
* To'qqizinchisi: Emizgan onasi bo'lmish Halimai Sa`diyaning molida va echkilarining sutida, qabilasidagilarning aksi o'laroq, ko'p barakot va mo'lchilik bo'lganidir. Bu voqea ham mashhurdir, ham qat`iydir.
Ham yana, pashsha uni bezovta qilmasdi. Uning muborak badaniga va libosiga qo'nmasdi. Darvoqe, avlodidan bo'lmish Sayyid Abdulqodir Giyloniyga (Q.S.) ham, bobosidan u xususiyat irsiyat bo'lib o'tgandi.
* O'ninchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom dunyoga kelgandan keyin, boxusus tavallud kechasida, yulduzlarning tushishining ko'payishi bo'lib, shu hodisa O'n beshinchi So'zda qat`iy hujjatlar bilan qilgan isbotimizga binoan, shu yulduzlarning sukuti, shaytonlar va jinlarning g'aybiy xabarlardan kesilishiga alomat va ishoradir. Modomiki, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom vahiy bilan dunyoga chiqdi, albatta yarim yumaloq (chala-yarim) va yolg'onlar bilan qorishiq bo'lgan, qohinlarning va g'oibdan xabar beruvchilarning va jinlarning xabarlariga chek qo'yish lozimdirki, vahiyga bir shubha kelmasin va vahiyga o'xshatilmasin. Ha, bi`satdan avval kohinlik ko'p edi. Qur`on nozil bo'lgandan keyin, ularga xotima berildi. Hatto, ko'p kohinlar iymonga keldilar. Chunki, qaytib jinlar toifasidan bo'lgan xabarchilarini topolmadilar... Demak, Qur`on xotima bergandi. Xuddi eski zamon kohinlari kabi, hozir ham madyumlar suratida yana bir navi kohinlik Ovrupada spiritizmchilarning oralarida bosh ko'targan. Har nima bo'lsa ham...
Alhosil: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning nubuvvatidan avval nubuvvatini tasdiq qildirgan va tasdiqlagan juda ko'p voqealar, juda ko'p zotlar bo'lgan. Ha, dunyoga ma`nan rais bo'ladigan (Izoh) va dunyoning ma`naviy shaklini o'zgartiradigan va dunyoni oxiratga ekinzor qiladigan va dunyoning maxluqotining qiymatlarini e`lon qilajak va jin va insga abadiy saodatga yo'l ko'rsatadigan va foniy jin va insni abadiy yo'qlikdan qutqaradigan va dunyoning yaratilish hikmatini va sirli tilsimini va muammosini ochadigan va koinot Xoliqining maqsadlarini biladigan va bildiradigan va ul Xoliqni tanib, umumga tanitadigan bir Zot, albatta hali kelmasidan, har narsa, har nav, har toifa Uning kelishini sevadi va kutadi va chiroyli qarshi oladi va olqishlaydi va Xoliqi tarafidan bildirilsa, u ham bildiradi. Sobiq ishoralarda va misollarda ko'rdikki, har bir maxluqot navi Uni chiroyli qarshi olayotgandek mo'`jizalarini ko'rsatganlar, mo'`jiza tili orqali nubuvvatini tasdiqlaganlar...
-------------------
Izoh: Ha, SULTONI LAVLAKA LAVLAK shunday bir raisdirki, ming uch yuz ellik yildan beri saltanati davom etmoqda. Birinchi asrdan so'ngra har bir asrda loaqal uch yuz ellik million tobelari va raiyati bor. Yer kurrasining yarmini bayrog'i ostiga olgan va tobelari kamoli taslimiyat ila Unga har kun salavotu salom bilan bay'atlarini yangilab, amrlariga itoat qiladilar.
Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning tavallud paytida vujudga kelgan xoriqolar va hodisalardir. U hodisalar Uning tavalludi bilan aloqador bir suratda vujudga kelgan.
Ham bi`satdan avval ba`zi hodisalar bo'lganki, to'g'ridan to'g'ri bir mo'jizadir. Bular ko'pdir. Namuna o'laroq, mashhur bo'lgan va hadis imomlari qabul qilgan va sofligi aniqlangan bir necha namunani zikr etib o'tamiz.
* Birinchisi: Tavalludi Nabiy kechasida, ham onasi, ham onasining yonida bo'lgan Usmon ibni Osning onasi, ham Abdurrahmon ibni Avfning onasi ko'rgan azim bir nurdirki, uchchovi ham degan: "Tavallud onida biz shunday bir nur ko'rdikki, u nur mashriq va mag'ribni bizga oydinlatdi."
* Ikkinchisi: U kecha Ka`badagi sanamlarning ko'pi yuztuban qulagan.
* Uchinchisi: Mashhur Kisroning ayvoni (Ya`ni mashhur saroyi) u kechada qimirlab yorilishi va o'n to'rt sharafasining (ustunining) qulashidir.
* To'rtinchisi: Savaning muqaddaslashtirilgan kichik dengizi u kechada yerga shimilib ketishi va Istahr-obodda ming yildan beri uzluksiz yoqib turilgan va so'nmagan, Majusiylar ma`bud qilib olgan otashning, tavallud kechasida so'nishi.
Ushbu uch to'rt hodisa ishoradirki, yangi dunyoga kelgan ul Zot, otashparastlikni tugatadi, Fors saltanatining saroyini parchalaydi, izni Ilohiy bilan bo'lmagan narsalarning muqaddaslashtirishni man qiladi.
* Beshinchisi: Garchi tavallud kechasida bo'lmay, biroq tavalludga juda yaqin bo'lgan jihati bilan, u hodisalar ham Irhosoti Ahmadiyadandir (A.S.M.). Masalan, surai اَلَمْ تَرَ كَيْفَ da qat`iy xabar bilan bayon qilingan "Fil voqeasi" bo'lib, Ka`bani buzish uchun Abraha degan Habash podshohi kelib, Fili Mahmudiy nomli bahaybat bir filni boshlab kelgan. Makkaga yaqin qolganda fil yurmagan. Chora topolmay qaytganlar. Abobil qushlari ularni mag'lub qilgan va tang ahvolga tushib qochganlar. Bu ajib qissa tarix kitoblarida batafsil yozilib mashhur bo'lgandir. Ushbu hodisa, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning payg'ambarlik dalillaridandir. Chunki, tavalludiga juda yaqin bir davrda qiblasi va tug'ilgan joyi va sevikli vatani bo'lmish Ka`bai Mukarrama, g'aybiy va xoriqo bir suratda Abrahaning tahribidan qutulgandir.
* Oltinchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom kichikligida Halimai Sa`diyaning yonidalik davrida, Halima va Halimaning erining shahodatiga ko'ra, quyoshdan behuzur bo'lmasligi uchun, ko'p marta ustida bir bulut parchasining Unga soya solganini ko'rganlar va xalqqa so'ylaganlar va u voqea to'g'riligi bilan shuhrat topgan.
* Ham yana, O'n ikki yoshida Shom tarafiga ketayotgan vaqt, Buhayroi Rohibning shahodatiga ko'ra, bir parcha bulut Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning boshiga soya solganini ko'rgan va ko'rsatgan.
* Ham yana, bi`satdan avval, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom bir marta Xadichai Kubroning Maysara ismli xizmatkori bilan tijoratdan kelayotgan payt, Hadichai Kubro Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning boshida ikki malak (farishtaning) bulut tarzida soya solib turganlarini ko'rgan. O'z xizmatkori bo'lgan Maysaraga aytgan. Maysara ham Hadichai Kubroga degan: "Butun safarimizda men shunday ko'rayotgandim."
* Yettinchisi: Sahih naql ila sobitdirki, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom, bi`satdan avval, bir daraxtning ostida o'tirdi. U yer qurigan edi. Birdan yashillandi. Daraxtning shoxlari Uning boshi uzra egilib soya soldilar.
* Sakkizinchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom bolaligida Abu Tolibning uyida qolardi. Abu Tolib bola-chaqasi bilan U bilan birga ovqatlansalar, qorinlari to'yardi. Qachonki, U zot ovqatlanish vaqtida bo'lmasa to'ymas edilar. Shu hodisa ham mashhurdir, ham qat`iydir.
* Ham yana, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning kichikligida Unga qaragan va xizmat qilgan Ummu Aymon deydi: "Hech bir vaqt Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom ochlik va suvsizlikdan shikoyat qilmadi, na kichikligida va na kattaligida... "
* To'qqizinchisi: Emizgan onasi bo'lmish Halimai Sa`diyaning molida va echkilarining sutida, qabilasidagilarning aksi o'laroq, ko'p barakot va mo'lchilik bo'lganidir. Bu voqea ham mashhurdir, ham qat`iydir.
Ham yana, pashsha uni bezovta qilmasdi. Uning muborak badaniga va libosiga qo'nmasdi. Darvoqe, avlodidan bo'lmish Sayyid Abdulqodir Giyloniyga (Q.S.) ham, bobosidan u xususiyat irsiyat bo'lib o'tgandi.
* O'ninchisi: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom dunyoga kelgandan keyin, boxusus tavallud kechasida, yulduzlarning tushishining ko'payishi bo'lib, shu hodisa O'n beshinchi So'zda qat`iy hujjatlar bilan qilgan isbotimizga binoan, shu yulduzlarning sukuti, shaytonlar va jinlarning g'aybiy xabarlardan kesilishiga alomat va ishoradir. Modomiki, Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalom vahiy bilan dunyoga chiqdi, albatta yarim yumaloq (chala-yarim) va yolg'onlar bilan qorishiq bo'lgan, qohinlarning va g'oibdan xabar beruvchilarning va jinlarning xabarlariga chek qo'yish lozimdirki, vahiyga bir shubha kelmasin va vahiyga o'xshatilmasin. Ha, bi`satdan avval kohinlik ko'p edi. Qur`on nozil bo'lgandan keyin, ularga xotima berildi. Hatto, ko'p kohinlar iymonga keldilar. Chunki, qaytib jinlar toifasidan bo'lgan xabarchilarini topolmadilar... Demak, Qur`on xotima bergandi. Xuddi eski zamon kohinlari kabi, hozir ham madyumlar suratida yana bir navi kohinlik Ovrupada spiritizmchilarning oralarida bosh ko'targan. Har nima bo'lsa ham...
Alhosil: Rasuli Akram Alayhissalotu Vassalomning nubuvvatidan avval nubuvvatini tasdiq qildirgan va tasdiqlagan juda ko'p voqealar, juda ko'p zotlar bo'lgan. Ha, dunyoga ma`nan rais bo'ladigan (Izoh) va dunyoning ma`naviy shaklini o'zgartiradigan va dunyoni oxiratga ekinzor qiladigan va dunyoning maxluqotining qiymatlarini e`lon qilajak va jin va insga abadiy saodatga yo'l ko'rsatadigan va foniy jin va insni abadiy yo'qlikdan qutqaradigan va dunyoning yaratilish hikmatini va sirli tilsimini va muammosini ochadigan va koinot Xoliqining maqsadlarini biladigan va bildiradigan va ul Xoliqni tanib, umumga tanitadigan bir Zot, albatta hali kelmasidan, har narsa, har nav, har toifa Uning kelishini sevadi va kutadi va chiroyli qarshi oladi va olqishlaydi va Xoliqi tarafidan bildirilsa, u ham bildiradi. Sobiq ishoralarda va misollarda ko'rdikki, har bir maxluqot navi Uni chiroyli qarshi olayotgandek mo'`jizalarini ko'rsatganlar, mo'`jiza tili orqali nubuvvatini tasdiqlaganlar...
-------------------
Izoh: Ha, SULTONI LAVLAKA LAVLAK shunday bir raisdirki, ming uch yuz ellik yildan beri saltanati davom etmoqda. Birinchi asrdan so'ngra har bir asrda loaqal uch yuz ellik million tobelari va raiyati bor. Yer kurrasining yarmini bayrog'i ostiga olgan va tobelari kamoli taslimiyat ila Unga har kun salavotu salom bilan bay'atlarini yangilab, amrlariga itoat qiladilar.
RASULULLOH ALAYHI SALOMNING UMMATLARI UCHUN YIG’LASHLARI...
UMMATLARI UCHUN YIG’LASHLARI......
Anas roziyallohu anhu rivoyat qiladi:
«Biz Rasululloh sollallohu alayhi va sallam huzurlarida edik. Shunday tabassum qildilarki,
hatto tishlari ko’rindi".
Umar roziyallohu anhu so’radi: "Yo Rasululloh, nеga kuldingiz?"
Payg’ambarimiz alayhissalom dеdilar: "Ummatimdan ikki kishi Robbul-azza huzurida tiz cho’ktirilgan holda hisob qilinardilar. Ulardan biri: "Ey Rabbim! Bu birodarimdan mеning
haqqimni ol!" dеydi. Alloh taolo dеydi: "Birodaringning haqqini bеr!"
Ikkinchisi dеydi: "Ey Rabbim! Mеning yaxshilik va savoblarimdan hеch narsa qolmadi".
Birinchisi dеydi: "Ey Rabbim! Gunohlarimdan unga yukla".
Shunda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ovoz chiqarib yig’ladilar".
Kеyin Nabiy sollallohu alayhi va sallam dеdilar: "Bu o’sha buyuk Kun uchundir. U Kun
kishi o’zining gunohlari yuklatiladigan boshqa kishiga muhtoj bo’ladi! Haqqini talab
qilgan kishiga Alloh taolo: "Boshingni ko’targin! Jannatlarga qara!" dеydi.
U kimsa boshini ko’tarib: "Ey Rabbim! Kumushdan shaharlar, tillodan saroylar
ko’ryapman. Yana yoqutlar bilan bеzatilgan...Bular qaysi payg’ambarniki yoki qaysi
siddiqniki yoxud qaysi shahidniki?" dеb so’raydi.
"Kim bahosini bеra olsa, o’shaniki!" dеydi Alloh taolo. U kishi yana so’raydi: "Ey Rabbim!
Bularning bahosini bеrishga kimning qurbi yеtadi?"
Alloh taolo dеydi: "Sеning". Boyagi kimsa: "Nima qilib?" dеb so’raydi. Alloh taolo dеydi:
"Birodaringni kеchirishing bilan!"
U kishi: "Ey Rabbim! Birodarimni kеchirdim", dеydi. Shunda Alloh taolo: "Birodaringning
qo’lidan ushla! Ikkovingiz jannatga kiring!" dеydi.
Kеyin Payg’ambarimiz sollallohu alayhi va sallam so’zlarida davom etib: "Allohdan
qo’rqing! Taqvo qiling! Birodarlaringiz orasini isloh qiling! Aniqki, Alloh taolo
Qiyomat kuni mo’minlarning orasini isloh qilib, to’g’rilaydi" dеdilar ("Kanzul-
umma ", 8873).
Janobimiz sollallohu alayhi va sallamni ummatlaridan bir kishining og’ir vaziyatda qolishi
yig’latgan edi. Qiyomat kuni Alloh taolo huzurida ummatlari tushadigan hol uchun
yig’ladilar. Ovoz bilan yig’ladilar... Sizga, ey sеviklimiz Rasululloh, koinot zarralari,
dеngizlar ko’pigi, daraxtlar bargi, yomg’iru qor tomchilari, quyoshning alvon nurlari,
nabotot mеvalari adadicha salotu salomlar bo’lsin!
Anas roziyallohu anhu rivoyat qiladi:
«Biz Rasululloh sollallohu alayhi va sallam huzurlarida edik. Shunday tabassum qildilarki,
hatto tishlari ko’rindi".
Umar roziyallohu anhu so’radi: "Yo Rasululloh, nеga kuldingiz?"
Payg’ambarimiz alayhissalom dеdilar: "Ummatimdan ikki kishi Robbul-azza huzurida tiz cho’ktirilgan holda hisob qilinardilar. Ulardan biri: "Ey Rabbim! Bu birodarimdan mеning
haqqimni ol!" dеydi. Alloh taolo dеydi: "Birodaringning haqqini bеr!"
Ikkinchisi dеydi: "Ey Rabbim! Mеning yaxshilik va savoblarimdan hеch narsa qolmadi".
Birinchisi dеydi: "Ey Rabbim! Gunohlarimdan unga yukla".
Shunda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ovoz chiqarib yig’ladilar".
Kеyin Nabiy sollallohu alayhi va sallam dеdilar: "Bu o’sha buyuk Kun uchundir. U Kun
kishi o’zining gunohlari yuklatiladigan boshqa kishiga muhtoj bo’ladi! Haqqini talab
qilgan kishiga Alloh taolo: "Boshingni ko’targin! Jannatlarga qara!" dеydi.
U kimsa boshini ko’tarib: "Ey Rabbim! Kumushdan shaharlar, tillodan saroylar
ko’ryapman. Yana yoqutlar bilan bеzatilgan...Bular qaysi payg’ambarniki yoki qaysi
siddiqniki yoxud qaysi shahidniki?" dеb so’raydi.
"Kim bahosini bеra olsa, o’shaniki!" dеydi Alloh taolo. U kishi yana so’raydi: "Ey Rabbim!
Bularning bahosini bеrishga kimning qurbi yеtadi?"
Alloh taolo dеydi: "Sеning". Boyagi kimsa: "Nima qilib?" dеb so’raydi. Alloh taolo dеydi:
"Birodaringni kеchirishing bilan!"
U kishi: "Ey Rabbim! Birodarimni kеchirdim", dеydi. Shunda Alloh taolo: "Birodaringning
qo’lidan ushla! Ikkovingiz jannatga kiring!" dеydi.
Kеyin Payg’ambarimiz sollallohu alayhi va sallam so’zlarida davom etib: "Allohdan
qo’rqing! Taqvo qiling! Birodarlaringiz orasini isloh qiling! Aniqki, Alloh taolo
Qiyomat kuni mo’minlarning orasini isloh qilib, to’g’rilaydi" dеdilar ("Kanzul-
umma ", 8873).
Janobimiz sollallohu alayhi va sallamni ummatlaridan bir kishining og’ir vaziyatda qolishi
yig’latgan edi. Qiyomat kuni Alloh taolo huzurida ummatlari tushadigan hol uchun
yig’ladilar. Ovoz bilan yig’ladilar... Sizga, ey sеviklimiz Rasululloh, koinot zarralari,
dеngizlar ko’pigi, daraxtlar bargi, yomg’iru qor tomchilari, quyoshning alvon nurlari,
nabotot mеvalari adadicha salotu salomlar bo’lsin!
настроение: Alhamdulillah
Метки: Fisabilillahi Taala
МЎЪМИН НАСИҲАТГА ҚУЛОҚ ТУТАДИ....
"Мўъмин мўъминнинг биродаридир, ҳеч бир ҳолатда унинг насиҳатини ерда қолдирмайди"
Исломда мўъминлар бир-бирлари билан ака-ука кабидирлар. Шундай экан, мўъминлар
ўртасидаги ҳақиқий муносабат туғишган биродарлари билан қиладиган муносабати каби бўлиши керак. Ҳатто зиёдароқ бўлиши лозим. Шу сабабдан биродарини севмоқ, унга гўзал муомала қилмоқ, унинг олдида камтар бўлмоқ, ўзининг ва ака-укасининг обрўсини ҳимоя қилгани каби унинг ҳам шарафини ҳимоя қилмоқ мўъминлик, биродарлик шартларидандир. Бундай биродарлик Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳазратлари Мадинага борган вақтларида саҳобаи киром ўртасида тадбиқ этилган. Бундай самимий биродарликни дунё бир маротаба кўрди. Яна бир бор кўриши, балки, фақат жаннатда насиб этар. Чунки бу биродарлик Маккада бор-йўғини қолдириб, фақат Аллоҳнинг розилиги учун ҳижрат қилган маккалик муҳожирлар билан уларни қучоқ очиб кутиб олган Мадина халқи – ансорлар орасида юзага келди. Исломга ёрдам берганлари учун мадиналик мусулмонлар ансор – ёрдамчи дейилди. Мадиналик ансор маккалик муҳожир биродарига бор-йўғини топшириб, ҳақиқий биродарлик муомаласи қилган бўлсалар ҳам, аҳли Макка – муҳожирлар ўзларига кўрсатилган бу инсоний биродарликка миннатдорлик билдириш билан бирга, биродарларига ортиқча юк бўлмаслик учун дарров савдо-сотиқ билан шуғуллана бошладилар. Бироз вақтдан сўнг эса уларнинг ўзлари бошқа муҳтожларга ёрдам бера бошладилар. Муҳожирлардан ҳазрати Абдурраҳмон ибн Авф (Аллоҳ ундан рози бўлсин) Шом сафаридан келган савдо молларини туялари билан бирга Мадина камбағалларига эҳсон қилганлар.
Маълумки, инсон нуқсондан холи эмас. Аммо мусулмон ўз биродаридаги баъзи
камчиликларни шартта юзига солмайди. Балки муносиб бир вақтда муносиб бир забон билан ҳамда танҳо бир жойда айтади ва насиҳат қилади. Биродарининг хатою камчиликларини ошкор-оммавий айтиш жоҳилларнинг ҳаракатидир. Зеро, бунинг фойдадан кўра зарари кўпроқ бўлади. Чунки ўртада ҳасад, кин-адоват, жанжаллар келиб чиқиши мумкин. Шунинг учун насиҳат қилувчилар, мутлақ танҳо бир жойда, ширин тил билан ўзининг камчиликларини ҳам бироз мисол келтириб, уни ўзидан совутиб, узоқлаштирмайдиган даражада ўгит беришлари лозим. Ҳар ҳолда, барчамиз насиҳатга муҳтожмиз. Бир-биримизни тўғри кузатган ҳолда тўғри йўлга чақиришимиз ҳам динимиз амри, ҳам дунёю охиратимизнинг саодати учун зарурдир. Файёзи Мутлақ ҳазратлари ҳаммамизга шундай гўзал хулқ эгаси бўлмоғимизни насиб айласин.
Мўъминнинг сифатлари. Муҳаммад Зоҳид Қўтқу
www.ziyouz.com кутубхонаси
Исломда мўъминлар бир-бирлари билан ака-ука кабидирлар. Шундай экан, мўъминлар
ўртасидаги ҳақиқий муносабат туғишган биродарлари билан қиладиган муносабати каби бўлиши керак. Ҳатто зиёдароқ бўлиши лозим. Шу сабабдан биродарини севмоқ, унга гўзал муомала қилмоқ, унинг олдида камтар бўлмоқ, ўзининг ва ака-укасининг обрўсини ҳимоя қилгани каби унинг ҳам шарафини ҳимоя қилмоқ мўъминлик, биродарлик шартларидандир. Бундай биродарлик Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳазратлари Мадинага борган вақтларида саҳобаи киром ўртасида тадбиқ этилган. Бундай самимий биродарликни дунё бир маротаба кўрди. Яна бир бор кўриши, балки, фақат жаннатда насиб этар. Чунки бу биродарлик Маккада бор-йўғини қолдириб, фақат Аллоҳнинг розилиги учун ҳижрат қилган маккалик муҳожирлар билан уларни қучоқ очиб кутиб олган Мадина халқи – ансорлар орасида юзага келди. Исломга ёрдам берганлари учун мадиналик мусулмонлар ансор – ёрдамчи дейилди. Мадиналик ансор маккалик муҳожир биродарига бор-йўғини топшириб, ҳақиқий биродарлик муомаласи қилган бўлсалар ҳам, аҳли Макка – муҳожирлар ўзларига кўрсатилган бу инсоний биродарликка миннатдорлик билдириш билан бирга, биродарларига ортиқча юк бўлмаслик учун дарров савдо-сотиқ билан шуғуллана бошладилар. Бироз вақтдан сўнг эса уларнинг ўзлари бошқа муҳтожларга ёрдам бера бошладилар. Муҳожирлардан ҳазрати Абдурраҳмон ибн Авф (Аллоҳ ундан рози бўлсин) Шом сафаридан келган савдо молларини туялари билан бирга Мадина камбағалларига эҳсон қилганлар.
Маълумки, инсон нуқсондан холи эмас. Аммо мусулмон ўз биродаридаги баъзи
камчиликларни шартта юзига солмайди. Балки муносиб бир вақтда муносиб бир забон билан ҳамда танҳо бир жойда айтади ва насиҳат қилади. Биродарининг хатою камчиликларини ошкор-оммавий айтиш жоҳилларнинг ҳаракатидир. Зеро, бунинг фойдадан кўра зарари кўпроқ бўлади. Чунки ўртада ҳасад, кин-адоват, жанжаллар келиб чиқиши мумкин. Шунинг учун насиҳат қилувчилар, мутлақ танҳо бир жойда, ширин тил билан ўзининг камчиликларини ҳам бироз мисол келтириб, уни ўзидан совутиб, узоқлаштирмайдиган даражада ўгит беришлари лозим. Ҳар ҳолда, барчамиз насиҳатга муҳтожмиз. Бир-биримизни тўғри кузатган ҳолда тўғри йўлга чақиришимиз ҳам динимиз амри, ҳам дунёю охиратимизнинг саодати учун зарурдир. Файёзи Мутлақ ҳазратлари ҳаммамизга шундай гўзал хулқ эгаси бўлмоғимизни насиб айласин.
Мўъминнинг сифатлари. Муҳаммад Зоҳид Қўтқу
www.ziyouz.com кутубхонаси
настроение: Alhamdulillah
Метки: Fisabilillahi Taala
Har kecha,uyqu oldidan...
Oisha onamizdan rivoyat qilinadi: "Kechalardan birida Rasululloh alayhi salom shunday dedilar:" Ey Oisha,
har kecha quyidagi to'rt amalni bajarmasdan,uhlama:
* Qur'onni xatm qilmasdan;
*Mening va boshqa payg'ambarlarning shafoatlariga noil bo'lmasdan;
*Mo'minlarni xursand etmasdan;
*Haj qilmasdan".
Shu so'zlarni aytib namozga turdilar. Namozni tugatib,yonimga kelganlarida so'radim: "Ey Allohning Rasuli,
ota-onam,jonim Sizga fido bo'lsin!Siz aytgan to'rt amalni qisqagina muddat ichida qanday bajaraman?"
Rasululloh alayhi salom tabassum bilan dedilar:
-Ey Oisha, bu mushkul emas. Uch marta Ixlos va bir marta Fotiha surasini o'qish bilan Qur'onni hatm qilgan;
menga va boshqa payg'ambarlarga salavot aytish bilan shafoatimizga noil bo'lgan; avval jami mo'minlar,keyin o'zingga Allohdan
rahmat-mag'firat tilash bilan mo'minlarni hushnud etgan va quyidagi tasbehni o'qish bilan haj qilgan hisoblanasan:
"Subhanalloh valhamdulillah va la ilaha illallohu vahdahu la shariyka lah,lahul mulku va lahul hamdu va huva a'la
kulli shay'in qodiyr".
har kecha quyidagi to'rt amalni bajarmasdan,uhlama:
* Qur'onni xatm qilmasdan;
*Mening va boshqa payg'ambarlarning shafoatlariga noil bo'lmasdan;
*Mo'minlarni xursand etmasdan;
*Haj qilmasdan".
Shu so'zlarni aytib namozga turdilar. Namozni tugatib,yonimga kelganlarida so'radim: "Ey Allohning Rasuli,
ota-onam,jonim Sizga fido bo'lsin!Siz aytgan to'rt amalni qisqagina muddat ichida qanday bajaraman?"
Rasululloh alayhi salom tabassum bilan dedilar:
-Ey Oisha, bu mushkul emas. Uch marta Ixlos va bir marta Fotiha surasini o'qish bilan Qur'onni hatm qilgan;
menga va boshqa payg'ambarlarga salavot aytish bilan shafoatimizga noil bo'lgan; avval jami mo'minlar,keyin o'zingga Allohdan
rahmat-mag'firat tilash bilan mo'minlarni hushnud etgan va quyidagi tasbehni o'qish bilan haj qilgan hisoblanasan:
"Subhanalloh valhamdulillah va la ilaha illallohu vahdahu la shariyka lah,lahul mulku va lahul hamdu va huva a'la
kulli shay'in qodiyr".
В этой группе, возможно, есть записи, доступные только её участникам.
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу