Откройте свой Мир!

Duvara Toslayan IrkçılıkDuvara Toslayan IrkçılıkSALI, 31 OCAK 2012 21:46SONER DAUR


TürkiyeВ’nin ilk Dünya güzeli olan Keriman Halis, 99 yaşında İstanbulВ’da vefat etti. AtatürkВ’ün Türk ırkının güzelliğini temsil ettiğini söylediği Halis, maalesef Türk ırkından değil bir ÇerkesВ’ti.Çerkes ırkından olan Keriman Halis, baba tarafından Çerkeslerin Bıjnou sülalesine mensuptu.

Türk adının bir ırkı temsil etmediği palavrasına inananların ve bunu savunanların halet-i ruhuyelerini tasvir etmeye kelime bulmak oldukça güç olmasının yanında mantıklı bir gerekçe bulamıyoruz.Çünkü sürekli ırka/Türk ırkına atfen kelimeler eden zamanın temsilcileri ve çarpık anlayışı; normalde Türk ırkından olmayanları dikkate değer bulmamalıydı.En azından Türk ırkını öven birinin, buna örnek olarak gösterdiği kişinin Türk ırkından olması gerekirdi.

Oysa Atatürk ve Yahudi kırması tetikçilerin türkçülüğü günümüzde dahi hiçbir şekilde anlaşılamayan bir türkçülük ola gelmiştir.

Kan ve ırk üzerinden Türkçülük tasviri yapacak kadar Milliyetçi olan AtatürkВ’ün acaba Keriman HalisВ’in Çerkesliğinden haberi yokmuydu? Haberi olmadığını varsaysak bile, yanındaki 5 kişiden 4 В‘ünün başka ırktan olması yanında, dönemin ırken çok çeşitli olduğu bir ortamda böyle bir ihtimalin olmasına aldırmadan nasıl oluyorda şu sözleri söyleyebilmiştir?

В“Türk ırkının necip (soylu) güzelliğinin daima korunduğunu gösteren dünya hakemlerinin bu Türk çocuğu üzerindeki hükümlerinden memnunuz. Fakat Keriman Ece, hepimiz işittiğimiz gibi söylemiştir ki, o, bütün Türk kızlarının en güzeli olduğu iddiasında değildir. Bu güzel Türk kızımız, ırkının kendi mevcudiyetinde tabii olarak tecelli ettirdiği güzelliğini dünyaya, dünya hakemlerinin tasdikiyle tanıttırmış olmakla elbette kendini memnun ve bahtiyar addetmekte haklıdır. Türk milleti, bu güzel çocuğunu şüphesiz samimiyetle tebrik eder. Cumhuriyet gazetesi bu meselede Türk ırkının diğer dünya milletleri içinde seçkin olan asil güzelliğini göstermek teşebbüsünü takip etmiş ve bunu dünya nazarında başarıyla sonuçlandırmıştır.В”

Bu bildiride Türk adını Çerkes yapın ve bir daha okuyun.Türk ırkçılığının duvara tosladığı bir sahnedir ve bizzat Atatürk imzalıdır!

Atatürk konu hakkında böyle bir izahat yapma cürretini gösterirken, Cumhuriyet GazetesiВ’de nedense ilginç bir başlık atarak olayı kamuoyu ile paylaşmıştır. В“Türkiye Güzeli Keriman Halis Dünya Kraliçesi Oldu.В” Ne kadar ilginç değil mi?

Aslında önemli olan şudur ki; o dönemde bile Çerkeslerin ırki, milli duygularının zayıf olma ihtimali bulunduğudur.Keriman Halis için bunu sölemek sanırım pek zor olmaz.Günümüzde de bu tipik bilinç erozyonuna uğramış nesillerin varlığı bize örnektir.Keriman Halis, kendi Çerkes ırkının kadına bakışı ve verdiği değer,özgürlük ölçüsünde yaşadığının farkında olmadan, AtatürkВ’ün Türk kadınları adına bir takım faaliyetlere girişmesi, ona saygı duymasına neden olmuştur.Çünkü, Keriman Halis bir Çerkes kadınıdır ve zamanın Türk kadını profili onun kültürel yaşantısına, milletinden aldığı modern yaşamın getirilerine ters gelmektedir.Türk kadınının da Atatürk eliyle Çerkes yaşantısına yakın bir hizaya gelmesine çalışılması, haliyle kendisinde ırken bir farklılık olduğu gerçeğini görmesine vesile olabilirdi.Fakat o, Çerkes olduğu için değil В– zengin bir tüccar babanın kızı olduğu için modern ve rahat bir yaşam sürdüğünü zannetmektedir.Güzelliğinin ise Çerkesliğinden kaynaklandığını bilemeyecek kadar da dünyalı bir hayat sürmüştür.Bu nedenle milli bir şuura sahip olması beklenemezdi.AtatürkВ’ün Türk ırkına atfen söylediği sözlere rağmen kendisine şu sözleri söyleyebilmiş olmasının başka hiçbir mantıklı nedeni yoktur.Çerkes olarak değil de, bir Anadolu Türk kadını olarak doğsa idi aşağıdaki bu sözleri etmekte sonuna kadar haklı ve mantıklı olabilecekti!

В“Bugün Paris sefaretimizde büyükelçiliğinde layık olmadığım kıymettar iltifatınızı gazetelerde gördüm.Meserretimden ağladım. Bu muvaffakıyyetim(başarım) sizin memleket kadınlığına telkin ettiğiniz fikirlerin eseridir. Tanrının sizi üzerimizden eksik etmemesi temenniyetini yad etmekteyim. İhtiramatımın kabulünü rica ederim efendim. Keriman Halis.В”

Dönemin Türkçülerinin de bulunmaz nimet olarak gördükleri kesimde bunlardı.İlk zamanlar ırken Türklüğe atıfta bulunan zamanın fikir babaları ve Atatürk, yumuşamış bir türklük, yani türkleştirilen halkların Türklüğünü savunur hale geldiler.Sonraları çıkartılan soyadı kanunu gibi kanunlar ve yer,köy isimleri değişiklikleri bu anlayışın bir ürünüydü.İnsanları özünden koparmak, atalarından kalan milli değerlerin yok edilmesi ve ırken olmasa da ismen ve kültürel olarak Türkleştirmek siyaseti güdülüyor ve bunun olması için her türlü baskıya başvuruluyordu.

-Göçler ve sürgünler ile çoğunluğu Türklerin olduğu bölgeler oluşturmanın yanında köylere kadar inen okulları ile birlikte türkleştirme politikası gütme aynı amacın,anlayışın bir tezahürü idi.

Çerkeslerin bu konuda diğer halklara nazaran Türkleştirme politikasına çok fazla direnmedikleri söylenebilir olsa da, bu pek gerçekçi değildir.Çünkü Çerkesler kültürel olarak birçok dünya halkının henüz yeni yeni tanımaya başladığı modern ve demokratik dünya düzenine çok erken dönemlerde ve kendiliğinden ulaşabildiği için, bu onlar için bir avantaj değil dezavantaj olmuştur.

RusyaВ’da bağımsız bir halk olarak yaşadıkları dönemde, yönetildikleri Feodal düzene veya kendilerine has derebeyliğe başkaldırarak Fransız devriminin bir küçük örneğini aynı dönemde gerçekleştirmiş oldular(1790′lar).18.yüzyıl boyunca, özellikle 2.yarısında, Doğu-Orta Çerkesya topraklarında ayaklanmalar sürüp gitti. Halktan insanlar kaçıp pşı/Prens olmayan yerlere gidiyorlardı. Kısaca aristokrasiden kaçıp demokrasiye gidiyorlardı.Buda başsız devlet, otoritesi eksik ve haliyle erken bir demokratik toplum düzenine geçişe neden olmuştur.Bu durum dönemin Rus Çarlığı tarafından da yeri geldiğinde destekleniyordu.Bu nedenledir ki, feodal düzeni devam ettiren toplumların birlik olup güçlenmeleri,bir önder etrafında birleşmeleri yanında, Çerkesler ferdiyetçi anlayışın getirdiği sosyal yaşam nedeniyle hiçbir otoriteye boyun eğmeyen, bu nedenle tam anlamıyla birlik olamayan, milli şuuru gelişemeden çözülmeye uğramış bir halk durumuna gelmişlerdir.Tek bilinç altında yatan savunma refleksleri VATAN,TOPRAK,KÜLTÜR SAVUNMASIdır.

ÇERKES GİBİ YAŞAYAN TÜRKLER

Çerkesler bir imparatorluk, göçebe kültür taşıyıcısı değil- yerleşik kültür ve yönetim sistemine yüzyıllardır alışkın bir halk olduğundan bazı yönleri(kadına bakış,aile içi demokrasi,mütevazilik,ferdiyetçilik,üretkenlik,sanat,asalet anlayışı,soylu vahşilik ve aşırı gurur,kibir v.s.) Anadolu,Orta doğu halklarına nazaran üst seviyede olmasına rağmen, bir çok yönleride eksik kalmıştır.Sürgün edildikleri coğrafyalar da sahip oldukları daha çok insani,bireysel olan bu üst düzey özellikleri milli anlamda kendilerine pek fayda getirmediğinden, tam tersi eksik ve alışkın olmadıkları sistemler ve baskın,otoriter dini ve milli rejimler karşısında kişisel anlamda direnmenin artık çözüm olmadığına , Rus Yenilgisi ve vatanlarından sürülmelerine neden olan olaylar sayesinde kanaat getirmiş oldular.Bu nedenledir ki, o güne dek uğruna savaştıkları VATAN SAVUNMASI psikolojisi daha çok ağır basmaya başladı ve gittikleri topraklar da mevcut sistemin devamlılığı için cansiperane bir savaş verdiler.Başlarda Osmanlı DevletiВ’nin devamlılığı için , sonraları da yeni kurulan Türkiye DevletiВ’nin devamlılığı için savaştılar.(Diğer diaspora ülkelerinde devletin yanında oldukları gibi- Ürdün,İsrail,Suriye v.s.)

Evet, sonuçta hepsinin uğrunda savaşarak kurulmasına ön ayak oldukları bir devletleri olmuştu.Ancak kuruluşunda büyük fedakarlıklar gösterdikleri devletlerin rejimleri arasında ki farklılıklar nedeniyle ödün verdikleri şeyler birbirinden çok farklı idi.

Türkiye dışında ki diaspora ülkelerinde Çerkesler gözle görülür bir milli kimliğe ve karaktere sahipken; TürkiyeВ’de yok olmaya yüz tutan dilleri ve farklılaşmaya başlamış karakteristik özellikleri ile dikkat çekiyorlar.

Ne acıdır ki, en büyük Çerkes nüfusuna sahip diaspora ülkesi de TürkiyeВ’dir.(en az 3 milyon-Dünya Çerkes nüfusunun %В’60)

Irken Türklüğe vurgu yapan siyasal rejimin , ırken Türk olmayan Türkleştirilmiş Çerkesleri Türklüğe hizmet ediyorlar.En Büyük Hizmetleri de , Çerkes olduklarını söylemeden Çerkes gibi Türk yaşamalarıdır.Aslında Çerkes gibi yaşarlar ama onlara Türk denir.

Çerkes gibi savaşırlar- Türkleri kahraman ederler.

Çerkes gibi sanatçıdırlar В– Türkleri Dünyada temsil ederler

Çerkes gibi güreşirler В– Türkleri Dünyada şampiyon yaparlar

Çerkes gibi yazarlar В– Onlarca ünlü yazar,yönetmen,senarist,sanatçı çıkartırlar

Çerkes gibi güzellerdir В– Dünyada Türk kadınının imajını güzelleştirirler

Qebele sozunun hele de deqiq ne mena verdiyi haqda tereddudlu fikirler vardir,nezere alsaq ki,tarixi menbelerin coxunda Qebele-kabalaka kimi gosterilmisdir(Herodot,Strabon,Ptolomey ve Boyuk Plini).Ancaq Firudin Gilar Bek bu adin daha duzgun aciqlamasini vere bilmisdir.Samitler qanunundan chixan ümumi neticeye göre, övliya/veli sözleri ile vaal/bal sözleri eyni menalı sözlerdir. Bal, vaal adı qedim Babil, Finikiya ve s. ölkelerde qoruyucu ruh, ağa, Allah menasında işlenmişdir. Balaat, yeni vilayet adı ise qadın Allah, ilahe fikrini ifade edir. Diger terefden menbelerde Balaat Allahı “Balaat Qebal”” adı ile adlandırılır ki, bu da “vilayeti Qebele”” demekdir. Bu gün dilimizde ölüm ayağında olan adama – “onun veledi dönüb” deyirler ki, buradakı “veled” sözü “valaat” kimi “ölüm şahlığı” olan “vilayet” menasındadır. Qebele” sözü “Kitabi Dede Qorqud””da “Qaba alem”” kimi işlenmişdir ki, dilimizdeki “qibleyi alem””, “qible”” sözleri de bu mentiqle göydeki ruhlar dünyasının adıdır. B.A.Turayev yazır ki, Baal Allahına “Salam-Vaal””, “Pene Baal””, “Şem Baal”” ve s. adları da şamil edilir (B.A.Turaev “İstoriya Drevneqo Vostoka”.T.2.L.1935.s.9). “Kitabi Dede Qorqud””da Dede Qorqudun “vilayet issi”” olması qeyd olunur ki, bu da onun “vilayet ruhu””, “el”, alem ruhu”” olması demekdir. Demeli, “Salam-Vaal”” sözü, “issi alem Vaal”” - “İslam Vaal”” demekdir. Qaba alem, yeni ruhlar dünyası göyde yerleşdiyi üçün ona “Sema Baal””, yeni “Şem Baal”” da deyirdiler. “Pene Baal”” haqda biz aşağıda yazacağıq. Babil ilahesi olan Balaat Allahı, eyni zamanda, divar resmlerinde qedim Misirin İsida-Xator Allahı sifetinde de gösterilir ve diger Xatxor Allahı ile de eynileşdirilir. Xatxor adı Qutqor, yeni Qorqut-Qor Allahı (Derbendde Xorxut) fikrini ifade edir. Xator ise dirilik suyu içib ölümsüzlük qazanan Xıdır menasındadır ki, biz bu haqda da yazacağıq. Bele çıxır ki, Qorqud Ata ruhlar dünyasının ruhu olmaqla beraber, ruhlar dünyası onun bedenindedir. “Kitabi Dede Qorqud””dakı “Qaba alem götüren xanımız Bayandur xan”” deyimi onu gösterir ki, heqiqeten göydeki “Qaba alemi”, remzi menada Bayandur kimi gösterilen Dede Qorqud götürmüşdür. Bu ise o demekdir ki, qedim Misirin kosmik Allahı olan “Atum/Adem”” Allahı, başı göylere çatan Qor Allahıdır. Yehudi menbelerinde Ademin boyunun yarananda dünyanın bu başından o başına çatması, yeni Allah simasında olması, onun iki cinsliliyi ve kamilliyi haqqında melumatlar çoxdur

Eramizdan evvel 65 ci ilde Albaniyaya soxulan Roma ordusu ile Alban ordusu arasinda agir muharibe bas verdi.Ptolomey "Cografi telimname" eserinde Turklerin(albanlarin) Romalilara cox ciddi muqavimet gosterdiyini ve onlari bir nece doyusde meglub etmelerini yazir.Alban shahzadesi KOSIS (Oroysun qardasi) Qerbden soxulan Roma legionlarini oz suvari destesi ile qarsilayir,romalilar geri cekilmek mecburiyyetinde qalirlar.Bir nece defe Kosis Pompeyi tekbetek doyuse cagirir,nehayet esgerlerinin yaninda nufuzunun iteceyinden ve oz qudretine arxalanan Pompey teklifi qebul edir.KOSIS Pompeyi yaralayir ancaq oldurmur,qelebesine cox tez emin olan Qebele tarixinin en qudretli ogullarindan biri KOSISI  Pompey tekleyerek muhasireye aldirib oldurur.Bu doyus indiki Zaqatala erazisinde bas verib,Ptolomey Alazan cayi etrafinda onlarin vurusdugunu qeyd edib.Nezere alsaq  ki,bu menbe yunanlara mensubdur ,demeli gor yazilmayan ne qeder heqiqetlerden xebersizik.

 HERODOT                     (TARIX)
 
 BOYUK PLINI                (TEBIET TARIXI)
 
 STRABON                     (COGRAFIYA)
 
 PLUTARX                      (eserleri)
 
 DION KASSI                  (eserleri)
 
 TREVER                        (eserleri)
 
 EDDA DI SINORRI      (eserleri)
 
 IBN EL ESIR               (EL KAMIL FIT TARIX)
 
EL KINDI                       (YOLLAR)
 
 
 
 Adlarini yazdigim ve yaza bilmediyim,menim ozume bele melum olmayan bir cox menbeler
az deyildir,xahis edirem,tapin ,oxuyun ve Qebelemizi taniyaq,sevek.Hele yuzlerle sirri var
bu sheherin,o oz sherefli tarixinin sirrlerini hele de gizleyib ,qoruyub saxlayir.Sag olun!
 
 
 
 
 
 

 Mene ele gelir ki,artiq menim yazdigim faktlar qedim Qebelenin kimlere mensub oldugunu
subuta yetirmek uchun yeterince kifayetlidir.Bu barede menim elimde heddinden artiq vesait
ve menbe vardir.Artiq bize melumdur ALBAN ADLI BIR MILLET VE YAXUD BIR TAYFA MOVCUD
OLMAMISDIR! ALBAN-BU ITTIFAQA DAXIL OLAN TAYFALARIN MECMUSU,XALQDIR.Shubhesiz
ki,bu ittifaqin esasini Turkler(shumerler) teshkil etmisdir.Bes niye shumer adina rast gelmirik?
Shumer medeniyyetini tarix boyu qerb alimleri itirmeye ve silmeye calismislar.Hetta 21 ci esre
qeder shumerlerin qeyri turk olduqlari ve tarixden silinib getdiklerini defelerle subut etmeye
calishmislar.Shumerler bir neche defe meglubiyyete duchar olduqdan sonra (Bilgamesh
dastani) dogrudan da peren -peren dusduler,onlar tayfalara parcalanaraq dunyanin muxtelif
yerlerine sepelendiler.O.Suleymenovun "Az-Ya' ve Mahmud Qashqarlinin "Kitabi-Lugeti-it Turk"
eserlerinde shumer sozlukleri var.Qebele lehcesini ve bezileri ancaq agsaqqallarin dilinde
qalmis ekser sozler 5 min il once shumerlerin isletdiyi sozlerin eynisidir.Men 100 lerle
misal cheke bilerem.Netice budur ki,Qebelenin yaranmasi mehz shumerlerle baglidir,100 iller
boyunca peren-peren dusmus Turk tayfalari(shumerler) Qebelede qovusdular,burani ozlerine
yurd,mesken secdiler.Qebele camaati konservativ bir camaat olmusdur,bezi kendlerde indi de
Gimge(meslehet shurasi-shumer dilinde),Baza yeri(yigincaq shumerce),hetta Bazar duzu
(Baza duzu adlanib evveller),ola bilsin ki,xezerlerin hucumuna qarsi burda ne ise tedbir go-
rulub ve s.
 Menim baci ve qardaslarim ,men yoruldum artiq.Menim imkanim daxilinde olan butun komek
ve bilgilerimi sizlere catdirmaqdan sad olaram.sag olun!
 

 Adlarini sadaladigim tarixcilerden biri Kirakos Ganzaketskiy Alban tayfa ittifaqina daxil olan tayfalardan birinin adinin hay oldugunu soylemisdir.Meselenin esasina catiriq..Alban tayfa ittifaqi,bu soze bir cox menbelerden rast gelmek mumkundur. Qedim Qebele hem qedim senetkarliq meskeni(buradam tapilan nadir senet numuneleri Qebelede cox genis duluschuluq,rengkarliq,zergerlik habele heykeltarashliq senetinin yuksek inkishafina subutdur),hem de dunyanin en taninmis ticaret merkezkerinden biri olmusdur...Hemcinin heyvendarliq ve ekincilik de bunlarla paralel inkisaf etdirilmisdir.Her bir tayfa ozune daha yaxin olani ile mesgul olmusdur,meselen  Qebelede heyvandarliqla en cox leqler(lezgiler) mesgul olub ve bu indi de beledir.Leqlerden elave Qebelede utilerin,Kutilerin ve lullubilerin yasadigi da gosterilir.ancaq men 32 tayfadan yalniz 3 nun adini cekdim.Qalan 29 tayfa artiq bizim tarixcilere melumdur.Saklar,Massagertler,Vendler(Vendam kendi vendlerin adi ile baglidir),Qullar(Hemzelli kendide Qul chayi indi de var),Trukkiler,Quzlar(Bakidaki Qiz qalasinin adi ele mehz Quz qalasidir,qalan butun ehtimallar yanlisdir.M.Ismayilov"Senin ulu baban"),Qazlar(Qafqaz daglarinin adi ise Qazlarla baglidir,hetta bezi qedim menbelerde bu daglar Qaz-Qaz adlandirilib),Bakuylar(Baki sozu buradan qaynaqlanir),Sabirler(sivirler,suvarlar.Sonralar Shabran,Saviran sheherinin esasini qoydular.Indiki Devechi rayonu erazisinde yerlesib.Rusiyadaki Sibir eyaleti de Sabir adi ile baglidir),ishguzlar,oguzlar ve s.Ardi var.

Son dovrlerde bezi internet saytlarinda ve bezi ecnebi neshrlerde Qebele ve onun qedim sakinleri haqqinda realliga sigishmayan,tarixi koke soykenmeyen cefengiyyat melumatlar yayilmaqdadir.Teesufler olsun ki,bu melumatlar ermenilerle beraber bezi lezgi qonsularimiz terefinden de seslenmekdedir.Bir fikri esaslandirmaq ucun shubhesiz ki,menbe gosterilmelidir.Eramizdan evvel 5 ci yuzillikden Qudretli sheher kimi adi cekilen Qebelenin esl sakinleri kim olub? Niye paytaxti Qebele olan bu olke Albaniya adlandirilib?Kimdir Albanlar?Cox dartishilan bir movzu,bir sualdir..Herodot bu yerlerin Trukkilere(turk sozu buradan goturulub,turk tayfalarinin icerisinde en nufuzluzu ve sayca en coxu da trukkiler olmusdur) mexsus oldugunu soylemisdir.Strabon ve Ptolomey ise(Ptolomey"Tarix "eseri) Albanlarin shesheri adlandirmisdir.Shubhesiz ki,boyuk alban tarixcisi Musa Kalankatli qeder dolgun melumat adlarini cekdiyim menbelerden gele bilmez,ancaq teesuf olsun ki,Kalankatlidan bize cox az sey gelib catmisdir,9 cu esrde bir qrup ermeni terefinden kalankatlinin butun eserleri Ter-Ter cayina atilaraq mehv edildi.Bizim yunan tarixcilerinden ve 20 ci esrde yasamis Norvech alimi Tur Heyrdal,o cumleden Edda di Sinorriden ve bir nece ereb alimi Ibn el Esir,El Kindiden basqa demek olar ki,tutarli menbeyimiz yoxdur.Herodot shubhesiz ki,butun suallara cavab verir,ancaq Herodot meselenin inceliklerine varmamis,qudretli boyuk sheher ve trukkilerin meskeni sozleri ile kifayetlenmisdir.Butun tarixe qara yaxmaqda mahir olan haylar(ermeniler) herekete kecmisler ve kecmekdedirler,teesuf ki,bezi lezgi qruplari da bu deyirmana su tokmekle mesguldurlar.kime esaslanir ermeniler.Mkxitar Qosh,Favstos Buzand ve Kirakos Ganzaketski(genceli) kimi hele de ermeni olub olmamalari subuta yetirilmeyen tarixcilere.(ardi var)

Qedim Qebele sheheri butun dunyada en meshur sheherlerden biri olmusdur,men yuxarida qeyd etmisem,2 defe Roma legionlari bu sheherde meglubiyyete ugradilib,Romanin dunya shohretli serkerdesi Pompey de ele ilk "dersini" Qebelede alib.Sasaniler dovrunde Qebele nisbeten zeifledi,oz evvelki qudretini tedricen itirdise de yene de Albaniya(Azerbaycan)in en muhum isqtisadi-siyasi merkezi olaraq qalmaqda idi.Zaman-zaman Qebele isgallara sine gerib,indiki qala divarlarinin qaliqlari 1000 illerin,dunyanin boyuk tiranlarinin sahididir.Qebeleye en agir zerbe Cingiz xan terefinden vuruldu.Seher yerle yeksan oldu,yandirildi,yagmalandi.Ancaq iller kecdikce bu seher oz evvelki qudretini berpa ede bilmese de yene de Azerbaycanda muhum sheherler sirasinda qalmaqda idi,2 ci zerbe ise Emir Teymurdan geldi.Teymura teslim olmaq istemeyen(bele ki,Teymur Qebele uzerine hucum planlasdirmsa bele onun qarsisina qalabeyi elinde yalin qilinc boynunda kefen ve xeracla birge gelmeli idi)sehere hucum etdi.Onun bu yerde saymamazliqla qarsilanmasi heysiyyetine toxundu.Sheher 2 gun mudafie oluna bildi,Teymur da Cingizden geri qalmadi,seher ehalisi qilincdan kecirildi ve min illerin Qebelesi yene yandirildi,ancaq bu das divarlar hele de oz ezemetini qoruyub saxlayirdi.Demek olar ki,Qebele Teymurun hucumundan sonra oz evvelki simasini tamamile itirdi,seherde cox az sayda adam yasayirdi,elbette ki,ticaret ve diger munasibetler de heddinden artiq zeif idi.3 cu zerbe bundan teqriben 350 il sonra Nadir sah terefinden vuruldu.Qebele ehalisinin coxu Seki usyaninda Nadir saha qarsi vurusdu ve Nadir sah meglub oldu.Meglubiyyetin qisasini yene de onsuz da zeifleyib gucden dusmus Qebeleden aldi.Sheher bu defe tamamile xarabaliga chevrildi.Bu hucum Qebelenin suqutu oldu.Azerbaycanin ve dunyanin en qedim sivilizasiya meskeni,Roma memarliginin mektebi Qebele sheheri tarixden silindi.Men tesadufi demedim,cunki Qebele memarligi ve burada insa olunmus qedim binalardaki qotik ve dorik sutunlarin ilki Roma hesab olunsa da Romadan 500 il evvele gedib cixir.Sonuncu zerbeni onsuz da dagilmis ve xarabazara cevrilmis Qebele 1943 cu ilde Qutqashen rayon 1 ci katibinden aldi.Bu qala divarlarinin kerpiclerinde fosforun oldugunu ve bu da fashist teyyarelerine hedef gostere bileceyini behane eden ermeni katib bu qalani partlatdi.

Qeribe bir anlasilmazliq yaradilib bu adin haqqinda..Murdar shovinist qonshularimiz hetta bu gunun ozune dek bele Qutqashen adina iddialidirlar.Qebeleni taniyan her bir Qebeleli gozel bilir ki,hazirki Qebele sheheri evveller Qutqashin(Sovet dovrunde ise Qutqashen) adlandirilib.Eslinde bu sheherin adi dogrudan da Qebele deyildir,Qebele sheheri hazirki Chuxur Qebele kendinin erazisinde movcud olub.Bes Qutqashen ne demekdir?Muxtelif versiyalar movcud idi.Toponimler,yer adlari hemise zaman getdikce deyisikliye ugrayir,bu Azerbaycan erazisinde en cox tesaduf edilen hallardandir.Qebelenin oz qedim adi Kabalaka,Shekinin -Sakasena,Gencenin-Qansak ,Bakinin-Bakuy,Shamaxinin-Samaxeya ve s. olmasi buna bariz numunedir.Cingiz Qacarin 1972 ci ilde Qutqasin sozune aciqlama getirmesi butun diger ehtimallari puca cixardi.Bele ki,Qebelenin her yerinde daglarda,meselerde coxlu sayda canavar surulerine rast gelmek ele indinin ozunde de mumkundur.Yerli lehcede aciq,duz saheye tala ile beraber qash da deyilib,tesadufi deyil ki,Qebele erazisinde Qash adlanan genis bir erazi,hetta bu adda kend de var.Indiki Qebele seherinin erazisi dagin dosunde aciq bir erazi,tala,yerli dille desek qash olub.Sozsuz ki,iodovrde bu erazide coxlu sayda canavar suruleri ya meskunlasib,ya da burada coxluq teskil edib.Bu yerin adini da mehz qebeleliler Qurd Qashi (yeni ki,qurd duzu,qurd oylagi) adlandiriblar.Zaman gecdikce Qurd qashi Qutqashin shekline dusub,Musabeyovlara aid bir senedde (18 ci esre aid oldugu gosterilir) bu erazi Qurdqashi kimi adlandirilib.Shen sozune geldikde ise Sovet dovrunde enenevi siyasete uygun olaraq "I" herfini "E" herfi ile deyiserek bu adin kokunde "shen" yeni ki,ermenice kend sozunun durdugunu subut etmek istemisler.Elbette ki,bu absurddur,chunki,hetta "shen" ozu de (shenlik )qedim turk sozudur,ancaq bu shen turk sozu olsa bele Qutqashin ucun yaddir.

Kabalaka-Qebele 900 il muddetinde Qafqaz Albaniyasinin ve turk sivilizasiyasinin merkezi olmusdur.Qebele(Kabalaka) haqqinda ilkin melumatlar bize esasen avropa tarixcilerinden gelib catmisdir.Herodot,Ptolomey,Eda di Sinori Albaniya ve Qebele haqqinda genis melumatlar vermisler.Ptolomey Qebeleni dunyanin en muhum igtisadi ticari merkezlerinden biri kimi gostermisdir.Qebele seherinde aparilan arxeoloji qazinti isleri cox teesufler olsun ki,Sovet dovrune tesaduf etmis ve antiturk,antiazerbaycan yonumunde aparilmis,bu gun bizim ucun heddinden artiq deyerli ola bilecek materiallar ya xarici olkelere oturulmus,ya da mueyyen ferdlere satilmisdir.Buna subut olaraq bu gun Qebele muzeyinde dovrunde Roma seviyyesinden de yuksekde duran seherden ancaq deyersiz bir nece eksponat qalmaqdadir.Qebelenin tedqiqini aparan uzdeniraq Azerbaycan alimi I.Eliyev her vechle subuta yetirmeye calismisdir ki,bu erazide turkler yasamamis ve turkler buraya gelmedirler.Subhesiz ki,o oz layiqli cavabini Z.Bunyatovdan,M.Ismayilovdan ve Tur Heyerdaldan,elece de Faruq Sumerden almisdir.Men Qebele haqda gunlerle yaza ve melumatlar vere bilerem,ancaq cox isterdim ki,sizler bunlari oxuyasiniz.Adi bir fakt deyim ki,Qebele seheri 2 defe Roma legionlarini meglub edib,hetta Pompey Qebelede meglubiyyete ducar olub ve yarali veziyyetde araan cixa bilmisdir.Eger maraqli olsa men qebele haqda bildiklerim ve oxuduqlarimi menbeleri gostermekle sizlere catdira bilerem.

Xahis edirem eger kiminse Qebelenin tarixi haqqinda melumati varsa demeyini rica edirem,cox lazimdir!!!evvelceden her birinize tessekur edirem....

Спосибо каждому,что приняли и вступили в сообщество.

Hormetli dostlar Qebelemiz haqqinda bildiklerinizi,adet-enene,tesuratlar ve s.yaza bilersiniz cox sad ve minnetdar olardim.