Откройте свой Мир!

Сұрақ: Ислам дініне және Құран кәрімге мойынсұну үшін және дінімізді үйрену үшін Құран кәрімнің аудармасын, тәфсирін оқу керек пе?
Жауап: Ислам дініне, Құран кәрімге мойынсұну үшін және дінді дұрыс үйрену үшін Құран кәрімнің аудармасын, тәфсирін емес, тек төрт хақ мазһабтың біріне мұйынсұну және бұл мазһабқа тән үкімдерді үйрену керек. Адам Құран кәрімнің тәфсирінен түсінгені бойынша әрекет ететін болса исламға мойынсұнған болмайды, керісінше өз ой-пікіріне, қиялына мойынсұнған болады. Құран кәрімдегі үкімдердің барлығын сүйікті пайғамбарымыз дұрыстап ашықтап берген. Расулуллаһқа мойынсұну парыз. Құран кәрімде былай делінген:
«Оларға айт "Аллаһты жақсы көрсеңдер маған бағыныңдар!"» (Али Имран 31)
«Оған бағыныңдар, сонда дұрыс жолды табасыңдар.» (Араф 158)
«Пайғамбарға мойынсұнған адам Аллаһқа мойынсұнған болады» (Ниса 80)
Имам Раббани хазреттері былай деген:
Аллаһу та’ала Құран кәрімде Мұхаммед алейһиссаламға мойынсұнудың, өзіне мойынсұнушылық екендігін білдіруде. Олай болса Оның расулына мойынсұнылмайынша Оған бағынылған болмайды. Аллаһу та’ала мұның өте нақты және қуатты екенін білдіру үшін «Сөзсіз, шүбәсіз осылай» деп, дұрыс түсінбеген адамдардың бұл екі мойынсұнушылықты бір-бірінен бөлек деп қарауларына тосқауыл қойған. Аллаһу та’ала Құран кәрімде «Кәпірлер Аллаһу та’аланың әмірлері мен пайғамбарларының әмірлерін бір-бірінен ажыратқысы келеді. Бір бөлігіне сенеміз, бір бөлігіне сенбейміз деп айтады. Иман мен күпір арасында бір жол ашқылары келеді. Олардың барлығы кәпір. Кәпірлердің барлығына жаһаннам азабын, өте ащы (ауыр) азаптарды дайындадық.» (152 Мәктуб)

Хадис шәрифтердің маңыздылығы
Сүйікті пайғамбарымызға мойынсұнудың маңыздылығы түсінілгенде, Құран кәрімнің ашықтамасы болған хадис шәрифтерге мойынсұну керектігі де түсініледі. Сүннет яғни хадис шәрифтер болмағанда намаздардың қанша рәкат екендігі және қалай оқылатыны, зекеттің өлшемі, оразаның, қажылықтың парыздары және құқық мәселелері білінбес еді. Яғни ешкім бұларды Құран кәрімнен өзі шығара алмас еді. Сол себепті Құран кәрімді түсіну үшін оның ашықтамасы болған хадис шәрифтерге қажеттілік бар. Ал хадис шәрифтерді түсіну үшін ғалымдарға қажеттілік бар. Сондықтан сүйікті пайғамбарымыз исламға, Құран кәрімге мойынсұнғысы келген адамның, бір ғалымға, бір мазһабқа байлануын әмір еткен. «Ғалымдарға мойынсұныңдар!» деп бұйырған. (Дәйләми)
Аллаһу та’ала да ғалымдарға мойынсұнуды әмір етуде, «Ғалымдардан сұраңдар» және «Пайғамбардың әмірлерін орындаңдар, тыйымдарынан сақтаныңдар!» деген. (Нахл 43, Хашр 7)
Ахмед Тахтауи хазреттері «Құран кәрімдегі «Аллаһтың жібіне жармасыңдар» деген әмірі, «Фиқһ ғұламаларының білдіргендеріне мойынсұныңдар» дегенді білдіреді» деп айтқан. (Дурр-ул-Мухтар хашийасы)
Өзінің ауруын және көңіліндегі (жүрегіндегі) аурудың емін білмейтін жаһил адамдардың хадис шәрифтерден өзіне қатыстыларын таңдап алуы мүмкін еместей. Ислам ғалымдары көңілдердің, рухтардың маманы болғандықтан әркімнің денесіне керекті рух дәрілерін хадис шәрифтерден таңдап алып білдірген. Сүйікті пайғамбарымыз дүние атты дәріханаға жүзмыңдаған дәрі дайындаған бас дәрігер болса, әулие, ғұламалар бұл дайын дәрілерді науқастардың ауруның деңгейіне, дәрежесіне қарап дәрі тарататын көмекші дәрегер іспеттес.
Ауруымызды білмей, дәрілерді танымағынымыз үшін жүзмыңдаған хадис шәрифтердің арасынан өзімізге дәрі іздеуге ұрынатын болсақ аллергия, кері әсері пайда болып, сауатсыздығымыздың жазасын тартып, пайданың орнына зиян көреміз. Сол себепті Ислам ғалымдарына мойынсұнуымыз керек. Ғалымдарға мойынсұну, төрт мазһабтың біріне мойынсұну дегенді білдіреді. Ғасырлардан бері бүкіл ислам ғалымдары төрт мазһабтың біріне мойынсұнған және мұсылмандардың да мойынсұнуы керектігін білдірген. Бұларға мойынсұнғанда иджма пайда болады. Иджмадан, жамағаттан, көпшіліктен айырылған адам құриды.
Хадис шәрифтерде былай делінген:
«Екі адам бір адамнан, үш адам екі адамнан жақсы. Олай болса жамағатпен бірге болыңдар! Аллаһтың разылығы, мейірімділігі, жәрдемі жамағатта болады. Жамағаттан айырылған жаһаннамға түседі.» (Ибн Асакир)
«Үмметімнің ғалымдары ешқашан адасушылықта бірікпейді.» (Ибн Мажә)
Хадис шәрифтерді де сахих немесе сахих еместігін білмей айту сахих болса да күнә болады. Мұндай адамдардың хадис шәриф оқуы жаиз емес. Хадис кітаптарынан хадис нақл ету үшін, хадис ғалымдарынан иджазат алған болу керек. Хадис шәрифте: «Білмейтін сөзін хадис ретінде айтқан адам жаһаннамда азапталады» делінген. Сондықтан ғалым болмаған адамның хадис оқып, түсінгені бойынша амал етуі жаиз болмайды. (Бәриқа)
Құран кәрімді тек Расулуллаһ алейһиссалам түсінген және хадис шәрифтермен ашықтаған. Бұл хадис шәрифтерді де тек сахабалар мен мүжтәһид имамдар түсіне алған. Мұсылмандар да ғасырлар бойы осы ғалымдардың түсінгендеріне мойынсұнған.
Олай болса Құран кәрімнен, хадис шәрифтен және бұлардың аудармаларынан дін үйрену мүмкін емес. Әрбір мұсылман дінін Әһли сүннет ғұламаларының кітаптарынан, илмихал (фиқһ, ахлақ) кітаптарынан үйренуі керек!

Фиқһ кітаптары тұрғанда...
Сұрақ: Дінімізді қандай тәфсир және қандай хадис кітабынан үйренген оңай?
Жауап: Ең құнды тәфсир – “Бәйдауи” тәфсирі. Ең құнды хадис кітаптары – “Кутуби ситтә” деп аталатын мәшһүр алты хадис жинағы. Алайда біз сияқтылардың бұл кітаптардан дін үйренуі мүмкін емес.
Мұхаммед Хадими Хазреттері былай дейді:
Тәфсир – Аллаһу та’аланың кәламынан (сөзінен) айтпақшы болған мақсатын түсіну деген сөз. Әркімнің өз көзқарасымен тәфсирлеуі жаиз емес. Хадис шәрифте: «Құран кәрімді өз көзқарасымен (өз түсінігі бойынша)ашықтаған (мағына берген) адам дұрыс болса да қателескен болады» делінген. Хадистерді де хадис кітаптарынан емес, ислам ғұламаларының фиқһ, ахлақ кітаптарынан нақыл етіп, айту немесе жазу керек.(Бәриқа)
Хазреті Имам Шарани былай деген:
Құран кәрім хадис шәрифтермен ашықталады. Хадис шәрифтерді мазһаб имамдары ашықтады (ашып, түсіндірді). Басқа ғалымдар мазһаб имамдарының сөздерін ашықтады. Намаздың қанша рәкат болатыны, руку және сәжделерде оқылатын тәсбихтері, айт және жаназа намаздарының қалай оқылатыны, зекеттің мөлшері, оразаның және қажылықтың парыздарын пайғамбарымыздың ашықтауларынсыз бұларды тікелей Құран кәрімнен түсіну мүмкін емес.
Хазреті Имран бин Хусаин «Бізге тек Құраннан айт!» деген адамға «Ей ақымақ Құран кәрімнен барлық нәрсені түсіну мүмкін бе? Мәселен намаздың қанша рәкат екенін таба аласың ба?» деген. Хазреті Омардан да бір кісі «Парыздар сапарда қанша рәкат қылып оқылады? Құраннан таба алмадық» деп сұрайды. Хазреті Омар «Аллаһу та’ала бізге Мұхаммед алейһиссаламды жіберді. Біз Құран кәрімнен таба алмағандарымызды расулуллаһтан көргеніміздей қылып орындаймыз. Ол сапарда төрт рәкаттық парыздарды екі рәкат қылып оқитын еді. Біз де солай оқимыз» деді. (Мизан-ул-кубра)
Хазреті Абдулғани Наблуси былай деген:
Ислам ғұламалары фиқһ ілімдерін, үкімдерін аяти кәрималардан және хадис шәрифтерден шығарған. Сондықтан бұлар тек фиқһ кітаптарынан және фиқһ ғалымдарынан үйреніледі. Фиқһ кітаптары бола тұра дін білімдерін тәфсирлерден үйренуге тырысу нәпіл ғибадат болады. Парыз айн (әр адамның мойнына тікелей парыз) болған фиқһ кітаптарын оқудың орнына нәпіл болған тәфсирді оқу жаиз емес. Онсыз да мүжтәһид болмаған адамдардың тәфсирден фиқһ білімін үйрене алуы мүмкін емес.
Жаһаннамға кететіні білдірілген жетпіс екі топтың ғалымдары тәфсирлерден қате мағыналар шығарғандары үшін адасты. Ғалымдардың өзі адасқан кезде, ғалым болмағандардың тәфсир оқуы пәлекет болады. Тәфсир кітаптарын түсіне алу үшін дініміздің сексен қосымша ілімдерімен бірге жиырма негізгі ілімдерді білу керек.
Құран кәрімнің шынайы мағынасын үйренуді қалаған адам ислам ғұламаларының кәлам, фиқһ және ахлақ кітаптарын оқуы керек. (Хадиқа)
“Нахл” сүресінің 44-аятында: «Адамдарға ашықтап түсіндіресің деп Құранды саған түсірдік.»делінген. Түсіндіру – аяти кәрималарды басқа сөздермен және басқа көріністе ашықтау дегенді білдіреді. Қарапайым халық былай тұрсын, Құран кәрімді егер үмметінің ғұламалары толық түсіне алғанда және мағынасы жабық (астарлы мағыналы) аяттарды ашықтай алғандарында Аллаһу та’ала пайғамбарымызға“саған уахи жолымен жіберілгендерді адамдарға жеткіз” дер еді, ашықтап түсіндіруін әмір етпес еді.
Расулуллаһ Құран кәрімде қысқаша түрде білдірілгендерді ашықтап түсіндірмегенде және мазһаб имамдары да астарлы түрде білдірілгендерді ашықтап түсіндірмегенде бұларды ешқайсысымыз түсене алмайтын едік. Өте кәміл, жетік ғұлама болған мазһаб имамдары хадис шәрифтерді ашықтаған. Бұл ғалымдар Расулуллаһтың мұрагерлері.
Расулуллаһтың білдіргендерінің хикметтерін, дәлелдерін түсінбесек те, барлығына иман етуіміз және тасдиқ етуіміз (қабылдауымыз, растауымыз) керек болғанындай, мазһаб имамдарымыздың білдірген үкімдерінің дәлелдерін түсінбесек те, барлығына иман етуіміз және тасдиқ етуіміз (қабылдауымыз, растауымыз) керек.
Барлық пайғамбарлардың діндерінде амалға қатысты мәселеде бір-бірлеріне қайшы үкімдер болса да, барлығына иман ету және тасдиқ етуіміз керек. Мазһабтар да осылай.
Мүжтәһид болмаған адам мазһабтар арасында айырмашылықтардың бар екендігін көрсе де, барлығына иман келтіруі және тасдиқ етуі керек. Мүжтәһид болмаған адамның бір мазһабты қате деп көруі ол мазһабтың дұрыс емес екендігін көрсетпейді. Керісінше ол адамның өзінің дұрыс емес екендігін, ақылының нұқсан екендігін көрсетеді. (Мизан-ул-кубра)WWW.ISLAMDINI.KZ

Сұрақ: Кейбір білгіштер «жеңілдетіңдер, қиындатпаңдар» деген хадис шәрифті өздерінше былай түсіндіріп жүр: «Дәрет алғанда ауызға кірген су оразаны бұзбағаны сияқты, ауызға себілетін бүріккіш (спрэй) де оразаны бұзбайды. Мұрындағы тамшы тамаққа барса оразаны бұзбайды. Инемен (укол) немесе телу жасату (прививка) арқылы дәрі қабылдау, клизма жасату, вагинадан свечка қолдану, дәріні тілдің астына қойып сору және құлаққа тамызатын май – оразаны бұзбайды.» Дін реформистерінің бұл айтқандары қате емес пе?
Жауап: Әрине қате. Мұның барлығы төрт мазһабта да оразаны бұзады. Фиқһ кітаптарында оразаны бұзып, каффарат (жаза) керек ететін жағдайлар айтылғанда: “тамақ немесе дәрі-дәрмектен саналатын кез-келген нәрсені жұту” деп аталып көрсетілген. Құм, топырақ, металл сияқты нәрселер, яғни тамақ пен дәріге жатпайтындарды жеу оразаны бұзса да, каффаратты қажет етпейді. (Радд-үл-мухтар) 
Тамақ пен дәрі-дәрмектен саналатын нәрселердің инемен (шприц) егу арқылы ағзаға енуі каффарат жасауды керек етпейді, тек қазасын ұстау керек болады. Мысалы: жараның бетіне жағылған май сіңіп кететін болса ораза бұзылады, бірақ каффарат жасауды керек етпейді. Астма ауруымен ауыратындардың тамаққа себетін бүріккіштерінің (спрэй) құрамында дәрі болғандықтан оразаны бұзады. Ауызға кіріп жұтылған нәрсенің аз немесе көп болуының маңызы жоқ. Бір тамшы дәрі немесе бір тамшы су адамның өз қалауымен жұтылса, оразаны бұзып қана қоймай, каффарат жасауды да керек етеді. Дәрет алып жатқанда байқаусызда жұтылса, әдейі жасамағаны үшін каффарат жасауды керек етпейді. 
Дәрет алып болғаннан кейін ауызда қалған ылғалды жұту мен мұрынға немесе ауызға тамызатын дәріні жұтуды салыстыруға болмайды. Өйткені дәрет алу – қажеттілік болып табылады. Дәрі де қажеттілік дейтін болса, ораза ұстай алмайтындай дәрежеде ауру болғандарға ораза ұстамауға рұқсат берілген. Ауруынан сауыққаннан кейін ұстайды. Дүмшелердің айтқанындай: “Дәрімді де қабылдай беремін, оразамды да ұстай беремін” деп айту – үлкен қателік.
Төрт мазһабта және бүкіл мүжтәһид имамдардың айтуы бойынша: жараға жағылған май (мазь) ішке сорылып жауфқа, яғни асқазанға дейін баратын болса ораза бұзылады. Шафии мазһабында ми, іш, бауыр, қуық - жауф болып саналады. Мысалы: бас сүйегі жарылса, мұндағы жараға жағылатын май миға баратындықтан ораза бұзылады. 
Шафии мазһабында ішке пышақ кірсе, пышақтың ұшы асқазанға, яғни жауфқа кіргендіктен ораза бұзылады. Сау теріден пышақ кіргенде ораза бұзылғаны сияқты, ине (укол) арқылы бұлшық етті немесе тамырды тесіп берілетін дәрі де жауфқа барғанда ораза бұзылады. Қазір медицинада телудің (прививка) қуыққа, миға және дененің барлық ағзасына баратындығы нақты белгілі. Олай болса укол алу төрт мазһабта да оразаны бұзады. Тек қазасын ұстап беру керек болады. Медицина тамырдан немесе бұлшық еттен берілетін дәрінің миға және қуыққа баратынын айтып тұрғанда «уколмен егілген дәрі ми немесе қуыққа бармайды» деп ешкім айта алмайды. Айтса да ғылыми дәлелсіз, өз ойынан шығарған болады. (Жоғарыда жазылған Ханафи мазһабына қатысты мәліметтер Тахтауи, Мәбсут, Бәдаи және сол сияқты кітаптардан алынған. Шафии мазһабына қатысты мәліметтер Маджму, Муғнил-мухтадж, Тухфа, Әнуар, Куммәсра, Баджури, Шәрхи ибни Баджури сияқты сенімді кітаптардан алынған.)WWW.ISLAMDINI.KZ

Құрметті оқырман! 
Ораза айының жақындауына байланысты күнтізбемізден қалай пайдалану керектігі жөнінде екі ауыз тоқталып кетейік. Ораза тұтуды бастау сағаты ретінде күнтізбемізде «Имсак» (тыйылу) сөзімен берілген бағанадағы сағаттарға қарау керек. Яғни «Имсак» сағаты сол күннің ауыз бекіту уақытын көрсетеді. Сәреге тұрғанда сәре тамағын имсак сағатына дейін ішу мүмкін. Таң намазы уақыты күнтізбеміздегі имсак сағатынан шамамен 20 минут өткен соң басталады. Ауызашар немесе ифтар уақыттары «Ақшам» бағанасындағы сағаттармен көрсетілген. Демек ауыз бекіту және ашу сағаттарында күнтізбедегі «Имсак» және «Ақшам» уақыттарына қаралады.

2013 жылдың намаз және ораза кестелері
http://islamdini.kz/times

Сөз тасу – басқа адамдардың естімеуі керек 
болған сөздерді өзгелерге жеткізу деген сөз. Мысалы, бір жерде (Ахмет 
керең) деп айтылса, Ахмет керең болса да, болмаса да ол сөзді Ахметке барып айту, сөз тасу болып табылады. Сөз тасу – өте жаман мінез.  Хадис шәрифте: «Сөз тасыған адам жәннатқа кіре алмайды» делінген. Қабір азабының үштен бірі сөз тасу себебінен болады. Хазреті Мұса алейhиссаламның заманында құрғақшылық болады. Қанша рет Аллаhу та’аладан жаңбыр тілеп дұға етсе де, дұғалары қабыл болмайды. Аллаhу та’ладан Мұса алейhиссаламға: «Араларыңда бір сөз тасушы бар. Ондай адам бар кезде дұғаларыңды қабыл етпеймін» деген хабар келеді. Мұса алейhиссалам: «Йа Раббым, ол адамды бізге білдір, арамыздан шығарайық»,- дейді.
Аллаhу та’ла: «Ей Мұса! Мен сендерді араларыңда сөз тасудан тыя тұрып, қалайша өзім сөз тасимын?»- дейді. Одан кейін барлығы тәубе етеді және олардың дұғалары қабыл болады. 
Басқалардан бізге сөз жеткізген адам, бізден де басқаларға сөз жеткізеді. Сондықтан сөз таситын адамнан сенімді болмау керек.
Сөз тасу туралы хадис шәрифтерде былай делінеді:  

«Адамдардың арасында сөз таситын кісі адал адам емес.» 

«Ең жаман адам – араларыңда сөз таситын, араларыңды
бұзатын және адамдарды бір-бірімен шағыстыратын адам»  

Сөз тасу - тек қана адамның айтқан сөзін басқаға жеткізу емес. Сонымен қатар, адамның естігенде ренжитін ісін айту да сөз тасуға жатады. Тек айтылуы діни тұрғыдан
пайдалы болса немесе бір күнә істелуінің алды алынатын болса оны айтудың зияны
жоқ. Бір адам Омар бин Абдулазиз хазреттеріне біреудің сөзін жеткізеді. Сонда
хазреті Омар бин Абдулазиз оған: «Абай бол, егер өтірік айтсаң, Құран кәрімде
“Бұзық адамдардың сөзіне сенбеңдер” деген аятындағы бұзық адамдар қатарынан
боласың, егер дұрыс айтсаң тағы да Құран кәрімде “Сөз тасыған адамдардың сөзін
тыңдамаңдар!” деп бұйырылғанындай өсекшілер қатарынан боласың. Тәубе еткің
келсе, кешіруім мүмкін» дейді. Сөз жеткізген адам тәубе етіп, бұдан соң сөз
тасымады.
WWW.ISLAMDINI.KZ

Сұрақ: «Әузу» мен «Бисмиллаһ»-тың мағынасы қандай?
Жауап:
Әузу биллаһи минашшайтанир ражим дегеніміз – Аллаһтың мейірімінен ұзақ болған және ашуына ұшырап, дүние мен ахиретте құрыған шайтаннан Аллаһу та’алаға сиынамын, қорғанамын, жәрдем күтемін.

Ал Бисмиллаһир рахманир рахим дегеніміз – әр бар болған болмысты оны жарату арқылы, болмыста ұстап тұру арқылы, жоқ болудан сақтау арқылы жақсылық жасаған Аллаһу та’аланың жәрдемімен бұл ісімді бастай аламын деген сөз.

(«Әузу» дегеніміз – «Әузу биллаһи минашшайтанир ражим» сөзі, ал «Бисмиллаһ» дегеніміз – «Бисмиллаһир рахманир рахим» деген сөз.» Төменде Бисмиллаһ деп өткен сөздер «Бисмиллаһир рахманир рахим» деген мағынаны береді.)

Бисмиллаһтың қасиеті
Сұрақ: Бисмиллаһтың қасиеті қандай?
Жауап: Ең алғаш жазылған жазу Бисмиллаһ. Адам алейһиссаламға алғаш келген уахи Бисмиллаһ. Мүминдер Бисмиллаһтың жәрдемімен Сырат көпірінен өтеді. Жәннат шақыруының қолтаңбасы Бисмиллаһ.

Хадис шәрифтерде былай делінген:

«Ұстазы балаға Бисмиллаһты (яғни «Бисмиллаһир рахманир рахим» сөзін) оқыса, бала да айтса, Аллаһу та’ала баланың, оның ата-анасының және ұстазының Жәһаннамға кірмеуі үшін құжат жаздырады.» (С.Әбәдийа)

«Құран кәрімнің кілті – Бисмиллаһ.» (С.Әбәдийа)

«Бисмиллаһ – бүкіл кітаптардың кілті.» (Хатиб)

«Бисмиллаһпен желінген тамақ берекетті болады.» (Ибн Мажа)

«Бисмиллаһпен басталмаған әрбір маңызды іс нұқсан болып қалады.» (Бәйһақи)

«Үйге кірерде Бисмиллаһ айтылса, шайтан “Бұл үйге кіруіме мүмкіндік жоқ” деп, бұрылып кетіп қалады.» (Тибйан)

«Амал дәптерінде жеті жүз Бисмиллаһ бар болған адамды Аллаһу та’ала тозақтан шығарады.» (Тәрғиб-ус салат)

«Бисмиллаһпен жазу жазған адамның қажеттіліктеріне жету оңай болады, Аллаһу та’ала да разы болады.» (Дәйләми)

«Ісін Бисмиллаһпен бастаған адамның күнәлары кешіріледі.» (И.Рафии)

«Тамақтануды Бисмиллаһпен бастап, соңында Әлхамдулиллаһ деген адамның әлі дастарханнан тұрмай-ақ күнәлары кешіріледі.» (Табарани)

«Бисмиллаһпен желінген тамақ берекетті болады.» (Ибн Мажа)

«Қиыншылыққа түскен адам “Бисмиллаһиррахманиррахим уә лә хаула уә лә қууата илла биллаһил алийил азим” десе, әртүрлі қиыншылықтардан құтылады.» (Дәйләми)

«Мың рет Бисмиллаһ оқыған адамның төрт мың үлкен күнәсы кешіріледі.» (Тәрғиб-ус салат)

«Бисмиллаһ жазылған бір қағазды жерден көтерген адам сыддықтардан жазылады.» (Тәрғиб-ус салат)

«Бисмиллаһсыз иіссу себінген адам шайтандарға да иіссу сепкен болады.» (Ибн Сүнни)

«Шайтаннан қорғану үшін тамақтануды Бисмиллаһпен бастаңдар!» (Табарани)

«Су ішерде Бисмиллаһ айтыңдар, болғаннан соң Әлхамдулиллаһ деңдер және үш демде ішіңдер!» (Ибн Сүнни)

«Тамақтануды бастарда Аллаһу та’аланың есімін еске алыңдар, яғни Бисмиллаһ айтыңдар! Басында Бисмиллаһ айтуды ұмытқан адам, есіне түскен кезде “Бисмиллаһи алә әууәлиһи уә ахириһи” десін!» (Әбу Дауд, Тирмизи, Хаким)

«Тамақтануды бастаған адам Бисмиллаһи десін. Бисмиллаһ деуді ұмытса, есіне түскен кезде “Бисмиллаһи алә әууәләһу уә ахираһу” десін.» (Ибн Мажа)

«Шайтаннан қорғану үшін тамақтанғанда, демалғанда және түнде ұйықтарда Бисмиллаһ айтыңдар!» (Табарани)

«Дәретханаға кірерде айтылған Бисмиллаһ жындардың көзіне перде болады, әурет жерлерді көре алмайды.» (Тирмизи)

«Есігін Бисмиллаһпен жапқан адам шайтаннан қорғанады. Бір шыбықпен болса да ыдыстарды Бисмиллаһпен жабыңдар!» (И.Хиббан)

«Шайтан Бисмиллаһ айтылмай желінген тамақты өзіне халал деп біледі.» (Мүслим)

«Шайтаннан қорғану үшін үйге кіргенде сәлем беріңдер және тамақты Бисмиллаһпен жеңдер!» (Табарани)

«Үйден шығарда “Бисмиллаһи, тәуәккәлту аләллаһ, лә хаула уә лә қууата илла биллаһ” деген адам қауіптерден қорғанады және шайтан одан ұзақтайды.» (Тирмизи)

«Йа Расулуллаһ, көп тамақ жесек те тоймаймыз, тамақтың берекеті болмайды» делінген кезде, Расулуллаһ: «Тамақты жеке емес, бірге жеп, Бисмиллаһ айтылса, берекетті болады» деп жауап берді. (Ибн Мажа)

Сүйікті пайғамбарымыз Бисмиллаһ айтып суды үш демде ішетін, болғанда Әлхамдулиллаһ дейтін еді. (И.Сүнни)
Сұрақ: Істерімізді бастағанда қысқаша Бисмиллаһ деп айту жеткілікті ме?
Жауап: Жеткілікті. «Һ» әрпі анық белгілі болу үшін «Бисмиллаһи» деу дұрысырақ.

Бисмиллаһпен басталған істі бітірген кезде де «Әлхамдулиллаһ» деу керек, яғни Аллаһу та’алаға шүкір ету керек!

Ибрахим сүресінің «Шүкір етсеңдер әлбетте ниғметімді арттырамын» мағынасындағы жетінші аяти каримасы мен «Кіші немесе үлкен ниғметке қауышқан адам "Әлхамдулиллаһ" десе, Аллаһу та’ала ол адамға бұл ниғметтің жақсырағын береді» және «Ішіп-жегеннен кейін "Әлхамдулиллаһ" деген адамнан Аллаһу та’ала разы болады» хадис шәрифтері ниғметке шүкір етілетін болса, әрі қолдағы ниғметтің жоқ болудан сақталатыны, әрі жаңа ниғметтерге де қолжеткізілетініне себеп болатындығы білдірілуде. (Т.Ғафилин) 

Бисмиллаһпен бастау
Сұрақ: Барлық жақсы істерді Бисмиллаһпен бастау керектігіне қарағанда, хаттарды, электрондық хаттарды Бисмиллаһпен бастау қажет емес пе?

Жауап: Бисмиллаһты Ислам әріптерімен жазу керек. Алайда Бисмиллаһты қазіргі хаттардың аяқасты болып кетуі мүмкін болғандықтан, хаттарда жазбаған дұрысырақ болады. Электрондық хаттарда және қол хаттарда Ислам әріптерімен жазылған түрін латын немесе кирилл әріптерімен сәйкестендіріп жазбау керек. Ислам әріптерімен жазылған қол хаттарды және Ислам әріптерімен жазылған электрондық хаттарды Бисмиллаһпен бастау сүннет. Ұлы Ислам ғалымы Дост Мұхаммед Кандихари хазреттері 29-шы хатында былай деген:

Сүйікті пайғамбарымыз хаттардың басында Бисмиллаһир рахманир рахим деп жазатын еді. Мысалы Дыхия Кәлби арқылы Рим императоры Гераклға жіберген хатын Бисмиллаһпен бастады. Хатты, кәпірге жазылса да, Бисмиллаһпен бастау сүннет. Худәйбийа жорығында хазреті Әлиге Бисмиллаһ жазуын әмір етті.

Барлық жақсы, қайырлы істерді Бисмиллаһпен бастау керек.WWW.ISLAMDINI.KZ

Әһли хикмет ғұламалар былай деген:
Ертеңге дейін жетуіміз белгісіз, алайда бүгін мүмкіндік қолымызда. Ахиретте пайдасы тиетін іс жасау үшін бүгінгі күннің қадірін білуіміз керек. Ең жақсы дос – адамға ахиретті еске түсіретін кісі. Ал ең жаманы – дін бауырын дүниелікке байлайтын, оған ахиретті ұмыттыратын адам.
Жақсы және рахат өмір сүруді қалайтын адам дүниенің фәни (өткінші) екенін білу керек, ешбір нәрсеге сараң, ашкөзді болмау, басқаның қолындағына көз тікпеу, қомағайланбау керек. Кәпір болған адамнан қомағайланылған болса, онсыз да кәпірде қомағайланатындай, қызығатындай ештеңесі жоқ. Ал егер мұсылман болса, ол да дін бауыры, «Аллаһу та’ала оған одан да жақсырағын, одан да көбірегін берсін» деу керек.
Мүминді қорғайтын екі нәрсе бар: біріншісі ықылас, екіншісі алған дұғалары. Бір ғибадатқа берілетін сауап ғибадатты орындаған адамның ниеті мен ықыласына байланысты. Сүйікті пайғамбарымыз «Аллаһу та’ала сендердің сыртқы көріністеріңе, мал-мүліктеріңе (мансаптарыңа, жақсы амалдарыңа) қарамайды, бұларды қандай ниетпен істегендеріңе қарайды» деген. Әр мүминнің ниеті Раббымыздың разылығы болу керек. Дін бауырымызды өзімізден үстем деп білуіміз керек. Өзін дін бауырынан үстем санаған адамның ықыласы жоқ деген сөз. Ықылас – Аллаһ үшін жасалған нәрселер. Ал ықыластың мәні – өз пайдасын ойламай, дін бауырына пайдалы болу деген сөз. Жеке басының пайдасын дін бауырының пайдасынан жоғары санағандар үлкен қауіпте.
Пайғамбарымыз “салаллаһу алейһи уәсәлләм” «Әр пайғамбар өзіне тән ерекшелігі себебімен пайғамбар ретінде таңдалған» деген кезде, Асхаби кирам «Йа Расулаллаһ, сіз қай амалыңызбен таңдалдыңыз?» деп сұрады. Сүйікті пайғамбарымыз «Исар» деп жауаптады. Исар – өзі мұқтаж болған нәрсені басқа мұқтаж болған бауырына беру деген сөз. Мұны істеу өте қиын болса да, ең болмағанда өмірде бір рет исар жасау керек. Өйткені Аллаһу та’ала «Өмірінде бір рет исар еткен адамнан және исаршы мінезімен маған қауышқан адамнан есеп сұрауға ұяламын» деген.
Бәһлул Дана, халифа Харун Рашидтың өз ақшасымен мешіт соқтырғанын естіген кезде «Бәрекелді, машаллаһ, үлкен жақсылық істеді» дейді де, құрылыс орнына барып, бүкіл кірпіштердің үстіне «Бәһлул» деп жазады. Бұл жағдайдан хабардар болған халифа «Неліктен кірпіштердің үстіне өз есіміңді жаздың?» деп сұрайды. «Несі бар екен, жазсам не болыпты?» деп жауап береді. Халифа «Мен ол мешітті өз ақшама Аллаһ разылығы үшін соқтырып жатырмын» дейді. Сол кезде Бәһлул Дана хазреттері «Егер Аллаһ разылығы үшін соққан болсаң, Бәһлул деп жазылса да, Харун деп жазылса да, бәрібір емес па? Аллаһу та’ала мешітті кімнің соқтырғанын білмейді ме?» деп жауап береді.
WWW.ISLAMDINI.KZ

Әһли хикмет ғұламалар былай деген:

Ең
бақытты, ең рахат мұсылман – өзін есепке тарта алатын адам, басқаларды
емес. Өкінішке орай, тек басқаларға ғана қарағанымыз үшін, өзімізді көре
алмаймыз. Алайда бізге өзімізді көре алуымыз үшін айна берілген. Міне
осы айнаға қарап, өзімізге қарауымыз керек. Бұл айна – Имам Раббани
хазреттері сияқты үлкен әулиелеріміздің еңбектері. Сол айнаға қарап,
өзін көргендер, өзін танығандар құтылады. Юсуф алейһиссалам жәннаттың
сұлулығы берілген адамдардың ең әдемісі еді. Ең сүйікті досы оған қонақ
болып келеді. Юсуф алейһиссалам одан:

– Ешқандай сыйлығың жоқ па? – деп сұрайды.

– Әрине бар, сізге лайықты сыйлықты ұзақ іздедім, ақыр соңында таптым.

– Ол қандай сыйлық?

– Ол айна.

– Бұл айна не үшін керек?

– Сіздің сұлулығыңызды біз көреміз, білеміз, бірақ сіз өзіңіз білмейсіз. Біз сұлулығыңыздан шаттанамыз, сіз шаттана алмайсыз...

Құрметтілеріміздің
біз әкелген сыйлықтарға қажеттілігі жоқ, бірақ сыйлық сүйіспеншілікті
арттырады. Ұмытпайық, пайғамбарымыз алейһиссалам да бізден сыйлық
күтеді. Аллаһу та’ала да бізден сыйлық күтеді. Оларға немқұрайдылық
танытудан сақ болайық. Біз Расулуллаһқа қанша салауат айтатын болсақ,
жіберген сыйлығымыз үшін Ол да сол дәрежеде бізден разы болады. Бес
уақыт намазды оқысақ, Аллаһу та’ала да бізден разы болады. Аллаһу
та’аланың құлдарынан күткені – бес уақыт намаз. Намазын оқымаған адам
Хақ та’алаға сыйлық бермеген болады деген сөз. Тыныс алып жатқан болсақ,
намаз оқуға да мәжбүрміз. Егер тыныс алып жатпаған болсақ, демек намаз
оқу міндеті де мойнымыздан алынды деген сөз.

Бір
адам бір имамға келеді, «намазды оқымауыма рұқсат ретінде маған бір
фәтуа берсеңіз, сізге жүз алтын беремін» дейді. Имам «Жарайды, саған бір
емес, бес фәтуа берейін» дейді. «Бұлардың қайбірін жасай алсаң, намаз
оқу міндеті мойныңнан алынады: 1) Хайуан болсаң, 2) Жынды болсаң, 3) Сәби болсаң, 4) Аллаһ сақтасын, мүртәд (кәпір) болсаң, 5)
Өлсең, намаз міндеті сенің мойныңнан алынады. Бұлардың ешбіріне намаз
парыз емес» деп ретімен айтқан кезде, әлгі адам «Ұстаз, бұлар маған
жарамайды» дейді де, намазын оқуға кетеді.

Ұзын
сөздің қысқасы, мүмин, мүмин болып өмір сүрген уақыты бойы намазын оқуы
керек. Имам Жафәр Садық хазреттері өлім жағдайында жатқан кезде орнынан
тұрып: «Бәрің дереу мұнда жиналыңдар, соңғы сөзімді айтамын» дейді.
Бәрі жиналғаннан соң «Намазды тастап кетуден сақ болыңдар. Менің
шәкіртім болса да, туысқаным болса да, сәйид болса да, намазын оқымаған
адамға жаза бар» дегеннен кейін, кәлимаи шәһадат айтып қайтыс болады.

Кемшілікпен
оқылса да, намаз иншаллаһ қабыл болады. Біз ең болмағанда Аллаһқа
бұрылайық. Оның жолында болайық. Намазды барлық жағдай мен шарттарда
оқуға тырысайық. Намаз оқу – ең негізгісі. Қабыл болды ма, болмады ма
деп Аллаһу та’аламен саудаласатын жағдайда емеспіз. Құлдың міндеті –
әмір етілгенді орындау. Қабыл ету немесе қабыл етпеу – Аллаһу та’ала
білетін іс.



WWW.ISLAMDINI.KZ

Сұрақ: Жын мәктубы деген не?

Жауап: Жын мәктубы (хаты) – пайғамбарымыздың мұсылмандарды жындардың
зиянынан қорғау үшін хазреті Әлиге жаздырған хаты. Тұмар қылып тағып
жүргендерге және үйінде осы мәктуб болғандарға бұл махлұқтар зиян бермейді.
Сахабалардан хазреті Әбу Дүжане былай айтып берген:

Үйде жатқан едім. Диірменнің дауысына ұқсаған және ағаш жапырақтарының
дауысы секілді дауыс естідім және үйдің іші найзағай секілді жарқылдады.
Басымды көтергенімде бөлменің ортасына үлкен бір нәрсе көтерілгенін
көрдім. Қолыммен ұстағанымда кірпінің терісіндей болып сезілді. Бетіме
ұшқын секілді нәрселер лақтыра бастады. Дереу Расулуллаһқа барып
болғандарды айтып бердім. Пайғамбарымыз “Ей Әба Дүжане, Аллаһу та’ала
үйіңе жақсылық және береке берсін!” деді де, қалам мен қағаз сұрады.
Хазреті Әлиге бір мәктуб жаздырды. Мәктубты алып үйге бардым. Басымның
астына қойып ұйықтадым. Айқайлап, қиналып жатқан дауыстан ояндым. “Ей
Әба Дүжане, бұл мәктубыңмен бізді өртедің. Сенің иең әлбетте бізден
үстем. Бұл мәктубты біздің алдымыздан алмасаң, біз бұл азаптан құтыла
алмаймыз. Бұдан былай сенің және көршілеріңнің үйіне келе алмаймыз. Бұл
мәктуб бар болған үйлерге келе алмаймыз” деген дауыстар шықты. Оған
“Пайғамбарымыз рұқсат бермейінше бұл мәктубты алмаймын” дедім. Жынның
жылауынан, шырылдауынан ол түн мен үшін ұзақ түн болды. Таң намазын
мешітте оқығаннан кейін жынның сөздерін пайғамбарымызға айттым.
Расулуллаһ алейһиссалам: “Ол мәктубты алып қой. Әйтпесе мәктубтың азабын
қияметке дейін тартады” – деп бұйырды. (Дәлаил-ун-нубууа, Тәзкира-и
Қуртуби)
Бұл мәктубтың арабша нұсқасы төменде:





WWW.ISLAMDINI.KZ

Бір
мұсылман өте жетістікті болса, ұстағаны алтын болса, бұл істің түбінде
міндетті түрде ата-ананың разылығы, дұғасы бар деген сөз, оларды қатты
разы қылды деген сөз. Өйткені Расулуллаһ (салаллаһу алейһи уәсәлләм) «Ата-ананың баласына жасаған дұғасы, пайғамбардың үмбетіне жасаған дұғасы сияқты болады, кері қайтарылмайды» деген. Қарғыс та осындай.Бір
бала ата-анасының, бір қызметші де жұмыс берушінің дұғасын, разылығын
ала алмаса, Алллаһтың да разылығын ала алмайды деген сөз. Яғни бізге
келген ниғметтерге себеп болғандарға рахмет айта алмасақ, сол ниғмет
үшін жасаған шүкірімізді Аллаһу та’ала қабыл етпейді. Себебі хадис
шәрифте: «Жақсылық жасаған адамға рахмет айтпаған адам Аллаһқа шүкір етпеген болады» делінген.
Ата-аналарымыз тірі болса, қолдарын сүйіп, көңілдерін аулауға, дұғаларын алуға тырысуымыз керек. Тіпті «Жәннат аналардың аяғының астында»
деген хадис шәрифке мойынсұнып, анамыздың табанын сүюіміз керек. Сонда
бізге де бала-шағамыз керекті құрметті көрсетеді. Адам не егетін болса,
соны жинайды. Не істесе де, өзіне істейді.
Балаларымызға
мал-мүлікті, тасты, жерді емес, намазды өсиет қылып қалдыруымыз керек.
Сүйікті пайғамбарымыздың және бүкіл әулиелердің өсиеті – намаз болған.
Өйткені дұрыс оқылған намаз – барлық дертке дауа. Бір үлкен әулиенің
кіші жастағы ұлына жазған өсиетіндегі екі негіз: «1)
Талып қалу мен есі ауысып қалудың тысында ешбір уақыт өзіне тән болған
намазынсыз өтпеу керек, яғни қазаға қалмау керек. Сондықтан әке хақысы
ретінде саған қалдырар өсиетім – құрлықта да, теңізде де, қайда болсаң
да Аллаһтың әмірі болған намазды тәрк етпе. 2) Егер
жоғарғы оқу орнын бітіріп, бір кәсіпке ие болмасаң, сенен разы
болмаймын. Өйткені мен саған өте жақсы діни тәрбие бердім. Осы діни
тәрбиені алатын дүниелік білімің мен мәдениетпен біріктіретін болсаң
ғана қоғамға пайдалы адам боласың. Діни тәрбие мен дүниелік білім –
адамдағы екі қол, екі аяқ, екі көз сияқты. Бірі кем болса, ол адам
мүгедек болады.»
Жан
тапсыратын сәтінде де ұлына былай дейді: «Балам, кітаптарыңды ал, былай
алдымнан өт! Мен ахиретке кетіп барамын. Аллаһтың алдына барған кезде:
Йа Раббым, мен көздерімді ұлымды білім үйренуге жіберіп жатқанда жұмдым.
– деймін.»
WWW.ISLAMDINI.KZ

Шынайы мұсылман –
жанұясын, отанын және туын сүйеді. Адамдармен жұмсақ мәміледе болады және
бәріне қолынан келгенше көмектеседі. Үлкендерді, әке-шешесін құрметтейді, жастарға
ізет қылып, қамқор болады. Ешкімді ренжітпейді, көңілін қалдырмайды. Тазалыққа
аса мән береді. Жеген, ішкендері, денесі және айналасы әрқашан таза болады.


Шынайы мұсылман
өзінің құл екенін біледі және құлдық міндеттерін толық орындауға тырысады. Еш
өлмейтіндей дүние үшін және ертең өлетіндей ахирет үшін еңбек етеді.
Бала-шағасын жақсы мінезді және үлгілі мұсылман етіп тәрбиелейді. Оған Құран
кәрім оқуды үйретеді және оқытады. Туысқандары, достары, көршілерімен ғана
емес, бүкіл адамдармен жақсы қарым-қатынаста болады.  


Шынайы мұсылман
дінін толық үйреніп, ниғметтерге шүкір етеді. Жеген-ішкені әрқашан халал
болады. Ешкімнің мүлкіне, жанына, арына қол салмайды. Біреудің ақысын жемейді,
жамандық істемейді және өзіне жасалған жамандықтарға сабыр етеді. Қулық, қиянат
етпейді. Көре алмаушылық етпейді, іші тар, тәкаппар емес. Біліп, білмей бір
күнә істесе, дереу тәубе етеді. Ата-бабаларына, қайтыс болған мүминдерге,
достарына және бала-шағаларына әрқашан дұға етеді.


Шынайы мұсылман
істерінде аса ұқыпты болады. Уақытын бос өткізбейді. Еңбек етеді, бірақ ризықты
Аллаһу та’аладан деп біледі. Өзіне жүктелген істі өз уақытында, тіпті одан да
ерте бітіреді. Құл ақысынан қатты қорқады. Құсыр, кемшіліктерді кешіреді.
Ешқашан боғауыз (боқтау) сөздерді қолданбайды, айтпайды, жазбайды, оқымайды.
Ешкіммен таласып-тартыспайды және ешкімнің көңілін қалдырмайды.


Шынайы мұсылман
әрбір істеген істерімен айналасындағыларға үлгі болады. Ешкімді мазақ етпейді,
өтірік айтпайды. Фитна шығарудан қатты тартынады. Ашуын жеңе алады. Мұсылман
ғайбат етпейді, рия ойына да кіріп шықпайды. Жылы сөзді, жылы жүзді, өзі де,
сөзі де дұрыс болады. Өте кішіпейілді және қарапайым болады. Пәк, мейірімді,
жомарт, шыншыл және сыпайы болады. 


Қорыта айтқанда шынайы мұсылман, бүкіл жаман
мінез-құлықтардан ұзақ болып, жақсы мінез-құлықтарға ие болу арқылы дүниеде
рахат және тыныш өмір сүретініндей ахиретте де шексіз бақытқа қауышады.  
WWW.ISLAMDINI.KZ  

Хазреті Азиз Махмуд Худайидің ұстазы хазреті Уфтада бір
күні медреседе уағыз айтып отырып: «Жаңа піскен жүзім болса, соны
жесек... Кім барып баудан жүзім жинап әкеледі?» дейді. Қыс мезгілі еді,
сыртта қар тізеге дейін. Шәкірттері: «Мынадай қыстың ызғарында жүзім
болмайды ғой... Ұстазымызға бір нәрсе болды-ау, Истиғрақ халі көрінген
болса керек, не болса да біраздан кейін өтер.» деп ойлайды. (Истиғрақ –
Аллаһ махаббатымен дүниені ұмытып өзінен кету деген сөз.)
Осы кезде
шәкірттерінің бірі Қазы Махмуд, «Мұның бір хикметі бар, біз үшін
ұстазымыздың сөзі маңызды» деп ойлайды. Рұқсат сұрап, бауға кетеді.
Бұтақтарының бірін сілкиді, қар төгілгеннен кейін бұтақтан шоқ шоқ жүзім
көреді. «Бұл ұстазымның кереметі» деп, бір себет жүзім жинап медресеге
қайтып бара жатқанында шұңқырға құлап түседі. Шұңқырда тамағына дейін
суға батады. Айналада ешкім жоқ. Себет суланбасын деп жоғарыда ұстап,
Аллаһу та'алаға жалбарынып жатқан кезде, шұңқырдың бас жағынан дауыс
естіледі: «Ей Махмуд! Қолыңды әкел жоғары тартайын!» дейді. Басын
көтергенінде бір адамның оған күлімдегенін көреді. Қолын созады. Жоғары
шыққан сәтінде ол адамды көре алмай қалады. Қайтадан себетін иығына
асынып, асыға медресеге келеді.
Достары қызыға жүзімге қарап жатқан кезде, хазреті Уфтада:
«Балаларым,
білемін, бұл мезгілде жүзім болмайды. Мақсатым жүзім емес, менің сөзіме
ме, әлде жүзімге ме мән беретіндіктеріңді түсіну еді. Жүзімді
көздегендер жоғалтады, еш жерден жүзім таба алмайды. Сөзімізді «жарайды»
деп құптағандар, тапса да ұтады, таппаса да ұтады. Осыны ұмытпаңдар,
дінге қызмет етуде, ұстазына қызмет етуде көптеген қиындықтар болады.
Достарыңның шұңқырға түсіп, оны Хызырдың (Қыдыр ата) құтқаруы сияқты...
Қиыншылығы көп, бірақ сауабы да көп» деді.
Осылайша Қазы Махмуд ұстазының сөзіне мән беріп Қазы Махмуд болып жүріп хазреті Азиз Махмуд Худайи болды.
WWW.ISLAMDINI.KZ

Барлық істегі сияқты бала тәрбиесінде де орта жолды ұстану керек. 1950
жылдарға дейін балаларға қатты қысым көрсетіліп келді. Американың атақты
жазушысы Бенджамин Споктың 1946 жылы жазған бала тәрбиесіне қатысты атақты
кітабынан кейін теңдіктер өзгеріп, ата-ана бұл жолы басқа жаққа ысырылды. Үйде
үкім беретін балалар болды. Барлық іс балалардың қалауына қарай жоспарлана
бастады. Бұл кітабында ата-аналардың балаларына қатаң тәрбие берудің орнына
олармен дос болуды, олардың қалауларын орындауды қолдады. Спок жаңа
диссертациясы арқылы бала тәрбиесі тақырыбындағы барлық қағидаларды жаратпай
тастаған еді.


Бірақ, Споктың көзқарасының да дұрыс еместігі анықталды. Өйткені, әрдайым
қиналатын, депрессияға ұшыраған, өзіне мақсат қоя алмайтын және ешнәрсеге
көңілі толмайтын бір буын пайда болды. Бұл жағдай қате бағыт берудің жемісі
еді.


Батыста соңғы жылдары жазылып жатқан бала тәрбиесіне қатысты кітаптар
олардың барлық тілегін орындаудың қате екенін жазады. Мамандар кейбір
жазалардың да керек екенін айтады. Осылайша бала менменшіл болмайды, болашақта
не қалайтынын білетін кемел адамға айналады.


Өткен кезеңдерде Ейлем Билгичтің «Дос емес, ата-ана болыңдар» деген зерттеу
мақаласы жарияланды. Қысқаша былай:


Соңғы 10-15 жылда жанұядағы билікті қолдарына алған балалар енді тізгінді
өз иелеріне қайтара бастады. Мұның ең бірінші себебі – шексіз еркіндік берілген
балалардың бақытсыз болуы. Өмірлерін балаларының қалауы бойынша реттеген
ата-аналардың орнын тәртіп ұстанатын ата-аналар басуда. Жаңашыл сипаттағы
ата-аналар балаларын менмендікке салдырмауды үйренуде.


Ата-аналар жылдар бойы балаларының аузына қарап келді. Ол не десе, соның айтқанын істеді.


Енді олардың орнын өз айтқанын істететін 21-ғасырдың ата-аналары басуда.
Соңғы кітаптар ата-аналарды балаларының айтқанына көнбеуді ескертуде.
Асты-үстіне түсе берудің балаларды менменшілдікке апаратынына назар аудартуда.


Өскеннен кейін олар, барлық адаммен бірдей шарттарда өмір сүруге мәжбүр
екенін көретін қазіргі менменшіл балалар жұмыс пен қарым-қатынастарда біраз
нәрсемен күресуге, тартысуға тура келеді.


Флориданың алдыңғы қатарлы психологы Док.Перри Буффингтон былай дейді:


Үйде басшы ата-ана болу керек, басшы дәрежесінде екендіктерін балаларына
көрсету керек және оларға жауапкершіліктерін әрдайым білдіріп отыру қажет.
Мысалы, балаңызға ат қойған кезде мұқият болыңыз, сән үшін ат қоюдан аулақ
болыңыз. Жанұяңыз құрметтейтін, қадірлі адамдардың аттарын алыңыз. Осылайша, ол
адамдағы сізді таңдандырған қасиеттерді балаңызға сіңіре аласыз.


Балалар тәртіпті ерте жастан үйренуі керек. Осылайша өскен кезде
ата-аналары өздеріне шек қойған кезде оған бағынуда қиналмайды. Ата-аналар
керек кезінде балаларына дауыс көтеріп ұрсуы керек, қажет кезінде жазалауы
керек. Берілген жазалар балалардың жауапкершілікті адам болып өсуіне үлкен
ықпал етеді. Қате бір нәрсе істеген кезінде аптаның соңында үйден шығармау,
ерте жатқызу, көкөніс жемесе сүйікті асынан айыру, ақша бермеу, сүйікті
ойыншығын алып қою сияқты жазалар берілуі тиіс. Балаларды тәртіпте өсіру оларға
сүйіспеншілік көрсетпеу деген мағынаға келмейді. Ата-аналар балаларының дұрыс
әрекеттерін мақұлдаудан қашпауы керек.


Доц.док.Бенги Семержи (психиатр):


Бүкіл әлемде мамандардың қойған бір қағидасы бар: Балалар шектен тыс
еркіндікте де, шектен тыс қысымда да ұсталмауы керек. Бала тәрбиесіндегі дұрыс
қағида: баланы тыңдау, айтқандарына құлақ салу және оның дамуда, өсуде екенін
ұмытпау. Онымен керек кезінде сөйлесу керек, қажет кезінде сыйлық, жаза берілуі
тиіс. Қате мен дұрысты үйрету керек.


Профессор Нахит Мотаваллы Мукаддес (Балалар және жасөспірім психиатры):


Белгілі бір жасқа дейін міндетті түрде жанұя балаға бағыт беруі керек.
Кішкене жастағы балалар әлі шешім қабылдау, жоспарлау қабілетіне жеткен жоқ.
Бала барлық нәрсенің шегін білуі тиіс.


Ал ата-бабамыздың ұстанған тәрбиесіне келсек: «Балаңды бес жасқа дейін
тыйма, он төртке дейін қина, он төрттен соң қатарыңдай сыйла» деген сөзінің
астарында терең мән-мағына жатқанын байқауға болады.


 


«Түркістан күнтізбесі-2008» ---WWW.ISLAMDINI.KZ

Сұрақ: Тез ашуланамын. Ашуланбаудың жолы бар ма?Жауап: Ашуланбайтын адам жоқ, бәрі ашуланады. Дінімізде ашуланбау емес, ашуды жеңу талап етілген. Дініміздің әмірлеріне бағынып, тыйымдарынан сақтанған адам ашуын жеңеді, сабырға қол жеткізеді. Дініміз, орындалуы мүмкін болмаған нәрсені әмір етпейді. Хадис шәрифте былай делінген:
«Хақ та'ала өзін сабыр етуге мәжбүрлеген адамның сабыр етуін нәсіп етеді.» (Бұхари)
Сабырдың иманға қатысы бар. Пайғамбарымыз, сахабаларының кейбірлерінен «Имандарыңның белгісі қандай?» деп сұрады. Олар,«Кеңшілікте (молшылықта) шүкір етіп, таршылықта (жоқшылықта)сабыр етеміз және Аллаһу та’аланың жазған тағдырына разы боламыз» деп жауап берген кезде, «Ант етіп айтамын, сендер мүминсіңдер» деді. Басқа бір кезде «Иман деген не?» деп сұрағандарға«Сабыр» деп жауап берді. Тағы бірде, «Сабырдың имандағы орны, бастың денедегі орны сияқты. Бассыз дене болмайтынындай, сабырсыз да иман бола алмайды» деді. Сабыр етпеген адамның иманы әлсіз деген сөз. Хадис құдсиде: «Тағдырыма разы болмаған, қиындықтарға сабыр етпеген, ниғметтеріме шүкір етпеген адам өзіне басқа құдай іздесін» делінген.
Сабырдың үш түрі бар:
1) Қиындықтарға сабыр ету.
2) Дін ілімдерін үйренуде және ғибадаттарды орындауда сабыр ету.
3) Күнә істеп қоймау үшін сабыр ету. Хадис шәрифте:«Қиындықтарға сабыр еткендерге үш жүз, ғибадаттарды орындауға сабыр еткендерге алты жүз, ал күнә істемеуге сабыр еткендерге тоғыз жүз дәреже ихсан етіледі.» делінген.
Қиындықтарға сабыр ету жайында хадис шәрифтерде былай делінген:
«Аллаһу та’ала былай деді: Денесіне, бала-шағасына немесе мал-мүлкіне бір зиян жеткен адам осы қиындықтарды сабри-жәмилмен қарсы алса, қияметте оны есепке тартуға ұяламын.»(Хаким)
«Ниғметке қауышқан кезде шүкір ететін, қиындыққа тап болған кезде сабыр ететін, қателік істегенде кешірім сұрайтын, зұлымдық еткендерді кешіретін адамдар, саламаттық пен хидаяттың ішінде.»(Табарани)
«Жақтырмаған нәрсеге сабыр етуде үлкен қайыр бар.» (Тирмизи)
«Түні бойы басы ауырған адам, Аллаһу та’аладан келгені үшін бұған разы болып сабыр етсе, жаңа туылған баладай күнәлардан тазарған болады.» (Ибн Әбиддүния)
«Ұнатпағандарыңа сабыр етпегенше, жақсы көргендеріңе қол жеткізе алмайсыңдар.» (И. Мауарди)
Құран кәрімде былай делінген:
«Ей иман келтіргендер, сабыр етіңдер, сабыр етуде бір-бірлеріңмен жарысыңдар!» (Али Имран 200)
«Жақсы түрде сабыр ет!» (Мәариж 5)
Жақсы түрде сабыр ету – келген қиындықтарға разы болып, өзгелерге жарияламау және шағымданбау деген сөз. Жақсы түрде сабыр еткен адам, дүние мен ахиретте құтылады. Хадис шәрифте былай делінген:
«Қиындыққа сабыр етіп, тап болған пәлекетін жасыруы және ешкімге шағымданбауы, адамның Аллаһу та’аланы жақсы танығанынан.» (И.Ғазали)
Мақал-мәтелдермен хикметті, даналық сөздер:
Сабыр түбі - сары алтын.
Шатысқан істің шешімі - шыдам.
Сабыр етсең - ісің оңға асады, шүкір қылсаң - жамандық та қашады.
Ұстамды бол, сабыр ет!
Сабыр – шалынып құламайтын көлік, ал қанағат – бүгілмейтін қылыш.
Әр қиындықтың өткінші екендігін білген адам, бәлеге ұшырағанда өзін жұбатуда жетістікке жетеді.
Қиындыққа сабырсыздық таныту – одан да асқан қиындық.
Қиындыққа ұшырап көзі шыққан, құлағы керең болған немесе басқа бір мүшесінен айрылған мүминнің күнәлары кешірілгені үшін, ахиретте үлкен сияпатқа қауышады. Хадис шәрифте де, «Бір мүшесі нұқсан болған адамның ақылы артады.» делінген. Ақыл нұқсандығы, дене нұқсандығынан әлбетте жаман. (Әдәб-уд-дуния)
Мұхаммед Масум хазреттері былай деген:
Адамға келген қиыншылықтар Аллаһу та’аланың қалауымен келеді. Разы болу керек. Ғибадаттарды жалғастырып, қиыншылықтарға, ауруларға сабыр ете алу керек. Аллаһу та’аланың ұлылығынан амандық, саламаттық күту керек! Жаратылғандардан ешнәрсе күтпеу керек, әр нәрсенің Аллаһу та’аладан келетінін білу керек! Дерттерден, қиыншылықтардан құтылу үшін дұға мен истиғфар ету керек! Оның тағдыры, қалауы болмағанша ешкім ешкімге зиянын тигізе алмайды. Сонымен қатар, себептерге жабысу – пайғамбарлардың жолы. Себептердің әсерін де Аллаһу та’аладан үміт ету керек. (1 том, 72 мәктуб)
Хазреті Хызыр былай деген:
«Күлімдеген (жылы) жүзді бол, ашуланба! Әрдайым пайдалы істер жаса, аз да болса зиянды іс жасама! Қажетсіз жүрме, бостан бос күлме, ешкімді кемшілігі үшін айыптама, күнәларың үшін жыла!»
Сабыр мен намаз – бүкіл қиындықтардың емі. Құран кәрімде былай делінген:
«Ей иман келтіргендер, Аллаһтан сабырлылық және намаз оқу арқылы жәрдем сұраңдар. Аллаһу та’ала әлбетте сабыр еткендермен бірге.» (Бақара 153)
Сұрақ: Ашулану күнә ма?
Жауап: Ашуланбайтын адам жоқ. Біреуде аз, біреуде көп болады. Ашу пышақ сияқты. Жақсы істерде қолданылса пайдалы, жаман істерде пайдаланса зиянды болады. Адамдағы бүкіл мінездер осындай. Ифрат пен тәфриттері зиянды. (Ифрат – шамадан көп, асыра сілтеушілік, ал тәфрит шамадан өте аз деген сөз.)
Насихат сұраған бір адамға Расулуллаһ алейһиссалам «Ашуланба!»деді. Бірнеше рет тағы сұрағанында да, бәріне «Ашуланба!» деп жауап берді. (Бұхари)
Тәкәппарлығы үшін ашулану жаман. Иса алейһиссалам ашудың тәкаппарлықтан туындайтынын білдірген. Хадис шәрифте: «Ашулану иманды бұзады» делінген. (Бәйһақи)
Ашудың тым көп болуына қызбалық (басқыншылық) делінеді. Мұндай адам тым ашуланшақ болады, өзіне және басқаларға зиянын тигізеді, бұл жағдай күпірге де апаруы мүмкін. Хадис шәрифте: «Ашу иманды бұзады» делінген. (Бәйһақи)
Ашудың қалыпты (қажетті) мөлшеріне шәжаат (батылдық), қажетінен аз болуына қорқақтық делінеді. Хадис шәрифте: «Ифратпен тәфриттен сақтаныңдар!», «Асыра сілтеген адам құриды» және «Істердің қайырлысы уасат (орташа) болғаны» делінген.
Шәжаат – орта жол. Шәжаат күйіндегі ашу жақсы. Хазреті Имам Шафии: «Шәжаат керек болған жерде қорқақтық көрсеткен адам есекке ұқсайды» деген.
Ислам мен мұсылмандарға дұшпандық еткендерге, бұзуға тырысқандарға қарсы қатаң болу керек. Бірақ, өзін қауіпке төндіру де жаиз емес. Қауіпті жерлерде жалғыз қалу, жалғыз жүру күнә. Дұшпандарға қарсы қорқақтық жаиз емес. Қорқып қашу, Аллаһу та’аланың тағдырын өзгерте алмайды. Қорқақ адам әйеліне, қызына қарсы жігерсіздік көрсетеді, оларды қорғай алмайды. Қорлық пен зұлымдыққа мойын бүгеді, қиянатшы адамды көрген кезде үндемейді.
Құран кәрімде былай делінген:
«Ей Наби, кәпірлерге қарсы (қарумен) және мұнафықтарға қарсы(үгітпен, дәлелмен) жиһад ет, (үгітті де қабылдамаса) олармен қатаң бол! Олар баратын тозақ, қандай жаман жер.» (Тәубе 73, Тахрим 9)
«(Сахабалар) кәпірлерге қарсы қатаң, өздері арасында мейірімді.» (Фәтих 29)
Хадис шәрифтерде де былай делінген:
«Үмметімнің қайырлысы темір сияқты қатты, сүйенетіндей болғаны.» (Бәйхақи)
«Ашу – үмметімнен таңдалғандарына (жақсыларға) берілген мінез.» (Табарани)
«Амалдардың, ғибадаттардың ең құндысы – Хубби филлаһ және Буғди филлаһ.» (И. Ахмед)
(Хубби филлаһ – Аллаһ үшін жақсы көру, буғди филлаһ – Аллаһ үшін жақсы көрмеу, жақтырмау деген сөз.)
Аллаһу та’ала ашуын жеңе алған адамды мақтаған, бірақ еш ашуланбайтынды мүлдем мақтамаған. Хадис шәрифте былай делінген:
«Жігіттік, балуандық қарсыласын жеңу емес, өз ашуын жеңу.»(Бұхари)
Адам әйелі мен бала-шағасын ашу сипатымен қорғайды. Ислам дұшпандарына қарсы осы сипат арқылы жиһад етеді. Ислам діні ашудың жойылуын емес, оны басқарып, дінге лайық қолданылуын әмір етеді. Аллаһ үшін ашулану – дін қайраттылығынан. Табаранидегі бір хадис шәрифте Әнәс бин Малик хазреттері: «Біз тартысып жатқанымызда Расулуллаһ алейһиссалам келді. Бізге ашуланғаны соншалық, мұндай болғанын еш көрмеген едік» деді. Мүслимдегі хадис шәрифте:«Мен де адаммын, мен де басқа адамдар сияқты ашуланамын» деді. Бірақ ашуланғаны Оны ақиқаттан айырмайтын. Ашуын жеңетін және кешіретін. Аллаһу та’ала жақсы адамдарды былай мақтаған:
«Олар молшылықта да, жоқшылықта да инфақ етеді (өздері мұқтаж болған нәрселерін басқаларға бере алу), ашуларын жеңеді, адамдарды кешіреді.» (Али Имран 134)
Адамдар, ашулану тұрғысынан әртүрлі. Тирмизидегі хадис шәрифте:«Адамдар, әртүрлі мінезді. Біреулер кеш ашуланады, ашуы тез тарқайды. Біреулер тез ашуланады, тез басылады және бұл нәрсе оларды құтқарады. Біреулер тез ашуланып, кеш басылады. Ең жақсысы, кеш ашуланып ашуы тез басылған адам. Ең жаманы да, тез ашуланып кеш басылатын адам.» делінген. Тағы бір хадис шәрифте:«Мүмин, тез ашуланып, тез басылады» делінген. Бірақ, «Мүмин еш ашуланбайды» делінбеген.
Ашуды жеңудің құндылығымен осыған қатысты хадис шәрифтердің біршамасы төменде:
«Кімде-кім, Аллаһ разылығы үшін ашуын жеңсе, Аллаһу та’ала одан азабын алыстатады.» (Табарани)
«Ашуын жеңген адам жаннатқа қауышады.» (Табарани)
«Ашуын жеңген адамды Аллаһу та’ала қорғайды және оған дұшпанын мойынсұндырады.» (Бұхари)
Атақ құмарлық, тәкаппарлық және ужбты жойған адам, ашуына ие болады.
Пайғамбарымыз тас көтеріп күштерін сынап жатқан адамдардан:
- Осы тасты көтеруден де қиын нәрсені білесіңдер ме?-деп сұрады.
- Йа Расулуллаһ, не екенін білдіріңіз-ші,- десті.
- Егер кісі, ашулы күйде ашуын жеңіп, одан кейін сабырлылық жолын ұстанса, сендердің ең ауыр тас көтергендеріңнен де күштірек сол. (Т. Ғафилин)
 

Ашуды жеңу

 
Ашулы күйді өзгерту және ашу отын сөндіру бес нәрсе арқылы мүмкін:
1) Мұндай кездері Аллаһу та’аланың есімдерін зікір ету. Өйткені Аллаһты еске алу Аллаһтан қорқуға себеп болады. Аллаһтан қорқуы да жақсылықпен кешіру сияқты қасиеттердің келуіне әсер етеді. Осылайша Аллаһу та’аланы еске алу арқылы ашудың оты бәсеңдеп сөнеді.
2) Кінәлі адамды кешірудің сауап болатындығын еске түсіру. Бұл еске түсіру адамды сауапқа жетелейді, кінәлі адамды кешіру Аллаһу та’ала уәде берген жаннат ниғметтеріне қол жеткізуге себеп болады, ашуды кетіреді, тынышсыз нәпісті тыйып, иесін бақытты ортаға қарай итермелейді.
3) Ашуын басып, жұмсақтық көрсетіп кешірімді болса, адамдарда оған деген сүйіспеншілік туындайтындығын еске алу. Осы жолмен адамдардың сүйіспеншілігіне қол жеткізу және олардың арасында құрметті адам болу идеалы, ашу халінің кетуіне себеп болуы мүмкін.
4) Ашулы кездегі күйден басқа күйге өту. Мысалы, отырған кезде орнынан тұрып кету сияқты. Халифа Мәмун ашуланған кезде бірден ол жерден кетіп, ашуын жеңуге тырысқан!
5) Ашуланудың соңында тудыратын қатты өкіну сезімін, кек қайтарудың жамандығын және оңайлықпен кетпейтін ауыр нәтижелер келтіретіндігін ойлау. Яғни, ашуланған нәрсенің бір қиындық екендігін қабыл етсек, сабыр ету керек, мұның қиындығын арттырып басқа қиындықтарға жол ашпау керек. Қол қанға былғануы мүмкін, түрмеге түсуі мүмкін, отбасы тарап кетуі мүмкін немесе т.б. үлкен зияндарға ұшырауы мүмкін. Бір қиындыққа сабыр етпеу арқылы дүние мен ахиреті бұзылуы мүмкін.
 
Сұрақ: Шаһует пен ашуды жою үшін аш жүріп риязат ету дұрыс па?
Жауап: Ислам діні шаһует пен ашудың жойылуын емес, екеуіне де ие болып, дінге лайық қолданылуын әмір еткен. Атты әскердің атын және аңшының итін жою емес, бұларды тәрбиелеп, оларды пайдалану керектігіне ұқсайды. Яғни шаһует пен ашу аңшының иті мен атты әскердің аты сияқты. Бұл екеуі болмаса, ахирет ниғметтері ешқашан қолға түспейді. Бірақ бұлардан пайдалана алу үшін, оларды тәрбиелеп, дінге лайық қолдану керек. Тәрбиеленбей азғын болып, діннің шектерінен асатын болса адамды пәлекетке апарады. Риязат ету, бұл екі сипатты жою үшін емес, тәрбиелеп дінге бағындыру үшін. Мұны орындау барлық адамдар үшін мүмкін.
Сұрақ: Тез ашуланамын, үлкен-кішіні тыңдамай, айналамдағыларды қырып соғамын. Ашуыма ие болу үшін не істесем болады?
Жауап: Діннің әмірлеріне бағыну керек. Мұның күнә екендігін білу керек. Адам біліп тұрып ашуланбайды. Ашуланса да, ашуына ие болады. Онсыз да дініміз ашуланбауды емес, ашуына ие болуды әмір етеді. Барлық адам ашулана алады, бірақ ашуланған кезде діннің сыртына шығып кетпеу керек, зиянды нәрсе жасамау керек.
Ашуланған кезде Әузу-Бисмилләһ және екі «Құл әузу...» сүрелерін оқу керек. Ашуланған адамның ақылы жабылады. Ислам дінінің шекарасынан сыртқа шығады. Хадис шәрифтерде былай делінеді:
«Ашуланған адам, қалағанын істеуге күші жете тұра жылы мәміле көрсетсе, Аллаһу та’ала оның жүрегін саламаттық және иманмен толтырады.» (Ибн Әбиддүния)
«Ашу шайтанның уәсуәсәсынан пайда болады. Шайтан оттан жаралған. От сумен сөндіріледі. Ашуланған кезде дәрет алыңдар.»(Әбу Дауд)
«Ашуланған адам тұрған болса отырсын, ашуы тарқамаса жатсын.» (Әбу Дауд)
Тұрған адамның кек алу мүмкіндігі оңай. Отырған кезде азаяды. Жатқан кезде одан да аз болады. Ашулану кібірліктен туындайды. Жату – кібірдің азаюына себеп болады. Ашуланған кезде, «Аллаһуммағфирли зәнби уә әзһиб ғайза қалби уә әжирни минәшшайтан» дұғасын оқу хадис шәрифте білдірілді. (Ибн Сүнни)
Мағынасы: «Йа Раббым, күнәмды кешіре-гөр. Мені жүрегімдегі ашудан және шайтанның уәсуәсәсынан құтқара-гөр.»
Ашуға себеп болған адамға жылы мәміле көрсете алмайтын адам, оның жанынан кету керек, одан ұзақ болуға тырысу керек.
 WWW.ISLAMDINI.KZ

Сұрақ: Дінімізде нәсілге бөліну деген нәрсе бар ма? Негрге, неміске, жапонға, сығанға, суннитке, шиитке, христианға, буддистке, атеистке үйленудің қауіп-қатері бар ма?Жауап: Еркек пен әйел үшін үкімдер әр түрлі болады. Дінімізде мұсылман еркектің кітапты кәпір (христиан немесе яһуди) әйелмен үйленуі тахримән мәкрух болса да жаиз болады. Бірақ мұсылман әйелдің кітапты кәпір еркекпен үйленуі жаиз емес. Үйленуге ниет еткеннен бастап мұсылмандықтан шығады. Мұсылман еркек те, мұсылман әйел де буддистпен, атеистпен үйлене алмайды. Үйленген адам мұсылмандықтан шыққан болады.
Дінімізде нәсілге бөліну деген нәрсе жоқ. Діндерге бөліну деген бар. Дініміз қай ұлттан, қай нәсілден, қай рудан болмасын мұсылмандар бір-бірінің бауыры екенін білдірген. Сыған, негр болу да нәсілге жатады. Егер де олар салих (жақсы, діндар) мұсылман болса, үйленудің ешқандай қауіпі жоқ.
Әйел мұсылман болған неміспен немесе жапонмен үйлене алады. Бірақ ол адамның салих (жақсы, тақуа) болуы маңызды. Намаз оқитын және харамдардан қашатын болуы керек.
Еркектің де үйленетін қыздың бойындағы ерекшеліктерден ең бастысы – намаз оқуына және көшеде дінге сай жабынып жүруіне аса мән беруі керек. Мұсылманмын деген қыз егер намаз оқымаса, көшеде ашық-шашық жүретін болса, ол қызбен үйлену күнә болады. Ал мұсылманмын деген бала намаз оқымайтын болса, ішімдік, зина, ұрлық сияқты харамдардан сақтанбайтын болса, онымен де үйлену күнә болады. Өйткені “Шират-ул Ислам” кітабындағы хадис шәрифтерде былай делінген:
«Қызын пасыққа (ашықша күнә істейтін адамға) тұрмысқа берген адамның дұғасы және ғибадаттары қабыл болмайды.»
«Пасық еркекпен тұрмыс құруға разы болған адамның қабірден тұрған кезінде маңдайында “Аллаһтың рақымдылығынан үмітін үзген” деген жазу болады.»
«Шапағатқа қауышқысы келген адам қызын пасыққа үйлендірмесін!»
Пасық деп ашықша күнә істейтін адамға айтылады. Мысалға: Намаз оқымайтын, көшеде діннің үкіміне сай киінбейтін (ашық-шашық шығатын) адам пасық болады. Пасықпен, яғни ашықша, жұрттың көзінше күнә істейтін адаммен үйлену жақсы емес. Әсіресе ақидасы бұзық, (адасқан ағымдағы) адаммен үйлену мүлдем дұрыс емес.
Мұсылман еркек  әдепті, инабатты, жақсы мінезді, дінін, иманын, исламның шарттарын үйренген, исламға мойынсұнатын, көшеде діннің әмірі бойынша киінетін ар-намысты қызбен үйленуі керек. Ар-намысты, дініне берік салихалы (тақуалы) қыз іздеуі керек. “Міндетті түрде бай және сұлу болсын” демеу керек. Байлық үшін, сұлулық үшін, нәсіл үшін, түсі үшін ар-намысты және діндарлықты қолдан жіберіп алмау керек! Хадис шәрифте: «Әйелдің сұлулығы мен байлығы үшін үйленген адам екеуінен де махрұм қалады. Діні үшін, салихалы болғаны үшін үйленген адамға байлық пен сұлулықта нәсіп болады» делінген. (Табарани)
Қорыта айтқанда еркек болсын, әйел болсын үйленетін адамның харамдардан сақтанатын болуы, намазын оқуы және басқа да ғибадаттарды жасауы, жақсы мінезді адам болуы шарт. Тек қана бойына, түр-түсіне қарап, ұлы сөзді тыңдамаған адам дүниеде де, ахиретте те опық жеп қалады.
Үйленетін адамның нәсілі және түсі маңызды емес. Маңызды болғаны жақсы адам яғни салих мұсылман болуы, пасық болмауы және ақидасының (сенімінің) дұрыс болуы.
 
Сұрақ: Намаз оқымайтын қызбен келешекте оқиды деген үмітпен, көшеде ашық-шашық жүретін қызбен келешекте жабынады деген үмітпен үйленген дұрыс па?
Жауап: Намаз оқымайынша, жабынып жүрмейінше үйленген жақсы емес.
 
Дұшпандық қауіпі
Сұрақ: Ешқандай (секта) топтарға қосылмаған, бірақ дұрыс кітаптарды да оқымаған қызбен үйлену дұрыс бола ма?
Жауап: Дұрыс кітаптарды оқымауының ешқандай зияны жоқ. Зияндысы қате кітаптарды оқып, дұрыс болған кітаптарға дұшпан болуында. Үйлену үшін мына шарттар толық болса, мысалыға ақидасы дұрыс, намазын оқитын, көшеде ашық-шашық жүрмейтін, әһли сүннет ғұламаларының кітаптарына дұшпан болмаған қыз болса, үйленудің ешқандай қауіпі жоқ.
 
Үйленерде
Сұрақ: Үйлену үшін қарастырып жүрген қыздардың ешқайсысын ұнатпаймын. Біреуі ұзын, біреуі қысқа, біреуі толық, біреуі арық, біреуі үлкен, біреуі кіші, біреуі сүйкімсіз, біреуі кедей. Қысқасы ешқайсысы көңілімнен шықпайды. Жар таңдағанда қандай сипаттарына қарап алу керек?
Жауап: Дініміз мұны да білдірген. Жас және бой айырмашылығы дінімізде маңызды емес. Ұсқынсыз және кедей де болуы мүмкін. Болмауы керек болған жалғыз нәрсе – діни жағынан әлсіздігі. Егер діни жағынан әлсіз болып, барлық жері керемет болса, оның ешқандай маңызы жоқ. Өйткені пайғамбарымыз алейһиссалам былай деген:
«Әйелді не байлығы үшін немесе сұлулығы үшін немесе діндарлығы үшін алады. Сендер діндар болғанын алыңдар! Тек қана байлығы үшін алған адам байлығына қауыша алмайды. Тек сұлулығы үшін алған адам сұлулығынан махрұм қалады.» (Мүслим)
Егер пайғамбарымызға сенбесек сонда кімге сенеміз? Бойымыздағы нәпсімізге сенеміз ба? Егер жарың діндар болса, оған сұлулықта беріледі делінген. Аллаһу та’ала барлық нәрсеге құдіретті. Түрі ұсқынсыз болса да бізге сұлу қылып көрсетеді. Демек, біздің  таңдауымыз діндарлық болуы керек. Діндар болса, бақытты болмау үшін ешқандай себеп қалмайды.
Қыздар да, әйелдер де тек қана діндар болған адамды, яғни бес уақыт намазын оқитын, әһли сүннет ақидасында (сенімінде) болған және мінезі жақсы, күнә-харамнан қашатын адамды таңдауы керек. Егер ең басты таңдау діндарлық болмаса, ондай отбасыда тыныштық, бақыт болмайды.

WWW.ISLAMDINI.KZ

Бұрынғы заманда бір ғалымды елдің патшасы қатты қадірлейтін болады. Бұл ғалым патшаға үнемі былай деп насихат айтады екен:«Патшам, жақсылық қылған адамға жақсылық жасаңыз! Жамандық жасаған адамға жаза ретінде өзінің жамандығы да жеткілікті.» Бұл ғалымды уәзірлерінің бірі көре алмай патшаға шағымданыпты:- Патшам! Ана ғалым сіздің аузыңыз сасиды деп айтып жүр.
- Сөздеріңнің дұрыстығына қалай сенемін?
- Ғалымды қасыңызға шақырыңыз, егерде сізге жақындағанда мұрынын жабатын болса, сөзімнің растығы белгілі болады.
Көре алмай жүрген уәзір патшаның алдынан шыға салып ғалымды асқа шақырады-да сарымсақ қосылған тағам ұсынады.
 
Біраздан соң ғалым патшаның алдына барғанында, патша оған қасына жақындауын айтады. Ғалым жақындағанда сарымсақтың иісі бар екені есіне түсіп, қолымен аузын жабады. Патша уәзірім дұрыс айтыпты деген шешімге келеді. Бір қағазға “Мына хатты әкелген адамның басын шап!” деп хат жазып, орап ғалымға хатты бас уәзірге апарып беруін және одан бір сыйлық алуын айтады. Ғалым бұл хатты алып келе жатып жолда баяғы уәзірді көреді. Патшаның бұйрығымен сыйлық алу үшін бас уәзірге бара жатқанын айтады. “Сыйлық” деген сөзді естіген уәзір “хатты маған берсеңіз, мен апарсам” деп жалынған соң, ғалым хатты оған бере салады. Сөйтіп хатты апарған көре алмаушы уәзірдің басы шабылады.
 
Ғалым әдеті бойынша қайтадан патшаның қасына барады. Патша оны көріп таң қалып, сұрайды:
- Сен хатты не істедің?
- Хатты алып бара жатқанымда сіздің уәзірлеріңіздің бірі хатты беруімді сұрады, соған бердім.
- Кеше сол уәзір маған, сенің “Әміршінің аузы сасиды” деп айтып жүргеніңді жеткізді. Сол рас па?
- Мүлдем ондай ештеңе айтпадым.
- Олай болса неге кеше алдыма келгеніңде аузыңды жаптың?
 
Ғалым сол уәзірдің оны асқа шақырып сарымсақ қосылған тамақ бергенін және сарымсақтың иісімен патшаның мазасын алмау үшін аузын жапқанын айтқанда, патша айтқандарың дұрыс екен деп ғалымның сөздерін қайталап шықты: «Жаманға өзінің жамандығы жеткілікті болды. Көре алмаған уәзір жазасын тартты.»




WWW.ISLAMDINI.KZ

Сұрақ: “Валентин күні” деп аталатын ғашықтар күнін тойлаудың және сыйлық берудің діни тұрғыдан зияны бар ма?Жауап: Бұл күн “Әйелдер күні”, “Балалар күні” секілді әдетке қатысты күн. Алайда “ғашықтар” деген кезде дінге қайшы (некесіз) болған қатынастар негізге алынуда. Ал бұл болса мүлдем жаиз емес, харам нәрсені тойлауға болмайды. Халықтың әдеті (салты) болған нәрсені жасау жаиз, алайда дінге қайшы болған әдетті құттықтау жаиз емес. Яғни дінімізде некесіз қатынастарға тыйым салынған. Төмендегі христиандардың әңгімесі дұрыс болса, ғашықтар күнін тойлауымыз – шіркеу попының жастарды қосқандығын тойлауға және поптың өлімін еске алуға ұқсап кетеді. Тіпті мейрам ретінде жарияланғанына қарағанда христиандардың діни мейрамын тойлау одан бетер қауіпті.
 
Сайнт (Қасиетті) Валентин (ғашықтар) күнінің шығу тарихы:Зұлымдығымен танымал болған Рим Императоры II-ші Клаудиус үлкен әскери қол жинауды көздейді. (Милади 200 ж) Император әскерге қосылған еркектердің отбасыларын және сүйіктілерін ойлап соғыса алмай қалады деп сенеді. Осы себепті жастардың үйленуіне тыйым салады. Сол дәуірде Императорға қарсы шыққан және жастардың басын қосқан Валентин атты поп ғашықтардың ең жақын досы атанады. Мұны естіген император Валентинді түрмеге қаматады. Түрме күзетшісінің соқыр қызының сауығуына көмекші болған Валентиннің аты Императордың құлағына жетеді. Сөйтіп, 14-ші ақпанда поп өлтіріледі. (Милади 270 ж)
 
Өлген күні күзетшінің соқыр қызына жазған бір жапырақ қағазы табылады. Ол қағазда Валентин ғашықтардың арасындағы махаббаттан, құмарлықтан сөз еткен екен. Сол күннен бастап 14-ші ақпан Сайнт (қасиетті) Валентинді еске алу үшін бір-бірлеріне ынтызар болған ғашық жандар тарапынан тойланып келеді.
 
Христиандық поп Валентин жастармен қоса кішкентай балалар тарапынан да сүйіспеншілікке бөленеді. Бір сылтаумен тұтқындалады. Тұтқында жатқан мерзімі бойынша балалар гүл шоқтарымен қоса жазған хаттарын күн сайын түрменің темірлеріне іліп кетіп жүреді. 14-ші ақпанда Валентинді өлім жазасына кеседі. Өлгеннен кейін жыл сайын 14-ші ақпан күні адамдар сүйіктілеріне гүл шоғырын, шоколад және ғашық сезімін білдіретін хаттарын алып бару әдетке айналады.
 
Әр түрлі мемлекеттерден шыққан көптеген тарихшылар 14-ші ақпанның тек қана ғашықтарға тән болуына қарсы болған. Олар 5 ғасырда өмір сүрген Қасиетті Валентин атты поптың бұл күнді мейрам күні деп жариялап кеткенін айтуда.
 
«Валентин христиандық сенімінде Римдік күнәсыз (святой) болып табылады. Милади 269 жылдары өлтірілген деп саналуда. Ғашықтардың көсемі (святойы) деп те білінеді. Жыл сайын 14-ші ақпанда еске алынады. Уақыт өте келе бұл күнді “ғашықтар күні” деп атап кеткен.» (Oxford Dictionary of English)

WWW.ISLAMDINI.KZ

Қазақстан өз жерінің, халқының
қауіпсіздігін сақ­тау үшін шет елдерден келген секталардың қыз­ме­тін қатаң
бақылауға алуы тиіст. Соңғы
жылдары мем­лекетімізде исламның негізгі қағидаларына жат мазарларға табынушылық, балгерлік әрекеттер
кең етек жая бастады. Атап айтқанда кейбір топтар дін, ислам атын жамылып, Арыстан-баб, Қожа Ах­мет Яссауи,
Айша бибі және т.б. көптеген ба­тыр­лар­дың бейіттерінің басына
табынуды ұйым­дас­ты­ру арқылы пайда табуды үлкен қызметке ай­нал­дыр­ған. Атап айтқанда “Ақ жол” деп аталатын зия­лат­шылар
осы мәселені үлкен бизнеске айнал­дыр­ған. “Адамдарды адастырып, біреулерге
“аруақ са­ған қонды”- деп “Аққу”, “Ақ ана”, “Ақ ұл” деген атақ береді екен.
Осыған орай Түркістанға баруды “Кі­ші Мекке” деп насихат жасауды үрдіске ай­нал­дыр­ған.
Секталармен күресудің амалдарын іздеген қа­зақтар, “енді ішкі рухани ыдыраумен”
күресуі де қа­жет!!


Құран-Кәрімнің Фатыр сүресінде: “Алланы
мойын­дамай сендер тәңір тұтқан нәрселерің еш­те­ңеге ие бола алмайды. Егер,
шақыра қал­саң­дар, ол сендердің дауыстарынды естімейді, ес­ті­се де тіл қата
алмайды. Қиямет күні олар сен­дер­дің тәңір тұтқандарыңды да мойындамайды (бе­зіп
шығады). Бәрін біліп тұрған заттай сені еш­кім де хабардар ете алмайды.”2 Тағы бір аят­та: “Алланы қойып, олар сыйынған құдіреттер (бұ­ттар) түкті де жарата
алмайды, керсінше олар­дың өздері қолдан жасалғандар. Олар жан­сыз, өлі зат,
қай уақытта қайта тірілетінің біл­мей­ді.”3Бір Аллаға ғана сйыыну – нағыз мұ­сыл­ман­дық, басқаларының бәрі исламды
қорлау.
Сонымен қатар, елімізде соңғы жылдары тә­ңір­шілдікті уағыздап, ислам дінін
“араптар ойлап тап­қан, қазақтарға қажетсіз” дейтін “зиялылар” то­бы пайда
болды. Атап айтқанда Мурат Әуезов, Ақсе­леу Сейдімбеков, Әуезхан Қодар, Оралтай
Біләлов т.б. адамдар.
Оралтай Біләлов деген адам “Жерұйық” деп ата­латын кітабында тәңіршілдікке
табынуды, на­си­хат­тап, ислам діні туралы мына мағынадағы ауыр-ауыр сөздер
айтады: “Біздің тарихи санамыздаң жұлын-жүйкесі Тәңір діні. Еліміздің ұлттық са­на­сын
Тәңір дінісіз қалыптастырғысы келетіндер – қа­зақтан мәңгі жарымес ұлт жасау
жолындағылар. Біз­дің осы күнге дейін мәңгүрт (жарымес бол­ға­ны­мыз жетеді… Оңтүстік – Батыстан “Аллалап” қы­лыштарын
жалаңдатып, жұрттың бәрін сәж­де­ге жығып, оған көнбегендерді қырып-жойып араб­тар
шабуылдады…
Ал, енді біздің топырағымзғы жат, мә­де­ни­еті­міз­ге қайшы келетін басқа
дінді ұстаған қан­дас­та­ры­мыздың Тәңір дінін “Язычество”, “шаманизм”, “жа­байылық
және тағы басқалай деп, жөнсіз ғай­бат­тауларына не жорық?.. Ислам арабтардың діні жә­не де, ол
қазіргі кезде ғасырлар бойы исламды сая­саттың құралы қылып келгендердің
кесірлі ние­ті­нен бұға берсең, (момындық танытып, мойын­да­саң), сұға беретін
дінге айналды…” 
Мұрат Әуезов ағамыздың мына сөздерін қа­лай түсінуге болады: “Буддизм
Монголиядан кел­ді… түпнегізінде табиғатқа бағыну идеясы жа­тыр… Бурханизм,
оның ар жағында тұрған Тә­ңір­шіл­дік көшпелі халықтың үлкен рухани жетістігі…
Ол – Шыңғыс ханның философиясы… Бурханизм, Тә­ңіршілдікті білу арқасында біз
өзімізді жақсы бі­ле­тін боламыз.”[1]
Бұл не? Не деген бұрмалаушылық!! Ислам ту­ралы
бір сөз жоқ?! Осыған орай есімізге Рим па­па­сы Бенедикт XVI 2006 жылы
Германияның Ре­генс­бург
қаласындағы университетте оқыған лек­ция­сында: “Мұхаммед не жаңалық әкелді,
көр­сет­ші маған? Сіз зұлым және адамшылыққа жат­пай­тын нәрселерді табасың. Өзі насихаттаған сенімді қы­лыш
арқылы таратуға бұйрық береді”[2], - деген сө­зін есімізге салды.
Ауезхан Қодар деген біреу, тіпті тә­ңір­шіл­дік­ті теледидар арқылы және
өзінің жеке меншігі бо­лып саналатын “Тамыр” журналында на­си­хат­тау­ды
үрдіске айналдырған. Оның “тәңіршілдік ата-ба­баларымыздың бұрынғы ұстаған
діні” деген мә­лім­деме ешбір ғылыми шындыққа жанаспайды. Біз­дің
ата-бабаларымыз, бергісі Бұқар жырау, Иб­ра­гим (Абай) Құнанбайұлы, арғысы Асан
қайғы Сә­битұлы мен Әл-Фарабилер түгелдей ислам ді­нін­де болған. Сонда Әуезхан
Қодар қай ата-ба­ба­сын айтып отыр екен?!... “бүгінгі қазақ халқы мен оны
құраған түрік тайпалары ислам дінінде бірігіп, бас қосып, адамзат тарихында
есімдері алтын әріп­тер­мен жазылған Қашғарлық Махмуд… Ба­ла­са­ғұн­дық Жүсіп
Хас Хажиб, Ибин Сина, Әл-Хорезми, Әл-Бируни, т.б. ислам өркениетінің өкілдері.”[3]
“Тамыр” журналында (№1, 2007) Әуезхан Қо­дар М.Увалиевтың “Менің тәңірім”
деген өлеңін бас­ты. Өлең пайғамбарымызбен ислам дінін жермен-жексен етеді.
Сөзді өлең авторы М.Увалиевке берейік:
“Пайғамбар, кім ол Мухаммед?
Естімеп едім мұныңды.
Саудагер дейсің бе бұрынғы?”
Түсінбеймін құранды.
Жуа алмайды күнәмді,
Отырмаймын тұншығып 
мешіттерде қапырық.
Тізерлеп те тұрмаймын 
уағызға молла шақырып,
Сыбдырын ну қамыстың, 
Гүрілін жолбарыстың,
Дүбірін түмен тұлпардың
Тыңдауға мен іңкәрмін,
Өзіме-өзім молла, пайғамбар
Ойланбай көзсіз құлайым,
Көгілдір түпсіз аспанға.
Сол менің жалғыз құдайым.
Өсиетін ислам ұғынсақ,
Сиырға салған ыңыршақ 
Сарбаздарым, ел шетіне жау келсе,
Тордағы жыртқыштардай атылады.
Даладағы тасқындай батырады.
Сонда өзінді тәубаға түсіресің.
Сода ғана түріктің жебесі мен
Жалғыз құдай – Тәңірді түсінесің”


          (Аударған Ә.Дайырбаев)

(Ана тілі,6 желтоқсан, 2007.)



Дінтанушы Мұхан Исахан тәңіршілдік ту­ра­лы мынадай дұрыс қорытынды
жасайды: “Тә­ңір­шіл­дікті қазақтың төл діні деп жүргендер… Ақ­се­леу
Сейдімбек, Мұрат Әуезов, Әуезхан Қодар… Тә­ңіршілдік сенімінің тарихына
қарайтын болсақ, ал­ғашқы ата-бабаларымыз ғұн, үйсін, түріктердің тә­ңірге
сенгендігі туралы мәліметтер келтіріледі… Тә­ңір сенімін ата-бабаларымыздың төл
сенімі деп ай­та алмаймыз. Ата-бабаларымыз Тәңір деп, көк ас­пандағы Ұлы
Жаратушыны айтқан. Тәңірді ас­пан­да деп сенгендіктен, көбіне Ұлы Жаратушыны
Көк Тәңір деп атаған.… Тәңіршілдікті тастап, Ис­лам­ды қабылдағанына мың жылдан
астам уақыт бол­ды. Ата-бабаларымызға егер, Исламнан Тә­ңір­шіл­дік үстем болса,
Тәңіршілдікті тәрк етпес еді. Бұ­ған қарап, Тәңіршілдіктің архаистік
(ескішілдік, кертарпалық) сипаты басым деуге болады… Ислам – күллі адамзатқа
жіберілген дін.”[4]
Қазақ зиялыларының ішінде кейбір ақын­да­ры­мыз Исламның адамзат тарихында
өркениеттік роль атқарғанынан мүлдем бейхабар екенін та­ны­ту­да. Және олар
Исламға қарсы өлең мағынасында ша­бул жасауды тоқтатар емес. Есімі қазақ жұрт­шы­лығына
танымал Б.С.Қошым-Ноғайдың осыдан 2-3 жыл бұрын жарық көрген “Тәңір таразысы”
де­ген кітабының 169-170 беттерінде “Аруақ қашты біз­дерден” деп аталатын
өлеңін оқығанда төбе ша­шы­мыз түк тұрып, “Астафирулла” деп жағамды ұс­тадым.
Қайдағы бір сектаның мүшесі,немесе бі­лім­сіз көшедегі пақыр осындай өлең
жазса, “бімімсіз наданнан не күтуге болады” деп үндемей қоя салуға болар еді.
Ал, елге танымал Байбота Қошым-Ноғайдың өлеңі тағы да Тәңіршілдікке бой
алдырды:
Күмбезі көкті тарылтқан,
Мешітте нең бар, ей, қазақ?!
Алланың үйі аласа ғимараттардан,
Кәдімгі әмірмен салдырған
Әйгілі Ақсақ Темірдің!
Көк түріктердің көзіне
Көк аспан боп көрінген
Тәңірім неткен күшті еді?!
Тәңірім неткен күшті еді?!
Тәңірім неткен күшті еді?!


***


Қартайған парсы Құдайы,
Алжыған араб Алласы.
Ділімді жаулап құл қылды,
Тілімді бұзып тұл қылды.
Дініне күштеп кіргізіп,
Құбыласына қаратты.
Құлшылық қылып күнімен,
Құлағы мүкіс Құдайға,
Тәңірімізді ұмыттық,
Тәңірі бізді ұмытты.


***


Ақыл азаған ұрпаққа:
“Тәңірің – Алла, Құдай”,-деп
Ақсақалдардың ауызы
Қисаюларын қисайды. 
Сарыарқадан сабылып,
Меккеге саттық көзді енді.
Жолынан тайған ұрпағын,
Аруақ қалай қолдасын?!
Аруақ қашты біздерден!
Аруақ қашты біздерден!
Аруақ қашты біздерден!
Оралар ма екен ол?...
Қайдам?![5]


Пайғамбар
жасынан асқан Өмірбек Бай­гел­ді мырзаның әруақтармен сөйлесіп, өтірік-әң­гімелерімен
халықты сендіріп жүргеніне қай­ран қаламыз. Өмір бойы қасықпен бедел жинап,
оны шелектеп төге салғандығын қалай түсінеміз? Ірі қоғам қайраткері, ұлтжанды азаматымыз Амал­бек Тшан Өмірбек
Байгелдінің түсініксіз, сана қа­былдамайтын сөздері туралы былай
дейді: “Көріп-білгіш дегенге жұрттың неге сенгіш екенін де мен түсіне алмаймын. Бабамызға ас бердік, қо­нақ ретінде Өмірбек Байгелді де
шақырылған екен. Қо­нақ болғаннан кейін ниетін білдірсін деп ол кі­сі­ге сөз
бердік. Сондағы айтқан әңгімесінің сиқы мы­нау: “Бәленбай жыл бұрын қасындағы
бір топ адам­мен бірге қазба жұмыстарын жүргізіпті. Қаз­ған жерлерінін белгісіз
біреудің моласы та­бы­лып­ты. Өздерінің айтысына қарағанда, ол бір қожаның мүр­десі
көрінеді. Мүрденің жанынан хат та­бы­лып­ты
- мыс. Ол хатта “мың жарым жылдан кейін қазақтарға басшы болып “Нұр” есімді бі­реу­дің
келетінін, содан кейін олардың жағдайы күрт жақсарып кететіні жазылыпты – мыс.” “Тоқ­саныншы жылдардың басында осы ту­ра­лы
айтқанымда мені ешкім тындамап еді, тү­сін­беп еді. Содан кейін
елдің жағдайы өте нашар бол­ды. Қалай осыны түсіне бастап еді жағдай жақ­сарып
кетті”,- деп бөсті.
Әлбетте, таң қалдық. Мың жарым жыл бойы ақ қағаздың сарғаймай, ші­рі­мей
жатқанына қайран қалдық. Қандай әріппен
жа­зылғанын, оны Өмекеңнің қалай оқығанын ой­лап, таңданысымыз одан бетер арта түсті. Ең өкі­ніш­тісі, діни
сауаты жоқ, Құраннан хабарсыз жұрт­тың осындай алдамшы әңгімелерге сеніп қа­ла­ты­ны.
Шымкентте Сиқым бабамызға есекрткіш қойыл­ған еді. Қасына екі көріпкел әйелді ертіп, Өмір­бек Бәйгелді де келіпті.
Жанындағы әйел­дер­дің “көріп – білу” қасиеті сұмдық екен, ес­керт­кіш тұрған
төбенің жай төбе екенін ал ба­ба­ла­ры­мыз­дың сүйегі келесі төбеде жатқанын
“көріп біліп қойып­ты. “Кесенені сол жерден көтеріңдер”,- деп ақыл үйретіп
кетіпті… ол бір трактор айдаған жі­гіт­тің үйінің орны екен. Кілең темір-тесек…
шы­ғып­ты… Егер, көзін ашқалы қызмет істеген, көзі ашық деген Өмірбек Байгелді
сияқтылар аруақ­тар­мен әңгімелесіп, құдайдың өзін кабинетіне кіргізіп алып
жатса, қарапайым қазақтан не күтуге бо­ла­ды.”[6] 
2006 жылы “Қасиет” баспасынан Дү­кен­бай
Досжанның “Жан тәтті” деп аталатын кі­та­бы жарық көрді. Кітап бірден дау-дамай туғызып, оқыр­ман
қауымды қатты дүрліктірді. Бүкіл мұ­сыл­ман­дардың ар-намысын қорлады. Ис­лам­та­ну­шы­лар­ға
мынандай оқиға белгілі. Кезінде Ахид со­ғы­сын­да Пайғамбарымыздың сүйікті жары
Айша да бір­ге болған. Мұхаммедтің жасақтары Мәдинеге жа­қын­даған кезде
тоқтап, аз уақыт демалады. Айша дәрет сындыруға сырттқа шығып, қайта кел­ген­де
мойындағы моншағын түсіріп алғанын бай­қай­ды. Болған жеріне оралып, қайта
келсе, керуен ор­нынан қозғалып, ұзап кетеді. Айша “мені іздеп ке­лер” деп сол
орында отыра береді.
Керуеннің соңынан Сапуан деген сахаба қон­ған жерді тексеріп жүріп, Ұйықтап
жатқан Ай­ша­ны көрген соң түйеге мінгізіп, ислам әскерін қуып же­теді. Бұл оқиғаны
білген кейбір имансыздар Ай­ша мен Сапуан туралы өсек таратады. Бірақ, Ай­ша­ның
таза екеніне көпшілік сенеді. Осы оқиға ту­ра­лы Құран-Кәрімнің “Нұр” сүресі
былай дейді: “Егер, бірер топ сендерге
өсек айтып кетсе, оны бір­ден жамандыққа жорымаңдар… Жа­ла­қор­дың әрқайсысы
өздеріне тиісті жазасын алады… Олар бұған төрт адамды куәға тарт­па­ды ма? Одай
болса, бұл іс Алла назарында жал­ған саналады…
Сол өсекті сендер өз ауыздарыңмен та­рат­тың­дар,
ештеңені елемей, жоқ нәрсені жалған соқ­тыңдар. Бірақ, ол құдай алдында зор
күнәға са­налар еді… ендігәрі мұндай сөзді ауызға ал­маң­дар -
деп насихат береді Алла.”[7] Құран-Кәрім “жал­ған,
өтірік” деп көрсеткен оқиғаны Дүкенбай Дос­жан шірмікпестен, өзі көргендей
былай баян­дай­ды: “Аяғын аттата басқан
мініс түйе ар­шын­дап аяңдаған кезде жон арқасындағы екеуі бірі ер­кек, бір
ұрғашы ерсі изектейді екен. Енді бір қа­раса Сапуан алдындағы келіншектің аш бе­лі­нен
қаусыра құшақтап алыпты… Айшаның тұ­ла бойына бір түйір шоқ жүгіріп өткендей бо­ла­ды,
жігіт құшағынан шыға алмай өлердей
қы­сы­лады… қарулы қарауыл жігіттің арт жа­ғы­нан изектеуі жиіледі… Сапуанның
екі санының ара­сынын от қанжары түрегелді… Еңгезердей қа­рауыл… қауырсындай
келіншекті құшағына кү­реп алды. Жып-жылы құм үстіне сұлата сал­ды. Құшағына
ұрғашының діріл аралас үні талып-талып жетеді. 
Тезірек
келші! Өртеніп барам!”[8]
Не деген масқара! Дүкенбай Досжанның мы­на сөздері Ги де Моппасанға, Декаменонға, тіп­ті
Камасутраға шаң ілестірмейді. Жыныстық қа­тынастар
туралы жазса тақырып жеткілікті.
Ал, Пай­ғамбарымыздың әйелі Айшада не шаруасы бар?! Ислам елдері бұл шығарма
туралы біле ме, жоқ па, ол әлі белгісіз. Бірақ, оқыған болса, Дү­кен­бай
Досжанға не істер екенін айтып білу қиын.

---

1. Ислам және адамзат болашағы. Сәкен Өзбекұлы. Алматы, 2009 ж.