13 октября в Казани День Памяти народов Поволжья и Урала!

В столице Татарстана Казани 13 октября (суббота) 2012 года пройдет 22-ой
День памяти защитников Казани, павших при взятии города – 460-ая
годовщина завоевания Казани войсками Ивана Грозного. 15 октября 1552
года после героической 41-дневной обороны, в ходе ожесточенного штурма
пала столица Казанского ханства, Казань.180-тысячной русской армии
противостояла 30-тысячная армия хана Едигера, в которую входили татары,
ногайцы, удмурты, мордва, чуваши и марийцы. В осаде было задействовано
огромное количество войск и орудий. Русские войска имели огромный
численный перевес над осаждёнными, кроме того, русские имели
многочисленную артиллерию (150 орудий). «Наряд» (артиллерия) располагала
различными типами орудий. Русская армия была представлена всеми родами
войск: конницей, стрельцами. По рассказам историков в 180 тысячной армии
Грозного было 30 тысяч татар-мусульман. Что опять-таки ставит под
сомнение правдивость российских историков. Ведь не могло столько
мусульман равнодушно смотреть, как из пушек расстреливали минареты и
принимать в участие массовой резни мусульман, включая детей и женщин
Казани.
Каждый народ вправе гордиться своей историей. История каждого народа -
неповторимая, особенная, самобытная. Мы должны помнить о делах дней
минувших, должны изучать и знать историю своего края. Необходимо, чтобы
представители нашего поколения умели принимать исторические знания,
которые тесно связаны с культурой и традициями народов Поволжья и Урала.
Коренные народы Поволжья и Урала относящиеся к двум крупным
этнолингвистическим группам, финно-угорской: коми, удмурты, мордва,
марийцы, и тюркоязычной: чуваши, татары, башкиры. Все эти народы прошли
сложный путь. В процессе совместного проживания происходило
взаимовлияние и взаимопроникновение культур, имеющих свои особенности.
Это - наша общая история, но каждый народ помнит и чувствует эту историю
по-своему. Национальная память по-своему перерабатывает и осмысляет
общий опыт. И поэтому каждый народ должен гордиться свей историей, и мы
обязаны попытаться сделать так, чтобы наши общие трагические
воспоминания сближали, а не разъединяли нас. И у нас есть шанс
добиться того, чего мы хотим.
С завоеванием Казанского ханства Москвой в 1552 году власть хана в
Казани ликвидировалась. В крупнейшие города в Казань и в Свияжск
направляются большие воеводы, являвшиеся наместниками Ивана Грозного на
местах. Намереваясь усилить колонизацию Поволжья и Сибири, московское
правительство учредило в Казани самостоятельную епархию под
покровительством военных. Епархия сразу же занялась постройкой
монастырей и церквей, а также насильственной политикой христианизации
местного населения. Во всех татарских селах жестоко разрушались мечети и
медресе, уничтожались ценные и священные арабские книги и древние
рукописи. На местах разгонялись исламские просветители и учителя,
религиозное руководство в лице мулл и имамов. Над татарами,
противившимися крещению, совершалось дикое насилие: их сажали в тюрьмы, у
них отбирали земли, их выселяли из деревень, заставляли жениться на
русских женщинах, держали в цепях, жестоко пытали. Детей татар и башкир,
заново обратившихся в Ислам, отбирали у родителей и раздавали
новокрещенным. При этом церковники не скрывали, что их цель - отучить
татар от исламской веры. В свою очередь татары-мусульмане, борясь с
насильственной христианизацией, разрушали монастыри и церкви, избивали
наиболее ненавистных им священников, некоторых даже убивали, поднимали
массовые восстания. Кроме татар, являвшихся в своем большинстве
мусульманами, на территории бывшего Казанского ханства из-за религиозной
политики оккупантов пострадали и другие народы чуваши, удмурты,
марийцы, у которых вырубались священные рощи. Позже Архиепископом в
Казань был направлен фанатик-миссионер и беспощадный палач Лука
Конашевич. За короткий срок в Свияжском уезде со своими палачами он
сумел крестить 13822 чувашей, черемис и мордвы.
Вот уже несколько лет реставрация храмов Свияжска ведется за счет
федерального и республиканского бюджета, конечно же, больше из кармана
жителей Татарстана. Взнос каждой стороны, по данным фонда «Возрождение»,
по 400 миллионов рублей ежегодно. Город Свияжск был основан в мае 1551
года. Первыми прихожанами были враги наших предков Иван Грозный и
русские воины, стрельцы, которые молились перед походом на Казань. Слова
Ивана IV после взятия г. Казани: "Мечети поганые раскопать и святые
церкви на их месте возвести", позже в оккупированных регионах к июню
1744 года из 536 мечетей было разрушено 418; москвичи от полного
уничтожения воздержались потому, что слух об этом мог дойти до
мусульманских стран и вызвать там разрушение церквей.
Мы помним вынужденную иммиграцию поволжских татар в Среднюю
Азию, Турцию и в другие страны случившееся из-за насильственного
крещения и национального гнета. Однако татар всегда тянуло к
историческим землям своих предков. Они едут, чтобы увидеть земли
татарских ханов - Сибирь, Волгу, Урал, Татарстан, Астраханские,
Оренбургские, Пермские, Самарские, Симбирские, Омские края. Живущие за
рубежом наши соотечественники, помнят и знают нашу историю, они проводят
многочисленные мероприятия по консолидации татарских общин,
сохранению этнокультурного пространства, укреплению связей с
исторической Родиной, вносят весомый вклад в мировую цивилизацию, это
ли не доказательство того, что татарский народ не побежден и продолжает
развиваться?
Взглянем, как относятся татары, русские и их правительства к своей истории.
В этом году жители России с размахом провели 200-летие Бородинской
битвы. К юбилею приурочены торжественные мероприятия в разных городах и
регионах: открытия музеев, организация военных реконструкций, выставок,
фестивалей и т.д. Президент России принял участие в праздновании
200-летия битвы под Бородино. По случаю 200-летия победы над французами в
России прошли общецерковные торжества. Во всех храмах РПЦ прошли
молебны. Юбилейные торжества возглавил лично Патриарх. Более 2,7 млрд.
рублей ушло на подготовку мероприятий по празднованию 200-летия.
Каждый год патриоты Татарстана и соседних республик собираются почтить
память предков, однако мы не видим президента республики Татарстан,
министров, депутатов, писатели, деятелей культуры, (депутаты, писатели,
деятелей культуры участвуют только 25-30 человек) директоров
предприятий, ректоров институтов, директоров школ и имамов мечетей
республики. Неужели правительство Татарстана не может выделить около 100
миллионов рублей нам татарам, которых больше 12 миллионов по всему
миру, для проведения Дня памяти, в частности для издания брошюр, книг,
календарей, проведения конференций, построек монументов павшим героям,
музеев?
С таким же успехом могут совместно проводиться мероприятия братских народов Поволжья и Урала:
Башкиры – день приуроченный Салавату Юлаеву - башкирскому национальному
герою, одному из руководителей Крестьянской войны в 1773-1775 годах,
сподвижник Емельяна Пугачева.
Чуваши - «Акатуй» - один из самых важных национальных праздников
чувашского народа и связан с древними традициями празднования окончания
весенних. полевых работ.
Удмурты - «Гербер» - традиционный удмуртский национальный праздник.
Марийцы - «Семык» - национальный праздник марийского народа посвящённый национальным героям.
Мордовы - «Тексень каштаз» - национальный мордовский праздник.
Мы призываем 13 октября к флагам Татарстана привязать зеленые ленты,
напоминая о героических погибших предков, главу Русской Православной
Церкви (РПЦ) Патриарха Кирилла принести публичное покаяние за проступки,
совершенные в период инквизиции перед народами Поволжья и Урала, широко
освещать данное мероприятие в средствах массовой информации.
Председатель Шуры Аксакалов - Габдельбарый Зиннуров.
Председатель Набережночелнинского отделения ТОЦ - Рафис Кашапов.
Председатель камского отделения СТМ "Азатлык" - Ильмир Салих.
http://tatar-centr.blogspot.com/2012/09/13.html
Как идет подготовка ко Дню Памяти?
http://www.tatar-gazeta.ru/...
Без заголовка
Yuragim ishqingda cho'g'dek yonsaham.
Dunyodagi barcha mendan tonsaham.
Telbadeb qalbimni yulib olsaham.
Ollohim sevgingdan bir parcha bergin.
Mayliga cho'llarni kezay umurbod.
Holimni ko'rganlar deb yuborsin dod.
Diydoringa yetolmay qilayin faryod.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Nomingni aytmasdan tura olmayin.
Seni o'ylamasdan yura olmayin.
Mayliga boy odam bo'la olmayin.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Desinlar ko'rganlar kim bu devona.
Ishqingda kul bo'lay men yona yona.
Azoblardan hil hil bo'lsin shu jona.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Toki kuzlarimdan mehir porlasin.
Ishqingni taftidan qalbim gullasin.
Bugun shayton alamdan o'ksib yig'lasin.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Borliqni sevgi birla ko'rishim uchun.
Asl sevgi qandayligin bilishim uchun.
Dunyo azoblariga dosh berishim uchun.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Ishqsiz qalbim misli muzga aylangan.
Tilim shakar emas tuzga aylangan.
Umrimham ohirlab kuzga aylangan.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Dunyodagi barcha mendan tonsaham.
Telbadeb qalbimni yulib olsaham.
Ollohim sevgingdan bir parcha bergin.
Mayliga cho'llarni kezay umurbod.
Holimni ko'rganlar deb yuborsin dod.
Diydoringa yetolmay qilayin faryod.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Nomingni aytmasdan tura olmayin.
Seni o'ylamasdan yura olmayin.
Mayliga boy odam bo'la olmayin.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Desinlar ko'rganlar kim bu devona.
Ishqingda kul bo'lay men yona yona.
Azoblardan hil hil bo'lsin shu jona.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Toki kuzlarimdan mehir porlasin.
Ishqingni taftidan qalbim gullasin.
Bugun shayton alamdan o'ksib yig'lasin.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Borliqni sevgi birla ko'rishim uchun.
Asl sevgi qandayligin bilishim uchun.
Dunyo azoblariga dosh berishim uchun.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Ishqsiz qalbim misli muzga aylangan.
Tilim shakar emas tuzga aylangan.
Umrimham ohirlab kuzga aylangan.
Ollohim ishqingdan bir parcha bergin.
Мир меняется - Ислам, спорт и политика!
На ФОТО: Флаг Организация Исламская Конференция (ОИК)
Мир меняется, в современном мире мусульманские государства выступают важным фактором геополитики. Достаточно отметить, что исламский мир обладает колоссальными запасами нефти и газа, у них происходит интенсивное движение мировых капиталов, во многом благодаря тому, что через эти регионы проходят основные воздушные и сухопутные коммуникации, связывающие Европу с Азией и Америкой.
В мире интерес вызывает феномен «исламского возрождения» в странах Ближнего и Среднего Востока и Восточной и Западной Европы. Решающий толчок, выведший исламский фактор в ранг первостепенных проблем мировой политики, экономики, культуры и спорта, является увеличение числа мусульман. Быстрому росту исламского мира способствует демографический фактор: если в 1980 г. численность мусульман в мире составляла 18% от всего населения Земного шара, то в 2000 г. - уже 23%, а, по прогнозам, к 2025 г. составит уже 31%, т.е. впервые превзойдет по численности христианское население планеты.
Мы знаем среди спортсменов мирового уровня немало мусульман: тех, кто принял Ислам, и тех, кто родился в мусульманской семье. Большое число мировых звёзд спорта пришли к Исламу уже в зрелом возрасте, добившись успехов в спортивной карьере. Вот несколько имён самых знаменитых мусульман спортсменов: Мохамед Али, Зинедин Зидан, Карим Абдул-Джаббар, Майк Тайсон, Златан Ибрагимович, Билал (Франк) Рибери, Хаким Абдул Оладжьювон, Абдул-Салам Билал Анелька…
Отметим недавние успехи зарубежных мусульман в области спорта: учитывая мнение многомиллионный мусульманской уммы мира, испанский футбольный клуб «Реал-Мадрид» избавился от креста. В качестве жеста признательности президент «Реала» Флорентино Перес убрал с короны на официальном гербе клуба крест, чтобы избежать непонимания или неправильного толкования в регионах, где большинство населения составляют мусульмане. Крест на гербе испанского клуба появился в 1920 году, когда опеку над ним взял король Альфонс XIII. Тогда же в названии клуба появилось слово "Королевский" – Real. Ранее по просьбе мусульман из Катара от креста на гербе также избавилась известный испанский футбольный клуб «Барселона».
Уже многие годы мусульмане России требуют убрать с герба России крест, доказывая, что в многоконфессиональной стране это несправедливо. По словам протестующих мусульман, Россия, как и СССР, светское государство и наличие христианских символов в гербе, конечно же, не может не задевать чувства граждан российского общества, в частности около 25 миллион мусульман. Последователи Ислама надеются быть услышанными властью.
Совсем скоро стартуют Олимпийские игры, торжественное открытие которых пройдет 27 июля в Лондоне, и поэтому праздничному событию недавно был опубликован маршрут движения олимпийского огня. Рима Абдулла спортивный комментатор и любительница футбола станет первой женщиной в истории Саудовской Аравии, которая примет участие в эстафете Олимпийского огня. Наряду с этим также на Олимпиаде в Лондоне может впервые в истории участвовать женская футбольная команда королевства Саудовской Аравии. Как ожидается, в Олимпиаде-2012 примут участие более трех тысяч спортсменов из мусульманских стран.
Одновременно с традиционными видами спорта начали развиваться единоборства, такие как: кикбокс, тайский бокс, миксфайт и тд. Все больше людей становятся не только зрителями поединков, но и их участниками. Среди них немало мусульман.
На сегодняшний день довольно таки часто проводятся турниры и чемпионаты по данным видам спорта. И на этих соревнованиях немало моментов, которые неприемлемы для морально-этических устоев мусульман. Спиртные напитки, вызывающие музыкальные группы, полуголые девушки с табличками раундов всё это оскорбительно не только для мусульман, но и для спортсменов и зрителей других конфессий. Нужно действовать над решением данных проблем.
Одновременно с развитием боевых искусств, все больше и больше начинаются участвовать в них российские мусульмане, например: Адлан Амагов, Муса Мусалаев, Адам Халиев, Багаутдин Абасов, Магомед Маликов, Али Багаутинов, Джабар Аскеров, Бувайсар Сайтиев, Магомед Шихшабеков, Марат Гафуров, Маирбек Тайсумов, Мухаммад Бибулатов, Муса Хаманаев, Хабиб Аллахвердиев и многие другие. Их достижения видны на европейском и мировом уровне. Очень приятно, когда бойцы посвящают свои победы Всевышнему Аллаху! Зрелищные поединки настоящий подарок всем любителям этого вида спорта. И это видят миллионы активных любителей спорта по всему миру.
Спортсмены из национальных республик выходят на ринг с национальными флагами. Если взглянуть на нынешнюю политическую ситуацию, вслед за Чечней «президентские» посты были упразднены в республиках Бурятия, Марий Эл, Удмуртия, Чувашия, Саха (Якутия), Адыгея, Дагестан, Ингушетия, Кабардино-Балкария, Карачаево-Черкесия. На очереди Татарстан и Башкортостан. Сегодня идут упразднения постов президентов, а завтра могут ликвидировать республику, флаг, герб и гимн. Мы, активисты Татарского общественного центра, категорически против политического давления Москвы. Однако, ни смотря, ни на что давление продолжается в отношении национальных республик. В связи с чем, мы предлагаем объединиться спортсменам мусульманам России под исламским флагом. Флаг Организация Исламская Конференция (ОИК) - полностью зелёный фон, символ Ислама, Исламских земель. В центре на белом диске, красный полумесяц обращённый к вверху - это символ, который должен буквально отобразить в символической форме Ислам и что Аллах стоит выше, чем все люди. Белый диск представляет Мир среди мусульман и всех людей, живущих в мире. На диске слова «Аллах Акбар» написаны арабской вязью. Появление спортсменов на спортивную арену с флагами ОИК, которая сотрудничает с Россией, привлек бы внимание руководителей мусульманских государств и богатых шейхов, которые могут спонсировать чемпионаты.
Также мы замечаем сплочённость народов на подобных чемпионатах, да это вполне нормальное явление, и у славян заметно подобное отношение друг к другу. К примеру, дзюдоист Владимир Путин регулярно поддерживает чемпиона мира по смешанным единоборствам Федора Емельяненко украинца по национальности.
Напоминаем, в Татарстане в 2013 году состоится XXVII Всемирная Летняя Универсиада - всемирные студенческо-молодёжные спортивные соревнования. Организаторам летней Универсиады надо создать комфортные условия для всех, особенно для мусульманской молодёжи. Во время Универсиады мусульмане спортсмены не должны быть обречены на скучную, однообразную, будничную жизнь. Им необходимо предложить соответствующие шариату формы проведения досуга. Для казанских татар-мусульман сейчас актуально выработать проблемы досуга для гостей.
Настоящее письмо принято на общегородском собрании Набережночелнинского отделения (НЧО) ТОЦ.
Председатель собрания председатель ТОЦ Рафис Кашапов.
Секретарь собрания Марзия Шакирова.
Татарстан, Набережные Челны. http://tatar-centr.blogspot.com/2012/06/blog-post_23.html
Без заголовка
СИЗ ЭДИНГИЗ АЕЛ.
ХУРМАТГА САЗОВОР.
КУЗ ТЕГДИМИ НИМА.
БУЛДИ СИЗГА ОЙИМЧА.
ЮРДИНГИЗ КАДАМ БОСИБ.
МАЙИШАТУ ИШРАТ.
КИЙМ КЕЧАК КИММАТ.
БАХО СЕПОЧКАЮ ТАКИНЧОК.
УЗГА ЕР КУЧОГИДА.
НИМА ТОПДИНГИЗ СИЗ.
ЙЕНГИЛ ХАЕТНИ.
ХАВАС КИЛДИНГИЗ.
ШИРИН ФАРЗАНДИНГИЗНИ.
ТАШЛАБ КУЙДИНГИЗ.
ЭЙ ЙЕНГИЛТАК АЕЛ.
УЗИНГИЗНИ САКЛАНГ.
ОР НОМУСНИ УНИТИБ.
ТАНАНГИЗНИ СОТМАНГ.
УЗГА ЕР КУЧОГИДА.
НИМА ТОПДИНГИЗ СИЗ.
КУНЛАР ХАМ УТАДИ.
ОЙЛАР ХАМ УТАР.
ЙИЛЛАР ХАМОШАДИ.
УМИР ХАМ УТАР.
ЕШЛИК ХАМ УТАР СУНГ.
ОНОР ЮЗИНГИЗНИ КИМГА ТУТАСИЗ.
УЗГА ЕР КУЧОГИДА.
НИМА ТОПДИНГИЗ СИЗ.
СИЛЛИК ЮЗИНГИЗГА АЖИНЛАР БОСИБ.
ТРИШЛАРИНГИЗ ТУРАДИ УЯЛИБ.
СУНГ ОНОР ЮЗИНГИЗНИ КИМГА ТУТАСИЗ.
УЗГА ЕР КУЧОГИДА
НИМА ТОПДИНГИЗ СИЗ
ХУРМАТГА САЗОВОР.
КУЗ ТЕГДИМИ НИМА.
БУЛДИ СИЗГА ОЙИМЧА.
ЮРДИНГИЗ КАДАМ БОСИБ.
МАЙИШАТУ ИШРАТ.
КИЙМ КЕЧАК КИММАТ.
БАХО СЕПОЧКАЮ ТАКИНЧОК.
УЗГА ЕР КУЧОГИДА.
НИМА ТОПДИНГИЗ СИЗ.
ЙЕНГИЛ ХАЕТНИ.
ХАВАС КИЛДИНГИЗ.
ШИРИН ФАРЗАНДИНГИЗНИ.
ТАШЛАБ КУЙДИНГИЗ.
ЭЙ ЙЕНГИЛТАК АЕЛ.
УЗИНГИЗНИ САКЛАНГ.
ОР НОМУСНИ УНИТИБ.
ТАНАНГИЗНИ СОТМАНГ.
УЗГА ЕР КУЧОГИДА.
НИМА ТОПДИНГИЗ СИЗ.
КУНЛАР ХАМ УТАДИ.
ОЙЛАР ХАМ УТАР.
ЙИЛЛАР ХАМОШАДИ.
УМИР ХАМ УТАР.
ЕШЛИК ХАМ УТАР СУНГ.
ОНОР ЮЗИНГИЗНИ КИМГА ТУТАСИЗ.
УЗГА ЕР КУЧОГИДА.
НИМА ТОПДИНГИЗ СИЗ.
СИЛЛИК ЮЗИНГИЗГА АЖИНЛАР БОСИБ.
ТРИШЛАРИНГИЗ ТУРАДИ УЯЛИБ.
СУНГ ОНОР ЮЗИНГИЗНИ КИМГА ТУТАСИЗ.
УЗГА ЕР КУЧОГИДА
НИМА ТОПДИНГИЗ СИЗ
MUSULMONNI KOFIR DEYISH HUKMI
Bu masala juda ham nozik va hatarlidir. Ayniqsa, hozir aqoid ilmi bilimdonlari kam, uni izlaganlar undan ham kam bo’lgan, bo’lgan-bo’lmagan narsa uchun ko’pchilikni kofir yoki mushrikga chiqarib yuboradiganlar ko’paygan bir paytda. Albatta, har bir ijtimoiy muammoni o’z sabablari va omillari bo’lgani kabi, odamlarni osonlikcha kofir yoki mushrikga chiqarib yuboradiganlar ko’payishini ham o’ziga yarasha sabab va omillari bor. Ularni batafsil o’rganishni mutahasisslarga havola qilib, biz o’zimizda tegishli joyini bayon qilishga o’tamiz. Islom borasidagi ko’pgina hatolar qatori bu masaladagi hato ham, asosan, kishilarning diniy bilim saviyasining yo’qligi yoki hatoligidan kelib chiqadi.. eng yomoni o’sha hato kamchilikni to’girlashga harakat qilmaslikdir.
Ushbu ma’noda kishilarga aytib yurgan ma’lumotlarimizni yozib qo’yishga ham qaror qildik.
Bu masalada “Sharhi “Aqiydatut Tohoviya” kitobida quyidagilar aytiladi:
“Ahli qiblalardan birortasini gunoh tufayli kofir qilmaymiz. Madomiki, o’shani halol hisoblamasa”
Bu kabi masalalarda “ahli qibla”dan murod, Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam keltirgan jamiyki narsalarga iymon keltirib, dinni asosiy narsalaridan birortasini inkor qilmaganlar ko’zda tutiladi.
Demak, “Ahli qiblalardan birortasini gunoh tufayli kofir qilmaymiz” degani, Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam keltirgan jamiyki narsalarga iymon keltirib, dinning asosiy narsalaridan biror narsani inkor qilmagan odamni gunohi kabira yoki boshqa gunoh tufayli “kofir” deb hukm chiqarmaymiz deganidir.
Ammo, gunoh ishlarni qilgan odamni “kofir bo’ldi” deydiganlar o’zlarining oyat va hadis amal qilib ish tutayotganlarini da’vo qiladilar va dalillar keltiradilar.
Qur’oni Karim va Rosululloh sollallohu alayhi vasallamning hadislarida “kufr” deb nomlangan gunohlarga misollar quyidagilar:
1. Kimki Alloh nozil qilgan narsa ila hukm qilmasa, bas, ana o’shalar kofirdirlar. (Moida 44)
2. Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam: Musulmonni so’kmoqlik fisqdir. U bilan urush qilmoq kufrdir deganlar.
Buhoriy va Muslim rivoyat qilishgan.
3. Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam: Mendan so’ng ba’zingiz ba’zingizni bo’yningizni chopib ko’fir bo’lmang deganlar.
Buhoriy va Muslim rivoyat qilishgan.
4. Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam: Musulmon bilan kufrni o’rtasida, namozni tark qilish border deganlar.
Muslim rivoyat qilgan.
5. Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam: Kim Allohdan o’zga bilan qasam ichsa, batahqiq, kofir bo’libdi deganlar.
Imom al-Hokim rivoyat qilgan.
Bu masalada Ahli sunna va jamoa aytgan hulosa shulki, mo’min odam gunohi kabira qilishi bilan kofir bo’lib qolmaydi. Faqat o’sha ishni halol sanasa kofir bo’ladi. Misol uchun, aroq ichgan odam uni halol deb e’tiqod qilsa kofir bo’ladi. Aroqni halol deb e’tiqod qilmasayu, uni ichsa osiy bo’ladi.
Ahli sunna va jamoa hammalari gunohi kabira qilgan mo’min butunlay millatdan chiqib ketadigan kofir bo’lmasligiga ittifoq qilganlar. Chunki, kufr ikkiga bo’linadi. E’tiqodiy kufr va amaliy kufrga. Boshqacha qilib aytganda Islomdan chiqaradigan kufr va majoziy kufrga.
Ba’zi bir gunohlarning oyat va hadislarda “kufr” deb atalishi aynan amaliy-majoziy kufrdir.
Agar gunohi kabira bilan dindan butunlay chiqadigan bo’lsa, gunohkor murtad bo’lib, uni o’ldirish vojib bo’lar edi. Uning haqqida avf qabul qilinmas edi. Qasos ham olinmas edi. Zino, o’g’rilik, aroqho’rlik va birovni zinoda ayblashda had(shar’iy jazo)lar joriy qilinmas edi.
Shariat hukmida esa, mazkur gunohlarni qilgan odamlar “murtad” deb emas, “jazoga loyiq jinoyatchi” deb topilgan. Bizning misolimizdagi aroqho’rga darra urish tayin qilingan. Agar aroq ichgan odam dindan chiqib kofir bo’ladigan bo’lsa, uni murtad sifatida qatl qilish lozim bo’lar edi.
Ba’zi gunohlarni qilganlar dindan chiqadigan darajada kofir bo’lmasliklariga oyati karimadan dalillar bor:
Alloh taolo “Baqara” surasida quyidagilarni aytadi:
“Ey, iymon keltirganlar! Sizga o’ldirilganlar uchun qasos farz qilindi: hurga hur, qulga qul, ayolga ayol. Kimga o’z birodaridan bir narsani avf qilinsa, bas, yahshilik ila so’ralsin va ado etish ham yahshilik ila bo’lsin”(178-oyat)
Lekin oyati karimaga binoan, odam o’ldirgan shahsni qasos uchun albatta o’ldirish shart emas, balki o’likning egalari kechib yuborsa, o’ldirmay qo’yib yuborsa, o’rniga hun puli olsa ham bo’ladi. Bunda o’lik egasi haqqini yahshilik bilan so’rashi lozim, aybdor taraf ham ularni haqqini yahshilik bilan ado etishi zarur:
Kimga o’z birodaridan bir narsani avf qilinsa, bas, yahshilik ila so’ralsin va ado etish ham yahshilik ila bo’lsin”
Madomiki o’likni egalari mardlik qilib, jinoyatchi qotilni avf etib, uni o’ldirishni talab qilmadilarmi, ohirigacha mard bo’lib hun pulini ham urush-janjalsiz, yahshilikcha, rozilik va muloyimlik bilan so’rasinlar. Jinoyatchi yoki uning odamlari ham narigi tarafga yetgan musiybat, judolik va qalb jarohatini unutmay, ularing ko’ngillariga taskin berib, g’irromlik qilmay, kechga surmay, hunni yahshilik bilan ado etsin.
Alloh ushbu oyatda birovni qasdan o’ldirgan odamni iymonlilar jumlasidan chiqarmadi. Balki. Uni qasos egasiga birodar deb atadi.
Agar, mo’min-musulmonni o’ldirgan odam kofir bo’ladi, degan hadisdagi kufr majoziy bo’lmay, islomdan chiqaradigan kufr bo’lganida, odam o’ldirgan kishini murtad sifatida albatta o’ldirish kerak bo’lar edi.
Alloh taolo “Hujurot” surasida:
“Agar mo’minlardan ikki toifa urushib ketsa, bas ularning orasini isloh qiling”, (9-oyat) deb turib, ohirida:
“Albatta, mo’minlar birodardir. Bas, ikki birodaringiz orasini isloh qiling”, degan. (10-oyat)
Mashhur sahih hadisning ma’nosiga qaraganda, bir-biriga qarshi qurol ko’targan musulmonning ikkisi ham kofir bo’lishi lozim edi. Ammo o’sha hadisdagi “kufr” so’zi majoziy bo’lganidan, bu oyatda urushib turganlar “mo’min” deyilmoqda va birodaringiz orasini isloh qiling deyilmoqda, ularni dindan chiqqan kofir sifatida qatl qiling deyilgani yo’q.
Shuningdek, Qur’on va Sunnat hamda ijmo’da kelgan matnlarda zinokor, o’g’ri va boshqa katta gunohlarni qilganlarni o’ldirmaslikka, balki ularga had(shari’y jazo) joriy qilishga dalolatlar kelgan. Bu esa ularni murtad emasliklarni taqozo qiladi.
Ammo bundan “gunohlarni qilaversa bo’lar ekan” degan fikrga borish kerak emas. Bu ma’noda juda ehtiyot bo’lmoq lozim. “Gunohni qilaversa bo’lar ekan” deyishni o’zi kufrga olib boradi.
Gap bir odamni kofirga chiqarib yuborish oson emasligi haqida bormoqda. Shuning uchun ham, juda ehtiyot bo’lish zarur. Afsuski, avvalda ham, hozirda ham kishilarni kofirga chiqarishga ishqibozlar yetarli bo’lgan va bo’lmoqda.
Holbuki, Payg’ambar sollallohu alayhi vasallamning o’zlari yuqoridagiga o’hshash ishlarga qarshi bo’lganlar.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
“Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam:
“Laa ilaaha illallohu” degan kimsaga tegmaslik: Gunohi tufayli uni kofirga chiqarmaymiz. Amali tifayli uni Islomdan chiqarmaymiz” dedilar.
Abu Dovud rivoyat qilgan.
Bu hadisi sharifda Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam uch muhim narsani bayon qilmoqdalar.
1. “Laa ilaaha illallohu” degan kimsaga tegmaslik…”
Ya’ni, kalimai shahodatni aytib, o’zini musulmonligini bildirib turgan kishiga tegmaslik, uning joniga, moliga zarar yetkazmaslik zarur. Zohirida musulmon bo’lib ko’rinib, Islomni zohiriy amallarini qilayotganlar bilan musulmoncha muomala qilinaveradi. Kishilarning ichki sirlari va hisob-kitoblari Allohning O’ziga havola!
2. “Gunohi tufayli uni kofirga chiqarmaymiz…”
Ya’ni, “Laa ilaaha illallohu”ni aytib, zohirda musulmon bo’lib ko’ringan odamni qilgan gunoh ishi tufayli kofirga chiqarmaymiz. U kofir emas, osiy mo’min bo’ladi.
3. “Amali tifayli uni Islomdan chiqarmaymiz”
Ya’ni, kalimai tavhidni aytib, Islomni zohiridan ko’rsatib turgan odamni amali tufayli Islom dini, Islom millatidan chiqarmaymiz. Bunday odamlarga amaliga yarasha tayin qilingan shar’iy jazo beriladi. E’tiqodi buzilmasa Islomdan chiqqan hisoblanmaydi. Umumiy qoida- shu!
Shundoq bo’lgandan keyin birovni kofirga chiqarishga zinhor shoshilmaslik kerak. Madomiki, Alloh taologa shirk keltirmagan ekan, birovni kofir deyish oson ish emas. Zero, Alloh taolo shirkdan boshqa gunohlarni kechirishi mumkinligini o’zi aytgan.
Mujtahid imomlarimiz farzligi va haromligi haqida ixtilof qilgan va Qur’oni Karim hamda sunnatda qat’iy dalili yo’q narsalarni inkor qilishlik kufrga olib bormaydi.
Birovni kofir deyishlik oson ish emas. Chunki bu ishni orqasidan kelib chiqadigan hukmlar ham o’ta hatarlidir.
Avvalo, imom Buhoriy Ibn Umar va Abu Hurayra roziyallohu anhumolardan rivoyat qilgan hadisi sharifda Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam:
“Qachon kishi o’z birodariga “Ey, kofir” desa, ikkovlaridan biri o’shandoq bo’ladi” deganlar.
Ya’ni haligi odam kofir bo’lmasa uni kofir degan odamni o’zi kofir bo’ladi. Chunki musulmonni kofir deyishning hukmi shu! Bas, birovni kofir deyishdan oldin bu gap o’ziga qaytishi mumkinligini o’ylab qo’yish kerak bo’ladi.
Ikkinchidan, birovni kofir deb hukm chiqarilsa va o’shandoq bo’lsa, ortidan o’ta hatarli ishlar sodir bo’lishi lozim.
1. U bilan hotini orasidagi nikohi buziladi.
2. Bolalari uni qaramog’idan chiqadi.
3. Jamiyat a’zoligidan mahrum bo’ladi.
4. Uni mahkamaga berib, murtad degan hukm chiqariladi.
5. U o’lsa, yuvilmaydi, kafanlanmaydi, janozasi o’qilmaydi, musulmonlar qabristoniga ko’milmaydi va merosdan mahrum bo’ladi.
6. O’sha holida o’lsa jahannamiy bo’ladi.
Shuning uchun ham, taqvodor va mutamakkin ulamolar birovni kofir deyishni o’zlariga ep ko’rmaydilar. Ba’zilari esa, avval bu ishni qilgan bo’lsalar, keyin bu ma’nodagi fatvolarini bekor qiladilar.
970 hijriy sanada vafot etgan, “al-Bahrur Roiq” nomli kitobning muallifi, Hanafiylarning mashhur ulamolaridan bo’lmish Ibn Najim Rahmatullohi alayhi huddi shundoq qilganlar va “Agar bu masalada kofir deyish uchun to’qson to’qqizta dalil bo’lsayu, kofir demaslik uchun birgina dalil bo’lsa, to’qson to’qqizni qo’yib o’sha br dalilni olish kerak” deganlar.
Ba’zi vaqtlarda kufr haqidagi umumiy fatvoni yakka shahslarga tatbiq qilib yuborish orqali hatoga yo’l qo’yiladi. Misol uchun “falon toifga mansub kishilar kofir bo’ladi” degan fatvo chiqqan. Bu, o’sha toifaga mansub har bir kishi kofir, degani emas. Yakka shahslarga nisbatan kufr fatvosini berishdan oldin, so’rab-surishtirish, aniqlash va uni o’zi bilan bahs olib borib bo’yniga qo’yish lozim bo’ladi.
Bu haqda aqoid ilmi ulamolari quyidagilarni aytadilar:
“Ba’zi bir gap kufr bo’lishi mumkin. O’sha gapni aytgan odam kofir bo’ladi degan hukm chiqishi mumkin. Ammo mazkur gapni aytgan muayyan shahsni, hujjat va dalil bilan tasdiqlamaguncha, “kofir” deb hukm chiqarilmaydi.”
Alloh taolo “Niso” surasida quyidagilarni aytgan:
“Albatta, yetimlarning molini zulm ila yeganlar, qorinlarida olovni yegan bo’lurlar. Va, shubhasiz, do’zaxga kirurlar” (10-oyat)
Ushbu oyati karimadagi va shunga o’hshash boshqa qo’rqitishlar haqdir. Ammo, aniq bir shahsga kelganda, bu odam, mana shu oyatga binoan, albatta do’zahga tushadi, degan qat’iy gapni aytib bo’lmaydi. Ahli qibladan bo’lgan muayyan shahsning do’zahga kirishiga guvohlik berib bo’lmaydi. Chunki, u mazkur oyat ma’nosini va hukmini bilmasligi, tavba qilishligi, o’sha gunohini yuvadigan yahshilik qilishi, shafoatchining shafoatidan manfaat olishi yoki boshqa sabablardan foydalanib qolishi ehtimoli bor.
Bir odam kufr gapni aytdi va uni qozini oldiga keltiriladi. Shunda qozi undan guvohlar da’vo qilayotgan masala-kufr gapni aytgani haqida so’raydi. U o’sha gapni aytganidan tonsa qo’yib yuboriladi. Chunki, gapidan tonishni o’zi tavba hisoblanadi.
Agar aybdor, men gapning kufr ekanini bilmasdim, desa, unga tushuntirilib, ikkinchi bor hushyor bo’lishini ta’kidlanib, uni qo’yib yuboriladi.
Agar o’sha odam, men bu gapni bilib aytdim, dinimdan qaytdim, desa, uni tavba qilishga chorlanadi. Tavba qilguncha qamab qo’yiladi.
Kufr gapni aytib turgan odamga shu muomala bo’lganidan keyin, mo’minligini aytib, unga amal qilib turgan odamni turli gaplar tufayli kofirga chiqarib yuboraverish mutlaqo noto’g’ri bo’ladi. Shuning uchun bu ishda o’ta hushyor bo’lish lozim.
Shayh Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlarini “Sunniy Aqiydalar” nomli kitoblaridan olindi!
Ushbu ma’noda kishilarga aytib yurgan ma’lumotlarimizni yozib qo’yishga ham qaror qildik.
Bu masalada “Sharhi “Aqiydatut Tohoviya” kitobida quyidagilar aytiladi:
“Ahli qiblalardan birortasini gunoh tufayli kofir qilmaymiz. Madomiki, o’shani halol hisoblamasa”
Bu kabi masalalarda “ahli qibla”dan murod, Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam keltirgan jamiyki narsalarga iymon keltirib, dinni asosiy narsalaridan birortasini inkor qilmaganlar ko’zda tutiladi.
Demak, “Ahli qiblalardan birortasini gunoh tufayli kofir qilmaymiz” degani, Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam keltirgan jamiyki narsalarga iymon keltirib, dinning asosiy narsalaridan biror narsani inkor qilmagan odamni gunohi kabira yoki boshqa gunoh tufayli “kofir” deb hukm chiqarmaymiz deganidir.
Ammo, gunoh ishlarni qilgan odamni “kofir bo’ldi” deydiganlar o’zlarining oyat va hadis amal qilib ish tutayotganlarini da’vo qiladilar va dalillar keltiradilar.
Qur’oni Karim va Rosululloh sollallohu alayhi vasallamning hadislarida “kufr” deb nomlangan gunohlarga misollar quyidagilar:
1. Kimki Alloh nozil qilgan narsa ila hukm qilmasa, bas, ana o’shalar kofirdirlar. (Moida 44)
2. Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam: Musulmonni so’kmoqlik fisqdir. U bilan urush qilmoq kufrdir deganlar.
Buhoriy va Muslim rivoyat qilishgan.
3. Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam: Mendan so’ng ba’zingiz ba’zingizni bo’yningizni chopib ko’fir bo’lmang deganlar.
Buhoriy va Muslim rivoyat qilishgan.
4. Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam: Musulmon bilan kufrni o’rtasida, namozni tark qilish border deganlar.
Muslim rivoyat qilgan.
5. Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam: Kim Allohdan o’zga bilan qasam ichsa, batahqiq, kofir bo’libdi deganlar.
Imom al-Hokim rivoyat qilgan.
Bu masalada Ahli sunna va jamoa aytgan hulosa shulki, mo’min odam gunohi kabira qilishi bilan kofir bo’lib qolmaydi. Faqat o’sha ishni halol sanasa kofir bo’ladi. Misol uchun, aroq ichgan odam uni halol deb e’tiqod qilsa kofir bo’ladi. Aroqni halol deb e’tiqod qilmasayu, uni ichsa osiy bo’ladi.
Ahli sunna va jamoa hammalari gunohi kabira qilgan mo’min butunlay millatdan chiqib ketadigan kofir bo’lmasligiga ittifoq qilganlar. Chunki, kufr ikkiga bo’linadi. E’tiqodiy kufr va amaliy kufrga. Boshqacha qilib aytganda Islomdan chiqaradigan kufr va majoziy kufrga.
Ba’zi bir gunohlarning oyat va hadislarda “kufr” deb atalishi aynan amaliy-majoziy kufrdir.
Agar gunohi kabira bilan dindan butunlay chiqadigan bo’lsa, gunohkor murtad bo’lib, uni o’ldirish vojib bo’lar edi. Uning haqqida avf qabul qilinmas edi. Qasos ham olinmas edi. Zino, o’g’rilik, aroqho’rlik va birovni zinoda ayblashda had(shar’iy jazo)lar joriy qilinmas edi.
Shariat hukmida esa, mazkur gunohlarni qilgan odamlar “murtad” deb emas, “jazoga loyiq jinoyatchi” deb topilgan. Bizning misolimizdagi aroqho’rga darra urish tayin qilingan. Agar aroq ichgan odam dindan chiqib kofir bo’ladigan bo’lsa, uni murtad sifatida qatl qilish lozim bo’lar edi.
Ba’zi gunohlarni qilganlar dindan chiqadigan darajada kofir bo’lmasliklariga oyati karimadan dalillar bor:
Alloh taolo “Baqara” surasida quyidagilarni aytadi:
“Ey, iymon keltirganlar! Sizga o’ldirilganlar uchun qasos farz qilindi: hurga hur, qulga qul, ayolga ayol. Kimga o’z birodaridan bir narsani avf qilinsa, bas, yahshilik ila so’ralsin va ado etish ham yahshilik ila bo’lsin”(178-oyat)
Lekin oyati karimaga binoan, odam o’ldirgan shahsni qasos uchun albatta o’ldirish shart emas, balki o’likning egalari kechib yuborsa, o’ldirmay qo’yib yuborsa, o’rniga hun puli olsa ham bo’ladi. Bunda o’lik egasi haqqini yahshilik bilan so’rashi lozim, aybdor taraf ham ularni haqqini yahshilik bilan ado etishi zarur:
Kimga o’z birodaridan bir narsani avf qilinsa, bas, yahshilik ila so’ralsin va ado etish ham yahshilik ila bo’lsin”
Madomiki o’likni egalari mardlik qilib, jinoyatchi qotilni avf etib, uni o’ldirishni talab qilmadilarmi, ohirigacha mard bo’lib hun pulini ham urush-janjalsiz, yahshilikcha, rozilik va muloyimlik bilan so’rasinlar. Jinoyatchi yoki uning odamlari ham narigi tarafga yetgan musiybat, judolik va qalb jarohatini unutmay, ularing ko’ngillariga taskin berib, g’irromlik qilmay, kechga surmay, hunni yahshilik bilan ado etsin.
Alloh ushbu oyatda birovni qasdan o’ldirgan odamni iymonlilar jumlasidan chiqarmadi. Balki. Uni qasos egasiga birodar deb atadi.
Agar, mo’min-musulmonni o’ldirgan odam kofir bo’ladi, degan hadisdagi kufr majoziy bo’lmay, islomdan chiqaradigan kufr bo’lganida, odam o’ldirgan kishini murtad sifatida albatta o’ldirish kerak bo’lar edi.
Alloh taolo “Hujurot” surasida:
“Agar mo’minlardan ikki toifa urushib ketsa, bas ularning orasini isloh qiling”, (9-oyat) deb turib, ohirida:
“Albatta, mo’minlar birodardir. Bas, ikki birodaringiz orasini isloh qiling”, degan. (10-oyat)
Mashhur sahih hadisning ma’nosiga qaraganda, bir-biriga qarshi qurol ko’targan musulmonning ikkisi ham kofir bo’lishi lozim edi. Ammo o’sha hadisdagi “kufr” so’zi majoziy bo’lganidan, bu oyatda urushib turganlar “mo’min” deyilmoqda va birodaringiz orasini isloh qiling deyilmoqda, ularni dindan chiqqan kofir sifatida qatl qiling deyilgani yo’q.
Shuningdek, Qur’on va Sunnat hamda ijmo’da kelgan matnlarda zinokor, o’g’ri va boshqa katta gunohlarni qilganlarni o’ldirmaslikka, balki ularga had(shari’y jazo) joriy qilishga dalolatlar kelgan. Bu esa ularni murtad emasliklarni taqozo qiladi.
Ammo bundan “gunohlarni qilaversa bo’lar ekan” degan fikrga borish kerak emas. Bu ma’noda juda ehtiyot bo’lmoq lozim. “Gunohni qilaversa bo’lar ekan” deyishni o’zi kufrga olib boradi.
Gap bir odamni kofirga chiqarib yuborish oson emasligi haqida bormoqda. Shuning uchun ham, juda ehtiyot bo’lish zarur. Afsuski, avvalda ham, hozirda ham kishilarni kofirga chiqarishga ishqibozlar yetarli bo’lgan va bo’lmoqda.
Holbuki, Payg’ambar sollallohu alayhi vasallamning o’zlari yuqoridagiga o’hshash ishlarga qarshi bo’lganlar.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
“Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam:
“Laa ilaaha illallohu” degan kimsaga tegmaslik: Gunohi tufayli uni kofirga chiqarmaymiz. Amali tifayli uni Islomdan chiqarmaymiz” dedilar.
Abu Dovud rivoyat qilgan.
Bu hadisi sharifda Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam uch muhim narsani bayon qilmoqdalar.
1. “Laa ilaaha illallohu” degan kimsaga tegmaslik…”
Ya’ni, kalimai shahodatni aytib, o’zini musulmonligini bildirib turgan kishiga tegmaslik, uning joniga, moliga zarar yetkazmaslik zarur. Zohirida musulmon bo’lib ko’rinib, Islomni zohiriy amallarini qilayotganlar bilan musulmoncha muomala qilinaveradi. Kishilarning ichki sirlari va hisob-kitoblari Allohning O’ziga havola!
2. “Gunohi tufayli uni kofirga chiqarmaymiz…”
Ya’ni, “Laa ilaaha illallohu”ni aytib, zohirda musulmon bo’lib ko’ringan odamni qilgan gunoh ishi tufayli kofirga chiqarmaymiz. U kofir emas, osiy mo’min bo’ladi.
3. “Amali tifayli uni Islomdan chiqarmaymiz”
Ya’ni, kalimai tavhidni aytib, Islomni zohiridan ko’rsatib turgan odamni amali tufayli Islom dini, Islom millatidan chiqarmaymiz. Bunday odamlarga amaliga yarasha tayin qilingan shar’iy jazo beriladi. E’tiqodi buzilmasa Islomdan chiqqan hisoblanmaydi. Umumiy qoida- shu!
Shundoq bo’lgandan keyin birovni kofirga chiqarishga zinhor shoshilmaslik kerak. Madomiki, Alloh taologa shirk keltirmagan ekan, birovni kofir deyish oson ish emas. Zero, Alloh taolo shirkdan boshqa gunohlarni kechirishi mumkinligini o’zi aytgan.
Mujtahid imomlarimiz farzligi va haromligi haqida ixtilof qilgan va Qur’oni Karim hamda sunnatda qat’iy dalili yo’q narsalarni inkor qilishlik kufrga olib bormaydi.
Birovni kofir deyishlik oson ish emas. Chunki bu ishni orqasidan kelib chiqadigan hukmlar ham o’ta hatarlidir.
Avvalo, imom Buhoriy Ibn Umar va Abu Hurayra roziyallohu anhumolardan rivoyat qilgan hadisi sharifda Payg’ambar sollallohu alayhi vasallam:
“Qachon kishi o’z birodariga “Ey, kofir” desa, ikkovlaridan biri o’shandoq bo’ladi” deganlar.
Ya’ni haligi odam kofir bo’lmasa uni kofir degan odamni o’zi kofir bo’ladi. Chunki musulmonni kofir deyishning hukmi shu! Bas, birovni kofir deyishdan oldin bu gap o’ziga qaytishi mumkinligini o’ylab qo’yish kerak bo’ladi.
Ikkinchidan, birovni kofir deb hukm chiqarilsa va o’shandoq bo’lsa, ortidan o’ta hatarli ishlar sodir bo’lishi lozim.
1. U bilan hotini orasidagi nikohi buziladi.
2. Bolalari uni qaramog’idan chiqadi.
3. Jamiyat a’zoligidan mahrum bo’ladi.
4. Uni mahkamaga berib, murtad degan hukm chiqariladi.
5. U o’lsa, yuvilmaydi, kafanlanmaydi, janozasi o’qilmaydi, musulmonlar qabristoniga ko’milmaydi va merosdan mahrum bo’ladi.
6. O’sha holida o’lsa jahannamiy bo’ladi.
Shuning uchun ham, taqvodor va mutamakkin ulamolar birovni kofir deyishni o’zlariga ep ko’rmaydilar. Ba’zilari esa, avval bu ishni qilgan bo’lsalar, keyin bu ma’nodagi fatvolarini bekor qiladilar.
970 hijriy sanada vafot etgan, “al-Bahrur Roiq” nomli kitobning muallifi, Hanafiylarning mashhur ulamolaridan bo’lmish Ibn Najim Rahmatullohi alayhi huddi shundoq qilganlar va “Agar bu masalada kofir deyish uchun to’qson to’qqizta dalil bo’lsayu, kofir demaslik uchun birgina dalil bo’lsa, to’qson to’qqizni qo’yib o’sha br dalilni olish kerak” deganlar.
Ba’zi vaqtlarda kufr haqidagi umumiy fatvoni yakka shahslarga tatbiq qilib yuborish orqali hatoga yo’l qo’yiladi. Misol uchun “falon toifga mansub kishilar kofir bo’ladi” degan fatvo chiqqan. Bu, o’sha toifaga mansub har bir kishi kofir, degani emas. Yakka shahslarga nisbatan kufr fatvosini berishdan oldin, so’rab-surishtirish, aniqlash va uni o’zi bilan bahs olib borib bo’yniga qo’yish lozim bo’ladi.
Bu haqda aqoid ilmi ulamolari quyidagilarni aytadilar:
“Ba’zi bir gap kufr bo’lishi mumkin. O’sha gapni aytgan odam kofir bo’ladi degan hukm chiqishi mumkin. Ammo mazkur gapni aytgan muayyan shahsni, hujjat va dalil bilan tasdiqlamaguncha, “kofir” deb hukm chiqarilmaydi.”
Alloh taolo “Niso” surasida quyidagilarni aytgan:
“Albatta, yetimlarning molini zulm ila yeganlar, qorinlarida olovni yegan bo’lurlar. Va, shubhasiz, do’zaxga kirurlar” (10-oyat)
Ushbu oyati karimadagi va shunga o’hshash boshqa qo’rqitishlar haqdir. Ammo, aniq bir shahsga kelganda, bu odam, mana shu oyatga binoan, albatta do’zahga tushadi, degan qat’iy gapni aytib bo’lmaydi. Ahli qibladan bo’lgan muayyan shahsning do’zahga kirishiga guvohlik berib bo’lmaydi. Chunki, u mazkur oyat ma’nosini va hukmini bilmasligi, tavba qilishligi, o’sha gunohini yuvadigan yahshilik qilishi, shafoatchining shafoatidan manfaat olishi yoki boshqa sabablardan foydalanib qolishi ehtimoli bor.
Bir odam kufr gapni aytdi va uni qozini oldiga keltiriladi. Shunda qozi undan guvohlar da’vo qilayotgan masala-kufr gapni aytgani haqida so’raydi. U o’sha gapni aytganidan tonsa qo’yib yuboriladi. Chunki, gapidan tonishni o’zi tavba hisoblanadi.
Agar aybdor, men gapning kufr ekanini bilmasdim, desa, unga tushuntirilib, ikkinchi bor hushyor bo’lishini ta’kidlanib, uni qo’yib yuboriladi.
Agar o’sha odam, men bu gapni bilib aytdim, dinimdan qaytdim, desa, uni tavba qilishga chorlanadi. Tavba qilguncha qamab qo’yiladi.
Kufr gapni aytib turgan odamga shu muomala bo’lganidan keyin, mo’minligini aytib, unga amal qilib turgan odamni turli gaplar tufayli kofirga chiqarib yuboraverish mutlaqo noto’g’ri bo’ladi. Shuning uchun bu ishda o’ta hushyor bo’lish lozim.
Shayh Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlarini “Sunniy Aqiydalar” nomli kitoblaridan olindi!
ДУСТ ТАНЛАШ
Инсон учун машаққатли ишлардан бири дўст танлашдир. Чунки қадди-басти чиройли ва хулқи гўзал бўлиб кўринган ҳар бир киши табиатан яхши ва гўзал хулқли бўлавермайди. Зеро, ранги тиниқ ва тоза кўринган сув шўр ҳам бўлиши мумкин.
Men kimga suyangum Allohdan boshqa
Bir kun savol berdi yoshgina o‘g‘lon:
- Nechun Allohim deb yig‘laysiz nolon.
Dedim, javobimdan bo‘lmagin hayron,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Tinimsiz aldasa muhit, makoning,
Tortsa oyog‘ingdan do‘stu yoroning.
Shunday o‘tar bo‘lsa har zum, har oning,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Noshukur emasman dunyoda garchand,
Qaydadir menga ham bor balki dilband
Va lekin tiriklay kuydirsa farzand,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Insofu ishonch ham shirin so‘z bari,
Tiriklik toshqindir yoki ko‘pkari.
To hayot ekansan qochgaydir nari,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Shunchalar kaj erur dunyoi gardun,
Undan diyonatni axtarmoq nechun,
Padar shod o‘z o‘g‘lin bag‘rin etsa xun,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Mingta ko‘z poylaydi bitta joningni,
Joningmas, martabang, balki shoningni,
O’t qo‘ymay yoqarlar xonumoningni,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Bu ko‘hna dunyoda yashadim nega,
Yaydoq ot misoli bo‘ldim beega.
Malomat qilurman, olomon, senga:
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Mendan ranjimasin bo‘lsa do‘st agar,
Balki ularning ham dilida kadar,
Hoynahoy mendaylar degay muqarrar:
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Umr ham oxirlab bormoqda sekin,
Endi sarg‘aymoqda men ekkan ekin.
Mayli, sen o‘zingga suyangil, lekin,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Abdulla Oripov
- Nechun Allohim deb yig‘laysiz nolon.
Dedim, javobimdan bo‘lmagin hayron,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Tinimsiz aldasa muhit, makoning,
Tortsa oyog‘ingdan do‘stu yoroning.
Shunday o‘tar bo‘lsa har zum, har oning,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Noshukur emasman dunyoda garchand,
Qaydadir menga ham bor balki dilband
Va lekin tiriklay kuydirsa farzand,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Insofu ishonch ham shirin so‘z bari,
Tiriklik toshqindir yoki ko‘pkari.
To hayot ekansan qochgaydir nari,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Shunchalar kaj erur dunyoi gardun,
Undan diyonatni axtarmoq nechun,
Padar shod o‘z o‘g‘lin bag‘rin etsa xun,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Mingta ko‘z poylaydi bitta joningni,
Joningmas, martabang, balki shoningni,
O’t qo‘ymay yoqarlar xonumoningni,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Bu ko‘hna dunyoda yashadim nega,
Yaydoq ot misoli bo‘ldim beega.
Malomat qilurman, olomon, senga:
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Mendan ranjimasin bo‘lsa do‘st agar,
Balki ularning ham dilida kadar,
Hoynahoy mendaylar degay muqarrar:
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Umr ham oxirlab bormoqda sekin,
Endi sarg‘aymoqda men ekkan ekin.
Mayli, sen o‘zingga suyangil, lekin,
Men kimga suyangum Allohdan boshqa.
Abdulla Oripov
Тавба килайлик Аллох кечиргувчи
Тавба-тазарру инсоннинг қилган ёмон ишларидан пушаймон бўлиши ва
у гуноҳларни бошқа такрорламаслик учун берилган аҳдидир. Қуръони каримдa: «...Албатта, Аллоҳ таоло (шунгача
билмай йўл қўйган хатоларидан) чин тавба-тазарру қилувчиларни
ва обдон покланиб юрувчиларни севади» (Бақара, 222),
дейилган. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) гуноҳ ва хатолардан пок
бўлсалар ҳам кунига юз бор Аллоҳ таолодан гуноҳлари кечирилишини сўрар эканлар.
Ҳaдисдa: "Гуноҳдан тавба қилувчи гўё гуноҳи йўқ инсон кабидир" (Ибн Можа ва Табароний),
дейилган. Ҳасан Басрий (Аллоҳ раҳмат қилсин): "Мўмин банда эртага
қулоғидан, кўзидан, тилидан ва бошқа аъзоларидан сўралишини яхши билади",
деганлар.
Умрнинг ҳар дақиқаси ғанимат билиб, тавба-тазарру
қилишга, гуноҳ амаллардан тийлишга ҳаракат қилиши лозим. Донишмандлар:
"Инсоннинг энг яхши куни тавба-тазарру қилиб, Аллоҳ таолога қайтган
кунидир", дейишади. Яҳё ибн Муоз (Aллоҳ раҳмат қилсин): "Мен учун энг
катта манманлик – пушаймон бўлмасдан, гуноҳларда давом этиш, тоат-ибодат қилмай
туриб, жаннатни орзу қилиш... Жаннатни хоҳлаган киши ёмон ишлардан тийилади,
дўзах азобидан қўрққан одам гуноҳлардан тавба қилади", деган эканлар.
Ҳaр куни ўзимизни ўзимиз ҳисоб-китоб қилсак, йўл
қўйган хатоларимиздан пушаймон бўлсак, охиратда савол-жавобларимиз осон кечади.
Ғафлатда қолган кимса шайтоннинг йўриғига осон эргашади. Гуноҳларга такрор
қайтиш, берган аҳдини бузиш, ваъдага вафо қилмаслик бўлади.
Аллоҳ таолонинг тавба-тазарру эшиклари ёпилмасидан
гуноҳларимиз кечирилишини сўраб, ёмонликлардан тийилиб, яхши амалларда ғайратли
бўлайлик. Шунда, иншааллоҳ, юзимиз ёруғ, охиратимиз обод бўлади.
Ривоят
Бани Исроил заминида қаттиқ қурғоқчилик бўлиб, ер устида кўкарган майса қолмади. Чорвалар озиб-тўзиб кетганидан зўрға
оёқда турарди. Одамлар ҳам очликдан ўлар аҳволга келиб қолишди. Охири одамлар
Мусо (алайҳиссалом) ҳузурларига келиб:
– Эй Калимуллоҳ! Аллоҳ таолога дуо қилинг, бизга
ёмғир берсин! – дейишди.
Мусо (алайҳиссалом) ўринларидан турдилар. Оломон у
зотга эргашиб, саҳрога йўл олди. Сочлари тўзғиган, уст-бошларини чанг қоплаган,
очлик ва ташналикдан тинка-мадори қуриган қавм пайғамбар ортидан дуога қўл
очди. Мусо (алайҳиссалом) дуо қилдилар:
– Илоҳи, бизларга ёмғир бер, раҳматингни бошимиз
узра соч. Эмизикли гўдакларимизга, ризқини ердан териб еювчи чорваларимизга ва
қадди доим рукуга эгилган қарияларимизга раҳминг келсин...”
Ҳамма ёмғир ёғишини кутарди. Ҳали дуо
тугамасиданоқ бош устига думалаб тушиб, қалбни бир олам қувончга буркагувчи илк
томчиларга – раҳмат нишонасига интиқ эди. Аммо осмон яна ҳам чарақлаб кетди.
Қуёш аввалгидан ҳам қаттиқроқ қиздира бошлади.
Мусо (алайҳиссалом) тинмай:
– Илоҳи, бизларга ёмғир бер, – деб илтижо
қиларканлар, ваҳий келди:
– Ораларингизда қирқ йилдан бери Менга исён
қилаётган бир осий банда бўлса, сизларга нега ёмғир берай! Ўша осий сабаб
ёмғирсиз қолгансиз. Одамларга айт, у орангиздан чиқиб кетсин.
Мусо (алайҳиссалом) ғазаб билан қавмга ўгирилиб,
бундай дедилар:
– Эй қирқ йилдан бери Аллоҳ таолога исён қилаётган
осий банда! Бизнинг орамиздан чиқ! То орамизда экансан, ёмғир ёғмайди!
У осий киши қўрқув билан ўнг томонга қаради, ҳеч
ким чиқмади. Чап томонга қаради, ҳеч ким қимирламади. Кетиши талаб қилинаётган
одам ўзи эканини билди ва ичида бундай деди: “Агар ҳозир бу ердан чиқсам,
халойиқ олдида шарманда бўламан. Чиқиб кетмасам, мен туфайли ҳамма ёмғирдан
маҳрум қилинади...”
Унинг қалби ўртаниб кетди, кўзларига дувиллаб ёш
келди. Ҳеч қачон бундай ҳолга тушмаган эди. Чинакамига афсус-надомат чекиб,
бошини кийимлари орасига тиқиб олди. Шу ҳолатида ожизона пичирлади: “Илоҳи,
Сенга қирқ йил исён қилдим, Сен қирқ йилдан бери мени шарманда этмай, айбимни
одамлардан яширдинг. Менга муҳлат бердинг. Хатоларимни англадим, гуноҳларимни
кечир, тавбамни қабул эт...”.
У ўраниб олганича йиғлар, Аллоҳ таолога тавба-тазарру
қилар, илтижо этар эди.
Кўп ўтмай осмонда қуюқ булут пайдо бўлди ва
мешнинг оғзидан тушаётган сувдай шаррос ёмғир ёға бошлади.
Бу ҳолдан ажабланган Мусо (алайҳиссалом) Аллоҳ
таолога илтижо қилдилар:
– Раббим, Сен бизларга ёмғир бердинг. Ҳолбуки,
орамиздан ҳеч ким чиқиб кетмади?!
Шунда Аллоҳ таолодан ваҳий келди:
– Эй Мусо, сизларни ким туфайли ёмғирдан маҳрум
қилган бўлсам, ўша туфайли ёмғир бердим!
Мусо (алайҳиссалом):
– Эй Раббим, менга ўша итоатли бандангни кўрсат, –
дедилар.
Аллоҳ таоло ваҳий юборди:
– Бандамни Менга осийлик қилган ҳолида ҳаммадан
яширган эдим, энди итоатли бўлганида уни шарманда қилайми?!
оёқда турарди. Одамлар ҳам очликдан ўлар аҳволга келиб қолишди. Охири одамлар
Мусо (алайҳиссалом) ҳузурларига келиб:
– Эй Калимуллоҳ! Аллоҳ таолога дуо қилинг, бизга
ёмғир берсин! – дейишди.
Мусо (алайҳиссалом) ўринларидан турдилар. Оломон у
зотга эргашиб, саҳрога йўл олди. Сочлари тўзғиган, уст-бошларини чанг қоплаган,
очлик ва ташналикдан тинка-мадори қуриган қавм пайғамбар ортидан дуога қўл
очди. Мусо (алайҳиссалом) дуо қилдилар:
– Илоҳи, бизларга ёмғир бер, раҳматингни бошимиз
узра соч. Эмизикли гўдакларимизга, ризқини ердан териб еювчи чорваларимизга ва
қадди доим рукуга эгилган қарияларимизга раҳминг келсин...”
Ҳамма ёмғир ёғишини кутарди. Ҳали дуо
тугамасиданоқ бош устига думалаб тушиб, қалбни бир олам қувончга буркагувчи илк
томчиларга – раҳмат нишонасига интиқ эди. Аммо осмон яна ҳам чарақлаб кетди.
Қуёш аввалгидан ҳам қаттиқроқ қиздира бошлади.
Мусо (алайҳиссалом) тинмай:
– Илоҳи, бизларга ёмғир бер, – деб илтижо
қиларканлар, ваҳий келди:
– Ораларингизда қирқ йилдан бери Менга исён
қилаётган бир осий банда бўлса, сизларга нега ёмғир берай! Ўша осий сабаб
ёмғирсиз қолгансиз. Одамларга айт, у орангиздан чиқиб кетсин.
Мусо (алайҳиссалом) ғазаб билан қавмга ўгирилиб,
бундай дедилар:
– Эй қирқ йилдан бери Аллоҳ таолога исён қилаётган
осий банда! Бизнинг орамиздан чиқ! То орамизда экансан, ёмғир ёғмайди!
У осий киши қўрқув билан ўнг томонга қаради, ҳеч
ким чиқмади. Чап томонга қаради, ҳеч ким қимирламади. Кетиши талаб қилинаётган
одам ўзи эканини билди ва ичида бундай деди: “Агар ҳозир бу ердан чиқсам,
халойиқ олдида шарманда бўламан. Чиқиб кетмасам, мен туфайли ҳамма ёмғирдан
маҳрум қилинади...”
Унинг қалби ўртаниб кетди, кўзларига дувиллаб ёш
келди. Ҳеч қачон бундай ҳолга тушмаган эди. Чинакамига афсус-надомат чекиб,
бошини кийимлари орасига тиқиб олди. Шу ҳолатида ожизона пичирлади: “Илоҳи,
Сенга қирқ йил исён қилдим, Сен қирқ йилдан бери мени шарманда этмай, айбимни
одамлардан яширдинг. Менга муҳлат бердинг. Хатоларимни англадим, гуноҳларимни
кечир, тавбамни қабул эт...”.
У ўраниб олганича йиғлар, Аллоҳ таолога тавба-тазарру
қилар, илтижо этар эди.
Кўп ўтмай осмонда қуюқ булут пайдо бўлди ва
мешнинг оғзидан тушаётган сувдай шаррос ёмғир ёға бошлади.
Бу ҳолдан ажабланган Мусо (алайҳиссалом) Аллоҳ
таолога илтижо қилдилар:
– Раббим, Сен бизларга ёмғир бердинг. Ҳолбуки,
орамиздан ҳеч ким чиқиб кетмади?!
Шунда Аллоҳ таолодан ваҳий келди:
– Эй Мусо, сизларни ким туфайли ёмғирдан маҳрум
қилган бўлсам, ўша туфайли ёмғир бердим!
Мусо (алайҳиссалом):
– Эй Раббим, менга ўша итоатли бандангни кўрсат, –
дедилар.
Аллоҳ таоло ваҳий юборди:
– Бандамни Менга осийлик қилган ҳолида ҳаммадан
яширган эдим, энди итоатли бўлганида уни шарманда қилайми?!
ODOBNI YUQOTMANG!
Сув, Олов ва Одоб
учаласи дўст бўлишибди. Бир куни бирга сайрга чиқишибди. Қаттиқ шамол турган
экан, хавотирланишиб, олдин Сувдан сўрашибди:
– Йўқолиб қолсанг, сени қаердан топамиз?
– Қаерда шариллаган, шилдираган овозни эшитса ларинг, мен ўша ерда бўламан, –
дебди Сув.
Шундан сўнг Оловдан сўрашибди:
– Сени йўқотиб қўйсак, қаердан топамиз?
– Қаерда тутун кўрсаларинг, мен ўша жойда бўламан, – дебди Олов.
Навбат Одобга келганида, у шундай жавоб берибди:
– Мени йўқотсаларинг, излаб юрманглар, ҳеч қаердан топа олмайсизлар.
учаласи дўст бўлишибди. Бир куни бирга сайрга чиқишибди. Қаттиқ шамол турган
экан, хавотирланишиб, олдин Сувдан сўрашибди:
– Йўқолиб қолсанг, сени қаердан топамиз?
– Қаерда шариллаган, шилдираган овозни эшитса ларинг, мен ўша ерда бўламан, –
дебди Сув.
Шундан сўнг Оловдан сўрашибди:
– Сени йўқотиб қўйсак, қаердан топамиз?
– Қаерда тутун кўрсаларинг, мен ўша жойда бўламан, – дебди Олов.
Навбат Одобга келганида, у шундай жавоб берибди:
– Мени йўқотсаларинг, излаб юрманглар, ҳеч қаердан топа олмайсизлар.
ШИРИН СУЗЛИК
Росулуллоҳ (саллоллоҳу
алайҳи ва саллам) айтдилар:
− “Кишининг гўзаллиги унинг
тилидан билинади” (Ҳоким ривояти)
− “Ҳамма ишларингизда тўғри
бўлинг, одамларга муомалада хулқингиз чиройли бўлсин!”
(Табароний, Ҳоким ривояти)
− “Ҳақиқий мусулмоннинг қўлидан ҳам,
тилидан ҳам мусулмонлар озор кўришмайди” (Имом Муслим ривояти )
Сийрат китобларида
Расулуллоҳнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) жуда кам гапиришлари,
гапирганларида ҳам, бўлиб-бўлиб, аниқ сўзлашлари баён этилган. Ул зотнинг
(алайҳиссалом) муборак юзларини кўрган бир саҳройи араб: “Гувоҳлик бераман, бу
юз ёлғончиларники эмас”, деб Ислом динини қабул қилган экан. Зеро,
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) гўзал хулқли инсон эдилар Ул зот
бизларни ҳам яхши хулқли бўлишга чақирганлар.
Ҳадисда: “Ким Аллоҳга ва охират кунига имон келтирган бўлса, яхши сўзларни
гапирсин ёки сукут сақласин”, дейилган (Имом Бухорий, Имом Муслим). Дунё ва
охират учун фойдали сўзларни сўзлаб, фойдасиз гаплардан тийилиш фақат яхшилик
келтиради. Яна Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Кишининг ҳар бир
эшитган нарсасини гапиравериши ёлғончилигига далилдир”, деганлар.
Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади:
“У (инсон) бирон сўзни талаффуз
қилса, албатта унинг олдида ҳозиру нозир бўлган бир кузатувчи бордир”
(Қоф, 18).
Одам бир гапни айтишдан олдин яхшилаб ўйлаб кўриши керак. Агар айтмоқчи бўлган
сўзи яхши бўлса, савоб келтирса, гапиргани тузук. Борди-ю, айтмоқчи бўлгани
ёмонликларни қўзғайдиган, яхшиликка шубҳа уйғотадиган бўлса, тилини тийсин.
Одам ҳар бир гапи учун жавоб беради. Оғиздан чиққан ҳар бир сўз гапирувчининг
фойдасига ёки зарарига хизмат қилади. Ўйламасдан айтилган сўз билан яқин дўст
гоҳо душманга айланиб қолиши мумкин.
Аҳмад Югнакий “Ҳибатул ҳақойиқ” асарида бундай ёзган:
Хирадлиқму бўлур тили бўш киши,
Тилим бошни ейди бу тил — сўз бўши.
(Тили аччиқ кишининг ақли етук бўлармиди? Тил ва сўз заҳри кўп кишиларнинг
бошини ейди.)
Яхши сўз кўнгил озиғи. Яхши сўз туфайли эллар бирлашади. Яхши сўзли бўлиш имон
тақозосидир.
алайҳи ва саллам) айтдилар:
− “Кишининг гўзаллиги унинг
тилидан билинади” (Ҳоким ривояти)
− “Ҳамма ишларингизда тўғри
бўлинг, одамларга муомалада хулқингиз чиройли бўлсин!”
(Табароний, Ҳоким ривояти)
− “Ҳақиқий мусулмоннинг қўлидан ҳам,
тилидан ҳам мусулмонлар озор кўришмайди” (Имом Муслим ривояти )
Сийрат китобларида
Расулуллоҳнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) жуда кам гапиришлари,
гапирганларида ҳам, бўлиб-бўлиб, аниқ сўзлашлари баён этилган. Ул зотнинг
(алайҳиссалом) муборак юзларини кўрган бир саҳройи араб: “Гувоҳлик бераман, бу
юз ёлғончиларники эмас”, деб Ислом динини қабул қилган экан. Зеро,
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) гўзал хулқли инсон эдилар Ул зот
бизларни ҳам яхши хулқли бўлишга чақирганлар.
Ҳадисда: “Ким Аллоҳга ва охират кунига имон келтирган бўлса, яхши сўзларни
гапирсин ёки сукут сақласин”, дейилган (Имом Бухорий, Имом Муслим). Дунё ва
охират учун фойдали сўзларни сўзлаб, фойдасиз гаплардан тийилиш фақат яхшилик
келтиради. Яна Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Кишининг ҳар бир
эшитган нарсасини гапиравериши ёлғончилигига далилдир”, деганлар.
Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади:
“У (инсон) бирон сўзни талаффуз
қилса, албатта унинг олдида ҳозиру нозир бўлган бир кузатувчи бордир”
(Қоф, 18).
Одам бир гапни айтишдан олдин яхшилаб ўйлаб кўриши керак. Агар айтмоқчи бўлган
сўзи яхши бўлса, савоб келтирса, гапиргани тузук. Борди-ю, айтмоқчи бўлгани
ёмонликларни қўзғайдиган, яхшиликка шубҳа уйғотадиган бўлса, тилини тийсин.
Одам ҳар бир гапи учун жавоб беради. Оғиздан чиққан ҳар бир сўз гапирувчининг
фойдасига ёки зарарига хизмат қилади. Ўйламасдан айтилган сўз билан яқин дўст
гоҳо душманга айланиб қолиши мумкин.
Аҳмад Югнакий “Ҳибатул ҳақойиқ” асарида бундай ёзган:
Хирадлиқму бўлур тили бўш киши,
Тилим бошни ейди бу тил — сўз бўши.
(Тили аччиқ кишининг ақли етук бўлармиди? Тил ва сўз заҳри кўп кишиларнинг
бошини ейди.)
Яхши сўз кўнгил озиғи. Яхши сўз туфайли эллар бирлашади. Яхши сўзли бўлиш имон
тақозосидир.
Iymon qalbingda bo’lsin, libosingda emas!
Ushbu maqolani boshlashdan avval men o’zbek farzandi, shu buyuk millatning kelajagi porloq vakilasi ekanimdan faxrlanishimni alohida ta’kidlamoqchiman. Ha, darhaqiqat, o’zbek xalqi butun dunyo ko’rib havas qilgulik, eng ezgu xislatlar, xususiyatlarni o’zida mijassamlashtirgan, asrlar davomida shakllangan o’z qadriyatlari, milliy an’analariga ega. O’zida odob-u hurmatning eng go’zal va yuqori ko’rinishini aks ettirgan, o’ziga insoniyat tarixi davomida guvohi bo’lgan jami ezguliklarni jo qila olgan millat bu, qancha – qancha to’fonlaru, ofatlarda ham, zamonning qaqshatqich zarbalariyu, taqdirning beayov sinovlarida ham o’zligiga gard yuqtirmagan xalq bu! Bugungi kunda biz faxrlanadigan qadriyatlarimizning shakllanishi, uning yanada mukammal qaror topishida muqaddas dinimiz Islomning o’rni beqiyosdir. Diyorimizga VII asrda birdaniga va shiddat bilan kirib kelgan Islom huddi shunday shitob bilan tarqaldi, Islom madaniyati yoyildi. Zero, Yurtboshimiz Islom Karimov: “O’zbek millatini millat sifatida barcha xususiyatlari bilan ushlab turgan narsa Islom dinidir” deb bejiz ta’kidlamaganlar. Islomiy tabiat, diniy talablar va sof e’tiqod bora – bora milliyligimizga ham singib ketdi. Lekin, e’tibor bering, men singib ketdi deyapman, butunlay egallab olgani yo’q, milliyligimizni surib chiqargani ham, unga tahdid solgani ham yo’q. Bugungi kunda esa ko’cha – ko’yda diniy liboslarga burkanib, goh arabiy, gohida esa turkiy shakl shamoyilni namoyon qilayotgan ayollarga tez – tez ko’zimiz tushmoqda. O’zligimizni ushlashimiz, qadriyatlarimizning qadriga yetishimiz, asrlar osha sayqal topgan muborak urf – odatlarimizni oyoqosti etmasligimiz, o’zimizning qavmimizga – millatimizga qaytishimiz zarur bo’lgan bir paytda, butun dunyo tan olayotgan o’zbekning milliyligini millatimiz ayollari pisand etmayotganliklari esa kishini hafa qiladi, xalos. Diniy bilimlarni chuqur egallagan, hijobning asl ma’nosini tushungan, Allohdan qo’rqib avratini yashirgan ayollar, ilohim, niyatlariga yetsinlar. Lekin, ko’p uchratayotganimiz – jajji – jajji, hali yashash ma’nosini ham to’la tushunib yetmagan, maktabga endi qadam qo’ygan qizchalarchi? Ular bu libosning ma’nosini tushunadilarmi o’zi? E’tiqodlari qay darajada? Bu libosni o’z xohishlari bilan kiydilarmi yoki birovning tazyiqi ostidami? Kiyinishning shu yo’li chiroyli tuyilgani uchun shu kiyimlardamilar yoki gunohlari, ayblarini yashirish uchunmi, yohud kimgadir havas bunga yetakladimikin? Qo’rqmay, bu gaplarni yozishim, bu tahlid fikrlab, fikrimni boshqalarga bayon qilishga hayiqmayotganimning sababi bor, albatta. Maktablarda ta’lim olayotgan o’quvchi qizlar orasida qolganlardan ajralib, hijobiy liboslarda o’qishga kelayotgan singilchalarim bilan suhbatlashib ko’rdim. Ularning aksari iymonning shartlari, chin islomiy hayot ma’nosini anglab yetmaganlar. Shu o’rinda savol tug’iladi. Xo’sh, e’tiqod, iymon nima? Islomiy hayotning asl ma’nosi nimada? Bu o’quvchi qizlar ro’mol o’rashdan avval nimalarni bilishlari kerak edi? Islom – haqqoniyat va insoniylik dinidir. U poklik, hushxulqlik, hayo, insof, mehr – oqibat va vatanparvarlik kabi insoniy fazilatlarga chaqiradi. Bu din toza vijdonli, oqko’ngil, sahovatli, iffatli, sabr – qanoatli, ilmga chanqoq, o’zgalarga foydasi tegadigan, Vataniga xizmat qiladigan haqiqiy insonni tarbiyalaydi, bunda esa ikki vositani qo’llaydi: ilmga asoslangan e’tiqod va ibodat. Ilm bekorga avval tilga olinmayapti. Islomiy tarbiyani qabul qila olish, o’zidagi hasad, ko’ra olmaslik, dangasalik, qahri qattiqlik kabi salbiy jihatlarni yo’qotish uchun kuch topa olish, Vataniga kerakli inson bo’lmog’i kerakligini anglash va bunga intilish, intila olish uchun inson eng avval ilmli bo’lishi, ilm olishi darkor. Zero, muqaddas kitobimiz Qur’onda ham, hadisi shariflarda ham ilmning hamma narsadan ustun ekanligi qayta – qayta ta’kidlangan. Qur’on nozil qilinishi “O’qi” oyatidan boshlangani esa bunga yaqqol isbotdir. Hadisda aytilishicha, bir soatlik ilmning savobi ikki yuz rakat nafl namozidan afzal. Hijobga kirish, ro’mol o’rash “Men poklikka kirdim, Allohga yaqinlashish yo’lidaman” degani. Singiljonlarim, endi o’zingizga savol beringchi, siz hozir ro’molga loyiqmisiz, asl islomiy hayotni boshlamay turib, “poklanish yo’lidaman” deyishga haqqingiz bormi? Qalb tozalanmasdan burun Allohga yaqinlashish mumkinmikin? Oynaga qarang, ro’molni o’rashdan avval eslab ko’ring, hech bir dugonangizni yomon ko’rmayapsizmi? Agar birovga nafrat ko’zi bilan qarayotgan bo’lsangiz, shoshmang, siz hali hijobga tayyor emassiz! Yana eslang, nazaringizda bir do’stingizning saviyasi sizdan pastroq, beshlari esa siznikidan ko’p-u, bunga sizning jahlingiz chiqib, tun – kun shu haqda o’ylayapsizmi, dugonangizni maqtashsa, boshqacha tirishib qo’yasizmi? Demak, hali erta “poklanyapman” deyishga… Dars qilishingiz kerak bo’lgan vaqtda bekorchi ishlar bilan bandmisiz, kitob o’qish o’rniga serialdan ko’zingizni uzmayapsizmi, darsni tinglash o’rniga dugonangiz bilan chaqchaqlashib, ustozning kiygan kiyimi, soch turmagi-yu, pardozining o’xshamagani haqida berilib suhbatlashyapsizmi? Unda shoshilmang, hali haqqingiz yo’q bu kiyimni kiyishga! Eslashda davom etavering, onangiz ko’zini shamg’alat qilib betingizga upa – elik surtyapsizmi, hali erta bo’lishiga qaramay pardozni havas qilyapsizmi? To’xtang! O’ylab ko’ring, bu kiyimga loyiqmikinsiz? Hali tuzatishingiz kerak bo’lgan xatolar, bartaraf etilishi lozim bo’lgan kamchiliklaringiz bo’la turib, ro’mol o’rab olish, hijob kiyib “Mening e’tiqodim senikidan kuchli, mening diniy bilimim baland” deb hammaga namoyish qilish xudbinlik emasmi, riyo emasmikin bu? Singiljonlarim, yaxshilab fikr qiling, so’zlarimdan xulosa chiqaring. Islomda riyo oqlanmaydi. E’tiqodni mustahkamlab boring, qalbingizni tozalashga, o’zingizni nurlantirishga astoydil bel bog’lang. Kamchiliklaringizni birin – ketin yo’qoting. Mana shunda chin muslima bo’lasiz, mana shundagina Allohga yaqinlashasiz, poklanish yo’liga kirasiz. Bu yo’lda ekanligingizni qalbingiz tasdiqlasin, buni namoyish etishni istab riyoga qadam bosib qo’ymang.
Без заголовка
-hadisAmirul mo‘minin Abu Hafs Umar ibn Xattob (r.a)dan: Men Rasululloh (s.a.v)ning shunday deyayotganlarini eshitdim:«Amallar (faqatgina) niyatlar bilan (e’tibor qilinadi) va har bir kishi uchun niyat qilgan narsasigina (savobi yoki jazosi) bordir. Bas, kimning hijrati Alloh va Rasuli uchun bo‘lsa, uning hijrati Alloh va Rasuli uchun (deb e’tibor qilinajak). Kimning hijrati biron dunyo (matosi) ni qo‘lga kiritish yoki bir ayolni nikohlab olish uchun bo‘lsa, uning hijrati nima uchun qilingan bo‘lsa, o‘sha uchundir».Buxoriy va Muslim rivoyati
hadis
Umar (r.a)dan:
«Bir kuni biz Rasululloh (s.a.v) huzurlarida o‘tirganimizda banogoh oldimizga oppoq kiyimli, tim qora sochli, ustida safar izlari ko‘rinmaydigan, oramizda ham hech kim uni tanimaydigan bir kishi chiqdi va Payg‘ambar (s.a.v) oldilarga borib o‘tirdi. Tizzasini (Rasululloh (s.a.v) tizzalariga taqab, ikki qo‘lini (o‘zining) sonlariga qo‘yib, dedi:
- Ey Muhammad! Menga Islom haqida xabar bering!
Rasululloh (s.a.v) dedilar:
- Islom Allohdan o‘zga iloh yo‘qligi hamda Muhammad alayhissalom Allohning Rasuli ekanligiga guvohlik berishing, namozni barpo qilishing, zakotni ado qilishing, Ramazonda ro‘za tutishing va agar qodir bo‘lsang, Baytullohni haj qilishingdir.
Haligi kishi:
- To‘g‘ri aytdingiz! dedi.
Biz uning ham so‘rab, ham tasdiqlab qo‘yayotganiga hayron bo‘ldik.
- Menga iymon haqida xabar bering!
- Allohga, Uning farishtalariga, kitoblariga, Payg‘ambarlariga va Oxirat kuniga ishonishing hamda taqdirning yaxshisi-yu yomoniga (barchasining Alloh tarafidan ekaniga) iymon keltirishing.
- To‘g‘ri aytdingiz! - deb, yana so‘radi:
- Menga ehson haqida xabar bering!
- Allohga xuddi Uni ko‘rib turgandek ibodat qilishing, agar ko‘rmayotgan bo‘lsang, U seni ko‘rib turibdi.
- Menga Soat (Qiyomat kuni) haqida xabar bering.
- U haqda so‘ralayotgan kishi so‘rovchidan ko‘proq bilguvchi emas.
- Uning alomatlari haqida aytib bering.
- (Uning belgilari shuki) cho‘ri o‘zining ho‘jayinini tug‘adi va o‘zlari yalangoyoq, yalang‘och, kambag‘al bo‘lgan qo‘yboqarlar faxr va riyo uchun bino qurayotganini ko‘rasiz.
So‘ng haligi kishi ketdi. Men (o‘sha kishi haqida so‘ramay) ancha muddat kutdim. Keyin (Rasululloh (s.a.v) mendan so‘radilar:
- Ey Umar! Bilasanmi, o‘sha so‘rovchi kimligini?
- Alloh va Rasuli biluvchiroq!
- U kishi – Jibriyl alayhis-salom, sizlarga diningizni ta’lim bergani kelgan edilar, - dedilar».
Muslim rivoyati.
hadis
Abu Abdurahmon Abdulloh ibn Umar ibn Xattob raziyallohu anhumodan:
Rasululloh (s.a.v.) dedilar: «Islom besh narsa ustiga barpo qilingandir:
1 Allohdan o‘zga iloh yo‘q va Muhammad alayhis-salom Allohning Rasuli, deb guvohlik berish;
2 Namozni barpo qilish;
3 Zakotni ado etish;
4 Baytullohni haj qilish;
5 Ramazon oyida ro‘za tutish».
Buxoriy va Muslim rivoyatlari
-hadis
Abu Abdurahmon Abdulloh ibn Mas’ud (r.a)dan:
Bizga sodiq (barcha ishlari va so‘zlarida rostgo‘y) va masduq (Alloh tarafidan rost va’da berilgan) zot – Rasululloh sollalloћu alayћi vasallam quyidagi hadisni aytganlar: «Darhaqiqat, har biringizning xilqati (ya’ni yaratilishi) onasining qornida qirq kun ichida «nutfa» (tomchi suv) holida jamlanadi, so‘ngra xuddi shuncha muddat ichida «alaqa» (laxta qon) holida bo‘ladi, so‘ngra xuddi shuncha muddat ichida «muzg‘a» (bir parcha go‘sht) holida bo‘ladi. So‘ngra unga bir farishta yuboriladi va o‘sha farishta unga jon purkaydi. Keyin farishtaga shu inson ahvoli-taqdiriga taalluqli bo‘lgan to‘rt narsani: rizqi, ajali, amali hamda baxtsiz yoki baxtli ekanini yozish farmon qilinadi.
Undan o‘zga hech qanday iloh yo‘q bo‘lgan Allohga qasam-ki, bir kimsa jannat ahlining amallarini qilib yuradi, hatto u bilan jannat o‘rtasida bir gaz (yarim qadam)gina (masofa) qoladi. Shunda uning kitobi (Alloh ta’olo uning do‘zaxiy ekanligi haqida azalda yozib qo‘ygan taqdiri) yetib kelib (ya’ni undan g‘olib kelib), do‘zax ahlining amalini qilib qo‘yadi-da, do‘zaxga kirib ketadi. Va (yana) birov do‘zax ahlining amallarini qilib yuradi, hatto u bilan jahannam o‘rtasida bir gazgina masofa qoladi. Shunda uning kitobi (Alloh ta’olo uning jannatiy ekanligi haqida azalda yozib qo‘ygan taqdiri) o‘zib ketib (ya’ni undan g‘olib kelib), jannat ahli amalini qiladi-da, jannatga kirib ketadi».
Buxoriy va Muslim rivoyati
hadis
Umar (r.a)dan:
«Bir kuni biz Rasululloh (s.a.v) huzurlarida o‘tirganimizda banogoh oldimizga oppoq kiyimli, tim qora sochli, ustida safar izlari ko‘rinmaydigan, oramizda ham hech kim uni tanimaydigan bir kishi chiqdi va Payg‘ambar (s.a.v) oldilarga borib o‘tirdi. Tizzasini (Rasululloh (s.a.v) tizzalariga taqab, ikki qo‘lini (o‘zining) sonlariga qo‘yib, dedi:
- Ey Muhammad! Menga Islom haqida xabar bering!
Rasululloh (s.a.v) dedilar:
- Islom Allohdan o‘zga iloh yo‘qligi hamda Muhammad alayhissalom Allohning Rasuli ekanligiga guvohlik berishing, namozni barpo qilishing, zakotni ado qilishing, Ramazonda ro‘za tutishing va agar qodir bo‘lsang, Baytullohni haj qilishingdir.
Haligi kishi:
- To‘g‘ri aytdingiz! dedi.
Biz uning ham so‘rab, ham tasdiqlab qo‘yayotganiga hayron bo‘ldik.
- Menga iymon haqida xabar bering!
- Allohga, Uning farishtalariga, kitoblariga, Payg‘ambarlariga va Oxirat kuniga ishonishing hamda taqdirning yaxshisi-yu yomoniga (barchasining Alloh tarafidan ekaniga) iymon keltirishing.
- To‘g‘ri aytdingiz! - deb, yana so‘radi:
- Menga ehson haqida xabar bering!
- Allohga xuddi Uni ko‘rib turgandek ibodat qilishing, agar ko‘rmayotgan bo‘lsang, U seni ko‘rib turibdi.
- Menga Soat (Qiyomat kuni) haqida xabar bering.
- U haqda so‘ralayotgan kishi so‘rovchidan ko‘proq bilguvchi emas.
- Uning alomatlari haqida aytib bering.
- (Uning belgilari shuki) cho‘ri o‘zining ho‘jayinini tug‘adi va o‘zlari yalangoyoq, yalang‘och, kambag‘al bo‘lgan qo‘yboqarlar faxr va riyo uchun bino qurayotganini ko‘rasiz.
So‘ng haligi kishi ketdi. Men (o‘sha kishi haqida so‘ramay) ancha muddat kutdim. Keyin (Rasululloh (s.a.v) mendan so‘radilar:
- Ey Umar! Bilasanmi, o‘sha so‘rovchi kimligini?
- Alloh va Rasuli biluvchiroq!
- U kishi – Jibriyl alayhis-salom, sizlarga diningizni ta’lim bergani kelgan edilar, - dedilar».
Muslim rivoyati.
hadis
Abu Abdurahmon Abdulloh ibn Umar ibn Xattob raziyallohu anhumodan:
Rasululloh (s.a.v.) dedilar: «Islom besh narsa ustiga barpo qilingandir:
1 Allohdan o‘zga iloh yo‘q va Muhammad alayhis-salom Allohning Rasuli, deb guvohlik berish;
2 Namozni barpo qilish;
3 Zakotni ado etish;
4 Baytullohni haj qilish;
5 Ramazon oyida ro‘za tutish».
Buxoriy va Muslim rivoyatlari
-hadis
Abu Abdurahmon Abdulloh ibn Mas’ud (r.a)dan:
Bizga sodiq (barcha ishlari va so‘zlarida rostgo‘y) va masduq (Alloh tarafidan rost va’da berilgan) zot – Rasululloh sollalloћu alayћi vasallam quyidagi hadisni aytganlar: «Darhaqiqat, har biringizning xilqati (ya’ni yaratilishi) onasining qornida qirq kun ichida «nutfa» (tomchi suv) holida jamlanadi, so‘ngra xuddi shuncha muddat ichida «alaqa» (laxta qon) holida bo‘ladi, so‘ngra xuddi shuncha muddat ichida «muzg‘a» (bir parcha go‘sht) holida bo‘ladi. So‘ngra unga bir farishta yuboriladi va o‘sha farishta unga jon purkaydi. Keyin farishtaga shu inson ahvoli-taqdiriga taalluqli bo‘lgan to‘rt narsani: rizqi, ajali, amali hamda baxtsiz yoki baxtli ekanini yozish farmon qilinadi.
Undan o‘zga hech qanday iloh yo‘q bo‘lgan Allohga qasam-ki, bir kimsa jannat ahlining amallarini qilib yuradi, hatto u bilan jannat o‘rtasida bir gaz (yarim qadam)gina (masofa) qoladi. Shunda uning kitobi (Alloh ta’olo uning do‘zaxiy ekanligi haqida azalda yozib qo‘ygan taqdiri) yetib kelib (ya’ni undan g‘olib kelib), do‘zax ahlining amalini qilib qo‘yadi-da, do‘zaxga kirib ketadi. Va (yana) birov do‘zax ahlining amallarini qilib yuradi, hatto u bilan jahannam o‘rtasida bir gazgina masofa qoladi. Shunda uning kitobi (Alloh ta’olo uning jannatiy ekanligi haqida azalda yozib qo‘ygan taqdiri) o‘zib ketib (ya’ni undan g‘olib kelib), jannat ahli amalini qiladi-da, jannatga kirib ketadi».
Buxoriy va Muslim rivoyati
Без заголовка
Росулуллоҳ (саллоллоҳу
алайҳи ва саллам) айтдилар:
− “Кишининг гўзаллиги унинг
тилидан билинади” (Ҳоким ривояти)
− “Ҳамма ишларингизда тўғри
бўлинг, одамларга муомалада хулқингиз чиройли бўлсин!”
(Табароний, Ҳоким ривояти)
− “Ҳақиқий мусулмоннинг қўлидан ҳам,
тилидан ҳам мусулмонлар озор кўришмайди” (Имом Муслим ривояти )
Сийрат китобларида
Расулуллоҳнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) жуда кам гапиришлари,
гапирганларида ҳам, бўлиб-бўлиб, аниқ сўзлашлари баён этилган. Ул зотнинг
(алайҳиссалом) муборак юзларини кўрган бир саҳройи араб: “Гувоҳлик бераман, бу
юз ёлғончиларники эмас”, деб Ислом динини қабул қилган экан. Зеро,
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) гўзал хулқли инсон эдилар Ул зот
бизларни ҳам яхши хулқли бўлишга чақирганлар.
Ҳадисда: “Ким Аллоҳга ва охират кунига имон келтирган бўлса, яхши сўзларни
гапирсин ёки сукут сақласин”, дейилган (Имом Бухорий, Имом Муслим). Дунё ва
охират учун фойдали сўзларни сўзлаб, фойдасиз гаплардан тийилиш фақат яхшилик
келтиради. Яна Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Кишининг ҳар бир
эшитган нарсасини гапиравериши ёлғончилигига далилдир”, деганлар.
Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади:
“У (инсон) бирон сўзни талаффуз
қилса, албатта унинг олдида ҳозиру нозир бўлган бир кузатувчи бордир”
(Қоф, 18).
Одам бир гапни айтишдан олдин яхшилаб ўйлаб кўриши керак. Агар айтмоқчи бўлган
сўзи яхши бўлса, савоб келтирса, гапиргани тузук. Борди-ю, айтмоқчи бўлгани
ёмонликларни қўзғайдиган, яхшиликка шубҳа уйғотадиган бўлса, тилини тийсин.
Одам ҳар бир гапи учун жавоб беради. Оғиздан чиққан ҳар бир сўз гапирувчининг
фойдасига ёки зарарига хизмат қилади. Ўйламасдан айтилган сўз билан яқин дўст
гоҳо душманга айланиб қолиши мумкин.
Аҳмад Югнакий “Ҳибатул ҳақойиқ” асарида бундай ёзган:
Хирадлиқму бўлур тили бўш киши,
Тилим бошни ейди бу тил — сўз бўши.
(Тили аччиқ кишининг ақли етук бўлармиди? Тил ва сўз заҳри кўп кишиларнинг
бошини ейди.)
Яхши сўз кўнгил озиғи. Яхши сўз туфайли эллар бирлашади. Яхши сўзли бўлиш имон
тақозосидир.
алайҳи ва саллам) айтдилар:
− “Кишининг гўзаллиги унинг
тилидан билинади” (Ҳоким ривояти)
− “Ҳамма ишларингизда тўғри
бўлинг, одамларга муомалада хулқингиз чиройли бўлсин!”
(Табароний, Ҳоким ривояти)
− “Ҳақиқий мусулмоннинг қўлидан ҳам,
тилидан ҳам мусулмонлар озор кўришмайди” (Имом Муслим ривояти )
Сийрат китобларида
Расулуллоҳнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) жуда кам гапиришлари,
гапирганларида ҳам, бўлиб-бўлиб, аниқ сўзлашлари баён этилган. Ул зотнинг
(алайҳиссалом) муборак юзларини кўрган бир саҳройи араб: “Гувоҳлик бераман, бу
юз ёлғончиларники эмас”, деб Ислом динини қабул қилган экан. Зеро,
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) гўзал хулқли инсон эдилар Ул зот
бизларни ҳам яхши хулқли бўлишга чақирганлар.
Ҳадисда: “Ким Аллоҳга ва охират кунига имон келтирган бўлса, яхши сўзларни
гапирсин ёки сукут сақласин”, дейилган (Имом Бухорий, Имом Муслим). Дунё ва
охират учун фойдали сўзларни сўзлаб, фойдасиз гаплардан тийилиш фақат яхшилик
келтиради. Яна Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Кишининг ҳар бир
эшитган нарсасини гапиравериши ёлғончилигига далилдир”, деганлар.
Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади:
“У (инсон) бирон сўзни талаффуз
қилса, албатта унинг олдида ҳозиру нозир бўлган бир кузатувчи бордир”
(Қоф, 18).
Одам бир гапни айтишдан олдин яхшилаб ўйлаб кўриши керак. Агар айтмоқчи бўлган
сўзи яхши бўлса, савоб келтирса, гапиргани тузук. Борди-ю, айтмоқчи бўлгани
ёмонликларни қўзғайдиган, яхшиликка шубҳа уйғотадиган бўлса, тилини тийсин.
Одам ҳар бир гапи учун жавоб беради. Оғиздан чиққан ҳар бир сўз гапирувчининг
фойдасига ёки зарарига хизмат қилади. Ўйламасдан айтилган сўз билан яқин дўст
гоҳо душманга айланиб қолиши мумкин.
Аҳмад Югнакий “Ҳибатул ҳақойиқ” асарида бундай ёзган:
Хирадлиқму бўлур тили бўш киши,
Тилим бошни ейди бу тил — сўз бўши.
(Тили аччиқ кишининг ақли етук бўлармиди? Тил ва сўз заҳри кўп кишиларнинг
бошини ейди.)
Яхши сўз кўнгил озиғи. Яхши сўз туфайли эллар бирлашади. Яхши сўзли бўлиш имон
тақозосидир.
XADISLAR
Ilm o'rganish - Allohdan qo'rqish, uni talab qilish - ibodat, izlash - jihod, bilmaganga o'rgatish - sadaqa, uni o'z ahliga o'rgatish - Allohga qurbatdir. Ilm - tanholikda hamroh, hilvatda - do'st, to'g'ri yo'l ko'rsatuvchi - dalil, begonlar oldida - eng sodiq do'st, Jannat yo'lining minorasidir.
Hazrati Umar ibn Hattob r.a. Olloh taolo biror bandasini (qilgan amali solihlari tufayli) sevgaydir. Jabroil alayhissalomga nido qilib: “Olloh falon bandasini sevdi, sen ham uni sevgil!” – degaydir. Jabroil alayhissalom ham o`shal bandani sevgaydirlar. So`ng Jabroil alayhissalom osmon ahliga nido qilib: “Olloh taolo falon bandasini sevdi, siz ham sevingiz!” – degaydir. Osmon ahli ham o`shal bandani sevgaydir. Shundan so`ng yer ahlida unga nisbatan muhabbat paydo bo`lgaydir.
Imom Ismoil al-Buxoriyning "Al-jome' as-sahih" asarlaridan olindi.
Mo`min mo`min uchun bir-birini suyab turagan ikki bino yanglig` bo`lmog`i zarur.
"Sahihi Buxoriy"dan
"Har kim o'ziga yoqqan narsani boshqalarga ham ravo ko'rmaguncha haqiqiy mo'min bo'la olmaydi."
"Al-Jome' as-sahih", Imom Buxoriy
Odam bolasi ikki vodiy to`la mol-dunyosi bo`lsa ham, mol-dunyo to`la uchinchi vodiyni orzu qiladi. Uning qornini faqat tuproqgina to`ldira oladi. Alloh taolo tavba qilgan bandasining tavbasini qabul qilgaydir.
Sahihi Buxoriydan
Hazrati Umar ibn Hattob r.a. Olloh taolo biror bandasini (qilgan amali solihlari tufayli) sevgaydir. Jabroil alayhissalomga nido qilib: “Olloh falon bandasini sevdi, sen ham uni sevgil!” – degaydir. Jabroil alayhissalom ham o`shal bandani sevgaydirlar. So`ng Jabroil alayhissalom osmon ahliga nido qilib: “Olloh taolo falon bandasini sevdi, siz ham sevingiz!” – degaydir. Osmon ahli ham o`shal bandani sevgaydir. Shundan so`ng yer ahlida unga nisbatan muhabbat paydo bo`lgaydir.
Imom Ismoil al-Buxoriyning "Al-jome' as-sahih" asarlaridan olindi.
Mo`min mo`min uchun bir-birini suyab turagan ikki bino yanglig` bo`lmog`i zarur.
"Sahihi Buxoriy"dan
"Har kim o'ziga yoqqan narsani boshqalarga ham ravo ko'rmaguncha haqiqiy mo'min bo'la olmaydi."
"Al-Jome' as-sahih", Imom Buxoriy
Odam bolasi ikki vodiy to`la mol-dunyosi bo`lsa ham, mol-dunyo to`la uchinchi vodiyni orzu qiladi. Uning qornini faqat tuproqgina to`ldira oladi. Alloh taolo tavba qilgan bandasining tavbasini qabul qilgaydir.
Sahihi Buxoriydan
АКИДА
Хуллас, инсон калбини катъий
боглаган нарса, у хох хакикат бўлсин, хох ботил бўлсин, эътикод (акида) дир.
Истилохда: калб уларни тасдиклаши,
шак-шубхадан холий бўлган ишончга айланиб коладиган ва нафс улардан хотиржам
бўлиши керак бўлган ишларга “акида (эътикод)” дейилади. Яъни эътикод килган
кишида шубхага ўрин кўймаган ва вокеъликка мос бўлган катъий иймондир. Агар
одамнинг билими катъий ишонч даражасига етиб бормаса, “акида” деб аталмайди.
Иймонни, инсон (унга) ўз калбини
махкам боглагани учун хам, “акида” деб номланди.
Ислом акидаси Аллох таъолога, унинг
фаришталари, китоблари, пайгамбарлари, охират куни, такдирнинг яхши ва ёмони
хамда барча Аллох таъоло ва расулуллох соллаллоху алйхи ва саллам томонидан
собит бўлган гайб ишлари, дин асослари ва салаф солих ижмоъ килган нарсаларга
катъий иймон келтириш, ишларда, хукм килиш ва итоат этишда Аллох таъолога тўла
таслим бўлиш хамда расулуллох соллаллоху алайхи ва салламга эргашиш, демакдир.
Ислом акидаси _ “Ахлуссунна
вал-жамоа” акидасидир. Чунки у Аллох таъоло бандалари учун дин бўлишига рози
бўлган исломдир. Бу акида сахобалар, тобиинлар ва тобиинларга яхшилик билан
эргашган кишиларнинг, яъни, Исломнинг аввалида яшаган уч авлоднинг акидасидир.
Ислом акидасининг маъноларига
далолат килувчи ва унга синоним бўлган
бошка исмлари хам бўлиб, уларнинг машхурлари булардир: “тавхид”, “суннат”, “усулуд-дин”,
“ал-фикхул-акбар” ва “ал-иймон”. (Носир ибн Абдулкарим Акл: “Мабахису
ахлиссуннати вал-жамоати ва мавкифул-харакатил-исламийяти минха”* Доктор
Сулаймон Ашкар: “ал-Акидату фил-лах” ларга каранг).
боглаган нарса, у хох хакикат бўлсин, хох ботил бўлсин, эътикод (акида) дир.
Истилохда: калб уларни тасдиклаши,
шак-шубхадан холий бўлган ишончга айланиб коладиган ва нафс улардан хотиржам
бўлиши керак бўлган ишларга “акида (эътикод)” дейилади. Яъни эътикод килган
кишида шубхага ўрин кўймаган ва вокеъликка мос бўлган катъий иймондир. Агар
одамнинг билими катъий ишонч даражасига етиб бормаса, “акида” деб аталмайди.
Иймонни, инсон (унга) ўз калбини
махкам боглагани учун хам, “акида” деб номланди.
Ислом акидаси Аллох таъолога, унинг
фаришталари, китоблари, пайгамбарлари, охират куни, такдирнинг яхши ва ёмони
хамда барча Аллох таъоло ва расулуллох соллаллоху алйхи ва саллам томонидан
собит бўлган гайб ишлари, дин асослари ва салаф солих ижмоъ килган нарсаларга
катъий иймон келтириш, ишларда, хукм килиш ва итоат этишда Аллох таъолога тўла
таслим бўлиш хамда расулуллох соллаллоху алайхи ва салламга эргашиш, демакдир.
Ислом акидаси _ “Ахлуссунна
вал-жамоа” акидасидир. Чунки у Аллох таъоло бандалари учун дин бўлишига рози
бўлган исломдир. Бу акида сахобалар, тобиинлар ва тобиинларга яхшилик билан
эргашган кишиларнинг, яъни, Исломнинг аввалида яшаган уч авлоднинг акидасидир.
Ислом акидасининг маъноларига
далолат килувчи ва унга синоним бўлган
бошка исмлари хам бўлиб, уларнинг машхурлари булардир: “тавхид”, “суннат”, “усулуд-дин”,
“ал-фикхул-акбар” ва “ал-иймон”. (Носир ибн Абдулкарим Акл: “Мабахису
ахлиссуннати вал-жамоати ва мавкифул-харакатил-исламийяти минха”* Доктор
Сулаймон Ашкар: “ал-Акидату фил-лах” ларга каранг).
Без заголовка
êîíåöôîðìûíà÷àëîôîðìûMUHAMMADNING UMMATLARI
Kalimani ayta olmay musulmonman deysiz , ey voh,
Amalingiz g`ayridiniy, dilda bo‘lsin deysiz Olloh,
Javon to`la qato r kitob QUR`ON bormi uyingizda?
Ertak o`qib o`sayapsiz, Muhammadning ummatlari.
Dasturxonga non qo`yasiz, fotihadan ham qochasiz,
Ta'rifini ko‘p keltirib qimmat aroqlar ochasiz.
Gazak deysiz harom-harish, cho`chqa go`sht i hamisha bor,
Halol luqma yemayapsiz Muhammadning ummatlari.
Farzandlarga pul tutqazib , yoshlik deysiz sursin davron,
Erta kunda boshingizd a o`qirlarmi bitta QUR`ON,
Qiyomatda bir savobin sizga berishi begumon
Din o`rgatib o`tmayapsiz Muhammadning ummatlari.
Mayxonalar qo`nog`ingiz, sarxush qaytasiz kechada,
Borgansizmi, bilasizmi masjidingiz qay ko`chada.
Taxlam-taxlam turar gilam, topilgaymi bir joynamoz
Namoz bilmay o`tayapsiz, Muhammadning ummatlari.
Tavba uchun kech bo`lmasin kechirgay Ollohingiz
Joyingizni jahannamdan qilmasin gunohingiz.
Qiyomatdan payg`ambarlar hatto qo`rqib turibdi
Sizlar qanday ummatsiz, Muhammadning ummatlari.
Kalimani ayta olmay musulmonman deysiz , ey voh,
Amalingiz g`ayridiniy, dilda bo‘lsin deysiz Olloh,
Javon to`la qato r kitob QUR`ON bormi uyingizda?
Ertak o`qib o`sayapsiz, Muhammadning ummatlari.
Dasturxonga non qo`yasiz, fotihadan ham qochasiz,
Ta'rifini ko‘p keltirib qimmat aroqlar ochasiz.
Gazak deysiz harom-harish, cho`chqa go`sht i hamisha bor,
Halol luqma yemayapsiz Muhammadning ummatlari.
Farzandlarga pul tutqazib , yoshlik deysiz sursin davron,
Erta kunda boshingizd a o`qirlarmi bitta QUR`ON,
Qiyomatda bir savobin sizga berishi begumon
Din o`rgatib o`tmayapsiz Muhammadning ummatlari.
Mayxonalar qo`nog`ingiz, sarxush qaytasiz kechada,
Borgansizmi, bilasizmi masjidingiz qay ko`chada.
Taxlam-taxlam turar gilam, topilgaymi bir joynamoz
Namoz bilmay o`tayapsiz, Muhammadning ummatlari.
Tavba uchun kech bo`lmasin kechirgay Ollohingiz
Joyingizni jahannamdan qilmasin gunohingiz.
Qiyomatdan payg`ambarlar hatto qo`rqib turibdi
Sizlar qanday ummatsiz, Muhammadning ummatlari.
Без заголовка
Ассалому алайкум в.р.в.б! Кимки охирати учун иш килса,унинг дунё ишига Аллох кифоя килур. Кимки узи билан Аллох уртасидаги холни яхшиласа,Аллох у билан кишилар уртасидаги ахволни тузатур. Кимки ичини тузатса.Аллох унинг ташини тузатур!
В этой группе, возможно, есть записи, доступные только её участникам.
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу
Чтобы их читать, Вам нужно вступить в группу